Doelen. 1. Het onderzoek. 1. Het onderzoek. 1. Het onderzoek. 1. Het onderzoek 2/09/2015. M-decreet: motiveren tot kwaliteitsvolle leertrajecten

Transcriptie

1 M-decreet: motiveren tot kwaliteitsvolle leertrajecten Praktijkgericht Wetenschappelijk Onderzoek Projectteam: Mieke Meirsschaut, Frank Monsecour, Sarah Verslijcke Cofinanciering: scholengemeenschap Edith Stein en Arteveldehogeschool focus op: leerlingen die (een deel van) hun leertraject in de B-stroom en/of het buitengewoon onderwijs doorbrachten leerlingen met risico op ongekwalificeerde uitstroom M-decreet: motiveren tot kwaliteitsvolle leertrajecten Met wie? Cases: 8 leerlingen uit het gewoon en buitengewoon onderwijs, 8 ouders, 8 leraren en 8 leerlingbegeleiders (+ CLB) Focusgroep: leraren, leerlingbegeleiders, CLB, pedagogisch begeleiders, begeleiders competentieontwikkeling (= 22) Hoe? Kwalitatief onderzoek, casussen; verdiepende interviews + focusgroep Waarom? Sinds M-decreet vragen scholen zich af: hoe kunnen we er voor zorgen dat leerlingen onderwijs krijgen op maat van hun specifieke onderwijsbehoeften en met optimale kansen om betrokken en gemotiveerd te blijven leren? Concrete output? 32 perspectieven op 8 schoolloopbanen (in ontwikkeling) Partners Vrij CLB Regio Gent Pedagogische Begeleidingsdienst van het Katholiek Onderwijs, Gent (PBD Gent) Vlaams Verbond van het Katholiek Buitengewoon Onderwijs (VVKBUO) Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs (VVKSO) Onderwijssecretariaat van de Steden en Gemeenten van de Vlaamse gemeenschap (OVSG) Scholengemeenschap De Bron Basisscholen t Klimrek 1

2 6 krachtlijnen van het M-decreet (Update M-decreet, Klasse november 2014) VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap (2006) Decreet betreffende maatregelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften(2014) 1. Eerst gewoon dan buitengewoon 2. Recht op redelijke aanpassingen 3. Recht op inschrijven in een gewone school 4. Nieuwe types in buitengewoon onderwijs 5. Nieuwe toelatingsvoorwaarden buitengewoon onderwijs 6. Ondersteuning voor het gewoon onderwijs Meirsschaut, Monsecour en Wilssens, 2014 < dreamstime.com 7 M-decreet Het decreet zal een impact hebben op heel wat aspecten van het onderwijs aan leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften, zowel in het gewoon als buitengewoon onderwijs. Daarom is het belangrijk om die op te volgen en te monitoren. Memorie van toelichting, M-decreet, p 4 Onderzoeksvragen A. Leertrajecten in beeld Hoe realiseren scholen kwaliteitsvolle leertrajecten voor leerlingen die naar het buitengewoon secundair onderwijs of de B-stroom worden doorverwezen in het licht van het nieuwe type basisaanbod? Onderzoeksvragen B. Aanbevelingen voor leertrajecten bij implementatie van M-decreet, lessen voor de toekomst Welke factoren bepalen de kwaliteit van een leertraject voor deze leerlingen in het gewoon en buitengewoon onderwijs, in het licht van het M-decreet? Beoogde eindresultaten Handvaten aanreiken om àlle leerlingen te laten ontwikkelen tot gemotiveerde, doelbewuste leerlingen ongekwalificeerde uitstroom vermijden 1. Leertrajecten in beeld (goede praktijkvoorbeelden) 2. Kritische factoren van kwaliteitsvol leertraject 3. Verkenning van mogelijkheden van type basisaanbod vanuit samenwerking buitengewoon en gewoon onderwijs; leerling, ouders, leraren, leerlingenbegeleiders, CLB en pedagogische begeleiding 4. Beleidsaanbevelingen 2

3 Het onderzoek: de cases 14 cases aangereikt door 4 scholen: IVV Sint-Vincentius, HTI Sint-Antonius, VISO, IVIO Binnenhof daarvan 8 cases geselecteerd criteria bij selectie, mix van: meisje/jongen Basisonderwijs (gewoon of BuBao) Huidige opleiding Aanwezigheid op school Trekkende bevolking Leeftijd Aantal secundaire scholen Leerresultaten + motivatie Thuistaal Ouderbetrokkenheid A. Hoe realiseren scholen kwaliteitsvolle leertrajecten? Leertrajecten in beeld Uitwisseling aan de hand van een casus Per vier één casus 30 minuten werktijd Daarna plenair uitwisselen (30 min) Per vier Lees het verhaal van de leerling, ouder, leraar en leerlingbegeleider; bespreek telkens de reflectievragen; noteer jullie antwoorden in kernwoorden Na het lezen van de volledige casus: bespreek: 1. Wat zijn de succesfactoren in deze casus? 2. Wat zijn de knelpunten? 3. Wat kunnen we hieruit leren? Plenair (30 min): Tijdslijn per casus toelichten 1 of 2 reflectievragen Succesfactoren en knelpunten in deze casus? B. Welke factoren bepalen de kwaliteit van een leertraject? lessen voor de toekomst Eerste resultaten uit focusgroep 3

4 1. Onderwijsbehoeften van de leerling staan centraal Observeren, tijd nemen, focussen op wat leerling op dat moment echt nodig heeft Ook leerling moet zicht hebben op eigen noden Ook aandacht voor noden van de klasgroep 2. Het gaat om afstemming en wisselwerking Afstemming tussen onderwijsbehoeften en leertraject Gedifferentieerd werken = gedifferentieerde leertrajecten Rekening houden met volledige context van ll Wat moet een leerling kunnen/kennen om vlot door te stromen van en naar de B-stroom of type basisaanbod? 3. De leerkracht doet ertoe Een veilig schoolklimaat creëren Het gaat om de relatie leerkracht-leerling vol-waardige opleiding = opleiding vol waarde Niet alleen werken op kennis en technische vaardigheden maar ook op attitude Het moet uitvoerbaar, haalbaar blijven met zoveel verschillende leerlingen in de klas nood aan professionele ondersteuning 2. Onderzoeksresultaten 4. Positieve aspecten zijn van groot belang Traject waarin lln kans krijgt om te groeien, te vallen en weer op te staan Zoeken en benutten van talenten, kwaliteiten Succes ervaren Geen focus op evaluatie maar op evolutie, op alle vlakken Geen watervalsysteem maar een zalmtrapsysteem 5. We werken constructief samen Alle leerkrachten op een zelfde lijn proberen brengen Warme overdracht van informatie tussen scholen, leerkrachten, CLB, ouders Maximale communicatie Afstemming en samenwerking tussen basis- en secundair onderwijs, gewoon en buitengewoon Wie moet die samenwerking coördineren? 6. Ons handelen is doelgericht Uitdagende, heldere doelen voor elke leerling Modulair systeem: korte termijn doelen, snelle beloning Toekomstgericht opleiden diploma/ getuigschrift Evenwicht zoeken tussen de lat hoog leggen en zorg dragen voor je leerlingen Kloof tussen kwaliteitsvol opleiden en eisen van de arbeidsmarkt 4

5 7. De werkwijze is systematisch, in stappen en transparant Aanpassingen/maatregelen bespreken met alle betrokkenen Leren = stap voor stap Zorgcontinuüm doorlopen = evalueren en bijsturen, steeds opnieuw Leerlingen en ouders juist informeren (over studieen schoolkeuze) Wat kunnen we uit de casus Bob en Catharina leren voor toekomstige leertrajecten? Wat kunnen we uit deze casussen leren voor toekomstige leertrajecten? Vragen n.a.v. casus BOB 1. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat anderstalige nieuwkomers zo snel mogelijk de taal leren en ten volle kunnen deelnemen aan onderwijs? 2. Hoe belangrijk is de klassamenstelling in OKAN? (mix van moedertaal, gender, ) Wat kunnen we uit deze casussen leren voor toekomstige leertrajecten? Vragen n.a.v. casus Catharina 1. Wat is er nodig om leerlingen met onderwijsbehoeften op sociaal-emotioneel vlak zo goed mogelijk te ondersteunen op school? 2. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat leerlingen betrokken worden bij de keuze van school en studierichting? Wat leren we hieruit voor de toekomst (> focusgroep)? Leren van elkaar, er is heel veel expertise in de scholen Wij kennen elkaars scholen en studierichtingen niet: af en toe eens van school veranderen, kijken bij en leren van elkaar Belang van ouders mee hebben = positieve schoolattitude, brugfiguur 5

6 Wat leren we hieruit voor de toekomst (> focusgroep)? Brede basiszorg als vertrekpunt Is elke leraar een geschikte leerlingbegeleider? Leerlingbegeleider: naar een wettelijk erkend ambt? Nood aan voldoende middelen/mensen om lln op te volgen persoon die werkt in gewoon én buitengewoon Geef ons tijd 4. Gewoon en buitengewoon onderwijs bundelen de krachten Voorbeeld Edith Stein Hoe werkt jouw school vandaag al samen met gewoon of buitengewoon onderwijs? Tot slot: bedankt voor je aandacht! Wat blijft je bij van deze werksessie? Noteer kort. Contact: 6