September Post P209316

Transcriptie

1 FAÇADE Driemaandelijks vakblad voor de gevelsector uitgave van de Confederatie Bouw - Afwerking Lombardstraat Brussel September 2010 Post P Afgiftekantoor Gent X

2 Tel: Fax: VERHUUR BOUWLIFTEN & HEFSTEIGERS Personen- en goederenliften van 300kg tot 2000kg Hefsteigers max. platformbreedte tot 35m max. gewicht tot 6 Ton Contactpersoon: Rudi Van Hinsbergh Gsm

3 Inhoud Dag van de Afwerking Een vooruitblik op de derde editie op 30 september met nieuws van de standhouders. Ramen en veiligheid Kinderongevallen kunnen voorkomen worden dankzij ramen met preventiefunctie. Benchmark Façade System Kingspan introduceert 1 paneel voor talloze gevels tijdens haar opendeurdagen. 5 EDITO Tunnelvisie 6 BEURSNIEUWS Verdubbeling van het aantal standhouders op derde Dag van de Afwerking 12 HERZIENE ENERGIEPRESTATIE- REGELGEVING BIEDT ISOLATIESECTOR HEEL WAT OPPORTUNITEITEN Energie-efficient (ver)bouwen is de toekomst 16 SYMPOSIUM LICHTTE VOORAL GELEVERDE EN GEPLANDE INSPANNINGEN TOE Keramische materialen: de duurzame oplossing voor bouwen en verbouwen in België? 20 GEVELSCHADE DOOR WEERS- EN OMGEVINGSINVLOEDEN Vlekvorming door oxidatie op gevels uit graniet 22 BEURSNIEUWS Glasstec 2010: een nieuwe opzet en een uitgebreid vakprogramma 24 PROJECT: KANTOORGEBOUW UMICORE VALT IN DE PRIJZEN Conix Architects wint Archizinc Trophee met zinken gevel 26 RAAM- EN DEURTECHNIEKEN Kinderongevallen voorkomen dankzij ramen met preventiefunctie 28 BEURSNIEUWS easyfairs DECO & FINISH wordt echte belevingsbeurs! 29 ROCKPANEL PASSIEFHUIS KORTIJS De eenvoud van het leven 30 PROJECT: VIJVER- EN TUINCENTRUM PELCKMANS Gevelbegroeiing zonder zorgen 32 EEN PANEEL VOOR TALLOZE GEVELS Kingspan introduceert Benchmark Façade Systems 36 NEUHAUS IN VLEZENBEEK Een tweede leven voor een stalen wandbekleding 38 NIEUWS ADVERTENTIEREGISTER ABC Digibouw Böcker... 2 Dag van de Afwerking... 4 Dag van het Dak Deschacht Plastics easyfairs Deco & Finish Gevelspecialisten op internet Glasstec Isover Mapei - Polyglass...15 Mercedes...18 Plastiek Van Wauwe Recticel Insulation Wilmar COVERBEELD : Isover FAÇADE SEPTEMBER

4 3 de Dag van de Afwerking Vakbeurs voor de hele afwerkingssector... schrijnwerkers, schilders, parketplaatsers, plafonneerders, tegel- & mozaiekwerken, architecten, Donderdag 30 september 2010 De unieke netwerkgelegenheid tussen architect, aannemer, voorschrijver van de sector & fabrikant. Ook voor deze nieuwe editie werd rekening gehouden met de opmerkingen van standhouders, bezoekers, Daarom zal de beurs dit jaar op een donderdag plaatsvinden, om mobiliteitsproblemen omwille van de vrijdagsmarkt te vermijden. Daarnaast wordt de beurs losgekoppeld van Dag van het Dak. in: De Kelders van Cureghem in Anderlecht, een originele en sfeervolle gewelfde ondergrondse evenementenruimte. van : 11u tot 19u Met : Méér dan 80 standen op 7000 m 2 All in formule met gratis buffetten, drank & toegang. Apart damesprogramma : Shiatsu Stoelmassage ( doorlopend) & Show etiquette gebracht door Kurt Van Eeghem Toegang: Mis dit uniek evenement niet en vraag je gratis toegangskaart aan via Confederatie Bouw Aannemers van Glaswerken vzw Koninklijke Vereniging Confederatie Bouw Dé Parketplaatsers in samenwerking met: Construct Een 80-tal standhouders hebben hun deelname bevestigd : ABC Rails / Adecco / AINB / Albintra - Heraklith/Heradesign / Aluthermo / Aqualityprotect / ASP Office/Mobile / ATTENT / Basin-Chemie / Belgian Woodforum / Boss Paints / Bostik Belux / Caparol / CDB / Cerclindus / Chicago Metallic continental / Ciranova / Cori / Cras / Devomat / DEWALT ( Machines & accessoires) / Dewalt Workwear / Dingemans Elementbouw / Eskens Benelux / Eternit Gevel / Eucora / FCS / Fecamo / Fermacell / Festool demo / Finaspan / Flex Power Tools / Format +/ Griffon - Bison / Herbol / Hitachi Powertools / Hunter Douglas Belgium / Huys Woodcare (WOCA ) / Intercarro / IVP / Jans-Wagener / Knauf AMF plafonds / Knauf N. et B. & Cie / Lafarge Gypsum / LCC Center / Lindner WELSY / Luc De Vos / Makita / Mapei Benelux / MDB / Metabo / MK Flooring - Marty Parket / Modulyss carpets / OWA / PCE - Foamglas / Permapack AG / Polyfilla Pro / PPG Coatings Belux (SIGMA) / Prof Praxis Tools / Promat / Quadrowood / Recticel Insulation / Rockfon / Saint Gobain Eurocoustic / Saint Gobain Gyproc / Sika / Sikkens / Soudal / Spit-Paslode-Duofast / Sto / TESA / Tollens Coatings / Tooltechnic Systems - Festool / Trimetal / Unilin Systems / URSUS / V33 / Wille CH / Wilmar / WSB Finishing Equipment / WTCB

5 Editoriaal De bouwvakantie ligt alweer achter ons en wat hadden we toch weer een rare zomer. Zo schitterend als de maand juli was, zo nat en pover was augustus. En ook al zitten de weersvoorspellers er soms eens naast, over het algemeen wisten ze ons toch accuraat te waarschuwen voor het hevige onweer of het zonnige weekend dat ons te wachten stond. Maar in tegenstelling tot de intussen wereldbekende Duitse inktvis Paul die met 100 % juistheid de voetbaluitslagen van het WK voetbal wist te voorspellen is de mens voorlopig nog niet in staat zulke profetische uitspraken te doen. Maar toch waagt de bouwsector zich op basis van een aantal onderzoeken, feiten en enquêtes aan een aantal voorzichtige uitspraken in verband met een langzaam herstel en het spreekwoordelijke einde van de tunnel. ing. Gunther Guinée Tunnelvisie COLOFON Confederatie Bouw - Afwerking Lombardstraat Brussel Tel.: +32 (0) Fax: +32 (0) BTW: BE Verschijningsfrequentie / Oplage 4x per jaar exemplaren Het jaarverslag van de Confederatie Bouw bevestigde nochtans dat de bouw ook rake klappen heeft gekregen door de crisis, hetzij minder dan de privésector in zijn geheel. Maar er werd ook meteen een herstel aangekondigd en de in juni en augustus gepubliceerde cijfers geven inderdaad al een aantal positieve evoluties weer. De aannemers zijn een beetje beter gestemd, ze hebben meer werk in hun orderboekje staan en het aantal verleende bouwvergunningen voor nieuwbouw en renovatie zit daadwerkelijk in de lift. Volgens de resultaten van de conjunctuurenquête van juli 2010 wordt de kloof tussen de pessimisten en de optimisten onder de aannemers alsmaar kleiner en zijn de werkagenda s alweer een beetje beter gevuld dan drie maanden geleden. Tijdens de periode van mei tot juli geven de aannemers aan dat zij beschikken over een orderboekje met daarin werk voor 5,28 maanden. Bij de nieuwbouwwoningen steeg het aantal bouwvergunningen tijdens de maanden februari tot april 2010 ( vergunde nieuwe woningen) ten opzichte van de vorige drie maanden ( vergunde nieuwe woningen). Deze sterke stijging is hoofdzakelijk te wijten aan het vergunnen van bouwprojecten voor eengezinswoningen die de gezinnen snel hebben afgerond vóór de deadline die werd vastgelegd voor het afschaffen van de maatregel waarmee een verlaagd btw-tarief kon worden toegepast op een schijf van werken (maatregel geldig voor de bouwaanvragen die vóór 1 april 2010 werden ingediend. De recentste trendindicatoren wijzen op een positieve evolutie voor de nieuwbouw en voor de renovatie en de stabiliteit van de meest actuele cijfers laat vermoeden dat het herstel zich bij de nieuwbouw zal voortzetten en dat de renovatie zich zal stabiliseren. Ook de niet-woningbouw maakt opnieuw een positieve ontwikkeling door. Op diverse congressen en bijeenkomsten leerden we overigens dat er voor de bouwsector ook een mooie toekomst en nieuwe kansen zijn weggelegd door de alsmaar strenger wordende isolatie-eisen. Kortom, redenen genoeg om voorzichtig te durven spreken over een verbetering, over nieuwe kansen en opportuniteiten en over het einde van de tunnel. En om te weten welke bedrijven, producten en systemen op dat moment het mooi weer zullen maken hoeft u geen toekomstvoorspeller te zijn. Kom gewoon naar de Dag van de Afwerking op donderdag 30 september en u weet er alles van. Leuke contacten, boeiende activiteiten, mooie stands en doorlopend lekker eten en drinken We lichten alvast een serieuze tip van de sluier verderop in dit nummer. Gunther Guinée Hoofdredacteur Façade Verantwoordelijke Uitgever Filip Coveliers Lombardstraat Brussel filip.coveliers@confederatiebouw.be Advertentieverantwoordelijke Steve Caufriez Tel.: +32 (0) GSM: +32 (0) steve.caufriez@confederatiebouw.be Hoofdredactie Gunther Guinée Steenlandlaan Stabroek Tel.: +32 (0) gunther.guinee@telenet.be Redactie : Wouter Rogiers wouter.rogiers@confederatiebouw.be Vormgeving : Marleen Wembacher marleen.wembacher@confederatiebouw.be FAÇADE SEPTEMBER

6 Beursnieuws Verdubbeling van het aantal standhouders op 3 e Dag van de Afwerking Vorig jaar werd de Dag van de Afwerking nog samen georganiseerd met de Dag van het Dak. Dit jaar werden de beurzen opnieuw losgekoppeld en maar goed ook, want de Dag van de Afwerking vult voortaan alleen de volledige Kelders Van Cureghem, meer dan 75 standhouders tekenen op donderdag 30 september present, meteen een verdubbeling ten opzichte van de vorige editie. Het begon allemaal met de organisatie van de allereerste Dag van de Afwerking op 19 oktober 2007, georganiseerd door BEWAP, de vereniging die de afwerkingsector binnen de Confederatie Bouw vertegenwoordigt. De Kelders van Cureghem in Brussel bleken uitermate geschikt te zijn als centrale en originele locatie voor wat hét bouwevenement moest worden voor alle bedrijven die actief zijn in de afwerking van gebouwen. Op een oppervlakte van bijna 2000 m 2 konden de bezoekers toen terecht op de standen van 27 uiteenlopende fabrikanten uit de sector en op de standen van BEWAP en het WTCB konden de professionele bezoekers terecht voor vakgerichte of technische informatie. Deze eerste editie van de Dag van de Afwerking kon op een grote belangstelling rekenen want er werden niet minder dan 750 toegangskaarten voor de beurs via voorinschrijving aangevraagd. zelfde succes, immers inspiratie uit het geslaagde concept van BEWAP. De 60 standen uit de daksector en de 35 standen uit de afwerkingsector werden toen bezocht door bijna 2000 vaklui, architecten, toeleveranciers, etc Hét netwerkevent voor de hele afwerkingsector Met het groeiende succes in het achterhoofd, kozen beide verenigingen er voor om hun beurs opnieuw los te koppelen. Met een week verschil worden nu op twee dagen de Kelders van Cureghem gevuld. Op donderdag 30 september is er de 3 e Dag van de Afwerking. Het unieke netwerkevent werd verder uitgebreid onder de vleugels van de Confederatie Bouw Afwerking. De beurs verwelkomt nu ook standhouders voor Schilders, Schrijnwerkers, Glazenmakers, Stukadoors, Plafonneerders en Parketplaatsers. Daarnaast wordt er ook voor het eerst samengewerkt met FeCaMo, de Belgische vereniging voor tegel- en mozaïekwerken, die ook enkele standhouders mogen verwelkomen. Het IVP, de vereniging van verffabrikanten, het WTCB, Cori en uiteraard de Confederatie Bouw zelf, zullen het adviesplatform met een stand bezetten. Dit alles maakt dat de 3 e Dag van de Afwerking hét netwerkevent wordt voor de afwerkingsector. Meer dan zomaar een beurs Het concept voor deze 3 e Dag van de Afwerking blijft ongewijzigd: een all-in formule met gratis buffetten en drank, Vorig jaar werd de tweede editie gekoppeld aan de tweede editie van de Dag van het Dak. BEVAD, de vereniging voor dakdichtingswerken en het platte dak haalde in 2008, met het- 6 FAÇADE SEPTEMBER 2010

7 Beursnieuws modulaire stands met een totaaloverzicht uit de sector, een indrukwekkende en gezellige locatie en nog veel meer. De evenementen werden bovendien niet zomaar als een doorsnee beurs opgevat, maar als een waar feest waar ook de partners op zijn uitgenodigd. De bezoekers kunnen wederom gratis genieten van een gevarieerd buffet, bijpassende dranken en livemuziek en animatie. Voor de partners wordt er trouwens opnieuw een heel speciaal en apart programma voorzien met doorlopend Shiatsu stoelmassage en een show rond Etiquette met als gastheer Kurt Van Eeghem. De Kelders van Cureghem ook wel eens het best bewaarde geheim van Brussel genoemd - vormen met hun indrukwek-k kende steunpilaren en tongewelven andermaal het unieke decor voor dit uniek netwerkconcept. De toegang is volledig gratis mits voorinschrijving. Elke ingeschrevene ontvangt enkele weken voor de beurs een persoonlijke barcode die toegang verleent tot het event. Inschrijven kan via Dag van de Afwerking - praktisch Locatie: Kelders van Cureghem, Ropsy Chaudronstraat 24, 1070 Brussel Datum: donderdag 30 september, aanvang vanaf 11u00 tot 19u00 Organisatie: Confederatie Bouw Afwerking Lombardstraat 34-42, 1000 Brussel Tel.: Fax: Deelname is gratis mits voorinschrijving en op vertoon van de persoonlijke barcode. Inschrijvingen via U ontvangt een bevestiging met de nodige praktische inlichtingen en uw toegangscode. Nieuws van de standhouders Professioneel materiaal voor de renovatie Met meer dan dertig jaar ervaring in de sector is de firma LUC DE VOS uitgegroeid tot een begrip op het vlak van afwerkingsproducten voor de stukadoor. Hij kon dus niet ontbreken op deze 3e Dag van de Afwerking. Luc De Vos stelt 4 productgroepen voor, die samen zorgen voor een gamma van degelijk en professioneel materiaal voor de renovatie: 1. Weefsels en vliezen uitgebreid gamma 2. Protectie van vloeren gedurende de werken keuze uit verschillende systemen 3. Tapes : masking : blauw, geel, paars. Ductape, oranje tape, 4. Profielen allerhande voor droge en natte afbouw. Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Dag van de Afwerking apple Beter af met Fermacell Fermacell staat garant voor een efficiënte afwerking met gipsvezelplaten. Om het u zo gemak- kelijk mogelijk te maken, bieden ze u slimme afbouwsystemen. Deze zijn uitstekend toepasbaar bij nieuwbouw en renovatie, van kelder tot dak. Fermacell Gipsvezelplaten en Vloerelementen zijn stootvast, brandwerend, geluidsisolerend, gemakkelijk te verwerken, stabiel en extreem belastbaar. De platen zijn verkrijgbaar in diverse afmetingen, diktes en uitvoeringen. Nieuw is de FERMACELL greenline: een gipsvezelplaat die schadelijke stoffen uit de omgevingslucht bindt en de luchtkwaliteit van onze leefomgeving aanzienlijk verbetert. Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Dag van de Afwerking apple Een oplossing op uw Kaleivragen Met een grote kennis van zaken en het ruimste assortiment op de markt biedt Tollens oplossingen op uw KALEI-vragen. U krijgt vrijblijvend advies, met een 10-jarige garantie. *Vullagen op basis van kalk: - RESTAURA 1 is een fijne kaleilaag / renovatiemortel op basis van een witte, natuurlijke, hydraulische kalk. Laagdikte tot 5mm. - RESTAURA FINISH XF is een extra fijne kaleilaag / renovatiemortel op basis van een witte, hydraulische kalk. Laagdikte tot 3 mm. FAÇADE SEPTEMBER

8 Mupan façade de isolatie die aansluit als een tweede huid Neem de uitdaging aan en overtuig uzelf van de spouwmuurisolatie Isover mupan façade. Door de perfecte aansluiting vertaalt Mupan façade haar uitmuntende isolatiewaarde op papier naar een uitstekende isolatiewaarde in de praktijk. Mupan façade is bovendien uiterst weerbestendig, breekt niet door de lange, soepele vezels, laat een snelle plaatsing toe en laat de ruwbouwconstructie snel uitdrogen. Mupan façade is het isolatieproduct van deze tijd dat energiezuinig bouwen voor iedereen mogelijk maakt. A brand of Saint-Gobain

9 Beursnieuws * Vullaag op basis van cement: - ADESAN CPV 22 is een kaleilaag/ reparatiemortel in poeder op basis van hydraulische bindmiddelen en synthetische polymeren. Laagdikte tot 5mm. *In de massa gekleurde kalei - VISOLCALCE XF is een in de massa gekleurde, minerale bekleding op basis van ongebluste kalk. *Kalkafwerking - VIXALIT is een muurkalk, een dunne bekleding met mineraal aspect op basis van gebluste kalk. *Silicaatafwerking - SILICA PAINT is een minerale verf op basis van ééncomponent kaliumsilicaat. Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Dag van de Afwerking apple Nieuw geïntegreerd aircoat compressorsysteem combineert gebruiksvriendelijkheid met brede inzetbaarheid WSB Finishing Equipment brengt op de Dag van de Afwerking een primeur voor de gebruikers van de veel toegepaste en geprezen Wagner AirCoat techniek, dé techniek voor het nevelarm spuiten van lakken en latex. Met het nieuwe WSB AC Compact systeem worden aparte compressoren en losse luchtslangen overbodig. De hoogvolume-compressor werkt fluisterstil en zorgt voor voldoende opbrengst voor alle soorten spuitapplicaties. De stevige behuizing van roestvaststaal is eenvoudig te reinigen. Dankzij de Wagner membraanpomp-techniek zijn pulsatiedempers/hogedrukfilters overbodig. De SuperFinish 23 AC Compact die tijdens de 3 e Dag van de Afwerking wordt getoond, is voorzien van een geïntegreerde fluisterstille hoogvolume compressor en een nieuwe flexibele slangenset met een lengte van 10 m. De SF23 is standaard voorzien van 5 liter bovenbeker (20 liter of aanzuigsysteem zijn mogelijk) die direct op de pomp is gemonteerd zodat snel en gecontroleerd kan worden gereinigd. Hiervoor is slechts 2 liter spoelwater en 8 minuten tijd nodig! De SuperFinish 23 AC Compact heeft een maximale spuitdruk van 250 bar en een maximale opbrengst van 2,4 l/min. Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Dag van de Afwerking apple Bostik stelt nieuwigheden voor Tijdens de Dag van de Afwerking stelt Bostik twee nieuwigheden voor. Er is de Muroglue 3000, een wandlijm geschikt voor alle soorten muurbekleding op alle ondergronden. Ideaal voor moeilijke plaatsingen (plafond, uitspringende hoeken, zuilen, ). Ze zijn ideaal voor zware bekledingen, zoals schildersdoek. Daarnaast is er ook nog de Vinyl- en textiellijm, geschikt voor alle soorten textiel-en vinylwandbekleding. De lijm heeft een hoge aanvangshechting en een goed glijvermogen. Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Dag van de Afwerking apple Aquality Protect doet aan vochtbestrijding Aquality Protect is een bedrijf dat gespecialiseerd is in vochtbestrijding. Hun vakdomein is het bieden van een sluitende oplossing tegen opstijgend vocht, kelderinfiltratie, condensatie- en schimmelproblematiek. Door totaaloplossingen kan de werf bij de klant decoratieklaar gezet worden. Aquality Protect is een Qualibouw-aannemer en biedt hun klanten dus spijkerharde garanties over de kwaliteit van hun werk. Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Dag van de Afwerking apple Uitgebreide tapijttegelcollectie doet eindeloze vloercombinaties creëren modulyss is een trendy, marktgeoriënteerde, rendabele producent die tapijttegels voor de Europse projectmarkt ontwerpt en produceert. modulyss gaat daarbij terug naar de essentie van vloerbekleding: kwaliteit. Dit vertaalt zich in een kwaliteitsgarantie van 15 jaar uniek in de markt! Dankzij de uitgebreide tapijttegelcollectie van modulyss kunnen eindeloze vloercombinaties en variaties gecreëerd worden. Elke ruimte krijgt een extra dimensie en er onstaat een synergie van inspiratie en creativiteit die elke ruimte een exclusieve, hoogwaardige look geeft. Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Dag van de Afwerking apple Sigma stelt duurzaam verfsysteem voor Sigma staat voor de productie en distributie van hoogwaardige verfproducten en -systemen en voor een compleet pakket aan ondersteunende diensten. Sigma breidt het gevelvervenassortiment verder uit met Sigma Silicaat. De kalkmatte uitstraling, de opmerkelijke waterdampdoorlaatbaarheid, de hoge buitenduurzaamheid en de kleurechtheid maken silicaatverven tot de ideale oplossing voor monumentenzorg. Het Sigma Silicat systeem biedt bovendien de keuze uit een zeer uitgebreid palet natuurlijke, lichte kleuren, dank- zij het Sigma CMS kleurmengsysteem. Sigma FAÇADE SEPTEMBER

10 Samen bouwen, samen groeien, samen sterk

11 Beursnieuws Silicat is bijzonder geschikt voor monumentale gebouwen of voor het overschilderen van oppervlakten die al met minerale verven of met kalkpleister behandeld werden. Voorschrijvers of verwerkers met een voorliefde voor minerale en ecologische verven, beschikken met Sigma Silicat over een uitstekend en duurzaam verfsysteem. Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Dag van de Afwerking apple Hunter Douglas, one partner multiple ceiling solutions Ontdek het ruime aanbod plafondoplossingen van Hunter Douglas in metaal, hout en textiel. Naast de gekende metalen lineaire plafonds in diverse breedtes tot 300 mm, en roosterplafonds stelt Hunter Douglas durlum panelenplafonds voor; metalen design plafonds met eindeloze mogelijkheden qua maatvoering. Houten plafonds zijn het warme en natuurlijke alternatief, beschikbaar in lineaire of roosteruitvoering. Textielen plafonds, Techstyle, munten uit in akoestiek. Hunter Douglas plafonds zijn duurzaam, kwalitatief en functioneel met een esthetische uitstraling. (Her)ontdek de vele functionele plafondoplossingen van Hunter Douglas op de 3 e dag van de afwerking. Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Dag van de Afwerking apple Aluthermo Quattro, dunne reflecterende isolatie De firma Aluthermo blijft zich focussen op Aluthermo Quattro, dun isolatiemateriaal dat in diverse richtingen reflecteert, uit meerdere lagen bestaat en op alle vlakken thermisch gelast werd. Het bestaat uit twee lagen pure aluminium van 30 micron gepolijst en behandeld tegen oxidatie die van elkaar gescheiden worden door twee lagen luchtbellen in honingraatvorm, ingesloten in een vuurvaste polyethyleenfolie. Daarnaast zijn er twee bijkomende vellen puur aluminium voorzien en een vuurvast, waterafstotend polyethyleenschuim. Het product kent volgs de fabrikant, nagenoeg een onbreek- bare barrière voor infraroodstralen, zowel in de zomer als in de winter. De lucht die in het product vervat zit, is droog en stabiel. Eventuele condensatie wordt dus steeds vermeden binnen de voor de Aluthermo Quattro gebruikelijke temperaturen. Vanuit technisch oogpunt wordt een zonnig en zuinig energieverbruik bevordert, dankzij de inwerking op drie bronnen van warmteverlies: conductiviteit, convectie en warmtestraling. Het isolatieproduct is volledig waterdicht. Zijn thermische prestaties worden dan ook niet door vocht beïnvloed. StoVerotec Glas en StoDeco Profile geven het gebouw een gezicht Wie investeert, wil zekerheid. Zekerheid dat zijn bouwwerk decennia blijft bestaan, dat zijn gebouw er fraai uitziet en blijft uitzien, dat een kwalitatieve verwerking van elementen, zoals bijvoorbeeld de gevelprofielen ook mogelijk is. Het ruime aanbod van standaardprofielen biedt de architect al een grote ontwerpvrijheid. Als kers op de taart vervaardigt Sto ook gevelprofielen volgens individueel ontwerp - voor gebouwen met een unieke uitstraling. Met StoDeco Profile worden de gewenste vormen gefreesd en samengesteld. Vaak zijn het kleine details die uit gewone oppervlaktes attractieve gevels maken. StoVerotec Glas is een voorgehangen, geventileerd gevelsysteem dat uit een robuste afwerking, isolatie en een onderconstructie bestaat. Tussen de voorgehangen glaspanelen en de direct op de ondergrond aangebrachte isolatie zit een geventileerde luchtspouw. Zo ontstaat een opbouw met geringe dikte en optimale bouwfysische eigenschappen.dankzij een praktische en weldoordachte onderconstructie kunnen onbegrensd oneffenheden in de ondergrond opgevangen worden. Het onzichtbaar bevestigde StoVerotec Glas paneel vormt de afwerking van het StoVerotec Glas systeem. Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Dag van de Afwerking apple Ook dienstverlening en advies Eucora, specialist in ambachtelijke technieken Met steun van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed (VIOE) en het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid (F.V.B.) organiseert Eucora in Brugge, Gent en Ingelmunster Initiatie- en vervolmaking-opleidingen in oude ambachtelijke technieken, met het oog op de toepassing bij het restaureren van historische gebouwen. Voor bouwvakarbeiders (PC124) ondersteunt het F.V.B. de opleidingen. Tijdens de werkuren is er een tussenkomst in opleidingskost en loonkost. Buiten de werkuren is er een tussenkomst in opleidingskost en een premie voor de arbeider. Zo zijn bijna alle opleidingen gratis voor bouwvakarbeiders. Eucora stelt tijdens de Dag van de Afwerking een greep uit hun aanbod voor: imitatietechnieken marmer en hout, frescoschilderen en trompe l'oeils, polychromeren, patines, vergulden en bronzeertechnieken ivm restauratie, staffwerk: historische sierlijsten, gevelrenovatie, enz. Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Derde Dag van de Afwerking apple Derde Dag van de Afwerking Dag van de Afwerking apple FAÇADE SEPTEMBER

12 Herziene Energieprestatieregelgeving biedt isolatiesector heel wat opportuniteiten Energie-efficient (ver)bouwen is de toekomst Naar jaarlijkse gewoonte organiseerde de CIR (Conseil d Isolation / Isolatieraad) op 8 juni ll. andermaal haar lunch met infomeeting waarop alle kopstukken en beslissingnemers uit de isolatiesector met elkaar van gedachten konden wisselen. De diverse uiteenzettingen leerden ons dat de isolatiesector naar de nabije toekomst toe de lat nog wat hoger legt nu de Energieprestatieregelgeving werd herzien en met ons land als voorzitter van de EU tot eind Het prestigieuze Hotel Le Meridien in hartje Brussel werd opnieuw gekozen als locatie voor deze CIR info-meeting, achteraf gezien een iets minder geluk- kige keuze aangezien heel wat mensen door een gigantische betoging in de binnenstad te laat kwamen of zelfs onverrichterzake huiswaarts moesten keren. Ook de eerste spreekster die op de agenda stond geraakte niet ter plaatse waardoor in eerste instantie het programma wat werd aangepast en tenslotte zelfs onverwacht een invallende spreker moest worden gevonden. De organisatie slaagde er nochtans glansrijk in deze klus te klaren en de boodschap naar de deelnemers toe was duidelijk: de isolatiesector mag nog een tandje bijsteken indien we de vooropgestelde doelstellingen willen realiseren. Na de verwelkoming door CIR-directeur Georges Timmermans werden er drie sprekers ingeleid die elk op hun beurt een uiteenzetting zouden geven met betrekking tot de herziening van de Europese wetgeving op het vlak van de energieprestaties van gebouwen. Omdat bovendien België sinds begin juli tot eind 2010 het EU-Voorzitterschap waarneemt, gingen de eerste twee sprekers in op enkele ambitieuze energieefficiëntie ingrepen voor gebouwen die recentelijk al gerealiseerd werden in onze hoofdstad en een aantal doelstellingen, kansen en uitdagingen naar de nabije toekomst toe. Grégoire Clerfayt coördinator van de Cel Energie op het kabinet van Evelyne Huytebroeck, Minister van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en belast met Leefmilieu, Energie en Stadsvernieuwing - is al jaren lang een gedreven voorstander van een duurzame energieen klimaatpolitiek. Deze visie en gedrevenheid heeft hij als Energie Ambtenaar en als Kabinetsverantwoordelijke zowel in Wallonië als in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest al met succes kunnen concretiseren en het was zijn bedoeling om met deze uiteenzetting het publiek te inspireren met de voorbeeldrol die Brussel als Europese Hoofdstad op zich heeft genomen op het gebied van het sterk verbeteren van de energieprestaties van het Brussels gebouwenpark. Het begon allemaal met een radicale ommekeer in de bouwsector in de periode van 2004 tot Naast het bewust worden van het probleem en het ganse bewustmakingsproces van anderen werd er een regelgevend kader uitgewerkt dat zich liet vertalen in de EPB (Energieprestatieregelgeving). Er kwam ook steeds meer financiële ondersteuning en een heuse premieregeling op het vlak van passiefbouw en laag-energieverbruik en vanaf 2007 werden er ook heel wat voorbeeldgebouwen in kaart gebracht die aantoonden dat energie-efficiënt bouwen en verbouwen niet alleen technisch haalbaar is maar bovendien ook economisch rendabel kan zijn. Met dat alles in het achterhoofd voorziet men vanaf dit jaar dan ook een schaalverandering en zullen alle nieuwbouw gebouwen waarvan de financiering van het Gewest af- hangt passiefgebouwen moeten zijn en alle renovatieprojecten lage tot zeer lage energieconstructies. Leefmilieu Brussel neemt haar voorbeeldfunctie erg serieus op en zal in 2012 ook verhuizen naar 12 FAÇADE SEPTEMBER 2010

13 Herziene Energieprestatieregelgeving biedt isolatiesector heel wat opportuniteiten energieprestatieregelgeving. Gelukkig volgt ook dhr. Wouters deze ontwikkelingen op de voet en had hij geen enkel probleem om de lezing van Mevr. Holl met de nodige kennis en gedrevenheid naar voren te brengen. De nieuwe Europese strategie naar 2020 toe verschilt in wezen niet van de doelstelling die al in 2007 werd vastgelegd, namelijk de uitstoot van broeikasgassen met 20 % verminderen ten opzichte van 1990, het aandeel hernieuwbare energie verhogen tot 20% van het uiteindelijke energieverbruik en tenslotte de energie-efficiënte met 20% verhogen. Alle lidstaten op zich moeten hun eigen nationale doelstellingen vastleggen om dit alles te rede heer Georges Timmermans, directeur CIR een gloednieuw gebouw op het terrein van Tour & Taxis, dat meteen het grootste passiefgebouw wordt voor kantoren in ons land. Het nieuwe gebouw moet plaats bieden aan de ruim 800 medewerkers die nu nog zijn ondergebracht in oude en dure kantoren in Sint- Lambrechts-Woluwe. Maar ook voor de jaren daarop worden er al plannen gesmeed: zo wil men de vraag blijven stimuleren, tegen 2015 passief- en lage-energiebouw verplicht maken en ook wijk per wijk gaan aanpakken. Als volgende spreker deed dhr. Jean- Pierre Liebaert, directeur van de economische afdeling binnen de Nationale Confederatie Bouw, er nog een schepje bovenop door te stellen dat energie-efficiënt (ver)bouwen gewoon dé toekomst is en heel wat uitdagingen maar ook kansen inhoudt voor onze sector. Dat is zo omdat we in de eerste plaats de opgelegde reglementeringen moeten respecteren, puur uit verantwoordelijkheidszin en vanwege de strijd tegen de klimaatsverandering en uit rationeel economische overwegingen, maar er zijn ook meer specifieke redenen te bedenken. Zo is het technisch gewoon mogelijk om lage-energie en nul-energiebouw te realiseren, zijn de bestaande gebouwen gewoonweg niet energie-efficiënt en de heer Grégoire Clerfayt, coördinator van de Cel Energie kennen de gebouwen in het algemeen op dat vlak een serieuze achterstand ten opzichte van industrie en vervoer die met relatief beperkte kosten kan worden ingehaald. Duurzaam bouwen is trouwens ook een echte trend geworden en heeft al geresulteerd in een hogere graad van isolatie en efficiëntere installaties. Maar het marktpotentieel voor energierenovatie is dan ook gigantisch. Dhr. Liebaert spreekt van een bestand van maar liefst bestaande woningen, huizen waarvan de beglazing vervangen moet worden en daken die geïsoleerd moeten worden de komende 10 jaar. Dit zou dan resulteren in een toename van de bouwactiviteit met 3%, nieuwe banen en een stijging van het BBP met 0,5%. Onze sector krijgt hier dus heel wat kansen aangeboden, maar zal op haar beurt ook haar verantwoordelijk- heid moeten nemen door haar personeel te mobiliseren en deze mensen van een degelijke EPB-opleiding te voorzien, aan kwaliteitszorg te gaan doen en zelf ook reclame te maken voor de EPB. Dit kan onder meer door bewustmakingscampagnes, een veralgemening van de energieaudits, een voorbeeldrol van de overheid en het geleidelijk verstrengen van de EPB-eisen. Er moet natuurlijk ook wel sprake zijn van de nodige financiële de heer Jean-Pierre Liebaert, directeur van de economische afdeling binnen de Nationale Confederatie Bouw stimulansen, zoals het verbeteren van de bestaande aansporende systemen, de promotie van voorfinancieringoplossingen en wat vernieuwbouw betreft een behoud van de verlaagde BTW voor heel het land en zelfs een uitbreiding van die verlaagde BTW naar de verkoop toe. In Peter Wouters, hoofd van het departement Bouwfysica en Uitrustingen binnen het WTCB, vond de CIR een waardige plaatsvervanger voor Mevr. Michaela Holl van de Europese Commissie en de DG ENERGY (Directorate General Energy) die zeer nauw betrok- ken is geweest bij de herziening van de FAÇADE SEPTEMBER

14 Herziene Energieprestatieregelgeving biedt isolatiesector heel wat opportuniteiten de heer Peter Wouters, hoofd departement Bouwfysica en Uitrustingen - WTCB, aliseren, maar om de energie-efficiëntie van gebouwen te verhogen werd alvast de energieprestatieregelgeving (Energy Performance of Buildings Directive EPBD) in het leven geroepen. Deze werd recentelijk herzien en officieel gepubliceerd in juni 2010, met de bedoeling dat de lidstaten ze implementeren binnen de twee jaar na de publicatie (tweede helft van 2012). De principes van de originele EPB werden behouden maar verduidelijkt en verbeterd op het vlak van efficiëntie. Het geheel werd ook iets flexibeler zodat de lidstaten de vrijheid hebben om diverse details van de herziening op hun eigen manier toe te passen en aan te passen aan de eigen regionale en plaatselijke omstandigheden. De lidstaten zullen een methodologie moeten vastleggen om de energieprestaties te berekenen en meten en zullen ook minimale energieprestatie-eisen moeten opleggen aan nieuwe gebouwen en gebouwen die een aanzienlijke renovatie ondergaan. Ook het belang van Energieprestatiecertificaten neemt toe en er zullen regelmatig inspecties gehouden moeten worden van verwarming- en airconditioninginstallaties. de heer Herman Raes, CIR-voorzitter Voor de isolatie- en bouwsector heeft dit alles een aantal veelbelovende gevolgen: zo komen nu ook meer kleinschalige renovaties in aanmerking en wordt de nadruk vooral gelegd op energie-efficiënte en isolatiewerken en niet zozeer op hernieuwbare energiebronnen. Deze EPBherziening zou onder andere moeten kunnen leiden tot een besparing van 5 tot 6% op het totale EU-energieverbruik tegen 2020, 5 % daling van de CO 2 - uitstoot en mogelijk tot nieuwe jobs binnen diezelfde termijn. Alle uiteenzettingen werden overigens in de beide landstalen gegeven omdat de EPBD-omzetting in België een Gewestelijke bevoegdheid is, met enkele kleine maar soms wel verwarrende verschillen als gevolg. Zo spreekt men in het Nederlands bijvoorbeeld over de EPB (Energie Prestatie en Binnenklimaat) en in het Frans over 'la PEB' (la performance énergétique des bâtiments). In Vlaanderen en in Brussel is het E-peil van toepassing terwijl in Wallonië 'le niveau Ew' wordt gehanteerd, met licht verschillende eisen en een iets andere timing van invoering. Er is dus duidelijk nood aan verdere harmonisering in ons land opdat overal in België voor eenzelfde gebouw een zelfde isolatie-/energieprestatie geëist en toegekend kan worden Ter afsluiting van de infomeeting gaf CIR-voorzitter Herman Raes ook nog even een informatieve opsomming van de belangrijkste lopende CIR- activiteiten en drukte ook de tevredenheid van de koepelorganisatie van de Belgische isolatiesector nog even uit over de prioritaire rol van isolatie die hier nogmaals werd bevestigd. Men verwacht voor de komende jaren dan ook een alsmaar toenemende isolatieactiviteit die zich niet alleen zal vertalen naar meer vierkante meters maar ook naar grotere isolatiediktes. Het is dan ook niet onwaarschijnlijk dat nieuwe isolatieproducten en nieuwe isolatieoplossingen met zeer hoge thermische weerstand het licht zullen zien. In dat kader is de traditionele isolatiesector evenwel vragende partij voor een objectivering van de technische eigenschappen van de natuurlijke, bioecologische of nagroeibare isolatiematerialen omdat nog maar al te vaak moet worden vastgesteld dat de prestatie van die materialen te gunstig en onvolledig wordt voorgesteld. CIR dringt er verder sterk op aan dat isolatie - in het kader van de energie-ef- ficiënte actieplannen bij gebouwen - de hoogste prioriteit krijgt bij de Federale en Gewestelijke Energie- en Klimaatplannen. De isolatiesector steunt dan ook voluit de plannen van de diverse Overheden om de energiezuinigheid van het gebouwenpark in België aanzienlijk te gaan verbeteren. De koepelorganisatie is daarom actief betrokken bij de heropstart van het stakeholderoverleg rond het Vlaamse Energierenovatieprogramma 2020 en bij het uittekenen van de verstrenging van het E-peil op lange termijn. Voor de isolatiesector is het van groot belang dat de Overheid daarbij een duidelijk tijdskader vooropstelt zodat de juiste isolatieoplossingen en goed opgeleide vaklui tijdig ter beschikking komen. CIR is in elk geval voorstander om al vanaf 2012 het E60-peil in te voeren. Als Voorzitter van de Isolatie Raad dank- te de heer Raes tenslotte nog eens alle leden en ook de diverse stakeholders voor hun onmisbare steun waardoor 14 FAÇADE SEPTEMBER 2010

15 Herziene Energieprestatieregelgeving biedt isolatiesector heel wat opportuniteiten met veel gedrevenheid het prioritaire belang van isoleren bepleit kan blijven worden. De nieuwe EPBD verplicht dat alle nieuwbouw vanaf 2021 bijna nulenergiebouw moet zijn en dat renovaties volgens de beste isolatiestandaarden gerealiseerd moeten worden. In die context vraagt CIR dat daarbij de principes van de Trias Energetica nauwgezet gevolgd zullen worden of - met andere woorden - dat er de hoogste prioriteit zal geschonken worden aan het maximaal isoleren van de bouwschil. Dat zal trouwens ook één van de boodschappen zijn die aan bod zullen komen tijdens de 11 e Isolatiedag die georganiseerd wordt op 21 september 2010 bij het KVIV Antwerpen met als thema Slimme, innovatieve isolatietechnieken en waar verschillende CIR- leden input zullen geven aan de presentaties. FAÇADE SEPTEMBER

16 Symposium lichtte vooral geleverde en geplande inspanningen toe Keramische materialen: de duurzame oplossing voor bouwen en verbouwen in België? Onder deze vragende slogan organiseerde de Belgische baksteen- en dakpannensector op 21 juni een symposium in de kantoren van het VBO te Brussel, maar het vraagteken werd niet meteen een duidelijk uitroepteken. Het leek eerder de bedoeling van de sector om haar verregaande inspanningen en resultaten op het gebied van duurzaam produceren, bouwen en wonen voor te stellen aan een talrijk opgekomen publiek van overheden, academici, bouwfederaties en andere belang- hebbenden. Keramische bouwmaterialen, zoals bak- stenen en dakpannen, vormen een belangrijk onderdeel van ons collectief patrimonium en om haar inspanningen en plannen voor een verdere duurzame ontwikkeling toe te lichten en kracht bij te zetten organiseerde de sector een interessant symposium. Duurzaam bouwen is immers een modieus begrip, maar de organisatoren vroegen zich af of men wel zich wel goed bewust is waarvoor het begrip echt staat. Men beperkt zich namelijk meestal enkel tot de milieuaspecten van de productiefase van de bouwmaterialen of de energieprestatie van het gebouw, terwijl het begrip «duurzaam bouwen» veel meer inhoudt dan enkel dat DuCoClay staat voor Duurzame Constructie Clay (klei), en is ook de naam van een grootschalig onderzoeksproject dat werd opgestart om een grondige analyse te maken van de duurzaamheid van de sector, van de producten en hun toepassingen. Ze bekijkt de drie pijlers van duurzame ontwikkeling - milieu, economie en sociaal beleid - over de ganse levenscyclus van de materialen, transport inbegrepen. Tijdens het symposium eind juni werden onder meer de resultaten voorgesteld en besproken van deze vergaande studie over de duurzaamheid van gebouwen met keramische bouwmaterialen die werd uitgevoerd door drie onafhankelijke onderzoeksinstellingen met een zeer degelijke reputatie en heel wat ervaring in dit domein, nl. VITO, KU- Leuven (ASRO) en het WTCB. Ook de paneldiscussie nadien leverde nog een aantal interessante aandachtspunten op. Duurzaam produceren Na het onthaal met broodjeslunch werden de talrijk opgekomen genodigden verwelkomd door de heer Camille Vanpee, voorzitter van de Belgische Bak- steenfederatie die het engagement van de sector op het vlak van duurzaamheid letterlijk in beeld bracht met een fraai geproduceerde film. Daaruit bleek onder andere dat de bekommernis om de duurzaamheid van de keramische sector in haast alle stappen van het productie-, bouw- en woonproces aanwezig is. Door haar fabrieken steeds dichtbij de klei- en leemgroeven te situeren, doet de baksteen- en dakpannensector immers al meteen aan duurzame ontginning. Lokale productie betekent namelijk minder transport en dus minder milieubelasting. Na een zo kort mogelijk gehouden exploitatieperiode krijgen de groeven een herbestemming als natuur-, landbouw- en/of recreatiegebied, in samenspraak met alle bevoegde instanties. Naast het gebruik van de lokale grondstoffen wordt er ook zoveel mogelijk gewerkt met afzetmarkten binnen een redelijke afstand en door een toenemend transport over water wordt de milieuimpact nog verder gereduceerd. Milieuvriendelijke transportmogelijkheden 16 FAÇADE SEPTEMBER 2010

17 Symposium lichtte vooral geleverde en geplande inspanningen toe Mevr. Carolin Spirinckx van VITO Prof. Frank De Troyer van het departement ASRO van de K.U. Leuven De heer Jan Desmyter van het WTCB De keramische sector leverde in de afgelopen jaren ook heel wat inspanningen om de milieu-impact van haar productieproces tot een minimum te herleiden. Naast het energieverbruik worden de emissies naar lucht, bodem en water tot een minimum herleid, door hoogtechnologische rookgasinstallaties, procesgeïntegreerde maatregelen, hergebruik van water, energie-efficiënte ovens, hernieuwbare energie, en zelfs de recyclage van gemalen keramisch bouwpuin volgens het Cradle-to-Cradle principe. Duurzaam bouwen De duurzaamheid van een woning wordt bepaald door 2 factoren: enerzijds door de levensduur van zowel de bouwmaterialen als de woning maar anderzijds ook door de initiële milieu-impact om de bouwmaterialen te produceren, te transporteren en de woning zelf te bouwen. Een duurzame constructie heeft een lange levensduur en een lage initiële milieu-impact. Om de lage ecologische voetafdruk van keramische producten en bouwmaterialen aan te tonen werd dan weer uitgepakt met de resultaten en bevindingen van het DuCoClay-project dat in 2007 door de Belgische Baksteenfederatie werd opgestart. De resultaten van deze grootschalige levenscyclusanalyse werden tijdens het symposium uiteengezet en toegelicht door de heer Jan Desmyter van het WTCB, Carolin Spirinckx van VITO en Prof. Frank De Troyer van het departement ASRO van de K.U. Leuven, de drie externe partners die de milieueffecten en de socio-economische impact van keramische producten en bouwelementen onderzochten. Deze uitgebreide studie bevestigde inderdaad de troeven van keramische materialen, maar gaf ook nog een aantal mogelijke verbeterpunten aan naar de toekomst toe zoals een nog meer doorgedreven inzet van gebroken keramisch materiaal en papiervezel als alternatief voor delfstoffen en transport per schip in plaats van per vrachtwagen, enz. Duurzaam wonen in gebouwen met keramische materialen Tijdens de diverse uiteenzettingen werd ook nog eens onderlijnd dat de keramische producten ook beschikken over zeer goede technische eigenschappen en bovendien prestaties leveren die de milieueffecten laag houden: vochtbestendigheid, luchtdichtheid mits bepleistering, brandveiligheid, akoestisch comfort en ga zo maar door. Dankzij hun thermische inertie hebben bakstenen en dakpannen een bufferende werking waardoor ze overdag warmte opnemen om deze s nacht geleidelijk weer af te geven. Dit maakt ze dan ook niet alleen geschikt voor het bouwen van een klassieke E80- woning, maar ook voor een lage-energiewoning en zelfs een passiefhuis. Bovendien speelt er ook een stukje nationale traditie mee en zijn architecten en aannemers erg vertrouwd met het bouwen met keramische bouwmaterialen. Om aan te tonen dat de keramische producten aan deze twee basisvereisten voldoen werden de resultaten voorgelegd van twee onafhankelijke studies. Om te beginnen is er de de levensduurstudie uitgevoerd door het marktonderzoeksbureau Extra Muros waaruit kon worden geconcludeerd dat keramische materialen makkelijk 150 jaar kunnen worden, dus qua levensduur van de producten alvast geen probleem. Na de diverse uiteenzettingen werd het symposium afgesloten met een paneldiscussie FAÇADE SEPTEMBER

18

19 Symposium lichtte vooral geleverde en geplande inspanningen toe Na de diverse uiteenzettingen werd het symposium afgesloten met een paneldiscussie tussen Marc Dillen (VCB - Vlaamse Confederatie Bouw), Luc Peeters (VEA - Vlaams Energieagentschap), Peter Van Acker (OVAM - Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij) en Bart Verstraete (NAV - Vlaamse Architectenorganisatie) en ook dit leverde nog een aantal interessante vragen en opmerkingen op. Het symposium trok heel wat belangstellenden Op de vraag wat de panelleden verstaan onder een duurzaam gebouw gaf Marc Dillen wellicht het meest gepaste antwoord: Dat moet je aan onze kleinkinderen vragen. Duurzaamheid? Vraag het aan onze kleinkinderen! In de eerste plaats was het publiek nogal bezorgd over de eenduidigheid in het ganse duurzaamheidgebeuren. Ook tijdens de diverse presentaties van de resultaten van het onderzoek leek het soms meer op een fruitcompote waarbij appelen met peren, citroenen en andere vruchten werden vergeleken. Het is inderdaad zo dat men voorzichtig moet zijn met de gegevens van andere onderzoeken en databestanden en de diverse factoren waarmee rekening werd gehouden alvorens men onderlinge vergelijkingen kan trekken. Dat het transport zonder twijfel een belangrijke invloed heeft werd nog maar eens benadrukt door een toeschouwer die meedeelde dat het weinig zin heeft ons te concentreren op de duurzaamheid van materialen en gebouwen zolang er gemiddeld 80 vrachtwagenbewegingen per werf worden geteld. Op de vraag wat de panelleden verstaan onder een duurzaam gebouw gaf Marc Dillen wellicht het meest gepaste antwoord: Dat moet je aan onze kleinkinderen vragen. Vraag hen of ze het gebouw dat ze erven graag in ontvangst nemen of er eerder vanaf zouden willen zijn. Of het nog voldoet aan hun eisen en behoeftes en of ze er graag in willen wonen. Toch voegde Bart Verstraete er nog een kritische noot aan toe: Men moet er natuurlijk over waken dat alles in evenwicht is. Het heeft immers weinig zin een duurzaam en milieuvriendelijk huis te bouwen en bewonen wanneer dat ergens midden in een onherbergzaam gebied staat waar men dan continu met een energieverslindende terreinwagen naartoe moet rijden. Maar het duurzaam bouwen zit in een enorme stroomversnelling en vormt ook een niet te onderschatten last op de schouders van architecten en aannemers ze worden werkelijk overrompeld. Het E-peil wordt alsmaar verscherpt, men is net gewend aan en is net klaar met de eerste aanpassingen en veranderingen of er staat weeral wat nieuws voor de deur. Dat er een eenduidig meetinstrument moet komen om duurzaamheid in kaart te brengen, daar is iedereen het in elk geval over eens. Enkel de manier waarop en de tijdspanne waarbinnen dat moet gebeuren blijft nog een open vraag. Volgens Marc Dillen moet dat een maatstaf zijn die verteerbaar is voor iedereen, alle consumenten moeten weten waar het om draait en het moet dus bruikbaar zijn voor de gebruikers. Een goede communicatie van alle betrokken instanties is daarbij natuurlijk van zeer groot belang. Hij zou het allemaal graag zien gebeuren binnen het jaar, maar niet iedereen was even enthousiast. Ook al is de sector ervoor klaar om de niet te onderschatten technische opgave uit te voeren, men moet natuurlijk ook de bouwer nog weten te overtuigen. Na het slotwoord door de heer Johan Van Der Biest, ondervoorzitter van de Belgische Baksteenfederatie, werden de bezoekers nog uitgenodigd op een afsluitende receptie om duurzaam na te praten en het geheel van onderzoeksresultaten en presentaties wat te laten bezinken. FAÇADE SEPTEMBER

20 Gevelschade door weers- en omgevingsinvloeden Vlekvorming door oxidatie op gevels uit graniet De gevel vormt samen met het dak één van de gebouwonderdelen die het meest blootgesteld worden aan de weers- en omgevingsinvloeden, aan vervuiling en aan vlekvorming allerhande. In dit artikel spitsen we de aandacht toe op een bijzonder geval van vlekvorming op gevels uit voorbehandeld graniet. Daarnaast worden er enkele oplossingen voorgesteld om dergelijke schade te vermijden. Bij natuursteen wordt er een onderscheid gemaakt tussen interne vlekvorming, veroorzaakt door de reacties van bepaalde steenbestanddelen, en externe vlekvorming, teweeggebracht door een contact met een mogelijk vlekvormend product. De interne vlekvorming kan verder onderverdeeld worden in twee types : vlekvorming van type I, te wijten aan de aanwezigheid van ijzerzouten. Dit verschijnsel is het gevolg van de oxidatie van de ijzerhoudende mineralen, mica s of carbonaten die vervat zitten in de natuursteen. vlekvorming van type II, te wijten aan de aanwezigheid van organisch materiaal. Dit artikel gaat dieper in op de vlekvorming van type I die verschijnt op gevels uit voorbehandeld graniet. Deze vlekvorming kan zich op verschillende manieren manifesteren, naargelang van de afmetingen van de ijzerzouten : ofwel onder de vorm van roestbruine punten of vlekken bij mineralen met grote afmetingen ofwel onder de vorm van een diffuse geel tot bruine waas indien het gaat om zeer kleine en goed verspreide mineralen. Deze behandelingen vinden plaats in de groeve, alwaar de platen achtereenvolgens ondergedompeld worden in een bad met zoutzuur en zuurstofwater, om de vlekvorming in de steen te blokkeren. Ze zouden moeten leiden tot een snellere oxidatie van de ijzerzouten door het HCl en tot een verbleking van het buitenoppervlak van de steen door het H 2 O 2. Deze behandelingen houden evenwel risico s in wanneer de steen achteraf onvoldoende afgespoeld wordt met zuiver water en men nalaat de steen af te drogen om de behandelingsproducten te verwijderen. De analyse met een scanning-elektronenmicroscoop (SEM) heeft immers aangetoond dat er chloor (Cl) aanwezig was aan het steenoppervlak. Dit duidt op een ontoereikende verwijdering van de zure behandelingsproducten, wat kan leiden tot de corrosie van de verankeringen van de steen. Dit kan gepaard gaan met : een vermindering van de functionele karakteristieken (bv. vermindering van de mechanische sterkte) enerzijds het ontstaan van vlekken in de buurt van de verankeringen anderzijds. Vooral verankeringen uit roestvrij staal blijken gevoelig te zijn voor de aanwezigheid van chloriden. Door de trage verdamping van het water (regenwater of spoelwater van de behandeling met HCl en H 2 O 2 ) in de steen, kunnen de oxidatieproducten vanuit de massa naar het oppervlak migreren, zodat er vrij kort na de plaatsing roestbruine vlekken kunnen optreden. Op gevels met een zuidwestelijke Dergelijke vlekvorming door oxidatie komt voor in tal van natuursteensoorten (met name in graniet en basalt) en kan slechts moeilijk op veilige en duurzame wijze verwijderd worden. In het onderzochte geval ging het om een gevel uit lichtgekleurd Chinees graniet, dat volgens de microscopische analyse een grote hoeveelheid ijzeroxiden, ijzerhydroxiden en mangaan bevatte. Uit de ontvangen informatie bleek verder dat het een voorbehandeling gekregen had met zoutzuur (HCl) en zuurstofwater (H 2 O 2 ). Concentratie van bruine mineralen die verantwoordelijk zijn voor de vlekvorming. Dit springt sterker in het oog als de steen vochtig is (rechts). Men ziet eveneens een witte boord (pijl) van enkele millimeters breed, die waarschijnlijk terug te voeren is tot de behandeling met H 2 O FAÇADE SEPTEMBER 2010