Gevangenis Antwerpen. Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden. Over de gevangenis. De hulp- en dienstverlening

Transcriptie

1 Gevangenis Antwerpen Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden Over de gevangenis De gevangenis van Antwerpen is in grote mate een arresthuis. Naast de grote groep beklaagden, verblijven er ook veroordeelden en geïnterneerden. Ondanks een serieuze daling in de populatie in de tweede helft van 2014, blijft de overbevolking relatief groot. Dit in combinatie met een sterk verouderde infrastructuur, met continue personeelswissels en daar bovenop de in het najaar aangekondigde zware besparingen bij justitie, maakt dat hulp- en dienstverlening organiseren niet evident is. > blz. 2 De hulp- en dienstverlening Het aanbod is ondertussen structureel uitgebouwd en ingebed, rekening houdend met de doelgroep (vnl. beklaagden) en met de ondertussen uitgewerkte visie op meer behoeftegericht werken. We geven een overzicht van het bestaande aanbod, met wat cijfermateriaal waar mogelijk van de afgelopen vier jaar. Voor onderwijs is dit een gekleurd verhaal. Besparingen hadden effect op de werking van onze Dienst Onderwijs en het onderwijsaanbod lag in novemberdecember bijna volledig stil. > blz. 6 Organisatie van de hulp- en dienstverlening Om een kwalitatief hulp- en dienstverleningsaanbod te realiseren in de gevangenis, is er nood aan een goede samenwerking en een overlegcultuur. Het decreet van 2013 bepaalt bovendien dat een beleidsteam en een coördinatieteam opgericht moet worden. In 2014 is dan ook hard gewerkt aan een nieuw organogram en samenwerkingsmodel. > blz. 3 Een vooruitblik op 2015 In 2015 staan we voor grote uitdagingen. Enerzijds moeten we aan de slag met een vernieuwd plaatje van het domein onderwijs. Anderzijds zijn er de aangekondigde besparingen bij justitie, waartoe wij ons zullen moeten verhouden. Ondanks besparingsperikelen zullen we gedreven verder inzetten op een vervolgonderzoek naar ondersteuningsnoden bij ex-gedetineerden. > blz >>> > > > > > > Jaarverslag 2014

2 1. Over de gevangenis van Antwerpen De gevangenis van Antwerpen is in grote mate een arresthuis. Dit betekent dat tussen de 70 % en de 80 % van de gedetineerden in voorlopige hechtenis zit. Daarnaast verblijven er ook een kleine groep veroordeelden en een kleine groep geïnterneerden. Ongeveer 90% zijn mannen. Een kleine 10 % zijn vrouwelijke gedetineerden. 2 Omwille van de beklaagdenpopulatie is de instroom, doorstroom en uitstroom aanzienlijk. Op jaarbasis worden ongeveer burgers uit vrijheid opgesloten en gedetineerden vanuit de gevangenis van Antwerpen terug in vrijheid gesteld. Een andere groep vertrekt van deze gevangenis naar een zogenaamd strafhuis. Deze grote in-, door- en uitstroom kleurt sterk de wijze waarop het aanbod hulp- en dienstverlening wordt vormgegeven. De gevangenis van Antwerpen is gekend als een grote en zwaar overbevolkte gevangenis. Er is plaats voor 439 gedetineerden, maar in 2013 verbleven er gemiddeld 723 gedetineerden. In 2014 was er een piek in maart met 767 gedetineerden, gevolgd door een serieuze daling in de zomer. De populatie daalde zelfs tot 530 gedetineerden. In het najaar is de populatie opnieuw gestegen, maar blijkt toch rond de 600 gedetineerden te blijven hangen, wat toch een 100-tal gedetineerden minder is dan in De verklaring voor deze schommelingen is onder andere toe te schrijven aan de opening van de gevangenis van Beveren. Maar er spelen ook andere factoren een rol (raadkamers, de komst van voorlopige hechtenis via ET, ), waar weinig zicht op is en waar ook weinig zekerheid rond is dat het zo zal blijven. Wat de reden ook is, het effect van de daling van de populatie was voelbaar bij de gedetineerden en bij het personeel. Voor meer informatie over de gevangenis Antwerpen, verwijzen we naar de website van Justitie: nissen/gevangenissen/meer_info/antwerpen/

3 2. Organisatie van de hulp- en dienstverlening Om een kwalitatief hulp- en dienstverleningsaanbod te realiseren in de gevangenis vanuit de Vlaamse Gemeenschap, is er nood aan een goede samenwerking en een overlegcultuur. Het decreet betreffende de organisatie van hulp- en dienstverlening aan gedetineerden van maart 2013 bepaalt in dit kader de oprichting van een beleidsteam en een coördinatieteam. Het beleidsteam heeft in 2013 een actieplan uitgewerkt. Eén van de actiepunten was de uitwerking van een nieuw organogram Het nieuwe organogram Nieuw sinds juni 2014 Beleidsteam HDV Overleg BCdirectie Ad hoc werkgroepen Coördinatorenoverleg Stuurgroepen 3 Coördinatieteam 1. Het beleidsteam Het beleidsteam heeft als opdracht om een actieplan op te maken waarin de beleidsmatige accenten worden gelegd voor de komende periode. Dit plan heeft een geldigheidsduur van 30 maanden en wordt door het beleidsteam verder uitgevoerd en opgevolgd. Uiteraard worden hierbij verschillende andere partners betrokken. Het beleidsteam hulp- en dienstverlening van de gevangenis van Antwerpen bestaat uit de beleidscoördinator, de twee organisatieondersteuners van JWA, de teamverantwoordelijke van JWA, de onderwijscoördinator, een afgevaardigde van De Rode Antraciet en een therapeute van CGG VAGGA. 2. Het coördinatieteam Het coördinatieteam heeft als opdracht de praktische opvolging van de organisatie van de hulp- en dienstverlening. Voorbeelden zijn de praktische planning van het aanbod, het onthaal en het ondersteunen van nieuwe medewerkers, de opvolging van infrastructurele en regimematige wijzigingen,

4 De spil van het coördinatieteam is de tandem beleidscoördinator en organisatieondersteuners. Afhankelijk van het op te volgen punt, kunnen alle andere medewerkers die in de gevangenis van Antwerpen een aanbod verzorgen, betrokken worden bij dit coördinatieteam. Het is in die zin geen overlegorgaan dat op vaste tijdstippen samenkomt. Het is eerder een opvolgprocedure die er enerzijds voor zorgt dat iedereen die betrokken moet worden, betrokken wordt. Anderzijds bewaakt deze procedure een snelle en flexibele opvolging van de noden die zich aandienen. 3. Ad hoc werkgroepen Het beleidsteam kan in functie van het actieplan ad hoc werkgroepen oprichten. Deze werkgroepen betekenen voor de leden een tijdelijk engagement dat concreet en afgebakend is. In 2014 werd zo de werkgroep toeleiding opgericht. 4. Overleg beleidscoördinator-directie directie Maandelijks vindt een overleg plaats tussen de beleidscoördinator en het inrichtingshoofd rond de ontwikkelingen van de hulp- en dienstverlening aan gedetineerden Coördinatorenoverleg Jaarlijks komen de coördinatoren van PSD, zorg en JWA, gevangenisdirectie en de beleidscoördinator een 5-tal keer samen. Hier worden alle punten besproken die gelinkt zijn aan de samenwerking tussen deze drie teams. 6. Stuurgroepen De afgelopen jaren zijn er vier stuurgroepen opgericht m.b.t. een specifiek aanbod: de Stuurgroep TOPcoach, de Stuurgroep VDAB, de Stuurgroep gevangenisbib, de Stuurgroep OLC (open leercentrum). In deze stuurgroepen zitten o.a. de directieleden en resp. coördinatoren die de ontwikkeling en inbedding van het betreffende aanbod opvolgen Het actieplan Hieronder een overzicht van de strategische en operationele doelstellingen met bijhorende symbolen.

5 In 2014 hebben we vanuit het beleidsteam volgende drie subwerkgroepen opgericht: 5 werkgroep behoeften, werkgroep brug binnen buiten, werkgroep basisaanbod. Dit zijn nl. de drie grote inhoudelijke thema s waarrond we zouden gaan werken. Al snel stelden we vast dat, omwille van de vele linken die er zijn tussen deze thema s, het niet aangewezen was om ons op te splitsen in drie werkgroepen. In de zomer hebben we de werkgroepen stilgelegd met de bedoeling om met zijn allen verder te werken rond de thema s. Begin december hebben we tijdens een denkdag alle inhoudelijke input die we het afgelopen jaar hadden verzameld, samengelegd. Dat bleek al heel wat te zijn. In 2015 zullen we verder bouwen op hetgeen we in 2014 al bij elkaar gesprokkeld hebben. Een vierde rode draad in ons actieplan, is het thema samenwerking met partner justitie. Ook daar hebben we belangrijke stappen gezet. Deze resulteerden in een inventarisatie van een beknopte lijst weerkerende knelpunten, een voorstel van procedure om hier in de toekomst mee om te gaan en een vast aanspreekpunt voor de Vlaamse gemeenschap binnen het PA-team. De implementatiefase is voorzien in het voorjaar 2015.

6 3. De hulp en dienstverlening 3.1. Het bestaande aanbod: een overzicht Tewerkstelling Onderwijs Cultuur Sport Welzijn Loopbaan- oriëntatie (VDAB Antwerpen) Nederlands voor anderstaligen (CBE Antwerpen, CVO Antwerpen) Bibliotheek (FOD Justitie & stad Antwerpen) Fitness (FOD Justitie i.s.m. DRA) Begeleide kinderbezoeken (Crefi, De Tuimel, De Speelvijver) 6 Groepsaanbod Screening Nederlands voor anderstaligen (Huis van het Nederlands, CBE Antwerpen) Openleercentrum Gecombineerd onderwijs -ICT -Frans -Engels -Wiskunde -Bedrijfsbeheer -AAV (CVO Antwerpen) Nederlandse bijles (consortium vol-ant) Buitensport -voetbal -volleybal -start to run -conditietraining (FOD Justitie i.s.m. DRA) Yoga en relaxatie (FOD Justitie, zorg i.s.m. DRA) Zumba (Freelancemonitor) Tai chi (Freelance -monitor) Vormingscursussen -Slachtoffer in beeld -Vader/moeder in de gevangenis -Omgaan met lastige situaties -Leven op cel -Agressietraining (De Rode Antraciet) Creatieve workshops -creasesssies -poëziesessies -kinderboek maken (Vormingplus Antwerpen) Handicapspecifiek groepsaanbod (Openluchtopvoeding - Otwee) HULP- EN DIENSTVERLENINGSAANBOD IN DE GEVANGENIS VAN ANTWERPEN VDAB-Kantoor (VDAB Antwerpen) Leertrajectbegeleiding (consortium vol-ant) Therapie (CGG VAGGA) Sport op cel Trajectbegeleiding (CAW Antwerpen JWA) Webleercursussen (VDAB) Studiebegeleiding Nederlands & alfabetisering (consortium vol-ant) Centraal aanmeldings-punt Drugs (VVBV) Terug-Op-Padcoaches (CAW Antwerpen TOPcoaches) Sociaal infopunt Individueel aanbod (stad Antwerpen) Slachtofferdaderbemiddeling (Suggnomè) Handicapspecifieke begeleiding (Openluchtopvoeding - Otwee) Opvoedingsondersteuning (CKG Zon en Hei) Tewerkstelling Onderwijs Gezondheid Sport Welzijn

7 Hierboven staat een overzicht van het bestaande aanbod, met tussen haakjes de aanbodverstrekker. Het is een overzicht per domein en opgesplitst in groepsaanbod en individueel aanbod Het bestaande aanbod is ondertussen goed ingebed. Enkele cijfers. Hieronder geven we enkele cijfers weer. Net als vorig jaar geven we ook de cijfers van de voorgaande jaren. Zoals eerder aangegeven, is de populatie in 2014 serieus gedaald. We hebben nog geen algemene cijfers over de instroom (hoeveel gedetineerden werden er in 2014 in de gevangenis opgesloten), maar weten wel dat de gemiddelde populatie in gedetineerden was t.o.v. 723 gedetineerden in We stellen vast dat er niet per se een lineair verband is tussen de grootte van de populatie en de vraag naar een bepaald aanbod. Maar dat de daling wel invloed heeft op de deelnamecijfers aan het aanbod, dat mag duidelijk zijn. a. Welzijn Trajectbegeleiding proactief onthaal van alle inkomende beklaagden + opvolggesprekken begeleidingen van veroordeelden op vraag of op doorverwijzing contacten met familie 7 Aantal onthaalgesprekken van beklaagden 1936* weigeringen onthaalgesprek opvolggesprekken in de gevangenis medegedetineerden als tolk gesprekken met cliënten na 49 detentie** huisbezoeken of elders *het is opvallend dat de daling van de populatie blijkbaar niet te wijten is aan een daling van het aantal inkomende beklaagden **dit is vóór 2014 niet apart geregistreerd Slachtoffer-daderbemiddeling gesprekken met daders en slachtoffers apart gezamenlijke gesprekken Aantal aantal gedetineerden met een contact met de bemiddelingsdienst aantal effectieve

8 bemiddelingsdossiers gezamenlijke gesprekken TOPcoaching coaching na detentie op alle levensdomeinen, met opstart tijdens detentie doelgroep: jaar, eerste detentie, woonachtig in Antwerpen Aantal actieve dossiers nieuwe aanmeldingen: niet weerhouden opgestart intake lopende afgesloten dossiers Sociaal infopunt gedetineerden informeren op basis van sociale vragen voornamelijk (maar niet alleen) vragen gerelateerd aan loketwerking districtshuis 8 Aantal permanentiemomenten klantencontacten gesprekken schriftelijke antwoorden Opmerking: er is vastgesteld dat er meer en meer overleg/contact is met de diensten JWW, PSD, en andere. Dit is uiteraard een positieve en wenselijke evolutie. Begeleid kinderbezoek bezoek waarbij de gezinsinteractie en de relatie ouder-kind centraal staat drie keer per maand (36/jaar) vindt een kinderbezoek plaats voor een 15-tal gezinnen garantie op minstens één keer per maand deelname, soms meer Aantal nieuwe aanvragen niet weerhouden weerhouden gedetineerden aanwezig op het totaal van de 36 kinderbezoeken kinderen aanwezig op het totaal van de 36 kinderbezoeken

9 Begeleiding gedetineerden met een handicap integrale ondersteuning van gedetineerden met een handicap combinatie groepsactiviteiten en individuele activiteiten/gesprekken Aantal (start juni) actieve dossiers nieuwe aanmeldingen niet weerhouden weerhouden reeds gekend 6 9 weerhouden nieuw 3 13 Intake lopende 1 afgesloten dossiers type beperking licht mentale handicap matig mentale handicap ASS andere (LMH of MMH) 5 6 aantal officiële dubbeldiagnoses Psychotisch, ADHD, Geen info Opmerking: meer informatie kan je lezen in het jaarverslag otwee, op te vragen bij Ingrid Martens, verantwoordelijke voor de otwee-werking (imartens@olo.be). Aanbod OCMW Antwerpen 9 back office rol t.a.v. andere medewerkers (JWA, PSD, VDAB, onderwijs, ) Over de back office functie van het OCMW hebben we geen cijfers. Aanbod CKG Zon en Hei nieuw laagdrempelige, doelgerichte hulpverlening in functie van opvoedingstraining voor moeders en/of vaders in detentie én hun achterblijvende ouders Aantal 2014 nieuwe aanvragen 11 niet weerhouden 5 weerhouden 6 Opmerking: dit is een nieuw en kleinschalig aanbod, maar uit evaluatie blijkt het een heel waardevol aanbod te zijn, die zowel voor de gedetineerde, de achterblijvende partner als voor de kinderen een sterk preventieve werking blijkt te hebben.

10 b. Gezondheid Geestelijke gezondheidszorg behandeling voor gedetineerden met ernstige psychische klachten 10 Aantal nieuwe aanvragen gezien op intake niet gezien op intake Hoofdproblematiek bij intake * 144* 101* GGZ-problematiek 28% 42% 35% 37% verslaving 26% 30% 25% 26% agressie 21% 7% 10% 15% Partnergeweld** 10% 6% 11% seksueel grensoverschrijdend 8% 10% 13% 11% gedrag Niet gespecifieerd 17% *vóór 2014 werd niet de hoofdproblematiek bij intake geregistreerd, maar de problematiek bij de effectief opgestarte behandelingen. Dit is niet helemaal hetzelfde en de cijfers zijn dus niet helemaal te vergelijken. We vermoeden dat het verschil eerder klein is. **partnergeweld kan vanuit het nieuwe registratiesysteem (voorlopig) niet apart voorzien. Het valt mee onder agressie Opmerking: N.a.v. de resultaten van het behoefteonderzoek van 2013 (hoge psychische noden bij gedetineerden en aanbod CGG VAGGA is te weinig gekend bij gedetineerden) hebben we in het najaar een bekendmakingscampagne uitgevoerd. Dit had een enorme toevloed van aanvragen tot gevolg. Dit weerspiegelt zich in de cijfers. Centraal aanmeldingspunt drugs ondersteunen van verslaafde gedetineerden in hun zoektocht naar drughulpverlening na detentie geven van informatie m.b.t. drughulpverlening, motiveren en doorverwijzen Aantal nieuwe aanvragen gezien op intake niet gezien op intake intake nog gepland vrij/transfer vermoedelijk vrij/transfer* gesprekken in totaal uitkomst gesprekken informatie doorverwijzing lopend 31/12 vrij/transfer/stopt *informatie over reden van vertrek uit deze gevangenis is door de overgang van het computersysteem naar een ander systeem niet teruggevonden

11 Opmerking: in de loop van 2014 is de wachtlijst volledig verdwenen. We hebben niet direct een duidelijke reden waarom dat zo is, maar zijn blij dat nu alle gedetineerden die een gesprek willen met de CAP-medewerker, dit ook snel kunnen krijgen. c. Onderwijs Zoals verder uitgelegd zal worden, werd het onderwijsaanbod n.a.v. de aangekondigde besparingen in november-december herleid tot een minimum. Dit heeft uiteraard zijn weerslag op de cijfers. Screening Nederlands screening van het niveau Nederlands door het Huis van het Nederlands n.a.v. een vraag van een gedetineerde om Nederlands tweede taal te volgen Aantal 2014* nieuwe aanvragen Nederlandse les reeds eerder gescreend gescreend in direct attest Geen info niet gescreend vrij/transfer afwezig *omwille van het nieuws m.b.t. de besparingen bij onderwijs is de screening Nederlands van de module november-december geannuleerd. Dit kleurt uiteraard de cijfers. Groepslessen 9 (van de 13 geplande) modules Nederlands tweede taal Verloop cursisten 2014* aantal gestarte cursisten aantal die module beëindigden met deelcertificaat met attest van deelname aantal die einde module niet haalden vrij/transfer gestopt geschrapt * er zijn vier modules niet doorgegaan. De drie geplande modules NT2 voor de periode novemberdecember en één module NT2 van Centrum Basiseducatie in september-oktober wegens te weinig cursisten. Doorlopend aanbod open leercentrum gecombineerd onderwijs

12 wiskunde, ICT, Frans, Engels, bedrijfsbeheer Aantal nieuwe aanvragen reeds eerder gescreend gescreend in vrij/transfer voor screening afwezig op screening Komt niet in aanmerking (spreekt geen Nederlands) 82 Verloop cursisten aantal gestarte cursisten aantal dat traject afrondde aantal dat traject niet afmaakte vrij/transfer gestopt geschrapt aantal nog aanwezig op 1/11/ Opmerking: ook het open leercentrum heeft gevolgen ondervonden van de besparingen bij onderwijs. Cursisten die eind oktober nog bezig waren, hebben hun traject nog kunnen afmaken. Er zijn geen nieuwe cursisten meer gestart in november december Dit weerspiegelt zich ook in de cijfers. 12 Begeleiding individuele leervragen nieuw sinds 2013: bijkomend aanbod van een educatief consulent. voordien opgenomen door de onderwijscoördinator. omwille van de besparingen bij onderwijs zijn de middelen voor de educatief consulent vanaf 2015 vervroegd weggevallen. Aantal 2014* ** 2011** nieuwe aanvragen aantal gestarte begeleidingen voortzetting onderbroken traject info en advies keuzetrajectbegeleiding 4 / administratieve begeleiding 3 5 combitraject / 47 geen opstart * Ook hier moeten we vermelden dat omwille van de besparingen bij onderwijs de dienstverlening van de educatief consulent in november december 2014 veel beperkter geweest is dan in de periode voordien. ** In deze periode nam de onderwijscoördinator de individuele leervragen nog zelf op.

13 d. Tewerkstelling Basisdienstverlening door VDAB-consulent Aantal gesprekken cliënten Webleercursussen van de VDAB - enkel voor de gedetineerde vrouwen Aantal Nieuwe aanvragen Aantal vrij/transfer voor start Aantal gestarte cursisten Aantal cursisten met cursus afgewerkt* 5 4 Aantal cursisten niet één cursus afgewerkt 9 19 Vrij/transfer 6 8 Gestopt 3 4 Aantal nog bezig op 31/ * een aantal cursisten hebben meerdere cursussen gevolgd. Groepsaanbod VDAB Oriëntatiecursus voor Nederlandstaligen (2x) Kiezen voor anderstaligen die een beetje Nederlands spreken (2x) 13 Aantal 2014** 2013* nieuwe aanvragen mogelijkheid tot info en advies / aantal gestarte cursisten attest van deelname vrij/transfer gestopt/geschrapt * in 2013 ging één geplande oriëntatiecursus voor Nederlandstaligen niet door en waren er in totaal 3 cursussen, t.o.v. 4 cursussen in 2011, 2012 en **in 2014 zijn beide cursussen herwerkt en ingekort. De nadruk ligt op tewerkstellingsmaatregelen, de opmaak van een CV en sollicitatiebrief.

14 e. Sociaal cultureel werk Bibliotheek collectie, zowel Nederlandstalig als anderstalig (33 verschillende talen) Bezit boeken non fictie fictie strips AVM CD s DVD s Playstation1 Playstation Totaal bezoekers Bezoekers Totaal Opmerking: meer informatie kan je lezen in het jaarverslag gevangenisbibliotheek Antwerpen, op te vragen bij Tom Ryckx, projectmedewerker openbare bibliotheek Antwerpen (tom.ryckx@stad.antwerpen.be) Cursussen van De Rode Antraciet 2014 Aantal in- schrijvingen Aantal aanvaard Gemiddeld aantal deelnemers per sessie Slachtoffer in Beeld Leven op cel Vader/moeder in de gevangenis (voorjaar) Omgaan met lastige situaties Agressietraining Vader/moeder in de gevangenis (najaar) Totaal Opmerking: het aantal inschrijvingen na het verspreiden van de folders is de laatste jaren gedaald. Wij vermoeden dat dit te maken heeft met de manier waarop de folders verspreid worden. Bij de verspreiding op naam krijgen we meer inschrijvingen. In 2014 hebben we meestal de folders zonder naam verspreid. Enerzijds lijken we te kunnen afleiden dat dan de écht geïnteresseerden zich inschrijven. Anderzijds verliezen we zo een groep die wel aangeeft een behoefte te hebben, maar niet altijd voor de betreffende cursus. Deze groep kunnen we anders tijdens de intake verder bevragen en informatie geven over ander aanbod in de gevangenis. In 2015 zullen we in de mate van het mogelijke terug experimenteren met folders op naam.

15 Creatieve workshops door Vormingplus Antwerpen creasessies door vrijwilligers: 21 sessies met gemiddeld 8 deelnemers per sessie. workshops project VRIJ/SPRAAK: 9 sessies met in totaal 14 deelnemers. workshops kinderboek: 7 sessies met in totaal 8 deelnemers. f. Sport Sportactiviteiten fitness, buitensport, yoga, tai chi, relaxatie, Zumba: continuering van het bestaande aanbod. Cursus gezonde voeding en beweging: 30 gedetineerden volgden deze cursus. Ook in 2014 werden - dankzij een kwalitatieve domeinoverstijgende samenwerking tussen de sport, CGG VAGGA, PSD, zorgequipe en andere partners - gedetineerden met suïcidegedachten gestimuleerd om te beginnen bewegen tijdens een apart fitnessmoment. De samenwerking met Buurtsport (stad Antwerpen) kreeg concreter vorm. Trajectbegeleiders kunnen cliënten doorverwijzen naar Buurtsport, die de toeleiding naar een sportclub na detentie faciliteren. Monitoren van Buurtsport voorzien ook wekelijks een beweegaanbod voor de gedetineerden met een handicap (cliënten van otwee). In de pijplijn zit ook nog een sportaanbod voor de vrouwelijke gedetineerden. 15

16 3.3. Ad hoc projecten in 2014 telkens met het oog op een structurele samenwerking op lange termijn. In 2014 liepen er drie projecten die niet onder het structureel continu aanbod vallen. Toch proberen wij ook bij deze projecten van bij de aanvang te bekijken of er een structurele uitloper kan zijn. Dit is in deze drie projecten op een bijzonder fijne wijze gelukt. a. Topsportinitiaties door topsportclubs van United 16 United, de Antwerpse topsportzaalclubs met onder meer Port of Antwerp Giants, Futsal Topsport Antwerpen, Topvolley Antwerpen en DHW United Antwerpen verzorgden in het najaar 2014 topsportinitiaties voor gedetineerden. De initiaties werden gegeven door coaches en topsporters van de eerste teams. De topsporters namen actief deel aan de trainingen. In totaal namen 73 gedetineerden deel aan één of meerdere initiaties. Het was zowel voor de gedetineerden als voor de topsporters en coaches een heel verrijkende ervaring. De bedoeling is om dit jaarlijks te herhalen. b. Kinderboek als onderdeel van een leesbevorderingsproject voor anderstaligen Vormingplus Antwerpen zette in een vertelproject op met een groep gedetineerde dames en een groep allochtone moeders buiten de gevangenis. Ze maakten samen verhalen, door verder te bouwen op elkaars bijdrage. Ze illustreerden samen de verhalen en het geheel resulteerde in het kinderboek Als ik mis. De verhalen van Valentina. Dit boek zal een plaats krijgen in een leesbevorderingspakket voor allochtone burgers en krijgt in 2015 nog een vervolg met een volwassenboek.

17 c. Stadsdichterproject VRIJ/SPRAAK Op vraag van de gevangenis zette stadsdichter Stijn Vranken onder de noemer VRIJ/SPRAAK een poëzietraject op poten in de Begijnenstraat. Hij ging samen met vormingplus Antwerpen op zoek naar de favoriete gedichten van gedetineerden. De gekozen gedichten werden door de gedetineerden ingesproken en becommentarieerd. 16 gedetineerden deden mee met dit project. De opnames resulteerden in een luisterexpo die n.a.v. de poëzieweek 2015 in openbare bibliotheek Permeke werd geopend. Een ander luik van dit project was de oproep van Vranken om poëziebundels te schenken aan de gevangenis. De oproep werd enthousiast beantwoord met meer dan 500 dichtbundels die integraal naar de gevangenisbib gaan. 17

18 4. Vooruitblik op Verdere uitvoering van het actieplan In 2015 gaan we verder aan de slag met de uitvoering van ons actieplan. Daarin zal een belangrijk accent gelegd worden op het bekomen van een vervolgonderzoek, na het behoefteonderzoek van We hebben beslist om verder in te zetten op het verkennen van de ondersteuningsnoden van gedetineerden bij vrijlating. Uit het behoefteonderzoek kwam dat 50% van de bevraagden aangaven een zekere nood te hebben. Dit willen we verder kwalitatief uitdiepen en koppelen aan inzichten uit andere sectoren (armoedesector, gehandicaptensector, ) Opmaak nieuw actieplan 18 Tegen eind 2015 moet er ook een nieuw actieplan gemaakt worden. Dit zal enerzijds zich moeten verhouden tegenover het bovenlokale strategische plan en anderzijds moeten voortvloeien uit de evaluatie van het huidige actieplan. Het vervolgonderzoek waarvan hierboven sprake, zal één van de hoekstenen worden van dit actieplan Impact van besparingen proberen beperken Het nieuws in oktober 2014 dat de overheid beslist had om de consortia volwassenenonderwijs stop te zetten en om besparingen door te voeren, kwam hard aan. De werking van onze Dienst Onderwijs, met de educatief consulent en het Open Leercentrum, kwam volledig tegemoet aan de aanbevelingen vanuit het behoefteonderzoek en zorgde voor een kwalitatieve dienstverlening op maat van een arresthuis. Deze Dienst Onderwijs (onderwijscoördinatie, leertrajectbegeleiding en administratie) gaat in 2015 van 2,5 VTE naar 1,2 VTE. We zorgden voor een overgangsconstructie met voorlopig behoud van twee van de drie personeelsleden (weliswaar aan verminderde inzet) en voor een maximale continuïteit, met het accent op het groepsaanbod. Maar dat deze halvering van personeelsinzet effect zal hebben op de dienstverlening, mag duidelijk zijn wordt dan ook een overgangsjaar, waarbij we ten volle blijven uitgaan van de mogelijkheden i.p.v. van de beperkingen. We hopen dat de twee huidige personeelsleden in de nieuwe constructie zullen kunnen blijven. Bovendien zien we de nieuwe constructie tegemoet als bron van nieuwe opportuniteiten, mede door de centrale aansturing en de intensievere bovenlokale samenwerking Ook uit de hoek van Justitie kwam in het najaar een harde besparingsboodschap. Een aangekondigde personeelsbesparing van 10% geeft eerst en vooral bij de collega s van justitie veel onrust en ongenoegen. Maar ook voor (de organisatie van) de hulp- en dienstverlening is dit een harde boodschap.

19 Dat het impact zal hebben op onze werking, is ook hier heel duidelijk. We hopen dat we het effect kunnen beperken en zullen zeker mee zoeken naar constructieve/creatieve oplossingen. 19