Pgb! Wat gebeurt er mee?

Transcriptie

1 Pgb! Wat gebeurt er mee? informatie voor budgethouders, beleidsmakers en adviesraden 3 Het liefst zou ik alles via een pgb regelen, want dat biedt me zoveel vrijheid. ( ) Ik wil mezelf ontplooien, en méér zijn dan iemand met een beperking. Jan Dick Bruijne, pgb-houder sinds de reden dat het pgb zoveel kost, zit 'm niet in het feit dat de zorg die ermee wordt ingekocht duurder is dan zorg in natura. ( )de schaarste aan zorg in natura is verantwoordelijk voor de onbeheersbaarheid van het pgb. 9 Het moest mogelijk zijn om op een slimmere manier om te gaan met mijn kostbare tijd en die van mijn zorgverleners. Die slimmere manier van werken is me gelukt met mijn pgb. En verder: Eric Verkaar, directeur Zorgbelang Gelderland Simon de Waal, pgb-houder sinds september Pgb-actueel Wat gaat er allemaal veranderen en hoe verloopt dat? 6 Budgethouders spreken zich uit: Wat zorg of ondersteuning kost, is niet goed in beeld te krijgen. - Er zijn gemeenten die zich rijk rekenen.' 7 Adviezen en tips voor beleidsmakers Laat zien dat een pgb werkt en wat de consequenties zijn als er geen pgb is. - Vraag om een gesprek of huisbezoek bij een indicatiestelling. 10 De pgb-plannen van gemeente Amsterdam er moet een nieuwe, robuuste pgb-regeling komen. 11 Jurisprudentie over het pgb Naar de rechter omdat je het niet eens bent met de gemeente In deze InZicht hebben we het over de recente ontwikkelingen in het persoonsgebonden budget, het pgb. Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Marlies Veldhuijzen van Zanten staat op het punt aan de Tweede en Eerste Kamer instemming te vragen om het pgb nu nog een subsidieregeling een nieuwe wettelijke basis te geven. Door deze wetswijziging verandert het pgb aanzienlijk. Tijd dus voor wat extra aandacht voor dit veelbesproken onderwerp. We staan stil bij de huidige gebruikspraktijk van het pgb en stellen kort twee pgb-ers aan u voor. Ook verzamelden we de ervaringen van gebruikers van het pgb en hoorden hoe ze aankijken tegen de betrokken instanties. De gesignaleerde knelpunten en de aanbevelingen om daar wat aan te doen, leest u eveneens in deze InZicht. Het wordt helder waarom pgb-ers kiezen voor een pgb en wat het pgb voor hen betekent. De reikwijdte van de veranderingen die er aankomen en van de per 1 januari 2012 reeds doorgevoerde wijzigingen is groot. Met deze InZicht richten we ons tot budgethouders, beleidsmakers en adviesraden, zodat zij vanuit het perspectief van de gebruikers geïnformeerd worden over de gevolgen. Plus: 5 Cijfers Het uitgekeerde bedrag aan pgb is tussen 2008 en 2010 met 29,9 procent gestegen. 8 Het pgb in 'soorten en maten' Pgb-AWBZ, Pgb-Wmo, Pgb-Zvw, Pgb-Wsw en andere afko s... 1

2 Colofon Deze InZicht is een uitgave van Zorgbelang Gelderland en gaat over de ontwikkelingen rond het Persoonsgebonden budget (pgb). Een digitale versie van deze InZicht vindt u in de bibliotheek van de website Voor meer informatie over deze publicatie kunt u contact opnemen met Joke Stoffelen bij Zorgbelang Gelderland, telefoon , jokestoffelen@zorgbelanggelderland.nl Zorgbelang Gelderland Tekstredactie: Jennifer van Leur Research: Simon de Waal (Eind)redactie en vormgeving: Jos Rochette... Zorgbelang Gelderland Informatie Klachtenopvang Belangenbehartiging Postbus EH Arnhem IJsselburcht BP Arnhem Telefoon Fax info@zorgbelanggelderland.nl 2

3 Pgb-er in beeld Wie zien we hier? : Jan Dick Bruijne Hoe oud is hij? : 50 jaar Waar woont hij? : Nijmegen Sinds wanneer heeft hij een pgb? : 1989 Het verhaal van deze pgb-er? Op mijn 18e heb ik een zwemongeval gehad. Sindsdien heb ik een dwarslaesie. Vanaf 1989 woon ik zelfstandig in een zogenaamd Fokus-project: ik huur een (aangepaste) woning van een woningbouwcorporatie, terwijl Fokus mij via een intercomsysteem 24 uur per dag en 7 dagen per week op afroep assistentie biedt bij algemene dagelijkse levensverrichtingen (ADL). Dit betreft voornamelijk fysieke verzorging, zoals douchen, aankleden, toiletgang enzovoorts. Hiervoor heb ik een indicatie gekregen van het CIZ, voor 30 uren per week. Dit betreft zorg in natura. Daarnaast krijg ik via een pgb wekelijks 16 uren huishoudelijke hulp en begeleiding. Aangezien Fokus deze diensten niet kan leveren, heb ik een poule van vier mensen die bij mij schoonmaken, boodschappen doen en mijn vervoer verzorgen bij activiteiten buitenshuis. Het liefst zou ik alles via een pgb regelen, want dat biedt me zoveel vrijheid. Van één etmaal ben ik 50 tot 60% kwijt aan slapen en fysieke verzorging. De resterende tijd wil ik graag zo efficiënt mogelijk besteden. Ik wil mezelf ontplooien en méér zijn dan iemand met een beperking. Zo ben ik zeer actief in de belangenbehartiging zoals de actiegroep Terug naar de bossen en de gebruikersraad van de regiotaxi. Dat is zinvol werk, zowel voor de achterban wiens belangen ik behartig, als voor mijn eigen ontwikkeling. Zou ik de huishoudelijke hulp via zorg in natura afnemen bij een thuiszorgorganisatie, dan ben ik volledig afhankelijk van wanneer zij mij inroosteren. Het beetje vrije tijd dat ik nog heb, zou dan daaraan op gaan. Wanneer vinden we in Nederland een modus waarin de zorg en de bijbehorende financieringsregelingen daadwerkelijk mensen in hun eigen kracht zetten? De reden waarom ik de ondersteuning vanuit Fokus wel via zorg in natura heb geregeld, is omdat dit voor mij de enige manier is om zelfstandig te wonen en toch altijd hulp op afroep beschikbaar te hebben. Ik heb nu maar een indicatie voor 30 uur fysieke verzorging per week, daarmee kan ik met een pgb niet voor een hele week 24-uurs afroephulp inkopen. Dan zou ik voor veel meer uren geïndiceerd moeten worden, en daar zal het CIZ gezien de huidige ontwikkelingen in de zorg nooit mee akkoord gaan. Bij mij staat dus niet de keuze tussen zorg in natura of een pgb voorop, maar de mate waarin je in staat wordt gesteld om zo lang zelfstandig te blijven functioneren. Die behoefte zit diep in mij geworteld, ik ben wat dat betreft echt een product van de Nederlandse maatschappij. Ik heb een normaal ego en een gezonde geldingsdrang. Ik ben opgevoed vanuit het gedachtegoed dat zelfstandigheid en eigen verantwoordelijkheid belangrijke waarden zijn. Ook de samenleving beoordeelt mij hierop. Zij verwacht van mij en ik verwacht dat ook van mezelf dat ik zelf mijn broek ophoud, dat ik meer ben dan een lastpak met een beperking die de staat geld kost. Een pgb sluit hier mijns inziens het meeste op aan. Daarom maak ik me ernstige zorgen over de huidige plannen die de staatssecretaris heeft met het pgb. Hoe lang zal ik nog in staat worden gesteld om zelfstandig te wonen? En weet je wat het wonderlijke is? De situatie waarin ik zit, kan iedereen overkomen. Iedereen wordt oud en de kans dat je ooit zorg nodig hebt, is redelijk aanwezig. Het hoort bij het leven, net als de uitgangspunten van eigen verantwoordelijkheid, zelfregie en zelfstandigheid. 3

4 (bron: De ontwikkelingen op een rij Pgb-actueel 1Met of zonder verblijfsindicatie Met ingang van 1 januari 2012 kunnen alleen mensen met een verblijfsindicatie een pgb aanvragen. Mensen zonder een verblijfsindicatie kunnen vanaf 2013 vanuit de AWBZ alleen zorg in natura krijgen. Zij hebben hiervoor een indicatie nodig. 2Begeleiding naar gemeenten Begeleiding die nu nog vanuit de pgb- AWBZ wordt gefinancierd, wordt vanaf 2013 gefinancierd vanuit de Wmo. Deze begeleiding moet worden aangevraagd bij de gemeente. 3Geen verplichting meer tot aanbieden van pgb? Gemeenten worden hoogstwaarschijnlijk niet meer verplicht om mensen te laten kiezen tussen zorg in natura of een pgb (de zogeheten 'kan-bepaling'). De 'kan-bepaling' gaat gepaard met een korting op het budget voor begeleiding dat naar de gemeenten gaat. 4Tegengaan van misbruik Er zijn maatregelen afgekondigd om fraude tegen te gaan: Om een pgb te krijgen moet de cliënt een goed onderbouwd zorgplan schrijven Budgethouders met een indicatie voor Zorg met verblijf moeten een aparte bankrekening hebben voor hun pgb Betalingen uit het pgb mogen niet meer contant worden voldaan Nieuwe budgethouders mogen hun pgb niet gebruiken om bemiddelingsbureaus te betalen 5 Tussen wal en schip De Vergoedingsregeling persoonlijke zorg (Vpz) is bedoeld voor zorgvragen van minimaal 10 uur per week en waarvoor geen passende zorg in natura voorhanden is. Een Vpz is bedoeld voor de AWBZ-functies persoonlijke verzorging, verpleging, begeleiding of kort verblijf. Bij de aanvraag van de Vpz dient de budgethouder een budgetplan te overleggen. De zorgaanbieder die de budgethouder kiest, mag nog geen contract hebben met het zorgkantoor. Onzekere tijden Al met al staat er heel wat te gebeuren rond het pgb. Omdat lang nog niet alle voorstellen helemaal zijn uitgewerkt, is er ook veel onzekerheid. Voor vragen over uw persoonlijke omstandigheden of klachten, kunt u terecht bij de medewerkers van de afdeling Informatie en Klachtenopvang van Zorgbelang Gelderland, op werkdagen bereikbaar van 9.00 tot uur via telefoonnummer Pgb- Let op Voor deze plannen is een wetswijziging nodig. Deze wetswijziging moet bij het verschijnen van deze Inzicht nog worden goedgekeurd door de Tweede en de Eerste Kamer. Voor begeleiding vanuit de Wmo geldt bovendien dat gemeenten één jaar voorbereidingstijd hebben afgesproken met het ministerie. Dit jaar gaat in nadat het wetsvoorstel is aangenomen. Wie de laatste ontwikkelingen wil volgen, kan dat doen op de website van de wetgever: Ook van belangenbehartigingsorganisatie voor mensen met een pgb Per Saldo is zeer bruikbaar. actueel 4

5 Dit vindt Zorgbelang Gelderland van de veranderingen in het pgb 'Financier de zorgvraag en niet de regeling' Op het pgb wordt nogal behoorlijk bezuinigd; sterker dan op zorg in natura. Het argument van de Staatssecretaris daarbij is dat de kosten van het pgb onbeheersbaar dreigen te worden. Maar de reden dat het pgb zoveel kost, zit 'm niet in het feit dat de zorg die ermee wordt ingekocht duurder is dan zorg in natura. Toch wordt het pgb nu wel onevenredig hard getroffen. Naar mijn idee is de schaarste aan zorg in natura verantwoordelijk voor de onbeheersbaarheid van het pgb. Ook het toenemende aantal zorgvragers speelt een rol. In die situatie wreekt het zich dat de budgetten van zorg in natura begrenzingen kennen, terwijl de pgb een open-einde regeling kent. Zo komt het nogal eens voor dat als het budget van de zorginstelling op is, de klant wordt gewezen op de mogelijkheid van het pgb. Op die manier kan dan alsnog de nodige zorg worden ingekocht. Het pgb is echter een veel meer vraaggestuurde financiering van zorg dan zorg in natura. Met een pgb krijg je voor minder geld meer zorg op maat. En da's natuurlijk een prima zaak. Het aanpassen van de pgb-regeling is een oneigenlijke manier van bezuinigen. Wanneer je wil bezuinigen omdat het echt nodig is, kijk dan met elkaar waar je eventueel minder AWBZ-gefinancierde zorg nodig hebt, maar laat dit dan voor zorg in natura en pgb zorg in gelijke mate gelden! Het risico dat nu namelijk optreedt, is dat deze vorm van bezuiniging precies verkeerd zal uitpakken. De prikkel van vraagsturing om als zorgaanbieder beter en goedkoper te werken verdwijnt. De indicatiestelling is voor iedereen gelijk: zowel voor zorg in natura als voor het pgb. Om 'eerlijk' te bezuinigen zou het kabinet moeten aangeven welke zorgvragen niet meer voor AWBZ-financiering in aanmerking komen, ongeacht of die zorg nu in natura of via een pgb geleverd wordt. Daarmee kan in elk geval het principe van het pgb voor iedereen behouden worden, wat meer kwaliteit en minder kosten met zich meebrengt. Eric Verkaar, directeur Pgb Per 30 juni 2011 Cijfers voor Gelderland Zorgkantoor Aantal budgethouders Arnhem 7368 Apeldoorn/Zutphen 2465 Nijmegen 3734 Midden IJssel 1362 Zwolle (deels Gelderland) 5438 Per 31 december 2010 Cijfers voor Nederland Aantal budgethouders Bedrag Aantal budgethouders neemt per maand gemiddeld toe met 900 mensen. Het uitgekeerde bedrag aan pgb is tussen 2008 en 2010 met 29,9% gestegen. 5

6 Tijdens panelgesprekken Budgethouders spreken zich uit Welke ervaringen hebben pgb-gebruikers en welke adviezen hebben ze op basis daarvan voor cliënten, zorgverleners en gemeenten? Zorgbelang Gelderland hield panelgesprekken in de regio's Nijmegen en Apeldoorn en liet de ervaringsdeskundigen aan het woord. De telefonische hulpdienst van het zorgkantoor ontbeert inhoudelijke kennis over het pgb. Het stellen van een indicatie verloopt traag, is niet goed afgestemd op de vraag en bureaucratisch van aard. Door trage afrekening verkeert de cliënt lang in onzekerheid of een en ander wel is goedgekeurd. Ook belastingaangiften worden hierdoor vertraagd. W P Z A ie zich goed laat informeren door het Zorgkantoor wordt bejegend als een 'aankomend fraudeur' en kan erop rekenen dat de verantwoording vervolgens uitgebreid gecontroleerd wordt; zo voelt het wel eens. articuliere bemiddelingsbureaus rekenen overheadkosten die ten koste gaan van de inzet van de directe pgb-zorg. De indruk bestaat bovendien dat ze misbruik maken van cliënten die zich minder weerbaar opstellen. Wat zorg en/of ondersteuning kosten, is niet goed in beeld te krijgen. orginstellingen draaien 'de wereld' om: ze willen inzicht in de indicatiestelling voordat het behandelplan is opgesteld. Vervolgens kijken ze niet welke zorg iemand feitelijk nodig heeft, maar wat de instelling wil bieden. En dat dus allemaal voordat het pgb is toegekend. ls ik twijfel of de geleverde zorg wel het pgb 'waard' is, ontmoet ik niet zelden een intimiderende zorginstelling. Dat ging ooit zo ver dat de zorginstelling eenzijdig de zorgovereenkomst opzegde. Er zijn gemeenten in Gelderland die onevenredig veel overheadkosten in rekening brengen voordat de hulp georganiseerd is. Ook gelden er hier en daar verschillen in de pgb-tarieven voor professionele zorg en zorg door mantelzorgers. Gemeenten kunnen door groot in te kopen korting bedingen in de tarieven die zij moeten betalen. Dit heeft dan tot gevolg dat huishoudelijke hulp volgens het pgb-uurtarief duurder is dan de groot ingekochte - zorg in natura, terwijl het om dezelfde soort hulp gaat! E G A N A r zijn gemeenten die zich door middel van 'terminologie' rijk rekenen. Die noemen bepaal- de Wmo-hulpmiddelen 'algemeen gebruikelijk'. Als je dat doet met een douchestoel of het weghalen van een drempel, kun je mooi je geld in de zak houden. oede vragen stellen en dóórvragen om de vraag àchter de vraag te ontdekken, is nodig om een goede indicatie te kunnen stellen. Dat gaat niet altijd goed. Ik ervaar de indicatiestelling als traag en bureaucratisch. ls er sprake is van een medisch advies, gaat dit vaak zonder een afschrift (of inzage) voor betrokkene naar de gemeente. De arts ziet de gemeente als opdrachtgever en rapporteert niet aan de aanvrager. a het toekennen van het pbg, zou meer ondersteuning welkom zijn. Nu lijkt het vaak of men alles zelf maar moet uitzoeken. Ook zou het fijn zijn als de gemeente sneller was met het innen van de eigen bijdrage. Het komt voor dat pgb-ers pas maanden later worden aangeslagen. fstemming tussen de pgb-zorgverleners en de zorgverleners van de instellingen kan soms beter. ervaringen 6

7 & adviezen Zorgkantoor Zorginstellingen Controleer de particuliere bureaus op naleving van de afspraken. Controleer het gebruik van het pgb, dit haalt de fraudegevoeligheid naar beneden. Maar doe dit wel objectief, steekproefgewijs en middels een roulerend systeem. Maak op basis van een observatie en behandelplan een zorgovereenkomst waarin duidelijk staat benoemd welke zorg tegen welke kosten geleverd zal worden. Neem de inzet van de pgb-zorgverlener mee in het totale zorgplan. Cliënt/budgethouder Stel een wettelijk vertegenwoordiger aan als je in zee gaat met een particulier bureau en niet mondig genoeg bent. Dit kan een curator, bewindvoerder en of mentor zijn. Vraag om een gesprek of huisbezoek bij een indicatiestelling. Vraag tevens iemand die je vertrouwt om bij dit gesprek aanwezig te zijn. Vraag de arts om inzage in het advies aan de gemeente. Gemeente Wijs burgers erop dat zij iemand kunnen uitnodigen om bij het gesprek aanwezig te zijn. Stuur een kopie van het advies van de arts als bijlage bij het besluit mee. Indicaties moeten beter aansluiten op de vraag. Geef mensen zelf de regie over hun zorg en ondersteuning. Ondersteun dit onder andere door meer voorlichting en communicatie te geven over het pgb. Verreken als gemeente de eigen bijdrage rechtstreeks met het CAK. Verreken de eigen bijdrage op tijd. Hef de rechtsongelijkheid tussen gemeenten voor wat betreft pgbvergoedingen op. Algemene adviezen en tips Voor beleidsmakers, indicatiestellers, hulpverleners Heb aandacht voor meest kwetsbare burgers, want: zij zijn niet mondig (genoeg); zij zijn niet gewend om voor hun belang op te komen; zij weten niet de weg in de veelheid aan informatie en mogelijkheden. Onderzoek de mogelijkheid om de pgb-afrekening via de belastingdienst te laten verlopen. Het inzetten van vrijwilligers en mantelzorgers is niet de oplossing voor alles, deze mensen staan al onder hoge druk. Zet je in voor behoud van de sociale advocatuur, het is voor veel mensen met een beperkt inkomen vaak de enige mogelijkheid om zich juridisch te laten ondersteunen. Voor belangenbehartigers en Wmo-raden Laat zien hoe bepaalde maatregelen uitwerken voor pgb-houders aan de hand van praktijkvoorbeelden. Nodig gemeenteraadsleden uit op de koffie bij mensen thuis die te maken hebben met een pgb. Laat zien dat een pgb werkt en wat de consequenties zijn als er geen pgb is. Zet je in voor het behoud van de sociale advocatuur. Dit is voor veel mensen de enige mogelijkheid om zich juridisch te laten ondersteunen. Zet je in voor een goede informatievoorziening en ondersteuning voor pgb-houders. 7

8 Het persoonsgebonden budget in 'soorten en maten' Pgb-AWBZ Bestemd voor: langdurige zorg voor mensen met een ernstige beperking door een chronische ziekte, een handicap of beperking, een psychiatrische stoornis, problemen die optreden bij het bereiken van een hoge leeftijd. Wordt besteed aan: persoonlijke verzorging, verpleegkundige zorg, intramurale begeleiding in het dagelijks leven, extramurale begeleiding in het dagelijks leven, gecombineerd met indicatie voor verblijf, behandeling van een aandoening of beperking, langdurige verblijf in een instelling. Indicatie via/aanvragen bij: Het CIZ of Bureau Jeugdzorg stelt de indicatie vast aan de hand van de beleidsregels, vastgesteld door het ministerie van VWS. Een Pgb voor AWBZ-zorg wordt aangevraagd via het zorgkantoor. De verplichte eigen bijdrage wordt geïnd door het CAK. Pgb-Wmo Bestemd voor: mensen die vanwege een handicap of beperking problemen ondervinden in de zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie. Wordt besteed aan: voeren van een huishouden, aanpassingen die leiden tot het hebben van een geschikte woning, verplaatsen in en om de woning, lokaal vervoer, aangaan en onderhouden van maatschappelijke en sociale verbanden Indicatie via/aanvragen bij: het gemeentelijk zorgloket* * Momenteel zijn gemeenten nog verplicht om de zorg te verstrekken in de vorm van een pgb-wmo, indien de aanvrager daarom vraagt. Gemeenten mogen een eigen bijdrage vragen. Wijzigingen op de Wet maatschappelijke ondersteuning brengen hier mogelijk binnenkort verandering in. Afko = afkorting De wereld van regelingen en wetten zit vol met afkortingen. Daar is maar moeilijk doorheen te manoeuvreren. Daarom volgt hieronder een overzicht van de afko's die in deze nieuwsbrief gebruikt worden, en wat ze voluit betekenen. AWBZ CAK-BZ CIZ GGZ HBO Pgb Wmo Wsw Vpz ZiN VWS Zvw Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten Centraal Administratie Kantoor Bijzondere Ziektekosten Centrum Indicatiestelling Zorg Geestelijke Gezondheidszorg Hoger Beroeps Onderwijs Persoonsgebonden budget Wet Maatschappelijke Ondersteuning Wet sociale werkvoorziening Vergoedingsregeling persoonlijke zorg Zorg in Natura (tegenover Pgb) Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Zorg verzekerings wet Gz-pyscholoog Per Saldo Gezondsheidszorg psycholoog (=beschermde titel) Belangenvereniging Pgb-houders Pgb-Zvw Bestemd voor: verzekerden binnen de Zorgverzekeringswet (*maar niet iedere zorgverzekeraar biedt deze vorm). Wordt besteed aan: eerstelijns psychologische zorg van bijvoorbeeld een Gz- en eerstelijns psycholoog, een HBOpsycholoog, een seksuoloog, een verslavingsarts, een kinder- en jeugdpsycholoog of een orthopedagoog. Indicatie via/aanvragen bij: zorgverzekeraar*; na toekenning kan de verzekerde zelf een zorgverlener benaderen. Pgb-Wsw Bestemd voor: mensen met een arbeidshandicap, zodat zij kunnen gaan werken in een zo gewoon mogelijke arbeidsomgeving. Wordt besteed aan: ondersteuning om een werkplek bij een werkgever van eigen keuze te regelen. Indicatie via/aanvragen bij: de gemeente. 8

9 Pgb-er in beeld Wie zien we hier? : Simon de Waal Hoe oud is hij? : 32 jaar Waar woont hij? : Velp Sinds wanneer heeft hij een pgb? : september 2010 Het verhaal van deze pgb-er? Ik heb mijn pgb nu ruim een jaar en ik ben hier zeer tevreden over. Bij mijn geboorte heb ik hersenletsel opgelopen. Dat heeft tot gevolg dat ik van een rolstoel gebruik moet maken en dat ik spastisch ben. Ik woon zelfstandig. Dat kan omdat ik ondersteuning heb bij het doen van huishoudelijke taken en bij mijn persoonlijke verzorging. Ook krijg ik begeleiding bij mijn administratie en het structureren van mijn tijd. Met mijn pgb koop ik deze drie vormen van zorg zelf in. Voorheen kreeg ik deze ondersteuning in de vorm van zorg in natura. In de praktijk kwam het er op neer dat ik wekelijks te maken had met minimaal twee zorgverleners, die een stringente taakafbakening kenden. Dat had voor mij de nodige consequenties. Zo moest ik mijn weekplanning afstemmen op de beschikbaarheid van mijn zorgverleners, ieder weer afkomstig uit hun eigen organisatie. Van de verzekering moest ik thuis zijn als ze me kwamen helpen. Logisch als het om persoonlijke verzorging gaat, maar ik was ook verplicht om thuis te blijven als iemand alleen kwam om het huis te poetsen. De zorg was versnipperd en verre van efficiënt. Het moest mogelijk zijn om op een slimmere manier om te gaan met mijn kostbare tijd en die van mijn zorgverleners. Die slimmere manier van werken is me gelukt met mijn pgb. Ik heb nu contact met één persoon die me alle zorg levert die ik nodig heb. Dat levert mij veel voordelen op. Om te beginnen is de zorg meer geïntegreerd. Terwijl mijn zorgverlener mijn huis schoonmaakt of mij persoonlijke verzorging geeft, bespreken we lopende zaken en krijg ik tips en begeleiding. Ik heb een vertrouwensband kunnen opbouwen met deze zorgverlener, waardoor ik gemakkelijker wegga van huis terwijl zij nog aan het schoonmaken is. Ik durf haar alles te vragen. Persoonlijke verzorging ligt voor mij bijvoorbeeld gevoelig. Het laten knippen van mijn nagels om maar eens iets te noemen - laat ik liever niet over aan onbekenden. Verder zijn de afspraken flexibel en helemaal op mijn persoon afgestemd. Zo doe ik een behoorlijk deel van mijn boodschappen zelf, maar de grote boodschappen haalt mijn hulp met haar auto. Bij het zoeken naar een zorgverlener heb ik daar speciaal op gelet: dat mijn zorgverlener een auto heeft. Het pgb heeft mij structuur gebracht en daar heb ik, gezien mijn hersenletsel, baat bij. Het is voor mij overzichtelijk en rustig geworden nu ik één vaste zorgverlener heb. En het meeste prettige is, dat ik nu toekom aan zaken die echt mijn passie hebben: mijn vrijwilligerswerk bij een patiëntenorganisatie en bij een politieke partij, én mijn cursus Grieks converseren. 9

10 De pgb-plannen van gemeente Amsterdam "Het moet een robuuste regeling worden" Voorsorterend op de plannen van de Staatssecretaris is de gemeente Amsterdam bezig een nieuwe pgb-regeling te ontwikkelen. Daarmee is de gemeente één van de koplopers. Zorgbelang Gelderland zocht contact om te horen wat deze nieuwe regeling inhoudt. Waarom ontwikkelt Amsterdam deze nieuwe pgb-regeling? Wij zijn van mening dat er een nieuwe, robuuste pgb-regeling moet komen. Daarin willen we de voordelen van de huidige regeling zoals keuzevrijheid en zelfregie vasthouden. Tegelijkertijd willen we de nadelen vermijden, zoals bijvoorbeeld de financiële onbeheersbaarheid. Ook willen we voorkomen dat mantelzorgers die nu hun werk belangeloos doen, straks vanuit een pgb betaald gaan worden. En uiteraard willen we de regeling zo maken dat er geen misbruik van gemaakt kan worden. Welke vormen van zorg kunnen straks met een pgb worden gefinancierd? Zoals we er nu tegenaan kijken, zal het pgb in eerste instantie bedoeld zijn voor begeleiding. Maar keuzen die daarin worden gemaakt, kunnen te zijner tijd ook worden doorgetrokken naar de budgetten die de gemeente verstrekt bij hulp in het huishouden of voor rolstoelen, om maar wat te noemen. Dat de pgb's voor extramurale verpleging, verzorging en behandeling niet meer mogelijk zijn, is te betreuren, maar daar heeft de gemeente geen oplossing voor. Hoe gaat de nieuwe regeling eruit zien? Een robuuste pgb-regeling zou ons inziens de volgende kenmerken kunnen hebben: Het pgb dient alléén als alternatief voor een individuele voorziening. Het volume van individuele voorzieningen willen we beperken door aan de voorkant scherper te kijken naar de eigen oplossingen van cliënten en het collectieve en algemene aanbod van de gemeente. Om voor een pgb in aanmerking te komen, maakt de cliënt een ondersteuningsplan waarin de inzet van het pgb wordt onderbouwd. De inzet van mantelzorg wordt alleen uit pgb betaald als deze buitenproportioneel is; in dat geval geldt bovendien een lager tarief dan voor professionals. De cliënt krijgt geen geld meer 'in handen' maar er komt een trekkingsrecht- of vouchersysteem. De klant krijgt een virtueel saldo dat hij digitaal kan raadplegen. De gemeente hanteert een systeem van lichte erkenningen voor potentiële hulpverleners en richt daartoe een website (marktplaats) in. Erkende aanbieders sturen door de klant gefiatteerde facturen naar de gemeente/een betaalkantoor. Wanneer is Amsterdam zo ver dat de nieuwe pgb-regeling kan worden ingevoerd? "We zijn de regeling nog volop aan het uitwerken. Of we in Amsterdam echt op deze manier gaan werken, moet nog worden vastgesteld door de gemeenteraad. Ons streven is, dat wij een fatsoenlijke pgbregeling hebben klaarliggen als de extramurale AWBZ-begeleiding van het rijk naar de gemeenten overgaat. Alles uiteraard op voorwaarde dat landelijke regelgeving dit niet onmogelijk maakt." 10

11 Naar de rechter omdat je het niet eens bent met de gemeente Jurisprudentie over het pgb De regels goed toepassen is mensenwerk. Logisch dat er dus wel eens verschil van mening optreedt over wat de gemeente wel of niet hoort te vergoeden binnen de grenzen van de Wet maatschappelijke ondersteuning. Jaarlijks worden talloze zaken voorgelegd aan de rechter. Dan is er al bezwaar aangetekend en afgewezen; een normale procedurele stap die u moet zetten als u het niet eens bent met een beslissing van uw gemeente. Uit de rijke historie van het juridische steekspel om te krijgen waarop je rekent, leest u op deze pagina twee voorbeelden. Dure Billy... Een PGB-gebruiker heeft van de gemeente een brief gekregen waarin staat dat hij ruim 1000 euro aan pgb-gelden aan de gemeente moet terug betalen. Volgens de gemeente heeft mijnheer zijn pgb niet goed verantwoord. Mijnheer heeft namelijk gezegd dat hij het geld heeft besteed aan hulp bij het doen van boodschappen en het winkelen bij Ikea, naai- en verstelwerk, eenmalige klussen in en rond het huis, grote schoonmaak en reiskosten. De beslissing van de gemeente blijkt technisch gezien niet geheel correct. Voordat de gemeente geld terugvordert, moet zij namelijk een zogeheten herzieningsbesluit nemen, en dat is hier niet gebeurd. Wie A zegt, moet ook... Een mevrouw staat ingeschreven in gemeente A. Hier deelt ze met haar neef een woonboot. Deze neef heeft behoefte aan enige privacy, daarom verblijft mevrouw zo'n vier maanden per jaar op een camping in gemeente B. Daarnaast verblijft mevrouw ook gemiddeld vier maanden per jaar in Zweden. Gemeente A heeft mevrouw voor 3 uur per week huishoudelijke verzorging in natura toegekend. Hierbij krijgt mevrouw zorg via een organisatie die een contract heeft met gemeente A. Deze zorg is dan ook enkel te gebruiken in gemeente A. Mevrouw heeft echter een vaste hulp, die zij ook wil inzetten in gemeente B en in Zweden. Daarom wil mevrouw de toegekende zorg ontvangen in de vorm van een pgb, daarmee kan zij zelf haar vaste hulp in dienst nemen. De gemeente A heeft hier echter bezwaar tegen omdat het lastig te controleren valt wanneer mevrouw op haar adres in gemeente A verblijft. Mevrouw maakt bezwaar tegen deze beslissing en de gemeente A wijst dit af. Gemeente A beroept zich hierbij op WVG-jurisprudentie. In de WVG (Wet Voorzieningen Gehandicapten, de voorganger van de Wmo) was opgenomen dat voorzieningen alleen gebruikt konden worden in de gemeente waar de aanvrager staat ingeschreven. De rechtbank is het echter niet eens met dit oordeel. Er staat volgens de Rechtbank nergens in de gemeentelijke Wmo-verordening en ook niet in de wettekst, dat een Wmo-voorziening - in dit geval de thuiszorg - enkel geleverd mag worden binnen één gemeente. Daarbij geeft de Rechtbank ook nog aan dat gemeente A niet voldoende rekening houdt met de omstandigheden van mevrouw. Zo is het voor mevrouw onmogelijk om zich in te schrijven bij gemeente B omdat zij op een camping niet permanent mag verblijven. De Rechtbank vindt tevens dat er geen zwaarwegende gronden zijn om mevrouw niet zelf te laten kiezen tussen zorg in natura en een pgb. Het verstrekte pgb zou namelijk gewoon te verantwoorden zijn. De rechtbank komt dan ook tot de conclusie dat mevrouw haar huishoudelijke verzorging gewoon in de vorm van een pgb moet kunnen krijgen. De pgb-gebruiker tekent bezwaar aan, maar dit betreft vooral de hoogte van het bedrag dat de gemeente wil terugvorderen. De gemeente verklaart het bezwaar gedeeltelijk gegrond en het terug te vorderen bedrag wordt ongeveer gehalveerd. Toch blijft de gemeente van mening dat mijnheer de pgb-gelden niet aan de betreffende soort klussen had mogen besteden. De pgb-gebruiker gaat in beroep bij de rechter. Deze wijst de gemeente op het ontbreken van het herzieningsbesluit, maar stelt dat de gemeente toch geld mag terug vorderen bij de pgb-gebruiker. De Wmo steekt volgens de rechter namelijk zó in elkaar dat iedere gemeente zijn eigen verantwoordingsregels mag hanteren. 11

12