weekblad voor HvA en UvA nr /10/2012 Brave meisjes, falende jongens Werkt ons onderwijs wel?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "weekblad voor HvA en UvA nr. 08 31/10/2012 Brave meisjes, falende jongens Werkt ons onderwijs wel?"

Transcriptie

1 Folia Magazine weekblad voor HvA en UvA nr /10/2012 Brave meisjes, falende jongens Werkt ons onderwijs wel?

2 (advertentie) Je ideeën worden pas iets waard als ze de ruimte krijgen. Academisch toptalent Tijdens je studie heb je vast wel eens een Eureka-moment beleefd. Nu je begint aan je professionele carrière wil je natuurlijk ook dat jouw ideeën een kans krijgen. Dan is het goed om te weten dat veel van de huidige topbestuurders in Nederland bij Deloitte hebben leren ondernemen. Bij ons werk je al vanaf dag één aan innovatieve oplossingen voor en met toonaangevende organisaties. Jouw ideeën kun je daadwerkelijk transformeren naar nieuwe producten of diensten, waardoor je je creativiteit en ondernemerschap continu ontwikkelt. En je ook bij andere topwerkgevers niet lang onopgemerkt blijft. Zoek jij de beste start van je carrière? Begin eerst hier: werkenbijdeloitte.nl.

3 inhoud #08 redactioneel Jet is weg 6 HvA-rector Jet Bussemaker wordt minister. Leuk voor Jet, jammer voor de HvA. O jongens toch 12 De achterstand van jongens wordt in het onderwijs steeds groter. Wat zijn daarvan de oorzaken? Belangrijke burgers 24 Duurzaamheidshoogleraar Louise Fresco schreef een boek over hamburgers. En ze eet ze met smaak. Twitter voor dummies 28 De UB leert mensen omgaan met sociale media. Bijvoorbeeld twitter. Tussenstap Hoewel ze keer op keer ontkende dat ze weg zou gaan, is Jet Bussemaker vrijwel zeker de nieuwe minister van Onderwijs. Voor haar een begrijpelijke stap, maar voor de HvA desastreus. Na het vertrek van HvA-directeur Jeroen Knigge in 2009 is de HvA lange tijd onbestuurd geweest en het CvB toont zeer beperkt interesse in de hogeschool. Met het tienpuntenplan, leercentrum Floor en de HvA Academie drukte Bussemaker de afgelopen anderhalf jaar haar stempel op de HvA. Maar nu de VU en UvA steeds dichter tot elkaar komen, is het de vraag wat er straks overblijft voor de hogeschool. Het is dus uitermate belangrijk dat er nu een bestuurder komt voor wie het rectorschap van de HvA meer is dan een tussenstap. London Calling 36 Het popfestival waar bands doorbreken bestaat twintig jaar. Theo Ploeg kijkt terug. en verder de week/het moment/navraag 4-5 op de tong 9 passie 11 drift 17 objectief opinie Robbert Dijkgraaf 21 Hadjar Benmiloud 22 brieven/promoties 23 lezingenladder 27 overigens 31 Folia maakt kennis Robbert Dijkgraaf Essayprijs prikbord wasdom stage 41 toehoorders 42 de lezer/deining 43 Jim Jansen, hoofdredacteur Folia Magazine, (twitter) Folia Magazine 3

4 de week (Re)enter langstudeerboete, exit Roemeens en Bussemaker HBO-raadvoorzitter Thom de Graaf: je moet hem bewonderen om zijn flexibiliteit. Eerst jaren politiek strijd voeren vóór de gekozen burgemeester om vervolgens zelf niet gekozen en al de burgemeestersketting van Nijmegen om je nek te hangen. Maandenlang pleiten tegen de langstudeerboete om, zodra die is afgeschaft ten faveure van het sociaal leenstelsel, onmiddellijk te pleiten voor de langstudeerboete. Mocht het sociaal leenstelsel er komen, dan eist De Graaf dat het geld dat in de toekomst niet meer aan stufi wordt uitgekeerd direct wordt geïnvesteerd in de kwaliteit van het onderwijs. Want: Een hogere prijs verdient immers een nog betere kwaliteit! Een nóg betere kwaliteit? Dat nog kan je wel weglaten in het geval van de HvA. De hogeschool scoorde een onvoldoende in de vorige week gepubliceerde Keuzegids HBO De HvA kreeg slechts 54 van de 100 punten. Alleen de Hogeschool Inholland en de Hogeschool Leiden deden het slechter. Vorig jaar scoorde de HvA nog een punt hoger. Zo zaligmakend lijkt het tienpuntenplanten dat de kwaliteit van het onderwijs bij de haren uit het moeras moet trekken dus niet. Het tienpuntenplan is, of beter gezegd was, het stokpaardje van HvA-rector Jet Bussemaker. Ze wordt minister van Onderwijs in het nieuwe kabinet. Dit terwijl ze in het radioprogramma Folia maakt kennis nog bij hoog en bij laag beweerde dat ze bij de HvA zou blijven. Blijkbaar is de kwaliteit van de HvA opkrikken zo n hondenbaan dat ze het na anderhalf jaar alweer voor gezien houdt. De povere kwaliteit schrikt nieuwe studenten overigens niet af. Zowel aan de HvA als de UvA steeg het aantal studenten dit jaar licht. Jet had het enorm naar haar zin bij de HvA, zei ze alsmaar weer. Misschien hadden we iets beter op haar lichaamstaal moeten letten. Iets zegt ons namelijk dat ze hier in december 2011 tijdens een debat over de vermeende diplomafraude en andere misstanden aan de HES, niet dacht: gut wat heb ik toch een leuke baan. Ondanks deze toename wil het de opleiding Roemeens maar niet lukken volle collegezalen te trekken. De talenstudie let wel: de enige in de Benelux verkeert met anderhalve student per jaar al tijden in zwaar weer. De centrale studentenraad die altijd een groot voorstander leek te zijn van behoud van de studie gaf de opleiding deze week de doodsteek door in te stemmen met opheffing. En passant staken ze ook een dolk in de rug van de studentenraad van de Faculteit der Geesteswetenschappen die tot de laatste snik fel strijd voerde voor behoud van Roemeens. Het één zeggen en het ander doen, draaien: de studentraadsleden weten het politieke spel al feilloos te spelen. Van wie zouden ze dat hebben geleerd? yyy Eva Rooijers en Gijs van der Sanden 22 oktober 2012 tweet van de week Sabrina We zitten met massa s in een te krap hok zonder daglicht of frisse lucht en eten goedkoop voer. #ub foto Danny Schwarz 4 Folia Magazine

5 Zaterdag 27 oktober konden ouders en kinderen genieten van het verhaal van Mowgli en zijn ervaringen in de jungle. Ter ere van het 380-jarig bestaan van de UvA speelde UvA-orkest J.Pzn Sweelinck, samen met Karel Baracs, de stadsverteller van de gemeente Amsterdam, The Jungle Book Suite, 1942 van de Hongaars- Amerikaanse componist Miklos Rosza. Ook was er een interactief kinderprogramma, waarbij kinderen samen met de orkestleden muziek konden maken. yyy tekst Harmen van der Meulen / foto Danny Schwarz navraag Sabine Galjé De pot met geld voor de Erasmusbeurs voor Europese studenten zou vrijwel leeg zijn. Daardoor dreigen ruim tienduizend Nederlandse uitwisselingsstudenten hun Erasmusbeurs te verliezen. Maar zo n vaart zal het niet lopen, verzekert Sabine Galjé van het Nationaal Agentschap, de instantie die het geld verdeelt. Het eerste semester zou zijn betaald, voor het tweede is het geld op. Hoe zit dat? De Europese Commissie heeft een enorm begrotingstekort, zo n 5,9 miljard euro. Maar dat levert voor ons nog geen problemen op. Als Nationaal Agentschap verdelen wij dertien miljoen euro aan Erasmusbeurzen. Dat geld krijgen wij in tranches, zeventig procent hebben wij al gekregen. De overige dertig procent, simpel gezegd het volgende semester, krijgen wij volgens contract komend jaar. Hoe dan ook, dat geld wordt uitbetaald: contract is contract? Vraag me niet hoe, maar de Europese Commissie zal betalen. Je kunt moeilijk een contract afsluiten en dan zeggen: de kas is leeg. Het is zo frappant dat de hele discussie over het begrotingstekort van de EU zich verengt tot de Erasmusbeurs. Het gaat in Europa om tachtig miljoen euro, op een tekort van in totaal zes miljard. Hoe kan dat geld zomaar opraken? Dat is gissen. Het lijkt erop dat het geld opraakt omdat landen financiële problemen hebben. Lidstaten zijn nu niet geneigd geld bij te storten. Sommige landen vragen nu al om die laatste dertig procent en dat is dus het probleem. Nederland heeft dat geld pas volgend jaar echt nodig en tegen die tijd is er vast wel een oplossing gevonden. De meerjarenbegroting van de EU wordt binnenkort opgesteld. Is er toekomst voor de Erasmusbeurs? Ja. Een onverminderd ja. Het moet wel heel vreemd lopen wil de beurs sneuvelen. In Europa ziet iedereen de Erasmusbeurs nog steeds als het vlaggenschip van de EU. De ambitie is zelfs het budget in de toekomst te vergroten. Misschien dat er door de problemen nu volgend jaar wat minder te verdelen is, maar de beurs blijft bestaan. yyy Jeff Pinkster Folia Magazine 5

6 Terug naar Den Haag Jet Bussemaker keert terug in de Haagse politiek. Als minister van Onderwijs gaat ze proberen te doen wat ze deed als rector van de HvA: in hoog tempo onderwijsvernieuwingen doorvoeren. Welke erfenis laat ze achter? tekst Jeff Pinkster / foto Jet Bussemaker: Jan Maarten Hupkes / kaderfoto s Danny Schwarz Het nieuws over de mogelijke val van het kabinet-rutte verspreidde zich in maart van dit jaar als een lopend vuurtje door de zaal van Koninklijk Theater Carré. De door de Hogeschool van Amsterdam (HvA) georganiseerde onderwijsconferentie werd er zelfs even voor stilgelegd. Dat er zich voorlopig geen beter en mooier podium zou aandienen had Jet Bussemaker wel door. Dus vertelde ze de aanwezige docenten maar meteen zich geen zorgen te maken. Ik blijf. Zes maanden later zijn de kaarten opnieuw Sebas Veeke, voorzitter CMR De Centrale Medezeggenschapsraad, de spreekbuis van medewerkers en studenten, noemt het vertrek van Bussemaker een aderlating voor de Hogeschool en Amsterdam. We balen als medezeggenschapsraad van de vele bestuurlijke wissels aan de UvA-HvA. Vorig jaar stapte Karel van der Toorn als voorzitter van het College van Bestuur op, en nu Bussemaker, terwijl ze er net zit, aldus voorzitter Sebas Veeke. Persoonlijk denkt Veeke dat Bussemaker een goede minister kan worden. Jet weet inmiddels hoe geschud. Jet Bussemaker vertrekt naar Den Haag om minister van Onderwijs te worden in het kabinet-rutte II. Zelf heeft Bussemaker het nieuws nog niet bevestigd, maar volgens Haagse ingewijden staat vast dat ze gaat. Ze keert terug op de plek die ze in 2010 als staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn & Sport verliet. Slechts anderhalf jaar lang zwaaide ze de scepter op de hogeschool. Eigen gezicht Ze heeft de HvA weer een eigen gezicht gegeven, zegt Willem Baumfalk, voorzitter van het eraan toegaat bij hogescholen en universiteiten, ze heeft heel veel dossierkennis en gaat altijd in op de inhoud. In de anderhalf jaar dat ze rector is geweest heeft ze volgens Veeke de HvA weer een gezicht gegeven. Met haar vertrekt vreest de student informatica dat de hogeschool afdwaalt van de koers die is ingezet. Jet heeft een tienpuntenplan voor beter onderwijs ingevoerd. Daarvan kun je zeggen: iedereen is voor beter onderwijs, maar Jet gaf daar concreet invulling aan. Ze voerde verbeteringen door, het is alleen nog lang niet klaar. het Domein Maatschappij & Recht, die nauw samenwerkte met Bussemaker. Destijds zag hij de toegevoegde waarde van een aparte rector voor de hogeschool niet. De komst van Jet Bussemaker noemde ik een cadeautje waar ik niet om gevraagd had. Ik ben wel teruggekomen op het feit dat de HvA geen rector nodig heeft. Het was goed dat er in een periode waarin het hoger beroepsonderwijs flink onder vuur lag iemand de leiding nam. Dat heeft ze met verve gedaan, vervolgt Baumfalk. Met de onderwijsagenda die zij heeft ingezet, heeft zij antwoorden geformuleerd op problemen die in het hele hogerberoepsonderwijs spelen. Maar ze is bepaald niet klaar, ze gaat veel te vroeg weg. Ik heb daar begrip voor, maar het blijft veel te vroeg. Jet Bussemaker (1961) trad 1 maart 2011 aan als rector van de HvA. In die functie was ze ook lid van het College van Bestuur van UvA en HvA. Als rector kreeg ze de expliciete opdracht het onderwijs en onderzoek aan de hogeschool naar een hoger plan te tillen. Maar ze zag het ook als haar taak de reputatie van het hbo in zijn geheel op te vijzelen, want die had een flinke deuk opgelopen na alle problemen rondom hogeschool Inholland. Voortvarend ging ze te werk. Dat moest ook wel: ze werd geconfronteerd met een hoge studieuitval, te weinig studenten die binnen vier jaar hun bachelor halen en een te vrijblijvende onderwijscultuur. Een paar maanden na haar aantreden presenteerde ze tijdens de opening van het ho- 6 Folia Magazine

7 geschooljaar haar verbeterprogramma: Creating Tomorrow. Het plan werd in tien verbeterpunten samengevat en moest voor elke docent en medewerker leidend worden in het handelen. Jacomine Ravensbergen, voorzitter van het Domein Bewegen, Sport & Voeding, is vol lof over de manier waarop Bussemaker de boel opschudde. Toen zij binnenkwam hadden we net het hele Inholland-schandaal gehad. Zij heeft dat heel handig aangegrepen om de kwaliteit van het bacheloronderwijs te verbeteren. Jet is heel hands-on, ze weet visie om te zetten in daden. Daardoor daalt ze weleens af tot het niveau waarop onze managers opereren. Dat is wel fijn, vind ik zelf. Dan gebeurt er tenminste wat. De verbeterplannen werden volgens Ravensbergen in een ongekend hoog tempo doorgevoerd. Het volgens de domeinvoorzitter juiste ritme werd niet door alle collega s even goed gewaardeerd. Ik hoop niet dat men nu gaat denken: Jet is weg, we kunnen achteroverleunen. Dat tempo van Jet zou ik er graag inhouden. Hoog tempo Het tempo hield Bussemaker bewust hoog. Net als andere hogescholen en universiteiten heeft de HvA afspraken moeten maken over de prestaties die er de komende vijf jaar geleverd zullen worden. Met consequenties: zeven procent van de totale overheidsfinanciering gaat uiteindelijk afhangen van de prestaties op het gebied van studiesucces, kwaliteit van het onderwijs en het niveau van de docenten. Een greep uit de afspraken: het aantal studenten dat na het eerste studiejaar in vier jaar afstudeert moet over vijf jaar met 10 procent zijn gestegen tot 70 procent; eerstejaarsstudenten zijn voortaan verplicht minimaal 50 van de 60 studiepunten te halen, dat waren er 40; de HvA richt zich nadrukkelijker op de Amsterdamse arbeidsmarkt; en binnen drie jaar moet ruim zeventig procent van de docenten beschikken over een masterdiploma, een stijging van 8 procent. De aanpak oogstte ook buiten de HvA lof, zo blijkt uit de beoordeling van de Reviewcommissie voor Hoger Onderwijs en Onderzoek. De onafhankelijke commissie werd door de overheid ingesteld om de prestatieafspraken van hogescholen en universiteiten afzonderlijk te beoordelen. De plannen van de HvA waren zo Folia Magazine 7

8 goed, dat ze wat betreft de commissie beloond moesten worden met extra geld. Jet Bussemaker heeft een heel goed gevoel voor hoofd- en bijzaken en is goed in staat anderen verantwoordelijkheden te geven, zegt Karel van der Toorn, voormalig voorzitter van het College van Bestuur van UvA-HvA en nauw betrokken bij de aanstelling van de rector in 2011, over haar bestuurstijl. Ze is erop uit anderen beter te laten presteren, dat is precies wat je moet kunnen als bestuurder. Dat Bussemaker vertrekt begrijpt Van der Toorn wel. Iemand die zo veel kan en het zo goed doet: ik kan me voorstellen dat het land daar ook veel behoefte aan heeft. In de korte tijd dat zij er zit heeft ze ongelooflijk veel goed werk gedaan. Vooral maatregelen om kwaliteit en onderwijs te verbeteren, maar er is nog een lange weg te gaan. En ze is nog niet eens halverwege haar benoeming. Het is de voornaamste kritiek op het vertrek van Bussemaker. Ze is nog geen twee jaar bezig en heeft weliswaar flink wat plannen gemaakt, maar wat heeft ze objectief nu eigenlijk bereikt? Afgemeten naar de jaarlijkse Keuzegids HBO, waarin hogescholen onderling worden vergeleken, is het onder leiding van Bussemaker alleen maar slechter gegaan. De HvA scoort Michiel Stapper, voorzitter studentenbond Asva dit jaar een 5,4, vorig jaar was dat nog een 5,5. Volgens het hogeschoolbestuur kun je ook niet verwachten dat verbeterplannen een-twee-drie worden doorgevoerd. Maar de plannen zijn er wel, die hoeven alleen maar uitgevoerd worden, zeggen anderen. Het vertrek van Bussemaker hoeft daarvoor geen probleem te zijn, meent Willem Baumfalk: Persoonlijk denk ik dat Jet veel neuzen dezelfde kant op heeft weten te zetten. Daarmee is er geen discussie meer over de manier waarop de kwaliteit moet worden aangepakt de komende In de korte tijd dat Michiel Stapper voorzitter is van studentenbond Asva heeft hij goede ervaringen gehad met Jet Bussemaker. Ze is volgens hem een bestuurster die luistert en niet om de hete soep heen draait. Zij heeft van de HvA werkelijk een instelling weten te maken in plaats van een verzameling van losse domeinen. Ze was echt het boegbeeld van de HvA. Volgens Stapper moet er daarom ook snel een nieuwe rector aangesteld worden. Hoewel de UvA en de HvA officieel één instelling zijn verschillen ze ontzettend en hebben ze ook andere bestuurlijke aandacht nodig. Een advies voor de nieuwe minister heeft Stapper ook al paraat. De studentenaantallen stijgen volgens de voorzitter al jaren, terwijl het budget voor onderwijs niet meegroeit. Als wij in Nederland blijven bezuinigen op het hoger onderwijs gaat het mis. De marktwerking in de zorg is fataal geweest en dat zal het ook zijn in het onderwijs. De voorzitter zegt daarom te hopen dat Bussemaker de financiële ruimte krijgt om het onderwijs écht te verbeteren. jaren. Sterker, misschien heeft de hogeschool wel meer aan Jet Bussemaker in Den Haag. Als rector liep haar hogeschool met ruim studenten tegen de grenzen van de groei aan. Groter dan studenten willen we niet worden, zei ze in mei van dit jaar tegenover Folia. De dominante onderwijscultuur waarin groei centraal stond is niet meer het hoogste doel. Maar Bussemaker liep daarbij tegen het probleem aan dat hogescholen wettelijk geen studenten mogen weigeren. En daar is maar een oplossing voor: politiek Den Haag. yyy Astrid de Jager, docent en voormalig CMR-voorzitter Als oud-voorzitter van de Centrale Medezeggenschapsraad was De Jager al snel onder de indruk van Bussemaker. Ze noemt haar een uitzonderlijk bestuurster, omdat ze beschikt over de vaardigheid snel te overzien wat er speelt binnen een organisatie en daar vervolgens beleid op weet af te stemmen. Het vertrek verbaast haar niet, kwalijk vindt De Jager het evenmin. Als het kabinet niet was gevallen dan had ze hier nog jaren gezeten, dat is misschien onze pech als hogeschool. In Den Haag kan ze echt het landsbelang dienen. De plannen van Bussemaker om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren en het aantal studenten dat in vier jaar tijd afstudeert te verhogen staan volgens De Jager als een huis. Daarom ben ik ook niet bang dat de verbeterplannen die zij heeft ingezet voor de hogeschool worden losgelaten als zij vertrekt. Bij het vinden van een opvolger geeft het tienpuntenplan voor beter onderwijs dat zij heeft opgesteld juist hele goede handvatten. Marriëte (Jet) Bussemaker (Capelle aan de IJssel, 1961) Volgde het atheneum-b aan het Rijnlands Lyceum in Oegstgeest. Studeerde vervolgens politicologie aan de UvA, waar ze in 1993 promoveerde. Daarna werkte ze enige jaren als wetenschappelijk medewerker aan zowel de UvA als de VU. Ze was bijna tien jaar lid van de PvdA-fractie in de Tweede Kamer, toen ze in 2007 staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn & Sport werd in het vierde kabinet-balkenende. Daarna was ze korte tijd voorzitter van werkgeversorganisatie MOgroep, waarna ze toetrad tot het CvB van UvA en HvA. Bussemaker is getrouwd met psycholoog Garth Sylbing. Samen hebben ze een dochter. 8 Folia Magazine

9 foto Danny Schwarz op de tong De smoeshaan Leidsekade 90 (Centrum) De keuken is klassiek: op de kaart (en boven ons budget) prijken een fazantenboutje met risotto, en gamba s, aan de andere kant van het spectrum kan de aan lagerwal geraakte acteur een dagpastaatje krijgen alsnog voor 15,50. Dan maar die paar euro extra lappen voor wat lekkers, want we hebben zin in een schransmaal. De confit de canard ( 19,00) is heel zacht, smaakvol en niet vettig. Heerlijk. De lamsspies ( 18,50) is eveneens mals, rosé, en overgoten met een kruidenboter die ons wel erg aan de fabriek doet denken. Beide komen op een groot bord met veel smaakvolle, donkere saus. Fijn, al moeten we heel hard proeven om een klein verschil in onze sauzen te ontdekken afstammelingen van dezelfde demi-glace, beweert mijn tafelgenoot wijs. Verder lekkere frites en een parade van broccoli, peultjes, worteltjes en zelfs venkel absoluut het betere eetcaféwerk. Het is de tiramisu die verbaast. Altijd een risico, want zelden smeuiig en in drank gedrenkt, maar hier maakt men het wel erg bont: wat lange vingers op een bordje gegooid, met iets mascarponigs eroverheen plus cacao. Als ik een lange vinger wil die nog kraakt ga ik wel bij mijn oma op visite. yyy Bob van Toor Ooit volgde ik met enkele andere giechelende groupies een stel acteurs van Toneelgroep Amsterdam vanuit de Schouwburg naar hun stamkroeg. Dat leidde slechts tot meer gegiechel, maar was wel een vondst op drinkgebied nu maar eens kijken hoe het is om er te eten. Dat wordt in De Smoeshaan vooral op de bovenverdieping gedaan, zo blijkt. Iets minder gezellig verlicht, maar met uitzicht op de wc s waar Pierre Bokma hele avonden in en uit glipt (over het waarom verschillen de meningen). Folia Magazine ontvangt graag je restaurant recensie en vergoedt tot 50,-. Maximaal 270 woorden, (suggesties voor de) kaders zijn welkom, maar niet verplicht. Mail je recensie naar redactie@folia.nl. Stuur je bon naar Folia Magazine, t.a.v. Stephanie Gude, Prins Hendrikkade 189b, 1011 TD, Amsterdam. Demi-glace Een klassieker van Escoffier, maar meer eentje om te kennen dan om te kunnen. Zelfs op hotelscholen wordt tegenwoordig vaak slechts lippendienst bewezen aan de diepbruine, rijke vleessaus die duidelijk toebehoort aan het tijdperk van eeuwigbrandende kolenfornuizen en het speciale beroep van saucier. Het recept beslaat enkele tientallen uren en moet hier dan ook achterwege blijven, maar trek er eens een herfstvakantie voor uit of een potje open. Bellevue De Smoeshaan is, op zijn zachtst gezegd, handig gelegen als theatercafé. Naast de artiesteningang van het De la Mar en met een eigen doorgang naar Bellevue is er altijd wel een kleinkunstklasje, een doorrookte corifee of verwachtingsvol publiek te vinden. Bovendien kent het personeel de aanvangstijden van Bellevue uit zijn hoofd, dus over de moeilijke vraag of er nog tijd is voor een toetje wordt behulpzaam meegedacht. Confit Het betekent niet meer dan houdbaar gemaakt, en daarom kan ongeveer alles confit zijn. De overeenkomst is dat het voedsel in een vloeistof is verhit, en vaak ook daarin wordt bewaard. Geconfijte vruchten zijn de oudst bekende vorm, maar ook bijvoorbeeld knoflook wordt op deze manier ingemaakt. Voor Fransen zijn alleen confit de canard en confit d oie (eend en gans, beide langzaam in eigen vet gaargestoofd) de real deal: kip kan ook wel, maar heet dan poulet en confit. Folia Magazine 9

10 (ingezonden mededeling) De centrale belangenbehartiger van Amsterdamse studenten Van de regen in de drup: de onderwijsbezuinigingen houden niet op! Na het langstudeerboete-fiasco, het beperken van het OV-reisrecht en de gedwongen profilering van onderwijsinstellingen willen de VVD en de PvdA nu een leenstelsel invoeren. De onderwijsbezuinigingen gaan gewoon door. De invoering van een sociaal leenstelsel betekent het verdwijnen van de studiefinanciering en de introductie van een leenstelsel dat alles behalve sociaal te noemen valt. Hoewel de formatie nog in volle gang is en er sinds het herfstakkoord nog niets officieel naar buiten is gekomen, lekte half oktober uit dat de formatiepartners VVD en PvdA van plan zijn voor studenten een leenstelsel in te voeren. Voor ASVA kwam dit niet uit de lucht vallen; beide partijen hadden de invoering van een leenstelsel in hun verkiezingsprogramma staan. De partijen proberen het leuk te brengen: door het leenstelsel sociaal te noemen lijkt het alsof er voor arme studenten weinig zal veranderen. Alleen wanneer je heel veel geld gaat verdienen zal je iets moeten terug betalen, toch? Een recent onderzoek van de HBO-raad heeft aangetoond dat na de invoering van een leenstelsel tussen de en studenten minder aan een opleiding aan een hoger onderwijsinstelling zullen beginnen. Het invoeren van een leenstelsel zal dus zorgen voor minder toegankelijk hoger onderwijs. Ook zal dit het eind betekenen van een heleboel opleidingen; wanneer studenten gedwongen worden te kiezen voor een opleiding die hen de zekerheid biedt van een goedverdienende baan zullen veel opleidingen niet meer kunnen voldoen aan de strenge rendementseisen die Zijlstra heeft ingevoerd. Niet dus. Als de basisbeurs wordt omgezet in een lening betekent dat in de praktijk dat zo goed als elke afgestudeerde jongere meteen minstens 62 euro euro per maand af moet betalen. Als je studie uitloopt of je een dure kamer hebt kan dit al snel oplopen tot honderden euro s per maand. Zelfs leraren en verpleegsters, toch zeker geen grootverdieners, zullen na hun opleiding meteen een schuld van minimaal euro direct en volledig moeten terugbetalen. Met een langstudeerboete moesten langstudeerders eenmalig euro betalen, nu krijgt elke student een dreun van euro per jaar. Het lijkt er op dat de staatsschuld die de vorige generatie heeft veroorzaakt nu wordt opgelost door studenten op te zadelen met torenhoge schulden! Een leenstelsel zorgt dus voor ontoegankelijk onderwijs, een verschraling van het aanbod van opleidingen en is vooral niet sociaal. ASVA is dan ook fel tegen de afschaffing van de studiefinanciering! Daarom gaat ASVA samen met zowel studieverenigingen als studentenverenigingen en zoveel mogelijk andere studenten proberen door middel van ludieke acties aan politici duidelijk te maken dat hun plannen rampzalig zijn voor het hoger onderwijs en de toekomst van Nederland. De stelselmatige afbreuk van de toekomst van Nederland moet stoppen! Ook jij kunt ons hier bij helpen, 6 november om uur in het Crea-gebouw is er een actie-vergadering van de ASVA. Tijdens de actie-vergadering bespreken wij welke acties de Amsterdamse student gaat ondernemen om de poltiek te dwingen om te kiezen voor onderwijs! Hou ook in de gaten voor de manier waarop jij in actie kunt komen tegen dit oneerlijke en asociale leenstelsel.

11 Lacrosse passie De Amerikaanse uitwisselingsstudente politicologie Caroline Stanton (21) heeft een passie voor Lacrosse. Haar stick is een verlengde van haar lichaam geworden. Sterk en stoer, zo voel ik me als ik Lacrosse speel. Het spel lijkt een beetje op hockey. Met de stick werp je de bal met enorme snelheid naar je teamgenoot. Op het veld gaat het er vaak ruig aan toe. Duwen, sticks op je lichaam, een bal in je gezicht. Het hoort er allemaal bij. Mijn bovenarmen zijn vaak bont en blauw. Op mijn wang heb ik een litteken. Een bal kwam keihard tegen mijn beschermende bril aan. Het plastic sneed in mijn gezicht. Ach, zolang je er een pleister op kan plakken, is er niets aan de hand. Het zou pas echt erg zijn als ik mijn enkel zwaar zou kneuzen, want dan kan ik niet meer spelen. Verschrikkelijk. Mensen zouden gek van me worden, omdat ik mijn energie dan niet kwijt kan. Tijdens een wedstrijd ren je het veld wel honderd keer op en neer. Je moet dus ook snel zijn en behendig. Mijn stick voelt inmiddels als een deel van mijn lichaam. Daarnaast vind ik het mooi dat je een hele sterke band opbouwt met je teamgenoten. Ook al zit je er helemaal doorheen, als een tegenstander recht met de bal op je teamgenoot afkomt, kan je haar niet laten zitten. Ik speel pas een maand met mijn Nederlandse teamgenoten, maar ik hou nu al van ze. In de VS speel ik op hoog niveau. Daar train ik zes keer per week twee uur. Daar komt ook nog eens drie keer per week krachttraining bij omdat je heel sterke armen moet hebben. In Nederland train ik maar twee keer per week. Ik mis het vele trainen wel. Daarom oefen ik zo vaak als ik kan in mijn vrije tijd. Als ik niemand heb om mee te spelen, dan oefen ik buiten op de muur. yyy tekst Eva Rooijers / foto Fred van Diem Folia Magazine 11

12 Waarom verliezen de jongens? De achterstand van jongens ten opzichte van meisjes in het onderwijs wordt steeds groter. Jongens blijven vaker zitten, presteren slechter en stoppen vaker met studeren. Bert de Reuver en Carine Ex willen weten hoe dat komt. We maken het onze jongens niet makkelijk hun draai te vinden op school. tekst Marieke Buijs / illustraties Pascal Tieman / foto s Danny Schwarz Het gaat niet goed met jongens op de middelbare school en in het hoger onderwijs. Op bijna alle vlakken scoren ze slechter dan meisjes. Jongens blijven vaker zitten, zakken vaker af naar een lagere opleiding, halen slechtere cijfers, doen langer over hun studie en verlaten de studie vaker zonder diploma. In Nederland wordt vijfenvijftig procent van de bachelordiploma s aan meisjes overhandigd. In Amerika is dat zelfs zestig procent. De universiteit hanteert een Spartaans opvoedmodel Noodklok Bert de Reuver, docent en manager bij het Instituut voor Interdisciplinaire Studies aan de UvA, luidt de noodklok. Volgens hem moeten we de ernst van de situatie niet onderschatten. De Reuver: Je kunt die cijfers bagatelliseren en denken: ja gut, nu doen de meisjes het beter, vroeger was het andersom. Maar dan ga je voorbij aan het leed dat hiermee gemoeid is. Allereerst natuurlijk voor die jongens zelf. Het is helemaal niet leuk om je doelloos te voelen en thuis een beetje blowend op de bank te hangen en computerspelletjes te spelen. Maar ook voor gezinnen is het een drama en werkt het ontwrichtend. De Reuver merkt dat bij zijn collega s. Dit speelt vooral in academische families. Dat is logisch, als je vader hoogleraar is ligt de lat natuurlijk erg hoog. Die vaders schamen zich voor hun zonen. En moeders liggen er wakker van. Daarnaast hebben broertjes of zusjes er last van, omdat het zorgenkind alle aandacht krijgt. De Reuver vindt het een schande dat de universiteit zich niet over deze problematiek ontfermt. De universiteit hanteert een Spartaans opvoedmodel; ze gooien dertig leerlingen in het water en zijn er eigenlijk alleen in geïnteresseerd de drie beste zwemmers aan zich te binden. De rest moet zichzelf maar zien te redden. Maar ik denk dat de universiteit de maatschappelijke verantwoordelijkheid heeft zich ook te bekommeren om die andere jongens. Carine Ex, hoofddocent bij pedagogiek aan de HvA, merkt dat de hogeschool meer aandacht besteedt aan zijn leerlingen: Op de hogeschool worden studenten meer persoonlijk begeleid en in de gaten gehouden. Toch is ook daar de uitval hoog. Het is tijd voor onderwijsinstellingen om de hand in eigen boezem te steken. Wat doen wij verkeerd? Hoe komt het dat zo veel jongens over de rand vallen? De Reuver en Ex besloten een eerste aanzet te geven in het beantwoorden van die vraag en organiseren een collegereeks om het thema op de agenda te zetten. Tijdens die colleges brengen ze onderzoekers uit verschillende disciplines bijeen in de hoop tot een gezamenlijke aanpak te komen. Negatieve aandacht Een van de disciplines die zich met de jongensproblematiek bezighoudt is de pedagogiek zelf. Zijn de lesmethoden wel prikkelend genoeg? En zijn de leraren adequaat opgeleid? Louis Tavecchio, emeritus hoogleraar pedagogiek aan de UvA en lector aan de HvA, is een van de grondleggers van het onderzoek naar de achterblijvende jongens. Hij zoekt de oorzaak van de problemen in het hoger onderwijs in de vroege schoolcarrière van jongens, waar volgens hem een gebrek aan positieve aandacht voor jongens is. Tavecchio: Veel jongens raken al op de basisschool gedemotiveerd. Jongens hebben een experimentele leerstijl, van gewoon maar 12 Folia Magazine

13 eens proberen en fouten maken. Ze zoeken de grenzen op en hebben minder ontzag voor regels. Dat kan tot mooie dingen leiden, denk maar aan grote componisten, kunstenaars of wetenschappers. Maar in een klas met dertig leerlingen wordt dat niet gewaardeerd. Ze krijgen dus veel aandacht in de klas, maar vaak negatief. Zit stil! Hou op! Dat mag niet! Volgens Tavecchio wordt dat effect versterkt doordat het onderwijs steeds taliger is geworden. Zelfs rekenopgaven, die jongens juist goed liggen, zijn tegenwoordig een soort verhaaltjessommen. En uit neuropsychologisch onderzoek blijkt dat jongens qua taalontwikkeling een paar jaar achterlopen. Zo vormt taal een sta-in-de-weg voor jongens die het in principe wel snappen. Ook het feit dat juffen in de afgelopen twintig jaar het basisonderwijs steeds meer domineren, komt de schoolpret van jonge jongens volgens Tavecchio niet ten goede. Tavecchio: Begrijp me niet verkeerd. Ik ben heel blij dat die juf- Folia Magazine 13

14 Kay Creyghton (22) De mavo haalde ik met twee vingers in mijn neus. Maar de havo ging daarna niet zo vanzelfsprekend. Ik zakte voor mijn eindexamen. Een jaar later haalde ik het net. Geschiedenis en gym vond ik het leukst en ik besloot lichamelijke opvoeding te gaan doen in Den Haag. Dat beviel niet. Ik vond het onzin om al die Latijnse termen te leren, alsof je later tegen een kind zegt: Strek je arm eens wat beter bij die draaiing in het sagittale vlak. Ik ben na een paar maanden gestopt en gaan werken. Dat beviel, het is relaxed om iedere maand duizend euro op je rekening te krijgen en als je s avonds thuiskomt ben je ook echt vrij. Toch had ik zin om weer te gaan studeren, dan heb je toch iets meer vrije tijd. Ik vond het moeilijk een studie te kiezen. Het is niet zo dat ik van jongs af aan weet wat ik wil worden en daar een enorme drive voor heb. Ik zocht dus maar een brede studie waar ik later goed geld mee kan verdienen. Het werd bedrijfskunde MER. Maar de studie kon me het eerste semester eigenlijk niet boeien. Over de eerste tentamens dacht ik te laconiek. Die haalde ik dus niet. Zo begon ik met een flinke achterstand. Uiteindelijk had ik genoeg punten voor een positief studieadvies, maar ik had twee verplichte vakken niet gehaald. Ik moest dus alsnog stoppen. Dat het niet lukte bij bedrijfskunde MER vond ik wel kut. Nu ben ik aan m n derde studie begonnen. Sport, management & ondernemen, dit moet ik halen van mezelf. Ik heb ook wel geleerd van eerdere ervaringen. Volgende week heb ik tentamens, dus donderdag ga ik niet naar de borrel van mijn studentenvereniging. Ik weet dat het dan niet bij één biertje blijft. fen er zijn, anders bestond het basisonderwijs niet meer. Maar feit is wel dat nogal wat juffen minder goed kunnen omgaan met het ruwe jongensgedrag en een meer taalgerichte aanpak hebben in het lesgeven. Maatschappelijke omslag Andere onderzoekers vinden de puur pedagogische verklaring te simplistisch en wijzen naar maatschappelijke veranderingen als grondslag voor het jongensprobleem. Bowen Paulle, universitair docent bij sociologie, onderzocht jeugdcultuur in de Bronx en de Bijlmer en ontwikkelde een eigen theorie over de jongenscrisis. Paulle: Stel je de leefwereld van je opa eens voor. Die zat iedere zondag netjes aangekleed Veel jongens raken al op de basisschool gedemotiveerd en gekapt op een houten bank in de kerk. Daar moest hij stilzitten en luisteren. Thuis diende hij respect te tonen voor zijn ouders en zich te gedragen, anders kreeg hij er van langs van zijn strenge vader. Op straat werd hij in de gaten gehouden door de buurman of de postbode. En ook op school werd hem, al dan niet met de stok, discipline opgelegd. En kijk nu eens om je heen. Niemand gaat meer naar de kerk. Thuis en op straat is de sociale controle enorm afgenomen. Je moet niet onderschatten hoe die maatschappelijke omslag van de afgelopen zestig jaar zijn weerslag heeft op de jongens van nu. Maar Paulle pleit er niet voor de tuchtstok weer in te voeren op scholen en alle jongens naar de mis te sturen. We moeten een nieuw evenwicht vinden tussen warmte en discipline. Met een visie om kinderen te leren beheerst te reageren en vooruit te kijken. We gaan nu rustig de aandacht naar binnen brengen of Dit moet je over een halfuur af hebben, anders krijg je straf is wat je af en toe tegen kinderen zegt als je genoeg om ze geeft. Overigens wijst Paulle erop dat jongens zich op latere leeftijd herpakken. De moeilijkheden spelen alleen bij jongens tussen de tien en vijfentwintig jaar, daarna halen ze de achterstand alsnog in. Zowel in het hoger onderwijs als op de arbeidsmarkt. Mannen krijgen gemiddeld meer betaald en stoten nog altijd vaker door naar topfuncties. Bovendien, stel dat de meisjes het inderdaad overnemen in de maatschappij, dat zal een minder agressieve, meer empathische samenleving opleveren. Dat lijkt mij niet verkeerd. Trager brein Ten slotte wordt de oorzaak van de jongenscrisis ook in het brein gezocht. Het jongensbrein rijpt trager dan dat van meisjes. Vooral de regio s die verantwoordelijk zijn voor planning en het onderdrukken van impulsen komen later tot wasdom. Die tragere rijping zou zijn weerslag vinden in moeite met plannen en impulsief gedrag, en zo de schoolprestaties drukken. Biopsychologe Martine Delfos denkt dat neurologische verschillen inderdaad een rol spelen. Maar ze zoekt de verklaring voor de huidige problematiek in een wisselwerking tussen die neurologische verschillen en psychologische en maatschappelijke eigenschappen. Delfos: We maken het onze jongens niet makkelijk hun draai te vinden op school. Jongens willen zich neerzetten en zijn op zoek naar een aangenaam gevoel. Buiten school gaat dat gemakkelijk. Ik ken bijvoorbeeld een jongen van veertien die meedeed aan het junior songfestival. Nog voordat zijn groepje de halve finale bereikte had die jongen al zevenduizend volgers op Twitter. Ze zongen vals, maar bereikten toch de finale. Nou, die jongen oogstte waanzinnige bewondering. Op school is dat moeilijker te bewerkstelligen en is het resultaat nooit zo orgastisch. Jongens zoeken het dus elders. Op internet, met gamen, in surfen of in een bandje. Als ze zich maar kunnen onderscheiden. Te oppervlakkig contact Volgens Delfos nemen scholen momenteel precies de verkeerde beslissingen om het weer leuk te maken. Ze introduceren meer computers en ipads in de klas. Alsof jongens daar behoefte aan hebben, die hebben ze toch gewoon thuis of op zak. De enige manier om jongens er weer bij te trekken is door het sociaal contact tussen klasgenoten te bevorderen. Alleen in vriendschap 14 Folia Magazine

15 kunnen jongens die drive vinden en wordt school weer boeiend. In jaargangen van vijfhonderd leerlingen, zoals ze bij sommige studies bestaan, en in onderwijs met steeds wisselende groepjes blijft contact oppervlakkig en leren leerlingen geen langdurige relaties aan te gaan met klasgenoten. Overigens lijden meisjes volgens Delfos ook onder het gebrek aan contact op school. Alleen leidt dat bij hen niet tot slechte schoolprestaties, omdat meisjes zich willen verbinden en onaangename gevoelens vermijden. Ze zijn bereid moeite te doen om bijvoorbeeld een goede relatie met leerkrachten te onderhouden en proberen daarom ook onvoldoendes te vermijden. Delfos: Jongens zijn daar echt niet mee bezig. Die zijn zelfs in staat om niet te leren om te vermijden dat ze een onvoldoende halen, terwijl ze wél hebben geleerd. Initiatiefnemers Carine Ex en Bert de Reuver zien in al deze theorieën wel een deel van de verklaring voor het slechte presteren van jongens op school, maar ze hopen tijdens de collegereeks een aanzet te geven voor meer overkoepelend onderzoek. Ex: Alleen als je een compleet beeld hebt van de omvang en oorzaak We moeten een nieuw evenwicht vinden tussen warmte en discipline van de problematiek, kun je bedenken wat voor onderwijshervormingen jongens een eerlijke kans geven in hun schoolcarrière. yyy De collegereeks Jongens, wat is er aan de hand? wordt georganiseerd door het UvA-Instituut voor Interdisciplinaire Studies en HvA-Domein Onderwijs & Opvoeding. De colleges zijn op woensdagavonden van tot uur, met borrel na afloop, nog tot en met 19 december. Zie ook Olivier van Dijk (21) Ik heb me nooit op mijn plek gevoeld op school. Ik bleef zitten in de derde en in de zesde stond ik er zo slecht voor dat ik niet verwachtte te slagen. Toen dat toch lukte, voelde het alsof ik was ontsnapt. Ik besloot een jaar te gaan werken. Toch wilde ik wel graag studeren om een eigen kijk op de wereld ontwikkelen. Ik koos uiteindelijk psychologie. Wat in mensen omgaat vond ik altijd al interessant. Het eerste tentamen haalde ik niet. En het tweede ook niet. Na een halfjaar had ik nog geen studiepunten. Toch bleef ik erin geloven. Ik zou gewoon meer tijd aan mijn studie besteden en toch een positief bindend studieadvies krijgen. Maar uiteindelijk moest ik alle herkansingen halen om dat nog voor elkaar te krijgen. En een heel studiejaar in een week, dat gaat niet. Ik moest stoppen. Ik heb geen spijt van dat jaar. Achteraf bezien had ik eerder kunnen bedenken dat ik niet op mijn plek was, maar ik wilde het een kans geven. Ik maakte me wel zorgen: Hoe kan het dat ik het onderwerp boeiend vind, maar me er toch niet toe kan zetten? Gedeeltelijk is dat een disciplinekwestie. Ik kan geen nee zeggen tegen een dagje kitesurfen met dispuutgenootjes om te gaan zitten lezen. En dat was psychologie in de praktijk: lezen, lezen, lezen. Zonder studentenvereniging had ik misschien mijn studieadvies wel gehaald, maar dan was ik alsnog niet op mijn plek geweest. Nu heb ik me ingeschreven voor een opleiding die me te gek lijkt. Audiodesign, een hbo-opleiding. De keuze was moeilijk, het hbo voelde als een stap terug. Maar nu ik de knoop heb doorgehakt ben ik opgelucht. Ik heb er vertrouwen in dat de hbo-aanpak van eerst doen en daarna reflecteren mij beter ligt. En muziek maken, dat is toch lang leve de lol? Folia Magazine 15

16 (advertenties) FLOOR AGENDA KOHNSTAMMHUIS, WIBAUTSTRAAT 2-4 WO 31 OKTOBER - DI 13 NOvEMBER Dag van De Dialoog 1 november, en uur, Arena en Broedplaatsen Voor de 2 e keer organiseert Floor samen met de minor Ethiek in de Beroepspraktijk de Dag van de Dialoog bij Floor. Ga in gesprek met studenten, docenten, medewerkers en buurtbewoners. Meedoen? Mail naar floorleercentrum@hva.nl Floor is een intermediair platform voor studenten, docenten en de rest van de wereld. Je kunt er activiteiten bijwonen maar ook organiseren. Facebook gratis theaterworkshops bij Floor vanaf november 2012 Samen met professionele theatermakers en musici werk je via verschillende workshops naar een voorstelling. De workshops beginnen in november en zijn voor alle studenten van de HvA. Interesse? Meldt je dan nu aan op floorleercentrum@hva.nl. CREATING TOMORROW

17 drift illustratie Denise van Leeuwen In bed met een beest Brad (22), masterstudent sociologie: Bij de eerste dacht ik nog dat het spam was. Ook aan de tweede mail besteedde ik weinig aandacht. Maar de volgende dag zat er een brief op de buitenkant van mijn raam geplakt. Het was een cryptisch verhaal, een soort gedicht met mijn naam erboven. De brief wilde me waarschuwen: ik was omgeven door leugens, degene die het dichtst bij mij stond zou een beest zijn. Ik schrok me dood. De brief was ondertekend met de Valk, getypt in kalligrafieletters. Ik herinnerde me de spammails : daarin stond ook iets over een valk. Deze persoon wist wie ik was, waar ik woonde, mijn adres. Dit gebeurde toch alleen in films? Natuurlijk liet ik de brief aan mijn vriendje zien, het ging overduidelijk over hem. In de laatste zin stond iets over Steele your heart. Waarom was het zo gespeld? Tim had geen idee. Ik informeerde bij al mijn vrienden. Wilde iemand een grap met me uithalen? Na een week zei een kennis: Tim is naar bed geweest met Shane Steele. Toen ik het Tim op de man af vroeg, gaf hij toe. Noem het naïef, maar ik had het niet verwacht, echt niet. Ik was zo ontzettend verdrietig. Dat hij had gedaan alsof hij van niks wist, terwijl ik een week lang in paniek was om die brief, vond ik misschien nog wel het ergst. Ik heb het uitgemaakt, en ben er nooit achtergekomen wie die brief had gestuurd. Anderhalve maand later was het weer aan. Hij had me gesmeekt hem nog een kans te geven. Hij deed al de stomme beloftes die je doet als Noem het naïef, maar ik had het niet verwacht je iemand terugwilt. Ik zette oogkleppen op, ik wilde het geloven. Ik wilde niet alleen zijn dat wil toch eigenlijk niemand? Een triootje maakte onze relatie pas echt kapot. Het was niet gepland. We waren in een bar, dronken. Er was een jongen met hetzelfde T- shirt en dezelfde naam als ik. Ik weet niet meer van wie het idee kwam, maar we dachten allebei: whatever, let s do it. Het was leuk omdat het spannend was, en nieuw. Ik dacht de hele tijd: hierover kan ik later opscheppen tegen anderen. Maar het was de verkeerde beslissing. We probeerden met andere mensen naar bed te gaan, terwijl we nog bij elkaar waren daar kwam het op neer. Het trio deed me inzien dat er geen vertrouwen was, alleen onverschilligheid. Ik maakte het weer uit. Het leek me een goed moment, want ik zou ver weg gaan studeren in Oostenrijk, we woonden in de States. Toch zei ik stomme romanticus dat hij me mocht komen opzoeken in Wenen als hij wilde. Wie weet welke uitwerking zo n stad op onze relatie kon hebben. Na een maand kwam hij langs. Eerst was ik blij, maar de derde dag ontdekte ik dat hij nog steeds sms te met Shane Steele. Maar ik kom de halve wereld overgevlogen om je te tonen dat ik van je hou! wierp hij tegen. De maat was vol. Voor de derde keer was het uit. yyy Catrien Spijkerman Wil je ook meedoen aan deze rubriek, mail dan een korte motivatie naar redactie@folia.nl. Folia Magazine 17

18 18 Folia Magazine Miep 2.0 Een eigen cabrio. Je bent zeventien en je wilt wat. Voor HvA-student elektrotechniek Fons Molenaar (17) bleef het niet bij dromen en verre toekomstplannen. Samen met vriend Stephan Burghouts (17) sleutelde hij maandenlang in de garage van Stephans oma aan hun grootse project. Het resultaat: een houten cabriolet met vier versnellingen en zelfs ingebouwde verwarming. Jammer genoeg gaat het leven van een cabrio-

19 objectief letknutselaar niet over rozen. Nadat de eerste Miep was gecrasht, werden de jongens tijdens een rondje in Miep 2.0 door de Edammer politie van de weg geplukt. Het houten racemonster bleek niet aan de veiligheidseisen want geen richtingaanwijzers en geen kreukelzone te voldoen en de zelfbouwcabrio was niet verzekerd. Bovendien beschikten beide jongens met hun zeventien jaar nog niet over een rijbewijs. De jongens kwamen er niet met een waarschuwing vanaf. Na hun arrestatie hing de jongens een boete van enkele duizenden euro s boven het hoofd voor het rijden zonder rijbewijs, verzekeringspapieren en keuringsbewijs. Er bleek één andere optie: afstand doen van hun triplex bolide. Gelukkig blijft de cabrio na inname ongeschonden. De politie besloot dat het zonde was om de cabrio te vernietigen en heeft voorgesteld om de auto tentoon te stellen en te gebruiken als studieobject voor studenten voertuigtechniek. Aan welke opleiding de houten vierwieler wordt toevertrouwd is nog niet bekend. Fons en Stephan zitten niet bij de pakken neer. Fons laat via twitter weten: ons volgende project een hovercraft of een boot???. yyy tekst Vera Lentjes / foto Martin Mooij Folia Magazine 19

20 opinie Gezeik met het onderwijbureau Scholieren en studenten die iets willen leren over mediahypes zouden zelf de literatuur in moeten duiken, in plaats van gemakzuchtige vragen mailen aan expert Peter Vasterman. illustratie Marc Kolle Vraag 1 is meestal: Wat is een hype? Vraag 2 is dan: Is X een voorbeeld van een hype? Vraag 3 tot slot: Is dat slecht? Uit ervaring weet ik dat vrijwel nooit iemand mijn boek heeft ingekeken. Soms stellen ze ook voor om met z n drieën Omdat ik me kennelijk met een voor jongeren interessant onderwerp bezighoudt, namelijk mediahypes, krijg ik vrijwel iedere week van scholieren en studenten die mij willen interviewen voor hun profielwerkstuk, artikel of scriptie. Jarenlang heb ik dat braaf gedaan, altijd bereid om jongeren op weg te helpen, maar de laatste tijd is het me steeds meer tegen gaan staan. Waarom? Het begint al met de aanhef, die is doorgaans informeel en kent de volgende varianten: Hoi, Hallo, Hallo Peter, Hallo Vasterman, Hallo Peter Vasterman, Beste Vasterman, en Beste meneer Vasterman. Het hoeft niet per se Weledelzeergeleerde te zijn (de aanspreektitel voor doctor), maar het adequate Geachte heer Vasterman krijg ik niet vaak onder ogen. Menig auteur begint de eerste zin met Ik en gaat mij vervolgens tutoyeren. Na een korte introductie ( wij zijn drie atheneum leerlingen ) wordt duidelijk dat ze iets met hypes moeten doen voor hun werkstuk en dat ze al googelend op internet mijn naam tegen zijn gekomen. Sommigen vermelden zelfs dat ik er een boek over heb geschreven en dat ze me daarom een paar vragen willen stellen. 20 Folia Magazine

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk?

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Verantwoordelijkheid. Ja, ook heel belangrijk voor school!!! Het lijkt veel op zelfstandigheid, maar toch is het net iets anders. Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen!

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen! 1 Wil je wel leren? Opdracht 1a Wat heb jij vanzelf geleerd? 7 Opdracht 1b Van externe naar interne motivatie 7 Opdracht 1c Wat willen jullie graag leren? 8 2 Kun je wel leren? Opdracht 2a Op wie lijk

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis. Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt

Nadere informatie

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht.

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht. 1. Joris Hé Roos, fiets eens niet zo hard. Roos schrikt op en kijkt naast zich. Recht in het vrolijke gezicht van Joris. Joris zit in haar klas. Ben je voor mij op de vlucht?, vraagt hij. Wat een onzin.

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst. Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Jeroen Neef: betontimmerman met diploma

Jeroen Neef: betontimmerman met diploma bouwen Magazine over loopbaanontwikkeling en vaktechniek voor werknemers in de bouw en infra nr. 2 april 2011 Jeroen Neef: betontimmerman met diploma Prefab fundering met IJB Smartfoot Uitvoerder Cees

Nadere informatie

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten. Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar

Nadere informatie

Voor meer informatie over dit onderzoek kunt u contact opnemen met Lisette van Vliet: lisette.van.vliet@eenvandaag.

Voor meer informatie over dit onderzoek kunt u contact opnemen met Lisette van Vliet: lisette.van.vliet@eenvandaag. Onderzoek Rekentoets 6 oktober 2015 Over het onderzoek Aan dit online onderzoek in samenwerking met LAKS, gehouden van 23 september tot en met 5 oktober 2015, deden 1.411 middelbare scholieren en 701 hbo

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb hoofdstuk 8 Kernovertuigingen Kernovertuigingen zijn vaste gedachten en ideeën die we over onszelf hebben. Ze helpen ons te voorspellen wat er gaat gebeuren en te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit.

Nadere informatie

We spelen in het huis van mijn mama deze keer,

We spelen in het huis van mijn mama deze keer, Jip en Janneke. Ik ben Jip. Ik ben Janneke en we wonen naast elkaar. Hij heet Jip, zij heet Janneke. en we spelen soms bij hem en soms bij haar. We spelen in het huis van mijn mama deze keer, we kunnen

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

Zondag 6 maart 2016, 10.00 uur Jeugddienst. Voorganger: ds. Bert de Wit

Zondag 6 maart 2016, 10.00 uur Jeugddienst. Voorganger: ds. Bert de Wit Preek Zondag 6 maart 2016, 10.00 uur Jeugddienst Thema: @Home Voorganger: ds. Bert de Wit Schriftlezing: Lucas 15:11-32 Een vader had twee zonen zo begint het verhaal. Met de beschrijving van een gezin.

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 6 Zacheüs (1) Het is erg druk in de stad vandaag. Iedereen loopt op straat. Zacheüs wurmt zich

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

De tijd die ik nooit meer

De tijd die ik nooit meer De tijd die ik nooit meer vergeet Jan Smit uit eigen pen deel 3 De Stiep Educatief De tijd die ik nooit meer vergeet De schrijver die blij is dat hij iets kan lezen en schrijven, vertelt over zijn jeugd.

Nadere informatie

Je bent jong en je wilt wat!

Je bent jong en je wilt wat! Je bent jong en je wilt wat! Logisch, je voelt je geen sukkel. Je bent jong, je zit vol energie en je wilt eruit halen wat er uit dit leven te halen valt. Plezier maken, feesten en doen waar je zin in

Nadere informatie

3 Hoogbegaafdheid op school

3 Hoogbegaafdheid op school 3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit

Nadere informatie

Niet eerlijk. Kyara Blaak

Niet eerlijk. Kyara Blaak Kyara Blaak Niet eerlijk Kyara Blaak Kyara Blaak 248media uitgeverij, Steenwijk Grafische realisatie: MDS Grafische Vormgeving Illustraties binnenwerk: Kyara Blaak Alle rechten voorbehouden. Niets uit

Nadere informatie

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Vertel de kinderen, of praat met hen over het verschil tussen film, tv kijken of naar het theater gaan.

Vertel de kinderen, of praat met hen over het verschil tussen film, tv kijken of naar het theater gaan. LESBRIEF Binnenkort gaan jullie met jullie groep naar de voorstelling Biggels en Tuiten Hieronder een aantal tips over hoe je de groep goed kan voorbereiden op de voorstelling. VOOR DE VOORSTELLING Vertel

Nadere informatie

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal!

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! Hé hoi, hallo! Ik zal me even voorstellen. Ik ben Bloem. Bloem van Plastic. Maar je mag gewoon Bloem zeggen. Wow! Wat goed dat jullie even

Nadere informatie

Vlinder en Neushoorn

Vlinder en Neushoorn Vlinder en Neushoorn Hoi, zei Vlinder. Hoi, zei Neushoorn, hoewel hij meestal niets zei. Maar hij was in een goede bui. Vlinder streek neer op de hoorn van Neushoorn en leek erg zenuwachtig. Hoi! zei Vlinder

Nadere informatie

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen.

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen. Woensdag Ik denk dat ik gek word! Dat moet wel, want ik heb net gehoord dat mijn moeder kanker heeft. Niet zomaar een kankertje dat met een chemo of bestraling overgaat. Nee. Het zit door haar hele lijf.

Nadere informatie

GELOOFSVRAGEN EN LEVENSVRAGEN

GELOOFSVRAGEN EN LEVENSVRAGEN WAAROM??? DAAROM!!! Soms sta je met je mond vol tanden, wanneer je kind je met een vraag overvalt. "Waarom zijn de bomen groen?", "Waarom regent het vandaag?" Waarom... waarom..., steeds weer waarom. De

Nadere informatie

Begrijpend luisteren. Annemarieke Kool. CPS Onderwijsontwikkeling en advies WWW.CPS.NL

Begrijpend luisteren. Annemarieke Kool. CPS Onderwijsontwikkeling en advies WWW.CPS.NL Begrijpend luisteren Annemarieke Kool CPS Onderwijsontwikkeling en advies WWW.CPS.NL Programma 1. Welkom 2. Doelen van workshop 3. Strategieën en voorbeelden 4. Differentiëren mbv taxonomie 5. Oefening

Nadere informatie

Wat was voor jou de belangrijkste reden om aan dit project mee te werken?

Wat was voor jou de belangrijkste reden om aan dit project mee te werken? Carpe Diem! Afgelopen december vertrokken vijf Nederlandse dames naar het prachtige Zuid-Afrika om hier mee te werken aan een summerschool in een township in Hermanus. Dit is een project van People4Change,

Nadere informatie

15. eten moet je toch

15. eten moet je toch GRATIS voorproefje 15. eten moet je toch Uitnodigen Ik zal zorgen dat ik honger heb. Hou het eenvoudig, hoor! Ik eet alles. Ik ben niet zo n moeilijke eter. Maar verder eet ik alles! Je ziet me wel verschijnen.

Nadere informatie

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen.

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. Een klein gesprekje met God Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. God lachte breed. Dat is waar!, zei God. Jij bent ook het licht.

Nadere informatie

Spreekbeurt Dag. Oglaya Doua

Spreekbeurt Dag. Oglaya Doua Spreekbeurt Dag Oglaya Doua Ik werd wakker voordat m n wekker afging. Het was de dag van mijn spreekbeurt. Met m n ogen wijd open lag ik in bed, mezelf afvragend waarom ik in hemelsnaam bananen als onderwerp

Nadere informatie

Lesbrief. Introductie

Lesbrief. Introductie Lesbrief Introductie Deze lesbrief hoort bij Lieve Stine, weet jij het? van Stine Jensen en Sverre Fredriksen. Dit boek bestaat uit 20 brieven en antwoorden van filosoof Stine. Deze lesbrief bestaat uit

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

2: vergaderen VASTE VOORZITTER EN NOTULIST

2: vergaderen VASTE VOORZITTER EN NOTULIST 2: vergaderen Als je lid bent van een studentenraad, vergader je vaak. Je hebt vergaderen met de studentenraad, maar ook vergaderingen met het College van Bestuur en de Ondernemingsraad (OR). Gemiddeld

Nadere informatie

Y-choice. Luister naar De keuzes die je maakt van Van Dik Hout. Het nummer staat op de CD Het beste van 1994-2001. De songtekst vind je in bijlage 1.

Y-choice. Luister naar De keuzes die je maakt van Van Dik Hout. Het nummer staat op de CD Het beste van 1994-2001. De songtekst vind je in bijlage 1. Kiezen Opwarmertje Een eigen keuze (Naar: Kiezels 10 e jaargang, nr. 5) Laat één jongere beginnen met het noemen van een drietal belangrijke zaken uit zijn leven, bijvoorbeeld iemand kiest scooter, voetbal

Nadere informatie

Twee blauwe vinkjes. Door: Lenneke Sprong

Twee blauwe vinkjes. Door: Lenneke Sprong Twee blauwe vinkjes Door: Lenneke Sprong Nog steeds maar een vinkje. Buiten begon de zon te schijnen, waardoor er schaduwen op de lichtblauwe muur ontstonden. Waarom ontvangt hij niet mijn berichtje vroeg

Nadere informatie

ALLES DUBBEL. Survivalgids. voor startende tweelingmama s. Denise Hilhorst

ALLES DUBBEL. Survivalgids. voor startende tweelingmama s. Denise Hilhorst Voorproefje ALLES DUBBEL Survivalgids voor startende tweelingmama s Denise Hilhorst Inhoud Dubbel van start 7 Dubbel ervaren 8 Dubbel zwanger 10 Dubbel voorbereiden 19 Dubbel bevallen 25 Dubbel voeden

Nadere informatie

Voorwoord. Veel leesplezier! Liefs, Rhijja

Voorwoord. Veel leesplezier! Liefs, Rhijja Voorwoord Verliefd zijn is super, maar ook doodeng. Want het kan je heel onzeker maken. En als het uiteindelijk uitgaat, voel je je intens verdrietig. In dit boek lees je over mijn liefdesleven, de mooie,

Nadere informatie

De Budget Ster: omgaan met je schulden

De Budget Ster: omgaan met je schulden De Budget Ster: omgaan met je schulden Budget Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Budget Ster MOTIVATIE EN VERANTWOORDELIJKHEID STRESS DOOR SCHULDEN BASISVAARDIGHEDEN STABILITEIT FINANCIEEL ADMINISTRATIEVE

Nadere informatie

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Mensen zoeken hulp omdat ze overhoop liggen met zichzelf of met anderen. Dit kan zich op verschillende manieren uiten. Sommige mensen worden

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

September de maand van weerbaarheid

September de maand van weerbaarheid September de maand van weerbaarheid Het thema van deze maand is weerbaarheid. Het komt steeds vaker voor in het nieuws, kinderen die gepest worden. Vaak sta je als ouder machteloos. Hieronder volgt een

Nadere informatie

Waarom dit boek? 7. 1 De ik-fabriek, wat is dat? Lichaamsseintjes Je lichaam is net een fabriek 17

Waarom dit boek? 7. 1 De ik-fabriek, wat is dat? Lichaamsseintjes Je lichaam is net een fabriek 17 Inhoud Waarom dit boek? 7 1 De ik-fabriek, wat is dat? 10 2 Lichaamsseintjes 14 3 Je lichaam is net een fabriek 17 4 De ik-fabriek, hoe ziet die eruit? 18 4.1 De eerste verdieping: voelen 20 4.2 De tweede

Nadere informatie

Apostolische rondzendbrief

Apostolische rondzendbrief oktober 9, 2011 Jaargang 1, nummer 1 Lieve mensen, Zo bent u een voorbeeld voor alle gelovigen in Macedonië en Achaje geworden. Wij zijn nu al weer een tijdje hier in het zuiden van Griekenland, in de

Nadere informatie

Eerwraak. Naam: Paul Rustenhoven Klas: 4GTL1 Inlever datum : Titel: Eerwraak Schrijver: Karin Hitlerman. Blz 1.

Eerwraak. Naam: Paul Rustenhoven Klas: 4GTL1 Inlever datum : Titel: Eerwraak Schrijver: Karin Hitlerman. Blz 1. Eerwraak Naam: Paul Rustenhoven Klas: 4GTL1 Inlever datum : Titel: Eerwraak Schrijver: Karin Hitlerman Blz 1. Vra!n. 1) Wat voor soort verhaal is je boek? Mijn boek is een eigentijdsverhaal/roman 2) Waar

Nadere informatie

Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier

Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Vraag 1 Hoe heb je zielsliefde ontdekt, en ontdekte je zielsliefde het ook op dat moment? Ik ontmoette haar op mijn werk in de rookruimte. We konden

Nadere informatie

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven.

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. Beginsituatie: De lln doen als inleiding op het project rond geloven en de kerkwandeling, een filosofisch gesprek. Er komen verschillende

Nadere informatie

Tekst lezen en vragen stellen

Tekst lezen en vragen stellen 1. Lees de uitleg. Tekst lezen en vragen stellen Als je een tekst leest, kunnen er allerlei vragen bij je opkomen. Bijvoorbeeld: Welke leerwegen zijn er binnen het vmbo? Waarom moet je kritisch zijn bij

Nadere informatie

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG ALS EEN HOND DREIGT OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN DIE DREIGEN. JE KUNT

Nadere informatie

Hoe gaat het met je studie?

Hoe gaat het met je studie? 195 195 HOOFDSTUK 12 Hoe gaat het met je studie? WOORDEN 1 Kies uit: onvoldoende controleren gymnastiek mening huiswerk 1 Heb je je al gemaakt? 2 Ik was op school niet zo goed in. Ik vond sport niet leuk.

Nadere informatie

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet!

Gevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet! Gevaarlijke liefde Gevaarlijke liefde In de pauze Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Als je verliefd wordt ben je in de wolken. Tegelijk voel je je

Nadere informatie

9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd

9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd 53 9 Vader Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd heeft. P Ik begin steeds beter te begrijpen dat het heel bijzonder is dat ik een kind van God, mijn

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

Lia (21) is klaar met krassen en wil taboe doorbreken - Samenle...

Lia (21) is klaar met krassen en wil taboe doorbreken - Samenle... ! Lia (21) is klaar met krassen en wil taboe doorbreken 04/01/19 om 07:15 Bijgewerkt op 14/02/19 om 11:09 Redactie KW (//kw.be/auteurs/redactie-kw-11.html) Lia is 12 als ze begint met zichzelf te snijden.

Nadere informatie

SAMEN DELEN. een lesbrief in het kader van de schoenendoosactie

SAMEN DELEN. een lesbrief in het kader van de schoenendoosactie SAMEN DELEN een lesbrief in het kader van de schoenendoosactie INHOUD LESBRIEF 1. Introductie 2. De SAMEN DELEN Lesinhoud 3. De SAMEN DELEN Quizzz 4. Het SAMEN DELEN Diploma 5. De SAMEN DELEN Activiteiten

Nadere informatie

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen. Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl

Nadere informatie

Ik heb dit boek gekozen, omdat ik hem kreeg bij de Grote Lijsters vorig jaar. Toen ik de achterkant had gelezen, wilde ik weten hoe het zou aflopen.

Ik heb dit boek gekozen, omdat ik hem kreeg bij de Grote Lijsters vorig jaar. Toen ik de achterkant had gelezen, wilde ik weten hoe het zou aflopen. Boekverslag door een scholier 1942 woorden 16 juni 2007 7 13 keer beoordeeld Auteur Genre Tim Krabbé Psychologische roman Eerste uitgave 2002 Vak Nederlands I Beschrijvingsopdracht. 1. Motivatie van mijn

Nadere informatie

1 Ben of word jij weleens gepest?

1 Ben of word jij weleens gepest? Onderzoeksresultaten TipHorstaandeMaas.nl Pesten Pesten is van alle generaties. Het kan bijna overal plaatsvinden en is daarom dichterbij dan mensen soms denken 8 1 Ben of word jij weleens gepest? 7 6

Nadere informatie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Ervaringen, belevenissen, vragen in woorden gevangen om die woorden weer vrij te laten in nieuwe ervaringen, belevenissen, vragen. Marcel Zagers www.meerstemmig.nl

Nadere informatie

Vragenlijst Depressie

Vragenlijst Depressie Vragenlijst Depressie Deze vragenlijst bestaat uit een aantal uitspraken die in groepen bij elkaar staan (A t/m U). Lees iedere groep aandachtig door. Kies dan bij elke groep die uitspraak die het best

Nadere informatie

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag.

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Onze vragen: 1. Wanneer bent u met uw schrijfcarrière begonnen? 8 jaar geleden ben ik begonnen met het schrijven.

Nadere informatie

Inleiding. Veel plezier!

Inleiding. Veel plezier! Inleiding In dit boek lees je over Danny. Danny is een jongen van 14 jaar. Er zijn veel dingen die Danny verkeerd doet. Hij rent door de school. Hij scheldt zomaar een klasgenoot uit. Of hij spuugt op

Nadere informatie

explore the big questions of life Een introductie

explore the big questions of life Een introductie explore the big questions of life Een introductie www.youthalpha.nl Youth Alpha is een programma van Youth for Christ Nederland en stichting Alpha-cursus Nederland. 2 Youth for Christ Nederland www.yfc.nl

Nadere informatie

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN WAAROM DIT BOEKJE? Dit boekje gaat over seksuele intimidatie op het werk. Je hebt te maken met seksuele intimidatie als een collega je steeds aanraakt. Of steeds grapjes maakt over seks. Terwijl je dat

Nadere informatie

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)

Nadere informatie

ChoiCe, CreATe TALeNT

ChoiCe, CreATe TALeNT voor wie is Herken jij het verhaal van Mischa, Dzenan of Laura in jezelf? Ben jij tussen de 14-23 jaar en wil je ontdekken of jij de juiste keuze hebt gemaakt voor jouw toekomst? Dan is RAW TALENT FACTORY

Nadere informatie

Wil jij minderen met social media?

Wil jij minderen met social media? Wil jij minderen met social media? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2016 Hulpboekje social media 1 Hoe sociaal zijn social media eigenlijk? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt op social media.

Nadere informatie

Getuigenissen // Connected // Seks en internet. Regina (16)

Getuigenissen // Connected // Seks en internet. Regina (16) Regina (16) Ik heb mijn vriend leren kennen tijdens een spelletje op internet. Mijn tegenstander stelde voor om op MSN verder te praten. Hij zette zijn webcam op en toen zag ik zijn vriend Lander. Die

Nadere informatie

Kids. &Go. Informatieblad speciaal voor kinderen

Kids. &Go. Informatieblad speciaal voor kinderen Informatieblad speciaal voor kinderen Datum; Aalsmeer, jaar 2011 Gemaakt door; Bianca Wegbrands daar, Wat leuk dat je dit informatieblad speciaal voor kinderen wilt lezen. Ik zal me eerst even aan jou

Nadere informatie

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt.

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. UW MENING GEVEN spreken inleiding en doel Een mening is wat iemand denkt of vindt. U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. U leert ook uw mening geven. Uw mening geven

Nadere informatie

Reflectiegesprekken met kinderen

Reflectiegesprekken met kinderen Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen

Nadere informatie

Klein Kontakt. Jarigen. in april zijn:

Klein Kontakt. Jarigen. in april zijn: A Klein Kontakt Het is alweer eind maart wanneer dit Kontakt uitkomt, het voorjaar lijkt begonnen, veel kinderen hebben kweekbakjes met groentes in de vensterbank staan, die straks de tuin in gaan. Over

Nadere informatie

Micha kijkt Ruben aan. Hij trekt een gek gezicht. Micha houdt niet van puzzelen, want de puzzels die oma maakt, zijn altijd heel erg moeilijk.

Micha kijkt Ruben aan. Hij trekt een gek gezicht. Micha houdt niet van puzzelen, want de puzzels die oma maakt, zijn altijd heel erg moeilijk. 1. Puzzelen Wie er het eerst is! Micha staat bij het schoolhek. Hij krijgt een harde klap op zijn schouder van Ruben, zijn grote broer. Oké. Micha is wel in voor een wedstrijdje. Hij begint meteen te rennen,

Nadere informatie

HET VERHAAL VAN KATRIN

HET VERHAAL VAN KATRIN HET VERHAAL VAN KATRIN Katrin begon heroïne te gebruiken toen ze ongeveer 12 was. In het begin deed ze dat nog af en toe. We hadden er niet genoeg geld voor. Door een ingrijpende gebeurtenis ging ze steeds

Nadere informatie

Suzanne Peters. Blijf bij me! liefdesroman

Suzanne Peters. Blijf bij me! liefdesroman Suzanne Peters Blijf bij me! liefdesroman Hoofdstuk 1 Katja belde aan bij het huis. Ze vond het toch wel erg spannend. Het was de tweede keer dat ze op visite ging bij de hondenfokker en deze keer zou

Nadere informatie

Theatergroep Locals. www.tgthelocals.com. Lesbrief

Theatergroep Locals. www.tgthelocals.com. Lesbrief Theatergroep Locals www.tgthelocals.com Lesbrief 1. Over de voorstelling De vader van Polle is ooit met de noorderzon vertrokken. Daarom denkt ze dat haar vader ontdekkingsreiziger is en dat zijn schip

Nadere informatie

Knallen met je vrienden! Leuk, maar ook voor anderen?

Knallen met je vrienden! Leuk, maar ook voor anderen? Knallen met je vrienden! Leuk, maar ook voor anderen? Vooraf Oud en nieuw is leuk en gezellig: oliebollen eten, spelletjes doen, televisie kijken, met zijn allen aftellen tot twaalf uur en vuurwerk afsteken.

Nadere informatie

13 Jij en pesten. Ervaring

13 Jij en pesten. Ervaring 82 13 Jij en pesten Wat doe ik hier vandaag? P Ik word me ervan bewust hoe erg het is om iemand te pesten en gepest te worden. P Ik leer dat ik met anderen steeds weer respectvol moet omgaan. P Ik ken

Nadere informatie