Arthroscopie Enkel. Informatie over de gang van zaken rondom een kijkoperatie van de enkel

Transcriptie

1 Arthroscopie Enkel Informatie over de gang van zaken rondom een kijkoperatie van de enkel Bestandsnaam 5.2.BI.001b Arthroscopie enkel Pagina 1 van 10

2 Inhoudsopgave AVE Orthopedische Klinieken Inleiding Anatomie van de Enkel Kijkoperatie van de enkel/ arthroscopie Letsel in het enkelgewricht Kraakbeenletsel Impingement achterzijde (Balletdansers enkel) Wanneer adviseert een orthopedisch chirurg een arthroscopie Doel van de operatie Operatie: de arthroscopie Eventuele complicaties Polikliniekbezoek en vóóronderzoeken Wat kunt u voor opname thuis regelen? Hulpmiddelen Fysiotherapie Ergotherapie Ontharing Nuchter zijn voor uw operatie Eventuele hulp na ontslag De opname-/operatiedag Thuis Bij binnenkomst De operatie Na de operatie Hechtingen Het ontslag Ontslag Uw vervoer naar huis Weer thuis Wondverzorging Belasten van de knie Leefregels en adviezen Spoed Bezoek polikliniek orthopedie Fysiotherapie Gegevens kliniek Bestandsnaam 5.2.BI.001b Arthroscopie enkel Pagina 2 van 10

3 AVE Orthopedische Klinieken AVE Orthopedische klinieken zijn als Zelfstandig Behandel Centrum (ZBC) gespecialiseerd in de algemene orthopedische zorg. U kunt bij ons terecht met een groot aantal orthopedische problemen. Naast algemene orthopedische zorg zijn enkelproblemen, knieproblemen, artrose bij jongere en oudere patiënten, kraakbeenletsels en sportblessures speciale aandachtsgebieden. Bij AVE Orthopedische Klinieken werken orthopedisch chirurgen die veel ervaring hebben met de enkelproblematiek en naar de laatste stand der techniek hun behandeling en kennis toepassen. AVE Orthopedische Klinieken heeft een samenwerkingsverband met FysioConcept en TRIAS. Beide bestaan uit een keten van fysiotherapie praktijken, waar dezelfde visie en behandeltechnieken wordt gehanteerd. De naam FysioConcept geeft al aan dat er fysiotherapie wordt toegepast volgens een bepaald concept. Het concept is gevormd door het opdoen van kennis en ervaring over meer dan 20 jaar. FysioConcept en TRIAS zijn met name gespecialiseerd in alle orthopedische problematiek. Inleiding Anatomie van de enkel Het enkelgewricht maakt beweging mogelijk tussen het onderbeen en de achtervoet en wordt ook wel het bovenste spronggewricht genoemd. Het enkelgewricht bestaat uit drie botstukken. Dat zijn de uiteinden van het onderbeen: het scheenbeen (tibia), het kuitbeen (fibula) en één botstuk uit de achtervoet, het sprongbeen (talus). Het onderste spronggewricht ofwel voetwortelgewricht wordt gevormd door drie gewrichtsvlakken onder het sprongbeen en drie gewrichtsvlakken aan de bovenzijde van het hielbeen. Kijkoperatie van de enkel/arthroscopie Letsel in het enkelgewricht De meest voorkomende redenen om een enkelarthroscopie te doen zijn: Balletdansers enkel (posterieure impingement) Voetballers enkel (anterieure impingement) Kraakbeenletsel (arthrose of osteochondraal defecten) Impingement achterzijde (balletdansers enkel) Deze afwijking komt veel bij balletdansers voor omdat zij frequent op hun tenen staan, maar het kan bij iedereen voorkomen. Er is een pijn aan de achterzijde van de enkel die erger is bij het strekken van de enkel, vaak is er ook een irritatie van de buigpees van de grote teen (flexor hallucis longus tendinitis). Deze pees loopt aan de achterzijde van Bestandsnaam 5.2.BI.001b Arthroscopie enkel Pagina 3 van 10

4 het sprongbeen. Bij ongeveer 15 % van de mensen is er een extra botje achter het sprongbeen aanwezig, dit botje wordt een os trigonum genoemd. Mensen met een os trigonum hebben een grotere kans op een posterieur impingement. De diagnose kan gesteld worden met lichamelijk onderzoek en gewone rontgenfoto s. Een CT of MRI scan is meestal niet nodig om de diagnose te stellen, echter veelal zal de orthopedisch chirurg wel een CT scan maken voor de planning van de kijkoperatie. Tijdens de kijkoperatie wordt de buigpees van de grote teen opgezocht en vrijgemaakt. Vervolgens wordt het enkelgewricht en het onderste spronggewricht goed bekeken. Bij een impingement wordt het teveel aan bot weggehaald. De enkel wordt tijdens de kijkoperatie bewogen om te zien of er voldoende ruimte is ontstaan. Impingement voorzijde (voetballersenkel) Deze afwijking komt veel bij voetballers voor, maar het kan bij iedereen voorkomen. Aan de voor/binnenzijde van de enkel onstaan botspieken die bij beweging tegen elkaar aankomen of slijmvlies samenknijpen. Dit geeft een pijn bij lopen en het naar boven bewegen van de voet, soms is de enkel hierbij ook stijver dan hij voorheen was. Het ontstaat door veel kleine letsels, zoals bij voetballers veel voorkomt. De diagnose wordt gesteld door zorgvuldig lichamelijk onderzoek. Meestal wordt een aanvullende röntgenfoto gemaakt om te beoordelen of er botspieken aanwezig zijn en om te kijken hoe groot ze zijn. In zeldzame gevallen is er geen botspiek maar een voetballersenkel t.g.v.littekenweefsel. Een CT of MRI scan is niet nodig om de diagnose te bevestigen. Anteromediaal impingment kan ook optreden bij beginnende slijtage. De behandeling van een voetballersenkel is het weghalen van littekenweefsel en botspieken, dit kan eenvoudig middels een kijkoperatie gedaan worden. De enkel wordt tijdens de kijkoperatie bewogen om te zien of er voldoende ruimte is ontstaan. Kraakbeenletsel Kraakbeenschade in de enkel kent twee vormen, algehele slijtage (arthrose) van de enkel of een geïsoleerd defect in het kraakbeen met daaronder een cyste (gat) in het bot (osteochondraal defect). Deze defecten bevinden zich meestal in het sprongbeen maar kunnen ook aan de bovenzijde van de enkel aan de scheenbeenzijde zitten. Deze defecten ontstaan meestal door het verzwikken van de enkel, maar kunnen ook bij bijvoorbeeld een enkelbreuk onstaan. Veelal kunnen patiënten zich niet herinneren dat ze een verzwikking van de enkel hebben doorgemaakt. Een osteochondraal defect geeft typisch een diepe pijn in de enkel bij belasten, in rust is het meestal niet pijnlijk. De diagnose kan gesteld worden op röntgen, maar meestal is een CT of MRI scan nodig om de diagnose te stellen. Bij kleine defecten is de eerste keus het uitruimen van het defect middels een kijkoperatie, dit kan van voor of achter afhankelijk van waar het kraakbeendefect zich bevindt. Het beschadigde kraakbeen wordt verwijderd en de bodem van het botdefect wordt opgeruwd door middel van microfracturering. Hierbij wordt met een kleine priem gaatjes in het onderliggende bot gemaakt waarbij bloed met groeifactoren en stamcellen vrijkomen die het defect kunnen laten dichtgroeien met een littekenweefsel wat lijkt op het originele kraakbeen. Alhoewel dit littekenweefsel nooit zo goed is als echt kraakbeen, zijn de meeste patienten hiermee wel volledig pijnvrij. Bij defecten tot 15 mm is het succespercentage van deze ingreep ongeveer 85%. Wanneer adviseert de orthopedisch chirurg een arthroscopie? Als er sprake is een bewezen impingement of gewrichtsmuis hetgeen klachten geeft of een kraakbeenletsel kan een kijkoperatie van de enkel verricht worden. Soms is het Bestandsnaam 5.2.BI.001b Arthroscopie enkel Pagina 4 van 10

5 mogelijk eerst te kiezen voor conservatieve therapie (zoals fysiotherapie), dit is echter niet altijd de oplossing. Doel van de operatie Het doel van de operatie is om u weer pijnloos, dan wel met zo min mogelijk pijn te laten bewegen. Operatie: de arthroscopie De operatie vindt meestal plaats onder volledige narcose, maar soms ook met behulp van een ruggenprik. Bij een arthroscopie kijkt de orthopedisch chirurg in het gewricht. Er wordt een arthroscoop ingebracht. Dit is een kleine glasfiber kijkbuis, waarmee hij alle onderdelen goed zichtbaar maakt. De kijkbuis is aangesloten op een camera waardoor de ingreep goed gevolgd kan worden. U ligt op uw buik, met de enkel op de rand van de tafel. De orthopeed staat aan het voeteneinde. Er komt een band om bovenbeen om tijdelijke bloedleegte van het been te verkrijgen. Er worden twee kleine steekincisies gemaakt. Afhankelijk van de aandoening is de behandeling als bovenbeschreven. Eventuele complicaties In de meeste gevallen verloopt een operatie en de revalidatieperiode zonder problemen. Toch is het voor u van belang om te weten welke complicaties er kunnen voorkomen: Gevoelloosheid/doof gevoel rond het litteken; dit is geen complicatie, maar een bijkomstigheid bij een operatieve ingreep. Doordat zenuwtakjes in de huid doorgesneden worden bij het maken van de incisie in de huid die benodigd is voor het uitvoeren van de ingreep, kan gevoelloosheid van de huid ontstaan. Soms is dit tijdelijk, maar dit kan ook blijvend zijn. Infectie; om de kans hierop zo klein mogelijk te maken dient u de wondjes de eerste vijf dagen na de operatie droog te houden. Trombose (bloedstolsel) of longembolie (verstopping van een bloedvat van de long). U kunt dit helpen voorkomen door voldoende in beweging te zijn en te blijven. Andere-, zeldzame complicaties. Polikliniekbezoek en vóóronderzoeken Samen met uw orthopedisch chirurg heeft u besloten om te worden geopereerd. U heeft van de polikliniekassistent een vragenlijst gekregen, die u heeft ingevuld. Deze vragenlijst is afkomstig van de afdeling anesthesiologie van de kliniek waar u geholpen wordt. Met behulp van deze vragenlijst beoordeelt een anesthesioloog uw gezondheid en achterhaalt bijvoorbeeld ook eventuele allergieën. Als de anesthesioloog meer gegevens nodig heeft van u of het nodig vindt meer onderzoek te verrichten, zal hij, of een verpleegkundige, hierover telefonisch contact met u opnemen voorafgaand aan de ingreep. Met de anesthesioloog bespreekt u of u algehele narcose of een ruggenprik krijgt. Bestandsnaam 5.2.BI.001b Arthroscopie enkel Pagina 5 van 10

6 Wat kunt u voor de opname thuis regelen? Hulpmiddelen U verlaat de kliniek met twee elleboogkrukken. Wij verzoeken u deze krukken vóór opname al te regelen en bij opname mee te nemen naar de kliniek waar u geopereerd wordt. De krukken kunt u huren of kopen bij bv. thuiszorgwinkels. Fysiotherapie Voor fysiotherapie kunt u terecht bij de fysiotherapeut. AVE Orthopedische Klinieken werkt samen met enkele fysiotherapie praktijken. De praktijken zorgen voor een optimale resultaat nadat de ingreep heeft plaatsgevonden. Uiteraard kunt u ook een fysiotherapeut benaderen van uw eigen keuze. Na de ingreep krijgt u een protocol mee voor uw fysiotherapeut. Ergotherapie AVE Orthopedische Klinieken werkt samen met Ergotherapie Gooi en Omstreken. Uw orthopeed of de doktersassistent zal met u bespreken of u in aanmerking komt om aangemeld te worden bij ergotherapie. Indien dit niet is gebeurd en u wenst toch aangemeld te worden dan kunt u contact opnemen met AVE zodat wij u alsnog kunnen aanmelden voor ergotherapie. De Ergotherapeut komt bij u thuis en kijkt samen met u naar oplossingen voor problemen die u ondervindt bij het uitvoeren van dagelijkse activiteiten. Na de operatie kunt u mogelijk nog enige tijd beperkt worden in uw functioneren. Hierbij kunt u denken aan uw mobiliteit, functioneren in de badkamer, keuken of hobby's. Het is verstandig om hier voortijdig rekening mee te houden en te zoeken naar oplossingen. Hierdoor kunt u na de operatie veilig functioneren en zo mobiel mogelijk blijven. De Ergotherapeut geeft tips voor praktische problemen die u kunt verwachten en helpen bij het vinden van oplossingen. De ergotherapeut is op de hoogte hoe voorzieningen te verkrijgen zijn en hoe het zit met de regelgeving hierin. Ergotherapie wordt 10 uur per jaar vergoed vanuit de basisverzekering van uw zorgverzekeraar. Dit wordt eerst van het verplichte eigen risico ingehouden. Houd hier rekening mee voor een eerste consult. Ontharing Het advies is om minimaal één week voor de operatie niet meer te scheren (in het te opereren gebied) of uzelf op een andere manier te ontharen, in verband met risico op infectie. Nuchter zijn voor uw operatie De specifieke eisen van de anesthesioloog met betrekking tot nuchter zijn kan in enige mate verschillen per kliniek. In principe mag u de dag van de ingreep 6 uur vóór de ingreep geen vast voedsel meer tot u nemen. Wel is het toegestaan tot twee uur voor uw operatie nog heldere vloeistoffen te drinken, zoals water en thee (geen melk!). Hou het bovenstaande aan, tenzij anders vermeld wordt in een eventuele toegevoegde folder van de anesthesioloog. Bestandsnaam 5.2.BI.001b Arthroscopie enkel Pagina 6 van 10

7 Eventuele hulp na ontslag U gaat de dag na de ingreep naar huis. Het is aan te bevelen de eerste dagen ondersteuning thuis te hebben/regelen. De aanwezigheid van een partner/familielid/vriend is aan te raden, gezien het feit dat u, zeker in de beginsituatie, minder mobiel bent. Mocht u om een of andere reden niet in staat zijn direct naar huis te kunnen, dan is het zorghotel een mogelijke optie. U dient dit echter zelf te bekostigen en te regelen. De opname-/operatiedag Thuis Voorafgaand aan de operatie mag u zich niet insmeren met bodylotion en dergelijke in verband met risico op wondinfectie. Bij binnenkomst Wij nemen u de dag van uw operatie op. U meldt zich op de afgesproken tijd in de kliniek. U wacht in de wachtkamer totdat u wordt opgeroepen. De operatie In de kliniek wordt u opgevangen door één van de verpleegkundigen of anesthesiemedewerkers, die u verwijzen naar een kamer waar u zich om kunt kleden. Hier wacht u totdat u wordt opgehaald. Onder het operatiejasje dient u alleen een onderbroek te dragen. Uw sieraden, contactlenzen en make-up moet u verwijderen. Voorafgaand aan de operatie dient u uw blaas te ledigen. Terwijl u wacht tot u aan de beurt bent, zal de anesthesioloog langs komen om kennis met u te maken. Ook zal de orthopedisch chirurg langskomen. Als u onder narcose wordt gebracht of een ruggenprik krijgt, brengt de anesthesioloog of een anesthesiemedewerker voorafgaand aan de narcose, een infuus in uw arm aan. Na de operatie De operatie duurt ongeveer een half uur. Na de operatie gaat u naar de recovery. Hier bewaken en verplegen gespecialiseerde verpleegkundigen u. Na de operatie is het normaal dat u in enige mate pijn heeft en tevens kunt u misselijk zijn van de verdoving. U krijgt hier medicijnen tegen. Na de operatie heeft u: Een infuus in uw arm om medicijnen toe te dienen. Een verband om uw enkel. Dit verband blijft in principe twee dagen zitten. Mogelijk een zuurstofslangetje in uw neus. De orthopeed komt meestal na de operatie nog even bij u langs om te komen vertellen hoe de operatie is verlopen. Hechtingen De wondjes zijn gesloten door middel van een hechtdraad, deze moeten na twee weken verwijderd worden. Dit mag ook door uw huisarts gedaan worden. Het ontslag Ontslag Meestal al enkele uren na de operatie, als de narcose of ruggenprik goed zijn uitgewerkt. Bestandsnaam 5.2.BI.001b Arthroscopie enkel Pagina 7 van 10

8 Uw vervoer naar huis Wij verwachten van u dat u, eventueel met behulp van familie of vrienden, uw vervoer naar huis of elders zelf regelt. U kunt niet zelf gaan autorijden of met het openbaar vervoer naar huis. Aangepast vervoer is niet nodig; u kunt in een gewone auto plaatsnemen. Als er omstandigheden zijn waardoor dit niet geregeld kan worden, dan kunt u wellicht een taxi regelen die u zelf dient te bekostigen. Weer thuis Wondverzorging Eventueel aangebracht drukverband mag na 48 uur verwijderd worden. Het is belangrijk dat u voor en na de wondbehandeling uw handen goed met zeep wast. De huid rondom de wond mag u schoonmaken met een desinfecterend middel (betadine/jodium/chloorhexidine/alcohol) en gaas. De operatiewond dient u zelf niet aan te raken. De steriele pleisters, die u door middel van het recept heeft verkregen, mag u over de operatiewond plaatsen. U hoeft de pleister alleen te vervangen als deze verzadigd is. U verneemt na de operatie na hoeveel dagen u weer mag douchen, waarbij de wond nat mag worden. Om voor die tijd te kunnen douchen, kunt u bij de apotheek of thuiszorgwinkel een beschermhoes aanschaffen. Belasten van de enkel In hoeverre uw enkel direct belastbaar is of welke beperkingen er zijn is afhankelijk van wat er precies tijdens de kijkoperatie van de enkel is gedaan. U krijgt een uitgebreide instructie na de operatie wat u wel en niet mag. Wel dient u over het algemeen rekening te houden met een totale revalidatie duur van 3 maanden. Leefregels en adviezen Onderstaand vindt u een aantal leefregels en adviezen. Overleg deze met uw fysiotherapeut. U verlaat de kliniek met twee elleboogkrukken. U mag uw normale activiteiten hervatten zodra dit kan. Hoe snel dit weer kan verschilt per individu en is tevens afhankelijk uw nabehandelingsprotocol. Sporten mag in principe weer zodra het nabehandelingstraject dit toelaat. Doe dit in overleg met uw fysiotherapeut. De mate van belasting van de enkel na de ingreep is verschillend per individu en type ingreep; luisteren naar het eigen lichaam is belangrijk. Is de enkel erg pijnlijk en gezwollen als u veel heeft gedaan, doe dan een stapje terug. Het is overigens niet erg dat het bij het trainen af en toe pijn doet. Autorijden: U mag weer starten met autorijden als de enkel dit aankan. Is de enkel heel pijnlijk en is er geen goede kracht, dan is autorijden te gevaarlijk. Spoed Mocht er zich thuis na de operatie iets voordoen, met betrekking tot de ingreep, dat dringend hulp/attentie nodig heeft, dan kunt u ten alle tijden contact opnemen met het algemene nummer van AVE Orthopedische Klinieken (035) Tijdens kantooruren krijgt u een assistent aan de lijn die u te woord zal staan en zo nodig een orthopeed of arts-assistent zal inschakelen. Voor spoedgevallen in de avond, gedurende de nacht of in het weekend kunt u het algemene nummer van AVE Orthopedische Klinieken bellen. U krijgt een meldtekst te horen waarin u een mobiel nummer wordt gegeven dat u kunt bellen om de dienstdoende arts aan de lijn te krijgen. Bestandsnaam 5.2.BI.001b Arthroscopie enkel Pagina 8 van 10

9 Bezoek polikliniek orthopedie Op de polikliniek wordt u gezien door uw orthopeed. Hier kunt u verdere vragen stellen, zal de wond beoordeeld worden en zullen eventuele hechtingen verwijderd worden. Fysiotherapie Het doel van de behandeling is de balans tussen belasting en belastbaarheid te herstellen. De belastbaarheid wordt verhoogd door een combinatie van intensieve massage en training. Hierdoor wordt het functioneren van gewrichten en spieren hersteld na blessures en operaties. Het masseren is een belangrijk onderdeel van de behandeling en zal in een ideale situatie zo frequent mogelijk plaatsvinden afhankelijk van de belastbaarheid van de persoon. Het doel van het masseren is de volledige capaciteit van een spiergroep te kunnen benutten waardoor gewrichten weer in hun natuurlijke bewegingspatroon kunnen bewegen. Daarnaast wordt ook gekeken hoe de belasting weer in balans gebracht kan worden met de belastbaarheid. Ter verhoging van de belastbaarheid wordt getraind om de spieren sterker en meer belastbaar te maken. De nadruk van de training ligt op het herstel van de coördinatie. Voor iedere specifieke klacht zijn er protocollen om op het juiste moment te starten met belastbaarheidsverhoging. Bestandsnaam 5.2.BI.001b Arthroscopie enkel Pagina 9 van 10

10 Gegevens kliniek AVE Orthopedische Klinieken Website: Huizermaatweg 400A 1276 LL Huizen (035) Wij zijn voor spoedgevallen 24 uur per dag bereikbaar via Gegevens Fysiotherapie/Ergotherapie advies FysioConcept Website: FysioConcept Amsterdam oenenkade KH Amsterdam (020) FysioConcept Hilversum Van Linschotenlaan ES Hilversum (035) Ergotherapie Gooi en Omstreken Website: Veerstraat 29e 1211 HJ Hilversum (035) TRIAS Totaal Groep BV Website: Hoofdlokatie: Mississippidreef CE Utrecht (030) AVE Orthopedische Klinieken heeft een geheimhoudingsplicht met betrekking tot in vertrouwen verstrekte gegevens. Indien gewenst kunt u zelf, in overleg, informatie opvragen uit uw medisch dossier. AVE Orthopedische Klinieken beschikt over een interne klachtenprocedure en is lid van een onafhankelijke klachtencommissie. Als u een klacht heeft, kunt u een klachtenformulier aanvragen bij de polikliniek assistente. Bestandsnaam 5.2.BI.001b Arthroscopie enkel Pagina 10 van 10