Verslag informatiebijeenkomst 25 januari 2016

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Verslag informatiebijeenkomst 25 januari 2016"

Transcriptie

1 Verslag informatiebijeenkomst 25 januari 2016 Samenvatting onderzoek Tijdens de informatiebijeenkomst gaven onderzoekers Sabine Siesling en Marissa van Maaren een korte presentatie over het onderzoek aangaande de veiligheid van de borstsparende behandeling versus een amputatie. Hieronder vindt u een puntsgewijze samenvatting van deze presentatie: Het onderzoek is uitgevoerd om kennis over de veiligheid van borstsparende operaties op lange termijn te vergroten. Het is belangrijk om hierbij te bedenken dat in andere landen dan Nederland, met name de VS, veel meer borstamputaties gedaan worden dan in Nederland. In de Nederlandse pers zijn de conclusies van het onderzoek niet goed weergegeven. Het onderzoek gaat NIET over patiënten: - met uitsluitend een voorstadium van kanker (ductale of lobulaire in situ tumoren, DCIS of LCIS) - met een preventieve borstverwijdering zonder dat er sprake is van kanker of voorstadium - met een tumor groter dan 5 cm en/of met meer dan 3 aangetaste lymfeklieren - die zijn behandeld met chemotherapie of hormoontherapie VOOR de operatie Het onderzoek gaat over patiënten die jaar geleden borstkanker kregen en in de periode behandeld zijn. Daarom kunnen de resultaten niet één op één vertaald worden naar de behandelingen van nu. De huidige behandeling (anno 2015) is erg veranderd en verbeterd t.o.v. 10 jaar geleden. De belangrijkste conclusie van het onderzoek is dat borstsparende behandeling met bestraling net zo veilig is als een amputatie. Borstsparende therapie is echter niet altijd mogelijk of wenselijk, amputatie is dan een goed alternatief. Na 10 jaar zijn er gemiddeld meer vrouwen in leven na een borstsparende operatie dan na amputatie. Dat is niet vreemd als je bedenkt dat er meestal een goede reden is om te kiezen voor amputatie (zoals grotere en/of agressievere tumoren of bijkomende ziekte(s) waardoor bestraling niet gegeven kan worden). In het onderzoek is geprobeerd rekening te houden met deze verschillen, maar niet alle factoren die belangrijke informatie geven over de kans op overleven, waren bekend. Met name ontbraken gegevens over her 2 positiviteit (eiwitgevoeligheid. De her 2 status werd toentertijd nog niet bepaald) en gegevens over andere aanwezige (levensbedreigende) aandoeningen. Na 10 jaar worden ALLEEN in de groep vrouwen met een tumor kleiner dan 2 cm en een schone oksel minder vaak uitzaaiingen gezien in de groep met een borstsparende operatie (in vergelijking met vrouwen die een amputatie ondergingen). Dit type onderzoek dat terugkijkt naar het verleden (retrospectief onderzoek) kan geen antwoord geven op de vraag of het nu de radiotherapie is, die de overleving verbetert.

2 Vraag en antwoord Patiënten hadden reeds vooraf de gelegenheid gekregen hun vragen te stellen, deze vragen werden door de gespreksleider Astrid Joosten aan het forum met hierin zowel de onderzoekers als specialisten van het ziekenhuis voorgelegd. Aansluitend was er gelegenheid om vragen te stellen door de aanwezigen. Hieronder vindt u de antwoorden van het forum op de door patiënten gestelde vragen. Met de kennis van dit onderzoek, zouden jullie toch nog borstamputatie adviseren bij een voorstadium? Zo ja waarom, zo nee waarom niet? Ja, bij voorstadium zouden we hetzelfde advies geven. In dit onderzoek is namelijk niet gekeken naar patiënten met een voorstadium van borstkanker, de resultaten zijn dan ook niet van toepassing op voorstadium borstkanker (DCIS). Op basis van individuele gegevens wordt een risico inschatting gemaakt en een advies geformuleerd. Dit onderzoek heeft dat niet veranderd. Als je beginnende borstkanker hebt en kiest voor borstamputatie, omdat je niet het risico wil lopen dat het daar terug kan komen en omdat er bij borstsparende operaties 3 tot 4 % kans is dat het terug kan komen. In uw verklaring wordt aangegeven dat bij borstamputaties het risico groter is dan bij borstsparende operaties, zelfs als je beginnende borstkanker hebt gehad. Hoe groot maakt dit het risico op terugkerende borstkanker? De 3-4% waar op gedoeld wordt gaat over terugkeer lokaal, dat wil zeggen in de borst of het litteken. Daar heeft dit onderzoek niet naar gekeken. In het onderzoek is gekeken naar de kans op terugkeer van ziekte in de rest van het lichaam (uitzaaiingen). Uit eerder onderzoek weten we dat de kans op LOKALE terugkeer klein is en na amputatie niet groter is dan bij borstsparend. In de Toelichting op berichtgeving over onderzoek naar borstkankeroperaties gepubliceerd op op de website van IKNL staat: De rol van de behandeling met radiotherapie als onderdeel van de borstsparende behandeling lijkt in onze studie vooral van belang bij hele kleine tumoren zonder aangetaste lymfeklieren. Bij een groot deel van hen werd destijds geen aanvullende behandeling zoals chemotherapie of hormoontherapie gegeven. Mij is niet geheel duidelijk wie er met hen wordt bedoeld. Ik denk dat hiermee alleen de groep vrouwen wordt bedoeld die een borstsparende operatie met radiotherapie heeft ondergaan. Als dat het geval is, dan is mijn vraag of er ook onderzoek is gedaan naar het kleine(re) deel van deze groep aan wie wel chemotherapie en/of hormoontherapie werd gegeven. Indien ja, zijn de uitkomsten (ten aanzien van de levensverwachting) dan anders? En zo nee, waarom is er geen onderzoek naar gedaan? Hen zijn zowel de vrouwen die borstsparend zijn behandeld als de vrouwen die met een amputatie zijn behandeld. In beide groepen werd meer dan 75 procent van de patiënten NIET behandeld met hormoon- en/of chemotherapie. Verder zagen we dat patiënten die borstsparend zijn behandeld iets minder vaak hormoontherapie kregen. Hier is rekening mee gehouden in de analyse. Er was in die tijd echter geen bepaling van de her2neu status (eiwit-status) en met eventuele verschillen hierin heeft men dus geen rekening kunnen houden. Daarnaast ben ik heel benieuwd naar de groep vrouwen die alleen een borstamputatie heeft ondergaan. Is onder deze groep ook een groot deel aan wie destijds geen aanvullende behandeling is gegeven zoals chemotherapie of hormoontherapie? En is dat een vergelijkbaar deel? Is daarmee rekening gehouden in het onderzoek? Waarom niet, wel? Zie vorig antwoord; ja, hier is voor zover mogelijk en bekend rekening gehouden. Wanneer en waarin wordt het onderzoek gepubliceerd? Dat is op dit moment nog niet bekend; het onderzoeksrapport/-artikel is nog in bewerking. Het is dan ook niet precies aan te geven wanneer het onderzoeksrapport/-artikel in een vaktijdschrift gepubliceerd wordt.

3 Ik heb gelezen dat in het onderzoek een groep en een subgroep is onderzocht. In de subgroep ( 10 jaar ziektevrij) is het percentageverschil kleiner dan in de hoofdgroep (83,6 versus 81,5 %). Wil het zeggen dat bij de hoofdgroep er vrouwen met borstsparende therapie niet ziektevrij zijn geweest gedurende 10 jaar overleven? Zijn er tussentijds behandelingen geweest? Er is een verschil tussen 10 jaar overleven en 10 jaar ziektevrij overleven. Het klopt dat het verschil tussen ziektevrij overleven minder groot is, dan het verschil op overleven. In de groep vrouwen met amputatie overlijden er dus ook vrouwen aan andere aandoeningen dan borstkanker. Vaak zijn dit soort bijkomende ziektes ook een reden om voor een amputatie te kiezen, omdat er dan geen bestraling hoeft plaats te vinden (zoals vrouwen met bijkomende long-of hartziekten). De vrouwen die met borstsparende therapie plus bestraling zijn behandeld waren veel jonger dan de vrouwen die mastectomie hebben ondergaan. Heeft dat geen enorme invloed op de uitkomst van het onderzoek gehad? Hier is zeker rekening mee gehouden. Je kan in dit type (retrospectief) onderzoek echter nooit volledig uitsluiten dat dit geen rol heeft gespeeld in de resultaten. Zie eerder antwoord. Waarom was u zo verbaasd over de ophef na de uitkomst van het onderzoek? 1 op 7 vrouwen wordt jaarlijks geconfronteerd met borstkanker, een enorm getal, dus u kon verwachten veel reactie te krijgen. De verbazing betrof niet zozeer de reacties van patiënten, die waren zowel voor de onderzoekers als het team van het Alexander Monro Borstkankerziekenhuis zeer invoelbaar. De verbazing werd veroorzaakt door het feit dat een Nederlandse krant het nieuws oppakte en de manier waarop dit verwoord werd. Sabine Siesling zegt hierover: Dit is een goed voorbeeld van berichtgeving waarbij de nuances en context niet zijn meegenomen. In de Verenigde Staten is er veel ophef over borstsparend opereren (mede doordat Angelina Jolie de pers opgezocht heeft met haar preventieve ablatio beiderzijds bij borstkankergen-dragerschap). Doel van deze studie was juist te laten zien dat borstsparende operatie met radiotherapie een veilige behandeling is. Mijn vraag is: heeft het zin om terug te kijken op de behandeling er kan toch niets meer aan veranderen. Voor individuele patiënten heeft terugkijken inderdaad geen zin; uiteraard kunnen we door terug kijken wel veel leren voor toekomstige patiënten, maar retrospectief onderzoek (d.w.z. terugkijkend naar het verleden) zal nooit leiden tot aanpassing van behandelprotocollen. Daar is prospectief (naar toekomst kijkend) onderzoek voor nodig. Wat zal de uitkomst van dit onderzoek voor de toekomst betekenen? Is de kans groot dat naar aanleiding van het onderzoek binnen afzienbare tijd het beleid wordt aangepast, waarbij ook na amputatie standaard bestraling gaat plaatsvinden? Nee, op basis van dit onderzoek zal het huidige beleid niet aangepast gaan worden. Het is een retrospectieve studie. Je moet voorzichtig omgaan met deze gegevens, omdat de groepen nooit precies hetzelfde zijn. Het beste bewijs wordt gevonden in zogenaamd gerandomiseerd onderzoek, waar op basis van loting verschillende behandelingen in goed vergelijkbare patiëntgroepen met elkaar worden vergeleken. Een voorbeeld hiervan is de SUPREMO studie. Dit is een grote vooropgezette gerandomiseerde studie waarbij patiënten met een relatief vroeg stadium borstkanker die een amputatie hadden ondergaan in 2 groepen werden verdeeld. De ene groep kreeg wel bestraling van de borstwand, de andere groep niet. De indeling werd op basis van loting verricht, waarmee je goed vergelijkbare groepen patiënten verkrijgt. De laatste patiënten zijn in 2013 ingesloten, maar de resultaten van SUPREMO zijn nog niet bekend. Eerst moeten er voldoende jaren verstrijken om te zien hoe het de patiënten vergaat en of er verschillen gezien gaan worden.

4 Waarom wordt dit type onderzoek verricht als er toch geen beleidsveranderingen door komen? Dit soort onderzoek helpt ons op het spoor te komen van groepen vrouwen waar de behandeling kennelijk nog niet goed genoeg is; met deze gegevens kun je dan op een verantwoorde manier prospectieve gerandomiseerde (zie vorige vraag) onderzoeken opzetten. Kunt u in zijn algemeenheid zeggen in welke situaties het de voorkeur verdient een mastectomie toe te passen? Zoals (grotendeels) in de huidige richtlijn staat: Multicentriciteit (de aanwezigheid van tumor of voorstadium in meerdere kwadranten van de mamma) Achtergebleven ziekte na borstsparende operatie: mammografisch aangetoond of resectievlak tumorpositief Eerdere bestraling van de borst Onmogelijkheid tot radiotherapie (bv bewegingsbeperking schouder, eerder bestraling van de borst) Slecht cosmetisch resultaat bij borstsparend (grootte en plaats van de tumor in relatie tot de grootte van de borst) Nu dit nieuws in de media kwam, vroeg ik me af, of het nog zin zou hebben/nodig zou zijn me nu nog te laten bestralen (na 1 1/2 jaar). Ik had hormoongevoelige tumoren. Bestraling is alleen zinvol als dit kort na de operatie gegeven wordt. Bovendien kan uit dit onderzoek niet de conclusie getrokken worden dat de bestraling de reden is dat er in de groep met kleine tumoren een betere borstkanker gerelateerde overleving gezien lijkt. Hoe weet ik of het nodig is dat ik wel of niet bestraald moet worden? De behandeling die in het Alexander Monro Borstkankerziekenhuis wordt geadviseerd, is in lijn met de richtlijn en het advies van het multidisciplinair overleg in het team. U kunt er dus op aan dat u conform de richtlijn bent behandeld en dus een goede behandeling, afgestemd op uw specifieke situatie, heeft gehad. Op basis van dit onderzoek zal de richtlijn niet worden aangepast. De geldende richtlijn in NL baseert zich op verschillende onderzoeken en kijkt ook naar de kwaliteit van de onderzoekgegevens. Een onderzoek dat naar het verleden kijkt is een onderzoek van mindere kwaliteit dan een onderzoek gericht op de toekomst en waar geloot wordt tussen groepen om een zo eerlijk mogelijke verdeling van risico s binnen de groepen te krijgen. Hierdoor is de kans dat een uitkomst op toeval berust klein en zal de uitkomst gerelateerd kunnen worden aan het verschil in behandeling tussen de twee groepen. Veel vragen gingen over de controle na behandeling; en dan met name of deze op basis van dit onderzoek niet aangepast zouden moeten worden voor vrouwen die een amputatie hebben ondergaan. Nee, de resultaten van dit onderzoek vormen geen aanleiding om de huidige richtlijn voor controle aan te passen. De controle na behandeling voor borstkanker is gericht op het vroeg ontdekken van borstkanker aan de andere borst en op terugkeer van de eerdere borstkanker in de oksel of borstwand aan de geopereerde kant. Waarom? Omdat een behandeling hiervoor nog genezend kan zijn. Uit onderzoek weten we dat het maken van echo s, CT s of andere scans dit soort terugkeer niet zoveel eerder ontdekt dan de handen van de chirurg, dat dit als resultaat heeft dat vrouwen langer leven. Dit komt omdat de behandeling hiervan bijna altijd tot genezing leidt. Als vrouwen overlijden ten gevolge van borstkanker is dit vrijwel altijd omdat er uitzaaiingen in organen zijn. Zoals wij steeds ook uitleggen heeft het actief op zoek gaan naar uitzaaiingen elders in het lichaam (bijvoorbeeld botten, longen, lever ) helaas- ook geen zin. Geen zin omdat borstkanker de nare gewoonte heeft om als er uitzaaiingen ontstaan, dit vrijwel altijd meerdere uitzaaiingen in meerdere organen zijn. Dan is er geen behandeling meer mogelijk die kan genezen.

5 Daarbij komt dat een behandeling die gericht is op zo lang mogelijk zo goed mogelijk leven niet beter aanslaat als deze vroeger start. Met andere woorden, hoe wrang dit ook moge klinken, het is vroeg genoeg om uitzaaiingen te vinden als deze klachten geven. Het standaard verrichten van bloedonderzoek, op zoek naar vroege tekenen van terugkeer van ziekte, is niet zinvol. Er vindt op dit moment experimenteel onderzoek plaats, wat (nog) niet toepasbaar is in de dagelijkse praktijk. Wat zijn de maatregelen die jullie treffen? Zoals uit al bovenstaande blijkt, is er geen reden om extra maatregelen te treffen. Iedereen krijgt een plan op maat, zowel voor de behandeling als voor de controles, gebaseerd op de huidige richtlijn.

Chirurgie. Operatie voor borstkanker

Chirurgie. Operatie voor borstkanker Chirurgie Operatie voor borstkanker 1 Inleiding Wanneer u deze folder ontvangt heeft u zojuist een gesprek met de chirurg/ verpleegkundig specialist gehad. Uit onderzoeken is gebleken dat u borstkanker

Nadere informatie

De indicatoren over borstkanker, die in kader van het VIP²-project worden opgevolgd zijn:

De indicatoren over borstkanker, die in kader van het VIP²-project worden opgevolgd zijn: Indicatoren VIP²-project Oncologie In België is, net als in Europa, borstkanker de meest voorkomende oorzaak van overlijden door kanker bij vrouwen (20,6 % van alle overlijdens ingevolge kanker). In 2009

Nadere informatie

behandelingen-bij-borstkanker/

behandelingen-bij-borstkanker/ https://www.isala.nl/patientenfolders/6682-borstkanker-pid-h3- behandelingen-bij-borstkanker/ Borstkanker (PID): H3 Behandelingen bij borstkanker Als borstkanker is vastgesteld, bespreekt een team van

Nadere informatie

Medische Publieksacademie

Medische Publieksacademie Medische Publiekacademie Medisch Centrum Leeuwarden Leeuwarder Courant Aan de winnende hand Borstkanker 27 oktober 2015 Welkom! #mclmpa 1 Borstkanker aan de winnende hand Marloes Emous, oncologisch chirurg

Nadere informatie

Project Kwaliteitsindicatoren Borstkanker 2007-2008

Project Kwaliteitsindicatoren Borstkanker 2007-2008 Project Kwaliteitsindicatoren 2007-2008 De borstkliniek: Iedere nieuwe diagnose van een borsttumor dient door de borstkliniek te worden geregistreerd bij het Nationaal Kankerregister. Het Project Kwaliteitsindicatoren

Nadere informatie

Operatie DCIS (Ductaal carcinoma in situ) Keuze in behandelingsmogelijkheden

Operatie DCIS (Ductaal carcinoma in situ) Keuze in behandelingsmogelijkheden Operatie DCIS (Ductaal carcinoma in situ) Keuze in behandelingsmogelijkheden Inleiding U kreeg de diagnose DCIS (ductaal carcinoma in situ). DCIS wordt beschouwd als een voorstadium van borstkanker. De

Nadere informatie

Operatie voor borstkanker

Operatie voor borstkanker Operatie voor borstkanker 1 Wanneer u deze folder ontvangt heeft u zojuist een gesprek met de chirurg/ verpleegkundig specialist /Physician Assistant gehad. Uit onderzoeken is gebleken dat u borstkanker

Nadere informatie

Chirurgie / mammacare

Chirurgie / mammacare Afdeling: Onderwerp: Chirurgie / mammacare Algemeen U heeft van de chirurg en/ of nurse practitioner een schokkend bericht gekregen: u heeft borstkanker. Er komt veel op u af en er zullen ongetwijfeld

Nadere informatie

Afdeling Heelkunde, locatie AZU. Voorstadium van borstkanker (Carcinoma in situ)

Afdeling Heelkunde, locatie AZU. Voorstadium van borstkanker (Carcinoma in situ) Afdeling Heelkunde, locatie AZU Voorstadium van borstkanker (Carcinoma in situ) Inleiding Na een aantal onderzoeken blijkt dat u een voorstadium van borstkanker heeft. Het medische woord hiervoor is carcinoma

Nadere informatie

Patiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE. onderdeel BORSTKANKER

Patiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE. onderdeel BORSTKANKER Patiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE onderdeel BORSTKANKER Inhoud Wat is borstkanker?... 3 Vormen van kanker... 4 DCIS... 4 Ductaal carcinoom... 4 Lobulair carcinoom... 4 Erfelijke en familiare belasting...

Nadere informatie

mammaprint adviezen hernia-operatie borstkanker ZorgSaam

mammaprint adviezen hernia-operatie borstkanker ZorgSaam mammaprint adviezen na een bij hernia-operatie borstkanker ZorgSaam 1 2 Mammaprint Deze folder geeft u informatie over de Mammaprint, een laboratoriumtest die kan worden ingezet bij de behandeling van

Nadere informatie

Ductaal carcinoom in situ (DCIS) Voorstadium van borstkanker

Ductaal carcinoom in situ (DCIS) Voorstadium van borstkanker Ductaal carcinoom in situ (DCIS) Voorstadium van borstkanker Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Wat betekent het als je te horen krijgt dat je een voorstadium van borstkanker hebt? In

Nadere informatie

Borstkanker. Borstcentrum Máxima locatie Eindhoven

Borstkanker. Borstcentrum Máxima locatie Eindhoven Borstkanker Borstcentrum Máxima locatie Eindhoven Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Vóór het dertigste jaar is borstkanker zeldzaam, maar met het stijgen van de leeftijd

Nadere informatie

Borstkanker. Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven

Borstkanker. Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Borstkanker Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Vóór het dertigste jaar is borstkanker zeldzaam, maar met het stijgen

Nadere informatie

Afdeling Heelkunde, locatie AZU. Voorstadium van borstkanker (Carcinoma in situ)

Afdeling Heelkunde, locatie AZU. Voorstadium van borstkanker (Carcinoma in situ) Afdeling Heelkunde, locatie AZU Voorstadium van borstkanker (Carcinoma in situ) Inleiding Na een aantal onderzoeken blijkt dat u een voorstadium van borstkanker heeft. Het medische woord hiervoor is carcinoma

Nadere informatie

Welke vragen stel ik mijn dokter?

Welke vragen stel ik mijn dokter? Welke vragen stel ik mijn dokter? INLEIDING Goede algemene voorlichting over het onderzoek en de behandeling van borstkanker is enorm belangrijk. Goede voorlichting over het eigen ziektebeeld is nog belangrijker,

Nadere informatie

Algemene informatie over het pathologieverslag bij borstkanker

Algemene informatie over het pathologieverslag bij borstkanker Algemene informatie over het pathologieverslag bij borstkanker De patholoog onderzoekt het weefsel dat tijdens de operatie is weggenomen. In het pathologieverslag wordt beschreven: de grootte van de tumor

Nadere informatie

Factsheet NABON Breast Cancer Audit (NBCA)

Factsheet NABON Breast Cancer Audit (NBCA) Factsheet NABON Breast Cancer Audit () [1.0.; 15-09-] Registratie gestart: 2011 Als algemene voorwaarde voor het meenemen van een patiënt in de berekening van de kwaliteitsindicatoren is gesteld dat ten

Nadere informatie

Behandelwijzer Borstkanker

Behandelwijzer Borstkanker Behandelwijzer Borstkanker - Behandelteam - Algemene informatie borstkanker - Informatie over het behandeltraject Inleiding U heeft zojuist gehoord dat u een afwijking aan de borst heeft en welke behandeling

Nadere informatie

Het nazorgtraject. Borstcentrum Máxima locatie Eindhoven

Het nazorgtraject. Borstcentrum Máxima locatie Eindhoven Het nazorgtraject Borstcentrum Máxima locatie Eindhoven In de afgelopen periode bent u behandeld voor borstkanker. Nu uw behandeltraject is afgesloten begint het nazorgtraject. Hieronder vindt u informatie

Nadere informatie

Operatie bij borstkanker. Behandeling. Borstsparende operatie

Operatie bij borstkanker. Behandeling. Borstsparende operatie Operatie bij borstkanker Er is bij u borstkanker vastgesteld. De diagnose borstkanker brengt veel emoties en onzekerheden met zich mee. Deze informatie is bedoeld als algemene voorlichting. Mogelijk hebt

Nadere informatie

8.1 Intra Operatieve Radiotherapie (IORT) bij borstkanker

8.1 Intra Operatieve Radiotherapie (IORT) bij borstkanker 8.1 Intra Operatieve Radiotherapie (IORT) bij borstkanker Van uw arts heeft u te horen gekregen dat u in aanmerking komt voor Intra Operatieve Radiotherapie (IORT). In dit hoofdstuk leggen we u in het

Nadere informatie

Nacontrole bij borstkanker

Nacontrole bij borstkanker Chirurgie Nacontrole bij borstkanker www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl CHI022 / Nacontrole bij borstkanker / 15-07-2014 2 Nacontrole bij borstkanker

Nadere informatie

Ductaal Carcinoma In Situ (DCIS)

Ductaal Carcinoma In Situ (DCIS) Bij u is een voorstadium van borstkanker geconstateerd. Deze afwijking wordt Ductaal Carcinoma In Situ (afgekort DCIS) genoemd. Uw arts of verpleegkundig specialist heeft uitgelegd wat DCIS inhoudt en

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Borstamputatie. Deze informatie maakt deel uit van de Behandewijzer Borstkanker terTER_

Patiënteninformatie. Borstamputatie. Deze informatie maakt deel uit van de Behandewijzer Borstkanker terTER_ Patiënteninformatie Borstamputatie Deze informatie maakt deel uit van de Behandewijzer Borstkanker 1234567890-terTER_ Borstamputatie Informatie over een borstamputatie Deze informatie maakt deel uit van

Nadere informatie

3.3 Borstkanker bij de man

3.3 Borstkanker bij de man 3.3 Borstkanker bij de man Bij u is zojuist de diagnose borstkanker vastgesteld. Alle patiënten die voor borstkanker worden behandeld in het Catharina-ziekenhuis ontvangen een Persoonlijke Informatie Map.

Nadere informatie

Borstsparende behandeling

Borstsparende behandeling Borstsparende behandeling Chirurgie Beter voor elkaar Algemeen U heeft van de chirurg en/ of nurse practitioner een schokkend bericht gekregen: u heeft borstkanker. Er komt veel op u af en er zullen ongetwijfeld

Nadere informatie

Mijn pathologieverslag begrijpen

Mijn pathologieverslag begrijpen Mijn pathologieverslag begrijpen Deze brochure bevat zeker niet alle gedetailleerde informatie over uw pathologieverslag. We geven u vooral de belangrijkste en juiste informatie mee over de resultaten

Nadere informatie

Aandeel van patiënten met invasieve borstkanker waarbij een ER, PR en/of HER2 statusbepaling werd uitgevoerd vóór enige systemische behandeling

Aandeel van patiënten met invasieve borstkanker waarbij een ER, PR en/of HER2 statusbepaling werd uitgevoerd vóór enige systemische behandeling Status bepaling: 99,4% Aandeel van patiënten met invasieve borstkanker waarbij een ER, PR en/of HER2 statusbepaling werd uitgevoerd vóór enige systemische behandeling Vóór het starten van de behandeling

Nadere informatie

Behandeling borstkanker

Behandeling borstkanker Behandeling borstkanker Kanker in het algemeen Er zijn meer dan honderd soorten kanker die op verschillende plaatsen in het lichaam kunnen voorkomen. Elke soort kanker is een andere ziekte. Een gemeenschappelijk

Nadere informatie

Borstkanker. Normale cellen in borstklierweefsel Augustus 2016

Borstkanker. Normale cellen in borstklierweefsel Augustus 2016 Borstkanker In Nederland wordt per jaar bij ongeveer 12.000 vrouwen borstkanker (mammacarcinoom) ontdekt. Daarnaast wordt bij ongeveer 1.300 vrouwen Ductaal Carcinoom In Situ (DCIS) geconstateerd. Dit

Nadere informatie

Neoadjuvante chemotherapie bij borstkanker

Neoadjuvante chemotherapie bij borstkanker Neoadjuvante chemotherapie bij borstkanker Samen met uw behandelend specialist is gekozen voor neoadjuvante chemotherapie. Dit is chemotherapie voorafgaand aan een operatie. In deze folder leest u meer

Nadere informatie

Behandeling van borstkanker

Behandeling van borstkanker Behandeling van borstkanker De behandeling van borstkanker Deze folder geeft u algemene informatie over de behandeling van borstkanker. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders

Nadere informatie

Borstkanker indicatoren - Resultaten voor

Borstkanker indicatoren - Resultaten voor Borstkanker indicatoren - Resultaten voor 2009-2011 AZ Sint-Jozef Malle maakt samen met AZ Klina Brasschaat deel uit van de Borstkliniek Voorkempen. Recent werden vanuit het Vlaams Indicatoren Project

Nadere informatie

De indicatoren omtrent borstkanker, die in kader van het VIP²-project worden opgevolgd zijn :

De indicatoren omtrent borstkanker, die in kader van het VIP²-project worden opgevolgd zijn : Indicatoren VIP²-project Oncologie In België is, net als in Europa, borstkanker de meest voorkomende oorzaak van overlijden door kanker bij vrouwen (20,6 % van alle overlijdens ingevolge kanker). In 2009

Nadere informatie

KWALITEITSINDICATOREN BORSTKANKER AZ KLINA

KWALITEITSINDICATOREN BORSTKANKER AZ KLINA KWALITEITSINDICATOREN BORSTKANKER AZ KLINA AZ Klina legt hierbij de resultaten voor van de tweede kwaliteitsmeting van onze borstkankerzorg. Deze resultaten werden in januari 2015 meegedeeld door het Kankerregister

Nadere informatie

Informatiebrief GRAFITI-studie

Informatiebrief GRAFITI-studie Informatiebrief GRAFITI-studie Titel van het onderzoek GRAFITI-studie: onderzoek naar de groei van agressieve fibromatose. Geachte heer/mevrouw, Wij vragen u vriendelijk om mee te doen aan een medisch-wetenschappelijk

Nadere informatie

Behandeling van DCIS. Ductaal carcinoma in situ (DCIS) gemini-ziekenhuis.nl

Behandeling van DCIS. Ductaal carcinoma in situ (DCIS) gemini-ziekenhuis.nl Behandeling van DCIS Ductaal carcinoma in situ (DCIS) gemini-ziekenhuis.nl Inhoudsopgave Wat is DCIS 3 Borstsparende behandeling 4 Ablatio: verwijdering van de gehele borstklier en borst 5 Preventieve

Nadere informatie

Chirurgie. Ductaal carcinoma in situ (DCIS)

Chirurgie. Ductaal carcinoma in situ (DCIS) Chirurgie Ductaal carcinoma in situ (DCIS) 1 Inleiding Wanneer u deze folder ontvangt, heeft u zojuist een gesprek gehad met de chirurg/ verpleegkundig specialist. Uit onderzoek is gebleken dat u een ductaal

Nadere informatie

Borstcontroles of amputatie?

Borstcontroles of amputatie? Borstcontroles of amputatie? Liesbeth Jansen, chirurg-oncoloog Mede namens Jaap de Vries, Arieke Prozée, Clara Lemstra BRCA Themamiddag UMCG Expertisecentrum borst- eierstokkanker 31 oktober 2015 BRCA

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren NABON Breast Cancer Audit (NBCA) 2016

Factsheet Indicatoren NABON Breast Cancer Audit (NBCA) 2016 Factsheet en NABON Breast Cancer Audit (NBCA) 2016 Registratie gestart: 2009 Inclusie en exclusie criteria Inclusie Primaire mammacarcinomen waarbij de volgende tumorsoorten geïncludeerd worden: Alle tumorstadia,

Nadere informatie

Chemotherapie voorafgaand aan de borstoperatie

Chemotherapie voorafgaand aan de borstoperatie Chemotherapie voorafgaand aan de borstoperatie Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U heeft samen met de chirurg of verpleegkundig specialist gekozen om de behandeling

Nadere informatie

NABON Breast Cancer Audit (NBCA)

NABON Breast Cancer Audit (NBCA) NABON Breast Cancer Audit (NBCA) Beschrijving Dit overzicht toont de kwaliteitsindicatoren welke per 1 april 2014 ontsloten zullen worden in het kader van het getrapte transparantiemodel van DICA. De ontsluiting

Nadere informatie

Aanvullende behandeling en controle bij borstkanker

Aanvullende behandeling en controle bij borstkanker Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Aanvullende behandeling en controle bij borstkanker z Chirurg en verpleegkundig specialist 1 Medische ontrole Na een borstsparende

Nadere informatie

Borstcentrum Bernhoven. Yvonne Paquay Chirurg

Borstcentrum Bernhoven. Yvonne Paquay Chirurg Borstcentrum Bernhoven Yvonne Paquay Chirurg Klachten van de borst? Verwijzing naar het borstcentrum voor analyse en zonodig behandeling 2 3 4 Verwijsredenen: > Knobbeltje voelbaar > BOBZ (de bus) > Controle

Nadere informatie

Borstsparende operatie Lumpectomie

Borstsparende operatie Lumpectomie Borstsparende operatie Lumpectomie Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Een borstsparende behandeling bij borstkanker of een voorstadium hiervan (DCIS = Ductaal Carcinoom In Situ) bestaat

Nadere informatie

Borstkanker. Celdeling

Borstkanker. Celdeling Borstkanker In Nederland wordt per jaar bij ongeveer 12.000 vrouwen borstkanker (mammacarcinoom) ontdekt. Daarnaast wordt bij ongeveer 1.300 vrouwen in Nederland een voorstadium van borstkanker (ductaal

Nadere informatie

Patiënten informatie ten behoeve van een wetenschappelijk onderzoek: De SHAPE studie

Patiënten informatie ten behoeve van een wetenschappelijk onderzoek: De SHAPE studie Patiënten informatie ten behoeve van een wetenschappelijk onderzoek: De SHAPE studie (een internationale gerandomiseerde non-inferiority trial (radicale baarmoederverwijdering met verwijderen lymfeklieren

Nadere informatie

Opname U kunt dezelfde dag nog naar huis. U moet meestal een nacht in het ziekenhuis blijven.

Opname U kunt dezelfde dag nog naar huis. U moet meestal een nacht in het ziekenhuis blijven. Borstkanker De belangrijkste punten om te onthouden zijn: Er zijn 2 mogelijkheden: Een borstsparende operatie Een borstamputatie Vergelijk de behandelopties Borstbesparende operatie Operatie Alleen de

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren NABON Breast Cancer Audit (NBCA) 2017

Factsheet Indicatoren NABON Breast Cancer Audit (NBCA) 2017 Factsheet en NABON Breast Cancer Audit (NBCA) 2017 Registratie gestart: 2009 Datum Versie Mutatie Eigenaar 23-10-2017 2017.1 Vrijwillig/ verplicht toegevoegd DICA 27-11-2017 2017.2 Schrappen van indicatoren

Nadere informatie

Vlaams Indicatorenproject VIP²: Kwaliteitsindicatoren Borstkanker

Vlaams Indicatorenproject VIP²: Kwaliteitsindicatoren Borstkanker Vlaams Indicatorenproject VIP²: Kwaliteitsindicatoren Borstkanker INDICATOR B1 Proportie van patiënten gediagnosticeerd met invasieve borstkanker bij wie een systeembehandeling voorafgegaan werd door ER/PR-

Nadere informatie

Nieuwsbrief DEPRESSIEKLACHTEN BIJ VROUWEN MET EEN VOORSTADIUM VAN BORSTKANKER. EERSTE PATIËNTENDAG VAN HET UMBRELLA COHORT WIE ZIJN DE DEELNEMERS?

Nieuwsbrief DEPRESSIEKLACHTEN BIJ VROUWEN MET EEN VOORSTADIUM VAN BORSTKANKER. EERSTE PATIËNTENDAG VAN HET UMBRELLA COHORT WIE ZIJN DE DEELNEMERS? Nieuwsbrief November 2017 NR. 4 DEPRESSIEKLACHTEN BIJ VROUWEN MET EEN VOORSTADIUM VAN BORSTKANKER. EERSTE PATIËNTENDAG VAN HET UMBRELLA COHORT WIE ZIJN DE DEELNEMERS? Universitair Medisch Centrum Utrecht

Nadere informatie

Borstkanker B1: Bepalen van ER/PR/Her2/Neu. Definitie: Aandeel van patiënten gediagnosticeerd met invasieve borstkanker bij wie

Borstkanker B1: Bepalen van ER/PR/Her2/Neu. Definitie: Aandeel van patiënten gediagnosticeerd met invasieve borstkanker bij wie Borstkanker B1: Bepalen van ER/PR/Her2/Neu Definitie: Aandeel van patiënten gediagnosticeerd met invasieve borstkanker bij wie systemische therapie (hormoon- en/of chemotherapie) voorafgegaan werd door

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren NABON Breast Cancer Audit (NBCA) 2018

Factsheet Indicatoren NABON Breast Cancer Audit (NBCA) 2018 Factsheet en NABON Breast Cancer Audit (NBCA) 2018 NBCA 2018.2 Registratie gestart: 2009 Datum Versie Mutatie Eigenaar 01-07-2016 2017.1 Aanpassingen conform indicatorendagen juli DICA 2016. Verwijderen

Nadere informatie

Technologie voor Gezondheid bijeenkomst. Haagse Hogeschool 8 oktober 2018, Delft. Gerson Struik, arts-onderzoeker Chirurgie

Technologie voor Gezondheid bijeenkomst. Haagse Hogeschool 8 oktober 2018, Delft. Gerson Struik, arts-onderzoeker Chirurgie Technologie voor Gezondheid bijeenkomst Haagse Hogeschool 8 oktober 2018, Delft Gerson Struik, arts-onderzoeker Chirurgie Borstkanker 1 op de 7 ~17.000/jaar in NL 1907 Halsted radicale mastectomie = amputatie

Nadere informatie

Vlaams Indicatoren Project VIP²

Vlaams Indicatoren Project VIP² Vlaams Indicatoren Project VIP² Het initiatief voor het Vlaams Indicatoren Project VIP² gaat uit van de Vlaamse overheid, de Vlaamse vereniging van hoofdartsen en de ziekenhuiskoepels Zorgnet en Icuro.

Nadere informatie

Behandelwijzer borstkanker

Behandelwijzer borstkanker Behandelwijzer borstkanker Bestelnummer: 3733 Versie: februari 2018 www.borstkanker-zorg.nl Inleiding U heeft zojuist gehoord dat u borstkanker heeft of een voorstadium daarvan en welke behandeling er

Nadere informatie

Behandelingen bij longkanker. inclusief klinische studie immuuntherapie

Behandelingen bij longkanker. inclusief klinische studie immuuntherapie Behandelingen bij longkanker inclusief klinische studie immuuntherapie 1 Longkanker Longkanker is niet één ziekte: er bestaan meerdere vormen van longkanker. In deze brochure bespreken we de twee meest

Nadere informatie

Chirurgie. Borstamputatie. Afdeling: Onderwerp:

Chirurgie. Borstamputatie. Afdeling: Onderwerp: Afdeling: Onderwerp: Chirurgie Operatieve behandeling borstkanker Algemeen U heeft van de chirurg en/ of nurse practitioner een schokkend bericht gekregen: u heeft borstkanker. Er komt veel op u af en

Nadere informatie

Schildwachtklierbiopsie

Schildwachtklierbiopsie Schildwachtklierbiopsie Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven U heeft met uw specialist besproken dat u binnenkort een schildwachtklierbiopsie ondergaat in verband met borstkanker. Deze

Nadere informatie

Behandelwijzer Borstkanker

Behandelwijzer Borstkanker Behandelwijzer Borstkanker - Behandelteam - Algemene informatie borstkanker - Informatie over het behandeltraject Inleiding U heeft zojuist gehoord dat u een afwijking aan de borst heeft en welke behandeling

Nadere informatie

Operatie ten adviezen na een hernia-operatie. borstkanker. ZorgSaam

Operatie ten adviezen na een hernia-operatie. borstkanker. ZorgSaam Operatie ten adviezen gevolge na een van hernia-operatie borstkanker ZorgSaam 1 Algemeen Er is bij u borstkanker vastgesteld. De diagnose borstkanker brengt veel emoties en onzekerheden met zich mee. Deze

Nadere informatie

Voorstadium van borstkanker

Voorstadium van borstkanker Voorstadium van borstkanker Ductaal Carcinoma In Situ (DCIS) 1. Inleiding Bij u is een voorstadium van borstkanker geconstateerd. Deze afwijking wordt Ductaal Carcinoma In Situ (afgekort DCIS) genoemd.

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren NABON Breast Cancer Audit (NBCA) 2018

Factsheet Indicatoren NABON Breast Cancer Audit (NBCA) 2018 Factsheet en NABON Breast Cancer Audit (NBCA) 2018 NBCA 2018.3 Registratie gestart: 2009 Datum Versie Mutatie Eigenaar 01-07-2016 2017.1 Aanpassingen conform indicatorendagen juli DICA 2016. Verwijderen

Nadere informatie

Moet het meer of kan het minder?

Moet het meer of kan het minder? Radiotherapie: Moet het meer of kan het minder? Liesbeth Boersma, radiotherapeut-oncoloog MAASTRO clinic 20 februari 2016 Disclosures Potential disclosures None Inhoud Waarom wel/geen bestraling? In welke

Nadere informatie

Risicofactoren Niet erfelijke factoren: Erfelijke factoren:

Risicofactoren Niet erfelijke factoren: Erfelijke factoren: Zoals bij alle soorten kanker, is er bij borstkanker sprake van cellen met een ontregelde celdeling. Door deze ontregeling kunnen cellen zich ongeremd vermenigvuldigen en uitgroeien tot een tumor. Deze

Nadere informatie

Vlaams Indicatoren Project VIP²: borstkankerindicatoren

Vlaams Indicatoren Project VIP²: borstkankerindicatoren Vlaams Indicatoren Project VIP²: borstkankerindicatoren Op initiatief van de Vlaamse Vereniging van Hoofdartsen, Icuro, Zorgnet Vlaanderen en de Vlaamse overheid, is het Vlaamse VIP 2 -indicatorenproject

Nadere informatie

Medische Publieksacademie 4 maart 2019

Medische Publieksacademie 4 maart 2019 4 maart 2019 YouTube 1 Ontwikkelingen in de longkankerzorg Dr. Ben Venmans, longarts Dr. Wouter van Geffen, longarts Frits Mostert, persvoorlichter MCL, moderator Programma 19.30 uur Dr. Ben Venmans: Longkanker:

Nadere informatie

MOGELIJKE BEHANDELINGEN

MOGELIJKE BEHANDELINGEN Patiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER onderdeel MOGELIJKE BEHANDELINGEN PROSTAATKANKER 2 Inhoud Behandelingen bij prostaatkanker... 4 Curatieve behandelingen... 4 Active surveillance... 4 Operatie...

Nadere informatie

Uitleg over de interpretatie van de grafiek : De resultaten worden weergegeven via een trechtertechniek (= Funnel plot).

Uitleg over de interpretatie van de grafiek : De resultaten worden weergegeven via een trechtertechniek (= Funnel plot). Het H.-Hartziekenhuis scoort bij het Vlaams Indicatoren Project! Het initiatief voor het Vlaams Indicatoren Project (VIP²) gaat uit van de Vlaamse overheid, de Vlaamse vereniging van hoofdartsen en de

Nadere informatie

Directe borstreconstructie

Directe borstreconstructie Directe borstreconstructie Informatie voor patiënten MB0006-1500 oktober 2014 Bronovo www.bronovo.nl Bronovolaan 5 2597 AX Den Haag Postbus 96900 2509 JH Den Haag 070 312 41 41 Medisch Centrum Haaglanden

Nadere informatie

OPERATIE VOOR BORSTKANKER

OPERATIE VOOR BORSTKANKER OPERATIE VOOR BORSTKANKER OPERATIE VOOR BORSTKANKER Algemeen Elke vrouw die te maken krijgt met borstkanker heeft haar eigen vragen en problemen. Deze informatie is bedoeld als algemene voorlichting; een

Nadere informatie

Iedereen is anders. T.Smilde, 29 Oktober 2013

Iedereen is anders. T.Smilde, 29 Oktober 2013 Iedereen is anders T.Smilde, 29 Oktober 2013 Het traject Punctie??? MST Stereotactisch Localisatie MRI K+ ablatio XMG echo Knobbel SNB Amputatie/ OKT angst OKT Neo-adjuvant SNB RT Adjuvant N+ chemotherapie

Nadere informatie

Vlaams Indicatoren Project VIP²

Vlaams Indicatoren Project VIP² Vlaams Indicatoren Project VIP² Het initiatief voor het Vlaams Indicatoren Project VIP² gaat uit van de Vlaamse overheid, de Vlaamse vereniging van hoofdartsen en de ziekenhuiskoepels Zorgnet en Icuro.

Nadere informatie

Vlaams Indicatoren Project VIP²

Vlaams Indicatoren Project VIP² Vlaams Indicatoren Project VIP² Op initiatief van de Vlaamse Vereniging van Hoofdartsen, Icuro, Zorgnet Vlaanderen en de Vlaamse overheid, is het Vlaamse VIP 2 -indicatorenproject opgericht. Samen met

Nadere informatie

Metastasen in de wervelkolom

Metastasen in de wervelkolom Metastasen in de wervelkolom (uitzaaiingen in de wervelkolom) Orthopedie alle aandacht Metastasen in de wervelkolom (uitzaaiing) Wat zijn metastasen? Metastasen zijn uitzaaiingen van een bij patiënt en

Nadere informatie

Intra-operatieve radiotherapie Eenmalige bestraling bij borstkanker

Intra-operatieve radiotherapie Eenmalige bestraling bij borstkanker Intra-operatieve radiotherapie Eenmalige bestraling bij borstkanker HMC (Haaglanden Medisch Centrum) en het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) werken intensief samen binnen het Universitair Kankercentrum

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren NABON Breast Cancer Audit (NBCA) NBCA 2015 [2015.3.ZIN besluit verwerkt; 05-11- 2015]

Factsheet Indicatoren NABON Breast Cancer Audit (NBCA) NBCA 2015 [2015.3.ZIN besluit verwerkt; 05-11- 2015] Factsheet en NABON Breast Cancer Audit () 2015 [2015.3.ZIN besluit verwerkt; 05112015] Inclusiecriteria Nabon Breast Cancer Audit Inclusie Alle primaire invasieve mammacarcinomen volgens de WHO classificatie

Nadere informatie

Borstverwijdering Ablatio mamma

Borstverwijdering Ablatio mamma Borstverwijdering Ablatio mamma Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven De arts heeft met u besproken dat u voor een borstverwijdering in aanmerking komt. Wanneer wordt voor een borstverwijdering

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting Dikkedarmkanker is een groot gezondheidsprobleem in Nederland. Het is de derde meest voorkomende vorm van kanker bij mannen en de tweede meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. In 2008

Nadere informatie

Keuzehulp Uitgezaaide Borstkanker

Keuzehulp Uitgezaaide Borstkanker Keuzehulp Uitgezaaide Borstkanker START Gemaakt door: In samenwerking met: Gefinancierd door: 2014 en Borstkankervereniging Nederland Hoe werkt deze Keuzehulp voor uitgezaaide borstkanker? Informatiekaart

Nadere informatie

KWALITEITSINDICATOREN VOOR ONCOLOGIE: BORSTKANKER Fase 1: validatie van de individuele resultaten Ziekenhuis 86

KWALITEITSINDICATOREN VOOR ONCOLOGIE: BORSTKANKER Fase 1: validatie van de individuele resultaten Ziekenhuis 86 1 KWALITEITSINDICATOREN VOOR ONCOLOGIE: BORSTKANKER Fase 1: validatie van de individuele resultaten Ziekenhuis 86 2 1. BESCHRIJVENDE STATISTIEK Tabel 1: Invasieve borstkanker en ductaal carcinoma in situ

Nadere informatie

Echogeleide chirurgie. Palpatiegeleide chirurgie

Echogeleide chirurgie. Palpatiegeleide chirurgie Echogeleide chirurgie Palpatiegeleide chirurgie 3% van de patiënten had een irradicale resectie 17% van de patiënten had een irradicale resectie CRR=1 de ideale hoeveelheid gezond borstweefsel werd verwijderd

Nadere informatie

99,6% % 99,4% Het Vlaams Indicatorenproject: Behandeling van borstkanker Resultaten AZ Maria Middelares

99,6% % 99,4% Het Vlaams Indicatorenproject: Behandeling van borstkanker Resultaten AZ Maria Middelares Het Vlaams Indicatorenproject: Behandeling van borstkanker Resultaten Interpretatie grafieken In de grafieken wordt ons ziekenhuis voorgesteld door de rode stip. De horizontale grijze lijn verwijst naar

Nadere informatie

Intra-Operatieve Radiotherapie

Intra-Operatieve Radiotherapie Intra-Operatieve Radiotherapie Eenmalige bestraling bij borstkanker Informatie voor patiënten MB0003-1500 oktober 2014 Bronovo www.bronovo.nl Bronovolaan 5 2597 AX Den Haag Postbus 96900 2509 JH Den Haag

Nadere informatie

borstbesparende operatie

borstbesparende operatie patiënteninformatie borstbesparende operatie U wordt opgenomen in het ziekenhuis voor een borstbesparende operatie in verband met borstkanker. Hieronder leest u meer informatie over de operatie. Dit is

Nadere informatie

De schildwachtklierprocedure

De schildwachtklierprocedure Afdeling: Onderwerp: Chirurgie De schildwachtklierprocedure 1 De schildwachtklierprocedure Inleiding In uw borst is een kwaadaardige tumor ontdekt. Om die reden wordt u binnenkort geopereerd. Bij een operatie

Nadere informatie

Metastasen (uitzaaiingen)

Metastasen (uitzaaiingen) Metastasen (uitzaaiingen) Inleiding Metastasen zijn uitzaaiingen van kwaadaardige gezwellen (tumoren) elders in het lichaam (de z.g. primaire tumor). Uitzaaiingen van primaire tumoren kunnen overal in

Nadere informatie

Hoe krijgt u een melanoom?

Hoe krijgt u een melanoom? Melanoom Wat is een melanoom? Een melanoom is een vorm van huidkanker die ontstaat uit pigmentcellen (melanocyten). Pigmentcellen komen vooral voor in de huid. In groepjes bij elkaar vormen zij een moedervlek.

Nadere informatie

Melanoom. Wat is een melanoom? Hoe krijgt u een melanoom? Welke klachten geeft een melanoom en hoe ziet een melanoom eruit?

Melanoom. Wat is een melanoom? Hoe krijgt u een melanoom? Welke klachten geeft een melanoom en hoe ziet een melanoom eruit? Melanoom Huidkanker, kwaadaardige moedervlek Wat is een melanoom? Een melanoom is een vorm van huidkanker die ontstaat uit pigmentcellen (melanocyten). pigmentcellen komen vooral voor in de huid. In groepjes

Nadere informatie

Net de diagnose gekregen

Net de diagnose gekregen Net de diagnose gekregen Vragen die u kunt stellen Hieronder vindt u een lijst met vragen die in verschillende stadia van het onderzoek, de behandeling en de verzorging van patiënten van pas komen. Deze

Nadere informatie

Vragenlijst. Ervaringen met zorg rondom een borstafwijking

Vragenlijst. Ervaringen met zorg rondom een borstafwijking Vragenlijst Ervaringen met zorg rondom een borstafwijking Bestemd voor personen van 18 jaar en ouder die onderzoek en/ of een behandeling voor een borstafwijking hebben gehad PREM oncologie, module Mammacare

Nadere informatie

Behandelwijzer Borstkanker

Behandelwijzer Borstkanker Patiënteninformatie Behandelwijzer Borstkanker Behandelwijzer met informatie over mogelijke behandelingen bij borstkanker 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Algemeen 4 Borstkanker 4 Aanvullend onderzoek

Nadere informatie

Proefpersoneninformatie. Bestralings-geinduceerde hartschade meten d.m.v. het bepalen van bloedwaarden

Proefpersoneninformatie. Bestralings-geinduceerde hartschade meten d.m.v. het bepalen van bloedwaarden Proefpersoneninformatie Bestralings-geinduceerde hartschade meten d.m.v. het bepalen van bloedwaarden Geachte mevrouw, meneer, In aansluiting op het gesprek met uw behandelend arts, ontvangt u hierbij

Nadere informatie

Borstverwijdering bij borstkanker (ablatio mamma)

Borstverwijdering bij borstkanker (ablatio mamma) Borstverwijdering bij borstkanker (ablatio mamma) Uw chirurg heeft met u besproken, dat u in aanmerking komt voor een gehele verwijdering van de borst. In deze folder leest u hier meer over. Wanneer wordt

Nadere informatie

Borstchirurgie: mastectomie met okselklieruitruiming

Borstchirurgie: mastectomie met okselklieruitruiming AZ Monica, campus Antwerpen Harmoniestraat 68 2018 Antwerpen T 03 240 20 20 F 03 240 20 40 AZ Monica, campus Deurne Florent Pauwelslei 1 2100 Deurne T 03 320 50 00 F 03 320 56 00 Borstchirurgie: mastectomie

Nadere informatie