SAMENVATTING REVALIDATIE NA EEN BEROERTE RICHTLIJNEN EN AANBEVELINGEN
|
|
- Erik Willem Bogaerts
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 SAMENVATTING REVALIDATIE NA EEN BEROERTE RICHTLIJNEN EN AANBEVELINGEN
2 INHOUDSOPGAVE A ALGEMENE UITGANGSPUNTEN VAN REVALIDATIE Succesfactoren 1 Start revalidatie 1 Revalidatieplan 2 Klinimetrie 2 Behandeling 3 Neurologische behandelmethodes 4 Behandelbeleid 4 Ontslagbeleid 4 Communicatie met patiënt en familie 5 Autonomie patiënt 5 B ORGANISATIE VAN DE ZORG Stroke units en stroke services 7 Rol van de arts 7 Continuïteit van de zorg 7 Ontslag naar huis 8 Afstemming en samenwerking hulpverleners 9 C HET REVALIDATIE PROCES C 1 Cognitie, emotie en gedrag 11 C 2 Vermoeidheid, uithoudingsvermogen en basisvaardigheden 15 C 3 Communicatie 17 C 4 Mobiliteit 19 C 5 Persoonlijke verzorging 21 C 6 Dagbesteding 25 C 7 Relaties, begeleiding familie en Naasten 26 C 8 Complicaties 27 D KLINIMETRIE: EEN OVERZICHT 29
3 N.B. De paginanummers verwijzen naar: Revalidatie na een beroerte; Richtlijnen en aanbevelingen voor zorgverleners Nederlandse Hartstichting, 2001 Volledige document downloaden via
4 A ALGEMENE UITGANGSPUNTEN VAN REVALIDATIE 1 Succesfactoren (p. 47) Effectiviteit van revalidatie wordt bepaald door: Mate van samenhang waarmee revalidatiezorg wordt aangeboden Moment van aanvang van revalidatie Dagelijkse intensiteit van de revalidatie Doelgerichtheid van de revalidatie Manier waarop vaardigheden aangeleerd en de rol van voorlichting aan patiënt, partner en hulpverlener Vroege start revalidatie (binnen 72 uur) Revalidatie starten door multidisciplinair stroketeam op een stroke unit Start revalidatie (p. 50) Uitgangspunt van communicatie: ICIDH*-model van stoornissen, activiteiten (beperkingen) en participatie (handicaps) Prognose zo spoedig mogelijk inschatten: o Stellen van therapeutisch haalbare doelen o Anticiperen op mogelijke gevolgen van de beroerte voor de patiënt o Bepaal ontslagbeleid Volg zorgvuldige diagnostische procedure: Bepaal medisch neurologische toestand Bepaal stoornissen en beperkingen in motorisch, ADL, cognitief, emotioneel, gedragsmatig en communicatief functioneren Bepaal sociale en maatschappelijke aspecten van het functioneren Gebruik gestandaardiseerde, gevalideerde meetinstrumenten Documenteer resultaten diagnostische procedure in medisch dossier patiënt ICIDH Model Informatie en vragenlijsten Website: www3.who.int/icf/icftemplate.cfm
5 2 Algemene uitgangspunten van revalidatie Revalidatieplan (p. 41, 50) Inhoud revalidatieplan Stel multidisciplinaire revalidatiedoelen Stel realistisch doelen: in termen van de huidige beperkingen en de hulpvraag van de patiënt Relateer doelen aan co-morbiditeit Laat doelen aansluiten bij de mogelijkheden voor herstel Houd rekening met het natuurlijk herstel van functionaliteit Laat ze aansluiten bij wensen en behoeften van patiënt en naastbetrokkenen Neem geplande interventies op Bespreek het met patiënt en naastbetrokkenen Vraag instemming van alle betrokkenen Klinimetrie (p. 50) Zorg voor regionale consensus in klinimetrie voor stoornissen, activiteiten en participatie Formuleer gemeenschappelijk doelen binnen en tussen disciplines van instellingen en toets deze op haalbaarheid (evaluatie) Basale lichamelijke beperkingen vastleggen m.b.v. Barthel-index Behandeldoelen opstellen mbv COPM* * Barthelindex dowloaden via: *COPM op te vragen bij Mary Law: Lawm@mcmaster.ca
6 Algemene uitgangspunten van revalidatie 3 Behandeling (p. 55) Behandeling geven volgens principes van effectief leren* Behandelprogramma afstemmen op individuele patiënt, conditie en belastbaarheid Hulp aan de patiënt zo veel mogelijk beperken Patiënt zo veel mogelijk zelf laten te oefenen Zoveel mogelijk functionele therapie geven Patiënten zo gauw mogelijk in hun eigen (woon)omgeving laten revalideren [ mits thuissituatie en draagkracht van de patiënt en naastbetrokkenen dat toelaten] * Principes van effectief leren Geleerde taak moet functioneel en betekenisvol zijn voor patiënt in dagelijks functioneren Intensiteit revalidatie gedoseerd aanbieden Niveau taak moet haalbaar zijn voor patiënt Logisch opbouw van leertaak: van makkelijk naar moeilijk Herhaling van leertaak met variatie Terugkoppeling over prestatie geven aan patiënt, stimuleren en corrigeren Instructies aan patiënt: duidelijk, simpel en kort.
7 4 Algemene uitgangspunten van revalidatie Neurologische behandelmethodes (p ) Hanteer binnen één zorgketen dezelfde methode neurologische behandelmethode Geen meerwaarde bekend voor specifieke neurologische behandelmethode Behandelbeleid (p. 60, 61) Organiseer wekelijks multidisciplinair werkoverleg Leden behandelteam: zorg voor kennis over invloed van de cognitieve, emotionele en gedragsmatige gevolgen van de beroerte op het dagelijks functioneren en de therapiesituaties Bespreek elke patiënt iedere vier tot zes weken uitvoerig + stel op grond daarvan het behandelplan bij Behandelbeleid en behandelsetting heroverwegen indien geen verbetering tussen 2 opeenvolgende evaluaties Ontslagbeleid (p. 60) Ontslagbeleid opnemen als vast onderdeel van het multidisciplinair overleg Voorbereiding ontslag starten bij aanvang revalidatie Ontslag als gestelde behandeldoelen behaald zijn Ontslag naar huis na uitgebreide beoordeling van: Functionele toestand van de patiënt Leefomstandigheden thuis Zorg en de opvang door familie en anderen Financiële mogelijkheden Beschikbaarheid van sociale en maatschappelijke ondersteuning
8 Algemene uitgangspunten van revalidatie 5 Communicatie met patiënt en familie (p. 60, 61) Patiënt en familie (en/of andere naasten) zo veel mogelijk actief betrekken bij revalidatieproces Betrokkenheid in revalidatieproces afstemmen op draagkracht van betrokkenen Gestructureerde voorlichting, begeleiding en psychosociale zorg geven aan patiënt en naasten Eerlijke en open communicatie met de patiënt en familie Eerlijkheid, openheid en timing van informatieverschaffing afstemmen op draagkracht van patiënt en naasten Gestructureerde huisbezoeken afleggen na ontslag naar huis Aandacht hebben voor mogelijk aanwezige psychosociale problematiek bij partners, inclusief seksualiteit Voorlichting geven aan patiënt en naaste familie over revalidatieplan en vervolggesprekken vastleggen in behandelprotocol (+ verantwoordelijke aangeven) Groepsvoorlichting/individuele voorlichting aan naastbetrokkenen includeren als vast onderdeel Patiënt en naasten informeren over patiëntenverenigingen, De Nederlandse Hartstichting, Samen Verder*, Cerebraal*, de Afasie Vereniging Nederland* en de NEBAS* (z.o.z) Autonomie patiënt (p. 60, 62) Bevorder de drie aspecten van autonomie dmv gefaseerde benadering: éérst accent op zelfredzaamheid, pas daarna op zelfstandigheid en zelfbeschikking Laat alle hulpverleners dezelfde fasering hanteren
9 6 Algemene uitgangspunten van revalidatie BELANGRIJKE INFORMATIE VOOR PATIËNTEN EN FAMILIE De Nederlandse Hartstichting De Nederlandse Hartstichting geven behalve voorlichting ook ondersteuning aan patiënten en naasten van hart- en vaataandoeningen, b.v. door patiëntgroepen, informatiemiddagen, lotgenotencontact, en geven goede informatiebrochures uit. Informatie: Website: Afasie Verening Nederland De Afasieverening is er voor mensen met afasie en hun familie. Zij bieden o.a. een afasiesoos aan, gespreksgroepen, computertrainingen en koren aan. Informatie: Website: Stichting Samen Verder De Stichting Samen Verder is het bevorderen en onderhouden van contacten die ouderen en gehandicapten met hun omgeving hebben. Zij bieden o.a. vervoer aan, een telefonische hulplijn en individuele hulpverlening. Informatie: Website: Vereniging Cerebraal De vereniging Cerebraal is een vereniging voor mens met een niet-aangeboren hersenletsel (NAH) en direct betrokkenen. Het primaire doel is het doorbreken van het isolement door steun te bieden aan mensen met ene NAH en hun familieleden. Zij organiseren gespreksgroepen en themamiddagen, helpen bij de reïntegratie in het arbeidsproces, bemiddelen, geven een nieuwsbrief uit e.d. Informatie: Website: NEBAS De NEBAS is de vereniging voor sport voor mensen met een beperking. Zij bieden informatie aan over vervoer, subsidies voor extra kosten en leveren speciale sprotmaterialen. Informatie: Website:
10 B ORGANISATIE VAN DE ZORG 7 Stroke units en stroke services (p ) Regionale stroke services zijn noodzakelijk: leiden tot hogere effectiviteit en betere functionele gezondheidsuitkomsten Reeds ontwikkelde stroke services gebruiken als inspiratiebron Stroke unit dient ingebed te zijn in een stroke service met passende revalidatievoorzieningen Laat patiënt in een zo vroeg mogelijk stadium door een multidisciplinair stroke-team behandelen: in één plaatsgebonden unit Laat patiënten revalideren binnen stroke service die: Gecoördineerde multidisciplinaire zorg biedt Specifiek op beroerte is gericht Team heeft dat getraind is in de behandeling van patiënten met een beroerte Regelmatige (bij)scholing van medewerkers van de stroke service is essentieel Rol van de arts (p. 65) Iedere patiënt bij opname door revalidatiearts beoordelen Revalidatie van patiënten begint in acute fase en loopt door in chronische fase Behandelend arts heeft eindverantwoordelijkheid Continuïteit van zorg (p. 67) Optimale doorstroming garanderen Binnen regionale overleggen cure- en carevoorzieningen goed afstemmen Zorg voor een zekere mate van deregulering en integrale budgettering Continuïteit van zorg waarborgen door: o transmuraal (elektronisch) zorgdossier o goed netwerk o inzet van een liaison-, transfer- of transmuraal verpleegkundige
11 8 Organisatie van de zorg Ontslag naar huis (p. 68, 70) Indicatiesteller voor thuiszorg op de hoogte stellen van onzichtbare gevolgen -cognitieve, emotionele en gedragsmatige- van beroerte Ter voorbereiding op ontslag: zorgen voor gerichte informatieoverdracht aan patiënt en familie over: mogelijke gevolgen van beroerte verwijsmogelijkheden voor diagnostiek en/of behandeling Tijdens controleafspraak vóór ontslag naar huis: cognitief, emotioneel en gedragsmatig functioneren thuis bespreken met patiënt en naasten Naasten van de patiënt betrekken middels heteroanamnese Zorgverleners dienen met de patiënt en hun mantelzorgers samen te werken om negatieve consequenties te voorkomen, het oplossen van problemen te promoten en reïntegratie van de patiënt in gewaardeerde gezinsrollen en sociale rollen te faciliteren Iedere patiënt dient uiterlijk drie maanden na het ontslag naar huis contact dient te hebben gehad met een deskundige in de eerste lijn: in de stroke service dienen daar afspraken over te worden gemaakt (Ergo)therapie thuis wordt aanbevolen voor herstel van ADL en ADL-activiteiten, het hanteren van een dagprogramma of het structureren van dagactiviteiten van patiënten die na een korte opname weer snel (<1 maand) naar huis ontslagen worden De voortgang van de CVA-patiënt met regelmatige intervallen in het eerste jaar dient geëvalueerd te worden, waarbij gekeken wordt naar de mogelijkheden van de patiënt en de wensen van patiënt en familie Bij de evaluatie zijn met name het fysiek, cognitief en emotioneel functioneren van belang en de integratie in gezins- en sociale rollen
12 Organisatie van de zorg 9 Afstemming en samenwerking hulpverleners (p. 70, 73) Geef informatie over instellingen die multidisciplinaire revalidatieprogramma s aanbieden Laat de communicatie tussen verschillende instellingen en hulpverleners volgens vaste afspraken gestructureerd en tijdig verlopen Hanteer binnen de stroke service één transmuraal zorgdossier dat met de patiënt meegaat (elektronisch zorgdossier) Realiseer binnen een stroke service een vlotte transmurale consultatie Laat extramuraal werkende disciplines een behandelplan opstellen Laat een coördinator aanstellen, deze is tevens aanspreekpunt voor de patiënt en naasten Organiseer gestructureerd overleg als naast de huisarts twee of meer disciplines betrokken zijn bij de zorg voor de CVA-patiënt thuis Zorg voor deelname van de wijkverpleegkundige aan specifieke evaluatieve teambesprekingen Multidisciplinaire dagbehandeling via het ziekenhuis, revalidatiecentrum of verpleeghuis heeft voorkeur boven niet-samenhangende monodisciplinaire zorgverlening Zorg ervoor dat de thuiszorg een intramuraal werkend stroke team kan consulteren Maak mogelijk dat een patiënt voor revalidatie geherindiceerd kan worden Creëer mogelijkheden om snel te verwijzen
13 10
14 C HET REVALIDATIE PROCES 11 C 1 COGNITIE, EMOTIE EN GEDRAG Klinimetrie (p. 77) Er is geen betrouwbaar en valide screeningsinstrument dat alle mogelijke problemen op het gebied van cognitie, emotie en gedrag tegelijk kan detecteren Screeningsinstrumenten kunnen alleen ondersteunende informatie leveren Een goede observatie van stoornissen vereist scholing op dit gebied Klinimetrie voor cognitie, emotie en gedrag* (p. 77) Stoornissen op cognitie, emotie en gedrag deze gebieden dienen op systematische wijze geïdentificeerd te worden Wanneer een CVA-patiënt in staat is tot handelen: - AMPS* : analyse van motorische en procesmatige vaardigheden - A-one* : ADL-zelfstandigheid en gedragsneurologische stoornissen Uitgebreid neuropsychologisch onderzoek is niet zinvol wanneer de patiënt in sterke mate ontregeld is Als patiënt sterk ontregeld is: doe gedragsneurologisch onderzoek, neuropsychologische screening en de analyse van het handelen door observaties en (hetero)anamnestische informatie Psycholoog (p. 77) Alle opgenomen/dagbehandeling patiënten moeten naar de psycholoog verwezen worden Psycholoog bepaalt op grond van dossieronderzoek, eigen bevindingen, de intake, observaties uit het team en de vraagstelling van de arts de noodzaak van screeningsonderzoek of een uitgebreider onderzoek Neuropsychologisch onderzoek op grond van (minimaal) de richtlijnen voor de screening van cognitief functioneren bij patiënten met een CVA van het Nederlands Instituut voor Psychologen (NIP)* *Assessment of Motor and Process Skills (AMPS): info bij Scholing en Advies Ergotherapie, informatie *A-one: info Hogeschool van Amsterdam-Brabant, Bedrijfsopleidingen, info: *NIP Richtlijnen: te bestellen via vdsande@brunssum.net
15 12 Cognitie, emotie en gedrag Neuropsychologisch onderzoek (p. 77) Voor goede diagnostiek van neuropsychologische stoornissen: neuropsychologisch onderzoek + observaties door behandelaars, verzorgers en door andere naastbetrokkenen Gebruik ter ondersteuning de observatielijst cognitie, emotie en gedrag Onderzoek de gevolgen van neuropsychologische stoornissen voor het dagelijks handelen op basis van: gestandaardiseerde observaties klinische observaties van het spontane handelen Zorg voor scholing in het gebruik van observatie-instrumenten Behandelplannen (p. 80) Tijdens teambesprekingen: geef informatie over cognitieve, emotionele en gedragsmatige gevolgen van een beroerte bij de betreffende patiënt Team begeleiden inzake de behandeling Psycholoog behandelplannen laten opstellen en laten bijsturen op basis van bijwonen van behandelingen van teamleden Behandeling: algemeen (p ) Functietraining doen (cognitieve training op stoornisniveau) alleen als zinvol voor het acceptatieproces Geen computergestuurde therapie ter verbetering van het cognitief functioneren zonder actieve therapeutische begeleiding Als patiënten inzicht hebben in hun beperkingen: geef strategietraining Train het gebruik van hulpmiddelen en strategieën intensief door het gehele multidisciplinaire team (niet bij eenvoudige geheugenstrategieën) Strategietraining alleen bij voor de patiënt zinvolle en praktische vaardigheden Let op: de generalisatie naar situaties die anders zijn dan de trainingssituatie vormt een probleem
16 Cognitie, emotie en gedrag 13 Aandachtsstoornissen (p. 81) Aandachtstraining pas vanaf 6 weken na het ontstaan van de beroerte Zorg voor therapeutische ondersteuning zoals begeleiding door een therapeut die feedback geeft en leerstrategieën aanreikt Aandachtstrainingen richten op verbetering van de uitvoering van meer complexe en functionele taken Waarnemingsstoornissen (p. 81) Visuele scanningtraining is effectief bij patiënten met een visueel neglect Visuoruimtelijke training, waaronder visuele scanning, verbetert het compenseren voor visueel neglect na een beroerte in de rechter hemisfeer Zorg een intensieve neglecttherapie De behandeling van neglect door diverse computertaken is niet effectief Videofeedback kan effectief zijn voor het inzicht in de uitvoering van betekenisvolle activiteiten Waarnemingstraining gericht op het vergroten van het visuele veld is waarschijnlijk niet effectief Geheugenstoornissen (p. 81) Geef compensatietraining bij patiënten met lichte geheugenstoornissen Geef geheugentraining vooral als: o patiënten enigszins onafhankelijk functioneren o o zelf inzicht hebben in hun geheugenproblemen in staat en gemotiveerd zijn om continue actief en zelfstandig geheugenstrategieën te gebruiken Bij patiënten met matige tot ernstige geheugenstoornissen: geef training van specifieke vaardigheden in functionele situaties Executieve stoornissen (p. 82) bij stoornissen in executieve functies in het postacute stadium: Geef strategietraining (cognitieve interventies met als doel zelfregulerende strategieën toe te passen) Zorg wel voor uitvoerig neuropsychologisch onderzoek, een inventarisatie van probleemgedrag en een individuele sterkte-zwakte analyse
17 14 Cognitie, emotie en gedrag Bij patiënten met meervoudige cognitieve stoornissen of ernstige executieve stoornissen: zorg voor een eenduidige omgevingsstructuur en structuur door anderen Apraxie (p. 82) Geef patiënten met apraxie strategietraining Zorg voor ergotherapeutische behandeling van patiënten met letsel in de linker hemisfeer waarbij gecompenseerd wordt voor de gevolgen van de veelal blijvende apraxie Gedragsstoornissen (p. 82) Gedragsveranderingen kunnen bereikt worden als een behandeling gebaseerd is op gedragstherapeutische principes, met name operante conditioneringtechnieken [mits intensieve samenwerking binnen team] Psychotherapie zinvol als: therapeut behandeling aanpast aan beperkingen van de patiënt therapeut deskundige is met ruime ervaring met hersenletselpatiënten Holistische behandeling (eventueel) als patiënten enig inzicht hebben in hun beperkingen, zich kunnen verenigen met gestelde behandeldoelen, actief kunnen participeren en zich kunnen aanpassen aan de resterende beperkingen Psychofarmacagebruik (p. 82) Algemene principes bij toepassen psychofarmaca: zo mogelijk stoppen van alle cognitiebelemmerende medicatie, zo mogelijk vervangen door medicatie zonder cognitiebelemmerende bijwerkingen, dan pas (eventueel) toepassen van stimulerende psychofarmaca, starten met een lage dosering en langzaam opbouwen Bij depressie of aanhoudende sombere stemming: antidepressivum voorschrijven (selectieve serotonine-heropnameremmer) Bij ernstig dwanglachen en dwanghuilen: selectieve serotonine-heropnameremmer overwegen Bij apathie/initiatief zwakte: eventueel psychostimulantia (methylfenidaat)
18 15 C 2 VERMOEIDHEID, UITHOUDINGSVERMOGEN EN BASISVAARDIGHEDEN Vermoeidheid (p. 90) Vermoeidheid kan in alle fasen van het revalidatieproces voorkomen Uithoudingsvermogen en spierkracht (p. 90) Klinimetrie: Fatigue Severity Scale* en Fatigue Impact Scale Conditietraining geven gedurende een aantal weken middels ergometrie of een lopende band, ook bij patiënten met een beroerte die al wat langer geleden is Bepalen uithoudingsvermogen: 2- of 6-minuten looptest Laat spierversterkende oefeningen geven Train spierversterkende oefeningen in functionele context (bv bij opstaan, gaan zitten en traplopen) *Fatigue Severity Scale Downladen via: Spasticiteit (p. 92) Spasticiteit alleen bestrijden als: hinderlijk is of dreigt te worden voor de vaardigheid hinderlijk is voor de verzorging van de patiënt als pijnlijk en/of hinderlijk wordt ervaren door de patiënt dreigt te leiden tot complicaties Behandel spasticiteit alleen in functionele context Als oefentherapie en/of orthesen onvoldoende resultaat: eventueel botuline-injecties bij spasticiteit van de bovenste extremiteit Eerst proefblokkades doen om effecten op functionaliteit te onderzoeken bij locale behandeling (zoals thermocoagulatie, fenolblokkade of injecties met botulinetoxine) per individu (effect van medicamenteuze en chirurgische behandeling van spasticiteit nl moeilijk te voorspellen)
19 16 Vermoeidheid, uithoudingsvermogen en basisvaardigheden (vervolg Spasticiteit) Locale effecten van thermocoagulatie, zenuwblokkades dan wel spasmolitica, binnen het hemiplegisch gangbeeld evalueren door analyse van het gangbeeld (zogenaamde functionele diagnostiek), bij voorkeur in een hiervoor speciaal ingericht klinisch bewegingslaboratorium Eventueel: Chirurgische interventie (bijvoorbeeld flexorenrelease) bij spastische a- functionele hand als er problemen optreden met de verzorging of ernstige pijnklachten ontstaan EMG of biofeedback (p. 92) EMG- of biofeedback hebben geen meerwaarde hebben voor het herstel van vaardigheden Hand en arm stoornissen (p. 92, 93) Als actieve extensiefunctie van de hand uitblijft: behandelstrategie richten op het leren omgaan met het verlies van functionaliteit (functionele prognose van de paretische arm en hand: eerste vijf weken na het ontstaan van de beroerte bepaald) Bij elke patiënt regelmatig het functioneel herstel van de paretische arm evalueren met betrouwbare en valide arm-handvaardigheidstest 'Constrained induced movement' therapie (forced use) als: patiënten direct na de beroerte gunstige prognose hebben voor terugkeer van functionaliteit in de bovenste extremiteit patiënten incompleet herstel van armhandvaardigheid hebben: vanaf zes maanden na de beroerte Gebruik functionele elektrostimulatie (FES) om herstel van spierkracht en tonus te bevorderen FES van de extensoren van de onderarm bij incomplete uitval toepassen om de ernst van de parese te verminderen en het herstel van de armhandvaardigheid te bevorderen
20 17 C 3 COMMUNICATIE Klinimetrie taalstoornissen (p. 98) Voor logopedische diagnostiek van afatische stoornissen is AAT* meest geschikte instrument; alternatieven: UCO en SAN-test* Gestandaardiseerde en genormeerde tests: AAT*: voor oordeel over de ernst van de afasie, de ernst van de verschillende gestoorde taalmodaliteiten en de aard van het afasiesyndroom (vanaf ongeveer 3 weken post onset/ als de conditie van de patiënt toelaat) PALPA en WEZT: voor verder onderzoek naar de aard en de ernst van de onderliggende linguïstische stoornissen (alleen de relevante subtests!) Meting van de mondelinge functionele expressie: ANTAT Overige functionele vaardigheden: observatie mbv het Communicatieprofiel Als de logopedist adequate diagnostische mogelijkheden ontbeert/ bij complexe taalstoornissen: doorverwijzen voor aanvullend taalonderzoek of neuropsychologisch onderzoek (interdisciplinair afasieteam) Bij ernstige dysartrieën: gestandaardiseerd meetinstrument zoals het FDO Taal- en communicatieproblemen (het vermoeden van) na rechter hemisfeerlaesie: logopedisch en/of neuropsychologisch onderzoeken Elke CVA-patiënt met stoornissen/klachten over spreken, begrijpen, lezen/ schrijven: logopedisch onderzoeken en behandelen *ATT en *SAN te verkrijgen bij: Swets & Zeitlinger Uitgeverij, Lisse. Tel Fax
21 18 Communicatie Afasie (p ) Als behandeling van afasie patiënten: altijd intensieve behandeling geven (> dan half uur per week) Als intensieve behandeling niet mogelijk: patiënt en de familie voorlichting en begeleiding geven (voor informatie over de Afasie Vereniging Nederland: zie p. 6 van deze samenvatting) Einddoel van de behandeling formuleren in termen van betere functionele communicatievaardigheden en betere sociale participatie (+ deze expliciet functioneel oefenen) Behandeling en opbouw behandeling expliciet richten op onderliggende linguïstische stoornissen Patiënt al in acute fase hulp geven door: een communicatieschrift met ervaringen, vorderingen en afspraken van behandelaars en familieleden namens de patiënt; een aan zijn mogelijkheden aangepast communicatiehulpmiddel Patiënt en naaste verwijzen naar afasiesoos en patiëntenvereniging (Afasie Vereniging Nederland -zie p. 6 van deze samenvatting) Elke afasiepatiënt individueel communicatieadvies laten geven door logopedist in overleg met de patiënt en eventueel diens naastbetrokkenen: concrete beschrijving wat de huidige communicatieve beperkingen van de patiënt zijn en hoe de gesprekspartner daar het beste mee kan omgaan Intensieve logopedische behandeling van verbale apraxie en dysartrie geven Gespecialiseerde adviesteams passend communicatiehulpmiddel laten maken Bij taalstoornissen in de rechter hemisfeer: gerichte voorlichting en adviezen geven aan patiënt en gesprekspartners
22 19 C 4 MOBILITEIT Klinimetrie evenwicht en mobiliteit (p. 104) Klinimetrie evenwicht: BBS* (BBS < 45 verhoogd risico om te vallen) Klinimetrie transfers en mobiliteit: A-one* Betrouwbare en responsieve maat loopvaardigheid: comfortabele en maximale loopsnelheid over tien meter Loopvaardigheid classificeren: Functional Ambulation Categories (FAC)* Beoordeling zelfstandigheid rolstoelrijden: A-one (zie blz... van deze samenvatting) Eerste drie maanden na de beroerte terughoudend zijn bij inschatten van loopvaardigheid indien deze nog niet is teruggekeerd * BBS en *FAC te vinden in: Klinimetrie na een beroerte; een praktische handleiding, Koolstra M, Burgers-Bots IAL, Lemmens CJ, Smeets CJ, Kwakkel G., Ned. Paramed. Inst. (NPI), op te vragen bij hjbult@open.net of npi@desk.wxs, tel *A-one Info Hogeschool van Amsterdam-Brabant, Bedrijfsopleidingen, info: Behandeling mobiliteit (p. 105) Bij patiënten die niet binnen drie maanden na het ontstaan van de beroerte loopvaardig zijn: looptraining met partiële belasting van het aangedane been (<40%) tijdens het lopen (PWB-oefeningen) als aanvulling op conventionele trainingsvormen Vroege start van intensieve loopvaardigheidstraining (loopvaardigheden die relevant zijn voor het dagelijks leven) Loophulpmiddelen voorschrijven om veiligheid en efficiëntie van verplaatsingen te vergroten Voorschrijven van orthesen (EVO en KEVO) altijd op verzoek van de revalidatiearts en eventueel in overleg met de fysiotherapeut Tijdelijk: enkelfunctie en -stabiliteit tijdens het lopen ondersteunen door het opzwachtelen van de voet over de schoen heen met een lichte elastische zwachtel
23 20 Mobiliteit Rolstoel (p. 105) Elke patiënt met rolstoel: regelmatig observeren op juiste zithouding (zo nodig corrigeren) Rolstoel opbouwen per patiënt Voortdurend alert op zijn of rolstoel nog adequaat Vooruitgang van de patiënt vraagt om afbouw van de rolstoel Actieve zit is noodzakelijk voor activiteiten die de patiënt vanuit de rolstoel uitvoert, dus ook het rolstoelrijden zelf, mits patiënt daartoe in staat is Zelfstandig verplaatsen (p ) Voor vervoersvoorzieningen, vervoersaanpassingen en rolstoelen: in een zo vroeg mogelijk stadium een beroep doen op de Wet Voorzieningen Gehandicapten (WVG) en andere daarvoor geëigende instanties Behandelend arts - bij voorkeur de revalidatiearts : aandacht voor de rijgeschiktheid van de patiënt en patiënt informeren over de te volgen procedures Wanneer patiënten weer autorijden: verwijzen naar CBR Verpleging en verzorging (p. 110) Verpleegkundige zorg: onder verantwoordelijkheid van gespecialiseerde verpleegkundigen cq neuro- en/of revalidatieverpleegkundigen Bij formuleren van verplegingproblemen en de benodigde persoonlijke verzorging: rekening houden met leefgewoonten van de patiënt vóór de beroerte, de wensen van de patiënt en zijn naasten, en met het multidisciplinaire behandelplan of de behandelplannen van de diverse betrokken (para)medici
24 C 5 PERSOONLIJKE VERZORGING 21 Klinimetrie (p. 110) Meetinstrumenten voor afhankelijkheid in het dagelijks functioneren en daarmee de benodigde zorg zijn: Barthel-index* Revalidatie Activiteiten Profiel (RAP)* Frenchay Activities Index (FAI)* Assessment of Motor and Process Skills (AMPS)* Arnadottir Occupational therapy-adl Neurobehavioral Evaluation (A-one)* *Barthelindex, *RAP, *FAI Te vinden in Klinimetrie na een beroerte; een praktische handleiding, Koolstra M, Burgers-Bots IAL, Lemmens CJ, Smeets, CJ, Kwakkel G., NII, VU MC A dam; op te vragen bij hjbult@open.net of npi@desk.wxs, tel *AMPS, A-one: zie eerder genoemde info op p.10 en 18 van deze samenvatting Training (p. 110) Advies en oefening geven aan patiënt en naasten met hulp van verpleging tijdens de dagelijkse persoonlijke verzorging, zodat patiënt en naasten het zich eigen maken en integreren in het dagelijkse leven Eten en drinken (p. 112) Laat relevante teamleden elke patiënt bij eten en drinken observeren om tijdig problemen te kunnen signaleren en (multidisciplinair) te kunnen behandelen Altijd zittend laten eten en te drinken, bij voorkeur in een stoel en aan tafel Gebruik 'tuitbeker' vermijden Wel: plastic beker met een wijde rand, zonodig met een neusuitsparing of een wijd glas Eten en drinken door CVA-patiënten met een ernstige hemiplegie multidisciplinair bekijken: rompbalans (fysiotherapie, ergotherapie) adequate stoel en aanpassingen aan bord en bestek (ergotherapie) hulp en aanpassingen bij kauwen en slikken (logopedie) aanpassingen van het dieet (diëtist) dagelijkse toepassingen en coördinatie van de zorg (verpleging)
25 22 Persoonlijke verzorging Voeding en slikstoornissen (p. 113) Alle CVA-patiënten zsm screenen met eenvoudige slikscreening (zeker vóórdat voeding of vocht per os) slikscreening test: zie volgende pagina s Slikscreening uitsluitend door ervaren (neuro)verpleegkundige, arts of logopedist Bij aanwijzingen voor slikprobleem: zsm logopedisch onderzoek naar de orofaryngeale sensomotoriek en de aard en de ernst van de slikstoornissen Bij slikstoornissen die traag herstellen, of bij verdenking van stille aspiratie: een slikvideo of endoscopisch onderzoek Dit om de orofaryngeale disfunctie zichtbaar te maken, de pathofysiologie te verklaren en aanwijzingen te vinden voor effectieve interventies Na logopedisch onderzoek: instructies en adviezen geven over de meest geschikte voedselconsistentie, de beste manier van aanbieden van het voedsel en de veiligste manier van slikken Zonodig sensomotorische functies systematisch trainen en stimuleren Als het slikken niet veilig (genoeg) is en/of niet lang genoeg kan worden volgehouden om voldoende voedsel in te nemen: patiënt vanaf de eerste dag per sonde gevoed of tijdelijk intraveneus vocht Als verwacht wordt dat de patiënt langer dan twee weken enteraal gevoed moet worden: PEG-sonde mits de medische toestand van de patiënt het toelaat Bij patiënten die volledig afhankelijk zijn van sondevoeding: goede mondhygiëne waarborgen Bij iedere CVA-patiënt: wassen, verzorgen, aan- en uitkleden observeren (problemen signaleren en behandelen) Afhankelijk van de wensen en mogelijkheden van de patiënt: zsm beginnen met een multidisciplinaire behandeling voor het wassen, verzorgen, aan- en uitkleden Afhankelijk van de wensen en de mogelijkheden van de patiënt (met name de rompbalans): bepaald of de patiënt zich op bed, aan de wastafel of onder de douche wast Bij urine-incontinentie: toilet of postoel (tijdschema) of anders: incontinentiemateriaal Bij uitzondering: verblijfkatheter (beperkte periode) Bij blaastraining: gebruik maken van geheugenhorloge of andere vormen van tijdsondersteuning
weken na het ontstaan van het hersenletsel niet zinvol is. Geheugen Het is aangetoond dat compensatietraining (het aanleren van
Richtlijn Cognitieve revalidatie Niveau A (1) Het is aangetoond dat.. Aandacht Het is aangetoond dat aandachtstraining gedurende de eerste 6 weken na het ontstaan van het hersenletsel niet zinvol is. Geheugen
Nadere informatieScholingsbijeenkomst. Samen sterk in de zorg na een beroerte
Scholingsbijeenkomst Samen sterk in de zorg na een beroerte Programma scholingsbijeenkomst 1. Welkom, inleiding 2. Simulatiespel Heb ik een probleem dan? 3. Lezing Lange termijn gevolgen CVA voor patiënt
Nadere informatieCore sets Klinimetrie bij CVA
s Klinimetrie bij CVA Ziekenhuis Kliniek olikliniek Nazorg ziekenhuis fase - start klinische - uitkomstmaten na klinische klinische fase - start poliklinische - uitkomstmaten na poliklinische nazorg fase
Nadere informatieOp weg naar huis: samen revalideren in de keten. Revalidatie in de acute fase na een CVA in het Elkerliek ziekenhuis
Op weg naar huis: samen revalideren in de keten Revalidatie in de acute fase na een CVA in het Elkerliek ziekenhuis Revalidatie volgens de richtlijn diagnostiek, behandeling en zorg voor patiënten met
Nadere informatiePoliklinische medisch specialistische revalidatie
Poliklinische medisch specialistische revalidatie Revalidatie verbetert uw leefsituatie Door middel van deze informatiefolder informeren wij u over de poliklinische medisch specialistische revalidatiebehandeling.
Nadere informatieBehandelprogramma. CVA/hersenletsel
Behandelprogramma CVA/hersenletsel Iedereen is anders. Elke situatie is anders en elk herstelproces verloopt anders. Dat realiseren wij ons heel goed. In dit hoofdstuk vindt u zoveel mogelijk informatie
Nadere informatie28-5-2013. Casus Geriatrische revalidatiezorg. Zorgpad CVA. Modules Vervolg casus. Caroline Meijer Specialist Ouderengeneeskunde
Zorgpad CVA Caroline Meijer Specialist Ouderengeneeskunde Casus Geriatrische revalidatiezorg Zorgpad CVA Modules Vervolg casus 1 Mw Vogel 74 jaar VG: amaurosis fugax links (1997) recidiverende urineweginfecties
Nadere informatieLibra R&A locatie Blixembosch NAH/CVA. Poliklinische revalidatie
Libra R&A locatie Blixembosch NAH/CVA Poliklinische revalidatie U heeft niet-aangeboren hersenletsel (NAH) en bent verwezen naar Libra Revalidatie & Audiologie locatie Blixembosch voor poliklinische revalidatie.
Nadere informatieBehandeling van patiënten met een beroerte
Revalidatie Behandeling van patiënten met een beroerte Een beroerte heeft vaak grote gevolgen. Een beschadiging van de linker hersenhelft heeft andere gevolgen voor het dagelijks functioneren van de patiënt,
Nadere informatiebehoud. Uw zelfstandigheid. Informatie over: Een beroerte
behoud. Informatie over: Een beroerte Uw zelfstandigheid. Uw leven zo goed mogelijk oppakken na een beroerte. Samen met Laurens. Lees meer over wat Laurens voor u kan betekenen. meer dan zorg De medische
Nadere informatieLibra R&A locatie Leijpark NAH/CVA. Poliklinische revalidatie
Libra R&A locatie Leijpark NAH/CVA Poliklinische revalidatie U heeft niet-aangeboren hersenletsel (NAH) en bent verwezen naar Libra Revalidatie & Audiologie locatie Leijpark voor poliklinische revalidatie.
Nadere informatieParamedische begeleiding bij Multiple Sclerose. Neurologie
Paramedische begeleiding bij Multiple Sclerose Neurologie Inleiding U bent in behandeling bij de neuroloog en de MS-verpleegkundige in het MSbehandelcentrum. De ziekte MS is een chronische ziekte waarbij
Nadere informatieInhoud. D.W.J. Dippel. G.M. Ribbers. N. Koenen-Bornet en N.C.Verhoeven-de With. 1 Cerebrovasculair accident medische aspecten... 1
Inhoud VII Inhoud 1 Cerebrovasculair accident medische aspecten.... 1 D.W.J. Dippel 1.1 Inleiding.... 2 1.2 Bloedvoorziening van de hersenen.... 2 1.3 Epidemiologie CVA.... 2 1.4 Herseninfarct... 4 1.5
Nadere informatieRevant, de kracht tot ontwikkeling!
Neurologische revalidatie Hartrevalidatie Revalidatie bij complex chronisch longfalen Oncologische revalidatie Kind- en jeugdrevalidatie Revalidatie bij pijn en gewrichtsaandoeningen Arm-, hand- en polsrevalidatie
Nadere informatieZiekte van Parkinson en Parkinsonisme. Informatie en behandeling
Ziekte van Parkinson en Parkinsonisme Informatie en behandeling Ziekte van Parkinson en Parkinsonisme De ziekte van Parkinson is een chronische progressieve neurologische aandoening. Bij deze ziekte gaat
Nadere informatieUitgangsvragen en aanbevelingen
Uitgangsvragen en aanbevelingen behorende bij de richtlijn Diagnostiek en Behandeling van afasie bij volwassenen. De aanbevelingen dienen te worden gelezen in relatie tot de tekst in de desbetreffende
Nadere informatieRevalidatie. Klinisch (dienst LSPR) T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6.
Revalidatie Klinisch (dienst LSPR) T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B 3620 Lanaken Medisch Centrum André
Nadere informatieRevalidatie geneeskunde. Revalidatiedagbehandeling
Revalidatie geneeskunde Revalidatiedagbehandeling Inhoudsopgave 1. Inleiding... 4 2. Het revalidatieteam... 4 3. Poliklinische dagbehandeling... 4 4. Wat doen de verschillende behandelaars?... 5 4a De
Nadere informatieRevalidatie. Klinisch. T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6. B 3600 Genk
Revalidatie Klinisch T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B 3620 Lanaken Medisch Centrum André Dumont Stalenstraat
Nadere informatieSchema Afasie. 1 De logopedist neemt bij het vermoeden van een afasie de ScreeLing af, bij voorkeur binnen een week na de beroerte.
Schema Afasie Stap Methodisch handelen nr. Uitgangsvraag nr. Aanbeveling Verwijzing en aanmelding 3 Welke invloed hebben duur en intensiteit van afasietherapie op het herstel van de afasie? 11 De logopedist
Nadere informatieH Revalidatie na een CVA
H.40033.0217 Revalidatie na een CVA Inleiding U heeft een CVA (cerebrovasculair accident), ook wel beroerte genoemd, doorgemaakt. Hiervoor bent u in eerste instantie in het ziekenhuis behandeld. Na deze
Nadere informatiePoliklinische revalidatiebehandeling
REVALIDATIE Poliklinische revalidatiebehandeling Binnenkort start u met een revalidatiedagbehandeling in het Laurentius Ziekenhuis te Roermond. Revalideren betekent beter leren functioneren in uw dagelijkse
Nadere informatieSCHEMA AFASIE. Stap Methodisch handelen nr. Uitgangsvraag nr. Aanbeveling
SCHEMA AFASIE Stap Methodisch handelen nr. Uitgangsvraag nr. Aanbeveling Verwijzing en aanmelding 3 Welke invloed hebben duur en intensiteit van afasietherapie op het herstel van de afasie? 4 Wat is voor
Nadere informatieBehandelprogramma. Dwarslaesie
Behandelprogramma Dwarslaesie Iedereen is anders. Elke situatie is anders en elk herstelproces verloopt anders. Dat realiseren wij ons heel goed. Om u voorafgaand aan uw opname en/of behandeling bij Adelante
Nadere informatieLibra R&A locatie Blixembosch NAH/CVA. Klinische revalidatie
Libra R&A locatie Blixembosch NAH/CVA Klinische revalidatie U heeft niet-aangeboren hersenletsel (NAH) en bent door de revalidatiearts in het ziekenhuis verwezen naar Libra Revalidatie & Audiologie locatie
Nadere informatieRICHTLIJN DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING VAN AFASIE
RICHTLIJN DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING VAN AFASIE Samenvatting versie voor mensen met afasie en naasten Afasie is een taalstoornis, geen intelligentiestoornis Juli 2017 1 van 23 Inhoud Inleiding... 3 H1:
Nadere informatieMultiple Sclerose. Poliklinische revalidatie
Multiple Sclerose Poliklinische revalidatie Voor wie is deze folder? Bij u is de diagnose Multiple Sclerose (MS) gesteld. De aandoening Multiple Sclerose kan beperkingen met zich meebrengen in uw dagelijks
Nadere informatieBeweegprogramma ms in de eerste en tweede lijn
Beweegprogramma ms in de eerste en tweede lijn Carien Linders v.d. Lijcke fysiotherapeut PMC Heusdenhout, Breda lid NAHFysioNet Hoe ontstaan? Als opdracht voor cursus Neurorevalidatie... Aanvulling van
Nadere informatieKBOEM-B voor kinderen. Verbeteren van looppatroon door botox en revalidatie
KBOEM-B voor kinderen Verbeteren van looppatroon door botox en revalidatie Inhoudsopgave Inleiding 3 Waarom een opname? 3 Wat is KBOEM-B? 4 Voor wie? 4 Wat gaan we doen? 5 Wat kunt u als ouder doen? 6
Nadere informatieLibra R&A locatie Leijpark NAH/CVA. Klinische revalidatie
Libra R&A locatie Leijpark NAH/CVA Klinische revalidatie U heeft niet-aangeboren hersenletsel (NAH) en bent door de revalidatiearts in het ziekenhuis verwezen naar Libra Revalidatie & Audiologie locatie
Nadere informatieZiekte van Parkinson en Parkinsonisme
Ziekte van Parkinson en Parkinsonisme Locatie Arnhem - Doetinchem - Ede Ziekte van Parkinson en Parkinsonisme De ziekte van Parkinson en Parkinsonisme kunnen ingrijpende gevolgen hebben. Niet alleen voor
Nadere informatieLibra R&A locatie Blixembosch NAH/CVA. Klinische revalidatie
Libra R&A locatie Blixembosch NAH/CVA Klinische revalidatie U heeft niet-aangeboren hersenletsel (NAH) en bent door de revalidatiearts in het ziekenhuis verwezen naar Libra Revalidatie & Audiologie locatie
Nadere informatieParamedische begeleiding bij de ziekte van Parkinson. Neurologie
Paramedische begeleiding bij de ziekte van Parkinson Neurologie Inleiding U bent in behandeling bij de neuroloog en de Parkinsonverpleegkundige in het ziekenhuis in verband met de ziekte van Parkinson.
Nadere informatieParamedische begeleiding bij de ziekte van Parkinson. Neurologie
Paramedische begeleiding bij de ziekte van Parkinson Neurologie Inleiding U bent in behandeling bij de neuroloog en de Parkinsonverpleegkundige in het ziekenhuis in verband met de ziekte van Parkinson.
Nadere informatieDe rol van de revalidatieverpleegkundige in het interdisciplinaire team
De rol van de revalidatieverpleegkundige in het interdisciplinaire team Dineke Vis, M NR - Master of NeuroRehabilitation. Verpleegkundige neurorevalidatie Transmuraal ketencoördinator CVA Doel presentatie
Nadere informatieSamenvatting in Nederlands
* Samenvatting in Nederlands Samenvatting in Nederlands Dit proefschrift is gebaseerd op gegevens verkregen uit het FuPro-CVA onderzoek (Functionele Prognose bij een cerebrovasculair accident (of beroerte)).
Nadere informatieDe neurologische revalidatie unit (NRU)
De neurologische revalidatie unit (NRU) informatie voor cliënt en familie neurologie Rijnland Ziekenhuis Verpleeghuis Leythenrode U bent opgenomen geweest op de afdeling neurologie van Rijnland Ziekenhuis
Nadere informatiePROBLEEMGEBIED ETEN EN DRINKEN. ZORGPLANNEN INDELING SENSOMOTORIEK Mond Hoofd / Romp Arm / Hand Cognitief
INHOUD ZORGPLANNEN INDELING SENSOMOTORIEK Mond Hoofd / Romp Arm / Hand Cognitief INTERVENTIEBESCHRIJVINGEN Eten en drinken met mondcontrole met veel facilitatie Eten en drinken met mondcontrole met gemiddelde
Nadere informatiePatiënten Informatie Dossier (PID) Cerebro Vasculair Accident (CVA) Onderdeel Neurorevalidatie. CVA Neurorevalidatie
Patiënten Informatie Dossier (PID) Cerebro Vasculair Accident (CVA) Onderdeel CVA 2 INHOUDSOPGAVE Inleiding... 4 Wat houdt de NDT-methode in?... 4 Behandelteam... 5 Wat kunt u als familie of bekende bijdragen?...
Nadere informatieDe behandelaren van Archipel
De behandelaren van Archipel Arts, psycholoog, fysio- en ergotherapeut, logopedist, diëtist, muziektherapeut, maatschappelijk werker het gevoel van samen 'Oók als u behandeling nodig heeft wilt u zelf
Nadere informatieRevalideren. op de Patiënteneenheid Dwarslaesie
Revalideren op de Patiënteneenheid Dwarslaesie Inleiding U revalideert in de Sint Maartenskliniek of u gaat binnenkort revalideren in de Sint Maartenskliniek op de Patiënteneenheid (PE) Dwarslaesie. Tijdens
Nadere informatieRevalidatie dagbehandeling. Revalidatie & Therapie
Revalidatie dagbehandeling Revalidatie & Therapie Wat is revalidatie? Als gevolg van een ziekte, een ongeval of een aangeboren aandoening kunnen er stoornissen ontstaan in het bewegingsapparaat of zenuwstelsel.
Nadere informatiePoliklinische Revalidatie voor kinderen en jongeren met Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) Revalidatiecentrum Breda
Poliklinische Revalidatie voor kinderen en jongeren met Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) Revalidatiecentrum Breda Informatie voor ouders/verzorgers Uw kind wordt aangereden door een auto, valt hard van
Nadere informatieHoe u met fysiotherapie de lichamelijke problemen door een beroerte vermindert
Hoe u met fysiotherapie de lichamelijke problemen door een beroerte vermindert Wat is een beroerte (CVA) precies? De medische term voor een beroerte is CVA, wat staat voor cerebro vasculair accident. Letterlijk
Nadere informatieBehandelingen opname. 1 Cognitieve Behandelunit. 2 Intensief Communicatie Programma
31/07/2019 Behandelingen opname 1 Cognitieve Behandelunit We besteden aandacht aan stoornissen van uw cognitieve functies. Uw behandeling vindt grotendeels in een groep plaats met 4 tot 6 andere mensen
Nadere informatieOverdracht van zorg aan de CVA-client naar de thuissituatie
Overdracht van zorg aan de CVA-client naar de thuissituatie Richtlijnen/afspraken met betrekking overdracht van de coördinatie van zorg naar de thuissituatie. Protocol thuiszorg, 1 december 2004 Opgesteld
Nadere informatieRevalidatie na een CVA
Revalidatie na een CVA Revalidatie Locatie Hoorn/Enkhuizen Revalidatie na een CVA Revalidatie van mensen die een CVA hebben gehad (revalidanten) is erop gericht hen zo zelfstandig mogelijk te laten functioneren.
Nadere informatieAfdeling neurologie NDT. Een behandelconcept voor patiënten met een CVA
Afdeling neurologie NDT Een behandelconcept voor patiënten met een CVA Inleiding Deze folder is bestemd voor familie en/of relaties van patiënten welke getroffen zijn door een CVA (Cerebro Vasculair Accident).
Nadere informatieOnderzoeksvraagstelling
EPOS-onderzoek EPOS Early Predicting of functional Outcome after Stroke Een prognostisch onderzoek, uitgevoerd door fysiotherapeuten en ergotherapeuten werkzaam in de Nederlandse universitair medische
Nadere informatieMultiple Sclerose (MS) Informatie en behandeling
Multiple Sclerose (MS) Informatie en behandeling Multiple Sclerose (MS) De aandoening Multiple Sclerose (MS) kan beperkingen met zich meebrengen in uw dagelijkse leven. In deze folder leest u wat het behandelprogramma
Nadere informatiePOLIKLINISCHE REVALIDATIE BEHANDELING
POLIKLINISCHE REVALIDATIE BEHANDELING In deze folder geeft het Ruwaard van Putten Ziekenhuis u algemene informatie over de poliklinische revalidatie behandeling. Wij adviseren u deze informatie zorgvuldig
Nadere informatieRevalideren na een CVA
Revalideren na een CVA De kliniek voor houding en beweging Inhoud Inleiding 3 Wat is een CVA 3 Behandelvormen 3 Klinische behandeling 4 Behandeling via de CBU 4 Poliklinische behandeling 4 Behandeling
Nadere informatieVolwassenen met cerebrale parese. Revalidatie
Volwassenen met cerebrale parese Revalidatie Inhoudsopgave Inleiding 3 Wat is cerebrale parese? 3 Houding en beweging 3 Denkfuncties 3 Voor wie is dit revalidatieprogramma? 3 Welke vragen kunnen aan bod
Nadere informatieDe Stroke unit. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
De Stroke unit U verblijft na een beroerte op de Stroke unit in Rijnstate. Dit is een onderdeel van de afdeling Neurologie. In deze folder vindt u informatie over de Stroke unit en de gang van zaken tijdens
Nadere informatieCVA-Ketenzorg Noordwest-Veluwe. Neurologie
CVA-Ketenzorg Noordwest-Veluwe Neurologie Inhoudsopgave Wie doen mee aan de ketenzorg?...6 Opname in het ziekenhuis...7 Vervolgtraject...8 Naar huis...8 Klinische geriatrische revalidatie...8 Klinische
Nadere informatieChronische pijn. Locatie Arnhem
Chronische pijn Locatie Arnhem Chronische pijn We spreken van chronische pijn als pijnklachten langer dan zes maanden blijven bestaan. De pijn kan in verschillende delen van het lichaam voorkomen. Soms
Nadere informatieRevant, de kracht tot ontwikkeling!
Neurologische revalidatie Hartrevalidatie Revalidatie bij complex chronisch longfalen Oncologische revalidatie Kind- en jeugdrevalidatie Revalidatie bij pijn en gewrichtsaandoeningen Arm-, hand- en polsrevalidatie
Nadere informatiePOLIKLINISCHE REVALIDATIE BEHANDELING
POLIKLINISCHE REVALIDATIE BEHANDELING In deze folder geeft het Ruwaard van Putten Ziekenhuis u algemene informatie over de poliklinische revalidatie behandeling. Wij adviseren u deze informatie zorgvuldig
Nadere informatieKlinische revalidatie bij Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) Revalidatiecentrum Breda
Klinische revalidatie bij Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) Revalidatiecentrum Breda De doelgroep Het behandelprogramma is bestemd voor mensen met een niet aangeboren hersenletsel, die nog niet in staat
Nadere informatieKBOEM-B voor kinderen. Verbeteren van looppatroon door botox en revalidatie
KBOEM-B voor kinderen Verbeteren van looppatroon door botox en revalidatie Inhoudsopgave Inleiding 3 Waarom een opname? 3 Wat is KBOEM-B? 4 Voor wie? 4 Wat gaan we doen? 5 Wat kunt u als ouder doen? 6
Nadere informatieLibra R&A locatie Leijpark NAH/CVA. Poliklinische revalidatie
Libra R&A locatie Leijpark NAH/CVA Poliklinische revalidatie Door mijn hersenletsel staat mijn leven op zijn kop. Mijn arm doet het niet meer, ik ben zo moe en ik ben mijn eigen ik kwijt door veranderingen
Nadere informatieArm-hand revalidatie. op basis van CIMT-BiT
Arm-hand revalidatie op basis van CIMT-BiT Inhoud Inleiding 3 Wat is CIMT-BiT? 3 Doel 3 Opname 4 Wat gaat vooraf aan de behandeling? 4 De behandeling 4 Resultaten 5 Meenemen bij opname 6 Inleiding Een
Nadere informatieEEN BEROERTE, EN DAN?
EEN BEROERTE, EN DAN? Hersenbloeding Afdeling 3 Zuid INLEIDING U bent opgenomen in het Zaans Medisch Centrum in Zaandam met een hersenbloeding (beroerte). Middels deze diavoorstelling geven wij u informatie
Nadere informatieBehandel- en expertisecentrum Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH)
Behandel- en expertisecentrum Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) Bavo Europoort helpt specialist in psychiatrie Inhoudsopgave Behandel- en expertisecentrum Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) Doelgroep
Nadere informatieKennis- en behandelcentrum
Kennis- en behandelcentrum Norschoten Klaverweide 1 3773 AW Barneveld T 0342-40 40 00 E info@norschoten.nl I www.norschoten.nl juni 2017 Algemeen De behandelaren van het kennis- en behandelcentrum behandelen
Nadere informatieRevalidatie. Revalidatie & Herstel
Revalidatie Revalidatie & Herstel De afdeling Revalidatie in het BovenIJ ziekenhuis is een onderdeel van de afdeling Revalidatie en Herstel. Met deze folder willen wij u graag vertellen wat wij voor u
Nadere informatieMaatschap Neurologie. CVA: Cerebro Vasculair Accident
Maatschap Neurologie : Cerebro Vasculair Accident Inleiding Deze folder geeft u informatie over de zorg en de behandeling na een ook wel een beroerte genoemd. Onverwacht gebeurde het: een. En de mensen
Nadere informatieBeenoperatie bij kinderen met intensieve revalidatie. Verbeteren van zitten, staan en/of lopen door Single Level Surgery (SiLS) en revalidatie
Beenoperatie bij kinderen met intensieve revalidatie Verbeteren van zitten, staan en/of lopen door Single Level Surgery (SiLS) en revalidatie Inhoudsopgave Inleiding 3 Voor wie? 3 Het besluit tot SiLS
Nadere informatiePoliklinische revalidatie bij Niet-Aangeboren Hersenletsel (NAH) Revalidatiecentrum Breda
Poliklinische revalidatie bij Niet-Aangeboren Hersenletsel (NAH) Revalidatiecentrum Breda De doelgroep Het behandelprogramma bij Revant Revalidatiecentrum Breda is bestemd voor mensen met een Niet- Aangeboren
Nadere informatieRevalideren. na een beroerte
Revalideren na een beroerte Revalideren bij Thebe na een beroerte Als u een beroerte, ook wel een CVA (Cerebro Vasculair Accident) genoemd, heeft doorgemaakt kan uw leven op veel gebieden er ineens heel
Nadere informatieREVALIDEREN NA EEN BEROERTE (CVA) Zonnehuis Solwerd Appingedam
REVALIDEREN NA EEN BEROERTE (CVA) Zonnehuis Solwerd Appingedam U (of uw naaste) heeft kortgeleden een CVA gehad, waarvoor u (of uw naaste) bent opgenomen op de stroke-unit van een ziekenhuis. Gezamenlijk
Nadere informatieCVA nazorg protocol Rotterdam Stroke Service
CVA nazorg protocol Rotterdam Stroke Service Naam document Zorgpad CVA Status Vastgesteld 13 maart 2017 door projectgroep CVA-(na)zorg op orde Documenteigenaar Voorzitter eerstelijnsmanagementgroep CVA
Nadere informatieOpbouw. Multidisciplinaire samenwerking NAH in de eerste lijn. Aanleiding. Geschiedenis. Visie: Missie: 18-6-2015
Opbouw Multidisciplinaire samenwerking NAH in de eerste lijn Jetty van Lieshout ergotherapie CPCRT Mariolein Boerrigter, ergotherapie CPCRT Aanleiding samenwerkingsverband Geschiedenis EENW Casuïstiek
Nadere informatieBehandeling na hersenletsel
Behandeling na hersenletsel Groepsbehandeling op de Cognitieve Behandelunit (CBU) Sterk in beweging Inhoud Inleiding 3 Wat is het doel van deze behandeling? 3 Wat zijn cognitieve functies? 3 Voor wie is
Nadere informatieStroke Service Assen. Zorg op maat na een beroerte. stroke service
Stroke Service Assen Zorg op maat na een beroerte z z stroke service assen 1 Stroke Service Assen staat garant voor goede zorg aan inwoners van Assen en omstreken die getroffen zijn door een beroerte.
Nadere informatieOost 3. CVA (Cerebro Vasculair Accident)
Oost 3 CVA (Cerebro Vasculair Accident) 1 2 Inhoudsopgave Blz. Inleiding 4 Het onderzoek bij een CVA 4 De behandeling van een CVA 5 Belangrijke aandachtspunten 6 Hoe verloopt de verdere behandeling en
Nadere informatieDe ziekte van Parkinson Wat kan Amaris Theodotion u bieden?
De ziekte van Parkinson Wat kan Amaris Theodotion u bieden? Informatie voor cliënten, patiënten, familieleden en mantelzorgers WAT KAN DE PARKINSON PROJECTGROEP (PPG) VOOR U ALS PARKINSON-PATIËNTEN BETEKENEN?
Nadere informatieUMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Revalideren na Niet-Aangeboren Hersenletsel (NAH)
UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Revalideren na Niet-Aangeboren Hersenletsel (NAH) Patiënteninformatie vll 574/1511 Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord Inleiding U ontvangt deze
Nadere informatieGeriatrische revalidatie
Geriatrische revalidatie Geriatrische revalidatie Geriatrische revalidatie biedt tijdelijke intensieve zorg aan kwetsbare ouderen om te herstellen en te reactiveren na een operatie, ongeval of ernstige
Nadere informatieRevalidatie op stroke unit
CVA up-to-date 04/02/2017 Revalidatie op stroke unit Ilse Groeseneken Dienst kine-ergo-logo (KEL) Programma 1. Multidisciplinair team 2. Subteam KEL 3. Visie op stroke unit 1. Multidisciplinair team Diëtist
Nadere informatieMultidisciplinaire Parkinson Screening
Multidisciplinaire Parkinson Screening Multidisciplinaire Parkinson Screening 1. Inleiding 3 2. Het Multidisciplinair Parkinson Team 3 3. Werkwijze 4 4. De Neuro Day Care 5 5. Het onderzoek 5 6. Tot slot
Nadere informatieHersenletsel uw behandelprogramma bij Adelante
Hersenletsel uw behandelprogramma bij Adelante Voorwoord Hersenletsel Iedereen is anders. Elke situatie is anders en elk herstelproces verloopt anders. Dat realiseren wij ons heel goed. In dit hoofdstuk
Nadere informatieleef. In uw eigen ritme. Informatie over: Niet-aangeboren hersenletsel
leef. Informatie over: Niet-aangeboren hersenletsel In uw eigen ritme. Uw leven zo goed mogelijk oppakken met niet-aangeboren hersenletsel. Samen met Laurens. In deze folder leest u meer over het aanbod
Nadere informatieAmputatie, traumatologie en orthopedie (ATO)
Behandelprogramma Amputatie, traumatologie en orthopedie (ATO) Iedereen is anders. Elke situatie is anders en elk herstelproces verloopt anders. Dat realiseren wij ons heel goed. Om u voorafgaand aan uw
Nadere informatieRSZK KempenVitaal. Regionale Stichting Zorgcentra de Kempen SAMEN ZORGEN WIJ VOOR ZORG
Regionale Stichting Zorgcentra de Kempen SAMEN ZORGEN WIJ VOOR ZORG is een praktijk voor paramedische zorg in de regio waar diëtisten, ergotherapeuten, logopedisten, fysiotherapeuten, psychologen en specialisten
Nadere informatieGeriatrische revalidatie
Geriatrische revalidatie Gerrie van der Pas BrabantZorg Kaderarts geriatrische revalidatie Inhoud presentatie Opname in het verpleeghuis Definitie GRZ en geschiedenis DBC, zorgpaden en visie Brabantzorg
Nadere informatieRevalidatie tijdens en na kanker
Revalidatie tijdens en na kanker Informatie en behandeling Revalidatie tijdens en na kanker Een medische behandeling voor kanker is zwaar, ook nadat de behandeling is afgerond. Het heeft veel impact. Lichamelijk,
Nadere informatieRichtlijnen CVA-revalidatie in het verpleeghuis (post stroke unit)
Richtlijnen CVA-revalidatie in het verpleeghuis (post stroke unit) Aeneas Verpleeghuis, Breda Avoord Zorg en Wonen, Etten-Leur Circonflex Stichting voor Zorg en Wonen, Zevenbergen De Riethorst Centrum
Nadere informatieBlad 1. Bijlage 3. Nadere beschrijving productcodes en diensten Maatwerkvoorziening Begeleiding
Bijlage 3. Nadere beschrijving product en diensten Maatwerkvoorziening Begeleiding Op basis van de prestatiebeschrijvingen opgesteld door de Nza (2013). Nza F125 Dagactiviteit GGZ-LZA (p/u.) Toeleidingtraject
Nadere informatieSAMENVATTING. Schiemanck_totaal_v4.indd 133 06-03-2007 10:13:56
SAMENVATTING Schiemanck_totaal_v4.indd 133 06-03-2007 10:13:56 Schiemanck_totaal_v4.indd 134 06-03-2007 10:13:56 Samenvatting in het Nederlands Beroerte (Cerebro Vasculair Accident; CVA) is een veel voorkomende
Nadere informatieRondom uw opname. 1 Voorbereiding op uw opname. 2 Wat neemt u mee? 3 Dag van de opname
15/08/2019 Rondom uw opname 1 Voorbereiding op uw opname Bent u opgenomen in een ander ziekenhuis, dan meldt een collega-revalidatiearts vanuit dat ziekenhuis u allereerst aan voor onze afdeling. Het kan
Nadere informatieBehandeling en Zorg na een beroerte
Behandeling en Zorg na een beroerte Belangrijke telefoonnummers Afdeling Stroke-Unit: 0513 685 625 CVA Verpleegkundige Tjongerschans 06 20 01 87 18 SSHV : Stichting samenwerkende Hersenletsel verenigingen
Nadere informatiePoliklinische revalidatiebehandeling. beroerte
Poliklinische revalidatiebehandeling na een beroerte POLIKLINISCHE REVALIDATIEBEHANDELING NA EEN BEROERTE Wat is een beroerte Bij een beroerte of CVA (de medische term) is de bloedtoevoer in de hersenen
Nadere informatieExpertisecentrum Hersenletsel Limburg. Caroline van Heugten
Expertisecentrum Hersenletsel Limburg Caroline van Heugten Over wie gaat dit verhaal? 130.000 nieuwe getroffenen per jaar: 85.000 traumatisch hersenletsel 45.000 CVA 10.000 andere diagnoses Acute medische
Nadere informatieSP Revalidatie. Campus Henri Serruys
2 Welkom Welkom op de SP-dienst revalidatie van het AZ Sint-Jan Brugge- Oostende AV, campus Henri Serruys. Met deze brochure willen wij u graag informeren over de werking van de afdeling SP revalidatie.
Nadere informatieRevalidatiegeneeskunde
Revalidatiegeneeskunde 2 U bent door uw behandelend specialist in het Canisius- Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ) of de huisarts verwezen naar een revalidatiearts. In deze folder vindt u informatie over revalidatiegeneeskunde
Nadere informatieCognitieve revalidatie
Cognitieve revalidatie Dennis Felling, MSc. Gz-psycholoog Klimmendaal locatie Zutphen Overzicht Wat is cognitieve revalidatie? Diagnostiek Behandeling Casus Vragen? Zometeen en straks! Wat is cognitieve
Nadere informatieEen herseninfarct, en dan?
Een herseninfarct, en dan? Inleiding U bent opgenomen in het Zaans Medisch Centrum in Zaandam met een herseninfarct (beroerte). Middels deze folders geven wij u informatie over uw aandoening. Ook willen
Nadere informatieH Poliklinische Revalidatie Behandeling (PRB)
H.71889.0815 Poliklinische Revalidatie Behandeling (PRB) Inleiding De revalidatiearts heeft u aangemeld voor poliklinische revalidatie behandeling. Samen met u stelt de revalidatiearts een revalidatiebehandelplan
Nadere informatieNAH-poli Heliomare en E-mental health. Mechteld Dijkman, klinisch psycholoog coördinator NAH-poli
NAH-poli Heliomare en E-mental health Mechteld Dijkman, klinisch psycholoog coördinator NAH-poli Opzet workshop Wat doet de NAH-poli Heliomare? E-mental health: waarom en hoe? Ervaringen patiënten Ervaringen
Nadere informatie