Fit for Work - achtergrondinformatie Maatschappelijke ontwikkelingen rond werk en gezondheid

Transcriptie

1 Fit fr Wrk - achtergrndinfrmatie Maatschappelijke ntwikkelingen rnd werk en gezndheid 26 april 2013 Samenvatting Er zijn ntwikkelingen p het gebied van maatschappelijke wet- en regelgeving die effect hebben p het aan het werk kunnen zijn f blijven met een spier- f gewrichtsaandening: - Kmende jaren vindt er decentralisatie plaats in het sciale dmein van zrg en werk - Gemeenten krijgen na decentralisatie integraal verantwrdelijkheid vr de uitvering van nieuwe taken, zals: a. Participatiewet: tt het jaar 2026 meten er extra banen zijn gerealiseerd vr mensen met een werkbeperking. De wet is een bundeling van de bijstand, Wajng en sciale werkplaatsen in een regeling. b. Wm tewijzing van hulp f ndersteuning. Waarbij gemeenten andere accenten leggen bij vergeding f tewijzen van ndersteuning. Dit brengt mgelijk risic van pstcdezrg met zich mee. Ok mdat een aantal zaken die nu geregeld zijn in de AWBZ vergaan naar de Wm. Veel mensen hebben vrmen van ndersteuning ndig, k m aan het werk te kunnen blijven. c. Overname van UWV taken bij het begeleiden van mensen met een gedeeltelijke arbeidsngeschiktheidsuitkering f WW p zek naar werk in de vrm van Werkpleinen en WerkgeversServicepunten. - Decentralisatie gaat in vanaf 1 januari 2015, met eerste stappen in Overheid ziet te p cntrle juiste uitvering van de wetgeving dr gemeenten. - Het kabinet ziet een driedeling vr zich gebaseerd p de inhud van de te decentraliseren taken: dr alle gemeenten, dr grtere gemeenten f bvenreginaal, landelijk. Mgelijk aangevuld met decentralisatiewetgeving met vastlegging van deze taken. - Overheid ntwikkelt instrumenten hiervr zals een handreiking f leidraad vr inkp f indicatie instelling. Dit bevrdert een delmatige inzet van middelen. Indeling dcument De vlgende bladzijden bieden uitgebreidere infrmatie ver de vrgenmen wetgeving en de ntwikkelingen daarin. De infrmatie beperkt zich tt relevante passages vanuit het perspectief van werken met een chrnische aandening. De indeling van het dcument is: 1. Sciaal akkrd 2. Participatiewet 3. UWV en gemeenten 4. WMO 5. AWBZ 6. Dencentralisatie in het sciale dmein Maatschappelijke ntwikkelingen werken met chrnische aandening blz 1 van 8

2 1. Sciaal akkrd - 11 april 2013 Het sciaal akkrd in het krt: Akkrd van kabinet en sciale partners ver een mix van maatregelen gericht p stimuleren van ecnmisch herstel en herziening en werkgelegenheid dr veranderingen in de sciale infrastructuur p de arbeidsmarkt. Van werk naar werk: De verantwrdelijkheid ligt bij werkgevers en werknemers die actief werklsheid meten vrkmen en zich meten inzetten p van werk naar werk. Ontslag: Eén vrgeschreven rute vr ntslag via het UWV met gelijke behandeling realiseren bij bedrijfsecnmische redenen f langdurige arbeidsngeschiktheid. De rute via de kantnrechter geldt dan alleen bij persnlijke redenen vr ntslag zals een cnflict. Werknemers vr wie ntslag dreigt, krijgen recht p een vergeding vr schling vr een nieuwe baan. De hgte van deze zgenaamde transitievergeding is afhankelijk van het aantal gewerkte jaren en geldt vr werknemers met minimaal twee jaren dienstverband. Vr 50 plusser kmt er een vergangsregeling. WW Vanaf 2016 wrdt de (publiek gefinancierde) WW peride met een maand per kwartaal teruggebracht zdat deze vanaf 2019 maximaal twee jaar bedraagt in de ca kunnen werkgevers en werknemers aanvullende WW afspraken maken Flexwerkers: De psitie van werknemers met tijdelijke cntracten wrdt versterkt drdat een vast cntract eerder in beeld kmt en schijncnstructies harder aangepakt wrden. Arbeidshandicap: Ondernemers gaan mensen extra met een arbeidsbeperking aan een baan helpen. De verheid extra. Verder zijn er afspraken gemaakt ver pensien en verhging van de AOW leeftijd. Status van het akkrd Het sciaal akkrd met ng wrden gedgekeurd dr de achterbannen van de rganisaties van werkgevers en werknemers. Er is p dit mment sprake van een nderhandelaarsakkrd. Het kabinet gaat het parlement steun vragen vr de gemaakte afspraken. De vrstellen zullen daarna, in verleg met sciale partners en parlement, verder wrden uitgewerkt in wetgeving. Brn: Rijksverheid, 11 april Maatschappelijke ntwikkelingen werken met chrnische aandening blz 2 van 8

3 2. Participatiewet bevrdert re-integratie per 1 januari 2014 De wet is gericht p meer mensen met een arbeidshandicap aan het werk. Uit het sciaal akkrd van het kabinet met de sciale partners (11 april 2013) vleit vrt dat: werkgevers in de markt (inclusief zrg) zich garant meten stellen vr extra banen in 2014 en extra banen in 2015 plpend met banen per jaar naar extra per jaar in 2020 tt in 2026 een maximum van extra werkenden is bereikt. De verheid helpt aanvullend mensen extra aan het werk. Deze afspraken wrden gemnitrd; in de jaren 2015 en 2016 meten extra banen zijn gerealiseerd in de marktsectr. Als uit de meting in 2016 blijkt dat er in deze twee jaren niet minimaal banen zijn gerealiseerd, zal, na verleg met sciale partners en gemeenten, het wettelijke qutum wrden geactiveerd. Het wettelijk qutum dat mgelijk per 2016 wrdt ingesteld, hudt in dat: 5% van de banen binnen bedrijven ingevuld wrdt dr mensen met een arbeidshandicap. Dit qutum geldt vr grte werkgevers met 25 f meer werknemers Werkgevers kunnen een bete krijgen als zij zich hier niet aan huden. Gemeenten krijgen verantwrdelijkheid vr de uitvering van de wet Hfdpunten Participatiewet In de Participatiewet vegt het kabinet de Wet werk en Bijstand, de Wet sciale werkvrziening en een deel van de Wajng samen. De nieuwe wet hudt in grte lijnen het vlgende in: Wajng Een Wajng-uitkering is per 1 januari 2014 alleen ng mgelijk vr mensen die helemaal niet meer kunnen werken ( vlledig en duurzaam arbeidsngeschikt ). Wie ng wel kan werken, valt dan nder de Participatiewet. Wie nu al een Wajng-uitkering ntvangt, wrdt niet herkeurd. De uitkering wrdt niet verlaagd. Wsw Per 1 januari 2014 veranderen de vrwaarden vr een plaats in de sciale werkvrziening. Wie nu in een sciale werkplaats werkt, wrdt niet herkeurd. Gemeenten kunnen vanaf 1 januari 2014 zelf beschutte werkplekken (werken nder begeleiding) scheppen. Zij krijgen hiervr geld van de Rijksverheid. Op z n werkplek kan iemand het wettelijke minimumln verdienen. Lndispensatie Vr iedereen die straks nder de Participatiewet valt (mensen met bijstand, Wajng, Wsw) geldt het systeem van de zgeheten lndispensatie. Dit betekent dat iemand nder vrwaarden nder het minimumln aan de slag kan. Dat is altijd tijdelijk. Uiteindelijk meten ln plus aanvullende uitkering samen even hg zijn als het minimumln. Ok p dit punt met de nieuwe wet ng verder wrden uitgewerkt. Maatschappelijke ntwikkelingen werken met chrnische aandening blz 3 van 8

4 Reginale werkbedrijven Er kmen 35 reginale Werkbedrijven die zrgen dat mensen met een arbeidsbeperking bij reguliere werkgevers aan het werk gaan. Deze Werkbedrijven - waarin gemeenten en sciale partners samenwerken - wrden de nieuwe schakel tussen werkgevers en mensen met een arbeidsbeperking. De Werkbedrijven zrgen vr begeleiding p de werkplek en bepalen, in samenspraak met de betrkken werkgevers, de lnwaarde van werknemers. Werkgevers betalen de werknemers dan vlgens de ca vr hun bedrijf en krijgen het verschil tussen de vastgestelde lnwaarde en het wettelijke minimumln van de verheid terug, in de vrm van lnkstensubsidie. Gemeenten rganiseren via de Werkbedrijven beschut werk vr mensen met een arbeidsbeperking die meer ndersteuning ndig hebben dan van een reguliere werkgever mag wrden verwacht. De Werkbedrijven rganiseren vanaf 1 januari 2015 beschut werk vr mensen met een arbeidsbeperking. De Wajng blijft wel bestaan, maar alleen vr jnggehandicapten die nit zullen kunnen werken. Status van de wet Het gaat hier m vrgenmen beleid. De Participatiewet met ng verder uitgewerkt wrden. Daarna zal de Tweede Kamer het vrstel behandelen. Na gedkeuring dr de Tweede Kamer met de Eerste Kamer het wetsvrstel behandelen en gedkeuren. De streefdatum vr inwerkingtreding is 1 januari 2015, nadat de Tweede en Eerste Kamer het wetsvrstel hebben gedgekeurd en de wet in het Staatsblad is gepubliceerd. Brn: Rijksverheid, 26 februari Brn: Rijksverheid, 24 april Maatschappelijke ntwikkelingen werken met chrnische aandening blz 4 van 8

5 3. UWV en gemeenten Werkpleinen van werk naar werk Het gaat bij de samenwerking tussen UWV en gemeenten m: het frmuleren van een reginaal arbeidsmarktbeleid het gezamenlijk uitvering geven aan de werkgeversdienstverlening in de 35 arbeidsmarktregi's het gebruik van één registratiesysteem vr werkzekenden en vacatures en Het leveren van sciaal medische rdelen en adviezen Met gemeenten wrdt de samenwerking gezcht m p termijn te kmen tt een gezamenlijke backffice functie. Brn: Jaarplan UWV In: UWV magazine april 2013 Begeleiden van werk naar werk Dit gaat ver het begeleiden van werk naar werk met mensen die recht hebben p een uitkeringsverzekering zals WW f WIA/WGA. In het krt de ntwikkelingen van : UWV zrgt vr een digitale inschrijving en digitale ndersteuning bij het zeken naar werk. Ondersteuning via een Werkplein wrdt een aanvulling hierp. Vr klanten van UWV geldt dat zij alleen p afspraak bij een Werkplein terecht kunnen. Ism met gemeenten richt UWV zich p 30 Werkpleinen in 35 arbeidsmarktregi s. Het del is herkenbaar te zijn vr werkgevers. Er kmen k reginale WerkgeversServicepunten en een landelijk WerkgeversServicepunt. De verige70 werkpleinen die er nu zijn blijven wel f niet bestaan p besluit van de gemeente. Gemeenten en UWV gebruiken 1 landelijk systeem m werkzekenden en vacatures te registreren. Het vinden van werkzekenden en vacatures met via het landelijke systeem ged zijn geregeld. UWV vernieuwt samen met de gemeentelijke kepelrganisaties Divsa en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) de dienstverlening aan werkzekenden en werkgevers. De bezuinigingen, de hervrmingen van de sciale zekerheid en de kmst van nieuwe taken raken k de gemeenten. Het is belangrijk elkaar te versterken en ptimaal gebruik te maken van elkaars expertise. Brn: UWV, 26 februari Maatschappelijke ntwikkelingen werken met chrnische aandening blz 5 van 8

6 4. Wm Wet Maatschappelijke Ondersteuning De wet in het krt: Regelt dat mensen met een beperking de vrzieningen, hulp en ndersteuning krijgen die ze ndig hebben. Het kan gaan m uderen, gehandicapten f mensen met psychische prblemen. Gemeenten veren de Wm uit. De burger dient een aanvraag in bij de gemeente, bijvrbeeld bij het Wm-lket, Zrglket f Lket Wegwijs. De gemeente bepaalt f en welke vrm van ndersteuning iemand krijgt. Iedere gemeente legt andere accenten. Het is mgelijk m een pgb, een persnsgebnden budget aan te vragen uit de Wm. Daarmee kan de burger zelf de hulp waar hij recht p heeft inhuren. Bij zrg in natura regelt de gemeente de zrg vr de burger. Begeleiding en verzrging vallen nu ng nder de AWBZ. Gemeenten kunnen beter inspelen p lkale mstandigheden en de zrgbehefte van cliënten. Daarm wil het kabinet dat de gemeente vanaf 2015 ndersteuning, begeleiding en verzrging aan huis levert. Deze taken vallen dan nder de Wm. Vrbeelden van hulp en vrzieningen Wm hulp bij het huishuden, zals pruimen, schnmaken en ramen zemen. Vanaf 2015 kmen cliënten vr huishudelijke hulp in aanmerking als ze dit echt ndig hebben en het niet zelf kunnen betalen. De gemeente beslist hierver. aanpassingen in de wning zals een traplift f een verhgd tilet; verversvrzieningen in de regi vr mensen die slecht ter been zijn en niet met het penbaar verver kunnen reizen (bijvrbeeld de taxibus f een sctmbiel); ndersteuning aan vrijwilligers en mantelzrgers; hulp bij het pveden van kinderen; rlstel en maaltijdverzrging (tafeltje dekje). Vanaf 2015 valt persnlijke verzrging nder de Wm Vrzieningen die niet nder de Wm vallen Hulpmiddelen vr tijdelijk gebruik zals krukken, een rllatr f een duchestel. Deze gaan via de thuiszrgwinkel, het thuiszrguitleenmagazijn f de zrgverzekeraar. Wningaanpassingen niet vr de eigen wning maar bv vr caravan f vakantiehuis. Algemeen gebruikelijke vrzieningen, zals eenhendelmengkranen f een fiets met een hulpmtr. Dit zijn vrzieningen waarver u k znder uw handicap f beperking zu kunnen beschikken, f vrzieningen die aangepast niet veel duurder zijn. Persnlijke verzrging, zals hulp bij het pstaan, duchen, scheren, aankleden, eten en drinken. Persnlijke verzrging krijgt u verged uit de Algemene Wet Bijzndere Ziekteksten (AWBZ). Vanaf 2015 valt persnlijke verzrging wel nder de Wm. Brn: Rijksverheid, 26 april Maatschappelijke ntwikkelingen werken met chrnische aandening blz 6 van 8

7 5. AWBZ - de Algemene Wet Bijzndere Ziekteksten De wet in het krt: Alle burgers zijn nu via de AWBZ autmatisch verzekerd vr langdurige zrg, thuis f in een zrginstelling. Het kabinet wil de AWBZ vanaf 2015 ingrijpend hervrmen. Alleen de zwaarste, langdurige zrg blijft binnen de AWBZ. Lichtere zrg en ndersteuning zal nder de Wet maatschappelijke ndersteuning (Wm) gaan vallen. Zrg vr mensen met een psychiatrisch prbleem nder de zrgverzekering. Gemeenten: zrg aan huis. Gemeenten gaan de ndersteunende zrg aan huis uitveren, zals begeleiding en persnlijke verzrging. Cliënten kmen alleen ng in aanmerking vr huishudelijke hulp via de gemeente als ze een laag inkmen hebben. Zrgverzekeraars: medische zrg: Zrgverzekeraars nemen de medische zrg uit de AWBZ ver: verpleging en langdurige geestelijke gezndheidszrg. Rijksverheid: langdurige zrg. De zwaardere zrg vr uderen en gehandicapten in instellingen blijft binnen de AWBZ. Dit is de zrg waartegen mensen zichzelf niet kunnen verzekeren. Deze cliënten gaan wel een hgere eigen bijdrage betalen. Veranderingen persnsgebnden budget 2013 In 2013 kmt er extra geld vr het persnsgebnden budget (pgb) vanuit de AWBZ beschikbaar. Hierdr kan iedereen met een AWBZ-indicatie vr persnlijke verzrging en/f verpleging in 2013 vr een persnsgebnden budget in aanmerking kmen. Mensen met een AWBZ-indicatie vr begeleiding kunnen alleen bij een indicatie van 10 uur f meer per week een pgb krijgen. Uitleen hulpmiddelen in 2013 alleen ng via zrgverzekering en gemeente De uitleen van hulpmiddelen verdwijnt per 1 januari 2013 uit de AWBZ. Hulpmiddelen zijn dan alleen ng ndergebracht in de Zrgverzekeringswet (Zvw) en de Wet maatschappelijke ndersteuning (Wm). Bvendien vallen per 1 januari 2013 de eenvudige lphulpmiddelen (zals rllatr, lprek, kruk en wandelstk) niet meer nder aanspraak van de Zvw, de AWBZ en de Wm. Brn: Rijksverheid, 26 april Maatschappelijke ntwikkelingen werken met chrnische aandening blz 7 van 8

8 6. Decentralisatie in het sciale dmein - zrg, ndersteuning, werk en inkmen In het krt: Het decentraliseren en samenbrengen van participatievrzieningen bij gemeenten, vral die p het terrein van zrg en ndersteuning en werk en inkmen. Het uitgangspunt is dat gemeenten meer integraal en samenhangend beleid veren en daarmee de werkprcessen rndm een hulpvraag gericht efficiënter te rganiseren zijn. Z kmen maatschappelijke participatie en arbeidsparticipatie in een hand te liggen, waardr maatschappelijke participatie makkelijker kan leiden tt arbeidsparticipatie. Het bundelen van budgetten die bedeld zijn m de participatie in de maatschappij te bevrderen tt een integraal budget is een van de nderdelen van de integratie en het ntschtten van de drie klmmen in het gemeentefnds. Met de decentralisaties in het sciale dmein wrden gemeenten de eerstverantwrdelijke verheidslaag vr de nderwerpen werk, zrg en jeugd. Het uitgangspunt van het kabinet is het maximaal faciliteren en stimuleren van de zelfredzaamheid van de burger. Gede ndersteuning en - ng belangrijker - gede gezndheid en actieve deelname aan de maatschappij zijn namelijk niet alleen een zaak van de verheid. Burgers zijn samen met hun netwerk in de eerste plaats zelf verantwrdelijk. De decentralisatie lpt samen p met het samenvegen van gemeenten naar p termijn alleen ng maar gemeenten van in beginsel inwners. Waarbij wel ruimte wrdt gebden vr maatwerk p basis van bevlkingsdichtheid f de gegrafische cntext. De decentralisaties stellen frse eisen aan de uitveringskracht van gemeenten: bestuurlijke, ambtelijke en financiële slagkracht en de beschikbaarheid van capaciteit en expertise m deze taken adequaat uit te veren en deze integraal aan te bieden. De eerste decentralisaties in het sciale dmein vinden plaats in Vrstel van kabinet: driedeling p basis van te decentraliseren taken 1. Taken die dr alle gemeenten kunnen wrden uitgeverd. Bijvrbeeld gemeentelijke eerstelijnszrg en het bieden van een lketfunctie vr de burger. 2. Taken die vragen m een uitvering p een niveau van minimaal ca inwners, met ruimte vr maatwerk. Zals taken p het terrein van inkp. Gemeenten maken al deel uit van samenwerkingsverbanden zals een gezamenlijke sciale dienst, een gezamenlijke sciale werkvrziening f de uitvering van de Wm. 3. Taken die vragen m uitvering p bvenreginaal niveau, f zelfs p prvinciaal f landelijk niveau. Zals de inkp van zeer specialistische taken en dienstverlening en samenwerking p het niveau van de arbeidsmarkt en zrg vr de jeugd. Meer cliëntgericht Gemeenten zijn reeds bezig zijn met een meer cliëntgerichte werkwijze in het prject De Kanteling in de Wm. Met als kernelementen meer tijd vr het eerste gesprek, waarin de situatie van de burger, diens beperkingen en mgelijkheden en de mgelijke plssingen wrden bekeken. Dit is het gesprek rnd de keukentafel. Tijdens dit gesprek wrdt k nadrukkelijk de verbinding gelegd met andere (leef)dmeinen, zals jeugd, werken, wnen en nderwijs. De eerste aanwijzingen zijn dat een integrale werkwijze effect heeft en k kstenbesparend werkt. Z gaat het beter met kwetsbare gezinnen, neemt de veiligheid in huis en p straat te, en neemt de verlast in de wijk af wanneer deze integrale aanpak gehanteerd wrdt. Brn: Rijksverheid Brief ver decentralisaties in het sciale dmein, 19 februari Maatschappelijke ntwikkelingen werken met chrnische aandening blz 8 van 8