Ierland socialer dan Scandinavië : de cijfers

Transcriptie

1 Ierland socialer dan Scandinavië : de cijfers Een eerste WFA evaluatie van de zorgzaamheid van het Ierse model Hoe sociaal is het Ierse model? Zijn lage belastingen noodzakelijkerwijze verbonden met een minimalistisch Angelsaksische Sociale-Zekerheids model en dus veel armoede? Of zijn lage belastingen verenigbaar met een ruime sociale zekerheid? Welk model is het meest duurzaam (in economische zin: welk model heeft het meest gezonde draagvlak)? (Welke model is het meest duurzaam in ecologische zin?) Aanleiding: toespraak van Min. F. Vandenbroucke Naar een nieuwe sociale investeringsagenda in Den Haag (16 januari 2007) Volgens de grafiek van Min. Vandenbroucke bewijzen de Scandinavische landen dat een hoge werkzaamheidsgraad en een lage armoede tesamen haalbaar zijn, mits de overheid voldoende investeert in de bevolking : Werkzaamheidsgraad aad POR IER GR SP 21 SLOW IT EST UK LET 17 D 70 CYP 66 LIT 62 FR 58 B 54 L DK ZW FIN SLOV OOST LUX 13 HU NL 9 TSJECH 5 PL 50 MALTA armoede (het percentage van de bevolking met een inkomen van minder dan 60% van het mediane inkomen in elk land) 1

2 Ierland kent sinds 20 jaar een veel grotere economische groei dan de andere landen (incl. Scandinavische landen) Hierdoor is het BNP per capita in Ierland momenteel het hoogste van de EU. BNP per capita (US$) Belgium Denmark Finland Ireland Sweden Iceland year OECD Factbook 2006: Economic, Environmental and Social Statistics - ISBN OECD

3 (als je het GDP uitdrukt als Purchase power standard, ligt Denemarken iets voor) Stelling van WFA: de hogere groei is te danken aan de lage belastingen 3

4 Hoe hoge armoede en lage werkzaamheidsgraad in Ierland verklaren? Antwoord: De voorstelling door Min. Vandenbroucke is misleidend: Ierland heeft géén hoge armoede en géén lage werkzaamheidsgraad Probleem 1: VDB gebruikt cijfers over de nationale inkomensongelijkheid om de armoede internationaal te vergelijken. Probleem 2: de werkzaamheidsgraad van de minister houdt geen rekening met verborgen werkloosheid in de Scandinavische landen De voorstelling door Min. Vandenbroucke is misleidend : Ierland presteert minstens even goed als de Scandinavische landen op vlak van werkzaamheidsgraad en armoedebestrijding. Andere indicatoren bevestigen stevige sociale zekerheid en algemeen hoge levenskwaliteit (voor iedereen). - Human development index - Openbare uitgaven gezondheidszorg - Kwaliteit van het openbare onderwijs -Vervangingsratio s bij werkloosheid - Kinderbijslag, minimumlonen Sterke Ierse privésector steviger draagvlak voor de sociale zekerheid 4

5 People s feelings of disadvantage can in part be accounted for by reference to their relative living standards within their own country: broadly speaking, the worse their situation in national terms, the more deprived they feel. However, there is also a strong influence arising from cross-country relativities: Given the extent of the gap in living standards between Member States in the EU, this cross-country effect has important consequences: those on higher incomes in the poorest countries are objectively as badly off as, or worse than, the low or middle income groups in the more affluent countries and they feel accordingly. Vergelijking armoede als 60% van het nationale mediane inkomen (witte balken) en als 60% van het EU-25 mediane inkomen (blauwe balken): enorm verschil Ref.: First European Quality of life survey: income inequalities and deprivation, European Foundation for the Improvement of living and working conditions 5

6 1 e correctie: armoede uitdrukken als 60% van het mediane inkomen van de EU-25 i.p.v. het nationale mediane inkomen Ierland heeft weinig armoede 80 LIT 70 LET PL 60 EST 50 PORT 40 HU 30 GR armoede t.o.v. de EU 25 mediaan D CYP SP MALTA SLOV SLOV 20 TSJECH DK UK OOST LUX 10 B FIN IT ZW 64 IER FR NL werkzaamheidsgraad. Bron: omrekening door WFA met cijfers uit 2 e correctie: enkel de tewerkstelling in de private sector beschouwen, om verborgen werkloosheid te elimineren Ierland heeft een hoge private tewerkstelling (% van de bevolking op beroepsactieve leeftijd) 80 LIT 70 PL POR HU 40 GR 30 CYP SLOV TSJECH SP 20 armoede t.o.v. de EU 25 mediaan D SLOW MALTA UK IER OOST 50 DK FIN 45 ZW LUX IT FR 40 B NL Tewerkstelling in de private sector.. 6

7 Hoge private tewerkstelling voorkomt enkel armoede als de productiviteit voldoende hoog is (Ierland Portugal) 613ee7a97aaf54c1256aee003ae b6b/ab9d1872f18a4abac1256 F94005BDC4C/$file/occupazione 2004_en.pdf De voorstelling door Min. Vandenbroucke is misleidend : Ierland presteert minstens even goed als de Scandinavische landen op vlak van werkzaamheidsgraad en armoedebestrijding. Andere indicatoren bevestigen stevige sociale zekerheid en algemeen hoge levenskwaliteit (voor iedereen). - Human development index - Openbare uitgaven gezondheidszorg - Kwaliteit van het openbare onderwijs -Vervangingsratio s bij werkloosheid - Kinderbijslag, minimumlonen Sterke Ierse privésector steviger draagvlak voor de sociale zekerheid 7

8 Human Development Index 2006 A composite index measuring average achievement in three basic dimensions of human development : a long and healthy life, knowledge and a decent standard of living Noorwegen Ijsland Australië Ierland Zweden Canada Japan Verenigde Staten Zwitserland Nederland Finland Luxemburg België Oostenrijk Denemarken Ierse openbare uitgaven voor gezondheidszorg groter dan Finse en Belgische Openbare uitgaven voor gezondheidszorg (US$ per capita) Norway Iceland Australia Ireland Sweden Canada Japan United States Switzerland Netherlands Finland Luxembourg Belgium Austria Denmark (percentage openbare uitgaven t.o.v. het BNP omgerekend tot US$ per capita door vermenigvuldiging met het BNP per capita, 8

9 Hoge uitgaven voor gezondheidzorg Zeer hoge afwezigheidgraad Aantal verloren werkdagen per voltijdse arbeidersequivalent (OESO, 2004) Zijn alle Zweedse bejaarde mannen ziek? Trends 15 maart

10 Ierse openbare uitgaven voor onderwijs = Finse en Belgische Openbare uitgaven voor onderwijs (US$ per capita) Norway Iceland Australia Ireland Sweden Canada Japan United States Switzerland Netherlands Finland Belgium Austria Denmark (percentage openbare uitgaven t.o.v. het BNP omgerekend tot US$ per capita door vermenigvuldiging met het BNP per capita, Ierse onderwijs presteert beter dan Zweedse en Deense onderwijs 10 performantie tie Finland België Ierland Zweden -10 Noorwegen 10 Ijsland Denemarken -10 gelijk verdeeld PISA resultaten voor leesvaardigheid Bron: toespraak min. Vandenbroucke 10

11 Ierse vervangingsratio bij korte werkloosheid is relatief laag Netto vervangingsratio bij kortdurige werkloosheid Belgium Denmark Finland Ireland Sweden United Kingdom United States Netto vervangingsratio s (2004) bij kortdurende werkloosheid voor het geval van een alleenstaande ouder (blauw), getrouwde kostwinner (paars) en werkloze getrouwd met werkende (wit), voor een gemiddeld arbeidsinkomens, en twee kinderen Ierse vervangingsratio bij langdurige werkloosheid is relatief hoog Netto vervangingsratio bij langdurige werkloosheid Belgium Denmark Finland Ireland Sweden United Kingdom United States Netto vervangingsratio s (2004) bij langdurende werkloosheid voor het geval van een alleenstaande ouder (blauw), getrouwde kostwinner (paars) en werkloze getrouwd met werkende (wit), voor een gemiddeld arbeidsinkomens, en twee kinderen 11

12 Average of Net Replacement Rates over 60 months of unemployment decreases in Scandinavia but increases in the low tax countries Belgium Denmark Finland Sweden Norway Iceland Ireland United Kingdom ee7a97aaf54c1256aee003ae b6b/ab9d1872f18a4abac1256 F94005BDC4C/$file/occupazione 2004_en.pdf 12

13 Editoriaal De Standaard 13 ma 2007 Gezin heeft kind minder dan gewenst Moeten we de kinderbijslag verhogen en het ouderschapsverlof uitbreiden? De Gezinsbond vraagt dat. Tot in de jaren tachtig liep ons land in de Europese spits voor de kinderbijslagen. Vandaag zitten we achteraan in het peloton, behalve voor de grote gezinnen. 78 euro, krijgt een eerste kind bij ons. In Finland is dat 100 euro, in Ierland 140, in Duitsland 150 en in Luxemburg 185 euro. Ierland geeft meer kinderbijslag dan andere landen met hogere belastingdruk Minimumloon 2003: Ierland staat op de 6 e plaats Austria, Denmark, Finland, Germany, Italy and Sweden do not operate statutory minimum rates, but nevertheless have minimum rates set through binding sectoral collective agreements that jointly cover a high proportion of the working population. Eurostat, Statistics in focus, THEME 3-10/ he/ity_offpub/ks-nk /en/ks-nk en.pdf 13

14 Minimumloon 2006: Ierland staat op de 2 e plaats Eurostat News release STAT/06/92 13 July 2006 Hoe minimalistisch is het Angelsaksische sociale-zekerheidssysteem? Trends 15 maart

15 Trends 15 maart 2007 Trends 15 maart

16 economische groei komt ten goede aan het gemiddelde gezin (en niet alleen aan een groep bevoorrechten) Wat is de Quality of Life Index? 16

17 Niet alles is positief! Als we een ruimere maatstaf dan gezinsinkomen voor armoede hanteren, nl. de Quality of Life index, scoort Ierland vergelijkbaar met België, iets minder goed dan Finland, en duidelijk minder goed dan Zweden en Denemarken Shorter waiting times in Ireland's public system PAGE PRINT PAGE EN ESPAÑOL Blijkbaar kortere wachtlijsten voor openbare gezondheidszorgen in Ierland Private not much quicker for treatment By Susan Mitchell and Nicole Matthews The Sunday Business Post (Ireland) July 30, 2006 Hospital consultants have questioned the benefits of paying for private health insurance. Some claim going private does not necessarily ensure a fast-track to the operating table and that chronically ill patients are often better off in the public system. Citing the reduction in procedure waiting times under the National Treatment Purchase Fund (NTPF), the private sector s inability to treat patients and the escalating cost of health insurance, they believe the benefits of having private health insurance are diminishing. Consultant neurologist Dr. Orla Hardiman, director of neurology at Beaumont, and a medical adviser to the Neurological Alliance of Ireland, said that in some instances her public waiting list is actually shorter than her private waiting list. For some neurological conditions people can actually be seen more quickly in the public sector. Most neurologists have small private practices, so the number of private patients we can take is quite small. If someone has a problem that requires ongoing management and multi-disciplinary care they are better off in the public system, she said. There are times when the private sector can offer quicker access for patients looking for specific procedures, but the benefits are not as clear-cut for chronically ill patients. There is no huge advantage in these patients having private cover as the services are not available in private hospitals, said Hardiman 17

18 Besluit: Ierland is zeker geen sociaal kerkhof. Het scoort op sommige indicatoren beter, op andere slechter dan België en Scandinavië. Niet alles is positief (Quality of life index) De trend op vlak van sociale investeringen is er stijgend (dalend in Scandinavië?) Het Angelsaksische model lijkt minder minimalistisch dan meestal gedacht wordt, maar heeft wellicht wel een grond (vb wachtlijsten in het VK) Mogelijke uitzondering : USA, met relatief lage vervangingsratio s en minimumlonen Details moeten verder bekeken worden: vb. kwaliteit van de openbare gezondheidszorg Hypothese: sterkere private sector biedt ruimer draagvlak voor sociale voorzieningen in Ierland Trends 15 maart

19 Trends 15 maart