VMBO Docentenstages Brainport

Transcriptie

1 VMBO Docentenstages Brainport

2 Voorwoord Docentenstages zijn in het leven geroepen zodat docenten meer praktijkvoorbeelden kennen en kunnen toepassen in hun les. Uit verschillende onderzoeken onder leerlingen blijkt, dat de rol van vakdocenten groot is bij hun studiekeuze. De vakdocenten dragen niet alleen hun enthousiasme voor een bepaald vak over, maar kunnen ook perspectief bieden wat je met een bepaald vak in een vervolgopleiding of beroep kunt doen. Dit perspectief kun je als docent op verschillende manieren bieden. Je kunt voorbeelden uit de praktijk gebruiken om een bepaald onderwerp te introduceren. Of een werknemer van een bedrijf vragen in een gastles te vertellen hoe zijn of haar baan eruit ziet. Of je gaat met de klas op excursie naar een bedrijf om te zien hoe een bepaalde ontwikkeling er in het echt uitziet. Wat ga je doen? De opdracht voor deze docentenstage is: Maak samen met het bedrijf lesmateriaal dat je in jouw klas kunt gebruiken. Inspiratie voor het lesmateriaal kun je vinden bij Product X, the making of Hierbij ga je heel concreet kijken naar een product dat of dienst die het bedrijf of de instelling ontwikkelt en welke rol verschillende werknemers daarin spelen. De mogelijkheden voor de docentenstages zullen per bedrijf verschillend zijn en ook de mogelijkheden die de docent heeft en de school biedt, zullen verschillen. Zo kan het ene product tot stand zijn gekomen nadat je de hele dag in een bedrijf hebt meegelopen en de andere het resultaat zijn van interviews met medewerkers van verschillende afdelingen. We geloven dat focussen op mogelijkheden én betrokkenheid van de leerlingen, leidt tot verrassende en vernieuwende digitale bedrijfsexcursies. Planning 14 oktober kennismaking voorbereiding en meet & greet met bedrijven oktober december voorbereiding en uitvoering Stage en uitwerken lesmateriaal Voor de stage ben je minimaal 2 dagdelen in het bedrijf aanwezig. Deadline product: 16 december 2016 januari maart product Test jouw product uit in je klas en verbeter waar nodig april/mei kennis delen Presentatie van het product + effect aan collega s voor stageronde 2. De totale tijdsinvestering voor dit traject ligt rond de 20 uur. In deze handleiding vind je een korte toelichting, tips en een checklist voor elke stap. Als je vragen hebt kun je bellen of mailen met: Ad de Kok Secretariaat: Carmen van Gompel docentenstages@piusx-college.nl 1

3 Product X, the making of... Bij het ontwikkelen van een nieuw product of dienst komt veel kijken. De markt (market) heeft vaak een behoefte, in het bedrijf ontstaat een idee (idea) hoe ze deze behoefte kunnen invullen. Daarvoor zijn vaardigheden (skills) en middelen (tools) nodig. Bij de ontwikkeling van het product komt een bedrijf op ieder niveau verschillende uitdagingen (challenges) tegen die opgelost moeten worden. In de afbeelding hierboven vertegenwoordigt elk radertje een onderdeel in het ontwikkelingsproces binnen een willekeurig bedrijf of instelling. Hoewel dit proces bij elk bedrijf anders is, kunnen de meeste radertjes vertaald worden naar verschillende werkzaamheden en afdelingen binnen het bedrijf. In stageopdracht Product X, the making of... licht je een tipje van de sluier op van de ontwikkeling van een product of dienst waaraan leerlingen die kiezen voor deze richting in de toekomst bij kunnen dragen. Uitleg radertjes: o Product: om welk product of dienst staat het bedrijf of instelling bekend? o Market: wie vormen de markt voor dit product of dienst en welke behoefte heeft deze markt, nu en in de toekomst? o Idea: hoe wordt in het bedrijf/instelling de behoefte van de markt vertaald naar een idee voor een nieuw product, nieuwe functionaliteiten voor een bestaand product of dienst? o Skills: welke talenten, vaardigheden, kennis en opleiding hebben de medewerkers van de verschillende afdelingen nodig? o Tools: welke middelen, machines en processen worden gebruikt om het product/dienst te ontwikkelen? o Challenges: welke uitdagingen kom je in verschillende beroepen tegen gedurende de ontwikkeling van Product X? Hiernaast worden de radertjes kort toegelicht: 2

4 Stap 1: Kennismaking Stap 2: Voorbereiding Stap 3: Bezoek Stap 4: Product Stap 5: Kennis delen Stap 1: Kennismaking Meet & greet Op de startbijeenkomst van 14 oktober op het Teclab, Frederiklaan 60A, 5616 NJ Eindhoven, maak je in een speeddate kennis met de bedrijven die zich hebben aangemeld voor de stages. Tijdens de speeddates van elk 5/10 minuten heb je de kans om vragen te stellen aan het bedrijf en een indruk te krijgen van de mogelijkheden die een stage op dit bedrijf biedt. Bij de speeddates geef je aan welke bedrijven je al dan niet interessant vindt voor een stage. Na de speeddates is er een informele borrel. Tijdens deze borrel worden de stages ingedeeld. Aan het eind van de middag weet je met welk bedrijf je een match hebt. Speeddate Het doel van de speeddate is dat je, in een beperkte tijd, achterhaalt of een bedrijf al dan niet interessant is voor jou om lesmateriaal voor leerlingen van te maken. Hiervoor is het handig om vooraf helder te hebben wat je wil vragen aan het bedrijf. Ook zul je jezelf een stukje moeten verkopen. Een handig hulpmiddel hierbij is de elevator pitch, een verkooppraatje-in-de-lift. Dit heet zo, omdat je in de tijd van een kort liftritje jezelf moet kunnen presenteren als de ideale oplossing voor het probleem van je gesprekspartner. Een goede elevator pitch: heeft een prikkelende opening duurt maximaal 40 seconden (circa 100 woorden) wordt met passie gebracht eindigt met een vraag of nodigt de ander uit Voorafgaand aan de speeddate krijg je tijd om aan deze elevator pitch te werken. Tip Zorg dat je aan het einde van de Meet & Greet de naam en contactgegevens hebt van degene met wie je een afspraak wil maken voor het vervolggesprek. 3

5 Stap 1: Kennismaking Stap 2: Voorbereiding Stap 3: Bezoek Stap 4: Product Stap 5: Kennis delen Stap 2: Voorbereiding Telefonisch contact met bedrijf Bij de Meet & Greet heb je de contactgegevens gekregen van jouw stagebedrijf. Nu kun je bellen om een afspraak te maken. Enkele tips Jouw stage is niet de prioriteit van het bedrijf. Licht dus kort nogmaals toe wat jouw vraag is en wat het doel is van jouw stage. Je hoeft nu nog niet in te gaan op details, dat komt tijdens het eerste gesprek. Maak direct een afspraak om op bezoek te komen. Heeft het bedrijf meerdere vestigingen? Vraag naar het adres waar je moet zijn. Spreek duidelijk af hoe lang de afspraak duurt. Bedrijven rekenen voor een gesprek in principe één uur, maar als je meteen een rondleiding wil, plan dan twee uur in. Na afloop van het telefoongesprek stuur je een bevestiging van de afspraak, liefst via een outlook-uitnodiging. Checklist Doel van de afspraak helder Datum, tijdstip, tijdsduur en plaats helder Bevestiging gestuurd Voorbereiding gesprek Zorg dat je voorafgaand aan dit gesprek goed bent voorbereid. Kijk op de website van het bedrijf voor een globaal beeld. Vraag ook eens aan je leerlingen wat zij willen weten over dit bedrijf. Tip Wil je je meer op beroepen richten? Kijk dan eens bij de vacatures. Richt je je meer op vakinhoud? Kijk dan bij diensten of producten. Eerste gesprek Bespreek de mogelijkheden voor docenten-stages binnen het bedrijf tijdens een oriënterend gesprek met je contactpersoon. Bijv. wat voor soort lesmateriaal wil je maken? Gaat het om vakinhoud of om beroepen? Bespreek ook welk soort activiteit geschikt is bij het bedrijf. Een opdracht voor in de les, een gastles of juist een excursie? Tips Ben open, eerlijk en nieuwsgierig. Stel vragen als je iets niet begrijpt of verstaat. Zorg dat je zelf een globaal plan hebt, maar wees flexibel en vraag ook aan het bedrijf waar zij behoefte aan hebben. Vraag het bedrijf en de leerlingen actief mee te denken over de vorm en inhoud van het lesmateriaal zodat het een product wordt waar alle partijen blij mee zijn. Maak meteen een vervolgafspraak en leg dit vast. Checklist Is de volgende stap helder voor beide partijen? gestuurd met de gemaakte afspraken? 4

6 Stap 1: Kennismaking Stap 2: Voorbereiding Stap 3: Bezoek Stap 4: Product Stap 5: Kennis delen Stap 3: Bezoek Eén of meerdere stagebezoeken Praktische vragen Plan in overleg met het bedrijf één of meerdere stagebezoeken om voldoende informatie te verzamelen. Overleg de vorm en inhoud van het lesmateriaal met het bedrijf zodat alle partijen helderheid hebben over de verwachtingen van de bezoeken. Leg deze afspraken ook vast in een e- mail. Zo kan het bedrijf ook de nodige maatregelen nemen om je bezoek zo gesmeerd mogelijk te laten verlopen. Mag er op de werkvloer gefotografeerd/gefilmd worden? Vinden de contactpersonen het goed om gefotografeerd/gefilmd te worden? Mogen enkele leerlingen mee tijdens het bedrijfsbezoek? Mogen zij op de werkvloer komen? Is er een mogelijkheid voor de docent en/of enkele leerlingen om kort een activiteit uit te voeren die typisch is voor een werknemer in het bedrijf? Wat lijkt het bedrijf interessant voor de leerlingen? Tips Vraag of enkele leerlingen (max. 2) mee willen op bedrijfsbezoek, bijvoorbeeld om de interviews af en/of op te nemen. Focus op wat leerlingen interessant vinden, maar sta ook open voor onverwachte leuke mogelijkheden binnen het bedrijf. Checklist Binnen sommige bedrijven gelden strenge veiligheidsmaatregelen, vraag je contactpersoon naar informatie hierover. Indien enkele leerlingen mee gaan naar het bedrijf, informeer hun ouders hierover. Heb je voldoende informatie over het bedrijf om je lesmateriaal vorm te geven? 5

7 Stap 1: Kennismaking Stap 2: Voorbereiding Stap 3: Bezoek Stap 4: Product Stap 5: Kennis delen Stap 4: Product Lesmateriaal De stageopdracht bij dit project is om lesmateriaal te maken met het stagebedrijf. Hiermee streven we twee doelen na: 1. Leerlingen informeren over de actuele stand van zaken en ontwikkelingen in bedrijven en instellingen (gericht op VAKINHOUD); 2. Leerlingen adequaat informeren enthousiasmeren voor een studie- en loopbaankeuze (gericht op BEROEP). Bij het samenwerken met bedrijven zijn verschillende vormen te kiezen, zoals bijvoorbeeld: Tip Veel bedrijven werken graag samen met het onderwijs omdat daar ook hun werknemers van de toekomst zitten. Echter, de bedrijven hebben geen of weinig kennis van scholen en van didactiek. Het is dus aan jullie om van hun kennis en ideeën goed onderwijs te maken voor jullie leerlingen! Tips Ga na welke activiteiten een bedrijf al doet voor leerlingen. Misschien kun je helpen door een gastles die niet aanslaat te verbeteren of een goede excursie op te zetten. Als het bedrijf al activiteiten heeft, misschien kun je dan een keer mee? Ga na welke mogelijkheden het bedrijf heeft voor gastlessen/ excursies ed. Niet ieder bedrijf heeft de mogelijkheden om een volle klas te ontvangen Focus bij het lesmateriaal op één van de twee doelen: óf vakinhoud, óf beroepen. Voor de leerlingen is dat helderder. Een bedrijfsbezoek of gastles kan nooit los staan. Hier hoort altijd voor- en nabereiding door de leerlingen bij. Het effect van de activiteit is anders zeer laag. Test je lesmateriaal uit in je eigen klas. Waar nodig, kun je je materiaal nog aanpassen voordat je het deelt met anderen. Na stap 5 Kennis delen staan een aantal voorbeelden van lesmateriaal. Checklist Heb je een heldere doelstelling gekozen? Heb je een activiteit gekozen die bij jouw lessen en bij het bedrijf past? Heb je nagedacht over de voor- en nabereiding? 6

8 Stap 1: Kennismaking Stap 2: Voorbereiding Stap 3: Bezoek Stap 4: Product Stap 5: Kennis delen Stap 5: Kennis delen Website Tips Mail je lesmateriaal uiterlijk 16 december 2016 naar Ad de Kok en Carmen van Gompel: Het lesmateriaal van alle docenten wordt gedeeld op een website. Op die manier kunnen jij en je leerlingen ook kennis maken met andere bedrijven. Op 7 april start de tweede ronde docentenstages bij bedrijven. We stellen het zeer op prijs als je dan jouw ervaringen en het lesmateriaal met collega s wil delen. Grote bestanden kun je versturen met WeTransfer. Presenteer je ervaringen met het bedrijf in een teamvergadering. Laat een andere docent jouw lesmateriaal ook testen / gebruiken. Vraag enkele leerlingen, bijv. de leerlingen die mee zijn geweest naar het bedrijf om te helpen bij de lessen in andere klassen. 7

9 Lesmateriaal voorbeeld 1 Digitale excursie Digitale excursie Tips Maak je digitale excursie met de titel: Product X, the making of... Laat in je excursie zoveel mogelijk radertjes aan bod komen. Een digitale excursie kun je opleveren in verschillende vormen: Video PowerPoint presentatie Prezi presentatie Webpagina Word pagina (waar we een webpagina van maken) Vraag het bedrijf om feedback op je digitale excursie. Missen zij nog iets? Checklist Worden de leerlingvragen beantwoord in de digitale excursie? Geeft de digitale excursie een goed beeld van het bedrijf? Herkent het bedrijf zich in de digitale excursie? Verzamel vragen die de leerlingen hebben over het bedrijf en het proces van Product X, the making of... Overleg de vragen vooraf met het bedrijf zodat de beste vragen tijdens het bezoek aan bod kunnen komen. Vraag of enkele leerlingen (max. 2) mee willen op bedrijfsbezoek, bijvoorbeeld om de interviews af en/of op te nemen. Vraag het bedrijf en de leerlingen actief mee te denken over de vorm en inhoud van de digitale excursie zodat het een product wordt waar alle partijen blij mee zijn. Vraag enkele leerlingen om de digitale excursie in elkaar te zetten. Vaak zitten er enkele leerlingen in de klas die heel handig zijn met het editen van video s of het maken van Prezi presentaties. Vraag of iemand van het bedrijf de introductie in de klas wil verzorgen. Gebruik het YouTube filmpje Waar zouden we zijn zonder techniek om de digitale excursie te introduceren. 8

10 Lesmateriaal voorbeeld 2 Lesopdracht Een docent economie zoekt, om zijn lesstof te actualiseren en interessanter te maken, naar voorbeelden bij bedrijven in zijn buurt. Hij vindt een stageplek bij een bedrijf dat verpakkings- en presentatiemateriaal in vele vormen maakt. Tijdens zijn stage geeft hij zichzelf als opdracht: Welke economische processen kan ik in beeld brengen die mijn leerlingen van de gemengde/theoretische leerweg aanspreken en die aansluiten bij de leerstof/examenstof? Wedstrijd Daarnaast zet hij met zijn collega docent handvaardigheid een wedstrijd uit. Hij leent van het bedrijf een artikel waarvoor een verpakking gemaakt moet worden voor de doelgroep mensen die zelf sieraden willen maken. Het bedrijf wijst de winnaar aan en belooft (eventueel) het concept in productie te zullen nemen. Tips Kijk in het bedrijf eerst wat zij doen en koppel dat daarna aan de lesstof, niet andersom Veel bedrijven laten zien wat goed gaat. Om leerlingen te enthousiasmeren is het ook interessant om aandacht te besteden aan zaken die nog niet af zijn en nog moeten worden opgelost de challenges. Blijf daarop doorvragen bij het bedrijf. Zijn de voorbeelden die je ziet te ingewikkeld? Kijk of je een vertaling kan maken naar jouw leerlingen door de casus te vereenvoudigen Om het materiaal voor andere docenten ook interessant te maken maak een koppeling naar onderwerpen uit het examenprogramma, niet naar hoofdstukken uit het boek 9

11 Lesmateriaal voorbeeld 3 bedrijfsexcursie Een docent geeft zichzelf de opdracht een bedrijfsexcursie voor zijn leerlingen voor te bereiden. Hij streeft naar een hoge tevredenheid bij zijn leerlingen, vooral ook tijdens de excursie. Er moet voor de bezoekende leerlingen iets interessants te zien en te doen zijn. Om deze excursie te ontwikkelen, moet je in het bedrijf duiken en op zoek naar de radertjes. Dit lukt alleen door verschillende werknemers te spreken en goed door te vragen. Niet alleen jij, maar ook de leerlingen moeten uiteindelijk begrijpen hoe het zit! Voorbeelden van vragen bij de ontwikkeling van de excursie - Wat zijn in dit bedrijf interessante aspecten voor mijn leerlingen? - Kan ik met alle leerlingen gaan of pas ik een selectie toe? - Is er een relatie te leggen met mijn vak? In hoeverre is mijn vak relevant voor een baan in dit bedrijf? Zijn andere vakken, van andere collega s, wellicht relevanter? - Als er die relatie is, tussen mijn vak en dit bedrijf, hoe kan ik dat dan opnemen en integreren in mijn curriculum? - Welke vraag leg ik in de voorbereiding neer bij het bedrijf? Kunnen ze leerlingen iets laten doen, iets laten maken? Iets wat typerend is voor dat bedrijf? Welke aspecten van mijn vak komen bij dat werkje aan de orde? - Kan het bedrijf het gedrag/de - waargenomen competenties van individuele leerlingen tijdens het uitvoeren van die leerlingenopdracht koppelen aan kansen die er voor individuele leerlingen liggen in dit bedrijf, als stimulans voor een keuze voor techniek/technologie? Hoe schat het bedrijf, op basis van een eerste globale indruk, de succeskansen van individuele leerlingen in in hun bedrijf? 10

12 Lesmateriaal voorbeeld 4 leerroutes De docent maakt de leerroutes ook na diplomering - van hun leerlingen inzichtelijk, en ook de relevantie van die leerroutes. De docent zou, voorafgaand aan zijn onderzoek, de leerlingen van zijn school een beknopte beschrijving kunnen laten maken van het beeld dat zij hebben van hun leerroute naar hun favoriete beroep. Voor de leerlingen is het dan heel interessant te zien hoe dicht hun beelden liggen bij de werkelijkheid. Om deze leerroutes weer te geven doet de docent in het bedrijf een leerwegenonderzoek. Hij brengt via personeelszaken in kaart hoe de verdeling is van werknemers over de leerwegen in het vmbo. Voorbeelden van vragen bij het inzichtelijk maken van de leerroutes Hoeveel werknemers zijn er met een achtergrond op niveau basis, kader, gemengd en theoretisch? Hoe waren hun leerroutes na de vmboopleiding? Hebben ze een rechtstreekse opleiding gevolgd of zijn ze er via aan omweg terecht gekomen? Is er een verband te leggen tussen studieloopbaan vmbo-mbo en salariëring? Tip Voor het bedrijf is deze informatie interessant bij hun werving. Hij maakt een overzicht van de koppelingen tussen de leerweg in het vmbo en de door hen beklede functies in het bedrijf, met daartussen de gevolgde mbo-opleiding. In de nieuwe structuur van het vmbo is het ook zeer interessant te onderzoeken welke profielvakken + aanvullende keuzevakken in vmbo en mbo dienstig zijn gebleken bij het verwerven van de functie. Veel plezier en succes bij jullie stage! 11