Adviesgroep Indirecte Belastingen

Transcriptie

1 Nieuwsbrief 5 maart 2014 Adviesgroep Indirecte Belastingen In deze nieuwsbrief komen aan de orde: Hierbij ontvangt u de Nieuwsbrief Btw en Overdrachtsbelasting 2014, nr. 5 van Caraad. Deze nieuwsbrief verschijnt vier keer per jaar en belicht steeds een aantal actuele fiscale onderwerpen uit het voorafgaande kwartaal welke voor onze relaties relevant kunnen zijn. 1. Gemeenten. Het heen en weer van leerlingenvervoer 2. Woningcorporaties. Verkoop bestaand bezit en pro rata 3. Onroerende zaken. Toch herziening van btw over periode van leegstand? 4. Subsidies en btw. Bijdragen hogescholen aan woningcorporatie in bekostiging studentenhuisvesting géén prijssubsidie. 5. Btw en sportaccommodaties. Actualiteiten 6. Vennootschapsbelasting gemeenten. Actualiteiten 7. Zorg. Btw-plicht personenalarmering 8. 6% btw onderhoud woningen: een eigen verantwoordelijkheid van de corporatie! 9. Vervangen g-rekening door depotstelsel 10. Gemeenten. Btw-gevolgen decentralisaties 11. Btw privé gebruik auto: belastingdienst verzoekt om bezwaren in te trekken 1. Gemeenten. Het heen en weer van leerlingenvervoer Uitspraak: Gerechtshof Arnhem- Leeuwarden 4 februari 2014, zaaknummers 12/00111 en 12/00112 De vraag of de btw op leerlingenvervoer aftrekbaar of compensabel is voor gemeenten houdt de gemoederen al enkele jaren bezig. Een update. Naar aanleiding van het arrest Deventer uit 2005 (Collectief Vraagafhankelijk Vervoer is onder omstandigheden een btw-belaste prestatie van de gemeente en de btw op de inkoop van het vervoer is dan aftrekbaar) rees de vraag of de lijn die de Hoge Raad had uitgezet ook zou kunnen gelden voor het door of namens de gemeente geregelde leerlingenvervoer. Daarbij doen zich de volgende deelvragen voor: 1. Is leerlingenvervoer een volledig btw-belaste prestatie? 2. Is leerlingenvervoer alleen een btwbelaste prestatie als ouders een (meestal inkomensafhankelijke) bijdrage betalen? 3. Is de btw declarabel bij het BTWcompensatiefonds als de btw niet aftrekbaar is? Over deze kwestie lopen twee gerechtelijke procedures (gemeenten Borsele en Montferland) die inmiddels in verschillende stadia van behandeling zijn beland. De zaak van de gemeente Borsele ligt inmiddels bij de Hoge Raad. Het Gerechtshof in Den Haag had daarin beslist dat de gemeente btw-belast presteert als de ouders bijdragen in de kosten. Dat de bijdrage afhangt van het inkomen van de ouders doet daarbij niet ter zake. Als gevolg van dit btw-belast presteren kwam de gemeente een volledig recht op aftrek van btw toe, aldus het gerechtshof. De beantwoording van de vraag of de gemeente Borsele recht had op compensatie van btw (voor zover deze niet aftrekbaar zou zijn) behoefde aldus geen beantwoording. Op 29 januari 2014 heeft Advocaat-Generaal Van Hilten in haar conclusie gesteld dat de gemeente voor het vervoer tegen vergoeding wel btw-ondernemer is, maar voor het pagina 1

2 gratis vervoer niet. Dat zou dus leiden tot een gedeeltelijke aftrek van btw op de vervoerskosten. De A-G is daarom van mening dat de gemeente ten onrechte niet-ontvankelijk is verklaard voor wat betreft de gevraagde btw-compensatie. Het is nog afwachten of de Hoge Raad de conclusie(s) van de A-G overneemt. Kort na de conclusie van de A-G deed het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden uitspraak in de kwestie Montferland (4 februari 2014). Daar speelden in feite dezelfde vragen als in de procedure Borsele. Het Gerechtshof Arnhem- Leeuwarden kwam echter tot een ander oordeel: er is geen sprake van een rechtstreeks verband tussen de vervoersprestatie en de (inkomensafhankelijke) bijdrage van de ouders en er is daarom geen sprake van een economische activiteit door de gemeente. Ofwel de gemeente komt in het geheel geen recht op btw-aftrek toe! De btw kan ook niet worden gedeclareerd bij het BTWcompensatiefonds, omdat de uitsluitingsbepaling ( individuele verstrekking ) van toepassing is. Het is op het moment van het schrijven van dit bericht nog niet duidelijk of cassatie wordt ingesteld tegen de uitspraak van Hof Arnhem- Leeuwarden. Het is wel de vraag of de zaak Montferland voor de praktijk nog van belang is, nu de kwestie al bij de Hoge Raad is beland en er (hopelijk) binnenkort arrest zal worden gewezen. Gezien de onduidelijkheden over de btw-consequenties raden wij gemeenten aan om bezwaar te (blijven) maken tegen de ingediende btw-aangiften en opgaven BTW-compensatiefonds. 2. Woningcorporaties. Verkoop bestaand bezit en pro rata Aanleiding: Wijziging beleid Belastingdienst; Conclusie AG van Hilten 30 oktober 2013, zaaknr. 12/05835 Op basis van een arrest van het Hof van Justitie van 6 maart 2008 huldigt de belastingdienst het standpunt dat woningcorporaties bij de berekening van de pro rata sleutel de omzet uit verkoop van voormalige huurwoningen moeten meetellen als vrijgestelde omzet. Dit betekent in veel gevallen een aanzienlijke daling van het percentage aftrek van btw op de algemene kosten. Tot deze uitspraak was het de praktijk dat deze omzet viel onder de uitzondering voor het het afstoten van bedrijfsmiddelen, die bij de berekening van het pro rata niet in aanmerking genomen hoeven te worden. Deze discussie is onderwerp van een aantal rechtszaken. Eén van die zaken is in hoger beroep door Gerechtshof Leeuwarden in het voordeel van de woningcorporatie beslecht. Het Ministerie van Financiën heeft beroep in cassatie aangetekend tegen deze uitspraak. Het wachten is nu op de beslissing van de Hoge Raad die medio 2014 wordt verwacht; de conclusie van de Advocaat-Generaal is overigens niet in lijn met de beslissing van het Hof. Deze conclusie is een niet-bindend advies aan de Hoge Raad. Omdat deze kwestie al langer speelt zijn veel pro rata teruggaven verleend op basis van het (ongunstige) standpunt van de fiscus met een al dan niet expliciete toezegging alsnog een aanvullende teruggaaf te verlenen indien de Hoge Raad beslist ten gunste van de corporaties. Onlangs heeft de Belastingdienst aangegeven dat gedane toezeggingen uiteraard worden gerespecteerd, maar dat niet langer vanzelfsprekend terugwerkende kracht zal worden verleend aan een voor de corporaties gunstige uitspraak van de Hoge Raad. Deze koerswijziging is kennelijk landelijk beleid waarbij is aangegeven dat ook in dit geval bij nieuwe jurisprudentie geen terugwerkende kracht wordt verleend. Indien niet tijdig bezwaar is gemaakt, zal een formele afwijzing volgen ook als de Hoge Raad positief beslist. Op dit nieuwe beleid valt naar onze mening het nodige af te dingen. Indien de procedure voor de Hoge Raad goed afloopt voor de corporaties pagina 2

3 is het daarom niet raadzaam om zonder meer in te stemmen met een dergelijke afwijzing. Om de omvang van de discussie met de belastingdienst over de terugwerkende kracht te beperken, is het wel raadzaam om bezwaar te maken tegen de btw-aangifte over het vierde kwartaal van 2013 (voor zover dit nog niet gebeurd is) en alle komende aangiftetijdvakken totdat de Hoge Raad heeft beslist. 3. Onroerende zaken. Toch herziening van btw over periode van leegstand? Uitspraak: Rechtbank Arnhem, 6 december 2012, zaaknr. 11/4103, Conclusie A-G van Hilten, 28 januari 2014, zaaknr. 13/00282 In het besluit van 25 november 2011, nr. BLKB 2011/641M, geeft de staatssecretaris aan op welke wijze naar zijn mening met de aftrek van btw bij onroerende zaken moet worden omgegaan gedurende periode van leegstand. Een aspect dat daarbij vooral tot discussie leidt, is de aftrek van btw bij leegstand ná de eerste ingebruikname van de onroerende zaak. Volgens de staatssecretaris geeft de leegstand van onroerende zaken als zodanig geen aanleiding tot herziening van de eerder in aftrek gebrachte aanschaf-btw. Leegstand is niet aan te merken als fictief belast of vrijgesteld gebruik. De rechtbank was het in haar uitspraak weliswaar met de staatssecretaris eens dat leegstand niet is aan te merken als gebruik voor belaste handelingen, maar gaf ook aan dat de wijziging van belast of vrijgesteld gebruik naar een situatie van niet gebruik wel een wijziging is die tot een herziening van de btw op de aanschafkosten kan leiden. De rechtbank oordeelde verder dat indien gedurende de herzieningstermijn sprake is van niet gebruik, het voorgenomen gebruik (opnieuw) bepalend is voor de omvang van de aftrek van btw op de aanschafkosten. Aangezien de belanghebbende het kantoorpand eerst vrijgesteld had verhuurd en tijdens de opvolgende leegstand het voornemen had om het kantoorpand belast te gaan verhuren, oordeelde de rechtbank dat belanghebbende de aanvankelijk niet in aftrek gebrachte btw tijdens de leegstand via de herziening voor een evenredig deel kon terugvragen. Bij wijze van sprongcassatie is de zaak vervolgens voorgelegd aan de Hoge Raad. Sinds het verschijnen van de uitspraak van de rechtbank is deze in de literatuur uitvoerig besproken. Daarin is veel steun te vinden voor de uitspraak, maar ook kritiek. De Advocaat- Generaal bij de Hoge Raad is nu in essentie tot dezelfde conclusie is gekomen als de rechtbank. Het oordeel van de A-G is dus (ook) dat een herziening van btw kan plaatsvinden op basis van het voorgenomen gebruik van belastingplichtige ten tijde van leegstand. Indien de Hoge Raad deze (niet bindende) conclusie volgt, leidt dit tot een belangrijke wijziging in het huidige beleid van de staatssecretaris. Dit belang wordt alleen maar versterkt door de aanhoudende economische omstandigheden en het effect voor andere situaties waarin het niet-gebruik van een investeringsgoed op basis van het voorgenomen gebruik kan leiden tot aanvullende aftrek (of terugbetaling!) van btw. Het kan echter mogelijk nog wel even gaan duren voordat we van de Hoge Raad duidelijk verkrijgen over deze situatie. De A-G adviseert, ondanks haar bevindingen, toch om prejudiciële vragen aan het Europese Hof van Justitie voor te leggen. En gezien het belang van de rechtsvraag is dat begrijpelijk. 4. Subsidies en btw. Bijdragen hogescholen aan woningcorporatie in bekostiging studentenhuisvesting géén prijssubsidie. Uitspraak: Hoge Raad 10 januari 2014, zaaknr. 11/04916 In deze procedure draaide het om de vraag of onder de noemer van subsidie of bijdrage door een tweetal hogescholen aan een woningcorporatie verstrekte bedragen waren aan te merken als vergoedingen waarover btw pagina 3

4 verschuldigd was. De woningcorporatie had in de stad waar de hogescholen gevestigd waren huisvesting gerealiseerd voor buitenlandse studenten van de beide hogescholen. In de samenwerkingsovereenkomst tussen de hogescholen en de woningcorporatie was vastgelegd dat de corporatie recht had op een exploitatiebijdrage en op een vergoeding leegstand. De eerste bijdrage was een tussen partijen overeengekomen bijdrage van de hogescholen in het (voorzienbare) exploitatietekort op de exploitatie van de studentenkamers. De tweede bijdrage was een compensatie door de hogescholen in geval er sprake zou zijn van een bepaalde mate van leegstand. De rechtbank in Leeuwarden oordeelde dat de beide bijdragen waren onderworpen aan het algemene btw-tarief (destijds 19%). In hoger beroep oordeelde Gerechtshof Leeuwarden dat de bijdragen waren aan te merken als prijssubsidies, die hetzelfde fiscale lot delen als het btw-regime dat op de huur van de kamers zelf van toepassing was. In dit specifieke geval was dat 6% btw. De Hoge Raad tenslotte oordeelde dat dit oordeel van het Gerechtshof niet juist was, maar heeft zelf geen eindoordeel in de zaak gegeven. De Hoge Raad heeft het Gerechtshof in Den Bosch verzocht om te onderzoeken en te oordelen of er sprake is van een belastbare subsidie. De kern van de vraag die resteert is of de hogescholen als afnemer gezien kunnen worden van een dienst die de corporatie aan hen heeft verricht. Als deze vraag bevestigend wordt beantwoord, is er sprake van een belastbare subsidie. In het andere geval is er sprake van een onbelastbare bijdrage c.q. subsidie. Deze procedure illustreert de btw-problematiek bij gezamenlijke projecten van woningcorporaties, zorginstellingen, onderwijsinstellingen en/ of gemeenten. Bedragen die onder de noemer bijdrage of subsidie worden verstrekt, kunnen onderworpen zijn aan btw-heffing. Wanneer men zich van meet af aan bewust is van dit risico, bestaan er in de praktijk echter vaak goede manieren om dit risico op voorhand uit te sluiten. 5. Btw en Sportaccommodaties. Actualiteiten Aanleiding: Vragen van de Kamerleden Omtzigt en Bruins Slot, 12 december 2013, nummer 2013Z24520 Uitspraak: Rechtbank Gelderland 19 november2013, AWB-13/4182, Hof van Justitie 19 december 2013, zaak C-495/12 Op 11 december 2013 is door een tweetal leden van de Tweede Kamer een aantal vragen gesteld aan de staatssecretaris van Financiën over onder meer de toepassing van het Sportbesluit. Dit Sportbesluit beschrijft de beleidsregels van de staatssecretaris van Financiën/de Belastingdienst in relatie tot de exploitatie van (buiten) sportaccommodaties. Als aan de voorwaarden van het Sportbesluit wordt voldaan, mag door de exploitant van de sportaccommodatie 6% btw worden berekend over de (veelal relatief lage) gebruiksvergoeding en mag de btw op de investerings- en exploitatiekosten volledig in aftrek worden gebracht. In de Kamervragen komen o.a. de uitspraak van rechtbank Gelderland van 19 november 2013 aan de orde en de inconsequente toepassing van het Sportbesluit door verschillende eenheden van de Belastingdienst. De staatssecretaris heeft al op 19 december 2013 zijn antwoorden op deze vragen gepubliceerd. Op dezelfde dag (!) heeft het Hof van Justitie een belangrijke uitspraak gedaan over de (Europese) btw-vrijstelling voor diensten die nauw samenhangen met sportbeoefening. Hoewel de staatssecretaris in zijn antwoorden geen rekening heeft kunnen houden met deze uitspraak, menen wij dat deze uitspraak van invloed kan zijn op de toepassing van het Sportbesluit. Hierna gaan wij kort op deze drie onderwerpen in. pagina 4

5 Uitspraak van de rechtbank Gelderland van 19 november 2013, nr. AWB13/4182 Kern van deze zaak is dat de rechtbank een stichting-vereniging -model voor de exploitatie van een kunstgrasveld fiatteert. In een stichting-vereniging model wordt een (buiten) sportaccommodatie aangelegd en geëxploiteerd door een aan de voetbalvereniging gelieerde (vastgoed)stichting. Op die wijze wordt de btw van de aanleg/het onderhoud aftrekbaar, terwijl dit niet mogelijk is als de vereniging zelf eigenaar en gebruiker van de accommodatie is. Vermeldenswaard is dat de rechtbank de stichting en vereniging niet met elkaar vereenzelvigt, hoewel bestuursleden van de vereniging ook lid zijn van het bestuur van de stichting en er vrijwilligers zijn die zowel voor de vereniging als voor de stichting werkzaamheden verrichten. Van belang is verder dat de stichting het kunstgrasveld aan meerdere gebruikers ter beschikking stelt en dat niet is gebleken dat de vereniging invloed kan uitoefenen op of in overwegende mate zeggenschap heeft over het financiële beleid van de stichting. Tegen deze uitspraak van de rechtbank is door de Belastingdienst hoger beroep ingesteld. Vanwege dit hoger beroep geeft de staatssecretaris aan dat de Belastingdienst vooralsnog geen gevolg zal geven aan deze uitspraak. De Belastingdienst is anders de rechter van mening het Sportbesluit niet kan worden toegepast en dat daarmee geen recht op aftrek van voorbelasting bestaat voor de aanleg van een kunstgrasveld in het onderhavige stichting-vereniging-model. Hof van Justitie 19 december 2013 (C-495/12) Deze procedure gaat over een Engelse golfclub. De golfclub ontving onder meer contributies van haar leden en zogeheten greenfees van bezoekers/ niet-leden. In eerste instantie had de golfclub ook btw voldaan over de greenfees. Op basis van eerdere rechtspraak van het Hof van Justitie (Canterbury Hockeyclub) is voor deze btw een verzoek tot teruggaaf gedaan. Dit verzoek is door de Engelse Belastingdienst afgewezen. Bij het Hof van Justitie gaat het om de vraag of voor het gebruik van de golfbaan door de bezoekers/nietleden de btw-vrijstelling moet worden toegepast die geldt voor diensten die nauw samenhangen met de beoefening van sport en die worden verricht door een instelling zonder winstoogmerk (ook wel: de sportvrijstelling). Het Hof van Justitie overweegt dat de toegang tot het golfterrein noodzakelijk/onontbeerlijk is om de golfsport te beoefenen en daarom nauw samenhangt met de beoefening van de golfsport. Als deze dienst wordt verleend door een instelling zonder winstoogmerk dan geldt aldus het Hof van Justitie de sportvrijstelling onverkort, ongeacht of de speler lid is of niet. Het Hof van Justitie benadrukt nog dat voor de toepassing van de sportvrijstelling in de BTW-richtlijn geen onderscheid is gemaakt tussen leden en niet-leden. Met deze uitleg van het Hof van Justitie lijkt de sportvrijstelling in de Nederlandse btw-wetgeving niet langer in overeenstemming met de BTW-richtlijn. Op dit moment is echter onduidelijk in welke mate deze uitspraak van invloed zal zijn op het Sportbesluit en de toepassing daarvan door o.a. gemeenten. In zijn antwoord op de Kamervragen geeft de staatssecretaris aan dat hij het Sportbesluit wil actualiseren. Dat het nieuwe Sportbesluit er nog niet is heeft mogelijk te maken met deze uitspraak van het Hof van Justitie. Inconsequente toepassing Sportbesluit? In hun vragen besteden de Tweede Kamerleden ook aandacht aan verschillende andere situaties waarop het Sportbesluit van toepassing is en het feit dat de Belastingdienst die situaties in hun ogen verschillend behandelt. In zijn antwoorden benadrukt de staatssecretaris dat het Sportbesluit interpretatief en goedkeurend beleid bevat en dat dit beleid naar zijn mening in lijn is met de rechtspraak tot op dit moment. Het is echter de inspecteur die op basis van feiten en omstandigheden in ieder individueel geval een oordeel moet geven over de toepassing van het Sportbesluit. pagina 5

6 Het is juist deze vrijheid in uitleg van het Sportbesluit die in de praktijk niet zelden wordt ervaren als een inconsequente toepassing van het Sportbesluit. Het is te hopen dat de staatssecretaris ook hiervoor oog heeft bij het actualiseren van het Sportbesluit, zodat in de toekomst sprake kan zijn van een heldere een eenduidige uitleg van het Sportbesluit. Dan zien de Kamerleden hun wens gehonoreerd en wordt de praktijk gediend. 6. Vennootschapsbelasting gemeenten. Actualiteiten De invoering van de vennootschapsbelastingplicht voor commerciële activiteiten van onder andere gemeenten nadert met rasse schreden. In 2015 moet deze belastingplicht vorm hebben gekregen en per 1 januari 2016 zijn ingevoerd. Onder commerciële activiteiten worden in dit verband de activiteiten verstaan die zowel door de gemeente als door private partijen (kunnen) worden verricht; het hoeft niet zo te zijn dat de gemeente met die activiteit -zoals de exploitatie van een zwembadhet realiseren van winst nastreeft. De exacte vorm en de reikwijdte van de regeling is op dit moment nog niet bekend. Gelet op het vorenstaande is het wel duidelijk dat vrijwel elke gemeente met de belastingplicht te maken zal krijgen. In een aantal situaties kan of zal er sprake zijn van winstgevende bedrijfsmatige activiteiten (zoals het parkeerbedrijf of onderdelen van het grondbedrijf) van de gemeente. Mede door de vele afboekingen op grondposities de afgelopen jaren is het niet ondenkbeeldig dat er in de toekomst binnen onderdelen van het grondbedrijf (hogere) winsten worden gerealiseerd als de economie opleeft en de vraag naar grond toeneemt. De overschotten behaald met de commerciële activiteiten worden door de gemeente gebruikt om andere specifieke gemeentelijke en maatschappelijke activiteiten te bekostigen. Deze specifieke activiteiten zullen veelal niet onder de winstbelasting. Dit kan ertoe leiden dat de overschotten behaald met de belastingplichtige activiteiten worden belast met vennootschapsbelasting, waardoor 25% van de gerealiseerde winst als belasting moet worden afgedragen, terwijl de kosten c.q. de verliezen uit de specifieke gemeentelijke en maatschappelijke activiteiten niet tegen deze winsten kunnen worden afgezet. Een aantal gemeenten brengt momenteel al in kaart wat het budgettaire effect van deze belastingplicht vanaf 2016 voor hen zal zijn. Afhankelijk van de uitkomsten van die inventarisatie kan vervolgens de vraag opkomen of het wenselijk is om de winstgevende en verlieslatende activiteiten op dusdanige wijze te bundelen dat deze voor de heffing van de winstbelasting kunnen worden gesaldeerd. Of en in hoeverre gemeenten hun activiteiten moeten structureren om de belastinglast laag te houden, zal afhangen van de aanwezigheid van belastingplichtige activiteiten en van de bestuurlijke mogelijkheden en wensen. Ook de vorm van de wetgeving zal daarin uiteraard een belangrijke rol spelen. 7. Zorg. Btw-plicht personenalarmering Aanleiding: Wijziging Uitvoeringsbesluit Omzetbelasting per 1 januari 2014 Als onderdeel van het Belastingplan 2014 is in september 2013 aangekondigd dat bejaarden-en zorginstellingen over de vergoeding voor de personenalarmering btw verschuldigd zullen zijn. Met personenalarmering wordt gedoeld op technische faciliteiten die ouderen worden geboden om hulp in te roepen indien daaraan behoefte bestaat. Reden voor het in de heffing betrekken van deze diensten is dat commerciële bedrijven vergelijkbare diensten verrichten als bejaarden-en zorginstellingen en dat een btw-vrijstelling voor laatstgenoemde instellingen tot verstoring van concurrentie zou leiden. pagina 6

7 Sinds 1 januari van dit jaar zijn de leveringen en diensten in het kader van personenalarmering aldus uitgesloten van de btw-vrijstelling voor instellingen op het gebied van bejaardenzorg voor prestaties die in het bijzonder zijn gericht op het handhaven of bevorderen van de mogelijkheden voor ouderen om zo lang mogelijk zelfstandig te blijven wonen. Toch zijn wij er niet van overtuigd dat de diensten met betrekking tot personenalarmering in alle gevallen leiden tot heffing van btw. De btw-vrijstelling voor zorg verleend aan in een inrichting opgenomen personen is onveranderd gebleven. Voor een instelling die zorg verleent aan ouderen om zo lang mogelijk zelfstandig te blijven wonen, is personenalarmering slechts een onderdeel van die zorg. Het is dan de vraag of de alarmering als afzonderlijke dienst in aanmerking moet worden genomen of dat deze dienst opgaat in de vrijgestelde zorg. Daarnaast is de splitsing tussen zorg aan in de inrichting opgenomen personen en bewoners van aanleunwoningen niet terug te vinden in de EU-richtlijnen; het is dan de vraag of deze beperking van de vrijstelling in de Nederlandse wetgeving op basis van de EU-richtlijn wel houdbaar is. In de praktijk blijkt dat de invulling van de personenalarmering sterk kan verschillen, zo wordt er al dan niet betaald voor de faciliteiten om hulp in te kunnen roepen en wordt de zorg soms door de familie of vrienden verricht en in andere gevallen door de zorginstelling zelf verricht, of juist weer uitbesteed. Het mag duidelijk zijn dat de beantwoording van de vraag of al dan niet btw verschuldigd is sterk afhankelijk is van de specifieke invulling van de feiten en omstandigheden. 8. Juiste tarieftoepassing 6% btw planmatig onderhoud en woningverbetering: een eigen verantwoordelijkheid van de corporatie! De voorwaarden voor de toepassing van het tijdelijk lage btw-tarief op verbouwingen zijn door uitgebreide toelichtingen van de belastingdienst in de praktijk inmiddels goed bekend. Een belangrijk aspect in deze toelichtingen is tot op heden onbelicht gebleven. Wij doelen in dit verband op de positie van woningcorporaties als eigenbouwer bij de uitvoering van planmatig onderhoud en niveauverbetering van bestaande huurwoningen. Eigenbouwer is de opdrachtgever die zelf geen aannemer is, maar wel voldoende kennis heeft om als aannemer op te treden en de feitelijke leiding over het werk te voeren. Voor planmatig onderhoud en woningverbeteringsprojecten wordt een woningcorporatie doorgaans als eigenbouwer aangemerkt. Een eigenbouwer wordt voor de toepassing van de verleggingsregeling (btw) en de Wet Ketenaansprakelijkheid (loonheffingen en premies sociale verzekeringen) gelijkgesteld met een aannemer. Waar het gaat om de btw wordt de voldoening daarvan in dat geval verlegd naar de opdrachtgever (de corporatie). De corporatie is gehouden de over het werk (renovatie, woningverbetering) verschuldigde omzetbelasting te voldoen op haar eigen btwaangifte. De verplichting om de verschuldigde (verlegde) btw op aangifte te voldoen, brengt ook de verantwoordelijkheid met zich mee om vast te stellen of de verschuldigde btw tot het juiste bedrag is vastgesteld. De corporatie is namelijk wettelijk gehouden om de aan haar uitgereikte btw-aangiften tijdig, volledig en juist in te dienen. Gezien de op haar rustende wettelijke verplichting om correcte btw-aangiften in te dienen, is het onvoldoende indien de woningcorporatie de opgaaf van de aannemer met de verdeling tussen de grondslag 6% en 21% btw zonder verdere toelichting of controle accepteert. In haar hoedanigheid van belastingplichtige is de corporatie gehouden om (minimaal) de berekening van de aannemer te controleren. In een aantal gevallen zal dit leiden tot de constatering dat er een gunstiger verdeling tussen materiaal (21% btw) en arbeid (6% btw) mogelijk is, althans wanneer men de meeste pagina 7

8 recente inzichten over de regeling in acht neemt. De op de eigenbouwende corporatie rustende plicht om de berekening van de tarieftoepassing te checken, kan dan aldus met klinkende munt worden beloond! 9. Vervangen g-rekeningen door depotstelsel (Wet Ketenaansprakelijkheid) Met ingang van 1 juli 2014 zal het systeem van G-rekeningen wijzigen. Per die datum zal een depotstelsel worden ingevoerd. Per saldo betekent de wijziging dat stortingen op een G-rekening van een (onder)aannemer straks niet meer mogelijk is, maar dat de (hoofd) aannemer/eigenbouwer de betalingen van het loonheffingen- en btw deel van de factuur van de (onder)aannemer rechtstreeks moet storten bij de Belastingdienst. In de meeste gevallen wordt de voldoening van de btw in de bedoelde relaties verlegd naar de opdrachtgever (aannemer c.q. eigenbouwer), zodat er geen sprake is van storting van btw-bedragen. De bedoelde verleggingsregeling geldt echter niet voor de inhuur van personeel; in zoverre kan er wel sprake zijn van (rechtstreekse) stortingen op de depotrekening van de belastingdienst. De rechtstreekse storting wordt door de Belastingdienst in depot gehouden en de (onder) aannemer kan het depot gebruiken voor de betaling van loonheffingen en omzetbelasting aan de Belastingdienst. Het depot kan ook worden aangewend voor betalingen aan onderaannemers middels het doorboeken naar een depot van een ander. Deze wijziging is van belang voor organisaties die als eigenbouwer worden aangemerkt (zoals woningcorporaties die onder eigen toezicht bouwen). Gedurende een overgangstermijn van een jaar blijft een (bevrijdende) storting op de g-rekening mogelijk. Het is echter zaak om de ontwikkelingen actief in de gaten te houden en er voor te zorgen dat de organisatie tijdig op deze wijziging is voorbereid! 10. Gemeenten. Btw-gevolgen decentralisaties Aanleiding: Brief van de VNG aan haar leden, 27 februari 2014 In nieuwsbrief 3 hebben wij aandacht geschonken aan de btw-problematiek bij de decentralisatie van taken in het sociale domein aan gemeenten. Naar verwachting zal er in de nieuwe situatie (2015) door de gemeenten méér btw voldaan moeten worden omdat de huidige btw-vrijstellingen voor samenwerkingsverbanden en (jeugd)zorg in de nieuwe situatie niet toereikend zullen zijn om een toename van de btw-druk te voorkomen. Op dit moment vindt er overleg plaats tussen het Ministerie van VWS en het Ministerie van Financiën over een eventuele aanpassing van de (zorg) vrijstellingen uit de Wet OB met het oog op de situatie vanaf In dit licht is tevens relevant dat er met ingang van 2015 een plafond op het BTW-compensatiefonds wordt ingevoerd; een toename van de btw-druk als gevolg van de decentralisatie zou kunnen leiden tot een overschrijding van het plafond. Uit verschillende bronnen is af te leiden dat bij nieuwe taken voor gemeenten en provincies de compensabele btw in de bijbehorende geldstroom wordt gestort in het BCF en het plafond hiervoor wordt verhoogd. Er zal daarnaast naar verwachting echter ook sprake zijn van (bijkomende) btw als gevolg van bijvoorbeeld het aangaan van nieuwe samenwerkingsverbanden voortvloeiend uit de decentralisaties. In zijn brief van 11 juli 2013 aan de voorzitter van de Tweede Kamer heeft de minister van BZK aangegeven dat er een ambtelijke werkgroep wordt ingericht die zal bezien hoe, op het moment dat het plafond van het BCF gaat knellen, bepaald kan worden in hoeverre dat ligt aan deze (bijkomende) btw. Inmiddels is bekend dat deze werkgroep zijn bevindingen in mei zijn bevindingen zal presenteren. Daarnaast heeft de VNG in algemene zin aangegeven op zoek te zijn naar oplossingen voor het btw-vraagstuk bij samenwerkingsverbanden. pagina 8

9 Wij onderkennen deze problematiek, maar ervaren in de praktijk ook dat er in veel situaties goed werkbare oplossingen toegepast kunnen worden. Verder lijkt er met betrekking tot het aangaan van samenwerkingsverbanden in het sociale domein sprake te zijn van een door de Rijksoverheid opgelegde plicht. In een aantal situaties kunnen wij ons voorstellen dat btw-heffing in geval van (een van hogerhand opgelegde) samenwerking dan niet aan de orde is, omdat de gemeente bij de uitoefening van aan haar opgedragen taken als regel buiten de heffing van btw dient te blijven. 11. Btw privé gebruik auto: belastingdienst verzoekt om intrekking bezwaren De afgelopen jaren is er veel te doen geweest omtrent de btw-correctie op het privégebruik van de auto van de zaak, waaronder de per 1 juli 2011 gewijzigde btw-correctiemethode. Tegen de correctiemethode vóór 1 juli 2011 zijn veel procedures gevoerd met het doel de btw-correctie voor de ondernemers zoveel mogelijk te beperken. Veel ondernemers hebben in verband met de lopende procedures bezwaar aangetekend tegen de door hen zelf aangegeven correctie voor het privégebruik. Deze bezwaren zijn aangehouden in afwachting op de uitkomst van de lopende procedures. Deze procedures zijn in het voordeel van de Belastingdienst beslecht en om die reden wil de Belastingdienst graag dat de ondernemers de ingediende bezwaarschriften over de tijdvakken 2010 en eerder intrekken. De Belastingdienst verstuurt hiervoor brieven aan de betreffende ondernemers. Heeft u een dergelijke brief ontvangen, dan raden wij aan eerst te beoordelen of in de tijdvakken waarover bezwaar is aangetekend toch nog recht bestaat op een teruggaaf. De meeste ondernemers hebben namelijk over de tijdvakken 2008 tot en met 2010 een correctie toegepast op basis van de forfaitaire methode van 12% van de bijtelling in de loonbelasting. Het is onder voorwaarden ook mogelijk om de correctie op basis van het werkelijke gebruik toe te passen, waarbij in bepaalde gevallen is goedgekeurd de correctie mag worden gemaakt op basis van 27% van de werkelijke btw-druk op de lease- en brandstofkosten. Als aan de voorwaarden wordt voldaan is doorgaans een btw-correctie op basis van de laatste methode voordeliger en ontstaat alsnog een recht op teruggaaf. pagina 9

10 Deze nieuwsbrief is een uitgave van: Caraad Belastingadviseurs B.V. Postbus CA GRONINGEN Redactie mr. M. Thalen mr. T. Rothengatter drs. V. B.Holtrop mr. B.J. Mulder J. Egberink De inhoud van deze nieuwsbrief is tot stand gekomenin samenwerking met DHK Tax & Legal, Rotterdam. Abonnementen Een gratis abonnement verkrijgt u na aanmelding. Aanmelden kan door u in te schrijven via onze website of door een te sturen met vermelding van uw naam en adresgegevens van uw organisatie naar info@caraad.com. Disclaimer Ondanks alle zorg die aan deze uitgave is besteed, blijven vergissingen mogelijk. Caraad Belastingadviseurs aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor onvolledigheden en/of onjuistheden, noch voor de gevolgen van activiteiten die worden ondernomen op basis van deze uitgave. Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande toestemming van Caraad Belastingadviseurs worden vermenigvuldigd. pagina 10