2012: Pluryn, Het Hietveld Misschien wel het moeilijkste werk ter wereld: de residentiële zorg voor jongeren met LVB

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "2012: Pluryn, Het Hietveld Misschien wel het moeilijkste werk ter wereld: de residentiële zorg voor jongeren met LVB"

Ludo Smet
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

Geert- Jan Stams en dr.peer van der Helm Contact? Peer van der Helm: Helm.vd.

1 2012: Pluryn, Het Hietveld Misschien wel het moeilijkste werk ter wereld: de residentiële zorg voor jongeren met LVB Hogeschool Leiden & UvA: prof.dr. Geert- Jan Stams en dr.peer van der Helm Contact? Peer van der Helm: Deze presentatie is mede mogelijk gemaakt door een Raak Publiek subsidie

2 LVB: al vroeg in de problemen Sociale uitsluiting door conflicten (competitie) Vernedering en sociale nadeelsituaties (uit plas drinken) Conflicten met meesters en juffen omdat zaken niet meteen worden begrepen (autoriteit) Altijd alleen (geen hulp)

(uit plas drinken) Conflicten met meesters en juffen omdat

3 Gevolgen voor de groep: Submissieve maar vaker agressieve probleemoplossingstijl, ook op de groep bij sociale nadeelsituaties, autoriteitsproblemen, competitie en hulp vragen/geven (vd Helm, Matthys & Stams 2013) (Nieuwe gevalideerde vragenlijst sociale probleemsituaties op de groep: TOPS-A = Diagnostisch instrument LVB)

autoriteitsproblemen, competitie en hulp vragen/geven (vd Helm, Matthys & Stams

4 gedragsproblemen= maatschappelijke problemen voor jongeren/ook op de groep Probleem lijkt groter te worden als gevolg van: IQ stijgt (3pt per 10 jaar) Een samenleving die ingewikkelder wordt (sneller, globalisering, internet etc ) Minder tolerant is tov afwijkend gedrag Hogere eisen stelt & competitiever wordt Minder eenvoudige baantjes in een beschermde omgeving (automatisering) Meer verantwoordelijkheid bij burgers zelf

globalisering, internet etc ) Minder tolerant is tov afwijkend gedrag Hogere eisen stelt & competitiever

5 Wat, als je niet mee kan komen? Gevolg: uitval op school/uit de maatschappij en vaak middelengebruik (grotere beschikbaarheid): kinderen komen in een residentiële setting Wat werkt op de groep?

6 Vragen: doet het werkt op de leefgroep er toe? Doet het werk ertoe op de groep? Doet het er toe hoe je met elkaar omgaat? Heb je invloed op elkaar? Jo Hermanns RSJ congres 28 maart jl.: niets werkt, alleen thuis? Is dat zo?

7 Nadelen niks werkt Demotiverend voor medewerkers Self fulfilling prophesy: negatieve uitkomsten voor jongeren Bezuinigingen op residentiële jeugdzorg bij transitie zorg naar gemeente Is het waar? Lees novembernummer (2012) TVO Praktijk

Bezuinigingen op residentiële jeugdzorg bij transitie zorg

8 Meta-analyses of Evidence-Based residential Treatment (EBT) versus Usual Care (UC) 0,36 0,35 0,34 0,33 0,32 0,31 0,3 0,29 0,28 0,27 0,3 0,36 Weisz, 2006 De Swart, Van den Broek, Stams, Van der Helm, 2011 d

9 Onderzoek Schubert et al residentiële behandeling kan gedragsproblemen en recidive significant verminderen wanneer jongeren een positief leefklimaat ervaren. Wat is leefklimaat?

10 Onderzoek naar eigenschappen behandelmilieu responsiviteit pm er 2. Leren en zingeving (perspectief) 3. Repressiviteit (-) 4. Sfeer, structuur, veiligheid en onderlinge verhoudingen op de groep Nieuw: gevalideerde vragenlijst (PGCI, van der Helm, Stams & van der Laan, 2011, 36 items)

11 Onderzoek vd Helm Een positief behandelmilieu bepaald behandelmotivatie/iloc/criminele cognities/denkfouten/empathie/actie ve coping/ stabilisatie & agressie/sociale informatieverwerking

12 2008 onderzoek:het werkklimaat! De pedagogisch medewerker als sleutel van de behandeling: moeten kijken naar de wisselwerking op de groep (Sameroff 2009; voortschrijdend inzicht: het veld zegt: dat had ik je wel kunnen vertellen ). Een van de moeilijkste taakopgaven is therapeutisch te blijven handelen in weerwil van gebrek aan motivatie en agressie Structuur en veiligheid bieden en tegelijkertijd flexibel blijven (individuele behoeften jongeren)

(Sameroff 2009; voortschrijdend inzicht: het veld zegt: dat had ik je wel kunnen vertellen ).

13 Belangrijk: iets werkt, een positief leefklimaat met voldoende responsieve mw, uitdaging en perspectief Maar: de wisselwerking tussen medewerkers en jongeren verloopt vaak in een negatieve spiraal wat ging er mis?

Maar: de wisselwerking tussen medewerkers en jongeren

14 Is dat zo? Medewerkers uit de residentiële LVB zorg aan het woord: ze heeft het nodig om vier maal per dag te worden vastgepakt Hij wil alleen in de separeer slapen onder een scheurlaken, we hebben het wel eens gezellig gemaakt, maar dat maakt hij weer kapot. Voordat je kan behandelen moet je ze eerst breken

vier maal per dag te worden vastgepakt Hij wil alleen in de separeer slapen

15 Ook: onderzoek naar sociaal gedrag op de groep: LVB verstoorde sociale informatieverwerking (SIV, Van Nieuwenhuizen, 2010). Neiging om agressief te reageren op dingen die ze niet snappen Gevolg: leefklimaat wordt repressiever, negatieve coercieve cyclus

Neiging om agressief te reageren op dingen die ze niet snappen

16 Uitkomsten onderzoek pm ers (Leiderschap en klimaat op de groep) van Iris Boekee, Teylingereind, Ma jeugdzorg 2011 Angst Meer angst betekent minder flexibiliteit en minder gevoel van controle Leiderschap Passief leiderschap betekent minder flexibiliteit en minder gevoel van controle inspirerend leiderschap betekent meer flexibiliteit en meer structuur Lambert (2011): meer ziekteverzuim en burn-out bij beheersmatig werken (it spills over ) Van der Helm, Boekee, Stams & van der Laan 2011: Fear is the Key JOURNAL OF CHILDREN S SERVICESj 2011, pp

van controle inspirerend leiderschap betekent meer flexibiliteit en meer structuur Lambert (2011): meer ziekteverzuim en burn-out bij

17 Open Leefklimaat in de residentiële Jeugdzorg, Relatie en Motivatie T1 T2 T3 Behandelmotivatie Behandelmotivatie Behandelmotivatie Open Klimaat (Relatie) Responsiviteit (Relatie) Responsiviteit (Relatie) Responsiviteit Van der Helm, 2011

Behandelmotivatie Open Klimaat + + + + (Relatie)

18 Transactionele processen bij conflicten op de groep Mw en jongeren bepalen samen het leefklimaat Maar: bij agressie gaan mw strakker optreden (forceren) of trekken zich terug (toegeven of vermijden) dit maakt jongeren onzeker en angstig Toegeven/vermijden/forceren zijn dysfunctionele manieren om met conflict op de groep om te gaan: gevolg =positioneringsgedrag en agressie op de groep Uitkomst: afname contact en destabilisatie jongeren en mw!

onzeker en angstig Toegeven/vermijden/forceren zijn dysfunctionele manieren om met conflict op de groep om te

19 Het werkklimaat Onderzoek HL& UvA 2012 bij Hoenderloo Groep (Pluryn) en 4 andere instellingen Combinatie leefklimaatonderzoek en medewerkersonderzoek, doel: verbetering van het leefklimaat en het werkklimaat, rapporten op maat per leefgroep. Forensische Orthopedagogiek: Veronique van Miert/Anna Dekker/Quirine de Weerd en Florien Mackay

verbetering van het leefklimaat en het werkklimaat, rapporten op maat per leefgroep.

20 werkklimaat Veiligheid en structuur Organisatiecultuur en Leiderschap Conflicthantering Teamfunctioneren Motivatie (ook tov organisatie) dus niet alleen dingen goed doen maar ook goede dingen

21 Uitkomsten 2012 Een positief leefklimaat gaat altijd samen met een positief werkklimaat en probleemoplossen Maar: forceren/toegeven/vermijden gaan samen met een negatief leefen werkklimaat, contactafname en agressie op de groep (Onderzoek Nienke Ros 2012 Inforsa)

22 Iets werkt, input en output van conflicthantering : de wasmachine macht/punitive power = conflict Leefklimaat (Jo) werkklimaat (MW) Open: Open: forceren & probleemoplossen Probleemoplossen + SIV +SIV gesloten: forceren toegeven/vermijden gesloten: forceren toegeven/vermijden reactance & positionneren= negatieve SIV/ sociale problemen

23 Conclusie iets werkt De sociotherapeut is de sleutel naar een succesvolle behandeling Voorwaarden voor de sociotherapeut: leiderschap en communicatie met jongeren en binnen het team Voorwaarden voor is een therapeutische instelling (Lipsey, 2007), responsiviteit/groei/ atmosfeer en minder repressie die een verbeterde sociale informatieverwerking op gang kan brengen en aardoor minder agressie en meer prosociaal gedrag: dat komt van pas in de maatschappij!

24 LOEK DIJKMAN TEYLINGEREIND: ALLEMAAL MOOI, MAAR WAT HEBBEN WIJ DAAR AAN? 2011 ontwikkeling training TOP PM ers (En TOP ST ers in de Forensische Psychiatrie) Op basis uitkomsten onderzoek Iris Boekee 2010 Doel: ondersteuning medewerkers op de groep = training on the job

25 In 2011 en rapporten voor instellingen over leefklimaat in instellingen Vernieuwd onderwijs en een leerboek leefklimaat voor 11 HBO instellingen (augustus 2012) Wetenschappelijke artikelen die laten zien dat er iets werkt op de groep voor LVB Concrete aanbevelingen voor professionals 12 november congres voor pm ers met goede voorbeelden uit het leefklimaat in hogeschool Domstad (Utrecht)

26 Leerboek HBO

27 Nieuwe ontwikkelingen onderzoek voor de praktijk Academisering met als doel versterking van professionals en professionalisering van de sector en het HBO en WO samen met HL en UvA: een uitnodiging aan de sector

Vergelijkbare documenten

Inhoud. Deel I Ervaringen uit de praktijk

Inhoud. Deel I Ervaringen uit de praktijk Inhoud Deel I Ervaringen uit de praktijk Hoofdstuk 1 Inleiding: wat werkt? 15 Deel I Ervaringen uit de praktijk 18 Deel II Reflecties op de praktijk 19 Deel III Het leefklimaat op de groep 20 Vragen voor