DKlt S T A A T 8 B E G R O O T1 N G \ \\ EENIGE EUKOPEESCIIE SïAÏEÏi,

Transcriptie

1 i h... i.;:t,k Di^; MMNTIEELE TOESTAND DKlt VEBEEÜIGOE STAT! loobo-amierlka, Yni!fii;hi;Ki:\ MI'T DK S T A A T 8 B E G R O O T1 N G \ \\ EENIGE EUKOPEESCIIE SïAÏEÏi, iiicl wi'iilu'ii ('11 o )iii('iiiiit;('ii Mm allen, ili(! liij foiidscii hclaii» iii'lilicii. DOOJi -\}K\ fechhijver VAX»AMERllvAANSGHE Ü^J)SEX ALS GELDBELEddliXG. c_<f-ï7=ter-i>~= >- \MS'1-KI(1)A-M, H. DE HOOHH. 18()7. ƒ0,25 IHMU I ^nitl hhl Kil \ \\ H ih IIUIH II

2 n^^^^ r \ t

3 w i/1 DE FINANTIEELE TOESTAND DER VEEEENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA.

4 I m -'-^^ua

5 DE FINANTIEELE TOESTAND DER VEllGELEKEN MET DE STAATSBEGROOTING VAN EENIGE EUROPEESCHE STATEN. Met wenken en opmerkingen voor allen, die bij fondsen belang hebben. DOOR DEN SCHRIJVER VAN: AMERIKAANSCHE FONDSEN ALS GELDBELEGGING." -«-^- «^^--^-o AMSTERDAM, H. DE HOOGH

6 . ^ - ' -- \ I i 1

7 ^ «t^ VOORBERIGT. De buitengewone bijval, die aan mijne kleine brochure //Amerikaansche fondsen als geldbelegging," voor eenige maanden mogt ten deel vallen, deed mij besluiten mijne beschouwingen over fondsen nu en dan verder publiek te maken. Het zal daaruit blijken, dat men van verschillende zijden de zaak beschouwende, steeds tot hetzelfde resultaat komt, en dat de feiten dezer laatste maanden weder volkomen hebben bevestigd, wat door mij, door de ervaring van vroegere jaren geleerd, werd voorzien. Ook thans wensch ik slechts klare en duidelijke daadzaken onder het oog van het publiek te brengen, opdat iedereen daaruit de gevolgtrekkingen make, die hem dienstbaar zullen voorkomen, en van deze Avenken naar eigene overtuiging partij trekke. JVlogten in de eene of andere stelling, tegen den wensch des schrijvers, kleine onnaauwkeurigheden zijn ingeslopen, zoo zal ik dankbaar zijn voor elke teregtwijzing. AMSTEKDAM, W. V. O. B.,31 Augustus 1867.

8

9 Eene vergelijking tusschen de prijzen van 1 Januarij 1867 en 30 Aug. 1.1., ga ook thans weder vooraf, om ons bij onze beschouwingen in te lichten: 1 Januarij '/3 ppt. Werk. Schuld 56 pct. 87 // Rusland OL. givs 1864/ Serie 76 Euss. Spw. Aand. ƒ pct. Oostenr. Met. 5 Nat. 5 // Amst Italië Binn. Spanje Portugal II Amerika 72 ;/ I, V4 // Obl. Illinois Sp.74 St.Paul&Pass.Sp.58V2 u II II 2^ Serie SOVz /, ;, Atl. & Gr. Western Sp. Deb. 54V3,, II (Ohios) 45V2,/ // // // // ;/ /; // i> II 31 Aug pct /2 ƒ /4 501/ /4 381/ S/4 81i;.t 581/ If Lager. 3 pct. 21/2,/ Hooger. V2 Lager 3 51/3,/ ƒ12 Hooger. 3/4 21/4 1 Lager. 13/4 // II 31^3 Hooger. 71/4 IV2 Lager. 321/3 91/2 Bij deze lijst valt in het oog, dat niettegenstaande alle

10 6 vrees voor oorlog voor liet oogenblik geweken schijnt, nogthans vele prijzen weder zijn gedaald, en dat vooral Eusland de vrees heeft geregtvaardigd, die Europesclie Staats-fondsen inboezemen; terwijl het gebleken is, dat mijne meening, dat de 8 pct. Deb. van den Atlantic & Gr. Western Spoorweg eene zeer geringe waarde hebben, thans ook door het groote beurspubliek wordt gedeeld. Onvoorwaardelijk heb ik durven aanbevelen den aankoop van Oblig. Ver. Staten en 7 pct. Illinois Spoorweg Obligation; voor degenen, die bij hunne geldbelegging ook eenige spekulatie willen voegen, wees ik op de Oblig. St. Paul and Pacific Spoorweg; het resultaat mijner tegenwoordige beschouwingen zal niet anders zijn. Slaan wij daartoe den blik allereerst op RUSLAND, dat door het krediet, 't welk Nederland het geschonken heeft, nooit in geldverlegenheid behoeft te geraken, doch thans ook de maat heeft volgemeten. Hoewel een 4 pct. leening tot 60 pct., of 8 pct. lager dan de 5 pct. Eussen in verhouding stonden, werd aangeboden, de inschrijving bleef beneden het bedrag der leening, en dit rijk heeft thans bij ons grootelijks zijn prestige verloren. Een blik op de Staatsbegrootingen der Europeesche groote magten zal het best in staat zijn om over de soliditeit der fondsen te doen oordeelen. Deze bedraagt voor Rusland in totaal R. 443,850/ra., het deficit R. 15,206/m. Van de uitgaven bedragen: Ministerie van Oorlog R. 130,450/m. // // Marine,/ 16,643ym. // // Einanticn // 65,530/'m. Openbare Schuld 73,846/m. en Openbaar Onderwijs /, 7,355/m.

11 7 Deze cijfers zijn welsprekend! Het leger kost in tijd van vrede te land en te zee 137 millioen roebels; het openbaar onderwijs ongeveer 1/19 van dit bedrag! De schnld is intusscheu, alléén door de 4 pcts. leening, weder vermeerderd met R. 7 5/mm. Voor OOSTENRIJK zijn de uitgaven geraamd op fl. 433,896,000 de inkomsten op...,/ 407,297,000 het deficiet bedraagt dus ~~ ^26,599,000 behalve extra uitgaven in 1866 // 51,034,000 dus " " ïifiïïfiw Het ministerie van Oorlog (buiten de Marine ongeveer 8 millioen florijnen bedragende), vordert jaarlijks fl. 73,458,000 of Ve van alle uitgaven; de Staatsschuld fl. 3046/mm. bedragende, vereischt aan rente.... // 147/mm. aan amortisatie.. «24/mm. "1^ 17 l/mm. of meer dan Vs van het totaal bedrag. Voor Onderwijs en Eeredienst werd in 1866 toegestaan: fl. 5,335,758. Overigens schijnen thans alle middelen uitgeput, om op de gewone wijze nieuwe leeningen te sluiten; betaling in papieren geld wordt meer en meer als de normale toestand beschouwd; de kleine banknooten dragen niet eens meer een nummer; de Staatsdomeinen zijn reeds verbonden, en als laatste noodschot blijven nu nog slechts de geestelijke goederen ter verkoop over.

12 8 In ITALIË is men reeds daartoe overgegaan, maar met de stellige zekerheid, dat het ontzettend tekort slechts voor een klein gedeelte is gedekt. Als voorbode van een aanstaand staatsbankroet wordt thans reeds de coupon niet betaald van Spoorweg-obligatien, onder ondubbelzinnige guarantie van den Staat uitgegeven. v, Het deficit bedraagt, althans volgens raming, over 1867 'i fr. 500,000,000, en jaarlijks fr. 300,000,000! i De verhouding der uitgaven, voor 1867 geraamd op dui- j zend millioen francs, zijn als volgt: ' Mnantièn, publieke schuld en guarantie fr..503,358,586 I // administratie enz n 120,659,303 i Oorlog 162,878,400 Marine 46,163,774 en Onderwijs 16,065,416 Ook hier is alle verdere toelichting overbodig. SPANJE heeft trouwens in Nederland reeds alle vertrouwen verloren, en zal aan de Amsterdamsche beurs althans geene nieuwe leeningen meer beproeven. Niettegenstaande de meest uitnemende hulpbronnen, gaat het te gronde onder den druk der Eoomsche hiërarchie, en de revolutie, waarmede het bedreigd wordt, zal aldaar vroeg of laat de veranderingen te weeg brengen, waarvan wij de middelen ten sterkste afkeuren, maar waarvan de uitkomst Spanje ten zegen kan zijn voor vrijheid van gcaveten en godsdienst, zoo als wij het elders hebben gezien. De wereldgeschiedenis blijft het wereldgerigt. De raming der uitgaven over 1867/68 bedraagt E 263,946,776.

13 " * * " * ' ' * * ^, > «^. ^, Het tekort E 7,068,606, behalve E 15,000,000 nieuwe hulpbronnen. De schuld vereischt... E 67,781,871. Oorlog en Marine ,934,707. Onderwijs en Publieke Werken n 18,843,603.^ De conversie der Uitgestelde Schiüd en der Couponbewijzen, zal ook aldaar de schuld nog belangrijk vermeerderen, terwijl alle hulpbronnen zijn uitgeput. PORTUGAL moest in 1866 de toevlugt nemen tot leeningen met 13 tot 16 pct. jaarlijksche rente, en het te kort voor 1867 wordt op fr. 3.5,000,000 geraamd; eene leening van fr. 175,000,000 zal benoodigd zijn om alle achterstallige schulden te voldoen. Wenden wij nu onze blikken van deze treurige tafereelen naar de krachtige en bloeijende VEREEIVIGDE STATEN VAN N00RD-A9IËRIKA zoo vinden wij daar juist het tegenovergestelde der Europeesche toestanden, namelijk toenemenden rijkdom en delging van schuld, Noch het Amsterdamsch Effectenblad, noch de Almanach de Gotha, de beide eerste autoriteiten op dit gebied, geeft voor de Vereenigde Staten eene staatsbegi'ooting op Men moet dus veronderstellen, dat die gewoonte aldaar onbekend is. Dit is trouwens niet te verwonderen; alleen zij, die vree/.en aan het einde van het jaar te kort te komen, moeten vooruit hunne berekeningen maken; niet zij, die daaromtrent niet de minste vrees behoeven te koesteren Alleen de resulta-

14 10 ten, even als den tegenwoordigen staat der middelen, vinden wij in Noord-Amerika met groote naauwkeuriglieid aangegeven. Die staat was op 1 Augustus 1867: Scluild, betaalbaar in goud g 1,678,906, /' // // papier ,855. Vervallen Schuld 15,636, Papieren geld en goud Certif ,177, % 2,686,685, In de schatkist aanwezig: Goud en Zilver., % 102,905,174. Papier ,474, % 175,379,470.3_8 $ 2,511,306, Die schuld bedroeg op 1 Aug. 1865: $ 2,757,253,000. op 1 Aug. 1866: II 2,633,099,000. Zij is dus sedert den vrede met ruim 240 millioen dollars verminderd. Voor rente is jaarlijksch benoodigd 90 millioen dollars in goud, 50 millioen in papier. De helft meer is thans reeds in de schatkist aanwezig. De ontvangsten van den Staat bedroegen in het jaar, eindigende 1 Julij 1867 ongeveer 448 millioen dollars; de uitgaven, met inbegrip der rente 354 millioen; er bleef dus voor schulddelging 86 millioen dollars over; maar de werkelijkheid die de tekorten der meeste Europesche Staten altoos vergroot, heeft hier het tegendeel uitgewerkt en het eindresultaat is dat er 122 millioen minder is verschuldigd. ^). Daar kerk en school 1) Blijkens de laatste berigten uit New-York is dit het geval, doordien er is geamortiseerd $ 86,785,493 en de voorraad edel metaal en papier vermeerderd met 35,007,355 totiial % 121,792,848

15 11 vrij zijn van den Staat, is daartoe geen subsidie benoodigd; de leden der gemeenten zorgen gaarne voor hunne eigene kerken; de scholen ontvangen onderstand van de afzonderlijke staten, veelal door landschenkingen, waaruit een schoolfonds wordt opgerigt; terwijl de Bijbel in het Noorden overal op de scholen wordt gebruikt, en de meest gezegende invloed uitoefent op de opvoeding der natie, zooals thans ook in Pruissen is gebleken. Vermeerdering van inwoners geeft hieromtrent geene verhooging van het budget. Daarentegen vermindert de rentelast jaarlijks door de schulddelging. Wil men deze bespaarde rente gebruiken ter vermindering der belastingen, die gedurende den oorlog te hoog werden opgevoerd, dan zou men op deze wijze jaarlijks minstens 100 millioen dollars kunnen amortiseren, en de geheele schuld ware in 35 jaren verdwenen! Onder deze omstandigheden is alleen het goudagio van 40 pct. even onverklaarbaar als nadeelig voor de prijzen van de Amer. Staatsfondsen in Europa. Alle pogingen om eene gezonde oorzaak te vinden voor den hoogen stand van het papier in Amerika zijn nog vruchteloos geweest, en alle financiers komen in de overtuiging overeen, dat het den minister van financiën niet moeijelijk wezen kan, dit euvel spoedig te stuiten, of geheel te doen ophouden. Het belang van den handel; de bevordering der inwisseling van rentegevende schatkistbilletten in 6 pct. Obligatien; de oneenigheid van den President met het kongres, dit alles heeft geen oogenblik den finantieëlen bloei van den Staat kunnen stuiten, en kan ook op den duur niet opwegen tegen de noodzakelijkheid om den onnatuurlijken toestand van gedeprecieerd papiergeld te doen ophouden. Ondertusschen is het juist daardoor nu nog mogelijk alhier 6 pct. Ver. Staten voor den prijs van circa 77 te koopen; met de inwisseling van het papieren geld zal

16 12 natuurlijk de prijs ongeveer gelijk moeten zijn met dien te New-York, thans 112 pct. Na de oblig. der Ver. Staten blijven nog immer soliede Spoonveg-obligatiën, en daaronder in de eerste plaats die der ILLINOIS CENTRAAL SPOORWEG-MAATSCHAPPIJ aanbevelingswaardig. De 7 pct. Obligatien (constructionbonds) worden voortdurend, naar wij vermeenen tot amortisatie, van de markt genomen; en het zijn nu de 6 pct. Redemptionbonds, die daarna als eerste hypotheek op den spoorweg overblijven, die tot den tegenwoordigen prijs (62 a 63 pct.) voor renteniers vooral in aanmerking komen. De prijs moest, in verhouding tot de 7 pct., circa 7 O Va bedragen. De ontvangsten van den spoorweg bedragen ongeveer 500,000 dollars per maand, voor verkocht land wordt ongeveer 200,000 per maand ontvangen (althans in Julij), en op de aandeden werd over pct. dividend geannonceerd. Onder zulke omstandigheden is het zeker niet gewaagd een gedeelte van zijn vermogen daarin te besteden. De weg is 704 mijlen lang. De schuld bedraagt circa 23 millioen dollars Aandeden en hoogstens nog 20 millioen dollars obligatien. Wil men ook voor kans van groote winst eene deur open houden, zonder daarentegen zijn kapitaal roekeloos te wagen, dan dunkt mij, dat daartoe nog steeds de 7 pct. obligatien ST. PAUL EN PACIFIC-SPOORWEG-MAATSCHAPPIJ eene voortreffelijke gelegenheid aanbieden. Deze onderneming heeft met den Illinois Spoorweg de grootste overeenkomst, en is tot in de kldnste bijzonderheden

17 13 door de verslagen en de berigten van den lieer Kloos alhier bekend. Moest de Illinoiscentraal-spoorweg den btaat Illinois bewoonbaar en bloeijend maken, hetzelfde geschiedt thans met Minnesota door den St. Paul en Pacific Spoorweg. Het is vooral het landbezit, dat de zekerheid uitmaakt der obligation, en dit land is in de laatste maanden zoozeer in waarde gestegen, dat de spoorwegmaatschappij thans reeds meer dan $ 6 per akker bedingt. De hypotheek is naauwkeurig onderzocht, en in volmaakte orde bevonden, en het bezwaar dat voor de houders bestond, om in geval van nood hunne stukken in land te converteren, vervallen, door de naamlooze vennootschap: Maatschappij voor Landbezit in Minnesota, onder goedkeuring des Konings opgerigt, en door soliede mannen beheerd. Valsche geruchten, uitgestrooid door belanghebbenden bi] den Atlantic and Great Western spoorweg, en de moedeloosheid en het wantrouwen, dat door den ongelukkigen loop dier onderneming alle andere moest treffen, is dan ook alleen de oorzaak, dat de prijzen zich nog niet hebben verbeterd. De toestand der zaak is thans, wat de 7 pct. Obligatiën betreft: Voor de eerste leening (lijn St. Paul-Watab) zijn uitgegeven $ 3,800,000 Oblig., waarvan de zoogenoemde!»'«leening en de gekonsolideerden alhier verhandeld worden; voor de eerste leening zijn verbonden voor $.1,200, ,200 akkers land, als l^te hypotheek, de spoorweg als 2'^e. voor het geheel: de weg, kostende $ 3,500,000 het land, getaxeerd op.. 3,846,000 bezittingen te St. Paul en St. Cloud 400,000 $ 7,746,000 waarop de geheele hvpothekaire schuld bedraagt,/ 2,800,000

18 14 De opbrengst van den weg, waarvan 75 mijlen gereed zijn, is reeds bijna voldoende om alle renten der eerste Leening te betalen; bovendien is het land vooi^ rente en aflossing verbonden. De coupons worden in Londen betaald met 4 sh. per dollar; van de geconsolideerde schuld evenzeer de aflossing O' Van de tweede lijn, die eigenlijk de hoofdlijn worden moet, (St. Anthony-Bigstone-lake) zijn reeds 15 mijlen gereed, om eerstdaags geopend te worden. Daarvan zijn aan onze beurs bekend de zoogenaamde Obligation ^^^ sektie, % 3,000,000 op 576,000 akkers land, als eerste hypotheek, en 150 mijlen spoorweg (waarvan 40 in aanbouw) als tweede. Wanneer de weg gereed is zullen de 150 mijlen (naar den maatstaf der reeds gebouwde 75) kosten.. $ 6,000,000 het land getaxeerd op 9,000,000 $ 15,000,000^ waarop eene hypotheek zal rusten van 4,500,000. De waarde van het land is echter thans nog denkbeeldig; eerst wanneer de weg gereed is, kan het worden verkocht; daar echter de Maatschappij 6400 akkers per mijl ontvangt, behoeft het land niet eenmaal $ 10 per akker op te brengen (zoo als van den Illinois spoorweg) maar slechts % 6 om alle leeningen af te lossen. Worden nu voor de tweede lijn alle moeijelijkheden overwonnen, zoo als voor de eerste is geschied, dan koopt men de 7 pct. fondsen voor 49 pct.; en kan daarvan over weinige jaren eene belangrijke amortisatie verwachten; loopt echter alles tegen, dan levert men zijne Obligatie in bij de Minnesota-landcompagnie, ontvangt daarvoor land onder HoUandsclie administratie, heeft daardoor zijn kapitaal behouden, en doet welligt de beste zaken. Schrijver dezes heeft althans reeds nu, uit volle overtuiging, eenige zijner Obligation 2'^^ serie in land geconverteerd, en vermeent, dat onze Hollandsche ren-

19 15 teniers niet onverstandig zouden doen, indien zij ook een gedeelte van hun vermogen op die wijze in zekerheid bragten tegen den mogelijken finantieëlen krisis van Europa, en grondeigenaars werden in den meest in bloei toenemenden staat der Amerikaansche Unie. Van den ATLANTIC AND GREAT WESTERN SPOORWEG kan men thans niet uitvoerig spreken. Deze obligatiën zijn geheel spekulatiefondsen geworden. Met hoeveel het kapitaal moet vermeerderd worden om den weg gereed te maken? Hoe dit geld zal te vinden zijn? Of alsdan, de opbrengst voldoende zal zijn, om de renten te betalen? Hoelang het nog duren zal, aleer eene rentebetaling zal worden hervat? Op welke wijze de oneerlijke direktie door eene eerlijke zal kunnen vervangen worden? Deze vragen wachten nog steeds op antwoord. Welligt zal de vergadering in Oktober hieromtrent eenig licht verspreiden, en het aan de ijverige bemoeijingen van onzen landgenoot, den heer F. W. Oewel gelukken, de zaak tot een goed einde te brengen. Het is in elk geval voor de houders der obligatiën van groot belang, dat zij iemand hebben, aan wien zij gerustelijk hunne belangen kunnen toevertrouwen, en die uit eigene oogen de zaak onderzoekt. Naar aanleiding van hetgeen hiervoren is gezegd, en waaraan geene gissingen maar enkel feiten ten grondslag gelegd zijn, geef ik thans voor mijne lezers eenige wenken en opmerkingen ten beste, waarmede zij naar eigen oordeel en welgevallen kunnen handelen. Het vermogen in Nederland vermeerdert jaarlijks met honderd millioenen giüdens, en deze gelden moeten immers worden belegd? Bovendien is het immers steeds raadzaam kapi-

20 16 taal en rente te vermeerderen, indien dit zonder eenige risiko kan geschieden? Zoo groot is echter de moedeloosheid aan onze beurs geworden, dat bij de laatste Eussische leening houders van Russen van 1864 en 1866, die daarvoor ca. 9 pct. lager in verhouding een 4 pct. Russisch fonds konden bekomen, het voordeel van eenige duizende guldens liever lieten voorbijgaan, dan iets in fondsen te doen. Dit kan ook op den duur niet blijven. Men houde voor regel steeds het goedkoopste fonds van denzelfden Staat te nemen, en vooral een effekt te verkiezen, dat jaarlijks door loting amortiseert, waardoor de prijs het best wordt opgehouden, en men toch ten laatste voor verliezen bewaard kan blijven. Verder zullen prioriteitsleeningen van soliede spoorwegen het allereerst in aanmerking komen; de 4V2 pcts. en 4 pct. hypotheek Russische Spoorweg met vasten koers in Amsterdam betaalbaar, bieden b. v. meer zekerheid aan dan alle andere Russische fondsen, en staan in verhouding lager. Het kapitaal in Aandeden is 75 millioen Roebels groot, de geheele hypotheek mag hoogstens de helft bedragen, en is thans R. 37,359,635 Alle renten zijn door den Russischen Staat gewaarborgd. Voor Oostenrijk is geen betere belegging aan te bevelen, dan de 3 pcts. obligation van den Fransch-Oostenrijkschen Spoorweg, die behalve de rente-guarantie van den Staat een kapitaal in aandeelen heeft van 300,000,000 francs. Doch dit betreft vooral degenen, die hun geld niet geheel in Amerikaansche waarden willen beleggen. Men geeft immers met de meeste gerustheid zijn geld aan dien Staat, die jaarlijks overhoudt? Even als men dit liever zal doen aan een partikulier in dit geval, dan aan iemand, die jaarlijks te kort komt? Het is inderdaad te betreuren, dat onze beurs zoo vele soorten van Buropesche en zoo weinig soliede Amerikaansche fondsen verhandelt, De 7 pcts. Kalifornic, 5 pcts. Massa-

21 j^j^^ï*.». 17 chussetts, 6 pcts. XcM'-Tork, onder de Staatsfondsen, de O pcts. Pensjdvanië, New-York en anderen, onder de spoorwegobligatiën, beliooren tot de soliedste beleggingen ter wereld, en ziülen, hoop ik, vroeg of laat alhier aan onze renteniers gelegenheid geven niet langer bijna geheel van Europa af te hangen bij hunne aankoopen. Mogt men nu van deze wenken gebruik willen maken, zoo ben ik zoo vrij ten slotte nog eenige prijzen op te geven, waarvan de verhouding mij toeschijnt niet overeen te komen met de wezenlijke waarde. «aarde m \ eilioudiiig tot (Ie rente 3 pct. Spanje 30 pct. 7 pct. Pacific spoorw. 49 pct. 70 pgt. 3 // Portugal 39,/ // 49 i, 91 // 5 Nat. Met Italië Eusland 85 (5 pct. Amerika // // Massachussett=i 76 // 82 // (Dollarbonds in goud) 3,/ Frankrijk ö4 6 pct. Amerika 76 /, 128,/ welke.lijst door iedereen naar verlangen kan worden voortgezet, al naarmate hem de fondsen meer of minder vertrouwen inboezemen. Dat de beursnotering de innerlijke waarde der fondsen tot grondslag zou hebben, is volstrekt onjuist. De beurs is niet onafhankelijk, anders immers zou niet een 4 pct. Rus 59 kunnen gelden en een 5 pct. 85; niet een 4V3 pct. Eussische spoorweg hyp. 67 en een 4Va pct. Eussisch eiïekt 79 ; niet een 3 pct. Nederlanden te Amsterdam 63V4 en een 3 pct. Frankrijk te Parijs 6 pct. hooger (69Vi2 pct.)? Allerlei tijdelijke en plaatselijke omstandigheden oefenen invloed uit op de prijzen, en kunnen met voordeel voor geld-

22 18 belegging benuttigd worden. Mogt ik mij niet bedriegen in <le overtuiging, dcat het noodig wezen kan dit nu en dan te doen opmerken, dan zal welligt deze brocliure met eenig genoegen worden ontvangen, en vroeg of laat weder door eene andere worden opgevolgd.

23 »i«w?np"""v ^^'^

24 ü ö pi ü t?a ö h i?c a?^ 1 ' -d &d 1 1 CH co s ^^ o INJ CJi 2 m- a> «g P;» t &< ^^* tm ï5 «ü o ^ *-< ^ - - N «^^ 2 ^ 'T! 0. Q»» h^ s 55 ^ a» < S u? ^^^ Nw» c sr"» cl a Q O I I O i l K bö?d O Q h > "*! b üzl: O 2 o o t^araa?^s