Ultrafijnstof onderzoek bij RWS April Koen Verbist Expertise Centrum Toxische Stoffen, Arbo Unie
|
|
- Matthias de Smet
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Ultrafijnstof onderzoek bij RWS April 2013 Koen Verbist Expertise Centrum Toxische Stoffen, Arbo Unie
2 Blootstelling aan ultrafijnstof Inleiding en relevantie (ultra)fijnstof Verschillende onderzoeken ( ) Methode en strategie Resultaten Discussie 2
3 Inleiding & Relevantie ultrafijnstof Ultrafijnstof Algemeen deeltjes <100 nm 1 nm = 1 miljardste meter 3
4 Inleiding & Relevantie (ultra)fijnstof (Ultra)fijnstof is overal Natuurlijke oorsprong Zouten, pollen, bacteriën, virussen, vulkanen Incidenteel / procesgegeneerd Verbrandingsprocessen Gebruik van machines Bewust vervaardigd Manufactured nanoparticles 4
5 Inleiding & Relevantie (ultra)fijnstof (Ultra)fijnstof en gezondheidseffecten Meest onderzocht chronische blootstelling aan (ultra)fijnstof Effecten op hart/vaten Effecten op luchtwegen Mogelijk zelfs relatie fijnstof en Alzheimer / Parkinson Onbekender effecten na acute blootstelling Signalen van toenemende ontsteking in luchtwegen Verandering van ontstekingsstoffen in het bloed en stollingsfactoren Proefschrift Moniek Zuurbier (2011) commuters air pollution exposure and acute health effects Onbekend: Welke dosis ultrafijnstof leidt tot welke gezondheidseffecten Nog geen grenswaarde voor ultrafijnstof afgeleid 5
6 Invloed op gezondheid Fijnstof komt in de longen - m.b.v. trilhaartjes - m.b.v. snuiten/hoesten kan stof direct naar buiten worden getransporteerd Ultrafijnstof - komt in weefsel, stof kan niet direct naar buiten worden getransporteerd - verstikt weefsel: celdood > lichaam gaat werken aan herstel 6
7 Route (Ultra)fijnstof in de longen Uit Greim chapter 6, Toxicology of Fibers and Particles door P.J.A. Borm 7
8 Onderzoek blootstelling UFS Metingen in de auto en daaromheen Piekblootstelling Tunnels Effectiviteit interieurfilters PIMEX-filmpjes Effectiviteit interieurfilters Steunpunten Daggemiddelde blootstelling Richtgetal & Interventiepakketten 8
9 Onderzoek blootstelling UFS Eerste onderzoek 2009 Metingen op 7 verschillende dagen 4 verschillende regio s Metingen in duplo uitgevoerd Circa 140 meetseries (kortdurend + PIMEX) In de auto In de file / buiten de file Verschillende ventilatiestanden Buiten de auto Vluchtstroken, parkeerplaatsen (bovenwinds / onderwinds) Achtergrond Kantoor 9
10 Onderzoek blootstelling UFS Eerste onderzoek 2009 Meetapparatuur Condensation Particle Counter PIMEX-apparatuur 10
11 11 Onderzoek blootstelling UFS
12 Concentratie (p/cm3) Resultaat onderzoek in Item Kantoor Achtergrond Parkeerplaats bovenwinds Recirculatie Vluchtstrook bovenwinds Parkeerplaats onderwinds Ventilatie van buiten Vluchtstrook onderwinds Raam open Tunnels 12 12
13 Concentratie (p/cm3) Resultaat onderzoek in auto Recirculatie Ventilatie van buiten Open raam 13
14 Concentratie (p/cm3) Resultaat onderzoek in auto Onder- en Bovenwinds Vluchtstroken Parkeerplaatsen Vluchtstroken Parkeerplaatsen Onderwinds Bovenwinds 14
15 PIMEX-filmpje Invoegen PIMEX-voorlichtingsfilm 15 Ultrafijnstof - UF -
16 Concentratie (p/cm3) Rekenen. Inschatting maken van de gemiddelde dagblootstelling obv taken en taakduren Eindhoven-1 Eindhoven-2 Twente-Achterhoek Kantoor In de auto Buiten de auto 16
17 Richtgetal 1 (2009) Advies richtgetal: Geen veilige grenswaarde voor ultrafijnstof vastgesteld Input vanuit dosis-respons relatie van dieselmotoremissie 50 µg/m p/cm 3 Achtergrondconcentratie circa p/cm 3 Inspecteurs circa 5x hogere blootstelling ALARA-principe is leidend Richtgetallen als startpunt bij invulling ALARA-principe Geen definitieve getallen Regelmatig actualiseren 17
18 Richtgetal 2 (2009) Advies richtgetal: Periode Richtgetal (p/cm 3 ) Advies 8-uurs gemiddeld Weekgemiddeld Piekblootstelling > Adembescherming of andere maatregelen 18
19 Interventiepakketten 7. Inspecties vanuit kantoor 6. Taakroulatie 5. Extra uur kantoor 4. Inspecties altijd bovenwinds 3. Recirculatie (25% v.d. tijd) 2. Effectief filter in de auto 1. Effectief kantoorfilter Situatie 2009 Situatie Concentratie (p/cm 3 ) 19
20 Onderzoek blootstelling UFS Metingen in de auto en daaromheen Piekblootstelling Tunnels Effectiviteit interieurfilters PIMEX-filmpjes Effectiviteit interieurfilters Steunpunten Daggemiddelde blootstelling Richtgetal & Interventiepakketten 20
21 Piekblootstelling Uitvoeren van meting met verwachte piekblootstelling Weginspecteurs bij incidentafhandeling Op de motor Meetapparatuur CPC (Grimm) NanoTracer (Philips Aerasense) 21
22 Concentratie (p/cm 3 ) Piekblootstelling Luifel A WIS-Nissan WIS-Motor 22
23 9:28:28 9:29:16 9:30:04 9:30:52 9:31:40 9:32:28 9:33:16 9:34:04 9:34:52 9:35:40 9:36:28 9:37:16 9:38:04 9:38:52 9:39:40 9:40:28 Piekblootstelling NT-auto NT-ademzone Voorbeeld: -Luifel A28 -Normaal rijdend verkeer: circa 100 km/uur -Onderwinds NT-auto NT-ademzone
24 Piekblootstelling GM = p/cm3 Overschrijding van richtgetal voor piekblootstelling in 75% van metingen Hogere blootstelling bij hogere rijsnelheid verkeer Grote variatie in blootstelling ( > p/cm3) Snelheid (km/uur)
25 Onderzoek blootstelling UFS Metingen in de auto en daaromheen Piekblootstelling Tunnels Effectiviteit interieurfilters PIMEX-filmpjes Effectiviteit interieurfilters Steunpunten Daggemiddelde blootstelling Richtgetal & Interventiepakketten 25
26 Metingen in tunnels Metingen gedurende 4 dagen (3-6 mei 2011) NanoTracer (Philips Aerasense) frequentie 16 sec 1 NanoTracer per tunnelbuis (65% van de tunnel) Aanvang / uur Aspect Velsertunnel Wijkertunnel Lengte (m) Aantal rijstroken 2 x 2 2 x 2 Hoogte profiel vrije ruimte 4,17 m 4,45 m Snelweg A22 A9 Toegestane snelheid 100 km/h 120 km/h
27 Metingen in tunnels Geometrisch gemiddelde (4-dagen) Wijker p/cm 3 Velser p/cm 3 Verklaring?? Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Velser Velser Wijker Wijker
28 5:00 6:00 7:00 8:00 9:00 10:00 5:00 6:00 7:00 8:00 9:00 10:00 5:00 6:00 7:00 8:00 9:00 10:00 11:00 12:00 5:00 6:00 7:00 8:00 9:00 10:00 11:00 Metingen in tunnels Velsertunnel Variatie in meetwaarden ochtendspits zichtbaar y = 83,822x R² = 0, Aantal voertuigen per uur Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag
29 Onderzoek blootstelling UFS Metingen in de auto en daaromheen Piekblootstelling Tunnels Effectiviteit interieurfilters PIMEX-filmpjes Effectiviteit interieurfilters Steunpunten Daggemiddelde blootstelling Richtgetal & Interventiepakketten 29
30 Metingen in steunpunten (2011) Natuurlijke ventilatie Gorinchem & Dordrecht Mechanische ventilatie met filter Grou (Friesland) Luchtbehandelingskast met een type 5 filter (Amsterdam) Meetapparatuur CPC (Grimm) NanoTracer (Philips Aerasense) Metingen binnen & buiten
31 GM concentratie ultrafijnstof (p/cm3) Gorkum Dordrecht Amsterdam (F5) Amsterdam (F7) Grou binnen buiten A2 A15 / A % reductie binnen tov buiten Gorinchem Dordrecht F5 - Amsterdam F7 - Amsterdam Grou Natuurlijke ventilatie Luchtbehandelingskast Mechanische ventilatie met filter
32 Onderzoek blootstelling UFS Metingen in de auto en daaromheen Piekblootstelling Tunnels Effectiviteit interieurfilters PIMEX-filmpjes Effectiviteit interieurfilters Steunpunten Daggemiddelde blootstelling Richtgetal & Interventiepakketten 32
33 Onderzoek interieurfilters Reductie van UFS in de auto 2010 Vergelijkbare filters qua materiaal Gestandaardiseerde meetomstandigheden 2010 (najaar) Regulier / F5 / F F5 / F7 / NanoCleaner
34
35 Onderzoek interieurfilters Resultaten 2012 Per filtertype 3 metingen (circa 1 uur per rit) Metingen op 3 verschillende dagen Elk filtertype op elke dag bemeten F7 filter beste resultaten % binnen tov buiten Standaard Cleaner F7 F5
36 % binnen tov buiten Onderzoek interieurfilters Voorbeeld - Dag 2 F5 filter Ventilatie van buiten + airco Ventilatie van buiten - airco Recirculatie + airco Concentratie ultrafijnstof (p/cm3) buiten de auto
37 Diameter (nm) Onderzoek interieurfilters Concentratie (p/cm3) tov deeltjesgrootte (nm) Dag 1 Dag 2 Dag Concentratie ultrafijnstof (p/cm3) buiten de auto
38 Onderzoek blootstelling UFS Metingen in de auto en daaromheen Piekblootstelling Tunnels Effectiviteit interieurfilters PIMEX-filmpjes Effectiviteit interieurfilters Steunpunten Daggemiddelde blootstelling Richtgetal & Interventiepakketten 38
39 Onderzoek interieurfilters Daggemiddelde concentratie (p/cm3) Bepalen van daggemiddelde blootstelling 2 inspecteurs per regio 4 regio s NanoTracer GM = p/cm3 Recirculatie aan gedurende de dag Meetapparaat in motorkoffer vanwege regen Batterij vroegtijdig leeg spits gemist Registratie onvolledig ingevuld
40 Resumé Metingen uitgevoerd tussen Circa 250 meetseries (minuten dagen) Uiteenlopende werksituaties Inzicht in blootstelling van weginspecteurs Inzicht in mogelijke beheersmaatregelen + effect ervan Keuze maken in onderzoeksdesign Kortdurende metingen + PIMEX Daggemiddelde concentratie Welk effect is beter geweest??
41 Met speciale dank aan. Alle weginspecteurs RWS Rijkswaterstaat organisatie
Ongezond fietsend naar een gezonde werkplek? PIMEX metingen van ultrafijnstof bij fietsers Jeroen Terwoert - IVAM UvA BV
Ongezond fietsend naar een gezonde werkplek? PIMEX metingen van ultrafijnstof bij fietsers Jeroen Terwoert - IVAM UvA BV IVAM Middelgroot (25) adviesbureau met wortels in de UvA Werkvelden: Duurzame gebiedsontwikkeling
Nadere informatieBijdrage van schepen en dieseltreinen aan lokale concentraties roet en ultrafijn stof
Bijdrage van schepen en dieseltreinen aan lokale concentraties roet en ultrafijn stof Manon Vaal - GGD Gelderland-Midden Lex Groenewold- GGD Gelre-IJssel Simone Lops- GGD Regio Nijmegen Anoek Besselink-
Nadere informatieBijdrage van schepen en dieseltreinen aan lokale concentraties roet en ultrafijn stof
Bijdrage van schepen en dieseltreinen aan lokale concentraties roet en ultrafijn stof Manon Vaal - GGD Gelderland-Midden Lex Groenewold- GGD Gelre-IJssel Simone Lops- GGD Regio Nijmegen Anoek Besselink-
Nadere informatieProtectiefactoren van adembeschermingsmiddelen in de praktijk waar moet je op letten!
Protectiefactoren van adembeschermingsmiddelen in de praktijk waar moet je op letten! NVVK Veiligheidscongres: 2025 Wat ga ik anders doen? 13 maart 2019 Koen Verbist (register arbeidshygiënist) Koen.verbist@cosanta.nl
Nadere informatieresultaten van werkplekmetingen uitgevoerd in het NANOSH project
Blootstelling aan nanodeeltjes: resultaten van werkplekmetingen uitgevoerd in het NANOSH project NVvA symposium, 25 maart Birgit van Duuren-Stuurman Inhoud Inleiding Waarom onderzoek? NANOSH project Waarom
Nadere informatieBedrijfsinterne richtlijn. Fenneke Linker. Arbeidshygiëne & Toxicologie
0 Bedrijfsinterne richtlijn Risk Assessment Working with Nanomaterials Fenneke Linker Arbeidshygiëne & Toxicologie ARBOdienst DSM Kennis mbt veilig werken met nanomaterialen 1 Gezondheidsraad rapport (2006)
Nadere informatieEerste kaart roetconcentraties Nederland Roet aanvullende maat voor gezondheidseffecten luchtvervuiling
Eerste kaart roetconcentraties Nederland Roet aanvullende maat voor gezondheidseffecten luchtvervuiling RIVM/DCMR, december 2013 Roet is een aanvullende maat om de gezondheidseffecten weer te geven van
Nadere informatieMonique Meijerink 30 maart 2009. Relatie luchtkwaliteit - gezondheidsaspecten
Monique Meijerink Relatie luchtkwaliteit - gezondheidsaspecten Krantenkoppen liegen er niet om Bewoners eisen recht op schone lucht Niks aan de hand, gewoon deuren en ramen dicht Megastal bedreiging voor
Nadere informatieUltrafijnstof een onbekend vraagstuk
Ultrafijnstof een onbekend vraagstuk Onderzoek 2007 2012 Koen Verbist Arbo Unie Sander Wander AU/RWS Inhoud ultrafijnstof onbekend groot vraagstuk 5 jaar onderzoek en advies in een ingewikkeld werkveld
Nadere informatieWELKOM BLOOTSTELLING VAN BENZINEPOMPSTATION MEDEWERKERS AAN BENZEEN, TOLUEEN EN XYLENEN IN SRI LANKA
WELKOM BLOOTSTELLING VAN BENZINEPOMPSTATION MEDEWERKERS AAN BENZEEN, TOLUEEN EN XYLENEN IN SRI LANKA Laurie de Werdt Kennismaking Laurie de Werdt Bachelor Gezondheidswetenschappen (Maastricht) Master Biomedische
Nadere informatieGezondheid & Voeding
Luchtverontreiniging groot probleem gezondheid Elk jaar sterven wereldwijd zo n 6,5 miljoen mensen aan de gevolgen van luchtverontreiniging en in Nederland zorgt dit jaarlijks zeker voor 13.000 vroegtijdige
Nadere informatieReal-time Exposure to Substances In Dutch Undergrounds (RESIDU)
Real-time Exposure to Substances In Dutch Undergrounds (RESIDU) Real time blootstelling aan fijnstof en roet in boven- en ondergrondse openbaar vervoer in Nederland Door Nick van den Hurk 1 29 oktober
Nadere informatieINVLOED VAN BROMMERS EN SCOOTERS OP LUCHTKWALITEIT FIETSPADEN
INVLOED VAN BROMMERS EN SCOOTERS OP LUCHTKWALITEIT FIETSPADEN Moniek Zuurbier en Jolanda Willems Adviseurs Leefomgeving en Gezondheid GGD en Gelderland en Overijssel 7 maart 2017 Inhoud van de presentatie
Nadere informatieMEMO. Onderwerp/Subject: Analyse rapport RIVM Luchtkwaliteit 2012
MEMO Aan/To: Van/From: Datum/Date: RAI Vereniging Chris van Dijk 18 september Onderwerp/Subject: Analyse rapport RIVM Luchtkwaliteit 2012 Ieder jaar publiceert het RIVM een jaaroverzicht van de meetresultaten
Nadere informatieFIJN STOF IN HET BINNENMILIEU
FIJN STOF IN HET BINNENMILIEU KENNISDAG BOUWFYSICA, 14 JUNI 2017 Piet Jacobs NEEMT DOOR RENOVATIE FIJNSTOF IN BINNENMILIEU TOE OF AF? 2 Fijnstof in het binnenmilieu Piet Jacobs 1 OVERZICHT Wat is een goede
Nadere informatieGezondheidsonderzoek Skoatterwâld
Gezondheidsonderzoek Skoatterwâld gemeente Heerenveen april 2011 Gezondheidsonderzoek Skoatterwâld dossier : BA4907-102-100 registratienummer : MD-AF20110781 versie : 1.0 classificatie : Klant vertrouwelijk
Nadere informatieWat weet je als je nano meet?
Wat weet je als je nano meet? Ervaringen uit twee projecten Ralf Cornelissen IVAM UvA B.V. Universiteit van Amsterdam Contactgroep Gezondheid en Chemie 23 november 2010, Aristo Utrecht Inhoud presentatie
Nadere informatieVliegverkeer slecht voor de gezondheid. Sara Botschuijver Leonard Beijdewellen Informatieavond Laagvliegroutes van Lelystad Airport: Berkum
Vliegverkeer slecht voor de gezondheid Sara Botschuijver Leonard Beijdewellen Informatieavond Laagvliegroutes van Lelystad Airport: Berkum 9-01-2018 Kleine deeltjes in de Lucht: Fijnstof en ultra fijnstof
Nadere informatieDr. Ir. Roel Gijsbers
Dr. Ir. Roel Gijsbers r.gijsbers@ens-cleanair.com Slimme, Gezonde en Vitale Stad Leefbaarheid Kwaliteit gebouwde omgeving Groen Infrastructuur & bereikbaarheid Kwaliteit voorzieningen Cultuur & Recreatiemogelijkheden
Nadere informatieLuchtkwaliteitmetingen in Alblasserdam. Jaarrapportage 2016
Luchtkwaliteitmetingen in Alblasserdam Jaarrapportage 2016 Colofon Raad van Accreditatie De DCMR Milieudienst Rijnmond is door de Raad voor Accreditatie geaccrediteerd voor de NEN-EN-ISO/IEC 17025:2005
Nadere informatieMeelstof in de bakkerij
Meelstof in de bakkerij Welke grenswaarde is haalbaar? Frans Jongeneelen Bijeenkomst Nijkerk 2013 1 Inhoud 1. Inleiding 2. Meetbaarheid grenswaarde 3. Meetresultaten meelstof en trend van de blootstelling
Nadere informatieProject uitgevoerd door:
Luchtkwaliteit op postcode, kan dat? Marga Jacobs, voorzitter Leefmilieu Project uitgevoerd door: Wetenschapswinkel Biologie van de Universiteit van Utrecht Opdrachtgever: vereniging Leefmilieu Projectmedewerkster:
Nadere informatieZijn roetfilters de oplossing of een nieuw risico?
Gezond weer thuis! www.klmhealthservices.nl Zijn roetfilters de oplossing of een nieuw risico? Onderzoek naar dieselmotoremissie bij KLM Cargo Antoinette van den Oever arbeidshygiënist & veiligheidskundige
Nadere informatieStof in composteerbedrijven
Stof in composteerbedrijven Wat zijn de gevaren van inademen? Wordt de longfunctie van werknemers na jaren minder? Frans Jongeneelen Themabijeenkomst Afdeling Bioconversie Vereniging Afvalbedrijven Duiven,
Nadere informatieDieselMotorEmissie. Marc Lurvink, Arbeidshygiënist RAH. In samenwerking met. rps.nl 1
DieselMotorEmissie een vergelijk van analysemethoden RPS Advies In samenwerking met TNO Bouw en Ondergrond Marc Lurvink, Arbeidshygiënist RAH Marc Houtzager rps.nl 1 Inhoud 1. Inleiding 2. Doel 3. DME
Nadere informatieSENSA - EINDHOVEN 2018
SENSA - EINDHOVEN 2018 MODELLEN EN VASTE MEETLOCATIES Bron: Omroep Brabant.nl WAAR WORDT JE ÉCHT AAN BLOOTGESTELD? Bron: ANP WP1 INTEGRATED APPLICATIONS State of the art Current developments ERP developments
Nadere informatieToegang tot de Lokale luchtkwaliteit getoetst
Toegang tot de Lokale luchtkwaliteit getoetst Deskundigendag: Dinsdag 31 oktober 2006 Tijd: 10.00 13.00 Agenda 9.30 10.00 Ontvangst, koffie/thee 10.00 10.10 Opening door voorzitter Manon Vaal 10.10 10.20
Nadere informatieFIJN STOF EN PLANTEN: EEN BOEIENDE INTERACTIE
FIJN STOF EN PLANTEN: EEN BOEIENDE INTERACTIE Roeland SAMSON Siegfried DENYS Laboratory of Environmental and Urban Ecology (EUREC A!) roeland.samson@uantwerpen.be siegfried.denys@uantwerpen.be Structuur:
Nadere informatieA28 Hoevelaken - Holkerveen
Geluid en luchtkwaliteit A28 Hoevelaken - Holkerveen Twee problemen: Geluidhinder Grotere geluidsbelasting ineens sinds de komst van het Vathorst scherm en vrees voor een grotere geluidsbelasting bij Corlaer
Nadere informatieLuchtkwaliteit. Een gezonde hoeveelheid luchtvervuiling bestaat niet!!??
Luchtkwaliteit Een gezonde hoeveelheid luchtvervuiling bestaat niet!!?? Deel 1: Wat is luchtverontreiniging? Emissie, Verspreiding,Blootstelling 1952 2009 3 4 5 Van de bronnen van luchtvervuiling in Nederland
Nadere informatieFIJNSTOF TEN GEVOLGE VAN KOKEN. 22 januari 2015 Piet Jacobs & Wouter Borsboom
FIJNSTOF TEN GEVOLGE VAN KOKEN 22 januari 2015 Piet Jacobs & Wouter Borsboom FIJN STOF: ROMMEL IN DE LUCHT PM 10 : massa van deeltjes < 10 µm (in µg/m 3 ) PM 2.5 : massa van deeltjes < 2.5 µm (in µg/m
Nadere informatieDe Legitimiteit Groep. 16 juni 2011 Corpus, Oegstgeest
De Legitimiteit Groep 16 juni 2011 Corpus, Oegstgeest Welkom Robbert Reimering Dagvoorzitter De Legitimiteit Groep Agenda 14.30 uur Welkom, Robbert Reimering 14.35 uur Introductie project, Kevin Zuidhof
Nadere informatieLuchtkwaliteit rond het vliegveld. Informatiebijeenkomst Knegsel 18 april 2015
Luchtkwaliteit rond het vliegveld Informatiebijeenkomst Knegsel 18 april 2015 Provinciale metingen kalenderjaar 2012 bij de Spottershill Interpretatie van de provincie-metingen op de Spottershill NO2 Dit
Nadere informatieLuchtkwaliteit langs de N208 bij Hillegom
CE CE Oplossingen voor Oplossingen milieu, economie voor milieu, en technologie economie en technologie Oude Delft 180 Oude Delft 180 2611 HH Delft 2611 HH Delft tel: tel: 015 015 2 150 2 150 150 150 fax:
Nadere informatieFIJN STOF EN PLANTEN: EEN BOEIENDE INTERACTIE
FIJN STOF EN PLANTEN: EEN BOEIENDE INTERACTIE Roeland SAMSON Siegfried DENYS Laboratory of Environmental and Urban Ecology (EUREC A!) roeland.samson@uantwerpen.be siegfried.denys@uantwerpen.be Structuur:
Nadere informatieBasisinspectiemodule
Basisinspectiemodule Blootstelling aan dieselmotoremissies (DME) Deze BasisInspectieModule (BIM) is opgesteld aan de hand van de stand van de techniek en is geschreven voor intern gebruik bij de Inspectie
Nadere informatieGevaarlijke stoffen. Mei 2015
Mei 2015 ? Aan welke belastingen en verontreinigingen worden de longen blootgesteld op de werkplek? Welke invloed hebben belastingen en verontreiniging op ons?? 2 10 Wat zijn de mogelijke risico s? Aerosolen
Nadere informatieHandreiking luchtkwaliteit gevoelige bestemmingen Noord-Brabant
Handreiking luchtkwaliteit gevoelige bestemmingen Noord-Brabant Het Bestuurlijk B5 Milieu heeft in september 2012 het Plan van Aanpak Gezonde Luchtkwaliteit vastgesteld. Eén van de acties die we daarin
Nadere informatieMeten van blootstelling aan MNO. NanoNextNL
Meten van blootstelling aan MNO NanoNextNL NanoNextNL 1. Risk analysis and Technology Assessment 2. Energy 3. Nanomedicine 4. Clean water 5. Food 6. Beyond Moore 7. Nano materials 8. Bio-nano 9. Nano fabrication
Nadere informatie: A.C. de Jong, S.G.T. Koekoek, E. Landman (gemeente Soest) : Alex Bouthoorn (Royal HaskoningDHV) : Ramon Nieborg (Royal HaskoningDHV)
HaskoningDHV Nederland B.V. Logo MEMO Aan Van Kopie Dossier Project Betreft Ons kenmerk Datum : 3 april 2015 Classificatie : Openbaar : A.C. de Jong, S.G.T. Koekoek, E. Landman (gemeente Soest) : Alex
Nadere informatieGezond werken met formaldehyde
Gezond werken met formaldehyde Onderzoek en onderwijs met stoffelijke overschotten in een academisch ziekenhuis Luuk van Wel, Maarten Melissen, Gwendolyn Beckmann, Rob Anzion, Paul T.J. Scheepers, Research
Nadere informatieFactsheet luchtkwaliteit over het jaar 2014
Factsheet luchtkwaliteit over het jaar 2014 Achtergrondinformatie Fijnstof is een vorm van luchtverontreiniging die een negatief effect kan hebben op de gezondheid van de mens. Kortstondige blootstelling
Nadere informatieExpertisecentrum Toxische Stoffen (ECTS)
Coating verwijderen Kort van stof of in het stof bijten? Kelly Caris Arbeidshygiënist (RAh) / Toxicoloog Ingrid Oirbons Arbeidshygiënist (RAh) Expertisecentrum Toxische Stoffen (ECTS) www.arbounie.nl/ects
Nadere informatieBranchespecifieke Stoffenmanager verf- en drukinktindustrie als onderdeel van de Arbocatalogus
Branchespecifieke Stoffenmanager verf- en drukinktindustrie als onderdeel van de Arbocatalogus Koen Verbist - arbeidshygiënist Expertise Centrum Toxische Stoffen Arbo Unie 25 maart 2010 www.stoffenmanagerverfendrukinktindustrie.nl
Nadere informatieWereldgezondheidsorganisatie : fijnstof onderschat
Wereldgezondheidsorganisatie : fijnstof onderschat In deze publicatie http://tiny.cc/3l493w van de regionale afdeling Europa van de WHO, wordt antwoord gegeven op 24 vragen die alle betrekking hebben op
Nadere informatieBoot - DEM/DT/BE_MFAO-BOO, Financieel Advies en Ondersteuning - DEM/DL/BE_TS-MFAO, Fiscaal - DEM/DT/BE_MFAO-FIS, Gespreksvaardigheden Gr.1...
- DEM/DT/BE_MFAO-BOO, Financieel Advies en Ondersteuning - DEM/DL/BE_TS-MFAO, - DEM/DT/BE_MFAO-FIS,... Week 6 (4 feb 2013-10 feb 2013) maandag (04/02) dinsdag (05/02) woensdag (06/02) donderdag (07/02)
Nadere informatieVelsertunnel in 2016 negen maanden dicht
Overzicht omleidingsroutes en verwachte hinder Velsertunnel in 2016 negen maanden dicht Haarlem Noord Beverwijk Hoe rijd je van Haarlem Noord naar Beverwijk als de Velsertunnel in Vanuit Haarlem Noord
Nadere informatieRoetmemo Roetkaart december 2014
Roetmemo Roetkaart december 2014 Colofon Uitgave Gemeente Utrecht, Ontwikkelorganisatie/ sector Milieu & Mobiliteit Afdeling Expertise Milieu Auteur Wiet Baggen Projectnaam Roetmemo - Roetkaart Datum 18
Nadere informatieBlootstellingsrisico's in de gft-verwerking. Hester Dekker, ECTS Arbo Unie; NVvA symposium 29 maart 2012
Blootstellingsrisico's in de gft-verwerking Hester Dekker, ECTS Arbo Unie; NVvA symposium 29 maart 2012 Project Opdrachtgever: Afdeling Bioconversie Vereniging Afvalbedrijven Uitvoering: Expertise Centrum
Nadere informatieluchtkwaliteit binnen = buiten, of toch niet?
luchtkwaliteit binnen = buiten, of toch niet? ir. Theodoor Höngens luchtkwaliteit binnen = buiten, of toch niet? drie invalshoeken I. betrokkenen in het ontwerp/gebruik II. de werelden binnen en buiten
Nadere informatieLuchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest
Luchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest Overzicht presentatie Luchtkwaliteit getoetst aan de normen Impact van deze luchtkwaliteit op onze gezondheid Bespreking van stikstofdioxide en fijn stof De nieuwste
Nadere informatieLuchtkwaliteit en gezondheid
Luchtkwaliteit en gezondheid - Bronnen van fijn stof in de Gelderse Vallei - Rik van de Weerdt, arts medische milieukunde / toxicoloog GGD Gelderland Midden Gezondheidsraad 2018 Volksgezondheid Toekomst
Nadere informatieBELANG VAN KOOKAFZUIGING IN LUCHTDICHTE WONINGEN. ISIAQ.nl symposium Piet Jacobs
BELANG VAN KOOKAFZUIGING IN LUCHTDICHTE WONINGEN ISIAQ.nl symposium Piet Jacobs MIJN EIGEN WONING Balansventilatie Twee zone systeem voor de toevoer Motorloze afzuigkap Helaas te weinig afzuigcapaciteit:
Nadere informatieSleutelen aan de branchenorm Meerjaren traject binnen de mobiliteitsbranches
Sleutelen aan de branchenorm Meerjaren traject binnen de mobiliteitsbranches Meindert Bakker Intro: Branches Garagebedrijven (BOVAG) Bandenservicebedrijven (Vereniging VACO) Schadeherstelbedrijven (FOCWA)
Nadere informatieVentileren, fijn stof en gezondheid
Ventileren, fijn stof en gezondheid 1. Inleiding Dat het binnen brengen van frisse lucht belangrijk is, is meer dan duidelijk. De meest gebruikelijke manier om frisse lucht in een gebouw te krijgen is
Nadere informatieGECONTROLEERDE BLOOTSTELLING? TOON HET AAN! 13 april 2016
GECONTROLEERDE BLOOTSTELLING? TOON HET AAN! 13 april 2016 Agenda REACH - Zorgstoffen Eisen aan het blootstellingscenario Onderbouwing met meetgegevens Conclusies Zorgstoffen onder REACH SVHC: substance
Nadere informatie1. Inleiding. Rapportage Luchtkwaliteit 2012, gemeente Doetinchem 4
Rapport Luchtkwaliteit 2012 Doetinchem Oktober 2013 INHOUD 1. Inleiding... 4 2. Algemeen... 5 2.1 Wet luchtkwaliteit... 5 2.2 Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit... 5 2.3 Bronnen van luchtverontreiniging...
Nadere informatieAanvullende informatie over luchtkwaliteit en metingen
Aanvullende informatie over luchtkwaliteit en metingen Wat doen gemeenten en GGD Amsterdam op het gebied van luchtkwaliteit? De GGD Amsterdam informeert en adviseert de inwoners en het bestuur van Amsterdam
Nadere informatieOntwikkeling van een meetstrategie
Ontwikkeling van een meetstrategie voor het verzamelen van gegevens om een conceptueel nano-model te kalibreren Cindy Bekker, MSc Afstudeerstage: OEH/HERA Radboud Universiteit Supervisor: Dick Brouwer,
Nadere informatieNotitie. : Stichting Ouderenhuisvesting Rotterdam : P.R. Beaujean Datum : 12 oktober 2007 : M. Zieltjens Onze referentie : 9S6248.01/N0003/902610/Nijm
Notitie Aan : Stichting Ouderenhuisvesting Rotterdam Van : P.R. Beaujean Datum : 12 oktober 2007 Kopie : M. Zieltjens Onze referentie : 9S6248.01/N0003/902610/Nijm Betreft : Luchtkwaliteitsonderzoek Tiendhove
Nadere informatieHET BURGERMEETPROJECT; EEN UPDATE
HET BURGERMEETPROJECT; EEN UPDATE DCMR wifi: DCMR gasten Wachtwoord: 1f1wRmCd Portal: gast gast 1 INHOUD Filmpje Kahoot enquête Resultaten bewonersenquête Update project & meetresultaten tot nu toe Verdere
Nadere informatieOnderzoek Luchtkwaliteit
Onderzoek Luchtkwaliteit Deze bijlage bevat het luchtkwaliteitsonderzoek en is de verantwoording voor de toelichting (paragraaf 5.10). In de eerste paragraaf van deze bijlage zijn het geldende beleid en
Nadere informatieFijn stof. Nieuwe feiten en realiteiten.
Fijn stof. Nieuwe feiten en realiteiten. Ademloos, Horta-avond. 7 feb 2012 Prof. Dirk Avonts.Universiteit Gent. dirk.avonts@ugent.be Wat is gekend? Hoe fijner het fijn stof, hoe schadelijker. Hoe verder
Nadere informatieZwangeren en CMR stoffen
Zwangeren en CMR stoffen Gevaar versus risico NVVA symposium april 2018 Ingrid Oirbons Expertisecentrum toxische stoffen Arbo Unie CMR stoffen Blootstelling aan stoffen dient beheerst te zijn voor alle
Nadere informatieKwartsstof in de bouwnijverheid. Ontwikkeling en uitvoering van interventie-onderzoek
Kwartsstof in de bouwnijverheid Ontwikkeling en uitvoering van interventie-onderzoek 2 Inhoud van de presentatie Introductie Inhoud interventiestudie Beschrijving baselinemeting Methode Resultaten Voorlopige
Nadere informatieVerontreiniging door wegverkeer. Peter Hofschreuder
Verontreiniging door wegverkeer Peter Hofschreuder Hebben we problemen,en met de luchtkwaliteit in Nederland? Verkorting van de levensduur door blootstelling aan fijn stof Verandering van de bekorting
Nadere informatieGesjoemel op de weg? Eric Feringa Igor van der Wal
Gesjoemel op de weg? Eric Feringa Igor van der Wal Wat kunt u verwachten? Hoe is úw kennis van luchtverontreiniging? Inzicht in normen en techniek Wat is de invloed van sjoemelsoftware? Casestudy A13 Overschie
Nadere informatieOnderzoek luchtkwaliteit bestemmingsplan De Maten winkelcentrum Eglantier
Onderzoek luchtkwaliteit bestemmingsplan De Maten winkelcentrum Eglantier Gemeente Postbus 9033 7300 ES Contactpersoon: Dhr. G. den Besten Tel: 055 5802416 Uitvoerder: H. Veldman Inhoudsopgave 1 Inleiding...1
Nadere informatieStaticAir. Het is onze missie om een fijnstof vrije leef- en werkomgeving te realiseren tegen zo gering mogelijk kosten.
NL StaticAir StaticAir is een jonge onderneming die zich richt op de ontwikkeling en productie van fijnstof reduceersystemen. StaticAir is in het bezit van unieke octrooien. Deze octrooien en onze kennis
Nadere informatieHoe groot is fijnstof?
Luchtkwaliteit Fijnstof Gezondheid Luchtkwaliteit in Nederland Gezondheidsgevolgen Bescherming door normen? Wat te doen voor een beter leefmilieu? Presentatie F. Joester, gehouden oor GroenLinks Leiderdorp
Nadere informatieStaticAir. De missie van StaticAir is het creëren van een fijnstof vrije leef- en werkomgeving.
NL StaticAir Fijnstof: een materie die voor velen ongrijpbaar is, slechts door sommigen te meten is en door zeer weinig te vangen is. StaticAir biedt een revolutionaire oplossing. Het afvangen van fijnstof
Nadere informatieSessie Q Gevaarlijke stoffen en veilige werkwijzen: Halen we de nulblootstelling?
Sessie Q Gevaarlijke stoffen en veilige werkwijzen: Halen we de nulblootstelling? Werken in een lab: extreem gevaarlijk! Maar toon maar eens aan dat het risico desondanks heel beheersbaar is Ontwikkeling
Nadere informatieLuchtkwaliteit. Technische toelichting. Dr. F.L.H. Vanweert
Luchtkwaliteit Technische toelichting Dr. F.L.H. Vanweert Samenstelling luchtkwaliteit Inhoud Wat zegt de wet? Hoe rekenen? Maatregelen binnen het plan Avenue2 Maatregelen bij andere tunnels Wetgeving
Nadere informatieEffectiviteit van mechanische ventilatie met filtertoepassing in scholen langs drukke wegen. Dr. Maciek Strak GGD Amsterdam Afd. Milieu en Gezondheid
Effectiviteit van mechanische ventilatie met filtertoepassing in scholen langs drukke wegen Dr. Maciek Strak GGD Amsterdam Afd. Milieu en Gezondheid Inleiding Langdurige blootstelling aan luchtverontreiniging
Nadere informatieRenovatie Velsertunnel
Renovatie Velsertunnel Vervolgbijeenkomst 23 september 2013 Rijkswaterstaat 1 Renovatie Velsertunnel Agenda Onderdeel Presentatie Inleiding 1. Stand van zaken project Natasja Fokke 2. Scope en referentiefasering
Nadere informatieUurroosters administratie
Uurroosters administratie Voltijdse arbeid: 38:00 Deeltijdse arbeid aan 50%: 19:00 1 maandag 7:45 9:00 9:00 12:00 12:00 14:00 2 maandag 12:00 14:00 14:00 dinsdag 12:00 14:00 14:00 woensdag 12:00 14:00
Nadere informatieFijnstofblootstelling van buiten naar binnen & nieuwe technologische uitdagingen. drs. ing. Bob Ursem, TU Delft
Fijnstofblootstelling van buiten naar binnen & nieuwe technologische uitdagingen drs. ing. Bob Ursem, TU Delft Natuurlijke fijnstof en ultra fijnstof Bio aerosolen: virussen (10-300 nm), bacterieën ( 100-300(+)
Nadere informatieDUST SENTRY AAN HET WERK
DUST SENTRY AAN HET WERK Waarom fijnstof meten? DUST SENTRY De atmosfeer van de aarde bevat atmosferische deeltjes, ook wel bekend als deeltjes of fijnstof. Fijnstof wordt vaak gegeven in PM, wat staat
Nadere informatieLuchtverontreiniging en gezondheid
Luchtverontreiniging en gezondheid Dr. Ir. Moniek Zuurbier GGD Gelderland-Midden 2 Inhoud presentatie Gezondheidseffecten: longen en hart Gevoelige groepen Blootstelling in Nederland Trends Componenten
Nadere informatieMeetprotocol fijn stof bepaling in kantoren en scholen
bepaling in kantoren en scholen Academische werkplaats 12 feb. 2015 piet.jacobs@tno.nl marita.voogt@tno.nl Optical Particle Counters 2 Achtergrond Gravimetische buitenlucht meetmethode niet geschikt voor
Nadere informatieLuchtkwaliteit in Vlaanderen en in uw gemeente. Koen Toté - VMM
Luchtkwaliteit in Vlaanderen en in uw gemeente Koen Toté - VMM VMM meet de luchtkwaliteit 13/03/2019 3 Luchtkwaliteit in Vlaanderen Waaraan toetsen we? Grens- en streefwaarden van de Europese Unie (EU)
Nadere informatieOnderzoek luchtkwaliteit parkeerterrein Hoorn. Onderzoek luchtkwaliteit parkeerterrein stadsstrand Hoorn
Onderzoek luchtkwaliteit parkeerterrein stadsstrand Hoorn Status definitief Versie 002 Rapport M.2016.1428.00.R001 Datum 19 oktober 2017 Colofon Opdrachtgever Contactpersoon Gemeente Hoorn postbus 603
Nadere informatiede voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG Datum 24 april 2012 Betreft Tweede monitoringsrapport NSL
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag de voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 21-23 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456
Nadere informatieGerard Hoek Universitair docent IRAS Universiteit Utrecht
IRAS Utrecht, The Netherlands Gezondheidseffecten van luchtverontreiniging Gerard Hoek Universitair docent IRAS Universiteit Utrecht February 27, 2011 Luchtverontreiniging Welke gezondheidseffecten zijn
Nadere informatieResultaat Initieel onderzoek Luchtkwaliteit KunstKring Ruurlo
Resultaat Initieel onderzoek Luchtkwaliteit KunstKring Ruurlo Steenwijk, 8 maart 2016 Inleiding Aanleiding van het onderzoek Naar aanleiding van vragen en zorgen van een aantal deelnemers en vrijwilligers
Nadere informatieONTWIKKELINGEN ONDERBOUWINGEN ASBEST RISICO S
ONTWIKKELINGEN ONDERBOUWINGEN ASBEST RISICO S TEAM ASBEST (JODY SCHINKEL, SUZANNE SPAAN, PETER TROMP, EEF VOOGD, FRED HARTENDORF, RIENKO DE JONG, MARK DIKS, ERIC VAN DE HOEVEN, SJAAK VAN VEEN, YVETTE CHRISTOPHER,
Nadere informatieDeeltjesvormige luchtverontreiniging: bronnen, effecten en beleid Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (
Deeltjesvormige luchtverontreiniging: bronnen, effecten en beleid Indicator 13 december 2005 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieFijnstof niet fijn voor de luchtwegen
IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD IN DE HUISARTSENPRAKTIJK IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD DISCLOSURE IN DE BELANGEN HUISARTSENPRAKTIJK SPREKER: 4 en 5 februari 2016 te Papendal GEEN BELANGENVERSTRENGELING
Nadere informatieLuchtkwaliteit en lozingen in de lucht in het Vlaamse Gewest Koen Toté
Luchtkwaliteit en lozingen in de lucht in het Vlaamse Gewest Koen Toté Overzicht presentatie Waarom luchtmetingen in Vlaanderen? Evolutie van de laatste decennia Toetsen van de luchtkwaliteit aan de heersende
Nadere informatieMilieu en klimaat en Eindhoven Airport. Presentatie dd 11 december in Vessem
Milieu en klimaat en Eindhoven Airport Presentatie dd 11 december in Vessem Bernard Gerard bjmgerard@gmail.com www.bjmgerard.nl en www.bvm2.nl Beraad Vlieghinder Moet Minder (BVM2) Milieu en klimaat en
Nadere informatieNVvA symposium, 22 maart 2007. Ton Spee. Arbouw, Amsterdam
NVvA symposium, 22 maart 2007 Ton Spee Arbouw, Amsterdam 1 Achtergrond Blootstelling via de luchtwegen: blootstellingsroutes Begrippen Voorbeelden Werking in de praktijk Huidblootstelling Stoffenmanager
Nadere informatieBASISGEGEVENS A67. Algemene beschrijving
BASISGEGEVENS A67 VERKEER-ONGEVALLEN-OVERIGE GEGEVENS Algemene beschrijving De A67 is de hoofdverbindingsas die de havens van Rotterdam en Antwerpen verbindt met het achterland, met name het Ruhrgebied
Nadere informatieFijnstofconcentraties, jaargemiddelde, /2006
Indicator 19 juni 2007 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De norm voor langdurige blootstelling
Nadere informatieNanotechnologie in de bouw. Ralf Cornelissen IVAM UvA B.V.
Nanotechnologie in de bouw Toepassingen en mogelijke risico s s Ralf Cornelissen IVAM UvA B.V. Universiteit van Amsterdam Doel van het onderzoek Het inventariseren van bouwmaterialen/-producten die vandaag
Nadere informatieTunneldoseren Leidsche Rijntunnel A2
Tunneldoseren Leidsche Rijntunnel A2 11 december 2014 Alfred Kersaan operationeel verkeerskundige adviseur RWS Verkeer en Watermanagement Midden Nederland mijn achtergrond betrokken bij vanaf 2001 betrokken
Nadere informatieLeidse Ring Noord. Informatieavond Verkeer / Lucht / Geluid
Leidse Ring Noord Informatieavond Verkeer / Lucht / Geluid 16 en 17 november 2015 Programma Welkom Harry Devilee / Projectleider Verkeer Thomas Dijker / Verkeersbeleid (Bastiaan Possel / Goudappel Coffeng)
Nadere informatieGeluid van binnenstedelijk wegverkeer De motor uit en rustig doorrijden
Studiedag 15 februari 2010 NS-Trefpunt, Utrecht 'Op weg naar een stiller (stedelijk) Nederland Geluid van binnenstedelijk wegverkeer De motor uit en rustig doorrijden (35 minuten) Mark Bakermans / Hans
Nadere informatieProgramma van vanavond:
Programma van vanavond: Welkom door SLBB Kennismaking met Uitleg over luchtvervuiling Vragen Afsluiting Wie en wat is Klaor Loch Klaor Loch is het Maastrichts voor schone lucht, maar ook een zelfstandige
Nadere informatieNationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit Rapportage 2011. Samenvatting Amsterdam
Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit Rapportage 2011 Samenvatting Amsterdam 2 3 Stand van zaken luchtkwaliteit 2011 Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) In 2015 moet Nederland
Nadere informatie