Kapotgeregeerd. En hoe nu verder? 26 Vrijdag. We zijn snel tevreden, dat werkt prima. Stinken mag weer

Transcriptie

1 EERST Stinken mag weer Niet wassen zou goed zijn voor lichaam en geest Vrijdag November GRATIS, MAAR NIET GOEDKOOP Kapotgeregeerd. En hoe nu verder? CDA ers hebben het graag en vaak over hun gedachtegoed. Alleen: wat dat is? Niemand weet het en dat is al lang zo. Een verwarrende speurtocht naar theorie, praktijk en toekomst van de christen-democratie. Met ongewisse uitkomst. Lees meer op pagina 8 AVENHORN Kinderporno basisschool Op de computer van een adjunctdirecteur van een basisschool in Avenhorn is twee jaar geleden kinderporno gevonden. De school is boos op het Openbaar Ministerie omdat het direct van die vondst had willen weten. Het OM eiste deze week acht maanden cel waarvan vijf voorwaardelijk tegen de man die inmiddels door de school is geschorst. UIT & THUIS Verboden voor schapen Patagonië terug naar de natuur 13 MSM We zijn snel tevreden, dat werkt prima. Acteur Frank Lammers over het Brabantse levensgevoel. Pagina 12. METSELAAR Opgesloten gründlichkeit Een Duitse gepensioneerde die de ingang van zijn kelder wilde dichtmetselen, heeft daarbij zichzelf ingemetseld. Pas toen zijn metselwerk klaar was, besefte hij dat hij zat opgesloten. Vervolgens bracht de man enkele dagen in de kelder door en besloot toen een muur door te breken: die naar de buren met wie hij al enige tijd ruzie had.

2 2 Eerst LANGE POTEN PETER MIDDENDORP H et was alweer een paar weken geleden, maar nu ontwaakte ik met een stralend humeur. Onderweg naar de badkamer dacht ik dat ik nog dronken was, wat vreemd was, want de vorige avond was er niet gedronken. Niet overdreven, althans. Maar gewoon, normaal. Met grote passen ging het naar het station, waar ik plaatsnam in een stille coupé. We reden door Groningen en Drenthe, en ergens aan de verkeerde kant van de IJssel dacht ik: wat zijn de kranten toch boeiend vandaag, en wat smaakt mij die koffie toch lekker. Na de kranten richtte ik de blik naar buiten. Het was lang geleden dat ik dat had gedaan, terwijl ik vroeger een liefhebber was, of een slome duikelaar; dat weet ik niet meer. De cesuur was waarschijnlijk te vinden in de periode dat ik naar het Binnenhof vertrok een kleine observatie waar je grote conclusies uit kon trekken, maar het hoefde niet; je kon het net zo gemakkelijk laten. Morgen, misschien vandaag al, zou het gaan sneeuwen, een beetje volgens de ene krant, afschuwelijk volgens de andere, en konden we Martin Bril gaan missen. Ha sneeuw, zou die zijn column beginnen, en de rest van het stukje zijn best doen zo snel mogelijk een bos te bereiken om daar de eerste voetstappen in de sneeuw te kunnen zetten. Nu was de lucht nog zo helder dat hij aan die boven New York deed denken. Het licht hing scherp tussen de kale berken en legde een matte glans over de klei. Later zagen we bruggen, viaducten en gebouwen op rangeerterreinen, en dacht ik: wat is Nederland toch eigenlijk mooi. In een stroom aardige mensen verlieten we het station. Bij de eerste oliebollenkraam vroeg ik me af: waar was al die opgewektheid eigenlijk aan te danken? Aan de wereld kon het niet liggen, en zoveel goeds had ik de laatste tijd zelf ook niet gedaan. Ik kwam er niet uit, peinzend liep ik verder, tot ik bij me bij een tweede gebak met een schokje realiseerde: verdomme, die plantaardige antidepressiva werken echt. 1 In Engeland zijn ze klaar voor de winter De handel in strooizout draait op volle toeren, en hier en daar klinkt in Nederland alweer gemor over de strenge winter die in aantocht zou zijn en de bijbehorende tekorten aan strooizout. Londen heeft, na penibele toestanden vorig jaar, groot ingekocht ton strategische reserve, voor als de beschikbare voorraden ( ton) onvoldoende blijken. Londense ambtenaren oefenden, speciaal voor de foto, alvast wat met scheppen. 1 FOTO: GETTY IMAGES Beleggen Moslims krijgen eigen beursindex Moslims moeten meer gaan beleggen. En daarom komt er nu een beursindex met alleen maar sharia goedgekeurde aandelen. Edward Deiters De grootste organisatie van moslimlanden, de Organization of the Islamic Conference (OIC), gaat een eigen beursindex opzetten, maar dan wel een met de zegen van boven. Het moet volgens initiatiefnemer, Huseyin Erkan, CEO van de Turkse Effectenbeurs, s werelds eerste index worden die volledig aan alle regels van de sharia voldoet. Aandelen in bedrijven die iets te maken hebben met alcohol, gokken of tabak zijn dus uit den boze. Het is de bedoeling een index te beginnen waarin we de meest verhandelde aandelen in het eerste kwartaal van 2011 opnemen, aldus Erkan tegen persbureau Bloomberg. Te beleggen valt er genoeg in de islamitische wereld. Sharia goedgekeurde fondsen beheren volgens een Ernst & Young-rapport een geschatte 52,3 miljard dollar. Maar één en ander is vrij gefragmenteerd. Natuurlijk zijn er tal van succesvolle bedrijven in de Golfstaten, maar ook Maleisië, Pakistan en Turkije bieden buitenkansjes voor islamitische beleggers. Om tot de nieuwe Sharia-index te komen huurde de OIC, dat 57 aangesloten moslimlanden telt, onlangs de Amerikaanse kredietbeoordelaar Standard & Poor s in. Op deze manier mik je op de wereldwijde sharia spelers, en niet alleen op de bedrijven in jouw regio, zei Charbel Azzi, bij de kredietbeoordelaar verantwoordelijk voor Noord-Afrika en het Midden- Oosten, eerder deze week. Zo heb je ze allemaal onder één paraplu. Lucratief Erkan riep bij een financiële bijeenkomst in Istanbul gisteren zijn volk op minder (traditioneel) in goud en meer in aandelen te beleggen. Slechts 1,5 procent van de Turkse bevolking zo n miljoen mensen bezit aandelen, aldus de Turkse beursbaas. Dat moeten binnen tien jaar zeven miljoen mensen zijn. Hij wees er op dat het percentage aandelenbezitters in westerse landen op 30 à 40 ligt. Sharia beleggen kan nog lucratief zijn ook. De Dow Jones Islamic Market World Index waarin een aantal islamitisch verantwoorde aandelen is opgenomen, boekte het afgelopen jaar 6 procent rendement, tegen 5,6 procent voor de gewone zondige Dow Jones Global Index. 1 Nieuwe baan BALKENENDE VOOR DE KLAS Jan Peter Balkenende wordt hoogleraar op de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Per 1 december dit jaar is hij benoemd tot hoogleraar Governance, Institutions and Internationalisation. Van 1993 tot 2002 was Balkenende al bijzonder hoogleraar christelijk-sociaal denken aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Ook ontving de oud-premier eredoctoraten van universiteiten in Boedapest, Tokio en Seoel. Langstudeerders STUDENTEN AL SNEL DE KLOS Studenten die langer dan een jaar extra over hun studie doen moeten vanaf studiejaar 2011/2012 al veel meer collegegeld gaan betalen. Dat wil het kabinet, zo blijkt uit een uitgelekte beleidsnotitie van het ministerie van Onderwijs waarover NU.nl bericht. De wetswijziging zou op 1 juli 2011 moeten ingaan. Vanaf dat moment krijgen studenten maximaal één jaar uitloop, en gaan daarna drieduizend euro extra betalen bovenop het standaard collegegeld. Het jaar uitlooptijd dat universitaire studenten hebben, geldt voor hun bachelor- en hun masteropleiding samen. Bij een bestuursjaar is geen ruimte voor uitloop. Momenteel zouden er zo n studenten zijn die meer dan een jaar te lang over hun studie doen. De maatregel moet in 2012 al 180 miljoen euro opleveren. Onderwijsinstellingen gaan drieduizend euro per langstudeerder per jaar betalen. Dit moet 190 miljoen euro opleveren in Het kabinet verwacht dat het aantal langstudeerders met een kwart zal afnemen. Argus PVV er Jhim van Bemmel gestraft Telefoonarm Omdat er vanwege bezuinigingen defensiemedewerkers moeten verdwijnen, heeft Defensie rekruten afgebeld. Glossytsunami 55-plussers uit Flevoland krijgen binnenkort de Jelle gratis in de brievenbus: eenlifestylemagazine voor ouderen die graag genieten.

3 Eerst 3 Intimidatie Treiteren op de werkvloer, tot aanranding toe Klooien in de pc van je collega In twee Belgische bedrijven werden werknemers gemarteld. Ook in Nederlandse bedrijven wordt heftig gepest. Remco Tomesen Hij moest zijn broek laten zakken, waarna z n baas leuzen op zijn achterwerk kalkte. Ook werd de werknemer van het Belgische staalbedrijf vastgebonden en door zijn collega s rondgereden. Een jaar lang hielden de folteringen aan, werd gisteren bekend. Vorige week kwam ook al een ander geval naar buiten in België over pesterijen, waarbij werknemers jarenlang werden mishandeld, tot aanranding toe. Of op de Nederlandse werkvloeren ook zulke extreme gevallen van pesten voorkomen? Ik ken het geval van de man naar wiens hoofd een Ierland gaat draconisch bezuinigen, en het volk accepteert dat nog ook. Ieren weten dat ze een goede kans hebben er weer bovenop te komen. Jan-Hein Strop Griekenland is zo goed als failliet, maar als de regering dan besuit om de pensioenleeftijd te verhogen naar 63 jaar, dan gaat het land plat. Dezelfde taferelen speelden zich af in Frankrijk, Spanje en afgelopen dinsdag in Portugal. In de straten van Dublin is het rustig, want daar wordt gewoon gewerkt. Ondanks het feit dat de regering al sinds vorig jaar fors heeft gesneden, en nu door de schuldencrisis is gedwongen nog eens 15 miljard te bezuinigen. Gisteren kwam het pakket dat iedere Ier hard zal raken gemiddeld euro per huishouden in detail naar buiten. Hard maar noodzakelijk, kopte de Irish Times nuchter over het plan. Dezelfde houding lijkt het Ierse parlement toegedaan, want er is naar alle waarschijnlijkheid een meerderheid klophamer is gegooid, zegt Lia Donkers, van het Mobbing Expert Platform, dat gespecialiseerd is in pesten (mobbing) op de werkvloer. FNV Bondgenoten noemt een voorbeeld van een vrouw die op de werkvloer is aangerand. Ook was er laatst nog een baas die een vrouwelijke medeweker van een supermarkt treiterde, omdat ze hem had afgewezen. Het eindigde in het ontslag van de vrouw. Echt extreme gevallen komen sporadisch binnen. Maar er wordt wel op grote schaal gepest, zegt Caroline Weber van FNV Bondgenoten. Als je regelmatig racistische opmerkingen naar je toe geslingerd krijgt, is dat voor veel mensen heftig, zegt Weber. De organisatie krijgt veel klachten binnen over racistische of seksueel intimiderende opmerkingen, gemaakt door collega s of bazen. CNV Vakmensen komt met het voorbeeld van de jongen die lange tijd werd gepest omdat hij homo is. De Ierland gaat het wel redden. REUTERS voor de sanering. Daarmee komt het Europese reddingsplan ter waarde van 90 miljard euro vooral bedoeld om de banken te stabiliseren in veilig vaarwater. Wat gaat er gebeuren? Onder meer: bijna 3 miljard bezuinigingen op de verzorgingsstaat, ambtenaren verliezen hun baan, de btw gaat omhoog, het minimuminkomen voor inkomstenbelasting gaat omlaag, het jongen had geen voornaam meer voor z n collega s. Als ze hem nodig hadden, riepen ze gewoon hey homo. Zelfs zijn leidinggevenden deden hier aan mee. Sterker nog, die was er mee begonnen. Ik ken het geval van de man, die een klophamer naar z n hoofd kreeg gegooid. Lia Donkers, Mobbing Expert Platform Uit onderzoeken komt naar voren dat tussen de 10 en 17 procent van de Nederlandse werknemers wel eens slachtoffer is geweest van pesterijen. Werknemers zeggen last te hebben van collega s of bazen die ze uitschelden, belachelijk maken, isoleren. Vaak is het pesten subtiel, wordt iemand bijvoorbeeld niet meegevraagd om te lunchen. Ook een manier van kantoorpesten die naar voren komt, is het klooien in een door een collega gemaakt document of rapport. Als collega A naar huis is, gaan pestende collega s B en C, in zijn computer rommelen, en wat fouten in het document zetten. Wat ik lastig vind, is dat er vaak ook wel aanleiding tot pesten is, zegt een dame van een organisatiebureau die onderzoek doet op afdelingen waar gepest wordt. Zij moet uit de verhalen van pester, gepeste, en getuigen afleiden: wordt er echt gepest? Iemand die slecht werk aflevert, excentriek is, zich niet aanpast aan de bedrijfscultuur, zich bijvoorbeeld niet zakelijk kleedt, heeft meer kans gepest te worden. Donkers: Vaak wordt de schuld bij het slachtoffer neergelegd. Die zou bijvoorbeeld niet assertief genoeg zijn. Maar dat gaat eraan voorbij dat de pesters zich gewoon slecht gedragen. 1 Crisis Het goede voorbeeld Ierland is helemaal geen Griekenland minimumsalaris idem dito en er komt een nieuwe vastgoedbelasting. Hoe draconisch de maatregelen ook zijn, er is voor de Ieren licht aan het einde van de tunnel. Voordat de crisis van 2008 inzette, had het land een staatschuld van maar 25 procent van het bruto nationaal product. Dat maakt hun situatie anders dan die van de Grieken, die nooit meer uit de schulden lijken te komen. Ierland staat er op de langere termijn economisch stukken beter voor. Dat het eiland de Keltische Tijger werd genoemd vanwege de snelle groei vanaf de jaren negentig, was namelijk geen onzin. Het land heeft volgens organisaties als de OESO een flexibele economie en een jonge, goed opgeleide beroepsbevolking; de jongste van Europa zelfs. Google Bovendien heeft Ierland zijn status behouden van aantrekkelijk vestigingsland. De Amerikaanse IT-sector heeft met beroemde namen als Dell en Google voor veel werkgelegenheid gezorgd. Buitenlandse investeringen zijn dit jaar weer op stoom gekomen, blijkt uit officiële cijfers. Ook de export is bezig met een herstel, waardoor het land het op een na grootste overschot op de handelsbalans (meer export dan import) heeft van Europa. Probleem van Griekenland en Portugal is juist dat ze te weinig exporteren, en daar gaat door de voor hun dure euro voorlopig weinig aan veranderen. De Keltische Tijger is gewond, maar verre van dodelijk. 1 Alcoholcontrole HERO GING OP DE VLUCHT PVV er Hero Brinkman, die als enige Kamerlid om principiële redenen weigerde eerdere veroordelingen bekend te maken, heeft in 2001 een alcoholcontrole ontweken met gedoofde lichten en op hoge snelheid. De PVV er werkte destijds bij de politie. Later werd Brinkman thuis gearresteerd en trof hij een schikking met het OM. Ontwikkelingshulp FOCUS OP BEDRIJVEN Ontwikkelingssamenwerking is de komende jaren meer gericht op het bedrijfsleven in Nederland en de ontvangende landen. Minder hulpgeld gaat naar onderwijs en zorg. Ook het aantal partnerlanden waarmee Nederland een relatie heeft daalt. Het kabinet verlaagt het budget van 0,8 naar 0,7 procent van het bruto nationaal product. Bezettingen STUDENTEN ITALIË BOOS Boze Italiaanse studenten hebben gisteren onder meer het Colosseum in Rome, de scheve toren van Pisa en de basiliek van de heilige Antonius in Padua bezet. Bij rellen viel zeker een gewonde. Het kabinet-berlusconi wil komend jaar 700 miljoen euro bezuinigen op universiteiten. In de Kamer van Afgevaardigden worden de omstreden plannen ondertussen afgezwakt. Einde verjaring PEDO BLIJFT STRAFBAAR Mensen die zich hebben vergrepen aan kinderen, moeten hun hele leven blijven vrezen voor een straf. Zedenmisdrijven tegen kinderen kunnen niet meer verjaren. Minister Ivo Opstelten (Veiligheid en Justitie) heeft dat gisteren gezegd in de Tweede Kamer. De verjaring gaat waarschijnlijk ook omhoog bij andere zware gewelds- en zedendelicten met straffen vanaf twaalf jaar. Uitkering blijft gelijk PENSIOENPREMIE OMHOOG ABP, het grootste pensioenfonds van Nederland, verhoogt de pensioenpremie voor volgend jaar. Met hoeveel precies is nog niet bekend, dat is afhankelijk van nieuwe cijfers over de levensverwachting van de Nederlanders die het CBS pas eind dit jaar bekend maakt. In ieder geval gaat de premie per 1 januari met 0,1 procent omhoog om toegenomen kosten te dekken. Bovendien blijft het herstelopslagpercentage van 1 procent dat in augustus vorig jaar werd ingevoerd ook in 2011 bestaan. De pensioenuitkering van ABP stijgt in 2011 niet mee met de loonontwikkeling voor de ambtenaren. Omdat onze dekkingsgraad nog onder de 105 procent zit, kunnen en mogen we de uitkeringen niet verhogen, zegt een woordvoerder. De dekkingsgraad bedroeg eind oktober 96 procent. Bij het pensioenfonds van ABP zijn 2,8 miljoen mensen aangesloten. Met een belegd vermogen van 231 miljard euro is ABP een van de grootste pensioenfondsen ter wereld. Lekker Wie strak in zijn vel wil zitten kan het beste op een dieet gaan van mager vlees, niet-vette zuivelproducten en bonen. Dat blijkt een grote dieetstudie van onder meer de Universiteit Maastricht.

4 4 Eerst Beetje stinken The Great Unwashed Douchen, shampoo en deo, het is nergens goed voor Steeds meer mensen zien de zin van dagelijks douchen niet in. Een paar keer per week wat vegen met een washandje is genoeg. En deo, dat is toch niet nodig? Sanne Rooseboom Fuck shampoo, zegt journalist Eddie (27). Ik was al meer dan een maand m n haar niet. Zijn vriendin en zijn collega s hebben geen klachten en Eddie zelf is tevreden met zijn experiment. In het begin was het inderdaad een beetje vies; m n haar voelde vettig en vuil. Maar na ongeveer tien dagen merkte ik dat het vanzelf schoner, zachter en sterker begon te voelen. The Great Unwashed noemt The New York Times ze. Amerikanen die het onzin vinden om elke dag te douchen. Het zijn geen hippies of gezondheidsfanaten. Het zijn mensen die gewoon elke dag naar hun werk gaan zonder bekend te staan als stinkende viezerik. De Amerikaanse krant sprak met een wijnconsulent, een makelaar, een brillenverkoper, een acteur en een rechtenstudent. Allemaal hebben ze de dagelijkse wasbeurt opgegeven en twijfelen ze aan het nut van deo en shampoo. Taboe Ook Nederlanders herontdekken de natuurlijke staat van ongewassen zijn. Mariska, administratief medewerkster uit Amsterdam, wast zich twee keer per week. Al sinds ik klein ben, haat ik douchen of in bad gaan. Kinderen houden niet van wassen, Het meest originele cadeau voor de feestdagen! ruim een uur Je stinkt of je stinkt niet, daar kan een douchebeurt weinig aan veranderen. Dermatoloog Jannes van Everdingen maar ook van volwassenen hoor ik het vaak. Het is een taboe, je hoort een douche heerlijk te vinden. Ik was mijn handen trouwens wel vaak. Mijn huid is veel minder droog als ik niet elke dag douche en geen zeep of doucheschuim gebruik, zegt de gepensioneerde secretaresse Wil. Het is erg slecht voor je huid en voor je portemonnee. Deo vindt ze iets anders: Dat gebruik je preventief. Deo? Een schijfje citroen werkt juist Op zoek naar een origineel, persoonlijk cadeau? Bestel nu voor je vader, moeder, opa of oma een DVD uit de serie Uw jaar in beeld. uitstekend onder de oksels, vertelt de 55-jarige Jenefer Palmer, hoofd van een organische huidverzorgingslijn, in The New York Times. Een goede wasbeurt is voor haar met een nat washandje langs voeten, kruis en oksels vegen. Het hele verhaal in de Amerikaanse krant roept 233 gepassioneerde reacties op de site op. De meest voorkomende: Mensen zeggen er misschien niks van, maar dat betekent niet dat je niet stinkt! Balans Met zeep haal je de ontvettende laag weg, zegt dermatoloog Jannes van Everdingen. Om dat te repareren gebruiken we crèmes. Je huid went er aan, maar kan goed zonder. Als je je niet wast, komt het vanzelf goed. Zelfs een week zonder water betekent niet dat je gaat stinken, aldus van Everdingen, als je schone kleren draagt. Je lichaam vindt een balans. Het is niet slecht voor je huid om je niet te wassen. Je stinkt of je stinkt niet, daar kan een douchebeurt weinig aan veranderen. Het kan trouwens geen kwaad om te douchen. Ook deodorant is geen wondermiddel. Dat helpt een uur misschien, maar alleen omdat het de geur van de zweetmoleculen overheerst. Die zweetgeur vervliegt vanzelf, ook als je niet doucht. De toenemende populariteit van The Great Unwashed-beweging in de VS, verbaast van Everdingen niet. Ik sta er wel achter. Ik gebruik standaard geen zeep. Ik was mijn gezicht hooguit met water en gebruik nooit een crème. Mijn vader was ook dermatoloog, die waste zelfs zijn haar niet. 1 Meer info of direct bestellen? Ga naar of bestel via onderstaande bon Uw jaar in beeld Uw jaar in beeld Uw jaar in beeld Uw jaar in beeld Totaal: Schuilkelders Klaar voor de bom Ze waren er De atoomschuilkelders in Amsterdam waren allemaal tip-top in orde. Voor wie ze waren weet echter niemand. Eerst jij, dan ik. Of: de hoogste bieder. Julien Althuisius Stel. U was een rijke, belangrijk Amsterdammer in Een wethouder bijvoorbeeld. De wereld is in de ban van de Koude Oorlog. Sovjet SS-20 kernraketten staan op Europa gericht. In het Kremlin drukt president Breznjev een rode knop in die een allesvernietigende atoomoorlog ontketent. Ook Nederland moet eraan geloven. Gelukkig heb ik wel een plekje in een van die hightech schuilkelders zult u, als succesvolle magistraat denken. Mooi niet, blijkt uit een boekje dat journalist Marc Mijer in opdracht van de gemeente Amsterdam schreef over de grote atoomschuilkelders. Voor een bedrag van 20 miljoen gulden werden de metrostations Nieuwmarkt, Wibautstraat en Weesperplein in de jaren zeventig uitgerust met hypermoderne, van allerlei faciliteiten voorziene schuilkelders. In het boekje van Mijer Een vernuftig geheel valt te lezen en te zien dat de schuilkelders technisch tiptop in orde waren, maar operationeel één groot vraagteken bleken te zijn. Ooit over station Nieuwmarkt gelopen en uzelf afgevraagd wat die grijze stalen vlakken in de muren bij de stationsentree waren, als het u überhaupt al opgevallen was? Gasdichte schuiven die het station hermetisch konden afsluiten van de buitenwereld. Daar vlakbij weggemetseld Vergissing RUSSEN PAKTEN ELKERBOUT Een voormalige Russische geheim agent stelt dat zijn dienst de moord heeft gepleegd op de Nederlandse hulpverlener Hans Elkerbout in de Russische regio Tsjetsjenië in december De moord op Elkerbout en vijf buitenlandse verpleegsters van het Rode Kruis was een foutje, erkende oud-agent Aleksej Potyomkin gisteren in The Times. Zijn collega-agenten zouden de westerlingen hebben aangezien voor Tsjetsjeense rebellen. De Utrechtse architect Elkerbout (47) werkte destijds in Grozny, de hoofdstad van de opstandige regio in de Kaukasus. Hij leidde de verbouwing van een weeshuis in een ziekenhuis. Vijf verpleegsters uit diverse westerse landen verzorgden daar slachtoffers van de gewapende strijd tussen Tsjetsjenen en Russen. De groep van zes werd s nachts vermoord in hun bedden. Elkerbout kreeg een jaar na zijn dood postuum de Nationale Ere- Orde, de hoogste onderscheiding van Tsjetsjenië. Moskou ontkende elke betrokkenheid. Glückwunsch! Zondag viert de Duitse krimi Tatort zijn veertigjarig bestaan. Het is daarmee de langstlopende politieserie van Duitsland. Wekelijks trekt Tatort gemiddeld 8,5 miljoen kijkers.

5 Eerst 5 STEL De gassluis, die dienstdeed als in- en uitgang (links) en wasbakjes, bij het Weesperpleinstation. FOTO S: DORIANN KRANSBERG/ GEMEENTEARCHIEF wel, alleen niemand wist het een ruimte waar de schuiler radioactief stof van zich af kon douchen en zijn kleren kwijt kon in een inwerpluik voor besmette kleding. De ondergrondse stad was uitgerust met noodaggregaten, dieseltanks en eigen waterpompen die water konden oppompen van een natuurlijke bron op 40 meter diep. Frisse lucht? Die kwam binnen door grote zandfilters die de lucht van schadelijk materiaal zuiverden. Verder nog wasen toiletruimtes en stapelbedden die in totaal meer dan mensen moesten herbergen. Met de faciliteiten niets mis. Alleen, wie waren die gelukkkigen die recht hadden op een van die felbegeerde plekken in de schuilkelder en wie ging dat dan allemaal regelen? Mijer zocht het tot op de bodem uit, maar nog steeds is onduidelijk voor wie de schuilkelders bestemd Wie mocht naar binnen? Wie deed de deur dicht? Daarover was niks afgesproken. Medewerker Burger Bescherming waren. De voorbijgangers die gebruikmaakten van het station? In de archieven is niets terug te vinden over een gemeentelijke voorlichtingscampagne en een frequent metrogebruiker uit midden jaren tachtig weet ook van niets: Nee. We zijn daar nooit over geïnformeerd. De omwonenden dan? Ook hier valt niets over terug te vinden in de archieven. En de omwonenden? Thea Laagland woont sinds 1979 dicht bij het Weesperplein. Zij wist van het bestaan van de bunkers, maar als bewoners hebben wij er nog nooit iets over te horen gekregen. Waarschijnlijk was het bedoeld voor een bepaalde groep mensen; bestuurders en andere belangrijke types. Aha, de bobo s dus. Stationsbeheerder De Vries van het GVB heeft van zijn voorgangers gehoord dat er bij de gassluis ook ruimte was gemaakt voor een ballotagecommissie (bestaande uit Henkjan Smits, Gordon en Jerney Kaagman, red.) die zou bepalen of iemand wel of geen toegang zou krijgen. Maar als die lijsten ooit hebben bestaan, zijn ze spoorloos en verder weet niemand er iets over te melden. Michael van der Vlis, wethouder Verkeer en Vervoer van 1978 tot 1990: Ik geloof dat we er in het college vooral grapjes over gemaakt hebben. Wie de schuilkelders in mag? Eerst jij, dan ik. Of: de hoogste bieder. Tja. En wie zei er dan vol is vol? Wat was de verdere gang van zaken bij een kernaanval? Een voormalig medewerker van de Burger Bescherming: Er was helemaal geen protocol. Wie mocht naar binnen? Wie deed de deur dicht? Daar was helemaal niets over afgesproken. Na de Koude Oorlog werd het onderhoud aan de schuilkelders gestaakt en in 2004 werd besloten de schuilkelderfunctie op te heffen. Sinds vorig jaar zijn de ruimtes ontmanteld om ruimte te bieden aan nieuwe ventilatieapparaten die de brandveiligheid van het metronetwerk moeten verbeteren. Geen parkeergarages dus, of duistere underground feestruimtes. Maar het blijft wel een jongensboek achter betonnen muren. Denkt u daar eens aan, de volgende keer dat u de metro pakt. 1 dat De Pers nóg vier jaar bestaat D eze maand is het vier jaar geleden dat een klein, met zorg bijeengeraapt stelletje journaille voor het eerst bijeenkwam, om samen een nieuw dagblad te gaan maken. Het moest de leukste en mooiste krant van het land worden. En nog gratis ook. En ziet, een paar maanden later lag die krant er ook. En ziet, weer een paar maanden later zakte de wereld in de diepste economische crisis sinds de jaren dertig. De Pers hing aan een héél dun draadje. Niemand weet wat de toekomst brengen zal, maar stel we nog vier jaar bestaan. En dat het kabinet Rutte-Verhagen het óók vier jaar uithoudt. Dan kunt u iedere dag weer genieten. Komend voorjaar kunt u lezen dat de laatste schreeuwende kunstenaar door de AIVD wordt verhoord. Op voorstel van Ahmed Marcouch wordt de Hogeschool InHolland omgebouwd tot een gesloten inrichting, en in juni moet de ME ingrijpen bij een veldslag tussen gynaecologen en verloskundigen. In het najaar veroorzaakt het achtste failliet van Kip Caravans zó veel commotie dat niemand in de gaten heeft dat de Partij voor de Dieren aan zijn winterslaap is begonnen, en de oorlog tussen Noord- en Zuid- Korea is na drie miljoen doden geëindigd langs dezelfde grens. Winter 2012: Alexander Pechtold verlaat het breed-linkse theedrinkoverleg bij Femke Halsema wanneer het gerucht gaat dat Wilders een betrekking heeft aanvaard bij de VN. Later blijkt dat Geert dat er gewoon bij doet. Een jaar later vertrekt de laatste PvdA er op de laatste onderzeeër, richting de Republiek Vlaanderen, en de salarissen van de notarissen blijken geëxplodeerd sinds ze voor ieder huwelijk standaard de huwelijkse voorwaarden moeten regelen. Arie Slob van de Gristen Unie stelt voor het Notariaat onder te brengen bij Rijkswaterstaat. Want het rijmt zo leuk. 1 Dit is de laatste aflevering van de rubriek Stel. BURGERLIJK NICO DIJKSHOORN I k zie, op de site van De Pers, een interview met Georgina Verbaan. Ze spreekt honderduit over zwangerschapsmode. Dat moet je kunnen als actrice, het voor een camera opeens ook leuk vinden een mening te hebben over zwangerschap, mode of wat dan ook. Verbaan is meestal goed voor een aardige quote. Ze zei ooit, vrij kort na de aanslagen op de Twin Towers, dat Osama Bin Laden een heel aantrekkelijke man was. Mooie ogen vooral. Dat vond ik verfrissend. Dwars door de baard en de haat heen kunnen kijken en als een blok vallen voor de ogen. Georgina, ik vond haar een vrijdenkertje. Als heel Nederland juist de ogen uit iemands hoofd wil lepelen, ze dan juist willen bezingen. In het filmpje dat ik keek, gebeurt hetzelfde. Verbaan staat met een goodiebag in haar hand, op een typisch Verbaan-achtige wijze representatief aanwezig te zijn. Iemand vraagt haar naar zwangerschapsmode. Georgina valt stil als ze uit wil leggen wat een bagger zij negen maanden lang om haar kont moest dragen. Ze zoekt naar een vreselijke metafoor. Een woord dat in een keer duidelijk moet maken hoe gruwelijk het is gesteld met de zwangerschapsmode. Je ziet haar denken. Visrotafvalschimmelkleding. Hoergebakkenransmode. Zwijnenbaggermutskleding. Het is allemaal nog niet sterk genoeg. Dan weet ze het. Zwangerschapskleding in Nederland is zo vreselijk Almere. Een opmerking die je heel anders de wereld in laat kijken. Ik draag nu bijvoorbeeld een ontzettende Lelystad-broek. Mijn schoenen: gevalletje Zwolle-Zuid. Mijn winterjas, op het kraagje na, hartverscheurend Schiedam. Je kunt het ook op veel meer dan mode toepassen. TV-programma s bijvoorbeeld. Een openhartoperatie, dat is zo ontzettend Schuitarendsveen. DWDD, een staaltje ongegeneerde Monnickendam-tv. Georgina legt in het interview uit wat ze bedoelt met vreselijk Almere. Burgerlijk. Zwangerschapsmode is Almere. Almere is burgerlijk. Burgerlijk. Wat een heerlijk woord. Ik ben blij dat het woord weer kan. Burgerlijk gebruik je als je zelf te dom bent om te kakken en toch trots vlak voor het raam met een toiletrol onder je arm, naar de buren kijkt. Burgerlijk is een jarenzeventigwoord. Een spijkerbroek dragen en iemand in een ribbroek burgerlijk vinden. Franse kaas lekker vinden, ook heel burgerlijk. Burgerlijk gebruik je vooral als je het zelf bent. Vanavond, het is nu donderdag, moet ik naar Almere. Ik speel er mijn theatershow. In een heel burgerlijk theatertje, met heel burgerlijke mensen in de zaal, die nog heel burgerlijk lachen als ze iets leuk vinden. Ook als niemand hun filmt. Ik heb daar enorme zin in! Het kan mij niet burgerlijk genoeg zijn. 1 Nico Dijkshoorn is dichter/schrijver/ muzikant. Het liefst alle drie tegelijk. Op een podium. Net Tupac Er blijven maar nieuwe Vivaldi s opduiken. Werd vorige maand nog een fluitconcert ontdekt, nu zijn in Londen twee onbekende vioolsonates gevonden. Domme junk Een 30-jarige Amerikaan heeft het zieke dochtertje van zijn vriendin een shot heroïne gegeven, omdat hij dacht dat de peuter zich dan beter zou voelen. Neem dan een sok Een 68-jarige Brit is alles kwijt. Hij legde een zak met euro spaargeld op het dak van zijn auto, vergat het terug te pakken en reed weg. Het geld is kwijt.

6 6 Eerst BAS van de zuidas switcht van baan Vermaak Kosten: 300 miljoen euro Grand Canyon-pretpark komt naar Limburg Een megalomaan pretpark in Brunssum gaat banen creëren en vijf miljoen bezoekers trekken. Redactie binnenland De Grand Canyon met de omvang van de Efteling. Gewoon hier in Nederland. Het verschil merk je niet. We willen de bezoekers laten voelen wat het is om de Grand Canyon te bezoeken. We willen hen de geur van die streek laten ruiken, de hitte laten voelen. Met de technieken van tegenwoordig is dat te realiseren, aldus initiatiefnemer en Limburgse selfmade man Jean Gelissen in De Limburger. Zijn Grand Canyon-pretpark gaat 300 miljoen euro kosten. Nature Wonder World Maar dat is voor Gelissen nog maar het begin. De Canyon moet onderdeel worden van maar liefst zeven pretparken in de Parkstadregio. Geent op de lijst van natuurlijke wereldwonderen die CNN ooit samenstelde. Ook het noorderlicht, de Victoriawatervallen, het Great Barrier Reef, de Mount Everest, de Parícutinvulkaan en de Baai van Rio de Janeiro moeten onder de naam Nature Wonder World de komende 25 jaar worden gebouwd voor 800 miljoen euro. Megalomaan? Absoluut. Onrealistisch? Misschien, Gelissen heeft wel al de nodigde pretparkervaring. Zijn Toverland in Sevenum is een succes. Probleem is vooralsnog de financiering. Parkstad draagt twee ton bij en Brunssum een kwart miljoen. Een consortium bestaande uit automatiseringsbedrijf Cofely, de bouwbedrijven Grontmij en Volker-Wessels, de gemeente Brunssum en ADDVentures (het bedrijf van Gelissen), moet nu de 300 miljoen euro bijeen zoeken voor de eerste fase. Gelissen heeft volgens Quote een vermogen van 6-10 miljoen euro en kan dus vooral kunde inbrengen, en enthousiasme. Het is de bedoeling dat mensen in één week tijd alle natuurwonderen kunnen bezoeken. Ze hoeven daarvoor niet de hele wereld rond te reizen, maar komen naar één plek. Naar Parkstad. Walk the world in one week. 1 Terreurdreiging VS AFSCHEID VAN CODE ROOD Ruim acht jaar na de invoering onder president George W. Bush is het einde in zicht voor de omstreden kleurcodes die informatie moeten geven over terreurdreiging in de Verenigde Staten. Er komt een nieuw systeem met beschrijvingen van het dreigingsniveau, net zoals in Nederland. Het Amerikaanse ministerie van Binnenlandse Veiligheid introduceerde het kleuralarm in maart 2002, in een reactie op 11 september De Democraten, toen nog in de oppositie, uitten kritiek op het systeem, dat geen informatie over terreurdreiging zou verschaffen, maar slechts angsten bij het publiek zou aanwakkeren. In totaal worden in de VS op dit moment vijf niveau s van terreurdreiging onderscheiden met kleuren. Code Groen is het laagste niveau, code Rood de hoogste alarmfase. Nederland kent vier niveaus. Op dit moment is het basisniveau van kracht. Dit niveau kan drie keer worden verhoogd: naar lichte dreiging, matige dreiging en hoge dreiging. Verwarrend In een citaat van Allard Nooteboom in het artikel over klachtensite QQLQ.nl werd dinsdag de afkorting NEM gebruikt voor de Nederlandse Energie Maatschappij, dat moet NL Energie zijn.

7 Weten 7 Recensie Geschiedenis rampjaar 1672 Toen brave burgers beulen werden De gruwelijke moord op Johan en Cornelis de Witt in het rampjaar 1672 werd niet gepleegd door het gepeupel. Marcel Hulspas Gedrukte chaos, zo luidt de titel van dit boek. En de ondertitel: populisme en moord in het rampjaar Beide zijn onjuist. We zullen de uitgever daarvoor maar verantwoordelijk stellen, die wilde waarschijnlijk actueel zijn. Historicus Michel Reinders verdiepte zich in de duizenden pamfletten en petities uit het rampjaar 1672, en wat blijkt is dat er achter die storm van opinies een opmerkelijke orde schuilgaat. En wat hij ook laat zien is dat de moord op de gebroeders de Witt bij de Gevangenpoort niks met populisme te maken had. De daders waren geen razende meute. Het waren keurige Haagse burgers. En ze gingen netjes te werk. Reinders: Zij sneden de vingers, ledematen en organen van en uit de lijken om het recht te doen spreken op een manier die als uitermate rechtvaardig en verstandig werd gezien. Nationale discussie Maar het gaat hem om die pamfletten. Ze vormen de weerslag van een heftige nationale discussie over hoe de Republiek bestuurd moest worden. Veel te lang is het rampjaar geïnterpreteerd als niets anders dan het hoogtepunt in de strijd tussen de aanhangers van de gebroeders de Witt en het Huis van Oranje. De strijd dateerde van 1650, toen stadhouder Willem II zijn zin niet kreeg en Amsterdam met militair vertoon op de knieën dwong. Toen hij korte tijd later overleed, grepen zijn vijanden hun kans. Er werd geen nieuwe stadhouder benoemd, en in 1667 (Willems zoon was 17 jaar) namen de Staten van Holland op initiatief van Johan de Witt het Eeuwig Edict aan, waarin vastgelegd was dat de Staten nóóit meer een Oranje tot stadhouder van Holland zouden benoemen. De Republiek leek voorbestemd een echte republiek te blijven. Maar de internationale politiek van De Witt faalde jammerlijk. In 1672 viel de Franse koning Lodewijk ons land binnen. En de Engelsen beschoten onze vloot. De Republiek was nergens op voorbereid. Binnen de kortste keren stonden de Fransen tot aan de Hollandse Waterlinie. Toen de vaderlandse bestuurders (de regenten ) ook nog het woord onderhandelen lieten vallen, barstte de bom. Woedende massa s verzamelden zich op marktpleinen en rond stadhuizen. Het land was verraden. Het had een militair leider nodig. Alle ondertekenaars van het Eeuwig Edict moesten verdwijnen, en Willems zoon moest zo snel mogelijk benoemd tot stadhouder. De schutterij (stadverdediging en politie in één, samengesteld uit de burgerij) koos de kant van de opstandige burgers. Geen enkele verdachte regent kon nog over straat. En ondertussen regende het traktaten en petities. Achter de storm van opinies ging een opmerkelijke orde schuil. Reinders telde in verschillende archieven verschillende stukken; in totaal moeten er tussen de een en tweeënhalf miljoen exemplaren zijn verspreid. Historici hebben die papieren orkaan altijd afgedaan als een bijverschijnsel. Reinders laat zien hoe opmerkelijk consistent de inhoud was, en hoe groot hun invloed. Burgers in Amsterdam konden binnen en paar uur lezen wat de Rotterdammers eisten; Rotterdammers lazen heet van de naald hoe de situatie in Dordrecht uit de hand was gelopen. Het waren de pamfletten die de nationale woede omvormden tot een nationale beweging: tégen het Eeuwig Edict, vóór de Prins. Reinders toont de hopeloze pogingen van De Witt en zijn medestanders om deze publieke opinie te beïnvloeden en de even nutteloze poging van de prinselijke partij om er méér uit te slepen. Men lanceerde het idee om Willem tot een echte soeverein te maken waarop prompt een aantal antiprinselijke traktaten het licht zagen. Een koning? Dat nooit! Willem liet het idee snel varen. De burgers deelden de lakens uit. Nadat Cornelis de Witt gearresteerd en opgesloten was hij zou een plan hebben beraamd om de prins te vermoorden lieten ze hem niet meer gaan. Honderden verzamelden zich rond de Gevangenpoort. Toen het gerucht ging dat er een meute Westlanders op weg was om hem te bevrijden, Een ets van de moord op de gebroeders de Witt in augustus HOLLANDSE HOOGTE haalden ze Cornelis en zijn broer Johan (niet verdacht, slechts op bezoek) naar buiten en sloegen beide heren dood. Net zoals zij het land uiteen hadden laten vallen, zo werden nu hun lichamen in stukken verdeeld. Willem speelde het spel daarna slim. Hij wierp zich op als bemiddelaar tussen de doodsbange regentenklasse en de woedende burgerij, en benoemde tientallen nieuwe stadsen schutterijbesturen. De burgers, aldus Reinders, waren daarbij de grote overwinnaars. De onrust ebde weg. Maar prins én regenten hadden een harde les geleerd: wanneer zij hun plicht verzaakten, kon de storm zo weer losbarsten. De Nederlandse burger was geen onderdaan. Het rampjaar heeft Nederland diepgaand gevormd. 1 * Michel Reinders, Gedrukte chaos. Populisme en moord in het rampjaar Uitgeverij Balans, 19,95 euro. WAARGEBEURD OF NIET MARCEL HULSPAS Z e zijn er bij tientallen: boekjes waarin de auteur een wetenschappelijk lichtje laat schijnen over dagelijkse dingen. Waarom is de hemel blauw, waarom droomt een mens? De meeste auteurs doen niet meer dan vorige boekjes overschrijven. Neem Alledaagse vragen van de Duitse journalist Ranga Yogeshwar. En een van de vragen die hij behandelt, is: waarom vliegen vogels graag in een V-formatie? Volgens hem is dat een vorm van energiebesparing. Hij schrijft: In een riskant onderzoek hebben wetenschappers deze V-formatie geïmiteerd met echte vliegtuigen. () In de test bleek dat de V-vorm tot een spectaculaire energiebesparing leidde. Het brandstofverbruik werd met ongeveer 15 procent verminderd. Waar of niet waar? Heel dicht op elkaar vliegen is levensgevaarlijk. En een energiebesparing van 15 procent? Door vliegen in turbulentie? Ik besloot mijn twijfel voor te leggen aan collega-journalist Rob Buiter, welbekend met alles wat vliegt. Hij citeerde emeritus hoogleraar biomechanica John Videler, in zijn nog te verschijnen boek Bionica: Bij pelikanen is vastgesteld dat de hartslag van in formatie vliegende dieren 10 tot 15 procent lager kan zij dan wanneer ze onder dezelfde omstandigheden alleen vliegen. ( ) Tijdens de Tweede Wereldoorlog maakten piloten van bommenwerpers ook gebruik van de mogelijkheid zo energie te sparen. Vliegtuigen ( ) konden zo 15 procent brandstof besparen. Er moet wel precies gevlogen worden anders helpt het niet of er gebeuren ongelukken. Een compleet andere versie, en nóg ongeloofwaardiger. Dat krankzinnige testpiloten extreem dicht op elkaar gaan vliegen: wie weet. Maar dat bommenwerperpiloten zoiets deden, is onmogelijk. Of toch? Een mailtje naar auteur Steve Darlow, die veel over de luchtoorlog in WO2 heeft geschreven. Zijn respons: In all my research I have not come across this. Darlow stuurde mijn vraag door naar a veteran friend of mine, de Amerikaanse navigator-auteur John Howland. Die bleek ook van niks te weten. Brandstof besparen deed je door zoveel mogelijk van de gaspedaal af te blijven. En wat dat formatievliegen betreft, merkt hij op: When we took off, we had to climb through the clouds to get in the clear and put the formations together. Often while climbing we would feel a big bump. We realized we had just flown through the airspace of another plane. ( ) Following another aircraft closely is a bad combination. En hij beschrijft een crash veroorzaakt door tornado-like swirls die bij de vleugelpunten ontstaan. Zo blijkt maar weer dat er onder wetenschappers waargebeurde verhalen kunnen circuleren die nergens op gebaseerd zijn. Omdat ze te mooi zijn om te checken. Of toch? Mocht u, lezer, meer weten over enige test met de V-formatie, hou ik me aanbevolen. 1 Mag van God Zwitserse psychologen hebben (door spelsimulatie) ontdekt dat gelovige mensen veel sneller en steviger wraak nemen dan ongelovige mensen. Nooit ziek op Mars Volgens onderzoekers zullen bacteriën op Mars zo compleet anders zijn dan onze bacteriën dat de kans dat ruimtereizigers er ziek van worden, nihil is. Geen zuurstof nodig Engelse onderzoekers hebben ondertussen vastgesteld dat de extreem taaie aardse bacterie Deinococcus radiodurans het op Mars ook best zou uithouden.

8 8 Perspectief Politiek CDA Samen lijden Wat is nu eigenlijk dat CDA-gedachtegoed, waar het altijd over gaat? Wat merken we ervan in het kabinet-rutte? En: wat is de toekomst voor de christen-democratie? Kustaw Bessems Dirk Jacob Nieuwboer De theorie Eerdmans: Wat het CDA-gedachtegoed is? Goede vraag Boomsma: CDA-gedachtegoed, oh jee. Kroeger: Scherp samengevat: dat je elkaar niet loslaat, op grond van de waarden waar je voor zegt te staan. Schinkelshoek: Een partij die staande in het centrum van het politieke krachtenveld probeert een middenweg te vinden tussen een statelijke benadering en vrije markt. En daarbij een grote rol toebedeelt aan particulier initiatief van de georganiseerde burgerij. Civil society. Gemeenschapsdenken. Communitarisme. Gradus: Voor ons is de mens een relationeel wezen. Gezinnen, verenigingen, scholen, buurten zijn plaatsen waar burgerschap en normen en waarden worden bijgebracht. Van de Camp: Eén woord: verantwoordelijkheid. Van der Molen: Heb uw naaste lief als uzelf. Eén zinnetje en ook nog uit de Bijbel. Kroeger: Het is dat calvinistische: de mens heeft zondige neigingen die je moet afremmen. Mensen willen graag in hun eigen clubje zitten, maar wij zeggen niet: jij deugt niet, jij bent arm of dom of bruin of hindoe dus je hoort er niet bij. De mens is door God gemaakt hè, dus die moet je wel een beetje tot zijn recht laten komen. Van de Camp: Verantwoordelijkheid. Voor jezelf, voor anderen, voor het milieu. Niet ikke, ikke, ikke. Van der Molen: We verzetten ons tegen het nauw naar binnen denken. Wij hebben een internationale blik. Eerdmans: Ik ging bij het CDA omdat ik dacht dat de partij sociaal was door streng te zijn. Én ik dacht dat het de partij was die een brug zou slaan naar moslims. Maar ik vind het CDA ongrijpbaar. Heel prettige mensen, vaak van een zeker kaliber ook, maar elk met een ander verhaal. Rouvoet: Het CDA zegt uit te gaan van vier kernbegrippen: publieke gerechtigheid, gespreide verantwoordelijkheid, solidariteit en rentmeesterschap. De Vries: Die kernbegrippen zijn multi-interpretabel, net als de Bijbel daar kun je alle kanten mee op. Van de Camp: Natuurlijk zijn ze flexibel. Ik ken geen enkele politieke partij die met de ideeën uit de tijd van Thorbecke of Domela Nieuwenhuis de internetsamenleving te lijf gaat. Boomsma: Ik zie in die kernbegrippen aanknopingspunten voor het conservatisme. Dus een kleine overheid, burgers die samen functies van de staat overnemen en dat alles op grond van een westerse Leitkultur. Eerdmans: Christen-democratisch is volgens mij: veel te hoge eisen aan jezelf stellen en dan in de knoop raken. Ik wilde toen ik nog bij het CDA zat op zondag naar de koopgoot, maar dan zei mijn vrouw: niet doen, straks kom je andere CDA ers tegen. En later hoorde ik van allemaal CDAers die niet op zondag naar de koopgoot gingen omdat ze bang waren dat ze elkaar daar zouden tegenkomen. Van der Molen: Het CDA-gedachtegoed is een worsteling tussen die vier kernprincipes en wat zich in de praktijk voordoet. Eerdmans: t Is niet vol te houden. Jan Marijnissen: De protestanten van de ARP hadden echt dat sociale. De katholieke KVP was een prettige, relativerende stroming. Het maatschappelijk middenveld, het emancipatoire, dat kenmerkte die partijen. De boer en de arbeider, de winkelier en de soldaat. Maar christen-democratisch gedachtegoed de ideologie is eigenlijk al gaan verwateren toen de confessionele partijen samengingen in het CDA. Uit armoede, omdat ze steeds kleiner werden. Van der Molen: CDA ers hebben een afkeer van strijd. We bemiddelden met Thorbecke, met het socialisme, met de tijdsgeest. Een compromis is in dat opzicht vaak ook wat waard. Eerdmans: Ernst Hirsch Ballin, dát is het CDA. De praktijk Schinkelshoek: In het huidige regeerakkoord vind je het christen-democratisch gedachtegoed niet terug. Marijnissen: Of je in het huidige kabinet iets van het CDA kan merken? Laat ik niet te snel antwoorden Rouvoet: In het huidige profiel van het CDA vind je bitter weinig terug van publieke gerechtigheid, gespreide verantwoordelijkheid, solidariteit en rentmeesterschap. Schinkelshoek: Het CDA is kapotgeregeerd. Er is ideologische leegte. Van der Molen: Volgens mij heeft de partij niet meer goed voor ogen wat het met macht wil bereiken, anders dan stabiliteit en goed besturen. Marijnissen: Het stropdassensyndroom. Die stropdassen klemmen de toevoer van bloed naar de hersens af. Mensen met macht raken daardoor zo geobsedeerd, dat ze stoppen met nadenken. Het CDA is een in zichzelf gekeerde organisatie zonder duidelijke ideologie en met weinig aandacht voor zijn leden. Een uitzendbureau voor bestuurders. Rouvoet: Ik heb het de laatste tijd veel gevraagd aan CDA ers: Noem mij nou eens één typisch CDA-punt dat is binnengehaald waar CDA ers met een christelijk-sociaal hart warm van worden? Dat kunnen ze niet. Kroeger: Na zó n klap bij de verkiezingen zou het ook aanmatigend zijn om te zeggen: we weten het alweer. Schinkelshoek: Je kunt het christen-democratisch gehalte vooral aflezen aan dingen die níet gebeuren. Er wordt bijvoorbeeld níet aan de vrijheid van onderwijs getornd. Marijnissen: Dat wil de VVD ook niet. Nee, het enige zuivere punt is denk ik dat er niet nóg meer op ontwikkelingssamenwerking wordt bezuinigd. Dat is die CDA ers dan toch de eer te na. Internationaal willen ze Aanbeveling 1 Organiseer permanent debat over de politieke thema s van de toekomst, aldus het evaluatierapport over de verkiezingsnederlaag van het CDA. Aanbeveling 2 De deskundigheid van mensen in en aan de rand van de partij kan beter worden benut, vindt de commissie-frissen die de evaluatie deed. Aanbeveling 3 Elke volksvertegenwoordiger en bestuurder weet de hoofdlijnen en geschiedenis van de christendemocratische politieke filosofie uit te dragen.

9 Perspectief 9 Wie hebben we gebeld? Diederik Boomsma CDA-duoraadslid Amsterdam Wim van de Camp Europarlementariër voor het CDA en daarvoor lang Kamerlid Joost Eerdmans wethouder in Capelle aan den IJssel namens Leefbaar Capelle, radiohost, oud-lpf- Kamerlid en oud-cdalid Raymond Gradus directeur Wetenschappelijk Instituut van het CDA Pieter-Gerrit Kroeger hoofdredacteur ScienceGuide en lid evaluatiecommissie CDA Jan Marijnissen voorzitter van de SP, oud-politiek leider en - Kamerlid Harry van der Molen fractievoorzitter CDA Leeuwarden en oudvoorzitter CDA-jongeren André Rouvoet fractievoorzitter ChristenUnie, oud-minister Jan Schinkelshoek oud-cda-kamerlid en oud-persvoorlichter van het CDA Jouke de Vries hoogleraar bestuurskunde in Leiden, PvdA er en auteur over Jan Peter Balkenende De toekomst HOLLANDSE-HOOGTE Eerdmans: Gaan ze herbronnen op de inhoud? Dikke rapporten schrijven zeker? Dat is nou zo typisch hè. Dat is dat christelijke: samen lijden. Het is catharsis, niets meer. Schinkelshoek: Integratie is een belangrijk thema. We dachten dat we goed geëquipeerd waren voor dat onderwerp omdat we ervaring hebben met het aanspreken van alle lagen in de bevolking en een antenne voor religie. Maar het veranderend maatschappelijk klimaat, daar hebben we niet goed op gelet. Kroeger: En Europa. Het wordt heel spannend wat het CDA en zijn bewindsman Ben Knapen, daar gaan doen. Het Europees idealisme is een óerchristen-democratisch project. Dat je elkaar naar het leven hebt gestaan en dán samenwerkt. Marijnissen: Zie de mensen weer als een gemeenschap. Vraag een lokaal bedrijf weer om bij te dragen aan de gemeenschap. Maak scholen klein en herkenbaar. En wordt weer sociaal. Kroeger: Social networking is intens christen-democratisch. Wat jonge mensen van over de hele wereld daar doen: dromen, idealen en ideeën met elkaar delen. We moeten ze alleen nog even vertéllen dat dat het christen-democratisch wereldbeeld is. Van de Camp: We kunnen de burger beter rechtstreeks op zijn burgerzin aanspreken. Er is meer dan de nieuwste led-tv of een dure auto. Het gaat te veel om Das Goldene Ich. Bindmiddel is een vreselijk woord, maar het zou mooi zijn als we daar de komende 20, 30 jaar wat zouden kunnen betekenen. Iets aan het wijgevoel doen, niet aan het ik-gevoel. Van der Molen: We hebben het als CDA ers veel te goed met elkaar getroffen. Goed opgeleid, welbespraakt, mooie banen. Ik zeg wel eens: we moeten eigenlijk eens een keer naar de hoeren toe. Van der Molen: Wat ik wil zeggen is: we moeten de rauwe kant van de samenleving opzoeken. nog wel een beetje dat schild van de zwakkeren zijn. Rouvoet: Er wordt een miljard bezuinigd op Ontwikkelingssamenwerking. Het gezinsbeleid wordt afgeschaft. Als rentmeesterschap een uitgangspunt is, hoe kan het dan dat de klimaatcrisis in het regeerakkoord niet eens wordt genoemd? Gradus: De bezuiniging op de ontwikkelingssamenwerking blijft beperkt. Dit regeerakkoord houdt de kindregelingen zoveel mogelijk overeind. Er wordt geïnvesteerd in de toekomstbestendigheid van de ouderenzorg. Dat de vrijheid van onderwijs intact blijft, is wel degelijk de verdienste van het CDA. Maar er staan ook dingen in het regeerakkoord die haaks staan op het CDA-gedachtegoed. Winst in de zorg bijvoorbeeld. De Vries: Dít CDA met zijn rechtse koers heeft veel binnengehaald. Boomsma: Vanuit conservatief oogpunt gaat het met kleine stapjes de goede kant op. De overheid wordt verkleind, het financieel beleid is prudent, er wordt ingezet op veiligheid kerntaak van de overheid en de immigratie wordt beperkt. Eerdmans: Met een rechtse leider gaat het CDA naar rechts en met een linkse leider links. Boomsma: Dat laatste gevaar zie ik. Van der Molen: De maatregelen op zich zijn niet verkeerd, maar we hebben er te weinig een verhaal bij. Er zitten maar heel weinig mensen voor de tv die zich afvragen hoe het verder moet met de Wajong of de Wsw. Maar dat mensen zich amper kunnen redden met drie baantjes zegt ze wel wat. Misschien is dat ook wel wat de mensen missen. We volgen de logica van het staatsapparaat en van de markt, maar mensen horen er ook nog bij. Marijnissen: Probleem is: een technocratische partij trekt technocraten aan. Nu klinkt de roep om inhoudelijk herbronnen, maar dat kunnen die mensen helemaal niet! Kroeger: Als er iets christen-democratisch is, is het de verklaring van VVD, PVV en CDA waarin ze zeggen dat ze het niet eens zijn over de islam. Omdat de PVV de islam een ideologie vindt en het CDA wil vastleggen dat de islam een religie is. Ja, ook andere partijen vinden de islam wel een geloof, maar die vinden dat je dat maar één dag in de week mag praktiseren. Schinkelshoek: Mijn verwachting was dat je niets van het christen-democratisch gedachtegoed kunt waarmaken in deze rechtse coalitie. Daarom ben ik ook afgehaakt. Maar ik hoop dat mijn verwachting wordt gelogenstraft. Ik hoop dat het CDA-instinct voor verbinden zich laat gelden. De christen-democratie komt voort uit volkspartijen waarin alle lagen van de bevolking waren verenigd. Als het CDA iets van toegevoegde waarde kan hebben, is het dit. Boomsma: De ChristenUnie vertelt het links-christelijke verhaal al. Alleen als brede conservatieve beweging heeft het CDA toekomst. Van de Camp: Het maatschappelijk middenveld van vroeger bestaat niet meer. Je kunt daar als CDA eindeloos in gaan investeren, maar ik weet niet of dat veel oplevert. Boomsma: Mensen zijn verslaafd geraakt aan de overheid. Particulieren zouden bijvoorbeeld veel meer kunst en cultuur voor hun rekening kunnen nemen, maar dat gaat niet ineens. De paradox is dat je dat als overheid niet kunt opleggen. Je moet het stimuleren met leiderschap, door mensen erop aan te spreken. Van der Molen: Het stikt van de nieuwe maatschappelijke initiatieven. In Engeland is er nu een supermarkt waar je lid van kunt worden. Dat moet onze core business zijn: de partij van die nieuwe initiatieven. Schinkelshoek: Rentmeesterschap, is dat nu alleen milieu of is het ook dat je je kleinkinderen niet opzadelt met een grote staatsschuld? Gradus: De nadruk ligt nu op gezonde overheidsfinanciën. We moeten het meer gaan hebben over ecologisch en sociaal rentmeesterschap. De Vries: Met het gezin als hoeksteen van de samenleving kom je er niet meer. En blijf niet hangen op dat platteland. Maar het allerbelangrijkste blijft natuurlijk een goeie lijsttrekker. Dan heb je de helft binnen. Van de Camp: Een lijsttrekker zonder programma, daar heb je ook niks aan. Het gaat niet alleen om het gezichtje, dat is niet des CDA s. Eerdmans: Ach je kunt herbronnen tot op de maan. Al die rapporten doen er niet toe straks. Als Camiel Eurlings de kar trekt, wint ie zetels en dan hoor je niemand meer over dat gedachtegoed. 1 Aanbeveling 4 Ook persoonlijkheid, communicatieve vaardigheden en christen-democratische authenticiteit moeten bij kandidaatstellingsprocedures selectiecriteria zijn. Congres Morgen houdt het CDA in Utrecht zijn partijcongres over de conclusies en aanbevelingen van de commissie-frissen. Kamerleden Kamerleden werkten niet mee aan dit verhaal. Volgens parlementariër Coskun Çörüz praten zij niet met media over het gedachtegoed tot na het congres.

10 10 Uit & thuis ipers Lang leve Twitter Bloggen is dood, zegt Dutch Bloggies Er komt nog een tiende prijsuitreiking. En dan is het mooi geweest: geen prijzen meer voor beste Nederlandse weblogs. Redactie nieuwe media Negen keer werden ze uitgereikt, de prijzen voor de beste Nederlandse weblogs. Maar organisator The Dutch Bloggies vindt het mooi geweest: er wordt nog één keer een prijs uitgereikt, voor beste weblog van de eeuw, en dan is het finito. De reden: Twitter en andere sociale media hebben webloggen ingehaald, De stichting denkt wel dat bloggen blijft bestaan, maar vindt het niet meer nodig om prijzen uit te reiken voor de beste weblogs. Vorig jaar ging de prijs voor beste blog nog naar nrx.next. Eerder wonnen onder meer Moois Magazine, Geen- Stijl en Sargasso deze prijs. Er komt trouwens niet meer een grote uitreiking, maar de prijs voor het beste eeuwweblog wordt tijdens een nieuwjaarsborrel uitgereikt. 1 Mediawijsheid Te weinig digitale vaardigheden Nederlanders zijn minder mediawijs dan ze zelf denken. Redactie nieuwe media Volgens de organisatie Mediawijzer. net verkeren Nederlanders in de veronderstelling dat ze behoorlijk mediawijs zijn, maar komt uit onderzoek een ander beeld naar voren. Daarom organiseert de club tot 1 december workshops en presentaties in zeshonderd bibliotheken, om de mediavaardigheden van Nederlanders te verbeteren. Het accent ligt op het gebruik van digitale media. Er zijn Wii-competities, lezingen over sociale media en een mediaquiz. Speciale mediatrainers beantwoorden vragen van bezoekers. Vooral jongeren vinden het volgens Mediawijzer.net moeilijk om betrouwbare en onbetrouwbare informatie uit elkaar te houden. Daarnaast is Mediawijzer.net van mening dat jongeren zich niet genoeg realiseren dat geplaatste foto s op internet jarenlang vindbaar blijven. 1 i-pers Geen standaard applicatie Alles moet digitaal En dan nu tijd voor schaamteloze zelfpromotie. Want De Pers ging in drie jaar van het motto online is dood, naar alles moet digitaal. Jorien Beukers Een paar maanden geleden lanceerden we stilletjes onze eerste webapplicatie voor tablets, via i-pers.nl. Gemaakt door X-Cago en Tirato Interactive. De eerste versie was nog een simpele pdf, maar inmiddels is onze digitale editie flink uitgebreid. Begin volgende week staat de bètaversie twee online. Met meer manieren om de krant te lezen, een uitgebreid archief, een dashboard met artikelen uit de krant die je volgens ons niet mag missen, en een aantal digitale extraatjes. Zo werken we samen met fotobureau Hollandse Hoogte, komen er filmpjes van het internationale videopersbureau VJ Movement en kunnen lezers er een aantal bloggers en nieuwe cartoonisten terugvinden. Mini-website ipers is geen standaard app, maar een mini-website die voor alle tablets en besturingssystemen toegankelijk is of wordt. Met dank aan HTML5 kunnen websites bijna alles wat een app kan. Maar terwijl een standaard app alleen op de ipad werkt, kunnen vrijwel alle browsers en besturingssystemen nu of in de toekomst HTML5 aan. Wij geloven meer in een concept dat platformonafhankelijk kan werken dan dat je alles aan één partij, zoals Apple, vastlegt, zegt Koos Hussem, algemeen directeur van X- Cago. Het bedrijf heeft verder het digitale archief van De Pers aangelegd, dat We verwachten een explosie in de verkoop van tablets. Koos Hussem, X-Cago via de pc en op een tablet voor iedereen toegankelijk is. Dankzij een eigen zoeksysteem en dossierfuncties zijn de artikelen bovendien makkelijk terug te vinden. De app is ontworpen en gebouwd in samenwerking met Tirato Interactive, onderdeel van Dutch Concepts Group. Oprichter en directeur Dustin Karelse startte het reclame- en marketingbureau in 2004 tijdens zijn studie. Maar inmiddels is het uitgegroeid tot een groot bedrijf dat is gespecialiseerd in webdesign, grafisch werk, online marketing, technische applicaties en fotografie, vertelt Karelse. Al die verschillende onderdelen kunnen we natuurlijk prima inzetten voor De Pers. De site is nu voor de helft af, we zijn alvast zeer benieuwd wat onze lezers ervan vinden. De applicatie vind je (nog) niet terug in de appstore, maar is door iedereen zelf te downloaden. Tik in de browser van je tablet i-pers.nl in en zet het icoon op het beginscherm. Gratis en net zo makkelijk als een snelkoppeling op je bureaublad zetten. Nog geen tablet? Kijk dan op De- Pers.nl voor de artikelen, de e-paper of de pdf. Verder zijn we te vinden op Twitter, Hyves en Facebook. De krant staat ook in Pressreader (en wordt ook daar gratis) en op DePersDigitaal. 1 Meer links op DePers.nl/iPers Zoveel artikelen staan er in het archief van Dagblad De Pers. TRY-OUT ROMKE SPIERDIJK Handige MyDitto voor in de meterkast O ok in het bezit van een of twee laptops met daarop een omvangrijke muziek- en filmcollectie? Opletten, want het wordt tijd om je laptop, je huis en jezelf futureproof te maken. Geklungel met memorysticks, of erger nog dvd s, kán echt niet meer. De oplossing voor een groot deel van je huiselijke automatiseringsproblemen heet een NAS, kort voor Network-attached storage. Oftewel: een eenvoudige server, die je bijvoorbeeld in je meterkast wegstopt. Alle laptops in huis, maar bijvoorbeeld ook muziek- en filmspelers kunnen vervolgens via een kabel of een draadloze verbinding bij de bestanden die er op staan. Omgekeerd kunnen jij en je partner op deze centrale plek kakelverse mp3 tjes, films en documenten neerzetten. Je kunt trouwens niet alleen thuis bij de bestanden op deze server, maar via internet ook op bijvoorbeeld je werk. Je hoeft inmiddels geen nerd meer te zijn om dit mini-netwerk thuis aan te leggen. Steeds meer fabrikanten komen met producten die eenvoudig en zonder al te veel kennis aangesloten kunnen worden. Onlangs bracht LG N1T1 uit, een NAS die naast een 1 terabyte grote harde schijf, ook een dvdbrander aan boord heeft. Hiermee maakt de N1T1 automatisch backups van de bestanden op de harde schijf. Via een soort verkenner kun je thuis of op kantoor bij alle bestanden. De MyDitto van Dane-Elec is vergelijkbaar met de N1T1, al is hij iets lelijker. Maar goed, hij staat niet voor niets in de meterkast. De MyDitto verslaat alle concurrentie als het gaat om het van buiten het huis benaderen van de bestanden. Wil je namelijk via een internetverbinding bij je gegevens kunnen, dan moet je op de gemiddelde NAS nog wel het nodige instellen. De MyDitto wordt geleverd met een soort memorystick die dit probleem oplost. Je plugt hem in een willekeurige computer, waarna probleemloos contact wordt gemaakt met die donkere meterkast. Wie iets technischer is en wat meer mogelijkheden wil, zoals bijvoorbeeld een eigen mail- en webserver, vindt bij de merken QNAP en Synology genoeg moois. 1 LG N1T1, 199 Dane-Elec MyDitto, 249 Laagopgeleid internetten Laagopgeleide Nederlanders brachten dit jaar meer tijd door op internet dan hoogopgeleiden. Dat was voor het eerst, blijkt uit onderzoek. YouTube versus informatie Laagopgeleiden besteden op internet volgens onderzoek veel tijd aan chatten, gamen en YouTube. Hoogopgeleiden zien internet primair als informatiebron. Twitter naar Europa Twitter, waarvan het hoofdkantoor in San Francisco zit, wil volgend jaar een kantoor openen in Europa. Het bedrijf kijkt nu naar geschikte locaties.

11 11 style MSM agenda Gokken in het theater Applicaties testen en schoenen passen Elke vrijdag verklappen we waar MSM volgende week opduikt om te eavesdroppen, stoken of in te palmen. Maandag Jeetje, is het alweer bijna een jaar geleden dat Ramses Shaffy overleed? In Felix Meritis krijgt hij postuum een eigen website. De wiki van de chansonnier voldeed niet voor het Theater Instituut Nederland; de bühneautoriteiten gunnen hem daarom een portret op eenlevenlangtheater.nl. Dinsdag De Leidseplein-restyling gaat rap. Nu is het de vertimmerde City-bioscoop waar Carice van Houten een lint mag doorknippen. Er zit tegenwoordig ook een casino, daar kunt u MSM vinden. s Middags hebben we dan al een exemplaar gescoord van het boekje van RTL s Jos Heymans, die een keer de spotlight steelt van Frits Wester. Die schreef wel heel sympathiek het voorwoord voor het boekje over het kabinet-rutte. Woensdag Jeetje, Tijl Beckand heeft nu pas een solovoorstelling. In Theater Diligentia gaat Tijl naast lollig doen op de commerciële tv, kijken of het op de planken ook werkt. In Panama hebben we dan al een middagje Kelly Pfaff achter de kiezen. De eeuwige huurder Marks Soort Mensen; door Mark Koster, Maarten Bloem en Persis Bekkering van pa Pfaff denkt te kunnen dj en. Nou laat maar zien dan. Donderdag U mag er niet bij zijn, wij wel: de pre-shopping van Goldencaravan. Nee, MSM is niet op een sleurhuttenuitverkoop, we kopen schoeisel bij een rondtrekkende discountmarkt van luxe designmerken. Vrijdag Viva lanceert met veel poeha een ipad-app. Heel leuk, maar De Pers is eerder. Die van ons komt maandag uit. 1 Amsterdam, Opening kolossale H&M Als bakvissen vechten om Lanvin Een nieuwe winkel en een dag eerder een gewilde collectie, is het recept voor een slagveld Redactie MSM Gisteren ging-ie open voor het plebs, maandag mocht MSM met een batterij BN ers en modemeisjes al naar binnen bij de nieuwe flagship store van Hennes en Mauritz op de Dam te Mokum. Flagship store betekent dat het filiaal kolossaal is en toiletten heeft. Het is de tiende H&M in Amsterdam, en de gemeente leidde een tram om en rolde de rode loper uit voor de Zweedse confectieboer. Waarom al die fuzz, en vanwaar de grote opkomst? Dat werd duidelijk toen we naar binnen gingen: een dag voor de gewone sterveling het kon bemachtigen, was de collectie die modehuis Lanvin voor H&M ontwierp al beschikbaar. En dan blijkt dat de hysterie die losbarst rond zo n speciale collectie bij bakvissen van veertien, eender is aan die bij BN ers. Neem Bastiaan van Schaik; terwijl anderen nog rustig nippen aan de champagne, staat de corpulente stylist met zes tassen vol Lanvin hijgend bij de kassa. Hij rénde zelfs de trap op, fluistert een verbaasde medewerkster. MSM wordt bijna bevangen door de heersende koortsige Lanvin-koopgriep maar wordt net op tijd op de schouder getikt door een ingehuurd model dat de spullen van het modemerk aanheeft. Het is allemaal helemaal niets, sombert hij, wijzend naar zijn schoenen van Lanvin die na Op de herenafdeling is de hysterie nog van een acceptabel niveau. een kwartier al van ellende uit elkaar vallen. Kersverse moeder Georgina Verbaan heeft alweer genoeg esprit om op de mannenafdeling los te gaan. Ik heb al een jas voor mijn vriend gekocht. Deze gekte is leuk, normaal sta ik ook al s morgens vroeg De koopgriep is besmettelijk in de nieuwe H&M op de Dam. ANP in de rij voor zo n speciale collectie. Op de herenafdeling is de hysterie nog van een acceptabel niveau. Op de damesafdeling is het echter oorlog. Niet-vips, wel-vips en anderen vreten kledingrekken leeg als waren zij piranha s die een stukje vlees ruiken. Te kleine maten, nutteloze accessoires; het wordt allemaal gekocht want: Lanvin. BN ers als actrice Lieke van Lexmond en presentator Sebastiaan Labrie hebben opvallend weinig zweet onder de oksels. Ze horen bij de happy few die al eerder de spullen van Lanvin mochten ophalen. Dan moeten ze er vanavond wel in rondlopen. Dat doen ze in de hele wereld, H&M is slim, ze gebruiken bekende mensen als uithangbord, verklaart hoofdredactrice en H&M-fan Cécile Narinx van ELLE. Lanvin is het modehuis van dit moment. Het is in het echt ongelooflijk dure mode. Ze maken spullen waar je vrolijk van wordt. Niet zo gloomy als Belgische of Scandinavische ontwerpers. MSM ontdekt bij Narinx evenmin zweetparels. Glunderend: Ook wij mochten de collectie eerder hebben. 1 Q&A ZoZuidas komt met boek Ze begonnen op MSM, toen nog Koster & Jojanneke, en komen nu met een boek. Het charmantste trio van de Zuidas, s lands laatste bron van het polderkapitalisme ( lijkt hier gvd wel Londen-Oost ), was er dus niet op de eigen boekpresentatie. Ze begonnen ooit bij De Pers, Zo- Zuidas, en nu hebben ze dus een boek. Ten Pages geeft het uit. Uitgever Valentine Van der Lande ( ik ben een Leienaar ) zegt: De dames hebben een cursus en zijn er niet. Welja, we kennen ze een beetje, en snappen hoe t werkt. Dit is natuurlijk de cynische ironie die ook door hun boek dampt: Zo Zuidas, overwerk & achterklap in de Amsterdamse kantoorjungle. Het zijn schatjes, dat weten we. De ene is een soort Jojanneke, maar dan iets langer en iets donkerder, en ook met dezelfde toneelambities, op de Universiteit Utrecht. Typje dat eigenlijk stukjes wil schrijven, maar het niet durft. De ander is zakelijker en doet iets bij, laten we haar niet verraden, bij een grote zakenbank (tegenwoordig in handen van de belastingbetaler). En dan is er nog een charmante dame van een advocatenkantoor. Omdat we het boek als eerste publiceren, en echt goed vinden, zullen we niet onthullen wie het schrijftrojka is. Het boek zelf is een wonder van connecties. ZoZuidas werd gelezen door Ten Pages, die het las op deze pagina, die het weer doorgaf aan Pearson, de Britse uitgever. En dan sta je met Renske van Wolfshaar, ook zo n zum haben Zuidas-meisje, die het allemaal weer regelde. Ze hadden bij De Wereld Draait Door kunnen zitten, biechtte spreekstalmeester Jort Kelder op, maar dat doen ze dus niet. En dat is alleen al een reden om dat boek te lezen. 1 UNIEK AANBOD D Staat uw woning te koop en wilt u extra kijkers trekken? Adverteer dan in Dagblad De Pers. Voor slechts 99,- inclusief BTW brengt u uw woning in kleur onder de aandacht van duizenden potentiële kopers. U kunt uw woning in Dagblad De Pers voordelig onder de aandacht brengen bij * lezers per dag. U kunt uw woning op een groot formaat bij al onze lezers presenteren. Daar moet die koper van uw woning toch tussen zitten! Voor meer informatie kunt u bellen naar: De editie Amsterdam - Ieke van Hees (030) De editie Midden-Nederland (Utrecht) - René den Uijl (030) De editie Rotterdam en Den Haag - Sylvia Alonso (070) of Margot Wijnen (070) U kunt uw advertentie aanleveren via: De digitale foto dient minimaal 200 dpi te zijn en mag niet groter zijn dan 2 Mb. Maak gebruik van deze bijzondere aanbieding en breng uw makelaar van deze actie op de hoogte

12 12 MsM Acteur Frank Lammers huilt om de namen uit zijn kleuterklas in Mierlo, het Brabantse dorp waar hij opgroeide. Tijdens de kerstmis zat ik met vrienden in het café te zuipen. Roots Acteur Frank Lammers terug in Mierlo Brabanders zijn snel tevreden Frank Lammers in zijn ouderlijk huis in Mierlo, de ballonnen zijn meer dan tien jaar oud. FOTO S: FRANK GROELIKEN woning, achter een heg, vlak bij de Het café naast de kerk. Biecht: Tijdens de kerstmis ging ik hier met cornervlag. Mijn zus heeft dát huis 5 gekocht. Ik ben jaloers. Lig je in bed een paar vrienden bier drinken. Vlak en hoor je die droge tikjes tegen de voor het einde, slopen we terug de bal. kerkbankjes in en kusten we us moeders met een bierwalm zalige kerst. Mark Koster MIERLO Geen mens kan zo gloedvol over Brabant praten als Frank Lammers (38). De zoon van een wethouder van een plaatselijke dorpspartij uit Mierlo zou het liefst (deels) terugkeren naar zijn heimat, maar dat wíl hij zijn gezin, en dan met name zijn Amsterdamse schrijversvrouw, niet aandoen. Komende weken treedt hij op in acht Brabantse dorpen in een programma met Brabantse liederen die zijn geschreven door streekgenoten JW Roy, Guus Meeuwis en Gerard van Maasakkers. Verder is Lammers te zien in een kleine bijrol, als plantsoenopzichter, in New Kids, de in Maaskant gesitueerde komedie over een aantal jeugdige zachte g-tokkies. Brabant in elf liefdevolle anekdotes. Bij voetbalclub Mifano, de club 1 waar hij jarenlang in A1 en B1 voetbalde, schudt hij deze zondagmiddag iedereen de hand. Hij kijkt naar het hoofdveld, en wijst naar een Nog even over de naam van de 2 club. Mifano betekent Mierlo Faal Nooit. Hij lacht: De naam is nog niet zo heel oud, want de voetbalvereniging werd ooit veroordeeld voor een omkoopschandaal in het dorp. Concurrent Mierlo-Hout moest met acht nul van ons winnen om kampioen te worden en dat gebeurde ook. Onze keeper fietste de volgende dag op een nieuw rijwiel door het dorp. Hij wijst naar een sloot op de parkeerplaats bij het voetbalveld. 3 Daar reed meneer Mollemans ooit in, toen hij hangend uit het raam, een grap probeerde te maken tegen ons, de jeugdspelers. En, hé wie loopt daar nou met 4 haar herdershond? Jawel, dat was nou het lekkerste wijf van Mierlo. Maar die werd een beetje gek later en ziet er nu uit alsof ze is ontploft. Wijst naar de sigarenzaak: En 6 daar heb ik wel eens voetbalplaatjes gejat, zegt hij. Daar schaam ik me best een beetje voor. Filosofisch bijna: Ik was PSV-fan, vooral van Romario. Hij vertolkt wat mij betreft het Brabantse levensgevoel. We zijn snel tevreden hier en dat levert vaak het beste resultaat op, kijk naar Pieter van den Hoogenband, Anky van Grunsven en PSV. Houding van: laten we het gewoon doen. En niet zaniken als het niet lukt. In Amsterdam is het toch vaak van: ja maar en waarom dan? En dan nog iets: als je wél zegeviert hier, schep je er weer niet over op. Dan zeggen we: mooi en gaan we over tot de orde van de dag. Op een lommerrijke zandweg, 7 even buiten Mierlo, bij de ingang van een kampeerterrein. Het eindpunt van zijn oude krantenwijk. Hier reed ik elke ochtend twee keer langs. Eerst om zeven uur als ik het Eindhovens Dagblad en Helmonds Dagblad in de bus gooide, en daarna het kutstuk nog een keer naar school. Maar nooit heb ik de kranten pas op weg naar school bezorgd. Hoort niet. Als je iets afspreekt, moet je je er aan houden. Kwestie van eigenwaarde hè. Een paar kilometer verder, weer 8 bij een ander lang bospad. Hier rende ik op de middelbare school mijn rondjes door het bos, met gymnastiek. Toen was ik nog een slank mannetje. De leraar schreeuwde altijd: Kom op, jullie kunnen het. Ja, dat was toen het leven. Op zijn jongenskamer in de ouderlijke woning wijst hij naar een 9 poster van Anne Frank. Gekocht op een schoolreisje naar Amsterdam. Hij tuurt naar de tekst op de plaat. Intussen probeer ik mijn idealen hoog en droog te houden. In de tijden die komen zijn ze misschien toch nog uit te voeren. Valt stil: Prachtig, nog steeds, omdat het tegelijkertijd dramatisch en optimistisch is. Hij heeft thuis in Amsterdam 10 een tap aangesloten gekregen van Bavaria. Hij kreeg de pomp als geste van de familie Swinkels, de grondleggers van het Brabantse gerstennatconcern, ook sponsor van voetbalclub Mifano natuurlijk, en van veel andere negoties in het dorp. Ik kreeg het aangeboden van een van de Swinkels die ik tegenkwam op een event. Deze zei: Ik stuur je morgen wel even iets. Volgende dag stond er een man aan de deur met een tap. In zijn jongenskamer hangen 11 ballonnen die hem werden gebracht toen hij met een sleutelbeenbreuk in bed lag na een voetbalincident. Een daarvan is een halfleeggelopen Ernie. Deze is al zestien jaar oud, zegt hij. Als de verslaggever er zachtjes in knijpt, zegt hij: Hé, wat doe je nou? Straks gaan ze nog stuk. Lammers haalt vervolgens een 12 lijstje van de muur, met daarop de namen van de kinderen uit de kleuterschool. Hij leest ze in gedachten voor. Zegt dan ineens: Daar moet ik even van huilen. 1 Rechten Vinexvrouwen verkocht De roman van schrijfster Naima El Bezaz gaat over Hollanders met al hun eigenaardigheden. Volgens Bezaz een mix van Flodder en Gooische Vrouwen. Boer zoekt brievenrecord De boerendatingshow van de KRO is weer aanstonds, vrouwen schreven brieven aan de kandidaten. Een record, één boer kreeg berichten. Playmates uit de kleren voor 3FM Een Playboy-fotograaf geeft een workshop in het kader van Serious Request. Cursusplekken worden via de serious request-site geveild.

13 Uit & thuis 13 Reizen GIRL S GETAWAY Malta is een ideale bestemming voor vriendinnen. Pagina 14 Zuid-Amerika Patagonia Park Verboden voor schapen In 2011 opent een nieuw natuurreservaat rond een oude ranch in Chili. Ecotoerisme gecreëerd door een rijk echtpaar. HOLLANDSE HOOGTE Colin Barraclough VALLE CHACABUCO In de wilde natuur van Zuid-Chili, in een landschap ooit gevormd door ijs en vuur, komt een nieuw natuurreservaat. Het ligt in de Andes, heet Patagonia Park en is privébezit. Het bestaat onder andere uit een 90 kilometer lange, adembenemend mooie vallei. Het land is een ideale omgeving voor de poema, de guanaco, een wilde lamasoort, en de huemul, een bedreigde hertensoort. Het park is gecentreerd rond Estancia Valle Chacabuco, een vroegere schapenranch van hectare, omringd door indrukwekkende gletsjers, met sneeuw bedekte vulkanen, woeste rivieren, milde regenwouden en twee eeuwige ijsplateaus. Chacabuco is een van de mooiste estancias in Chili, zegt Kristine Tompkins, voorzitter van de Conservacion Patagonica, een organisatie die er in miljoen dollar voor betaalde aan de VS. Gedurende de afgelopen zes jaar heeft het echtpaar Tompkins het vee en de schapen van de ranch verkocht en is begonnen het land aan de natuur terug te geven. Uitgesproken ideeën Douglas was eigenaar van kledinglijn Esprit en heeft na de verkoop van het bedrijf in 1990 grote stukken land in Zuid-Amerika gekocht om het ecosysteem en de fauna te behouden; Kristine heeft in 1999 haar eigen kapitaal bij dat van haar man gevoegd. Toch hebben de ambities en uitgesproken ideeën van de Tompkins heel wat stof doen opwaaien in Zuid-Amerika. Ze zijn ervan beschuldigd de lokale bevolking werkloos te maken; de enorme omvang van hun gebied doet wenkbrauwen fronsen en er zijn mensen die vinden dat het land op een verantwoorde, maar ook productieve wijze kan worden gebruikt. De Het land is een ideale omgeving voor de poema en een wilde lamasoort. Tompkins werpen tegen dat ze duurzaam gebruik voor het land ontwikkelen, dat ze privébezit voor iedereen toegankelijk maken en banen in het ecotoerisme creëren. Valle Chacabuco is een vuurproef gebleken voor de twee verschillende opvattingen over het gebruik van wilde natuurgebieden. Patagonië s bekendste pionier, Lucas Bridges, vond dat de graslanden gebruikt konden worden om de plaatselijke bevolking van voedsel en kleding te voorzien. De Tompkins hebben een heel andere mening en denken dat geen enkele op mensen gerichte activiteit in de natuur thuishoort. Het Patagonia Park opent officieel in april 2011; dan zullen de twee campings en het netwerk van uitgezette paden klaar zijn. Op den duur is de droom van de Tompkins om Patagonia Park samen te laten smelten met hun andere bezittingen in het gebied tot een groot reservaat dat zich uitspreidt over twee landen. Dit is ons levenswerk, zegt Kristine. Hier zullen we mee doorgaan tot we dood neervallen. 1 Financial Times Overnachten The Lodge ( biedt tweepersoonskamers met vol pension vanaf 500 dollar en is het enige hotel in Patagonia Park zelf. In april 2011 gaan de twee kampeerterreinen open. In Puerto Guadal, 45 kilometer ten noorden van het park ligt Terra Luna Lodge ( Daar kost een tweepersoonskamer tussen de 70 en 130 dollar. De lodge is direct gelegen aan het ijsblauwe meer Lago General Carrera; je kunt er op forel vissen, paardrijden en excursies maken per boot, fiets of kajak. Het dichtstbijzijnde vliegveld is Coyhaique/Balmaceda in Chili. 1 Chileens en Argentijns Patagonia ligt op zowel Chileens als Argentijns grondgebied. Het zuidelijkste gedeelte van het Andesgebergte mondt hier uit. Reuzen Het gebied heeft zijn naam te danken aan ontdekkingsreiziger Magellan, die in 1520 schrok van de lengte van de bewoners. Patagons, reuzen dus. Rivierenstad De hoofdstad van Chileens Patagonia is Valdivia, een universiteitsstad in het noorden van de streek. Ook wel bekend als De Stad van de Rivieren.

14 Reizen Uw bestemming voor effectief adverteren. Elke vrijdag in De Pers en op zaterdag in de regionale dagbladen Het reisaanbod in de zeven regionale dagbladen van Wegener NieuwsMedia en De Pers is voor onze lezers wekelijks een bron van inspiratie. U bereikt met uw advertentie ruim 3,2 miljoen lezers* Voor informatie en reserveringen: Wegener NieuwsMedia Postbus HB Apeldoorn reizen@wegenernieuwsmedia.nl * NOM Printmonitor 2009-I / 2009-II bereik vrijdag + zaterdag Recreatie Onroerendgoed Recreatie onroerend goed Binnenland Alleengaande reizen Leuke mannen 50+ gezocht! Lang weekend Oud en Nieuw op de Veluwe, Eigenwijze reizen voor fietsers en wandelaars! Dé specialist in fiets-en wandelvakanties! Telefoon: =2 Drie nachten l/o, 2 nachten betalen te boeken tot 1 april a.s. Hotel Karsten in Drenthe Zoover award 2010 Beste Holland Hotel 2009 Htl 't Vlinderhöfke bij M'stricht MOOI WANDEL/FIETSARR Recreatiebungalow op eigen grond (plm. 400 m2) in Kamperland (Zld) met huurgarantie. Vraagprijs ,- k.k. Inl. J. C. Kouwer Luxe all-in wintersportevents met 80 hoger opgeleide singles: (Fr.) luxe 15-pers. 7 slk/5 badk/sauna direct aanpiste606km-3vallée- Superdolomieten Kerstreis naar de sneeuw 399 prima *** hotels bij lift/ pisten incl. vervoer en halfpension Wintersport 2010/ Groepsaccommodaties in Drenthe. Voor elk wat wils! Roden, t.h p. bung's 30 minuten van Groningen BUNGALOWPARKSCHINOPGEUL.NL Kerstsfeer in Zuid-Limburg v.a. 79,- Midweek. Voor info/reserveren: KORTE VAKANTIES in het nieuwe Limburgse PARKHOTEL HORST: welkomstcocktail, 2x overnacht., 2x ontbijtbuffet en 1x drie gangen diner 129,50 pp. Gratis gebruik van zwembad, sauna's en stoombad. Prachtige ligging a/h water in bosrijke omg. Luxe kamers. Mooie fietsroutes. Gratis kleurenfolder Kijk alvast op 'T PLATEAU, vak. app. omgeving Slenaken, 2 / 8-pers. Tel. Gulpen, BUNGALOWS 2-6 p. + LANDHUIZEN 6 tot 30 pers VALKENBURG Hotel Pension Oranje. L.O. 31,- / H.P. 43,50 per pers. Tel LASTMINUTE korting, Gasthof Euverem. Gezellig, voordelig familiehotel met lekker eten tussen Gulpen en Slenaken. Div.arrangementen. Tel: , VAALS kamers en app. t.h. l + o v.a. 27,50. Halfp. v.a. 40,-. Lift aanw. Tel: Gulpdal Z-Limburg luxe app in Heuvelland, bos, binnenbad KERSTSTAD VALKENBURG, gezellige 2-p. vakantieappartementen op 5 min. loopafst. van het bruisende centrum, tel dgn genieten in een prachtig hotel in Limburg voor maar 99,50 p.p. Ook Kerstarr. GRATIS kl.folder? of BERGEN Het charmante hotel *** waar je je thuis voelt Voor vak. en/of woonr. t.h. per dir. luxe bung. op zeer net/ rustig park v.a. 550,- p.m. omg. Apeldoorn/Harderwijk, bel Voor natuur, rust en veel fiets- en wandelplezier BOK'S BUNGALOWPARK Putterweg 76, Garderen, Telefoon: Achterh. LANDG. "DE BOL- LERT": t.h. 6 luxe 2-10p. FINSE BUNG'S in prachtig natuurgeb. 6 & 8 p. met sauna! Red. prijs! Kerst en Oud & Nieuw in Bergen aan Zee Bij strand, zee, bos en duinen. Heerlijke 4 Daagse Arrangementen vanaf 58,- p.p.p.n. Elke ochtend ontbijtbuffet en3gangen diner (met Kerst 5gangen) Hotel Victoria of Kerst vieren aan zee in luxe bungalow met open haard op bungalowpark met verwarmd zwembad. Bel of boek via T.h. in OMMEN luxe vrijstaande 6-pers. recr. bung. in bosrijke omgeving daagse OOTMARSUM div.vak.huizen v.a. 160,- p.w Diepenheim - Twente. Hotel 't Holt Arr. 3 d./2 n. v.a. 109,50 p.p. HP DE GROTE VOS, Sint/Mzee Bung s aan duin 1-4 slkmr. Vier Kerst in Twente! Kerstarrangement 4 dagen 3 nachten vanaf 199,- p.p info@delutteweide.nl T.h. in OMMEN luxe vrijstaande 6-pers. recr. bung. in bosrijke omgeving *** HOTEL TUBBERGEN WIN EEN ARRANGEMENT BIJ DE ZWALUWHOEVE! Decembermaand is cadeaumaand! Kijk voor onze speciale acties (al v.a. 89,00) op Hotel Dalzicht, direct aan Nat. Park. Prachtig wandel-/ fietsgebied 3 nachten halfpension 135,95 p.p. tel nl SFEERVOL KERSTARRANGEMENT OP TEXEL. Tel Met Kerst en Oudjaar uitwaaien aan zee Comfortabele woningen en luxe villa s dichtbij het strand en dorp Zoutelande. In 2008 door ANWB Kampioen als beste getest. of Kerst/Oud & Nieuw Zeeuwse kust Kom en geniet met de feestdagen in ons sfeervolle hotel. Vraag de nieuwe feestdagenbrochure aan. Badhotel Renesse, het sfeervolle hotel aan de Zeeuwse kust *** RENESSE AAN ZEE *** bungalows/chalets/caravans camping. Tel De Mooiste Vakantiehuizen Op De Prachtigste Plekjes! Keuze uit meer dan 400 accommodaties! Tel: WEEKENDJE ARDENNEN **** in de Ardennen**** ASKJA REIZEN anvr-sgr. De specialist op Lapland met het meest complete aanbod Villa met sauna, bubbelbad, zonnebank, haardvuur. www. windroos.aanhetijsselmeer.nl Ardennen: mooi vrijstaande vak. huizen voor 2 tot 30 pers. NAZOMEREN ARDENNEN Vrijst. bungalows op park met indoor zwembad. Mooie natuur, kajak etc. Tel DJOSER rondreizen Fins Lapland 7 dgn v.a. 1695,- Brochure? of d Dortmund va 79 3d Berlijn-Actie va 79 4d Kerst Kufstein nu 125 3d Wiesbaden va 129 3d Kerst Bremen va 134 4d Thüringen-Actie 149 5d Kerst Berlijn va 309 8d Kerst BadWimpfen 529 8d Berlijn en Polen 579 Vraag snel de brochure aan! Tel ANVR / SGR Willingen & Olsberg/Sauerl. Vakwon. 2-6 p., zwb, EIFEL vak.won. Jünkerath aan bosmeer, tel: >SAUERLAND - WILLINGEN< Ned.pens. va. 29,50, 5 nacht. HP 181,50 pp. T: dgn BERLIJN v.a. 99,- (0318) Lid ANVR/SGR ******** Cyprus ******** GEEN MASSA TOERISME Villa's, kleinschalige appart. en hotels. Incl. vlucht en huurauto. Tel.: SGR & CF. Canarische Eilanden GEEN MASSATOERISME Tenerife & La Gomera Villa's, casita's, appartementen en hotels. Incl. vlucht en huurauto. Tel of SGR & CF. 4 DAGEN PARIJS v.a. 99,- (0318) lid ANVR/SGR St. Tropez en Provence, luxe stacaravans SGR Karakteristieke huizen, wijn- en culinaire reizen GEEN MASSATOERISME Sicilië Villa's, appartementen en hotels. Incl. vlucht en huurauto. Tel of SGR & CF. Driehoek Pisa-Florence-Siena Vakantiehuizen Huizen metzwembad, wijn- en culinaire reizen Boerderijen & Landhuizen * * Fi VAKANTIEHUIZEN * * d Bohemen en Praag Actie va 99 8d Kerstreis Bohemen en Praag va 429 Vraag snel de brochure aan! Tel ANVR / SGR 4 DAGEN PRAAG v.a. 99,- (0318) lid ANVR/SGR Bezoek samen met ons de mooiste kerstmarkten in Berlijn! Van der Valk 5-daags kerstmarkt arrangement 4 x overnachting 4 x riant ontbijtbuffet 4 x uitgebreid dinerbuffet 1 x bustocht naar de kerstmarkten in Berlijn 1 x entree zwemparadijs 1 x entree saunalandschap maar 109,- p.p. in een vakantiehuis / kamer Aankomst 28/29-11,5/6-12, 12/13-12 of 19/20-12 VAN DER VALK Resort Linstow / Dld. Tel Algarve-bijzondere vakantiehuizen. (sgr) DE CYPRUS SPECIALIST Naar Cyprus voor de beste prijs? Ga met Paradise op reis! Bel of decyprusspecialist.nl SGR 4 dgn shopping trip Londen v.a. 139,- (0318) Lid ANVR/SGR Côte d'azur Mobilhomes v.a. 260,- p.w Boerderijtjes & Landhuizen ** FRANCE INDIVIDUELLE ** Vakantiehuizen voor levensgenieters. Bijna 3000 huizen te huur en te koop. Provence en Côte d Azur Prachtige vakantievilla s met zwembad www. beausite.nl Vakantiehuizen en app. met zwembad in Toscane en Umbrië Villa s, agriturismo, rondreizen. Vanaf Rome naar Sicilië en Sardinië of mail: info@enotria.nl CASA VACANZA Rome centrum en omgeving, te huur luxe app.; Villa's in Toscane. Info: Ons 5-pers. vak.app. in Salzkammergut in mooi wandel/ skigebied, prachtig uitzicht, zwembad/3 fietsen aanw. huur p.w. 240,-/330, familie_peters@hotmail.com Wenen 7-daagse Kerstreis 359 incl. vervoer halfpension en excursies vertrek 22 dec Transsiberië-Express 24dgn v.a. 1649,- Ook losse tickets en Mongolië.

15 SOLMAR TOURS Winterzon? Benidorm, Hotel Rosamar***vp, vertrek 10/12 13 dgn. voor 275,- Wij verzorgen tevens 5-daagse stedentrips naar Praag, Berlijn of Wenen, vertrek op 7-23/ v.a. 189,- Ook kerstdagtochten naar verschillende bestemmingen, bijv. Parijs, Londen, Brugge etc. v.a. 15,- p.p. Bel voor gratis folder: of Bijk kst.: Royal Class 25,- / First Class 60,- adm.kosten 6,-. Lid SGR p. bung`s/ villa`s/ campings In heel Europa T Unieke vakantiehuizen Frankrijk, Italië of Spanje Unieke vakantieadresjes in het echte authentieke Spanje (SGR) Bijzondere vakantiehuizen in het echte Spanje. (sgr) REISVACCINATIES door gespecialiseerde huisartsen op tijden dat het u ook schikt. Vergoeding door zorgverzekeraar. Afspraak via: DJED REIZEN: Gevarieerde Egypte reizen. Individueel of met kleine groep. Ook reizen op maat vanaf 2 personen. Wekelijks vertrek. Brochure? Laat uw reis door ons op maat maken! (Anvr/ Sgr) DJOSER JUNIOR rondreizen voor ouders met kinderen: Egypte dgn v.a. 1095,- Brochure? of DJOSER rondreizen India/ Nepal dgn v.a. 1595,- Brochure? of ANTARIN (SGR) ondersteunt uw eigen reis. Hotels, autohuur,cursussen,trein/vliegtick Tel Aviv va. 325 Inspirerende reizen op maat (SGR) 21 jan. -JAPAN-Reis-Info-Dag TAO Japan specialist. Indiv/gr ANDALUSIË Luxe Bed & Breakfast Golfarrangementen! Te huur Costa del Sol/ Benalmadena, riant 5kmr app. met gar., zeezicht, min. 3 mnd / COSTA BRAVA-PLATJA d ARO. Camping internacional de Calonge verhuur tenten, bungalows, stacaravans en plaatsreservering Auto- en busrondreizen. Ook op maat! (Anvr/ Sgr) DJOSER JUNIOR rondreizen voor ouders met kinderen: Tanzania en Zanzibar dgn v.a. 2895,- Brochure? of TANZANIA SPECIALIST Privé reizen op maat of DJOSER rondreizen Zuid- Afrika dgn v.a. 2095,- Brochure? of DJOSER rondreizen Maleisië dgn v.a. 1895,- Brochure? of DJOSER rondreizen Oman & Dubai 12 dgn v.a. 1895,- Brochure? of DJOSER JUNIOR rondreizen voor ouders met kinderen: Thailand dgn v.a. 1795,- Brochure? of Greatlakes-Travel, uw reisspecialist voor Alaska! Lees 250 aanbevelingen op Ook voor Alaska cruises! Vroegboekkorting Zomer 2011 CAMPERHUUR 15 % korting AUTOREIS tot 100,- korting FAMILY VILLATRIPS USA & CANADA deze winter met JAN DOETS Jan Doets = 30 jaar unieke Vroegboekkorting 50,- pp. Vancouver & Amazing Vancouver Island 16 dg 1802,- verblijf in luxe appartementen en villa's. Ideaal voor gezinnen! Mild klimaat. Canada = sfeervol! New York, Washington & Chicago 11 dg 1484,- verblijf in luxe appartementen. Inclusief excursie, treinticket en binnenlandse vlucht. Prijs va. en pp. gebaseerd op 4 pers. en incl. luchthavenbelasting. Korting is reeds in prijs verwerkt. Kijk op jandoets.nl voor online offertes, boekingen, info en fun. of bel of info@jandoets.nl Jan Doets America Tours Greatlakes-Travel, uw reisspecialist voor Amerika! Lees 250 leuke aanbevelingen op onlinecamperspecialist.nl uw camperspecialist voor Amerika! Voor aantrekkelijke auto- en camperreizen naar de USA, kijk op: LAS VEGAS deze winter met JAN DOETS Jan Doets = 30 jaar unieke Jubileumkorting 50,- pp. Las Vegas & Celine Dion incl. concert kaarten 5dg 814,- Las Vegas Free Time 5dg 654,- 6dg 674,- 7dg 699,- Las Vegas Ultimate Experience incl. heli vlucht over The Strip, auto & The Deuce p.p. 7 dg 859,- Prijs va. en pp. gebaseerd op 2 pers. en incl. luchthavenbelasting. Korting is reeds in prijs verwerkt Kijk op jandoets.nl voor online offertes, boekingen, info en fun. of bel of info@jandoets.nl Jan Doets America Tours Comfortabele groepsreizen naar Arizona en Utah. Ned. reisleiding vanaf Schiphol. Spectaculaire natuur (o.a. Grand Canyon) en heerlijk klimaat in voor- en najaar. Informatiemiddag 11 dec uur in Hotel de Witte Bergen bij Laren. (aan de A1) Reservering of brochure tel: (SGR) DJOSER rondreizen Cuba dgn v.a. 1595,- Brochure? of Boek via: ct. p.m. ma t/m vr uur za en zo uur Zuid-Holland - Wassenaar Vakantie- en attractiepark Duinrell Tip: shoppen in Den Haag Kerstvakantie Topdeals! (aankomst van 17 december 2010 t/m 2 januari 2011) Nú vanaf: 149,- Weekend/midweek v.a. 149,- in een 6-pers. Duingalow Week v.a. 299,- in een 6-pers. Duingalow Gelderland - Veluwe Tip: dagje Burgers Zoo Nú vanaf: 99,- Weekend/midweek v.a. 99,- in een 4/5-pers. bungalow Week v.a. 299,- in een 4/5-pers. bungalow STEDEN TOPPER ST. PETERSBURG GRATIS ENTREE Hermitage A dam 4-daagse vliegreis Boek nu voor 15 december en ontvang bij boeking gratis entree voor de Hermitage in Amsterdam.VOL =VOL! St. Petersburg is een bezoek meer dan waard! De majestueuze tuinen en paleizen maken deze stad uniek. Bezoek hetwinterpaleis waar u de Hermitage met wereldberoemde meesterwerken van Picasso en DaVinci aantreft. U verblijft in hotel Dostoevsky*** + incl. ontbijt, gelegen in het centrum. Vertrek vanaf Düsseldorf op diverse data in januari t/m maart. Reisnummer: CVPE61 Vraag naar de voorwaarden bij uw ANVRreisadviseur of kijk op oad.nl/stpetersburg. oad.nl/stpetersburg Bel (0,15pm) of ga naar uw ANVR-reisbureau. DJOSER rondreizen Argentinië//Chili/Uruguay 23 dgn v.a. 2795,- Brochure? of én de laagste prijsgarantie én eenvoudig reserveren én de beste service Gelderland - Groenlo Tip: Groenlo Vestingstad Express Weekend v.a. 246,- in een 4-pers. bungalow Lang weekend v.a. 450,- in een 4-pers. bungalow Gelderland - Veluwe Tip: Loenense Watervallen - SURINAME HOLIDAYS - Reizen naar het ongerepte binnenland. Tel: DJOSER rondreizen Suriname 20 dgn v.a. 2095,- Brochure? of Weekend/midweek v.a. 209,- in een 4-pers. chalet Week v.a. 299,- in een 4-pers. chalet vanaf 259 per persoon Nú vanaf: 246,- Nú vanaf: 209,- Overijssel - Ommen Nú vanaf: 126,- Tip: dagje Dierenpark Emmen Weekend/midweek v.a. 126,- in een 4-pers. bungalow Week v.a. 195,- in een 4-pers. bungalow Greatlakes-Travel, uw reisspecialist voor Canada Lees 250 positieve aanbevelingen op Voor voordelige camperreizen naar Canada in 2011, kijk op: onlinecamperspecialist.nl uw camperspecialist voor Canada! Limburg - Gulpen Nú vanaf: 99,- Tip: sfeervolle kerstmarkt in Valkenburg Weekend v.a. 99,- in een 4-pers. bungalow Midweek v.a. 147,- in een 4-pers. bungalow Gelderland - Lochem Nú vanaf: 219,- Tip: kastelenroute met de fiets of auto Weekend/midweek v.a. 219,- in een 4-pers. chalet Week v.a. 299,- in een 4-pers. chalet Boek nu via De getoonde prijzen zijn vanafprijzen. De prijzen zijn per accommodatie voor het gehele verblijf op basis van beschikbaarheid, excl. reserveringskosten ( 18,50 per boeking), toeristenbelasting en verplichte extra s. De arrangementen zijn geldig van 17 december 2010 t/m 2 januari Druk- en zetfouten voorbehouden. Boek nu via: of

16 16 Uit & thuis REIZEN Malta Een weekje weg met vriendinnen? Op Malta ontbijt je met champagne en laat je je rondrijden in een oldtimer. Alles wat een meisje wensen kan SPOTLIGHT DIRK KOPPES Beste duurzame sandwich in Seattle Wie Homegrown Wat duurzame sandwichshop Waar Melrose Market, Seattle Waarom beste slowfoodbroodjes in hippe overdekte farmers market: melrosemarketseattle.com A ls je met een nieuwe liefde afspreekt, maak je weinig indruk met de standaardavond van etentje en een film pakken. In steeds meer Amerikaanse steden vind je een alternatief: overdekte boerenmarkten waar ambachtslieden hun producten aanbieden. Bezoekers kunnen boodschappen doen, proeven, cursussen volgen en uiteindelijk uitgebreid van slow food genieten in kleine restaurantjes die in hetzelfde gebouw zitten. New York heeft de Eataly en de Chelsea Market, San Francisco de Ferry Building, Philadelphia de Reading Terminal en de nieuwste is Melrose Market in Seattle. Van de buitenkant weinig indrukwekkende laagbouw, puilt het gebouw van binnen uit met de ene culicorner na de andere. Bij Marigold & Mint bieden ze eetbare bloemen aan, het beste vlees van Seatlle vind je bij duurzame slager Rain Shadow Meats (ongelooflijke kippenleverpaté) en lekkere happen bij de deli Sitka & Spruce. Een dependance van Seattles belangrijkste duurzame chef Matt Dillon. Intiem alsof je thuis in je eigen keuken eet. Maar de topper in Melrose Market is de nieuwe Homegrown Sustainable Sandwich Shop. Duurzaam gaat hier niet alleen over lokale ingrediënten, maar ook over recycling van voedselresten en het niet serveren van water in plastic flessen (kraanwater volstaat). Homegrown Sandwich Shop blinkt uit in de originele broodjes die niet blijven hangen in de eeuwige ruccola-gedroogde tomaat-mozzarella-sjablonen. Hier een broccolisandwich met balsamico, uienspread, aioli, gesmolten kaas en ongelooflijk goed donker brood. Een pastramivariant ontbreekt natuurlijk niet. Voor vegetariërs is ook fijn de auberginespread met rauwmelkse kaas met hazelnootpesto en toast. 1 Dichtbevolkte rots Als Malta een Nederlandse stad zou zijn, was het qua inwoneraantal de vierde stad van het land. De rots is een van dichtbevolktste landen ter wereld. Oude tempel Op het eiland zijn nog bouwwerken te vinden van 3500 voor Christus. En dus is de megalitische Tempel van Tarxiem ouder dan bijvoorbeeld Stonehenge. Slag om Malta Tijdens de Tweede Wereldoorlog speelde Malta een belangrijke rol in de strijd tegen de geallieerden. Het leidde tot de Slag om Malta in het voorjaar van 1941.

17 Uit & thuis 17 REIZEN HOLLANDSE HOOGTE Maaike Boersma MALTA Champagne! Dat is stukken beter ontbijten dan met een saai kopje thee. Ook de ordinaire croissants laat ik links liggen en in plaats daarvan ga ik voor gerookte zwaardvis op versgebakken brood. Ik ben nog maar een paar uur op Malta, maar de Girls Getaway die mij door het toerismebureau is beloofd, bevalt tot nu toe uitstekend. Nu valt er natuurlijk weinig bezwaar te maken tegen een heus girls-programma vol met eten, shoppen, massages, jachttripjes en nog meer luxe. Drie dagen gepamperd kennismaken met het immer zonnige Malta, someone s got to do it. Het Grote Genieten begon gisteravond bij aankomst in het poepchique hotel in de hoofdstad Valetta, waar de mannetjes in uniform zich verdrongen om onze bagage. Mijn kamer is groter dan alle studentenkamers die ik ooit bewoond heb bij elkaar, heeft twee tweepersoonsbedden waarvan eentje al snel gebruikt wordt als uitstalbed voor al mijn kleding en kijkt uit over de baai, met aan de overkant de contouren en stadsmuren van Sliema, de stad waar het allemaal gebeurt. GETTY IMAGES GETTY IMAGES Na het ontbijt lopen we met zeven meiden naar buiten, waar we op de oprijlaan evenzoveel oldtimer cabrio s in de zon zien blinken. Een diepgroene Jaguar, okergele Corvet, en babyblauwe MG. Kies er maar een uit, zegt onze leidster. We kijken elkaar aan, zou ze echt bedoelen dat Natuurlijk meent ze het, want dit is een girls getaway. Ruig landschap Ik trek een sprintje naar de rode Mercedes, die qua kleur het beste past bij mijn outfit van vandaag. Voldaan plof ik neer op de leren bekleding. Dan zwaait het portier open en komt de knappe, donkerharige Mario naast me zitten. Goed, hij is op z n minst vijftig, maar dat is een detail, toch? In colonne vertrekken we voor een rondrit over het eiland. Mario blijkt behalve charmeur ook een uitstekende gids. Terwijl we door het ietwat droge, ruige landschap van Malta rijden vertelt hij over de rijke geschiedenis van het eiland ten zuiden van Sicilië. Over de bezetting door de Romeinen, de Arabieren, de Spanjaarden en als laatste de Britten. Hij wijst op het eeuwenoude aquaduct, dat vanaf het midden van het eiland naar Valetta loopt om de stad van vers water te voorzien. We stoppen in Mdina, een schilderachtig oud vestingstadje dat erg Noord-Afrikaans aandoet en waar de tijd lijkt te hebben stilgestaan. Tegen lunchtijd rijden onze cabriootjes richting kust, waar we halt houden bij Hola Beach. Het personeel staat ons op te wachten met heerlijke cocktails, waarna we ons op de witte strandbedden vleien. Zandstranden zijn zeer schaars op Malta, en dit is een van de weinige plekken waar je zo het water in kunt lopen. Het is hard werken op een dag als deze en de massage die we als toetje krijgen is dan ook meer dan welkom. De uren vliegen voorbij en voor we het door hebben zakt de zon rood nagloeiend weg in de zee, en vallen wij aan op een heerlijk buffet, zeelucht maakt immers hongerig. Shoppen is het volgende wezenlijke onderdeel van het programma. Daarvoor vertrekken we de volgende dag na een ontbijt, van wederom champagne en zwaardvis, naar het centrum van Valetta. Hoewel het de hoofdstad van Malta is, wonen er maar weinig mensen. Valetta is meer een werkstad, die na werktijd angstvallig stil en verlaten is. Overdag is het echter gezellig druk. De smalle straatjes die aan weerszijden steil aflopen richting de zee, lijken veel op de straatjes van San Francisco. Bij de grote burcht is een mooie uitkijkpost over de drie steden aan de overkant van de baai, Cospicua, Senglea en Vittoriosa, omringd door stevige verdedigingswallen, die in de zeventiende eeuw gebouwd zijn door de Ridders van Sint Jan van Jeruzalem. Popeye Maar leuker nog dan Valetta is de tweede grote plaats, Sliema. Cafés, restaurants en clubs verdringen zich er langs de boulevard. Er staat meer op het programma dan shoppen alleen en Mario rijdt me naar het zuidelijkste puntje van Malta. Onderweg passeren we Popeye Village, een kneuterig dorpje gebouwd op de rotsen boven de prachtig blauwe zee, waar in de jaren tachtig de eerste echte Popeye-film werd opgenomen. Natuurlijk mag ook een zeiljacht op een trip als deze niet ontbreken en we varen naar de Blue Lagoon, een helderblauwe baai tussen de eilanden Gozo en Comino. Daar gooit de kapitein het anker uit en kunnen we zwemmen. Dan worden we weer aan boord geroepen voor een heerlijke gezonde lunch met gegrilde aubergine, schapenkaasjes, olijven, wijn en meer zaligheden. Zonnebadend op het dek worden we teruggevaren naar ons hotel, waar het tijd is voor cocktails aan de rand van ons zwembad. Na drie dagen gerookte zwaardvis met champagne, gris ik de volgende ochtend stiekem een croissant van het buffet. Ook extreme luxe gaat vervelen. 1 WAAR IS SHARON VAN DE KAMP Naam: Sharon van de Kamp Land/plaats: Shanghai, China Doel: Engelse les geven sharonvandekamp.waarbenjij.nu M aandag is altijd een lange, lange ochtend. Gisteren ging om 7.00 uur de wekker, dat was zwaar! Nicole en ik zijn nog een kwartier blijven liggen, uit bed gerold en aan het ontbijt gegaan. We hadden rijstsoep met een aardappel ( ja, een hele aardappel met schil) en een gefrituurd (!) stuk brood. Ik was de hele ochtend enorm misselijk. Maar niks eten is geen optie, dat ga ik niet overleven, daarom heb ik van alles geproefd. Ik ben nu mijn lessen aan het voorbereiden. Ik moet een liedje leren, in 35 minuten, dus dat wordt weer heerlijk veel herhalen. Afgelopen vrijdagmiddag had ik zere wangen van het lesgeven. Alles moet zo overdreven uitgesproken worden dat ik mijn wangspieren aan het overbelasten ben. Vanmiddag waren we van plan om naar de Ji an Temple te gaan, want op maandagmiddag ben ik altijd vrij, maar we hebben eigenlijk niet zoveel gedaan. Ach, soms heb je van die dagen. Vandaag is het hamburgeravond, voor 50 Yen krijg je cola en een enorme hamburger met frites bij Malone s (the place to be voor alle westerlingen). Vorige week hebben we gezellig gegeten en zijn met de taxi teruggegaan omdat de metro stopt na uur. Elke ochtend geef ik Engelse les en elke week weer aan een andere klas. Het punt is alleen dat ik deze week een enorm energieke klas heb, de kinderen zijn niet zo braaf als vorige week. Soms moet ik streng zijn: What s your name? James? Sit down and be quiet, James. Thank you! meer woorden kennen ze niet. Ze luisteren niet altijd goed, maar als ik in mijn handen klap, een boos gezicht trek, met mijn armen over elkaar ga staan en heel overdreven ga kijken naar degene die nog zit te theeleuten met z n buurman, maak ik toch nog een beetje indruk. 1 Op waarbenjij.nu staan bijna 1.5 miljoen reisverhalen en meer dan 5 miljoen foto s van reizigers uit de hele wereld. Vervoer LUCHTVAART ZIT IN DE LIFT De groei in de internationale luchtvaart begint weer een normaal ritme te vertonen. Het passagiersvervoer nam in de maand oktober met iets meer dan 10 procent toe vergeleken met dezelfde periode vorig jaar. De behoefte aan vrachtruimte steeg met 14,4 procent. De vraag naar passagiersvervoer ligt nu 5 procent hoger dan begin 2008, voor de crisis toesloeg, zegt topman Bisignani van luchtvaartorganisatie IATA. Verlanglijstje GROOT-BRITTANNIË BOVENAAN De populariteit van Groot-Brittannië als vakantiebestemming stijgt, zo blijkt uit recent onderzoek van CNN onder Europese consumenten. Reizigers worden volgens het onderzoek getrokken door de cultuur, bruisende steden en de gastvrije bevolking. Dit onderzoek bewijst wat wij altijd al hebben geweten: Engeland heeft een unieke aantrekkingskracht voor toeristen, aldus een trotse James Berresford, voorzitter van VisitEngland. Daar komt ook nog het nieuws over de aanstaande koninklijke bruiloft, de opwinding rondom de Olympische Spelen in 2012 en het diamanten jubileum van koningin Elizabeth bij. Het onderzoek vermeldt ook dat de Europese toerist Londen na New York en Parijs in zijn topdrie favoriete steden heeft staan. Bijna de helft van de respondenten geeft aan in 2010 meer dan euro uit te geven aan hun vakantie. Voor driekwart van de reizigers betekent dat voor komend jaar hetzelfde vakantiebudget als in GETTY IMAGES KLM vs. Martinair SPANNING BIJ STEWARDESS Stewardessen van KLM zijn niet te spreken over de plannen om een kleine tweehonderd collega s van Martinair functies binnen KLM te geven. Dat is het gevolg van het stopzetten van Martinairs vakantievluchten. Er dreigt een opstand bij de stewardessen van KLM. KLMcabinevakbond VNC en FNV staan lijnrecht tegenover vakbond De Unie, die strijdt voor de belangen van Martinairs stewardessen. Maltese piepers Met trots kan Nederland zich de grootste afnemer van de Maltezer aardappel noemen. We importeren jaarlijks ton van de Zuid-Europese piepers. Voetbaldwerg In 1983 verloor het Maltese voetbalelftal met 12-1 van Spanje, waardoor Oranje zich niet plaatste voor het EK, een jaar later in Frankrijk. Twelve points go to Waar Malta wel in uitblinkt is zingen, tenminste een poging daartoe. Op het Eurovisiesongfestival doen ze altijd mee om de prijzen, maar ze wonnen nog nooit.

18

19 Mix FILM: HARRY POTTER AND THE PHILOSO- PHER S STONE, SBS6 Voor wie deze nog niet heeft gezien TUSSEN DE OREN NET5 Valerio Zeno en Jennifer Hoffman te gast bij komische wetenschapsquiz. FILM: 2 FAST 2 FURIOUS RTL5 Zet je hersenen maar uit, zelfs kasplantjes kunnen dit actiespektakel nog volgen. JISKEFET - ST. HUBERTUS- BERG, NED3 De Jiskefet-serie met de hoogste lachdichtheid was tevens de allerlaatste. DOCU: ANYBODY THERE?, NED2 Over alternatieve jeugdzorg op een particuliere opvangboerderij. Nederland 1 Nederland 2 Nederland 3 RTL 4 RTL 5 17:14 Fride op het schip 17:25 Sesamstraat 17:40 Het Sinterklaasjournaal 17:58 Partij voor de Dieren 18:00 NOS Journaal 18:15 EénVandaag 18:30 NOS Gesprek met de ministerpresident 18:40 NOS Sportjournaal 19:00 Lingo 19:25 De dorpsdokter 20:00 NOS Journaal 20:30 Flikken Maastricht 21:25 Jubileumconcert René Froger 22:30 Politie Paramaribo 23:00 Pauw & Witteman 17:00 NOS Journaal 17:05 Schepper & Co in het land 17:35 MAX Maakt Mogelijk 18:05 De TV jaren van 18:25 De wandeling 18:55 Man bijt hond 19:25 De Ombudsman 19:55 That s the question 20:25 Uitgesproken 20:55 Altijd Wat 22:00 Nieuwsuur 22:42 Mensjesrechten :50 NOS Sportjournaal 23:15 One night stand: Verre vrienden 00:10 Documentaire: Anybody There? 17:10 Te land, ter zee en in de lucht 17:40 Het Sinterklaasjournaal 17:50 Jungle book 18:00 Vrijland 18:23 Het Klokhuis 18:45 NOS Jeugdjournaal 19:00 SpangaS 19:29 Nederland 3 19:30 De Wereld Draait Door 20:25 De Top 2000 quiz 21:20 Jiskefet-St.Hubertusberg 21:50 NOS Journaal op 3 22:00 MaDiWoDoVrijdagShow 22:50 PowNews 23:25 NOS Studio Sport 23:55 De Wereld Draait Door 17:05 As the world turns 18:00 RTL Nieuws 18:15 Editie NL 18:35 RTL Boulevard 19:30 RTL Nieuws 19:55 RTL Weer 20:00 Goede tijden, slechte tijden 20:30 The voice of Holland live 22:30 De TV kantine 23:05 The voice of Holland: The results 23:35 RTL Nieuws 23:45 RTL Weer 23:50 RTL Boulevard 17:35 The king of Queens 18:00 Everybody loves Raymond 18:30 The nanny 19:00 Topchef 20:30 2 Fast 2 furious 22:35 The fast and the furious: Tokyo drift RTL 7 RTL 8 SBS 6 NET 5 Veronica 17:00 RTL Z Nieuws 18:00 The A-Team 19:00 De politie op je hielen! 20:00 Operation repo: Payback time! 20:30 Voetbal International 22:00 RTL Voetbal: Jupiler League 23:00 Met de billen bloot! 17:05 Fabeltjeskrant 17:10 Oprah Winfrey show 18:05 Dr. Phil 19:00 Kinderziekenhuis 19:35 Style by jury 20:30 Fast food nation 22:40 As the world turns 23:30 Topchef 17:10 De grote verhuizing 18:05 Huizenjacht 19:00 Hart van Nederland - Vroege editie 19:20 Shownieuws - Vroege editie 20:00 Monsters vs aliens: Mutant pumpkins from outer space 20:30 Harry Potter and the Philosopher s stone 23:45 Hart van Nederland - Late editie 17:10 Two guys and a girl 17:40 Will & Grace 18:35 Airways 19:05 Airline 19:35 Surf patrol 20:00 The Kardashians 20:30 Tussen de oren 21:30 Bizarre ER 22:40 Law & Order: Special Victims Unit 23:35 Law & Order: Special Victims Unit 17:05 Phineas & Ferb 17:30 Zack & Cody 18:00 Veronica s funniest commercials ever! 18:10 3rd Rock from the sun 18:40 According to Jim 19:05 Two guys and a girl 19:35 Two and a half men 20:00 The big bang theory 20:30 Wegmisbruikers! 21:30 Top Gear 22:35 Top Gear 23:40 Border patrol LEZERSCOLUMN Reisfilosofie Marianne Punt D e trein komt tot stilstand. We staan hier en we blijven hier. Tot nader order. In ieder geval een uur. De meeste reizigers nemen het gelaten op. Er is een mijnheer die aan de conducteur meldt dat hij op korte termijn naar de wc moet. Er zijn geen wc s in sprinters. Na verloop van (hoeveel?) tijd blijkt dat de trein niet meer in beweging komt. Via het trapje van de bestuurderscabine (gelukkig zijn er geen 80+-reizigers) moeten we de trein verlaten. Het is aardedonker. Over een modderig paadje langs de spoorbaan lopen we in de richting van het eerstkomende station. Gelukkig is het droog, alles kan altijd erger. Iemand zegt dat het wel oorlog lijkt. Eindelijk het station. Wat nu? In geen velden of wegen is er een bushalte te bekennen. Gelukkig kan ik We staan hier en we blijven hier. Tot nader order. In ieder geval een uur. een eindje meerijden met twee aardige dames die een familielid met een auto hebben opgetrommeld. Weer een station verder. Eén van de dames geeft me vervolgens een lift naar het centrum. Wat zijn er toch veel behulpzame mensen op de wereld. In deze buurt woont mijn moeder. Ik bel aan bij mijn moeder voor een sanitaire stop, een kop koffie en wat te eten. Dan weer naar de bushalte. Daar hoor ik de verhalen van andere reizigers. Het blijkt dat ik het erg goed heb getroffen. Sommigen hebben drie uur vastgezeten in een stilstaande trein te midden van flippende medereizigers. Velen hebben nog een lange reis voor de boeg. Nooit eerder heb ik op één dag met zoveel reisgenoten van gedachten gewisseld. Ik kijk op het bord hoe lang het duurt voor de bus vertrekt. Nog ruim een kwartier. De gebeurtenissen maken filosofen van ons: Ach, wat is een kwartier?, zegt een vrouw. Allemaal zijn we het volkomen met haar eens. Wat is nu een kwartier? 1 * Uw column in De Pers? Stuur uw pennenvrucht (maximaal 350 woorden) naar mijncolumn@depers.nl. OPLOSSINGEN PUZZELS Door Hercules & Valkema / Sudoku Cryptogram Zweeds raadsel (vorige week vrijdag)

20 O.a. onderstaande organisaties, bekend op , zijn aanwezig met een stand en/ of workshop (spreker) op de Carrièrebeurs Zorg &Welzijn. Kijk voor meer informatie op