schetsontwerp Herinrichting traverse Kerkeind/ Langeweg gemeente Haaren 22 december december 2008

Transcriptie

1 schetsontwerp Herinrichting traverse Kerkeind/ Langeweg gemeente Haaren

2

3 schetsontwerp Herinrichting traverse Kerkeind/ Langeweg gemeente Haaren

4 Het plangebied

5 De opdracht Een verkennend schetsontwerp voor de Kerkstraat, Langeweg en Kerkeind in de gemeente Haaren met natuurlijk sturen als uitgangspunt. De bewoners van de Kerkstraat hebben de wens uitgesproken om in de verdere uitwerking te worden meegenomen in het centrumplan. Dit gedeelte van het plangebied is een belangrijke verbindende schakel tussen het centrumplan en Langeweg.

6

7 De historie Haaren is een oud boerendorp met als oudste kern de buurtschap Belveren. Vondsten uit de prehistorie en de Romeinse Tijd tonen dat aan. De oudste vermelding in schriftelijke bronnen dateert van 1147 als in een akte de kerk van Haaren een dochterkerk van Moergestel wordt genoemd. In de 12 de eeuw kreeg het dorp reeds een eigen bedehuis en in de 14 de eeuw een kapel op de Belverse Akkers. Van de oude kerk is alleen de toren uit 1472 met de fundamenten van het schip overgebleven. Toen deze kerk omstreeks 1648 gesloten moest worden werd veel later in Belveren een schuurkerk gebouwd. De historische plek is op de kaart van 1890 nog te herkennen door de naam Kerkeind en de weergegeven toren. Haaren bestond uit een groot aantal dorpen. Op bijgevoegde kaart van de situatie aan het eind van de negentiende eeuw is de oude kom mét kerk en raadhuis van Belveren naar een nieuwe locatie in de grotere kern Haaren verplaatst. Hierbij werd de kiem voor het huidige dorpscentrum gelegd. Tenslotte is de Waterstaatskerk uit 1855 aan de Kerkstraat, na een brand vervangen door de neogotische St. Lambertuskerk in De Langeweg is een belangrijke hoofdweg van Haaren waarin zich deze historie weerspiegelt. De Langeweg loopt vanuit het buitengebied via de oude kern Belveren naar de nieuwe dorpskern. Tussen de kern Belveren en de negentiende eeuwse dorpskern zijn woonhuizen en bedrijven uit de verschillende historische perioden aanwezig. Landschappelijk en historisch gesproken is ook het kruispunt met de weg naar de sportvelden van belang. Op deze plek verbond in de negentiende eeuw de Bossche baan de kern Haaren met Oisterwijk. De verbinding is door aanleg van de sportvelden verbroken. De plek wordt in de huidige situatie gemarkeerd door een driehoekig plantsoentje.

8 Haaren door de jaren heen

9 De historie, monumentenlijst

10 Het plangebied in zijn omgeving

11 Natuurlijk sturen, wat is dat Een andere benadering voor de inrichting van de openbare ruimte: - Niet elke verkeersstroom vanzelfsprekend zijn eigen plek. - De hele inrichting erop gericht om sociaal gedrag tussen weggebruikers te bevorderen. - Automobilisten, voetgangers en fietsers moeten het gevoel hebben dat ze rekening met elkaar moeten houden. - Zeer kritisch omgaan met verkeersborden, vluchtheuvels en zebrapaden. De inrichting van de weg moet uit zichzelf het goede gedrag op de weg tot gevolg hebben. Maar natuurlijk sturen is ook: - Niet alleen ruimte voor doorgaand verkeer maar ook ruimte voor de sociale functie van een straat zoals: winkelen, ontmoetingen, wonen, werken en waar mogelijk spelen. - Het karakter (en evt historie) moet zichtbaar zijn in het straatprofiel. Dat kan door te spelen met materialen, bomen etc. - Het wegprofiel en zijn omgeving moet een samenhangend geheel zijn. Het resultaat: - Een prettige en bovenal veilige leefomgeving voor alle gebruikers.

12 Enkele referentiebeelden voor inrichtingselementen

13 Uitgangspunten vanuit verkeer Weginrichting moet voldoen aan Duurzaam veiligheids principe; - Homogeniteit - Functionaliteit - Herkenbaarheid - Vergevingsgezindheid - Controleerbaar zijn. - Extra aandacht voor fietsers en voetgangers. - Een wegbreedte van minimaal 5,50mtr. - Kruispunten moeten extra geaccentueerd worden. - Indien oversteekvoorzieningen worden aangebracht (VOP) dienen deze extra geaccentueerd te worden. - Het gebruik van drempels in de straat is niet wenselijk, ontwerp moet voldoen aan een natuurlijke afremming van de snelheid van het verkeer. - De parkeervoorzieningen dienen te voldoen aan de parkeernormeringen die zijn vastgesteld door het CROW. Parkeerplaatsen op eigen terrein mogen mee worden geteld. - Er is een spitsbuslijn aanwezig op de Langeweg/ Kerkeind. - Haltes worden ingericht volgens het principe Haltetoegankelijkheid (zie eisen Provincie Noord Brabant). De haltes dienen op een kruising te liggen van aanrijroutes vanuit de wijk naar de haltes toe. - Indien mogelijk hergebruik van materiaal.

14 Verschillende karakters, verschillende inrichting Entree Wonen Landelijk Historisch Dorp Verbijzondering: Transferpunt Wonen Dorp Verbijzondering: Groen plein Winkelen en Wonen

15 Uitgangspunten voor het schetsontwerp - Alle kruisingen worden gelijkwaardige kruisingen. - De weg blijft zoveel mogelijk doorgaand dwz zo min mogelijk remmen en optrekken. Zo min mogelijk drempels, wegversmallingen en verkeersborden. - Maximaal 30 km per uur gevoelssnelheid, dwz de inrichting moet ca 30 km per uur afdwingen. - Veel aandacht voor voetgangers en fietsers en ontmoedigingsbeleid voor doorgaand vrachtverkeer. - Rijbaanbreedte van 6 mtr, vrachtverkeer en landbouwverkeer moeten elkaar kunnen passeren. - De rijbaan wordt optisch versmald door middel van suggestieve fietsstroken van 1,20/1,30. - Minimaal aan een kant een trottoir van minimaal 1,50 (niet smaller dan 1,20mtr). - Bij trottoirs van ca 3,00 m opdeling in 1,50 trottoir en 1,50 groenstrook. - Bij trottoirs van meer dan ca 3,50 m opdeling in 2,00 multifunctiestrook (groen, parkeren en inritten) en meer dan 1,50 trottoir. - Bushalte in plangebied eenmaal toepassen in trottoir aan beiden zijden, 18 cm hoogte, 18 mtr lang. - Het plangebied wordt opgedeeld in diverse karakterstukken. -Tussen de verschillende karakterstukken kan een verschil worden gemaakt in soort en kleur bestrating, maat en soort bomen, wel of niet toepassen van extra inrichtingselementen. - De zijwegen krijgen een extra attentiepunt dmv bijvoorbeeld een punaisevorm in bestrating en onderbreking van het fietspad aan de kant van de zijweg. De hoogte van de punaise ca 8-10 cm. - Alle zijwegen in het plangebied hebben een typische bajonettenstructuur, deze zoveel mogelijk behouden. - Aanleidingen vanuit de historie koesteren; zoals: driehoekig plantsoen bij Sportlaan, Kerktoren aan het kerkeind, kruisbeeld aan de hoek Langeweg/ Driehoeven. - De monumentale bebouwing van het historische dorp kan versterkt worden door de vormgeving van de trottoirs af te laten wijken van de normale bestrating. - Het binnenrijden van de bebouwde kom van Haaren moet tastbaar zijn. - Zoveel mogelijk uitgaan van de huidige gebruiksgrenzen ipv de kavelgrenzen. - Bomen zoveel mogelijk in de buitenbocht plaatsen omdat dit een extra optische versmalling van het profiel op kan leveren. - Heggen en royale erfbomen horen bij het straatbeeld. De huidige beplanting moet zoveel mogelijk ingepast worden in het straatbeeld. - Aanwezige landschappelijke elementen zoveel mogelijk versterken. Bijv op het Sportlaantje en het Kerkeind.

16 000

17 Het schetsontwerp, de karakterstukken Entree Haaren: Omschrijving: Dit is nu een zeer landelijk gedeelte vanwege de boomkwekerij aan weerskanten van de weg. De binnenkomst van de gemeente Haaren is nu onduidelijk omdat er zeer weinig bebouwing is op dit gedeelte. De aanwezige verkeersborden geven ook weinig helderheid. Het profiel van de weg is breed en het stuk vangrail langs een kant van de weg geeft de uitstraling van een weg waar hard gereden kan worden. Aan weerszijden staan enkele eerste orde bomen in goede conditie. Huidige sfeer: Op het bebouwde kom bord na is het onduidelijk dat je Haaren hier binnenkomt. De hele inrichting van de weg is bedoeld als vrije doorgang voor doorgaand verkeer. Voorstel: De entree mag vormgeven worden als afslag. De rijbaan wordt teruggebracht naar 6 mtr breedte met daarin optische versmalling dmv fietssuggestiestroken van 1,20 mtr. De huidige losliggende fietsstroken worden vervangen door een brede grasstrook en een stevige rij 1e orde inheemse bomen. Het materiaal van de rijbaan wordt een warme kleur gebakken klinkers ipv asfalt. Wonen landelijk deel: Omschrijving: Aan een zijde van de weg liggen enkele huizen in een verder landelijke omgeving. Het profiel van de weg is zeer breed. Voor de huizen ligt een rommelige parkeerstrook met enkele losse bomen en groenstrookjes. Huidige sfeer: Dit is een rommelig stukje. Er zijn in de inrichting nog geen elementen die erop wijzen in de bebouwde kom te rijden. Voorstel: De rijbaan versmallen naar 6 mtr met daarin optische versmalling dmv fietssuggestiestroken van 1,20 mtr. Aan een kant een verhard trottoir van 1,50 mtr met waar mogelijk een multifunctiestrook voor groen, parkeren en inritten. De bestaande bomen moeten zoveel mogelijk ingepast worden. Het materiaalgebruik bestaat uit tegels in de trottoirs en gebakken klinkers in de rijbaan.

18 o

19 Het schetsontwerp o

20 o

21 Het schetsontwerp o

22 000

23 Het schetsontwerp, de karakterstukken Historisch dorp Omschrijving: Dit gedeelte is het oude dorp van Haaren. Er staan nog veel huizen die aangemerkt zijn als monument. Erg opvallend zijn de enkele zeer grote erfbomen. In dit gedeelte ligt ook de oude kerktoren met fundamenten. Die is lastig zichtbaar vanaf de weg door de tussenliggende parkeerstrook, de dichte rij bomen en een haag. Ook dit gedeelte oogt door zijn brede profiel en door het ontbreken van de trottoirs als een landelijk gedeelte. Huidige sfeer: Dit stuk ook nu rommelig. Het brede profiel en het ontbreken van de trottoir geven geen enkele remming aan het doorgaande verkeer. Ter hoogte van Langeweg 51 en Kerkeind 17 zitten twee iets smallere onoverzichtelijke stukken. Dat komt het profiel van de rijbaan tot aan de hoge erfhagen op deze twee lokaties. De oudere huizen en monumentale erfbomen geven veel sfeer aan dit stuk van het plangebied. Voorstel: De rijbaan overal versmallen naar 6 mtr met daarin een extra optische versmalling dmv fietssuggestiestroken van 1,30 mtr. Aan minimaal een zijde van de weg een verhard trottoir van ca mtr. Het trottoir komt aan de binnenzijde van bocht als dit een verbetering is voor het zicht. De multifunctionele strook met bomen en parkeerplaatsen komen in de buitenbocht om het profiel extra optisch te versmallen. De huidige in- en uitritten moeten functioneel blijven. Het materiaalgebruik voor de trottoirs en rijbaan is een warme kleur gebakken klinkers. In een nadere uitwerking moet gekeken worden of het trottoir een aaneenschakeling van erven kan zijn. Eventueel met (kleine) erfbomen. Dit om de sfeer van het oude dorp te versterken.

24 o

25 Het schetsontwerp 27 o

26 000

27 Het schetsontwerp, de karakterstukken Wonen Omschrijving: Lang recht stuk met een breed profiel. Veel fietsers voelen zich onveilig op de te brede rijbaan waar het doorgaande verkeer hard kan rijden. De bebouwing staat op ruime kavels waardoor er weinig auto s op of langs de rijbaan parkeren. In dit lange stuk zijn twee bijzondere momenten namelijk bij het Sportlaantje (een groen plantsoen) en bij de bushalte waar veel oversteekbewegingen zijn. Huidige sfeer: Een lang, breed en bijna kaal profiel met een zeer brede rijbaan van eentonige bestrating. Opvallend naast de brede rijbaan zijn de zeer smalle trottoirs aan weerszijden. Voorstel: De rijbaan versmallen tot een breedte van 6 mtr met daarin een optische versmalling dmv fiets suggestiestroken van 1,20 mtr. Daardoor wordt het over bijna de gehele lengte mogelijk om een multifunctionele strook te maken met groen, parkeren, inritten en bomen als laanbeplanting (1e orde inheemse boom bijvoorbeeld Zomereik, Es). Aan weerszijden trottoirs van minimaal 1,50 mtr. Materiaal voor de trottoirs zijn grijze betontegels en gebakken klinkers in de rijbanen.

28 o

29 Het schetsontwerp o

30 000

31 Het schetsontwerp, de karakterstukken Transferpunt Het lange gedeelte kan op dit punt onderbroken worden door een asverspringing. Een lichte buiging in de weg geeft aanleiding om de bomen hier in de buitenbocht te plaatsen. Dit geeft een extra remming van de snelheid van het doorgaande verkeer. De bajonet in de wegen en het fietspad als een geheel vormgeven. De bushalte die nu hier aanwezig is is wellicht beter op zijn plaats meer in de richting van de Tempeliersweg. Dit is een onderwerp voor nadere bestudering.

32 o

33 Het schetsontwerp o

34 000

35 Het schetsontwerp, de karakterstukken Groen plein Het plantsoen is nu een kleine besloten plek langs de rijbaan. Het idee is de as van de weg iets te verplaatsen in de richting van het huidige plantsoen. Zo ontstaat er ruimte voor een multifunctionele strook met bomen en kan het plein gaan functioneren als één geheel. De rijbaan doorsnijdt en de trottoirs omranden het groene plein. De driehoekige vorm van het plantsoen is typisch voor deze omgeving en moet behouden en liefst versterkt worden. De knotwilg verdient bijzondere plaats. Deze knotwilg is ca jaar oud en is de vervanger van een zeer oude knotwilg die de scheiding van de wegen richting het buurtschap Belveren en het oude dorp van Haaren markeerde. In een nadere studie van deze plek moet bekeken worden of de oude doorgang richting Belveren weer in ere hersteld kan worden. Ook een onderwerp van nadere studie is de parkeerdruk op deze plek op hoogtijdagen van de sportvelden. Gekeken moet worden of een andere ontsluiting van de sportvelden een betere oplossing geven.

36 w

37 Het schetsontwerp w

38 w

39 Het schetsontwerp w

40 000

41 Het schetsontwerp, de karakterstukken Winkelen Omschrijving: Een mengeling van wonen en winkelen. Bewoners en winkeliers willen in de nadere uitwerking onderdeel uitmaken van het al eerder gemaakte centrumplan. Er is een grote vraag naar helderheid over de toekomstige situatie. Genoeg parkeerruimte wordt belangrijk gevonden. Huidige sfeer: De auto s parkeren op dit moment aan 2 kanten van de straat op te smalle parkeerstroken. Veel auto s parkeren half op de toch al smalle trottoirs. Dit gaat ten koste van de veiligheid en ruimte voor fietsers en voetgangers. Op een enkele plaats springen hoge bomen in het oog, maar deze staan deels op eigen terrein. Voorstel: Van dit stuk is prima een éénrichtingsweg te maken vanaf het gemeentehuis richting Oisterwijk. Breedte van de rijbaan wordt dan 4,50-5,00mtr. Alle wijzigingen moeten afgestemd worden met het centrumplan. Bij het versmallen van de rijbaan komt er ruimte vrij om aan weerskanten een multifunctiestrook te realiseren. In deze strook past in een strak stramien een kleinere maat bloeiende inheemse boom en parkeervakken afgewisseld met blokhagen. Voor fietsers is er in 2 richtingen een fietssuggestiestrook van 1,20 mtr op de rijbaan. Door trottoirs van minimaal 1,50mtr krijgt dit gedeelte veel meer de uitstraling van een winkelstraat. Belangrijk is dan het materiaalgebruik: gebakken klinkers in een warme kleur. Het doorgaand verkeer vanuit de Langeweg richting gemeentehuis buigt voor de Kerkstraat af richting Driehoeven.

42

43 Doorsnedes huidige situatie en schetsontwerp

44 Herinrichting Langeweg/ Kerkeind Gemeente Haaren

45 Colofon projectteam Dorine Epping ontwerper openbare ruimte/ projectleider telefoon mobiel Ir. Urban van Aar senior landschapsarchitect/ ontwerper openbare ruimte telefoon Mareno de Graaf stagiair Haskoning Nederland B.V. a company of Royal Haskoning Divisie Ruimtelijke Ontwikkeling Nijmegen Barbarossastraat 35 Postbus AD Nijmegen Telefoon (024) Fax (024)