COMMISSIE ZORGVULDIG BESTUUR. BETREFT: Basisonderwijs: bijdrage voor lesmateriaal en diverse heffingen.

Transcriptie

1 COMMISSIE ZORGVULDIG BESTUUR CZB/KL/KBO/2003/19 BETREFT: Basisonderwijs: bijdrage voor lesmateriaal en diverse heffingen. 1. PROCEDURE 1.1 Ontvangst: 22/08/ Verzoeker Ouder 1.3 Verweerder Schoolbestuur: Antwerpen. Directrice Vrije Lagere School Antwerpen. 1.4 CZB - De brief werd ontvangen op het secretariaat van de Commissie zorgvuldig bestuur op 22/08/ De aangetekende zending met de vermelding van de klacht, de mogelijkheid om een verweerschrift in te dienen door de verwerende partij en de datum van de zitting waarop de klacht zal behandeld worden, werd aan de verzoekende en verwerende partij opgestuurd op 05/09/ STANDPUNTEN VERZOEKENDE PARTIJ De vader van Chloë (L4B), richt zich tot de Commissie zorgvuldig bestuur met een klacht tegen de Vrije Lagere School betreffende het niet op de hoogte gesteld te zijn bij het begin van het schooljaar betreffende een aantal uitgaven. Het betreft de volgende uitgaven: Bijdrage afvalverwerking, bijdrage Reprobel, bijdrage waterbelasting, drukwerk of een bedrag van 22,6 euro per kind. CZB/KL/KBO/2003/19-6/10/03-1

2 3. STANDPUNTEN VERWERENDE PARTIJ Bijdrage afvalverwerking, Reprobel, waterbelasting: dit zijn belastingen die nog maar onlangs werden ingevoerd of fel werden verhoogd, ook bij scholen. Door diverse actiecampagnes probeert de school vooral het restafval te beperken. Het voorbije schooljaar werd er geen gedetailleerde lijst van kosten in het schoolreglement voorzien, alhoewel dit volgens de regelgeving verplicht is. De kosten voor fotokopieën worden berekend op basis van het aantal kopieën die de leerkrachten voor hun leerlingen op school maken. Het gaat hier enkel om didactisch materiaal voor de leerlingen dat in de klas effectief door hen wordt gebruikt. Telkens de leerkracht fotokopieën maakt tikt hij/zij op het fotokopieerapparaat het codenummer van de respectievelijke klas in. De bijdrage per kopie bedraagt 0,05 eurocent (2 Bfr.). Dit schooljaar ( ) worden alle te verwachten kosten uitvoerig in het schoolreglement beschreven en dit op basis van een kostenraming van vorig schooljaar. Schoolrekeningen worden globaal in de participatieraad besproken. De ouders krijgen van tevoren een brief betreffende de te verwachten kosten van bvb. een bepaalde uitstap. Aan het begin van het schooljaar wordt een voorschot gevraagd, waarna op het einde van het schooljaar een afrekening volgt. De rekeningen worden centraal geregeld via de boekhouding. Nu probeert de school zo doorzichtig mogelijk te werken. De voorgeschiedenis betreffende de financiële doorzichtigheid riep een aantal vragen op maar is de laatste jaren sterk verbeterd. Dit schooljaar worden de kosten op voorhand zo gedetailleerd mogelijk meegedeeld. 4. ZITTING VAN DE COMMISSIE 4.1 Datum en uur 6 oktober u Commissieleden De Commissie is overeenkomstig artikel V. 22 van het Onderwijsdecreet XIII en artikel 1 tot en met en artikel 3 van het ministerieel besluit van 27/09/2002 betreffende de Commissie zorgvuldig bestuur als volgt geldig samengesteld: De heer Ernest Duys, voorzitter. De heren Walter Cools, Luc Ballon, Raf Verstegen, Jean Dujardin. 4.3 Aanwezige betrokkenen, getuigen, deskundigen, raadslieden Op de zitting van 6 oktober is aanwezig: Als verweerder: directeur College, vertegenwoordigt ook het schoolbestuur van het basisonderwijs. Directrice Vrije Lagere School (nieuwe directrice schooljaar ). Verantwoordelijke voor de boekhouding (Vrije Lagere School en secundair onderwijs) CZB/KL/KBO/2003/19-6/10/03-2

3 5. BESLISSING 5.1 Regelgeving * Grondwet. Artikel 24 bepaalt dat de toegang tot het onderwijs kosteloos is tot het einde van de leerplicht (basis- en secundair onderwijs). * 25 februari Decreet basisonderwijs Art In het door de Gemeenschap gefinancierde of gesubsidieerde basis-, kleuter- of lagere scholen kan geen direct of indirect inschrijvingsgeld worden gevraagd. Evenmin kunnen bijdragen worden gevraagd voor onderwijsgebonden kosten die noodzakelijk zijn om een eindterm te realiseren of een ontwikkelingsdoel na te streven. 3. Na overleg binnen de participatieraad of de schoolraad bepalen de schoolbesturen de lijst van bijdragen die aan de ouders kunnen worden gevraagd, evenals de afwijkingen die op deze bijdrageregeling worden toegekend. Art Een schoolbestuur moet, met uitzondering van de ziekenhuisscholen, voor elk van zijn scholen met toepassing van de regelgeving inzake medezeggenschap een schoolreglement opstellen dat de betrekkingen tussen het schoolbestuur en de ouders en leerlingen regelt. 2. Voor het kleuteronderwijs bevat het schoolreglement ten minste de volgende elementen : 1 geldelijke en niet-geldelijke ondersteuning die niet afkomstig is van de Vlaamse Gemeenschap en de rechtspersonen die daarvan afhangen; 2 de bijdrageregeling bedoeld in artikel 27, Voor het lager onderwijs bevat het schoolreglement ten minste de volgende elementen : 1 het orde- en tuchtreglement van de leerlingen met inbegrip van de interne beroepsmogelijkheden; 2 de procedure volgens dewelke getuigschriften basisonderwijs worden toegekend en de procedure volgens dewelke een beroep kan ingediend worden tegen een beslissing van de klassenraad met betrekking tot het getuigschrift basisonderwijs; 3 bepalingen in verband met onderwijs aan huis; 4 richtlijnen inzake afwezigheden en te laat komen; 5 afspraken in verband met huiswerk, agenda's en rapporten; 6 geldelijke en niet-geldelijke ondersteuning die niet afkomstig is van de Vlaamse Gemeenschap en de rechtspersonen die daarvan afhangen; 7 de bijdrageregeling bedoeld in artikel 27, 3. CZB/KL/KBO/2003/19-6/10/03-3

4 4. De inrichtende macht informeert de ouders schriftelijk over het schoolreglement voorafgaand aan de eerste inschrijving van hun kind en bij elke wijziging van het reglement. Art. 76. Ieder schooljaar krijgen de schoolbesturen een werkingsbudget voor de werking, de uitrusting, het groot onderhoud en de administratieve ondersteuning van hun scholen, voor het werken aan rationeel energiegebruik in hun scholen en voor de kosteloze verstrekking van leerboeken en schoolbehoeften aan de leerlingen. Bij de aanwending van het werkingsbudget moet ieder schoolbestuur rekening houden met een gelijke behandeling van al zijn gefinancierde of gesubsidieerde scholen en van al zijn leerlingen. 5.2 Stemming De Commissie heeft na beraadslaging en met eenparigheid van stemmen de volgende conclusies opgesteld inzake bevoegdheid, beslissing en sanctie. 5.3 Bevoegdheid De Commissie is van oordeel dat ze bevoegd is. 5.4 Beslissing Ten gronde Internationale verdragen, de grondwet en het decreet basisonderwijs voorzien dat er in het door de Gemeenschap gefinancierde of gesubsidieerde lager onderwijs geen direct of indirect inschrijvingsgeld kan worden gevraagd. Verder kunnen geen bijdragen gevraagd worden voor onderwijsgebonden kosten die noodzakelijk zijn om een eindterm te realiseren of een ontwikkelingsdoel na te streven. Het principe van kosteloos onderwijs betekent niet dat aan de ouders geen geld gevraagd mag worden maar betekent wel dat er geen inschrijvingsgeld gevraagd mag worden en dat ouders niet moeten betalen voor datgene wat noodzakelijk is voor het nastreven van de ontwikkelingsdoelen of het bereiken van de eindtermen. In zijn arrest 28/92 van 2 april 1992 heeft het Arbitragehof de tweedeling aanvaard: enerzijds een kosteloze toegang en anderzijds het vragen van een reële bijdrage voor bepaalde onderwijskosten van noodzakelijke, geleverde diensten en goederen. De conclusie is dan ook dat wat noodzakelijk is voor eindtermen en ontwikkelingsdoelen in het basisonderwijs kosteloos is. Een schoolbestuur kan voor die goederen en diensten geen bijdrage vragen aan de ouders of de leerlingen. Bijdrageregeling en schoolreglement De regelgeving bepaalt dat het schoolbestuur na overleg binnen de schoolraad of participatieraad de lijst bepaalt van de bijdragen die aan de ouders kunnen worden gevraagd. De bijdrageregeling moet bij de inschrijving van de leerling of ten laatste bij de aanvang van het schooljaar schriftelijk aan de ouders medegedeeld worden via het schoolreglement. CZB/KL/KBO/2003/19-6/10/03-4

5 Maandelijkse of occasionele berichten met de geplande activiteiten en de kostprijs beantwoorden niet aan de decretale voorschriften inzake overleg en tijdstip. De Commissie stelt vast dat het schoolreglement voor het schooljaar geen bijdrageregeling bevat. Ook op een andere wijze werden de ouders niet op voorhand schriftelijk geïnformeerd over de te verwachten bijdrage bij het volgen van onderwijs in de Basisschool. De Commissie neemt kennis van het doorlichtingsverslag van juni 2001 van de Onderwijsinspectie waar gewezen wordt op de verschillende directies die elkaar in snel tempo opvolgen en de ondoorzichtigheid van het financieel schoolbeleid. De Commissie concludeert evenwel dat het schoolbestuur na overleg bij de aanvang van het schooljaar het nodige dient te doen om in eerste instantie een volledig overzicht te geven aan de ouders van de verschillende soorten kosten die zullen aangerekend worden voor een bepaald leerjaar. Op basis van ervaringen van het vorige en het lopende schooljaar is het verder nodig om bij de verschillende soorten kosten duidelijkheid te geven over een precieze of te verwachten kostprijs. Kopiewerk en bibliotheek De Commissie stelt vast dat het een vast gebruik is in de betrokken school om lesmateriaal onder de vorm van o.a. kopieën die door de leerkrachten in de klas gebruikt worden, aan te rekenen bij de ouders. Voor het gebruik van de bibliotheek wordt een bijdrage gevraagd. Dit wordt door het schoolbestuur en de directie bevestigd. Voor zover het gaat om lesmateriaal in het kader van eindtermen en ontwikkelingsdoelen laat de regelgeving evenwel niet toe dat in het basisonderwijs een bijdrage gevraagd wordt aan de ouders. De Commissie concludeert dan ook dat de kopieën en het bibliotheekgebruik die noodzakelijk zijn om het lesprogramma voor de eindtermen of ontwikkelingsdoelen te volgen gratis beschikbaar moeten zijn voor de leerlingen van het lager onderwijs. Milieu- en andere heffingen De Commissie stelt vast dat diverse heffingen die gericht zijn aan de school doorgerekend worden naar de leerling: heffing op afval, gebruik van water en Reprobel. Het gaat voor het derde trimester om een totaal van 7 euro. De regelgeving voorziet in artikel 76 van het decreet basisonderwijs dat schoolbesturen een werkingsbudget ontvangen voor o.a. werking en uitrusting. De Commissie stelt ook vast dat de Reprobelbijdrage en de milieuheffingen geen of een beperkte link hebben met de kosten die komen kijken bij het onderwijs van één bepaalde leerling. De Reprobelbijdrage en de milieuheffingen zijn trouwens zo opgesteld dat ze gerelateerd zijn aan de totale werking en organisatie van een school: schoolbestuur, directie, personeel en leerlingen. Het evenwicht tussen enerzijds effectieve kosten voor één leerling en de globale kosten van een school inzake de Reprobelbijdrage en milieuheffingen kan in het gedrang komen. CZB/KL/KBO/2003/19-6/10/03-5

6 De Commissie concludeert dat een aantal algemene kosten (Reprobelbijdrage en de diverse heffingen inzake milieu) die schoolbesturen maken bij het organiseren van onderwijs vergoed worden door de overheid en niet verhaald kunnen worden op de leerlingen. De Commissie neemt de volgende beslissing: Het betrokken schoolbestuur dient - zij het in een groeipad - overeenkomstig de decretale bepalingen bij de aanvang van het schooljaar de ouders een volledig en schriftelijk overzicht te bieden van de soorten kosten en de erbij horende bedragen die gevraagd worden bij het volgen van lager onderwijs. Het betrokken schoolbestuur mag geen bijdrage vragen voor lesmateriaal (kopieën, bibliotheek e.a.) noodzakelijk voor de eindtermen en ontwikkelingsdoelen. Het betrokken schoolbestuur kan de uitgaven gelinkt aan de werking van de school als geheel waarvoor er een werkingsbudget is van de overheid, niet opnemen in de bijdrageregeling Sanctie De Commissie beslist om op dit ogenblik af te zien van een sanctie, gelet op de recente introductie van een duidelijk en schriftelijk overzicht inzake de bijdrageregelingen en de effectieve inspanningen van de school om de communicatie inzake onderwijskosten in overeenstemming te brengen met de decretale verplichtingen. 6. BEROEP Tegen een beslissing van de Commissie kan binnen een termijn van zestig kalenderdagen die ingaat de dag na de postdatum van de betekening van deze nota, een beroep ingesteld worden bij de Vlaamse regering. Brussel, 6 oktober 2003 Willy Van Belleghem Secretaris Ernest Duys Voorzitter CZB/KL/KBO/2003/19-6/10/03-6