NATUURCOMBINATIES. Ontwerpbijeenkomst maatschappelijk uitvoeringsprogramma Vrijdag 23 mei 2014, Nutshuis, Den Haag
|
|
- Linda Maas
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 NATUURCOMBINATIES Ontwerpbijeenkomst maatschappelijk uitvoeringsprogramma Vrijdag 23 mei 2014, Nutshuis, Den Haag
2 NATUURLIJK VERDER Begin april verscheen de Rijksnatuurvisie 2014 Natuurlijk verder. Kernpunt van de visie is een aantal omslagen in denken en doen: natuur hoort midden in de samenleving thuis en niet alleen in beschermde gebieden. Ofwel van natuur beschermen tegen de samenleving naar natuur versterken door de samenleving. Dat is goed voor de maatschappij en voor de natuur. Bij de visie komt een maatschappelijk uitvoeringsprogramma, zodat burgers, ondernemers, maatschappelijke organisaties en overheden samen kunnen werken aan natuurcombinaties. Dat zijn initiatieven die de natuur versterken en tegelijkertijd van waarde zijn voor andere maatschappelijke functies, zoals wonen, werken, recreëren, voedselproductie, infrastructuur, waterveiligheid, et cetera. Op 23 mei 2014 verkenden EZ-medewerkers met maatschappelijke partners de eerste contouren van het uitvoeringsprogramma.
3 Voorbeeld natuurcombinatie NATUURINCLUSIEF BOUWEN Natuurinclusief bouwen betekent dat een bouwwerk van waarde is voor de natuur. Bijvoorbeeld een badbridge, waarin de ruimte onder een brug zo is ontworpen dat het de eigenschappen krijgt van een grot, met nacht- en winterverblijven voor vleermuizen. De badbridge zoals hier en op de voorpagina geïllustreerd, is een van de mogelijkheden uit een ontwerpstudie van Vista landscape architecture and urban planning naar de inpassing van een weg in landelijk gebied. De Thorton Road Bridge in Californië fungeerde als inspiratie; het uitvliegen van de vleermuizen is daar een dagelijks terugkerend spektakel.
4 De natuurvisie is een strategische update: doen we morgen de goede dingen en doen we ze dan goed? Aanleiding is onder meer dat we biodiversiteitsdoelen niet bereiken, kansen in de natuurlijke leefomgeving onbenut laten en natuurlijke hulpbronnen niet duurzaam benutten. Tegelijkertijd groeit de energieke samenleving, verandert de houding van het bedrijfsleven en noopt de klimaatverandering ons om goed te kijken naar hoe we natuurlijke processen veel meer ruimte kunnen geven. INTRODUCTIE Rob van Brouwershaven Directeur Natuur en biodiversiteit, ministerie van EZ De strategische kern van de natuurvisie is: van natuur beschermen tegen de samenleving naar natuur versterken door de samenleving. We blijven via het Nationaal Natuurnetwerk en Natuurwetgeving zorgen voor een stevig fundament. Maar er is meer nodig: een bouwwerk van natuurcombinaties. Het dilemma van de overheid - hoe meer we de natuur isoleren en beschermen, des te meer de natuur loszingt van de samenleving - is in de reacties op de natuurvisie niet door iedereen opgepikt. Men is er ook niet zomaar van overtuigd dat natuurcombinaties voldoende gaan opleveren. En er is twijfel over de nieuwe rol van de overheid. We krijgen ook veel enthousiaste reacties, met trotse voorbeelden, suggesties en plannen! Het uitvoeringsprogramma is een maatschappelijk programma dat Rijk en provincies willen uitvoeren mét alle partijen die willen investeren in natuurcombinaties.
5 RONDJE REACTIES OP DE VISIE Visie en wet Ivo Gelsing (RECRON) wijst op de samenhang tussen wet en visie, en de flexibiliteit die de wet moet hebben om de visie te kunnen waarmaken. Hij verwacht dat degene die de wet hanteert ook handelt in de geest van de visie. Rob van Brouwershaven (EZ) geeft aan dat er heel veel kan, maar niet alles. Ruimte zoeken in de toepassing van regelgeving behoort zeker tot de mogelijkheden. Ivo benadrukt dat dit ook nodig is om een goed uitvoeringsprogramma te maken, want dat heeft extra waarde als er een actie op het gebied van regelgeving komt. Tuin als natuur Brenda Horstra (Tuinbranche Nederland) vraagt zich af wat er binnen de visie onder natuur wordt verstaan. Vanuit de tuinbranche is zij druk om een tuinnetwerk aansluitend op Natuurnetwerk Nederland, op dit moment ook al in samenwerking met de twaalf landschappen. Rob van Brouwershaven: We hebben geprobeerd die vraag te beantwoorden in een kadertje, met een definitie. Dat we er geen inhoudelijke duiding aan hebben gegeven is een bewuste keuze. Die duiding wordt door mensen in Nederland bepaald. Vaak rekenen die ook parken en vogels in de tuin tot natuur. Zo breed kijken we dus. Natuurdoelen van de samenleving Marieke van der Werf (Landschapsbeheer Nederland) geeft aan dat natuurdoelen van de overheid zijn. Maar in hoeverre zijn dat ook de doelen van de Nederlanders? Mogen Nederlanders ook doelen bepalen? Welk instrumentarium zet je dan in om dat te verwezenlijken? Rob van Brouwershaven: Anderen kunnen ook doelen bepalen, naast de doelen die al zijn afgesproken. We willen het uitvoeringsprogramma zo inrichten dat de ideeën van natuur van mensen naast de doelen van de overheid ook een plek mogen krijgen. De overheid is niet de enige uitvoerder. Samenleving beschermt natuur Rinske Noortwijk (GreenWish) licht toe hoe zij de visie heeft gelezen. Namelijk dat de samenleving nodig is om de natuur te beschermen. De overheid kan onder een bepaald politiek regime keuzes maken die schadelijk zijn voor de natuur. Je moet dus burgers betrekken en op die manier ook draagvlak blijven creëren voor natuurbeleid. Als de beleidsmakers van morgen het contact met de samenleving verliezen, is de bodem onder de natuur weg. Zo bekeken is natuur die alleen in handen is van de overheid erg kwetsbaar. We moeten toe naar meer één wereld van beleidsmakers en initiatieven uit de samenleving.
6 Samen met provincies Volgens Rene de Bont (Federatie Particulier Grondbezit ) biedt de natuurvisie mooie voorbeelden van natuurcombinaties, herkenbaar in het werkveld van de particuliere grondbezitters. Coördinatie van het uitvoeringsprogramma samen met provincies is fijn, want dat brengt onderwerpen op het niveau waar het opgepakt hoort te worden. Je moet de vraagstukken daar laten waar ze horen. Provinciale natuurvisies Mark Hoevenaars (IPO) geeft aan dat natuurbeleid nu een van de kerntaken van de provincies is; een belangrijk deel van de uitvoering van de natuurvisie ligt dan ook bij de provincies. Dat was ook wel even spannend: het natuurbeleid is gedecentraliseerd, en dan komt het rijk met een natuurvisie. Maar dat past; het is belangrijk dat rijk en provincies elkaars rollen erkennen. In de natuurvisie is dat goed verwoord. In de provinciale natuurvisies die er al zijn, zie je inhoudelijk dezelfde lijnen terug. Rijkscombinaties Frank Hoekemeijer (Heijmans) vindt dat als je mogelijkheden wilt verkennen op het vlak van infrastructuur en natuur, dan moet je ook binnen de rijksorganisatie die functiecombinaties tot stand brengen, niet alleen daarbuiten. Het moet gezamenlijk gedragen beleid zijn.
7 INNOVATIE-IMPULS hectare subsidievrije natuur in 10 jaar De staatssecretaris geeft aan dat ze hulp kan gebruiken bij het realiseren van de natuurdoelen. InnovatieNetwerk wil een bijdrage leveren. Het netwerk is altijd bezig met projecten die helpen de maatschappelijke betrokkenheid bij onder andere natuur te vergroten. Het richt zich op grensverleggende vernieuwingen. Het is mogelijk om hectare subsidievrije natuur in tien jaar te realiseren, deels nieuwe natuur die je zonder subsidie ontwikkelt en beheert, en deels bestaande natuur die wordt beheerd door de samenleving. De hectare is opgebouwd uit een aantal projecten. Een eerste voorbeeld van zo n project is tijdelijke natuur, daar is al hectare van gerealiseerd. Er ligt echter in Nederland nog ha grond zonder bestemming, die potentieel natuur kan worden. Zo kan tijdelijke natuur een permanente bijdrage leveren aan de hoeveelheid natuur. Een tweede voorbeeld is de Natuurkadokaart. Het werkt als andere kadokaarten, je geeft een dagje in de natuur kado. De vrijval (niet geïnde kadokaarten) komt in een klein fonds terecht, waarmee je natuurinvesteringen kunt doen. Het derde project is GreenNest: lodges boven een permanente keukenhof, aan de A9 naast de Ikea. Levert niet veel hectares groen op, maar brengt de natuur wel dicht bij mensen. Hans Hillebrand InnovatieNetwerk
8
9 CONTOUREN UITVOERINGSPROGRAMMA Wat moet het uitvoeringsprogramma teweegbrengen? Lokale energie aanboren en prikkelen tot vernieuwende initiatieven. Lokale successen waarderen en uitdragen, bestaande maatschappelijke initiatieven zichtbaar maken. Nieuwe verbindingen leggen tussen mensen, organisaties en domeinen. Bijvoorbeeld: gelijkwaardige samenwerking van maatschappelijk initiatief en instituties. Samenhang brengen in lopende initiatieven, kennisontwikkeling, eductie en andere maatschappelijke domeinen. Het fundament zo stevig maken dat het bouwwerk echt wat kan betekenen. Bijvoorbeeld: regels en afspraken maken met de landbouwsector over landbouwgif. Het rijk wordt niet serieus genomen als het in het fundament zelf onvoldoende regelt. Durven loslaten om veranderingen in het fundament toe te kunnen staan, bijvoorbeeld via regelvrije zones. Landgoedeigenaren prikkelen om economisch en ecologisch verantwoord te ondernemen. Een groene, circulaire economie een stap dichterbij brengen. Nieuw elan en verantwoordelijkheidsgevoel bij bestuurders, niet meer verschuilen achter Brussel. Natuur met trots in de etalage zetten. Kijken naar resultaat in plaats van regels. Bijdragen aan continuïteit, zelfgenerieke ideeën stimuleren. Een basis leggen voor maatschappelijke innovatie. Schotten binnen de rijksoverheid doorbreken. Een paar eerste ideeën voor in het uitvoeringsprogramma Lokale natuurcoörporaties van burgers met beloningssysteem, analoog aan lokale energiecoöperaties. Bijvoorbeeld om groenere tuinen te maken, waardoor de belasting op riolering kleiner wordt en lokaal de belasting omlaag kan voor bewoners. Regionale green deals, dus ook zonder EZ, maar met provincies of gemeenten. Deze deals zijn er al, maar er kunnen er nog veel meer bij. Een coalition of the willing: een krachtige club van lokale bestuurders die bereid zijn lokale initiatieven te ondersteunen (denk aan flexibele bestemmingen) en die experimenteerruimte bieden. Natuurinclusief bouwen makkelijker maken. Aanbestedingen zijn nu zo ingericht dat natuurinclusiviteit niet (hoog) scoort. Experimenteer met het aanpassen van de uitvraag. Binnenkort de eerste natuurinclusieve snelweg? Tuinennetwerk Nederland, de tuin als opmaat naar grotere natuur. Tips Vergeet niet de dingen die al gebeuren op te nemen. Als je een brede groep mensen wilt bereiken en uitnodigen, moet je de media bespelen. Kies natuurcombinaties als vertrekpunt. Begin bij kinderen. Combineer natuur, voedsel, gezondheid en spelen, dat zijn de drivers voor gezinnen.
10 Hoe ziet zo n uitvoeringsprogramma er uit? Welke vorm heeft het? Laat per type natuurcombinatie ruimte om het een vorm te geven. Soms misschien als harde afspraken in een manifest (denk aan de landbouw) soms meer in de vorm van gezamenlijke ambities en acties. Alleen afspraken werkt niet, je moet energie opbouwen; een soort Gideonsbende die de boel opstookt. Benader het als een bundeling van initiatieven en afspraken. Zoals Pinterest, letterlijk of figuurlijk een digitaal prikbord van alle initiatieven die meedoen. Misschien zelfs gekoppeld aan een (digitale) kaart van Nederland. Er moet wel samenhang zijn in de bundeling. Een kernteam van EZ en provincies kan dat bewaken. Er moet duidelijk zijn wat je faciliteert. Als het programma echt maatschappelijk is, moet iedereen zich kunnen aanmelden. Keerzijde van 1000-bloemenbloeien is wel dat het focus mist en het daardoor te vrijblijvend en te kwetsbaar is. Je kunt dan ook niet zien wat je over anderhalf jaar hebt of wilt hebben. Het risico op vrijblijvendheid kun je ondervangen met afspraken over monitoring. Als je meedoet, moet je bereid zijn inzicht te geven in resultaten. Het doel is voortgang. Lift zoveel mogelijk mee met bestaande gremia (zoals het Duurzaam Door platform) en voorgenomen activiteiten (zoals een bijeenkomst over energie-initiatieven). Wat is de rol van multinationals? Suggestie: je moét bijdragen aan natuur en milieu, anders mag je geen onderdeel uitmaken van de ketens. Met tien of twintig multinationals starten.
11 Ideeën voor het maatschappelijk uitvoeringsprogramma? Laat het gerust weten. Mail:
Plan van aanpak Natuurvisie Gelderland
Bijlage bij Statenbrief Plan van aanpak Natuurvisie- zaaknummer 2016-012209 Plan van aanpak Natuurvisie Gelderland 1. Aanleiding In 2012 hebben Provinciale Staten de Beleidsuitwerking Natuur en Landschap
Nadere informatieSubsidievrije natuur in Nederland:
Subsidievrije natuur in Nederland: op naar 200.000 ha! Urgentie Uit diverse onderzoeken van onder andere het Planbureau voor de Leefomgeving blijkt dat we er in Nederland onvoldoende in slagen de achteruitgang
Nadere informatieDeze nota betreft het thema vernieuwend besturen
Deze nota betreft het thema vernieuwend besturen Een snel veranderende maatschappij en het effect van klimaatverandering op ons watersysteem vragen om proactief bestuur. Als dienstverlenende organisatie
Nadere informatieRol PBL in het natuurbeleid Netwerk Land en Water. Petra van Egmond 21 maart 2014
Rol PBL in het natuurbeleid Netwerk Land en Water Petra van Egmond 21 maart 2014 Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) Het PBL draagt bij aan de kwaliteit van de politiek-bestuurlijke afweging door het
Nadere informatieAlbert Vliegenthart De Vlinderstichting
Vlinders van A naar beter Albert Vliegenthart De Vlinderstichting Wet- en regelgeving Natuurwet wel of geen problemen? Omgevingswet komt er aan Gedragscodes - Rijksverantwoordelijkheid Handhaving - flexibiliteit
Nadere informatieMaken dat natuur tegen een stootje kan Natuur combineren met
Vooruit met natuur Stelt u zich voor een sterke, fitte, sprankelende natuur, waarvan je volop kunt genieten. Natuur dichtbij, die ontspant en die maakt dat je je prettig voelt op de plek waar je woont.
Nadere informatieDe samenleving verandert, de overheid ook?
De samenleving verandert, de overheid ook? Op zoek naar nieuwe rolverdeling tussen burgerinitiatieven en overheden in groene domein Irini Salverda, Rosalie van Dam en Marcel Pleijte (Alterra) Introductie
Nadere informatieMissie en visie Landschap Overijssel
Missie en visie Landschap Overijssel Inhoudsopgave 1. Welkom 2. Onze missie 3. Onze visie 4. Onze kernwaarden, waardevol landschap 5. Onze kerncompetenties 6. Onze kerntaken 7. Onze afweging 8. Onze rollen
Nadere informatieZorg en Welzijn. Introductie. April 2016
Versie: 1.0 april 2016 Introductie April 2016 Voor u ligt het werkplan 2016 van de thema-afdeling. Dit werkplan is een aanscherping van het concept-werkplan dat in 2015 in twee algemene ledenvergadering
Nadere informatieMeerjarenbeleidsplan
Meerjarenbeleidsplan 2016-2021 Wie zijn we en wat doen we? De Natuur en Milieufederaties (NMF s) werken aan groene, duurzame en klimaatbestendige provincies. Provincies waar we duurzaam kunnen wonen en
Nadere informatieActieplan Groene Vrijwilligers
Actieplan Groene Vrijwilligers 2019-2021 Waarom een actieplan? Tellers, vertellers en herstellers. Allemaal mensen die zich vrijwillig inzetten voor natuur en landschap, in de stad of in het landelijk
Nadere informatieSamen geven we richting aan de koers van de NKC
Samen geven we richting aan de koers van de NKC ₀ ₀ ₀ In de aanloop naar de klimaattop in Parijs is eind 2014 de Nederlandse Klimaatcoalitie van start gegaan om CO2 reductie bij bedrijven en andere organisaties
Nadere informatieBelangstellingsbijeenkomst leernetwerk
Belangstellingsbijeenkomst leernetwerk Samenspel groene Burgerinitiatieven en Overheden 3 juli 2014, Utrecht Doel leernetwerk Omgeving creeren voor ambtenaren om van elkaar en van anderen te leren hoe
Nadere informatieOMGEVINGSWET OMGEVINGSWET
OMGEVINGSWET OMGEVINGSWET Saskia Engbers strateeg Ruimte gemeente Zwolle 25 februari 2016 24-2-2016 wij presenteren u... 2 Opzet presentatie 1. Hoofdlijnen Omgevingswet 2. Hoe past OGW in transformatie
Nadere informatieB-107 Green Deal Icoonproject recreatiegebieden en natuur Veluwe
B-107 Green Deal Icoonproject recreatiegebieden en natuur Veluwe Ondergetekenden 1. De Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, de heer drs. M.J.M. Verhagen, handelend als bestuursorgaan,
Nadere informatiePartners in de praktijk: hoe kun je aansluiten bij het Deltaplan? Hank Bartelink, directeur LandschappenNL en partner van het Deltaplan 22 mei 2019
Partners in de praktijk: hoe kun je aansluiten bij het Deltaplan? Hank Bartelink, directeur LandschappenNL en partner van het Deltaplan 22 mei 2019 Ons veranderverhaal samengevat 5 succesfactoren Creëren
Nadere informatieKennismaking organisatie Borsele Programma
Kennismaking organisatie Borsele Programma Organisatie structuur Jack Jansen Afd. Ruimtelijke Ontwikkeling Jack Jansen Afd. Grond & Economie Bas v.dendries Afd. Samenleving Yvonne Otte Afd. Woonomgeving
Nadere informatieVragenlijst Delft Internet Panel Delftse Participatie Aanpak 2016
Vragenlijst Delft Internet Panel Delftse Participatie Aanpak 2016 Introductie In de uitnodigingsmail komt: In 2019 wordt de Omgevingswet landelijk ingevoerd. Die wet vervangt alle wet- en regelgeving voor
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag Uw kenmerk 31
Nadere informatiede pilotstarter Platform voor pilots over de vernieuwing van gemeentelijke informatievoorziening deelnemersbrochure
de pilotstarter Platform voor pilots over de vernieuwing van gemeentelijke informatievoorziening deelnemersbrochure de pilotstarter werk je ook aan innovaties om gemeentelijke dienstverlening te optimaliseren?
Nadere informatieAandacht voor voedsel bij Gelderse gemeenten. Resultaten digitale verkenning 22 september 14
Aandacht voor voedsel bij Gelderse gemeenten Resultaten digitale verkenning 22 september 14 In het kort Doelgroep: Gelderse gemeenten Doel: verkennen behoefte aan provinciale ondersteuning bij faciliterende
Nadere informatieDrempels. droom. werkelijkheid
Drempels tussen droom en werkelijkheid Een dynamisch groen kennissysteem, midden in de praktijk In de groene sector spelen vraagstukken waar direct en gerichte antwoorden voor nodig zijn. Goede oplossingen
Nadere informatieINTRODUCTIE. BASIS VOOR CULTUURPARTICIPATIE NEXT Regiopakket
INTRODUCTIE BASIS VOOR CULTUURPARTICIPATIE NEXT Regiopakket INTRODUCTIE De Basis voor Cultuurparticipatie In 2017 hebben op initiatief van het LKCA landelijk ruim 200 professionals meegedacht aan de Basis
Nadere informatie10 Innovatielessen uit de praktijk 1
10 Innovatielessen uit de praktijk 1 Geslaagde gastoudermeeting levert veel ideeën op voor innovatie! Wat versta ik onder innoveren? Innoveren is hot. Er zijn vele definities van in omloop. Goed om even
Nadere informatieGroen in de stad. Onderzoek naar handelingsperspectief voor provincies. Marijke Dijkshoorn, Stijn Reinhard en Rob Messelink
Groen in de stad Onderzoek naar handelingsperspectief voor provincies IPO werkgroep Natuurbeleid, 5 april 2016 Marijke Dijkshoorn, Stijn Reinhard en Rob Messelink Op zoek naar nieuw handelingsperspectief
Nadere informatieCoöperatie verbindend leiden
Coöperatie verbindend leiden Document ter oprichting Versie 01-01-2016 Visie De verhouding van burgers tot de overheid, van werknemers tot hun werkgevers en van het individu ten opzichte van het collectief
Nadere informatieOntdek jezelf. En je vak. Ik ben het ID
Ontdek jezelf. En je vak. Ik ben het ID Ik geef betekenis aan onze missie Ik begeleid studenten naar de arbeidsmarkt, een vervolgopleiding en/of een actieve rol in de samenleving. En: ik zorg dat een student
Nadere informatieRuimte voor de maatschappij van morgen BRAINPORT SMART VILLAGE
Ruimte voor de maatschappij van morgen BRAINPORT SMART VILLAGE Ruimte voor de maatschappij van morgen De maatschappij van morgen is fundamenteel anders dan die van gisteren. De wereld wordt kleiner door
Nadere informatieRaadsvoorstel Programma Inwoners - en Overheidsparticipatie
BLANCO gemeente Eindhoven Raadsnummer 15R6463 Inboeknummer 15bst01200 Beslisdatum B&W 8 september 2015 Dossiernummer 15.37.551 Raadsvoorstel Programma Inwoners - en Overheidsparticipatie 2015-2018 Inleiding
Nadere informatieInternationale Waterambitie
Internationale Waterambitie Adequate watervoorziening Grotere weerbaarheid Minder schade wereldwijd Een toelichting op de beleidsaccenten Eén ambitie Minister Infrastructuur en Milieu Mw. Drs. M.H. Schultz
Nadere informatieGreen Deal. 21 November 2013 Herry Nijhuis (AgentschapNL) Coördinerend manager Green Deals
Green Deal 21 November 2013 Herry Nijhuis (AgentschapNL) Coördinerend manager Green Deals Inhoud presentatie Overheidsbeleid Green Deal Green Deal Aanpak Voorbeelden van Green Deals Green Deal initiatief
Nadere informatieEigenzinnige zorg van Zideris Wij zijn er voor jou!
Eigenzinnige zorg van Zideris Wij zijn er voor jou! Eigenzinnige zorg, wat verstaan jullie daar onder? vragen mensen mij wel eens. De claim zet je ook aan het denken, want het betekent ook dat je eigenwijs
Nadere informatieC-168 Green Deal Cirkelstad
C-168 Green Deal Cirkelstad Projectgebonden werken naar een koplopersgroep in Nederland van circulair en inclusief bouwen Partijen: 1. De Minister van Economische Zaken, de heer H.G.J. Kamp; 2. De Staatssecretaris
Nadere informatiePerspectief op de nationale omgevingsvisie en grondbeleid. Jaar van de Ruimte VvG congres 12 november Nathalie Harrems
Perspectief op de nationale omgevingsvisie en grondbeleid Jaar van de Ruimte 2015 VvG congres 12 november 2014 Nathalie Harrems Directie Ruimtelijke Ontwikkeling Wat is er aan de hand? Tijdperk van de
Nadere informatieHoutskoolschets Asten april 2017
Houtskoolschets Asten2030 14 april 2017 Opzet Asten2030 Start A Verkenning B Verbreding C 3 Verankering Dag van de Toekomst Besluit vorming 1. Werk Conferentie intern 2. Werk Conferentie intern Internet
Nadere informatieWatersysteem van de Toekomst: vervolg debat-diner
Memo Aan deelnemers diner-debat Eye Kopie aan Contactpersoon Rik van Terwisga Datum 8 januari 2015 Onderwerp Vervolg Debat-diner "Watersysteem van de Toekomst" Watersysteem van de Toekomst: vervolg
Nadere informatieBurgerkracht in het Groen Relatie burgerinitiatieven en gemeenten
Burgerkracht in het Groen Relatie burgerinitiatieven en gemeenten Groen Dichterbij 8 november 2014 Jan Hassink, Carlijn Wentink en Evelien Janssen Jan.hassink@wur.nl Voorbeelden van groene burgerinitiatieven
Nadere informatieOproep: Actieprogramma klimaatadaptieve bouwprojecten in stedelijk gebied
Oproep: Actieprogramma klimaatadaptieve bouwprojecten in stedelijk gebied Meld nu uw bouwproject aan voor het Actieprogramma klimaatadaptieve bouwprojecten in stedelijk gebied. Daarin bundelen overheden,
Nadere informatieRealisatie. Deelnemersbrochure DE PILOTSTARTER. Platform voor pilots over de vernieuwing van gemeentelijke informatievoorziening
Realisatie Deelnemersbrochure DE PILOTSTARTER Platform voor pilots over de vernieuwing van gemeentelijke informatievoorziening DE PILOTSTARTER Werk je ook aan innovaties om gemeentelijke dienstverlening
Nadere informatieBESTURINGSFILOSOFIE GEMEENTE GOOISE MEREN
BESTURINGSFILOSOFIE GEMEENTE GOOISE MEREN Projectleider Afdeling Iris van Gils Kerngroep Visie/Missie Datum 28 november 2014 Planstatus Vastgesteld in de Fusieraad 24 november 2014 Opdrachtgever Stuurgroep
Nadere informatieSpeech van Minister van Economische Zaken, Henk Kamp, Jaarvergadering van de Federatie Particulier Grondbezit, Driebergen, 25 mei 2013
Speech van Minister van Economische Zaken, Henk Kamp, Jaarvergadering van de Federatie Particulier Grondbezit, Driebergen, 25 mei 2013 Versie 20 mei 2013 Alleen het gesproken woord geldt 1 Dames en heren,
Nadere informatieRealisatie. Indienersbrochure DE PILOTSTARTER. Platform voor pilots over de vernieuwing van gemeentelijke informatievoorziening
Realisatie Indienersbrochure DE PILOTSTARTER Platform voor pilots over de vernieuwing van gemeentelijke informatievoorziening DE PILOTSTARTER Werk je ook aan innovaties om gemeentelijke dienstverlening
Nadere informatie10 klimaatmaatregelen voor innovatie
10 klimaatmaatregelen voor innovatie We hebben als overheid de ambitie om bij de te dragen in Vlaanderen als topregio. Vandaag leven we in een context van beperking. Van meer, met minder. En nóg meer met
Nadere informatieVoorzitter, een mooi politiek moment, de laatste algemene beschouwingen van dit College, de opmaat naar de begroting voor het verkiezingsjaar.
Naar Groningen 2.0 Voorzitter, een mooi politiek moment, de laatste algemene beschouwingen van dit College, de opmaat naar de begroting voor het verkiezingsjaar. In het laatste jaar van deze statenperiode
Nadere informatieB-140 Green Deal: Groene Gevangenis Veenhuizen: naar een gevangenis voorzien van duurzame energie uit de regio
B-140 Green Deal: Groene Gevangenis Veenhuizen: naar een gevangenis voorzien van duurzame energie uit de regio Partijen: De Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, de heer drs. M.J.M. Verhagen,
Nadere informatieParticipatieverslag Nieuw & Anders
Participatieverslag Nieuw & Anders Op 26 en 31 maart vonden twee bijeenkomsten plaats met de titel Nieuw & Anders plaats. Twee bijeenkomsten die druk bezocht werden door vrijwilligers, verenigingen en
Nadere informatiebetrokkenheid raad bij de omgevingswet en de omgevingsvisie Raads-info-bijeenkomst 31 augustus 2017
betrokkenheid raad bij de omgevingswet en de omgevingsvisie Raads-info-bijeenkomst 31 augustus 2017 Agenda voor vanavond 1. Invulling raadsinformatie avonden (door Otwin) 2. Toelichting implementatie omgevingswet
Nadere informatieSamenwerken aan welzijn
Samenwerken aan welzijn Richting en houvast 17 november 2017 Het organiseren van welzijn Het afgelopen jaar hebben we met veel inwoners en maatschappelijke partners gesproken. Hiermee hebben we informatie
Nadere informatie1 jaar MVI bij de gemeente Helmond: terugblik en vooruitblik. Update actieplan
1 jaar MVI bij de gemeente Helmond: terugblik en vooruitblik Update actieplan 2017-2020 Deze update is gepubliceerd in vervolg op het Actieplan Maatschappelijk Verantwoord Inkopen 2017-2020 en de Animatie
Nadere informatieBegrenzing van het Natuurnetwerk en de Natura 2000-gebieden
Begrenzing van het Natuurnetwerk en de Natura 2000-gebieden Indicator 26 september 2017 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt
Nadere informatie#landgoedbedrijf. Workshop B. Nieuwe omgevingswet. Jannemarie de Jonge
#landgoedbedrijf Workshop B Nieuwe omgevingswet Jannemarie de Jonge Omgevingswet: nieuwe ruimte voor maatschappelijk ondernemende landgoederen? Achtergrond Omgevingswet Waarom stelselherziening aansluiting
Nadere informatieEuropa decentraal slaat de brug tussen Europa en decentrale overheden: Bridge!
Tamsma, Hendrik Van: Verzonden: Aan: Onderwerp: Opvolgingsmarkering: Markeringsstatus: Europese Ster maandag 30 mei 2016 15:24 Statengriffie provinsje Fryslân Europa decentraal slaat
Nadere informatieOntwikkeling marktvisie
Ontwikkeling marktvisie Brabants Infra Overleg Aline Arends 9 oktober 2017 1 RWS INFORMATIE - Aanleiding voor de Veel problemen in de keten Vechtcontracten en opportunistisch gedrag Verkeerde toewijzing
Nadere informatieOverijssel kleurt groen in 2020
Overijssel kleurt groen in 2020 Natuur en Milieu Overijssel Circulaire economie Vitale leefomgeving Kracht van de samenleving Waarom een groen Overijssel? Winst voor iedereen: Vitale leefomgeving voor
Nadere informatiegemeente Eindhoven Kerntaak gekoppeld aan het werkprogramma van het college
gemeente Eindhoven Raadsnummer Inboeknummer 13R5271 13bst00404 Beslisdatum B&W 12 maart 2013 Dossiernummer 13.11.551 RaadsvoorstelVerbindende kracht - Samen voor elkaar: de ontwikkeling van samenkracht
Nadere informatie' Zijn wie je bent. Dat is geluk.'
identiteitsbewijs ' Zijn wie je bent. Dat is geluk.' Erasmus 4 Onderwijs draait om mensen Onderwijs draait om mensen. Als we met elkaar in het onderwijs iets willen bereiken, dan draait alles om passie,
Nadere informatieNatuur weer verbinden met de mens: kansen creëren voor biodiversiteit in Zuid Holland. Paul Opdam. Wageningen Universiteit en Alterra
Natuur weer verbinden met de mens: kansen creëren voor biodiversiteit in Zuid Holland Paul Opdam Wageningen Universiteit en Alterra paul.opdam@wur.nl 3 kernpunten EHS: verzekering voor biodiversiteit Klimaatverandering
Nadere informatieIBN ALS SOCIALE ONDERNEMING VOOR EEN BREDERE GROEP
IBN ALS SOCIALE ONDERNEMING VOOR EEN BREDERE GROEP IBN ALS SOCIALE ONDERNEMING VOOR EEN BREDERE GROEP IBN biedt mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt meer kansen door het optimaal benutten van talenten,
Nadere informatiePilot Omgevingsvisie Nijmegen Green City
Pilot Omgevingsvisie Nijmegen Green City De Omgevingswet meer ruimte voor initiatief Huidige omgevingsrecht: opeenstapeling van wetten, regels en procedures Onzekerheid en onduidelijkheid bij initiatiefnemers
Nadere informatieVoortvarend verder met opstellen Hoofdlijnennotitie Natuur
Deze nieuwsbrief informeert u over de werkzaamheden en resultaten van interprovinciaal projectbureau Vitaal Platteland. Het projectbureau faciliteert de provincies in de uitvoering van het Natuurakkoord.
Nadere informatieDoe mee voor een mooi en duurzaam Overijssel. Beleidsplan Natuur en Milieu Overijssel
Doe mee voor een mooi en duurzaam Overijssel Beleidsplan Natuur en Milieu Overijssel 2017-2019 Duurzaam samen Samen met inwoners, overheden en bedrijven werkt Natuur en Milieu Overijssel aan een mooi en
Nadere informatieSamen naar cultuur voor iedereen
Ministerie van OCW VNG IPO t.a.v. de minister t.a.v. de voorzitter t.a.v. de voorzitter Mevrouw Ingrid van Engelshoven de heer Jan van Zanen de heer Th.J.F.M. Bovens Postbus 16375 Postbus 30435 Postbus
Nadere informatieMeerjarenplan Stichting inzet voor Zorg
Meerjarenplan Stichting inzet voor Zorg 2018-2021 Inleiding Het meerjarenplan 2016-2018 eindigt dit jaar, dat vraagt om een vervolg met inzicht naar een zeer dynamisch zorglandschap in een samenleving
Nadere informatieDeventer zoekt een nieuwe burgemeester
Deventer zoekt een nieuwe 2 Deventer zoekt een nieuwe, een bestuurder die doortastend en met durf eraan bijdraagt dat onze gemeente een volgende stap zet. In het benutten van economische mogelijkheden,
Nadere informatieKlimaatadaptatie in Zwolle (IJsselvechtdelta)
Agenda Stad Concernstaf CSADV Stadhuis Grote Kerkplein 15 Postbus 538 8000 AM Zwolle Telefoon (038) 498 2092 www.zwolle.nl Klimaatadaptatie in Zwolle (IJsselvechtdelta) Hoe houden we onze delta leefbaar
Nadere informatieEUROPARC Jongeren Manifest. een oproep tot. Verandering op. het platteland en beschermde natuurgebieden in europa
EUROPARC Jongeren Manifest een oproep tot Verandering op het platteland en beschermde natuurgebieden in europa we moeten meer zelfvoorzienende, gevarieerde en veerkrachtige plattelandsgemeenschappen Creëren
Nadere informatieWerken bij Havenbedrijf Amsterdam
Werken bij Havenbedrijf Amsterdam De Amsterdamse haven Als vierde haven van West-Europa speelt de Amsterdamse haven een belangrijke rol in de regionale en nationale economie. Door de strategische ligging
Nadere informatiekijk wij presenteren u
wij presenteren u... 22-5-2017 1 Omgevingsvisie Zwolle Een integrale visie BNSP Omgevingstour 18 mei 2017 Saskia Engbers Aanleiding. Jaar van de Ruimte : MANIFEST 2040 7 onvermijdelijke opgaven en 5 principes
Nadere informatieStrategisch Beleidsplan BGN
Strategisch Beleidsplan BGN 2017-2025 Beroepsvereniging Gewichtsconsulenten Nederland (BGN) info@gewichtsconsulenten.nl www.gewichtsconsulenten.nl Inhoud 1. Introductie en achtergrond... 3 2. Missie en
Nadere informatieProfiel van een raadslid
Profiel van een raadslid Basisvereisten en drijfveren voor een raadslid Het raadslid is toegewijd en loyaal aan D66 en aan de gemeente waarin hij zijn functie als raadslid vervult en de lokale afdeling
Nadere informatie' Dit is de tijd die niet verloren gaat: iedre minuut zet zich in toekomst om.' M. Vasalis
IDENTITEITS- BEWIJS ' Dit is de tijd die niet verloren gaat: iedre minuut zet zich in toekomst om.' M. Vasalis 2 Onderwijs draait om mensen Als wij in onze onderwijsinstelling iets willen bereiken, dan
Nadere informatieDe Voorzitter Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG. Datum 11 februari 2019 Betreft Reactie Deltaplan Biodiversiteitsherstel
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401 2500 EK
Nadere informatieWat is maatschappelijk aanbesteden?
Wat is maatschappelijk aanbesteden? Bij maatschappelijk aanbesteden gaat het om: Publieke taken (waarvoor de overheid eindverantwoordelijk is) die (deels) worden overgedragen aan (combinaties van) burgers/
Nadere informatieIedereen in s-hertogenbosch doet volwaardig mee in de samenleving. Breed Welzijn s-hertogenbosch. Nieuwe combinaties in een nieuwe tijd
Nieuwe combinaties in een nieuwe tijd Iedereen in s-hertogenbosch doet volwaardig mee in de samenleving Breed Welzijn s-hertogenbosch Juvans Maatschappelijk Werk en Dienst verlening // Welzijn Divers //
Nadere informatieEen goed leven voor.
Een goed leven voor. Juultje Holla - Perspectief - maart 2013 Als onderdeel van het ZonMW project Zeggenschap en Inclusie Met dank aan Rob, die mij hierbij enorm geholpen heeft. Een goed leven voor. Een
Nadere informatieGEM EENTE LANGEDÍ NR. 7 1 ' ĶV"
GEM EENTE LANGEDÍ NR. ; \ 16SC002224* ING. 0 1 APR 2016 hvt 7) i CLnr 7 1 ' ĶV" v h g Aan het College van Burgemeester S Wethouders van de Gemeente Langedijk Postbus 15 1723ZG NOORD-SCHARWOUDE 3* Datum
Nadere informatieHet Brabantse natuurbeleid onder de loep Bijstelling noodzakelijk?
Het Brabantse natuurbeleid onder de loep Bijstelling noodzakelijk? Conclusie Er zijn veel ontwikkelingen in het natuurbeleid sinds 2010 Er zijn aanpassingen doorgevoerd of noodzakelijk Natuurbeleid in
Nadere informatieSamenvatting verkiezingsprogramma
Westerveld Samen leven samen doen Samenvatting verkiezingsprogramma 2018-2022 De kracht van de samenleving Ik zal eerlijk zeggen dat ik vereerd ben het CDA te mogen vertegenwoordigen bij de aanstaande
Nadere informatieSturing op ICT STRATEGISCHE BESLUITVORMING GOVERNANCE INNOVATIE. 24 sept 2015; Jurgen Bomas
Sturing op ICT STRATEGISCHE BESLUITVORMING GOVERNANCE INNOVATIE Sturen op ICT en samenhang met business Maes als onderzoek model Vanuit onderzoek in bedrijfsleven: IT beslissing Rol Directie Consequentie
Nadere informatieklaar voor een nieuwe toekomst
Herontwerp HRM Beleid klaar voor een nieuwe toekomst We maken ons op voor een nieuwe toekomst. Daar zijn we klaar voor. Dat komt omdat we gewend zijn om vanuit het kleine groot te denken en op een gelijkwaardige
Nadere informatieVerzilveren perspectief op groene groei Voortzetting, aanscherping en opschaling Green Deal aanpak
Verzilveren perspectief op groene groei Voortzetting, aanscherping en opschaling Green Deal aanpak Utrecht, 7 juni 2016 Van: Green Deal Board Aan: Minister van Economische Zaken, de heer H.G.J. Kamp Minister
Nadere informatieDe begroting van de provincie Utrecht voor Een samenvatting
De begroting van de provincie Utrecht voor 2012 Een samenvatting Hoeveel gaat de provincie Utrecht in 2012 uitgeven? Waaraan en waarom? Dat leest u in deze samenvatting. U zult zien dat wij voor 2012 duidelijke
Nadere informatieProfielschets Burgemeester van Smallingerland
Profielschets Burgemeester van Smallingerland 1 november 018 Smallingerland zoekt een energieke, betrokken burgemeester die onze mooie gemeente nog meer op de kaart zet! De gemeente Smallingerland is een
Nadere informatieStartbijeenkomst keten innovatieprogramma. Kunststof & Rubber in de Ondergrondse Infrastructuur
Startbijeenkomst keten innovatieprogramma Kunststof & Rubber in de Ondergrondse Infrastructuur Utrecht, 21 oktober 2015 Inhoud Introductie 3 Zij waren er bij! 4 Circulaire economie 5 RACE programma 6 Sectoranalyse
Nadere informatieStrategisch Communicatieplan Meedoen in Alblasserdam Augustus 2013
Strategisch Communicatieplan Meedoen in Alblasserdam Augustus 2013 Wendy Hermans Monique Speelman Karin Stevens Inhoudsopgave 1 Meedoen in Alblasserdam... 3 1.1 Inleiding... 3 1.2 Ontwikkelingen... 3 1.3
Nadere informatieNatuurinclusieve landbouw
Natuurinclusieve landbouw bezien vanuit de Rijksoverheid Bas Volkers (Ministerie van EZ) 19 januari 2017 Inhoud presentatie Waar komt het vandaan? Waarom natuurinclusieve landbouw? Wat is het? Wat doet
Nadere informatieLeidraad voor omgaan met initiatieven van inwoners of van de gemeente. Korte versie
Leidraad voor omgaan met initiatieven van inwoners of van de gemeente Korte versie Inleiding Oldebroek voor Mekaar is samenwerken aan een sterke en leefbare samenleving. Inwoners, ondernemers, maatschappelijke
Nadere informatieBIJLAGEN. Ontwerp Omgevingsvisie
BIJLAGEN Ontwerp Omgevingsvisie Omgevingsvisie Samenvatting omgevingsvisie De omgevingsvisie is een integrale visie en een helder fundament voor het beleid van Hollands kroon en de uitvoering ervan voor
Nadere informatieBIJLAGE EXPO 2025 COMMITMENT
LETTER OF COMMITMENT BIJLAGE EXPO 2025 COMMITMENT Vrijdag 2 oktober 2015, 2 e concept Leeswijzer en de relatie van dit document tot andere documenten 1. De afzender van een Letter of Commitment wordt aangeduid
Nadere informatieRUIMTE VOOR HELDEN Ouderbrochure
GOO! voor Opvang en Onderwijs RUIMTE VOOR HELDEN Ouderbrochure Elk kind heeft een held of heldin in zich om moeilijke situaties te overwinnen. Hiervoor is niet alleen moed nodig, maar ook inzicht, de juiste
Nadere informatieNaar een ander samenspel ritselmanagement als insteek voor (overheids)participatie?
Naar een ander samenspel ritselmanagement als insteek voor (overheids)participatie? Gratis te downloaden via www. Jargonbingo Geen woorden, maar daden graag! Netwerken Eigen kracht Doedemocratie Loslaten
Nadere informatieNederweert biedt een buitenkans: Wordt u onze nieuwe burgemeester?
Nederweert biedt een buitenkans: Wordt u onze nieuwe burgemeester? Ons motto is: Samen groots, samen doen. Dat zegt meteen iets over de energie die we hier in Nederweert hebben. Nederweert is een plattelandsgemeente
Nadere informatieNationale Bijenstrategie
Nationale Bijenstrategie 22 januari 2018 Highlights Workshops Highlights Workshop 1 Beslissers & Bestuurders Samen is door de ondertekenende partners geconstateerd dat er heel veel initiatieven zijn aangemeld
Nadere informatieDuurzame inzetbaarheid: Creatief werken aan werk in de regio!
Duurzame inzetbaarheid: Creatief werken aan werk in de regio! Natuurlijke groei is iets wat haast onmerkbaar gaat maar wel grote gevolgen heeft. Je bewust worden van, en zicht krijgen op die groei maakt
Nadere informatieNatuurnetwerk in Wallonië
Natuurnetwerk in Wallonië Catherine Hauregard, Waalse Overheidsdienst Afdeling Natuur en Bos «Networking event over de Nationale biodiversiteitsstrategie» 19 mei 2014, KBIN Biodiversiteit in Wallonië Ecologische
Nadere informatieVerslag themabijeenkomst Rol Gemeente
Verslag themabijeenkomst Rol Gemeente Datum bijeenkomst: 11 december 2012 Auteur: Els Holsappel Locatie: Hal gemeentehuis Brummen Aanwezig: ca 60 deelnemers Doel bijeenkomst Verdiepingsslag op het thema:
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG. Datum 18 oktober 2016 Betreft Landschapsbrief. Geachte Voorzitter,
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Agro en Directie en Biodiversiteit Bezoekadres Bezuidenhoutseweg
Nadere informatieCommunicatieplan op weg naar Samenleving Voorop
Communicatieplan op weg naar Samenleving Voorop Afdeling communicatie Juni 2012 Communicatieplan op weg naar Samenleving voorop De gemeente Leusden oriënteert zich op een andere rol in relatie tot de samenleving.
Nadere informatieBOUWNETWERK. Kiezen en uitblinken. Bouwnetwerk is hét netwerk voor vrouwen die werken aan de gebouwde omgeving
BOUWNETWERK Kiezen en uitblinken Bouwnetwerk is hét netwerk voor vrouwen die werken aan de gebouwde omgeving Kiezen en uitblinken Aan mevrouw Schultz van Haegen, minister van infrastructuur en milieu,
Nadere informatieAgenda workshop De vrijetijdssector en gebiedsontwikkeling
Agenda workshop De vrijetijdssector en gebiedsontwikkeling 1. Voorstelronde 2. Presentatie Rob Berkers: theoretisch 3. Presentatie Lennert Langerak: praktisch 4. Discussie 5. Afsluiting De vrijetijdssector
Nadere informatie