Statenvoorstel nr. PS/2008/720.

Transcriptie

1 Statenvoorstel nr. PS/2008/720. Programmabegroting 2009 Datum GS-kenmerk Inlichtingen bij / mw. J. Welmers telefoon (038) Aan Provinciale Staten Onderwerp Programmabegroting 2009 Bijlagen I. Ontwerpbesluit nr. PS/2008/720. (bijgevoegd) II. Programmabegroting 2009 (bijgevoegd) III. Meerjarenraming met bijlagen (bijgevoegd) IV. Dynamische InvesteringsAgenda (bijgevoegd) V. Dynamische BeleidsAgenda Verkeer en Vervoer 2009 (bijgevoegd) VI. Wijziging van de Belastingverordening Overijssel (bijgevoegd) VII. Vergelijking doelen en indicatoren 2009 versus 2008 (bijgevoegd) 1 Samenvatting Hierbij bieden wij u de Programmabegroting 2009 aan. Deze programmabegroting geeft de vertaling van de Perspectiefnota Via deze begroting stelt u de kaders voor ons college voor het jaar 2009 vast. In het kader van de Jaarrekening 2009 zullen wij verantwoording afleggen over de daadwerkelijk gerealiseerde resultaten. Daarnaast treft u de concept-meerjarenramingen en bijlagen aan. Deze bevatten, merendeels wettelijk voorgeschreven, detailoverzichten. Bij deze begroting wordt eveneens de Dynamische Beleidsagenda verkeer en vervoer 2009 (DBA 2009) aan u aangeboden. Deze DBA 2009 betreft een voortzetting van de DBA Inleiding en probleemstelling Hierbij bieden wij u aan de Programmabegroting 2009 en de Meerjarenramingen / Bijlagen bij de begroting De programmabegroting bestaat uit: Inleiding en bestuurlijke samenvatting (hoofdstuk 1) Dynamische InvesteringsAgenda (hoofdstuk 2) Programmaplan (hoofdstuk 3) financieel beleid en bedrijfsvoering (de paragrafen, hoofdstuk 4) financiële begroting (hoofdstuk 5) provinciale organisatie (hoofdstuk 6) bijlagen

2 Daarnaast treft u de concept-meerjarenramingen en bijlagen aan. Deze bevatten detailoverzichten die merendeels wettelijk zijn voorgeschreven. Ook wordt bij deze begroting de Dynamische Beleidsagenda Verkeer en Vervoer (DBA) aan PS aangeboden. De DBA wordt, zoals vorig jaar ook dit jaar op verzoek van PS tegelijk met de begroting behandeld, zodat beide stukken in samenhang kunnen worden beoordeeld. Daarmee dient de DBA als inhoudelijke, gedetailleerde onderbouwing van de begroting. Verder geeft de DBA een doorkijk voor te ontwikkelen projecten in de jaren na Bij de bijgevoegde stukken worden nog de volgende opmerkingen geplaatst. 1. Ontwikkelingsreserve en Dynamische InvesteringsAgenda In de begroting zijn de Dynamische InvesteringsAgenda en de Ontwikkelingsreserve op diverse plaatsen opgenomen: in hoofdstuk 2 is een financieel overzicht van alle projecten opgenomen. in de financiële begroting (hoofdstuk 5) is de totale stand van de reserve toegelicht in de DIA bijlage wordt een totaal overzicht gegeven van alle in 2008 verstrekte informatie over de DIA. Voor de projecten uit de DIA is bij het opstellen van de Perspectiefnota 2009 geïnventariseerd in hoeverre reële investeringen in 2009 kunnen plaatsvinden. Deze bedragen zijn in de begroting 2009 verwerkt en worden aan de reserve onttrokken en naar het desbetreffende product overgeheveld. In de Perspectiefnota 2009 is per project al een (inhoudelijke) doorkijk gegeven voor het jaar 2009 en de daarop volgende jaren. Omdat de periode tussen het opstellen van de Perspectiefnota 2009 en de Begroting 2009 slechts beperkt is, en de wijzigingen navenant ook beperkt zullen zijn, heeft hierop geen actualiseringsslag plaatsgevonden. Aan de Programmabegroting 2009 is een aparte DIA bijlage toegevoegd. Deze bijlage geeft een overzicht van alle informatie over de DIA die in 2008 via de Perspectiefnota 2009, de Najaarsnota 2008 en in deze Programmabegroting is/wordt verstrekt. Hiermee ontstaat een apart boekwerk waarin de meest recente informatie over de DIA/Ontwikkelingsreserve wordt weergegeven. 2. Personele budgetten Dynamische InvesteringsAgenda Provinciale Staten hebben bij de behandeling van de begroting 2008 ingestemd om voor 2008 tot en met 2011 indicatief 2% van het totale beschikbare budget van de DIA-projecten in te zetten voor tijdelijke of externe personele capaciteit. De uitvoering daarvan is in handen gelegd van de directie. Bij de Perspectiefnota 2009 is besloten voor 2008 een bedrag van 2 miljoen beschikbaar te stellen voor dit doel. In 2008 zijn een groot deel van de vacatures ingevuld, veelal doorlopend tot Voorgesteld wordt om binnen de gestelde kaders van 2%, in de begroting 2009 over te gaan tot vaststelling van een deel van de personele budgetten voor de DIA voor 2009 tot en met Voor 2009 een bedrag van 1,1 miljoen, voor ,74 miljoen en voor ,44 miljoen. 3. Afwijkingen spelregels Ontwikkelingsreserve In afwijking van de geldende spelregels voor de Ontwikkelingsreserve is de bijdrage van Overijssel aan het bestuursakkoord IPO-Rijk voor de jaren 2010 en 2011 is geraamd en aan de reserve is onttrokken ( 20 miljoen per jaar). Het gaat hier om onomkeerbare lasten, waarvan de omvang en kasritme vaststaat. Daarnaast zijn aan personeelsgebonden kosten voor de jaren 2010 en 2011 zijn geraamd van 1,18 miljoen (zie ad2). Dit vloeit voort uit lange termijn verplichtingen die inmiddels op het personele vlak zijn aangegaan. 4. Budgettair Perspectief De basis voor de actualisering van het budgettair perspectief wordt gevormd door de vastgestelde begrotingssaldi bij het opstellen van de Perspectiefnota Ten opzichte van dat perspectief zijn de belangrijkste mutaties het gevolg van het accres van het provinciefonds, gewijzigde inzichten over de opbrengsten van uitgezette middelen en de actualisering van de jaarschijf

3 Dit resulteert in het volgende budgettair perspectief: bedragen x ADR * TOTAAL Vrije ruimte algemene dekkingsreserve conform Perspectiefnota Saldi meerjarenraming conform Perspectiefnota Actualisering begroting Autonome ontwikkelingen Overige mutaties Actualisering bestaand beleid Beschikbare budgettaire ruimte Mutatie storting Ontwikkelingsreserve Nieuw budgettair perspectief Daarnaast beschikbaar voor nieuw beleid: Bestuursperiode * Algemene dekkingsreserve Bij de Perspectiefnota 2009 kwam het budgettair perspectief voor de huidige bestuursperiode uit op nihil, terwijl voor 2012 een overschot werd verwacht van 15,05 miljoen. Het opstellen van de begroting heeft tot een aantal mutaties op het budgettair perspectief geleid. De autonome ontwikkelingen zijn toegenomen door een structureel accres van het Provinciefonds en de extra rente op uitgezette middelen. De overige mutaties bestaan uit een actualisering van de jaarschijf 2012, de beëindiging van het Meerjarenprogramma Externe Veiligheid Overijssel (MEVO), resultaat uit indexeringen, rente reserves/voorzieningen en afrondingsverschillen. Er hebben geen mutaties plaatsgevonden op grond van recente besluitvorming of aanvullende beleidsintensiveringen. De mutaties in het budgettair perspectief worden toegelicht in de paragraaf Door deze mutaties neemt de budgettaire ruimte bij de begroting 2009 per saldo toe met 27,7 miljoen (zie 1). Gelet op bestaande afspraken wordt de budgettaire ruimte, binnen de huidige bestuursperiode toegevoegd aan de Ontwikkelingsreserve tot deze reserve volledig is gevuld. Op basis van deze afspraken wordt 14,1 miljoen (zie 2) toegevoegd aan de Ontwikkelingsreserve. Na verwerking van de resultaten van de Najaarsnota in de primitieve begroting en deze storting is de Ontwikkelingsreserve volgestort. Conform de spelregels van de Ontwikkelingsreserve vallen de resterende middelen ( 28,7 miljoen) vrij ten gunste van de algemene middelen en kunnen worden ingezet voor nieuwe/aanvullende beleidsintensiveringen. Gedacht kan bijvoorbeeld worden aan de openstaande pm- posten uit de DIA en de discussie over de lange termijn investeringen. Hiervan is 7,1 miljoen beschikbaar binnen deze bestuursperiode (zie 3). 5. Vorm en structuur van de het programmaplan (hfd 3) De Programmabegroting 2009 is qua indeling van de programma s gebaseerd op &Overijssel! het Coalitieakkoord en de Programmabegroting Het provinciale beleid is neergelegd in zeven programma s, die de beleidsinhoudelijke kern van de begroting vormen. Per programma wordt een overzicht gepresenteerd van de hoofddoelstellingen, de bijbehorende sub-doelstellingen (wat willen we bereiken?) en per sub-doelstelling de bijbehorende prestaties (wat gaan we daarvoor doen?). De prestaties zijn in deze begroting meer expliciet opgenomen dan voorheen gebruikelijk was. In de begroting 2009 zijn de doelstellingen en indicatoren zodanig gekozen dat zo goed mogelijk wordt aangesloten bij de nieuwe accenten uit het Coalitieakkoord, rekening houdend met het lopende beleid. Bij het formuleren van indicatoren en kengetallen is waar mogelijk rekening gehouden met de opmerkingen die zijn gemaakt in de, in het voorjaar van 2008 gehouden, indicatorensessies met statenleden. Er zijn nieuwe doelstellingen en indicatoren opgenomen, maar ook doelstellingen en indicatoren uit de begroting 2008 verdwenen. Er is een conversietabel oud 3

4 naar nieuw gemaakt voor doelstellingen en indicatoren, die als bijlage aan dit voorstel is toegevoegd (bijlage VII). Ieder programma wordt afgesloten met een overzicht van de met dit programma gemoeide lasten en baten, uitgewerkt naar de diverse hoofddoelen. Hierbij is aangegeven wat binnen de totale bestedingen voor 2009 beschikbaar is vanuit de Ontwikkelingsreserve ten behoeve van de projecten uit de Dynamische Investeringsagenda. De programmabegroting is gericht op de essentie van de beleidvoornemens. Dit leidt ertoe dat sommige onderwerpen heel beknopt worden besproken. Een uitgebreidere beschrijving c.q. uitwerking daarvan is opgenomen in de Productbegroting, die door GS in november wordt vastgesteld. 5. Aggregatieniveau budgetten Tot nu toe waren in de begroting baten en lasten per subdoel opgenomen. Omdat in de begroting 2008 bij de meeste subdoelstellingen een raming ontbreekt en 10% van de subdoelstellingen identiek is aan de hoofddoelstellingen (in die gevallen is er 1 subdoelstelling), is er voor gekozen de begroting 2009 in te delen op hoofddoelstellingenniveau. Wij stellen u voor om de lasten en baten vast te stellen op het niveau van de aangegeven hoofddoelstelling. Dit betekent dat Provinciale Staten, in lijn met de dualiseringsgedachte, op hoofdlijnen wordt geïnformeerd en er minder begrotingswijzigingen nodig zijn om de in de begroting genoemde doelen te behalen.,hierdoor heeft het college van GS betere mogelijkheden om de budgetten te beheren. 6. Tarieven provinciale heffingen Het was gebruikelijk om de tarieven van provinciale leges en -heffingen jaarlijks aan te passen aan de kostenstijging door de tarieven te verhogen met het inflatiepercentage. Bij de perspectiefnota 2009 hebben wij de verhoging van de tarieven met uitzondering van de opcenten op de motorrijtuigenbelasting buiten beschouwing gelaten. Wij stellen u voor om de tarieventabel behorende bij de Belastingverordening - niet te wijzigen. Verder stellen wij voor om de tarieven eens per vier jaar aan te passen aan de inflatieindexering. Het eerstvolgende aanpassingsmoment zal zijn de begroting Hiermee zullen de tarieven van 2008 ook gelden voor 2009 en volgende jaren. Ten aanzien van de opcenten op de Motorrijtuigenbelasting stellen wij u voor om deze te verhogen met het inflatiepercentage door vaststelling van de wijziging van de Belastingverordening Overijssel, waarbij het aantal opcenten wordt gebracht op 78,5. 7. Dynamische Beleidsagenda verkeer en vervoer 2009 Bijgevoegd als onderdeel van de begroting is de Dynamische Beleidsagenda verkeer en vervoer 2009 (DBA 2009). De DBA 2009 is een actualisering van de DBA 2008 op basis van voortschrijdende inzichten en ontwikkelingen, zoals Openbaar Vervoer tactiek, de mobiliteitsaanpak door het Rijk, de Visie N-wegen in Rijksbeheer, de ontwikkelingen van een MIRT door het Rijk en (regionale) afspraken met het Rijk in het kader van het Landsdelig Overleg Oost Nederland. Nieuwe instroom van projecten in 2009 betreft verdere uitwerking OV-Tactiek zoals doorstroomassen OV in de stad; stadsdienst naar bedrijventerreinen; OV ambassadeurs en uitbreiden OV fiets. Op het gebied van vaarwegen betreft het uitvoering netwerkanalyses vaarwegen en binnenhavens en t.a.v. de provinciale wegen is een aantal nieuwe verkenningen knelpunten en/of onveilige wegsituaties opgenomen (kruispunt N332 Holterweg Okkenbroekstraat (Raalte) en een drietal kruispunten op de N732 Lossersestraat bij Enschede). De dit jaar uitgevoerde verkenning N348 Westdorplaan/Drosteweg (Raalte) laat zien dat het verstandig is thans alleen een kleine aanpassing aan de VRI uit te voeren in combinatie met groot onderhoud aan de weg en daarnaast een nieuwe verkenning op te starten waarbij de N348 bij Raalte in breder verband wordt onderzocht mede in relatie tot de ontwikkelingen van de N35, de verkeersafwikkeling op de kruising met de N332 en de plannen van de gemeente voor een zuidoostelijke rondweg. Op basis van de uitkomsten van de verkenning N349/aansluiting N746 bij Mariaparochie en het feit dat deze aansluiting niet meer als VOC is aangemerkt wordt, mede gezien de kosten van mogelijke verbetering, voorlopig geen vervolg voorgesteld voor aanpak van deze aansluiting. Op basis van monitoring en een ongevallenanalyse zal voor de volgende DBA worden bezien of alsnog tot aanpak van deze aansluiting moet worden overgegaan of aanpak van de aansluiting definitief kan worden afgevoerd. Een aantal projecten is in een andere fase opgenomen zoals de aanpak N733 traverse Lonneker (naar planuitwerking) en de N348 rondweg Wesepe (naar uitvoering). Daarnaast heeft een aantal 4

5 projecten, om diverse redenen, vertraging opgelopen. Dit is nader aangegeven bij de toelichting van de projectformulieren. Naast kleine aanpassingen van ramingen, heeft dit er toe geleid dat het vorige jaar voorziene tekort op de uitvoering van het MIT tot 2011 gelijke blijft. Naast het uitvoeringsprogramma voor 2009 geeft de DBA 2009 in hoofdstuk 5 (fasering) ook een doorkijk van projecten waar de provincie bij betrokken is c.q. aan werkt en die op de provincie afkomen. Het betreft o.m. wegenprojecten (N307 in relatie tot de N23, N340, N34, N35, N18, A1) openbaar vervoer projecten (uitvoering OV-tactiek), vaarwegen, fiets en mobiliteitsmanagement. Aangegeven is daarbij wanneer naar verwachting t.a.v. die projecten besluitvorming en/of actie door de provincie nodig is. Hiermee wordt aangesloten op het Coalitieakkoord & Overijssel. 7. OV Tactiek In de PS-vergadering van 25 juni jl. is door PS gevraagd bij de behandeling van de begroting 2009 terug te komen op de financiering van het OV en de bij behorende systematiek. Deze OV Tactiek vormt het kader voor de aanbestedingen van één busconcessie, één multimodale aanbesteding, één treinconcessie en drie regiotaxicontracten. De OV Tactiek geeft aan wat we willen bereiken binnen het OV en op welke manier we dat gaan doen. Voor de financiering van het OV wordt voorgesteld de structurele kosten voor de periode 2011 tot en met 2018 van circa 23,9 miljoen per jaar bij ongewijzigd beleid te financieren uit de BDU verkeer en vervoer. De structurele kosten voor de periode 2011 tot en met 2018 voor het doorzetten van de huidige DIA-projecten en de in de OV tactiek geformuleerde kwaliteit bedragen circa 2,8 miljoen per jaar. Op het gebied van de trein hebben wij ambities, zoals uitbreiding van de dienstregeling, die nog financieel vertaald dienen te worden. Voor het doorzetten van de huidige DIA-projecten en de ambities is nog geen financiële dekking. Deze kosten worden vooralsnog uit de BDU (e.e.a. afhankelijk van de ontwikkeling van de omvang van de BDU) verkeer en vervoer gefinancierd, zodat gestart kan worden met de voorbereiding van de aanbestedingen en zullen worden ingebracht ter nadere afweging bij de perspectiefnota N18 Voor de N18 hebben wij het voornemen om een bestuursovereenkomst te sluiten tussen Rijk en de landsdelige regio. Voor de totale financiering van de N18 is de verwachting dat vanuit de provincie Overijssel nog 9 miljoen aanvullend gefinancierd dient te worden. De bestuursovereenkomst wordt begin 2009 aan u voorgelegd, zodat de aanvullende financiering voor de N18 definitief geregeld kan worden. 9. Jeugdzorg Recentelijk is in IPO-verband met het Rijk onderhandeld over de uiterlijk ultimo 2009 te leveren prestaties (gericht op het uiterlijk ultimo 2009 wegwerken van de bestaande wachtlijsten en het opvangen van de groei in de vraag naar jeugdzorg) en het daarvoor benodigde budget. Het Rijk financiert met ingang van 2008 de kosten van de groei van de vraag en de provincies financieren eenmalig het wegwerken van de bestaande wachtlijsten. Het IPO heeft hiervoor een voorstel gemaakt van de kosten en de dekking per provincie. De overeenkomst met het Rijk is op 4 september 2008 in principe door het IPO-bestuur bekrachtigd. Voor de provincie Overijssel betekent dit een verhoging van de rijksdoeluitkering jeugdzorg met circa 7,2 miljoen (waarvan 3,4 miljoen structureel) en een incidentele inzet uit autonome middelen van 2,9 miljoen. Voorgesteld wordt dit bedrag te dekken binnen de bestaande DIA door het naar voren halen van de jaarschijven 2010 en 2011 van de tweede en derde pijler van het jeugdbeleidsprogramma Nieuwe bezems, waarvan de bedragen ( 2,5 miljoen respectievelijk 0,4 miljoen) door Provinciale Staten op 14 november 2007 op P.M. zijn gezet. Voor de onttrekking aan deze jaarschijven 2010 en 2011 zal in de komende P-nota een dekkingsvoorstel worden opgenomen. Voorstel Wij stellen u voor het ontwerpbesluit, opgenomen in bijlage I, vast te stellen. Gedeputeerde Staten van Overijssel, voorzitter, G.J. Jansen secretaris, H.A. Timmerman 5

6 Bijlage I Ontwerpbesluit nr. PS/2008/720. Provinciale Staten van Overijssel, gelezen het voorstel van Gedeputeerde Staten d.d kenmerk 2008/ besluiten: 1. in te stemmen met het nieuwe budgettaire perspectief als gevolg van financiële mutaties door autonome ontwikkelingen, wijzigingen van het Provinciefonds, extra rente opbrengsten, de actualisering van de jaarschijf 2012, de beëindiging van het MEVO, resultaat uit indexeringen, rente reserves/voorzieningen en afrondingsverschillen (zie hoofdstuk 5.2); 2. in te stemmen met de (vol-)storting van 14,1 miljoen in de Ontwikkelingsreserve en met de toevoeging van de resterende middelen ( 28,7 miljoen) ten gunste van de Algemene dekkingsreserve; 3. in te stemmen met de labeling en onttrekking van middelen uit de Ontwikkelingsreserve in begrotingsjaar 2009; 4. in afwijking op de geldende spelregels voor de Ontwikkelingsreserve wordt de bijdrage van Overijssel aan het bestuursakkoord IPO-Rijk voor de jaren 2010 en 2011 geraamd en aan de reserve onttrokken ( 20 miljoen per jaar) en worden de personeelsgebonden kosten voor de jaren 2010 en 2011 eveneens geraamd en aan de reserve onttrokken( 1,18 miljoen). 5. de budgetten vast te stellen op het niveau van hoofddoelstellingen; 6. de tarieven voor de provinciale leges en precariobelasting eens per vier jaar aan te passen (voor het eerst in 2012) en de tarieventabel 2008 ongewijzigd te handhaven; 7. de provinciale opcenten op de motorrijtuigenbelasting te bepalen op 78,5 opcenten door wijziging van de Belastingverordening Overijssel overeenkomstig het bijgevoegde voorstel (bijlage VI) 8. de Programmabegroting 2009 (inclusief bijlagen) vast te stellen en daarmee te bepalen als inhoudelijk en budgettair kader voor Gedeputeerde Staten; 9. de Meerjarenramingen te aanvaarden als grondslag voor het te voeren beleid. Zwolle, Provinciale Staten voornoemd, voorzitter, griffier, 6

7 Begroting Programmabegroting Vertrouwen, verbinden, versnellen september 2008

8 Begroting 2009 Programmabegroting Vertrouwen, verbinden, versnellen september

9 Colofon Datum september 2007 Oplage 225 exemplaren Fotografie Job Boersma, Zwolle Vormgeving Meindertsma reclame, Zwolle Druk Molenberg Repro BV, Zwolle Coördinatie en productie Eenheid Middelen Adresgegevens Provincie Overijssel Luttenbergstraat 2 Postbus GB Zwolle Telefoon Fax portal: website: provincie.overijssel.nl 2 Programmabegroting 2009 Provincie Overijssel

10 Inhoudsopgave 1 Inleiding 5 2 Dynamische investeringsagenda Ontwikkelingsreserve Dynamische investeringsagenda 11 3 Programmaplan Programma Kwaliteit van de leefomgeving Programma Impuls voor werk Programma Mobiliteit Programma Natuur en duurzaamheid Programma Water Programma Sociale infrastructuur, Cultuur en Jeugd Programma Daadkrachtig bestuur Paragrafen Provinciale heffingen Weerstandsvermogen Onderhoud kapitaalgoederen Financiering Bedrijfsvoering Verbonden partijen Grondbeleid Financiële begroting Actualisering budgettair perspectief Uitgangspunten Financiële positie Overzicht Baten & Lasten Algemene dekkingsmiddelen Personeelsgebonden kosten Dynamische investeringsagenda/ontwikkelingsreserve Incidentele lasten en baten Provinciale organisatie Provinciale Staten Dagelijks bestuur Ambtelijke organisatie Woordenlijst 189 Bijlagen 1 Prestatietabel pmjp Incidentele lasten per programma Meerjarenramingen met bijlagen (afzonderlijk bijgevoegd) 4 Dynamische Beleidsagenda Verkeer en Vervoer (afzonderlijk bijgevoegd) 5 Dynamische investeringsagenda (afzonderlijk bijgevoegd) Programmabegroting

11 4 Programmabegroting 2009 Provincie Overijssel

12 Hoofdstuk 1 Inleiding Het jaar 2009 is een zeer gezichtsbepalend jaar voor deze bestuursperiode. In 2009 draait de uitvoering van het coalitieakkoord &Overijssel! op volle toeren en zullen resultaten zichtbaar worden. Na een jaar van politieke hoofdlijnen en ideeën (2007), van concrete plannen en besluiten (2008) zal 2009 een jaar van uitvoering zijn waarin concrete resultaten van het provinciale beleid in de Overijsselse samenleving zichtbaar worden. In het afgelopen jaar zijn belangrijke kaders vastgesteld voor het economische beleid (Overijssel werkt!), het sociale beleid (Nieuwe Bezems, Samen &Overijssel!), duurzaamheid (Energiepact), cultuur en ruimte (Actieprogramma Cultuur en Ruimte) en provinciale deelnemingen (Deelnemingenbeleid Overijssel) en is een beslissende stap is gezet in de opstelling van de Omgevingsvisie. Soms is een langere aanloop nodig om tot uitvoering te kunnen komen. In het Coalitieakkoord neemt de DIA, de Dynamische Investeringsagenda, een centrale plaats in. De DIA bestaat vrijwel zonder uitzondering uit omvangrijke, veelomvattende projecten. Veel daarvan hebben betrekking op de fysieke infrastructuur. Dat betekent een lange en vaak gecompliceerde voorbereiding. Daardoor kunnen de meeste DIA-projecten niet in 4 jaar worden afgerond. Natuurlijk telt voor de Overijsselse burgers vooral het fysieke, tastbare resultaat van een project: ligt het nieuwe fietspad er nu en kun je een half uur eerder op je werk zijn? Zit het goed met de bescherming tegen hoog water? Hoef je op een goede dag niet langer tegen een verloederd bedrijventerrein aan te kijken? Maar bestuurlijk gezien is de voorbereiding die aan de realisatie van deze projecten voorafgaat minstens zo belangrijk: dan worden de concrete uitkomst, de betrokkenheid van partners en burgers en de financiële lasten(verdeling) bepaald! In 2009 zullen uw Staten over de meeste DIA-projecten onomkeerbare besluiten nemen. Ook daarom wordt 2009 een belangrijk jaar voor het provinciale bestuur. De prominente plaats van de DIA-projecten is ken merkend voor de verandering die zich in de positie, rol en takenpakket van de provincies aan het voltrekken is. Meer focus, sterker gericht op structurele voorzie ningen, met duurzame effecten voor de Overijsselse samenleving, zo laat deze veranderde rol zich samenvatten. Deze ontwikkeling is recent nog eens ge markeerd door de Commissie Lodders (focussen op het ruimtelijke, sociaal-economische en culturele domein), maar zij is al langer aan de gang en komt bij voorbeeld al volop naar voren in het Coalitieakkoord &Overijssel! Het Bestuursakkoord tussen rijk en provincies speelt in belangrijke mate in op deze veranderde rol en positie. Het akkoord is net voor het zomerreces 2008 door de staten van alle provincies bekrachtigd; er is in IPO-verband gewerkt aan een uitvoeringsplan voor de verschillende afspraken. Deze hebben betrekking op decentralisatie van een aantal rijkstaken en op medefinanciering van rijksdoelen (projecten) in de provincies, in Overijssel voor een bedrag van 20 miljoen per jaar voor de periode , onder meer in IJsseldelta. Provinciale Staten (hierna PS) zullen ook bij deze uitwerking worden betrokken; in ieder geval beslissen zij over de consequenties voor de provinciale begroting. Overigens menen wij, daarin gesterkt door de behandeling van het Statenvoorstel Heroriëntatie in PS op 14 november 2007, dat door het tot stand komen van het Bestuursakkoord een afzonderlijke heroriëntatie op het provinciale takenpakket zoals dat is bedoeld in het Coalitieakkoord verder overbodig wordt. In het afgelopen jaar zijn onder dat motto enkele kleine subsidieregelingen beëindigd of gebundeld en zijn taken van gesubsidieerde instellingen aangepast. Waar het rapport Lodders en het daarop in belangrijke mate gebaseerde bestuursakkoord al voorziet in het focussen van het provinciale takenpakket, denken wij dat een verdere zoektocht binnen onze provincie geen meerwaarde zal opleveren en zien daarom af van afzonderlijke nadere voorstellen op dit Inleiding 5

13 punt. Wel zullen wij, wanneer er aanleiding is beleid te herzien of nieuw beleid voor te stellen, steeds uitgaan van een robuust en consistent takenpakket van de provincie, geheel in de geest van het Bestuursakkoord. In die zin blijft heroriëntatie een ijkpunt. Ook de Omgevingsvisie zal deze lange termijnoriëntatie, met het accent op structurele en duurzame ontwikkeling, versterken. PS zullen de Omgevingsvisie in 2009 vaststellen. Ook omdat de nieuwe Wet op de ruimtelijke ordening inmiddels van kracht is zal het metier van de ruimtelijke ordening ingrijpend van karakter veranderen. Provincie en gemeenten komen in een nieuwe verhouding tot elkaar te staan. De Omgevingsvisie zal de provinciale rol inhoud geven. Het jaar 2009 zal sterk in het teken staan van gewenning van de partijen aan de nieuwe verhoudingen en hun rollen daarin. De Omgevings visie kent ook een investeringsprogramma, waarin de financiële consequenties van het beoogde ruimtelijke beleid op hoofdlijnen zijn aangegeven. We komen al met al te staan voor stevige opgaven, die de provincie niet alleen kan volbrengen. Gezamenlijk optrekken met partners, binnen en buiten de provinciegrenzen, uit overheid en bedrijfsleven zal ook na de huidige bestuursperiode het provinciebestuur kenmerken. Het motto &Overijssel! is ook in de toekomst onverminderd van kracht. Met name noemen we de samenwerking met Gelderland. In verschillende domeinen kunnen Overijsselse ambities niet los worden gezien van situaties en ontwikkelingen over de grens, in het bijzonder in Gelderland, of het nu gaat om mobiliteit, om economie/innovatie, over robuuste verbindingen/ EHS of over cultuur. Oost-Nederland maakt vergeleken met andere regio s een gunstige sociaal-economische ontwikkeling door en heeft veel mogelijkheden om die lijn door te trekken. Wij willen dat stimuleren en het komende jaar de samenwerking met Gelderland intensiveren op punten waar we gemeenschappelijke belangen hebben of waar een gezamenlijke aanpak meerwaarde heeft. Ook dan zal het veelal gaan over grote projecten, met een langjarig karakter. De lange looptijd van de DIA en andere, nog te verwachten projecten maakt het urgent een systeem te ontwikkelen voor langjarige investeringsbeslissingen. Over veel DIA-projecten moeten in 2009 en ook de jaren daarna besluiten worden genomen die doorwerken in de komende bestuursperioden, zowel beleidsinhoudelijk als financieel. Theoretisch gezien zouden die besluiten door de dan zittende Staten kunnen worden teruggedraaid, in de praktijk is dat geen optie. Met andere woorden, besluiten die door de nu zittende Staten (moeten) worden genomen beperken inhoudelijk en financieel de ruimte voor hun opvolgers. Maar om te kunnen voorzien in de maatschappelijke behoeften op dat moment zal er voor deze opvolgers wel de nodige ruimte moeten blijven. De omvang van die ruimte wordt mede bepaald door investeringsbeslissingen in het verleden in het hier en nu dus. De te maken afwegingen zijn lastig, omdat niet alle toekomstige maatschappelijke behoeften zo ver van te voren bekend zijn. Na de zomer hebben wij als college met elkaar gesproken over een afwegingskader, waarin zowel de inhoudelijke argumenten een plek krijgen, als ook de rol en positie van de Staten tot hun recht komen. Wij zullen u in het najaar van 2008 een notitie voorleggen om te komen tot afspraken hoe met dergelijke vragen en de daaronder liggende dilemma s om te gaan. De noodzaak om inhoudelijk en financieel zo n lange-termijnbenadering te ontwikkelen wordt nog klemmender in het licht van een mogelijke verkoop van de Essent-aandelen. Wat betreft de financiële positie van de provincie in die toekomstige situatie zijn verschillende scenario s denkbaar. Er zullen verstrekkende keuzen moeten worden gemaakt, niet alleen wat betreft het proces, de wijze waarop we tot beslissingen komen, maar meer nog in de inhoud, de doelen waarop we ons de komende periode gaan richten. De huidige DIA is in dat opzicht een voorbeeld van het soort vragen waarvoor de provincie zich de komende jaren vaker gesteld zal zien. Dat vraagt van ons college en van uw Staten meer dan ooit visie op de ontwikkeling van de Overijsselse samenleving, ook op termijn van jaar, durf om daarover beslissingen te nemen en daadkracht om die beslissingen uit te voeren. Samen met Gelderland wordt bezien hoe een gezamenlijk investeringsprogramma voor de langere termijn kan worden opgezet. Dat de ontwikkelingen bij de provincie hard gaan, willen we ook laten zien aan de burgers van Overijssel. Het is een feit dat bij de burgers de belangstelling voor wat de provincie doet niet groot is. En als ze de onderwerpen - zoals, natuur, economie, water, cultuur, mobiliteit wel belangrijk vinden, zijn ze niet bekend met de rol die de provincie speelt. Het verschijnsel is hardnekkig, maar wij weigeren ons daarbij neer te leggen. Openbaar bestuur betekent voor ons inzicht en transparantie bieden in de 6 Programmabegroting 2009 Provincie Overijssel

14 verantwoordelijkheden die we hebben en over de wijze waarop we die invullen. Zonder dat kan een democratie niet bestaan. We blijven daarin dan ook investeren. In 2008 is een publiekscampagne van start gegaan waarin we onze informatie aan de burgers toespitsen op de speerpunten uit het Coalitieakkoord: Samen met partners gaan we voor een duurzaam, veilig en bereikbaar Overijssel. Met de campagne willen we het profiel dat de provincie heeft bij de inwoners van Overijssel wezenlijk versterken. We informeren burgers niet alleen, we geven ze ook de gelegenheid beleid te beïnvloeden. Burgerparticipatie is een goed middel om de betrokkenheid van burgers bij de provincie vorm te geven, dat wij met overtuiging stimuleren omdat het vaak leidt tot nieuwe invalshoeken of verrassende oplossingen. Maar burgerparticipatie kan bestaande bevoegdheden niet overrulen en acties van burgers om het beleid in de door hen gewenste richting bij te stellen zullen dus niet altijd succes hebben. Beslissingen blijven in ons stelsel voorbehouden aan de democratisch gekozen organen; bij de provincie zijn dat PS. Zij hebben hun eigen afweging te maken en die kan anders uitvallen dan die van groepen burgers. Als dat zo is, is het wel zaak duidelijk te maken waarom en welke argumenten daarbij hebben gespeeld. De doorgaande ontwikkelingen in het externe beleid hebben hun consequenties voor de organisatie. Het herontwerpen en stroomlijnen van de een aantal belangrijke werkprocessen (vergunningverlening, handhaving, subsidieverlening, inkoop, juridische en financiële advisering, ICT-ondersteuning), afgesproken in het Coalitieakkoord, wordt in 2008 afgerond. In 2009 zal de nieuwe constellatie kunnen gaan draaien. De genoemde functies zijn dan gestandaardiseerd en gecentraliseerd in de organisatie. De besparingen die daaruit voortvloeien, en die de komende jaren in toenemende omvang zichtbaar worden, worden ingezet in de organisatie op de speerpunten van het coalitieakkoord. Projectmatig werken wordt in de provinciale organisatie steeds belangrijker. Belangrijke opgaven, uit de DIA, maar ook op andere terreinen, worden uitgevoerd in de vorm van speciale projecten, waarin ambtelijke deskundigen samenwerken over de grenzen van de traditionele eenheden heen. Projectmatig werken vraagt nieuwe competenties en werkwijzen. Om hierin te voorzien is medio 2008 een team Projecten en programma s ingesteld dat direct ressorteert onder de directie en waarin de voor grote projecten en programma s benodigde personele capaciteit en deskundigheid is gebundeld. Deze project- en programmaleiders en -ondersteuners kunnen worden ingezet op verschillende terreinen. Zij hebben ook tot taak hun kennis en ervaring met projectmatig werken over te dragen aan anderen in de organisatie. Een factor die de inrichting van de provinciale organisatie ongetwijfeld ook zal beïnvloeden is de invoering van de WABO, de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht. Daarin gaat het onder meer om verdergaande samenwerking tussen provincie en gemeenten bij toezicht en handhaving bij VROM-regelgeving. De beoogde invoering van de WABO per 1 januari a.s. is inmiddels een jaar opgeschoven. Wij zijn in overleg met de Overijsselse gemeenten en waterschappen over de vormgeving van de toe komstige samenwerking. Duurzame ontwikkeling is een belangrijke rode draad in het Coallitieakkoord. Deze rode draad loopt dus door de hele begroting. Een belangrijke uitwerking vinden we in het Energiepact in het progamma Natuur en duurzaamheid. Bij de ontwikkeling van de Omgevingsvisie speelt de bril van duurzame ontwikkeling, naast ruimtelijke kwaliteit, een heel belangrijke rol; bij de keuzes die we daarin gaan maken zullen de effecten in termen van duurzaamheid in beeld komen. Bij gebiedsontwikkelingsprojecten is integrale afweging een kenmerk van duurzame ontwikkeling. De keuze om stationsomgevingen aan te pakken, en om in te zetten op herstructurering en verduurzaming van de bestaande bedrijventerreinen, is een illustratie van de rode draad. In het pmjp kunnen in het bijzonder projecten als de duurzame locaties voor LOG s, het duurzaam ondernemen door middel van agrobiodiversiteit, en het stimuleren van biologische landbouw als speerpunten van duurzame ontwikkeling genoemd worden. De aandacht die in ons beleid voor het versterken van openbaar vervoer (kwaliteit, frequentie, informatie) en mobiliteit per fiets geschonken wordt draagt bij aan duurzaamheid. De wateropgaven worden door ons aangepakt op een manier die gekenmerkt wordt door het zoeken naar een duurzame balans tussen de belangen van mensen, milieu en markt. De sociale compenent in de duurzame driehoek geven we veel aandacht in het programma sociale infrastructuur en cultuur, in het bijzonder in de doelstelling Behouden en versterken van de sociale cohesie en participatie. Inleiding 7

15 8 Programmabegroting 2009 Provincie Overijssel

16 Hoofdstuk 2 Dynamische investeringsagenda & Ontwikkelingsreserve De Ontwikkelingsreserve majeure thema s/projecten (verder: Ontwikkelingsreserve) is ingesteld bij de Perspectiefnota 2007 voor dekking van uitgaven voor een aantal majeure projecten. Bij het opstellen van &Overijssel! Coalitieakkoord zijn de pijlers van de Ontwikkelingsreserve uitgebreid tot de Dynamische investeringsagenda. Gelet op het belang en de omvang van zowel DIA als Ontwikkelingsreserve zijn actuele overzichten daarvan een belangrijk onderdeel van elk planning- en controldocument. Spelregels Jaarlijks rapporteren GS in de Perspectiefnota over de actuele stand van zaken betreffende de Ontwikkelingsreserve. Tussentijdse besluitvorming door PS zal hierin worden verwerkt. Daarbij wordt een afgewogen en onderbouwd voorstel gegeven van de op dat moment per project bekende of voorgenomen labelingen en onttrekkingen. Binnen de in de Ontwikkelingsreserve benoemde claims kunnen PS (tenzij GS daartoe gemachtigd zijn) besluiten om (een deel van) de Ontwikkelingsreserve als dekkingsmiddel in te zetten. Het bijbehorende bedrag binnen deze reserve wordt dan vastgelegd c.q. gelabeld. Daarmee wordt de inzet van dit deel van de reserve onomkeerbaar. Ieder jaar besluiten PS bij de vaststelling van de begroting welke bedragen op basis van de hiervoor genoemde labeling in het eerstvolgende begrotingsjaar aan de reserve worden onttrokken. Dit betreft alleen dat deel dat als feitelijke uitgave voor het eerstvolgende begrotingsjaar wordt geraamd. De bedragen die in het eerstvolgende begrotingsjaar worden onttrokken, worden naar het bijbehorende programma in de begroting overgeheveld. Indien daartoe aanleiding bestaat, kunnen via afzonderlijke begrotingswijzigingen middelen uit de Ontwikkelingsreserve worden overgeheveld naar de begroting. De Ontwikkelingsreserve is expliciet bedoeld voor de projecten zoals genoemd in de Dynamische investeringsagenda. Zodra de reserve de benodigde omvang heeft bereikt, vinden geen verdere stortingen plaats. De benodigde omvang van de reserve is bepaald op basis van schattingen van voor de claims benodigde bedragen. Uitwerking van p.m.-posten en onderhandelingsresultaten leiden er toe dat de voorgenomen onttrekking dan wel benodigde omvang van de reserve wordt aangepast. Werkwijze begroting 2009 Voor de projecten uit de DIA is bij het opstellen van de Perspectiefnota 2009 geïnventariseerd in hoeverre reële bestedingen in 2009 kunnen plaatsvinden. Deze bedragen zijn in de begroting verwerkt en worden aan de reserve onttrokken en naar het desbetreffende product overgeheveld. Voor de jaren 2010 en 2011 is bij de programma s een indicatie opgenomen van de te verwachten investeringen in die jaren. Elk jaar zal bij de Perspectiefnota een nieuwe inschatting gemaakt worden van de bestedingen in de volgende jaren en vervolgens zal bij de begroting de eerstvolgende jaarschijf worden toegevoegd. De bijdrage van de provincie Overijssel aan het bestuursakkoord IPO-Rijk 2008 was toewijsbaar aan een tweetal onderwerpen uit de DIA. In het nieuwe bestuursakkoord worden onze bijdragen voor een veelheid van onderwerpen, ook buiten de DIA, aangewend. Opname van de bijdrage aan het Rijk in de Dynamische investeringsagenda is daarmee niet (meer) logisch. Omdat het wenselijk is om de bijdragen aan het Rijk uniform te behandelen, is de bijdrage voor 2008 uit de DIA verwijderd. Hiermee is de Ontwikkelingsreserve nu de financieringsbron is DIA & Ontwikkelingsreserve 9

17 van twee afzonderlijke zaken: de DIA en de bijdrage aan het bestuursakkoord Rijk IPO. Ten opzichte van eerdere jaren worden de Ontwikkelingsreserve en de Dynamische investeringsagenda daarom afzonderlijk gepresenteerd. 2.1 Ontwikkelingsreserve De ontwikkelingsreserve dient als financieringsbron van de DIA en de bijdrage aan het Rijk. De benodigde bedragen zijn als volgt. Actueel overzicht Dynamische investeringsagenda De meest actuele stand van de claims in de Dynamische investeringsagenda wijkt af van wat in de Najaarsnota 2008 is gepresenteerd. In onderstaand tabelletje worden de wijzigingen weergegeven. Bedragen x Wijzigingen in Dynamische investeringsagenda Bedragen x Financieringsbehoefte DIA en bijdrage aan het Rijk Omvang Dynamische investeringsagenda Bijdrage akkoord Rijk-IPO Totaal claims DIA Begroting Beginstand Najaarsnota Bijdrage akkoord Rijk-IPO Totaal claims DIA Begroting De pm-posten uit de DIA (gebiedsontwikkeling A1-corridor, maatregelen ontsluiting Zwolle en PVVP/DBA) zijn hierin nog niet ingevuld! Met tevredenheid kan worden gemeld dat de resultaten van het budgettair perspectief bij deze begroting, samen met de resultaten van de Najaarsnota 2008, leiden tot het bereiken van de volledige financieringsbehoefte. Dit betekent dat bij een ongewijzigde Dynamische investeringsagenda geen verdere stortingen nodig zijn. De opbouw van de stortingen ziet er als volgt uit. 10 Programmabegroting 2009 Provincie Overijssel

18 Bedragen x Stortingen totaal Perspectiefnota Begroting Perspectiefbrief Najaarsnota Vierde diverse-postenwijziging Begroting Jaarrekening Doorwerking 15 e t/m 20 e wijziging Perspectiefnota Najaarsnota Begroting Totaal Totaal cumulatief Jaarrekening, overige cijfers op begrotingsbasis 2 Cijfers niet in de primitieve begroting 2009 verwerkt In 2009 wordt een bedrag van 73,75 miljoen onttrokken voor de realisatie van de DIA-projecten. Conform de spelregels worden de onttrekkingen in 2010 en later geraamd in de betreffende begrotingen. Onttrekkingen aan de Ontwikkelingsreserve worden volgens de regel geraamd in het jaar dat ze benodigd zijn. In uitzondering hierop zijn de jaarlijkse bijdragen op grond van het bestuursakkoord tussen het Rijk en het IPO wel voor 2010 en 2011 geraamd en aan de reserve onttrokken. Dit omdat het onomkeerbare lasten zijn, waarvan de omvang en kasritme vaststaat. Deze bedragen vormen onderdeel van de DIA en worden als zodanig onttrokken aan de reserve. Een voorstel voor de verdeling van deze middelen over de diverse claims zal afzonderlijk aan PS worden aangeboden. Voor het meerjarig verloop van de Ontwikkelingsreserve verwijzen wij naar paragraaf Dynamische investeringsagenda Bij de behandeling van de Programmabegroting 2008 hebben PS besloten 2% van de toenmalige omvang van de DIA ( 482 miljoen) beschikbaar te stellen voor de personele uitvoeringskosten. Van dit bedrag ( 9,64 miljoen) is bij het opstellen van deze begroting 4,27 miljoen (44,3%) aan personeelsgebonden kosten geraamd. Hiervan wordt in 2008 en 2009 in totaal 3,09 miljoen onttrokken aan de reserve en is in uitzondering op de regel voor 2010 en 2011 in totaal 1,18 miljoen gereserveerd in afwachting van de raming van de onttrekkingen bij de betreffende begrotingen. In het navolgende overzicht is de meest actuele stand opgenomen van de DIA. Dit leidt tot verschillen met wat in de Najaarsnota 2008 is gemeld aan claims, toezeggingen en labelingen. Door het opnemen van de voor 2009 benodigde budgetten is ten opzichte van de Najaarsnota 2008 een bedrag van 37,83 miljoen extra gelabeld, waarvan 5,28 miljoen al eerder was toegezegd. Voor een inhoudelijke toelichting op de individuele projecten verwijzen wij naar wat daarover in de programma s is gemeld. DIA & Ontwikkelingsreserve 11

19 Overzicht Dynamische Investeringsagenda en Ontwikkelingsreserve majeure thema s en projecten Bedragen x Programma Claim Toezegging Gelabeld Resterende claim 1. Kwaliteit van de leefomgeving Stationsomgevingen Oldenzaal / Hengelo, Almelo, Deventer en Zwolle / Kampen Stationsomgevingen Steenwijk en Hardenberg Hoogwatergeul Kampen / gebiedsontwikkeling IJsseldelta Gebiedsontwikkeling Luchthaven Twente en omgeving Gebiedsontwikkeling Nijverdal / Koninklijke Ten Cate Gebiedsontwikkeling A 1-corridor p.m. p.m. Gebiedsontwikkeling Vriezenveen Voortzetting Grote Steden Beleid 2010 / 2011 (waaronder wijkcentra) Impuls voor werk Innovatie en kennisintensieve maakindustrie Gebiedsontwikkeling Kennispark Twente ICT - breedband / diensteneconomie Herstructurering bedrijventerreinen Mobiliteit x2 N 35 (provinciaal aandeel) - 1e fase N 340 (1e fase) N 18 (2x1 vrijliggend) Maatregelen ontsluiting Zwolle p.m. p.m. Aansluitingen A1 / A Brug Ramspol Hoogwaardig Openbaar Vervoer Zwolle - Kampen Laagdrempeliger Regiotaxi Doorstroming Openbaar Vervoer, 1e fase Kwartierdienst Deventer Milieuvriendelijk streekvervoer vanaf Reisinformatie op haltes Faciliteiten voor fietsen Benuttingsmaatregelen PVVP PVVP / Dynamische beleidsagenda p.m. p.m. 4. Natuur en Duurzaamheid Vitaal landelijk gebied (autonoom deel pmjp) Vitaal landelijk gebied (Groen Blauwe diensten) Versnelde realisatie ecologische hoofdstructuur Versnelde realisatie Nationale Landschappen IJsseldelta en Noordoost-Twente (tekort Rijksbijdrage) Energiepact Overijssel Waterbodems, teerput Vasse Water Uiterwaarden Olst Maatregelen waterkwaliteit en -kwantiteit Ruimte voor de Vecht, 1e fase Sociale infrastructuur en cultuur Sociale infrastructuur (jeugdzorg, sport, vrijwilligers en senioren) Sportaccommodaties Basisinfrastructuur culturele voorzieningen Landgoederenfestival Onweerstaanbaar Overijssel Streekcultuur Restauratie en revitalisering industrieel, cultureel en agrarisch erfgoed en kerken Doorontwikkeling Kulturhusen / vitaliteit kleine kernen Totaal periode Claim varieert tussen onderstaande bedragen Projecten na Innovatie en kennisintensieve maakindustrie Herstructurering bedrijventerreinen Totale claim op Ontwikkelingsreserve ) plus p.m. n.a.v. lopende MIT-gebiedsstudie 2) In de begroting is deze post gesplitst over Kwaliteit van de leefomgeving en Water. 12 Programmabegroting 2009 Provincie Overijssel

20 Overzicht Dynamische Investeringsagenda en Ontwikkelingsreserve majeure thema s en projecten Bedragen x Programma Reeds Begroting Te ramen besteed 2009 labelingen 1. Kwaliteit van de leefomgeving Stationsomgevingen Oldenzaal / Hengelo, Almelo, Deventer en Zwolle / Kampen Stationsomgevingen Steenwijk en Hardenberg Hoogwatergeul Kampen / gebiedsontwikkeling IJsseldelta Gebiedsontwikkeling Luchthaven Twente en omgeving Gebiedsontwikkeling Nijverdal / Koninklijke Ten Cate Gebiedsontwikkeling A 1-corridor Gebiedsontwikkeling Vriezenveen Voortzetting Grote Steden Beleid 2010 / 2011 (waaronder wijkcentra) 2. Impuls voor werk Innovatie en kennisintensieve maakindustrie Gebiedsontwikkeling Kennispark Twente ICT - breedband / diensteneconomie Herstructurering bedrijventerreinen Mobiliteit x2 N 35 (provinciaal aandeel) - 1e fase N 340 (1e fase) N 18 (2x1 vrijliggend) Maatregelen ontsluiting Zwolle Aansluitingen A 1 / A Brug Ramspol Hoogwaardig Openbaar Vervoer Zwolle - Kampen Laagdrempeliger Regiotaxi Doorstroming Openbaar Vervoer, 1e fase Kwartierdienst Deventer Milieuvriendelijk streekvervaoer vanaf Reisinformatie op haltes Faciliteiten voor fietsen Benuttingsmaatregelen PVVP PVVP / Dynamische beleidsagenda 4. Natuur en Duurzaamheid Vitaal landelijk gebied (autonoom deel pmjp) Vitaal landelijk gebied (Groen Blauwe diensten) Versnelde realisatie ecologische hoofdstructuur Versnelde realisatie Nationale Landschappen IJsseldelta en Noordoost-Twente (tekort Rijksbijdrage) Energiepact Overijssel Waterbodems, teerput Vasse Water Uiterwaarden Olst Maatregelen waterkwaliteit en -kwantiteit Ruimte voor de Vecht, 1e fase Sociale infrastructuur en cultuur Sociale infrastructuur (jeugdzorg, sport, vrijwilligers en senioren) Sportaccommodaties Basisinfrastructuur culturele voorzieningen Landgoederenfestival Onweerstaanbaar Overijssel Streekcultuur Restauratie en revitalisering industrieel, cultureel en agrarisch erfgoed en kerken Doorontwikkeling Kulturhusen / vitaliteit kleine kernen Totaal periode DIA & Ontwikkelingsreserve 13

21 Toelichting op de tabel In de kolom Toezegging worden de bedragen vermeld waarover PS een specifiek besluit genomen hebben. Het kan dan gaan over (een deel van) de voorziene claim. Het gaat hier om richtbedragen die worden meegegeven bij onderhandelingen met andere partners of waarvoor GS de opdracht krijgt deze gedetailleerder uit te werken. Deze bedragen scheppen weliswaar verwachtingen, maar binden ons juridisch nog niet aan andere partijen. Dat er in de meeste gevallen wel sprake is van een bestuurlijke binding spreekt voor zich. PS hebben de mogelijkheid om het uiteindelijke onderhandelingsresultaat niet te aanvaarden. In die zin is er geen sprake van een onomkeerbare toezegging en dus niet van labeling. Dit is anders bij de bedragen die zijn vermeld in de kolom Gelabeld. Hier staan de bedragen die PS hebben gelabeld. Het gaat daarbij om besluiten van PS die de financiële inzet en de te leveren prestaties duidelijk omschreven weergeven en waarmee we ons binden aan externe partijen. Daarmee wordt de inzet onomkeerbaar. De externe partijen kunnen gevormd worden door het Rijk, gemeenten, waterschappen, marktpartijen e.d. Aan het besluit ligt dan ook een contract of overeenkomst ten grondslag of een plan met specifieke doelen, middelen en tijdsvolgorde. Het labelen van een toezegging vermindert de toezegging binnen een claim ten gunste van het totaal gelabelde bedrag. Overigens hoeft de vermindering van de toezegging niet één op één te lopen met de verhoging van het gelabelde deel van de claim. In de kolommen Reeds besteed, Begroting 2009 en Nog te ramen worden respectievelijk de delen van de labelingen weergegeven die in 2006 en 2007 zijn besteed en in 2008 zijn geraamd, bestedingen in de Begroting 2009 die nu worden voorzien en bedragen die - als resultante - nog in 2010 en later nog in de exploitatie opgenomen moeten worden. 14 Programmabegroting 2009 Provincie Overijssel