DE WADDEN ALS BROEDPLAATS

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "DE WADDEN ALS BROEDPLAATS"

Transcriptie

1 DE WADDEN ALS BROEDPLAATS Concept Uitvoeringsplan Waddenfonds

2 Hoofdstuk 1 Eindbeeld 1.1. Waddenfonds Over twintig jaar moet het Waddenfonds een herkenbare impuls hebben gegeven aan verduurzaming van de Waddenzee en de Waddenregio. Het rapport van de commissie Meijer biedt kansen voor een duurzame ontwikkeling van het Waddengebied, waarin zowel de ecologische, de sociale en de economische aspecten gecombineerd worden gestimuleerd. Uitgangspunt bij deze benadering is de hoofddoelstelling zoals geformuleerd is voor de derde pkb Nota Waddenzee: De hoofddoelstelling voor de Waddenzee is de duurzame bescherming en ontwikkeling van de Waddenzee als natuurgebied en het behoud van het unieke open landschap. Menselijk medegebruik is mogelijk, mits inpasbaar binnen de hoofddoelstelling Geconstateerde problemen Naast kwaliteiten kent het Waddengebied echter een aantal problemen, dat om een inhaalslag en innovatieve aanpak vraagt. Deze problemen zijn uitgewerkt in het rapport van de Commissie Meijer Ruimte voor de Wadden, april 2004 ( en de probleemanalyse van de Rijksuniversiteit Groningen voor het Investeringsplan Waddenfonds Problemen ombuigen We constateren dat de ecologische kwaliteit van de Waddenzee een impuls verdient. De negatieve tendens moet worden omgebogen voor een aantal ecologische variabelen. Er moet een actief herstelbeleid worden ingezet en uitgevoerd. Hiernaast constateren we, dat een deel van de sociaal economische problemen van het waddengebied niet met de Waddenzee als zodanig te maken heeft maar met de economisch gezien perifere ligging. De hoofddoelstelling voor de Waddenzee betekent dat er beperkingen zijn gesteld aan de aard en omvang van activiteiten in de directe nabijheid van het gebied. Dit heeft consequenties voor de leefbaarheid. Het Waddenfonds biedt de kans om deze regio een nieuw perspectief te bieden, door meer economische ontwikkelingen mogelijk te maken en juist projecten te stimuleren waar natuur en economie wederzijds van profiteren. Ervaringen in diverse Europese regio s geven aan dat de koppeling van regionale ruimtelijke kwaliteiten met economische activiteiten een belangrijke succesfactor is Streven met het Waddenfonds Onder een duurzame ontwikkeling verstaan wij (in navolging van de commissie Brundtland, 1987) een ontwikkeling die tegemoet komt aan de behoeften van de huidige generatie, zonder de behoeften van de toekomstige generaties in gevaar te brengen. Bij de invulling hiervan gaan wij uit van het P(eople) P(rofit) P(lanet) principe. De projecten waarvan wij vinden dat ze uit het Waddenfonds moeten worden gefinancierd: zijn projecten die de natuur en het landschap versterken en zo min mogelijk milieubelastend zijn (planet) leveren economische ontwikkelingsmogelijkheden op (profit) bieden sociaal-economische kansen (people) Meer geconcretiseerd naar de waddenproblematiek betekent dit dat we met de investeringen van het Waddenfonds het volgende nastreven: - bescherming en ontwikkeling van natuurwaarden en landschappelijke waarden (planet). - versterking van de vitaliteit en sociale samenhang van het gebied voor zowel de bevolking als de bezoeker (people). - duurzame economische ontwikkeling waarbij gebruik wordt gemaakt van de kwaliteiten van het gebied (profit) Hieraan kan nog een vierde lijn worden toegevoegd die de eerste 3 lijnen ondersteunt, nl.: - optimalisatie van de kennisinfrastructuur, waarbij de huidige kennis in en over het Waddengebied wordt versterkt, gebundeld en gedragen Wadden als Broedplaats Aldus kunnen de Wadden als Broedplaats voor een werkelijk duurzame ontwikkeling worden omschreven! De naam broedplaats is dus tweeledig. Aan de ene kant is het Waddengebied een mondiaal relevante broedplaats voor planten en dieren met name vanwege haar voedselrijkdom. In analogie hiermee kan het gebied als broedplaats worden gezien van waaruit innovaties voor een economisch duurzame ontwikkeling tot stand kunnen komen. De geconstateerde problemen enerzijds en de ruimtelijke kwaliteiten van het waddengebied anderzijds bieden daarvoor een ideale voedings- Concept 22 december

3 bodem. Daar past bij een geïntensiveerde inzet op innovatie en het vinden van nieuwe toepassingsmogelijkheden. Hoofdstuk 2: Keuzes 2.1. Inleiding Over twintig jaar moet het Waddenfonds een herkenbare impuls hebben gegeven aan verduurzaming van de Waddenzee en de Waddenregio. Dit vereist het stellen van prioriteiten bij de investeringen en het maken van keuzes. Binnen het uitvoeringsplan wordt gekozen voor prioritaire thema s. De thema s zullen herkenbaar zijn en vloeien voort uit de analyse als beschreven in het Investeringsplan, het rapport van de Cie. Meijer maar zijn ook deels een politieke keuze van rijk en regio. De gekozen thema s dienen bij bestuurders en bevolking het gevoel op te roepen dat aan investeren in deze thema s noodzakelijk is om het gewenste duurzame herstel of de duurzame ontwikkeling te bewerkstelligen. Er moet bij de thema s een sense of urgency gevoeld worden; de keuze voor dit thema op dit moment is relevant voor de toekomst in inzet nu is noodzakelijk. Voorts dienen de gekozen thema s ruimte te bieden voor creativiteit, ze dienen het gevoel bij bestuurder en burger op te roepen, dat deze kaders een uitdagende denkrichting bieden, waarop met concrete project- of programmavoorstellen kan worden ingespeeld. Ze hebben, met ander woorden wervingskracht. Bij het thema Duurzaam herstel van ecologische processen en systemen, behoud van landschap en cultuurhistorie ligt het accent op herstel en behoud van natuur en landschap als fundament voor toekomstige ontwikkelingen. Rond Omgaan met bedreigingen is gefocust op het voorkomen van (de gevolgen van) zeespiegelstijgingen en scheepsrampen. Rond Duurzame energie en bio-based economy ligt de prioritering bij innovatie in combinatie met de specifieke kansen van het waddengebied. Bij Sociaal-economische ontwikkeling ligt het accent op het leggen van de fundamenten waarop een duurzame economie zich verder kan ontwikkelen, met als achterliggende gedachte de vergroting van de leefbaarheid van het gebied. Uiteraard hebben de gekozen thema s binnen de regio en het Rijk voldoende bestuurlijk en maatschappelijk draagvlak. Gearceerd met geel worden binnen de geselecteerde thema s de hoofdprioriteiten voor investeringen aangegeven. Dit betekent dat projecten die bijdragen aan een dergelijk thema bij voldoende kwaliteit de voorkeur genieten Thema s A. Duurzaam herstel van ecologische processen en systemen, behoud van landschap & cultuurhistorie Ongestoorde ontwikkeling Uit het onderzoek gepresenteerd door de Cie Meijer en de RUG blijkt dat de ongestoorde ecologische processen en systemen een belangrijk na te streven doelstelling is. Het instellen van gebieden die worden gevrijwaard van bodemverstorende activiteiten en referentiegebieden wordt gestimuleerd. Innovaties die bodemverstoringen t.g.v. menselijke activiteiten mitigeren of voorkomen worden ondersteund (bv aquacultures). Herstel van systemen In deze gebieden wordt ruimte gegeven voor herstel van verdwenen soorten (platte oesters) en zeldzame biotopen (stabiele mosselbanken en zeegrasvelden). Noodzakelijke kennisvergaring voor begeleiding van deze processen is noodzakelijk. Op plekken waar dat mogelijk is zal worden gestreefd naar grootschalige natuurontwikkeling (b.v. oostpunten van de eilanden). Ook kan op kleine schaal worden gestreefd naar herstel van zoet-zoutovergangen, bv rond de Dollard. Een extra impuls wordt gegeven aan natuurlijke verbindingen tussen de Waddenzee en het achterland. Daarbij kan gedacht worden aan herstel van zoet-zout overgangen, waarbij ook waterlopen in het binnenland op een meer natuurlijke wijze met de Waddenzee worden verbonden. Deze ontwikkelingen kunnen kansen bieden voor combinaties met andere functies zoals waterberging en recreatie. Prioritair zijn projecten voor gevarieerder kwelderbeheer en kwelderontwikkeling, passend binnen de voor de kwelders geldende (natuur)doelstellingen. Op de waddeneilanden dreigen andere overgangsgebieden die bij het natuurlijke systeem horen in de knel te komen, namelijk de jonge duinlandschappen. Projecten die dit herstel en vormen van dynamisch kustbeheer (weer laten het verstuiven van duinen) stimuleren worden ondersteund. Concept 22 december

4 Herstel van soorten Herstel van processen zal ook leiden tot herstel van soorten, zoals zeegras. Bij het herstel van ecologische processen hoort ook het herstel van kenmerkende biotopen als stabiele mosselbanken. Ook kan daar waar mogelijk en haalbaar worden geïnvesteerd in het herstel van getijde overgangsgebieden, waarbij aansluiting kan worden gezocht bij verzilte gebieden in de kuststrook, uitdagingen op grond van de wateropgave en het vergroten van de mogelijkheden voor vismigratie. Projecten die een bijdrage leveren aan de migratie van vissoorten zijn prioritair. Een extra impuls wordt gegeven aan natuurlijke verbindingen tussen de Waddenzee en het achterland. Daarbij kan gedacht worden aan herstel van vismigratiemogelijkheden tussen zoet en zout water en herstel van zoet-zout overgangen, waarbij ook waterlopen in het binnenland op een meer natuurlijke wijze met de Waddenzee worden verbonden. Deze ontwikkelingen kunnen kansen bieden voor combinaties met andere functies, zoals waterberging en recreatie. Behoud van landschap en cultuurhistorie Landschap en cultuurhistorie vragen blijvende aandacht, bij initiatieven kan gebruik worden gemaakt van het Waddenfonds, bijvoorbeeld voor maatregelen ter inpassing van deze initiatieven in het landschap, of versterking van belevingswaarde van activiteiten of van het (natuurlijke) landschap door gebruik van historische elementen in moderne bedrijfsvoering (teelten, raskeuzes, ambachten, vervoer). Het unieke open wadden landschap met daarin kenmerkende cultuurhistorische en natuurlijke elementen als terpen, oude dijken, polders, meanders en ruimte en rust herbergt een stuk duurzaam kapitaal voor de regio waarin blijvend moet worden geïnvesteerd. De historische vorming van het aangeslibde waddenlandschap is nog goed aan zijn uiterlijke kenmerken af te lezen. Het Waddenfonds kan, als additioneel fonds, alleen een rol spelen indien niet via andere bronnen (bv. LANCE- WAD) tot voldoende ontwikkeling van initiatieven kan worden gekomen. B. Omgaan met bedreigingen Het is van belang dat de veiligheid tegen overstroming en calamiteiten duurzaam blijft gehandhaafd. Ook is het van belang te kunnen monitoren hoe langdurige processen als zeespiegelstijging zich ontwikkelen in relatie tot veiligheidsbeleid. Kwelderontwikkeling gericht op het omgaan met de gevolgen van versnelde zeespiegelstijging en experimenten op onder meer het gebied van effectiviteit en duurzaamheid van alternatieve soorten zandbuffers en ophogingsmogelijkheden zijn noodzakelijk. Grote bedreiging van het waddengebied komt voorts van de Noordzee, die als druk bevaren route de nodige risico s met zich brengt (scheepvaartrampen). Een innovatief signaleringssysteem zou opgezet en doorontwikkeld kunnen worden, ter vroegtijdige signalering van mogelijke rampen. C. Duurzame energie en bio-based economy Het Verdrag van Kyoto dwingt Nederland om een inspanning te leveren voor vermindering van de CO2 uitstoot. Het Noorden van Nederland is tot op heden, vanwege het Slochteren- en een aantal kleinere velden, de bron geweest voor een belangrijk deel van de economische welvaart van dit land. In het noorden zelf is een cluster van economische en kennisactiviteiten van nationale en internationale allure ontstaan op het gebied van energie. De vooraanstaande positie van het noorden op dit gebied biedt een uitstekende voedingsbodem voor verdere ontwikkeling en toepassingsmogelijkheden van nieuwe vormen van energie, energieopwekking, -gebruik en kennis daarover. Dit geeft een stevige impuls voor transitie naar een duurzame energiehuishouding, kennisontwikkeling van duurzame energie, toepassing daarvan in de eigen regio, spin off bedrijvigheid en export van (high tech) kennis en technieken naar elders (transitie naar de kenniseconomie). Dit draagt bij aan zowel de economische ontwikkeling van de regio als aan de Kyoto-doelstellingen. Samenwerkingsverbanden tussen kennisinstellingen en bedrijven (kennistransfer) worden gestimuleerd met als doel het creëren van een regio die duurzame energie en groene grondstoffen produceert, kennis, technieken en nieuwe producten daarvoor ontwikkelt, die ook elders toepasbaar zijn (reproduceerbaar). Het (door)ontwikkelen en benutten van groene grondstoffen (bio-based economy) wordt gestimuleerd en waarbij het restafval wordt benut voor energieopwekking. Bio-based economy gaat uit van de gedachte dat een groot deel van de op petrochemie en andere fossiele grondstoffen gebaseerde producten vervangen kan worden door producten uit biomassa, zowel plantaardig als dierlijk. In dit verband worden duurzame, innovatieve en kennisintensieve vormen van landbouw, (glas)tuinbouw en agribusiness gestimuleerd, waarbij op grotere schaal biogrondstoffen worden gebruikt voor diverse toepassingen en ook het restafval wordt benut voor energieop- Concept 22 december

5 wekking. Het (door)ontwikkelen en benutten van groene grondstoffen (bio-based economy) wordt gestimuleerd. D. Sociaal-economische ontwikkeling Investeren in de economische structuur zal leiden tot vergroting van de leefbaarheid van het gebied. Door aan te sluiten bij nieuwe ontwikkelingen op economisch gebied, ICT, kennis en (de ontwikkeling van) innovatieve concepten kan een stevige impuls worden gegenereerd. De verbetering van de bereikbaarheid en ontsluiting van het Waddengebied en verduurzaming van het openbaar vervoer vormt tenslotte een belangrijke randvoorwaarde voor de verdere economische ontwikkeling. Naast het stimuleren van economische activiteiten zijn investeringen in de verbetering van de sociale structuur van belang. Het gaat hier vooral om het verbeteren van de ontwikkelingskansen van de inwoners en het versterken van het voorzieningenniveau, bijvoorbeeld op het gebied van wonen, welzijn en zorg. Duurzaam toerisme Hoe je het ook wendt of keert: de waddeneilanden drijven economisch gezien op het toerisme en hebben de afgelopen jaren te maken met een negatieve tendens. Het is van groot belang om dit tij te keren door een impuls in duurzaam toerisme te geven, waarbij tevens draagvlak voor de natuur en het natuurbeleid wordt gecreëerd. De centrale vraag die in dit kader beantwoord moet worden is: wat willen we voor welke toerist betekenen en hoe organiseren we dit. Hierbij dient samenwerking en aansluiting te worden gezocht bij initiatieven rond toerisme in de kuststrook (recreatiecentra, kenniscentra, voorlichting en educatie, belevingstoerisme), maar ook in het internationale Waddengebied. Specialisatie per eiland met betrekking tot doelgroepen binnen het toerisme kan ook kansen bieden. Tevens dient specifiek aandacht te worden besteed aan het aanboren van nieuwe toeristische markten binnen het duurzame toerisme, zoals de Verenigde Staten, Azië en China. Ook verdergaande verduurzaming van de bestaande sector wordt gestimuleerd. De mogelijkheden van ICT bij verdere uitbouw van de sector kunnen nadrukkelijk worden betrokken. Projecten die vernieuwende oplossingen bieden voor het beheersbaar maken van de vaarrecreatie, de watersport en de jachthavenproblematiek, zodat deze beter inpasbaar wordt in het ecologische systeem, verdienen prioriteit. Voor de kustgemeenten is verdergaande exploratie van de mogelijkheden die toerisme bieden economisch nadrukkelijk aan de orde. Dit betekent dat primair ingezet gaat worden op verbreding van het toerisme als economische drager. Ook natuur, (herstel van) oude cultuurhistorische waarden, rust en ruimte zijn aantrekkelijke thema s om op voort te bouwen, met mogelijkheden voor specialisatie op bepaalde doelgroepen (ruitertoerisme, ouderen, zorg, zieken) of bepaalde gebieden. De mogelijke werelderfgoedstatus van het gebied kan een onderscheidende profilering ondersteunen. Landbouw Onderzocht dient te worden hoe op structurele basis met verzilte gronden langs de waddenkust kan worden omgegaan. De meest bedreigde gebieden die door het toenemende zoutgehalte (op termijn) niet meer geschikt zullen zijn voor landbouwkundig gebruik kunnen wellicht een rol spelen als binnendijkse natuurontwikkeling. Ook is een relevante factor in hoeverre een koppeling kan worden gelegd met de wateropgave. Voor de landbouw kan de uitdaging worden gezocht in zoutminnende teelten, waarbij ook aansluiting kan worden gezocht met het fondsthema duurzame energie (koolzaadteelt). Binnendijks (ook op de eilanden!) worden innovatieve vormen van landbouw (b.v. precisielandbouw, groene kas of glastuinbouw zonder lichthinder), en landbouw in combinatie met natuurherstel, natuurontwikkeling en natuurbeleving gestimuleerd. Daar waar dit mogelijk en gewenst is wordt in de kuststrook schaalvergroting en specialisatie gestimuleerd, primair vanuit reguliere middelen (bv: landinrichting), vanuit dit fonds indien een koppeling kan worden gelegd met vernieuwende technologieën, kennis(voorsprong) uit/opbouwen en bio-based of energieteelt gerelateerde agribusiness ontwikkelingen. Ook toeristisch kan worden aangesloten bij de landbouw door nieuwe (agrarische) natuurgebieden toeristisch te ontsluiten en al bij de aanleg met toerisme rekening te houden. Productie en promotie van streekgebonden en biologisch geproduceerde producten wordt gestimuleerd. Visserij De visserij is een belangrijke economische motor voor het gebied. Bij het zoeken naar alternatieve bestemmingen voor verzilte gronden kan voor wat betreft de schelpdiervisserij aansluiting worden gezocht bij het binnendijks kweken van bv. mosselen en kokkels. Op het gebied van aquacultuur kan worden gedacht aan ontwikkeling van hangcultures voor mosselzaadvisserij en de kweek van schelp- Concept 22 december

6 dieren in hatcherys/nurseries. Natuur en milieuvriendelijke en innovatieve vormen van viskweek worden gestimuleerd. Initiatieven voor geïntegreerde kustvisserij, met aandacht voor verbreding, technologieontwikkeling en promotie van streekgebonden visserijproducten wordt gestimuleerd. Specifieke voorzieningen in de Waddenhavens die nodig zijn om deze laatstgenoemde ontwikkelingen te stimuleren en te ondersteunen worden beschouwd als prioritaire investeringen. (Industrie)havenactiviteiten Havens (incl. havens waddeneilanden) zijn belangrijke maritieme toegangspoorten voor de Waddenregio. Om deze kwalificatie te behouden zijn vernieuwende investeringen in de havens en havenomgeving en nieuwe economische activiteiten noodzakelijk. Dit vanzelfsprekend binnen de randvoorwaarden van het beleid, waarbij ecologische en milieuaspecten in acht worden genomen. Vernieuwende investeringen moeten zo uitgevoerd worden dat zij een bijdrage leveren aan een duurzame ontwikkeling. Uitgangspunt daarbij is dat uitvoering van activiteiten zal plaatsvinden op het niveau van 'best technical means'. De meerkosten die daarmee gepaard gaan kunnen ondersteund worden vanuit het Waddenfonds. Duurzame innovaties, kennis en ICT Zoals eerder aangegeven wordt het Waddengebied beschouwd als broedplaats voor duurzame innovaties die ten dienste staan aan een duurzame economische ontwikkeling. Hiermee wordt tevens innovatiebevordering in het MKB bedoeld. Hiervoor dient een stimulerend klimaat gecreëerd te worden voor de ontwikkeling van demonstrators en pilotprojecten. De kustgemeenten kunnen profiteren van hun ruimtelijke kwaliteiten voor het aantrekken van (MKB) bedrijvigheid en innovatieve ontwikkelingen, die gebruik maken van een te realiseren verbeterde digitale ontsluiting van plattelandsgebieden. Dit betekent concreet investeren in breedband internet faciliteiten, waar dit niet door de markt gerealiseerd kan worden, waardoor kleinschalige maar hoogwaardige bedrijvigheid wordt gestimuleerd om zich in het gebied te vestigen. Door de digitale infrastructuur te versterken en gebruik te maken van kennis en kennisinstituten van bedrijven (b.v. LOFAR) en kenniscentra (RUG, Centra voor duurzame innovaties, TU Twente en Wetsus), samenwerking te stimuleren ontstaan nieuwe kansen. Kunst Het overtuigende, nationale en meerjarige succes van bijvoorbeeld Oerol toont aan dat ook cultuur buiten de Randstad duurzame economische slagingskans heeft, mits het concept goed en doordacht is. Dergelijke initiatieven geven ook een toeristische stimulans voor het gebied. Het stimuleren van nieuwe cultuur en kunstinitiatieven zo mogelijk passend bij de streek of aansluitend bij de historie of vernieuwend qua vorm, thematiek en omvang, doch passend binnen de ruimtelijke kaders leidt ook tot een aantrekkelijker vestigingsklimaat voor burgers en MKB (kunst en cultuur) en draagt bij aan de leefbaarheid van de kernen. Ook voor deze groep kan verdergaande digitale ontsluiting een stimulans zijn zich te vestigen in dit gebied. Hoofdstuk 3. Prioriteiten voor project- of programmavoorstellen binnen de thema s De komende jaren kunnen projectvoorstellen die bijdragen aan één of meerdere gekozen thema s en die tevens voldoen aan de doelstellingen van het Waddenfonds als genoemd in de Wet Waddenfonds en de criteria uit de Uitvoeringsregeling worden ingediend. Voor de periode van dit Uitvoeringsprogramma gelden enkele aanvullende, afwegingscriteria. Concrete project of programmavoorstellen zullen een grotere kans op honorering vanuit het Waddenfonds maken indien ze goed (of beter dan andere ingediende voorstellen) scoren op de navolgende criteria. De kwaliteit van de programma- of projectvoorstellen is primair van belang voor de prioriteit van de voorstellen bij de beoordeling. In dit geval moet de kwaliteit worden gezien als de bijdrage die het programma- of projectvoorstel levert aan het bereiken van een fondsdoel. Omdat het fonds een looptijd van zeker twintig jaar krijgt is het relevant om binnen de thema s projecten of programma s te honoreren die in zekere zin een voorwaarde scheppende bijdrage leveren voor andere projecten in de toekomst, in die zin constitutief zijn. Concept 22 december

7 Hiernaast is het van belang projecten te prioriteren die een voorbeeld- of pilotfunctie hebben, en herhaalbaar zijn buiten het waddengebied bij het streven naar duurzame ontwikkeling. Projecten of programma s die een bijdrage leveren aan meerdere fondsdoelen dragen bij aan een grotere synergie van de investeringen en krijgen daardoor prioriteit. Tenslotte is van belang voor de prioritering dat de impuls die vanuit het Waddenfonds wordt gegeven op korte termijn zichtbaar wordt omdat snel resultaat kan bijdragen aan de zichtbaarheid en effectiviteit van het Fonds. Hiervoor is draagvlak in de regio en belangrijke voorwaarde die wordt meegewogen bij de beoordeling. Hoofdstuk 4. Verdere systematiek en werkwijze Proces van verdere uitwerking uitvoeringsplan: Eerste proeve van uitvoeringsplan rijk en regio Nadere uitwerking van uitvoeringsplan met stakeholders Openstelling van tenderregeling Indiening van projecten en kaderprogramma s Beoordeling Toekenning van bijdrage Monitoring en volgen van projecten Eventuele bijstelling van doelstellingen Titel:Nota PS-cie. NLWM, agendapunt 6. (Uitvoeringsplan Waddenfons ) Datum: Nummer:6 Concept 22 december

DE WADDEN ALS BROEDPLAATS

DE WADDEN ALS BROEDPLAATS DE WADDEN ALS BROEDPLAATS Uitvoeringsplan Waddenfonds 2007-2012 Versie 21 maart 2006 Ter vaststelling in de RCW vergadering van juni 2006 Inhoud 1. Inleiding... 3 1.1 Kader... 3 1.2 Doelstelling Waddenfonds...

Nadere informatie

Grenzen verleggen in het Waddengebied. Maarten Hajer

Grenzen verleggen in het Waddengebied. Maarten Hajer Grenzen verleggen in het Waddengebied Maarten Hajer De Waddenzee versterken: ja, maar hoe? 2 Waar J.C. Bloem niet geldt 3 En dan: wat is natuur nog in dit land? Waddenzee van (inter)nationaal belang Grootste

Nadere informatie

Investeren in het waddengebied is de moeite meer dan waard!

Investeren in het waddengebied is de moeite meer dan waard! > www.vrom.nl Investeren in het waddengebied is de moeite meer dan waard! 2e Tender Waddenfonds 8 september tot en met 17 oktober 2008 Investeren in het waddengebied is de moeite meer dan waard! 2e Tender

Nadere informatie

Goeree-Overflakkee: Ouddorp, Stellendam en Herkingen. Bron: beeldbank.rws.nl

Goeree-Overflakkee: Ouddorp, Stellendam en Herkingen. Bron: beeldbank.rws.nl Goeree-Overflakkee: Ouddorp, Stellendam en Herkingen Bron: beeldbank.rws.nl Introductie Herkingen, Stellendam en Ouddorp zijn gelegen op Goeree-Overflakkee, het meest zuidelijke eiland van de Zuid-Hollandse

Nadere informatie

Toespraak van commissaris van de koningin en SNNvoorzitter Max van den Berg, feestelijke start CCC2- programma, Groningen, 25 maart 2011

Toespraak van commissaris van de koningin en SNNvoorzitter Max van den Berg, feestelijke start CCC2- programma, Groningen, 25 maart 2011 Toespraak van commissaris van de koningin en SNNvoorzitter Max van den Berg, feestelijke start CCC2- programma, Groningen, 25 maart 2011 Dames en heren, Degenen, die hier te lande na 1820 verbetering van

Nadere informatie

Energie in het Waddenfonds Energy Valley 05-11-13. 1. Doel. 2. Vertrekpunt

Energie in het Waddenfonds Energy Valley 05-11-13. 1. Doel. 2. Vertrekpunt Energie in het Waddenfonds Energy Valley 05-11-13 1. Doel In deze notitie wordt een eerste aanzet gegeven van de mogelijke inhoudelijk aanpak van Energy Valley op de programmastructuur van het Waddenfonds

Nadere informatie

Programma naar een Rijke Waddenzee

Programma naar een Rijke Waddenzee Programma naar een Rijke Waddenzee n Symposium Waddenacademie Kees van Es Inhoud presentatie 1. Aanleiding, opdracht en context 2. De mosseltransitie in het kort Kennisvragen 3. Streefbeeld: Wijze van

Nadere informatie

Subsidie voor innovatieve projecten. Informatie over het Innovatief Actieprogramma Groningen. provincie groningen

Subsidie voor innovatieve projecten. Informatie over het Innovatief Actieprogramma Groningen. provincie groningen Subsidie voor innovatieve projecten Informatie over het Innovatief Actieprogramma Groningen provincie groningen Subsidie voor innovatieve projecten INFORMATIE OVER HET INNOVATIEF ACTIEPROGRAMMA GRONINGEN

Nadere informatie

Kadernota Evenementen. Provincie Groningen van de

Kadernota Evenementen. Provincie Groningen van de Kadernota Evenementen 2016-2020 van de Provincie Groningen Kadernota Evenementen 2016-2020 van de provincie Groningen Het huidige evenementenbeleid heeft een looptijd tot en met 2015. In deze kadernota

Nadere informatie

Tuinbouw Veenstreek Greenport(s) 2040 Ewald van Vliet Burgemeester gemeente Lansingerland. Lid stuurgroep Greenports Nederland

Tuinbouw Veenstreek Greenport(s) 2040 Ewald van Vliet Burgemeester gemeente Lansingerland. Lid stuurgroep Greenports Nederland Tuinbouw Veenstreek Greenport(s) 2040 Ewald van Vliet Burgemeester gemeente Lansingerland Lid stuurgroep Greenports Nederland Wat is een Greenport cluster van teeltbedrijven, veilingen, handelsbedrijven

Nadere informatie

KRIMP INLEIDING. voor de welvaart. Bevolking -1,2% Banen -4% In 2012 hebben het Ministerie van Binnenlandse Zaken en de provincie Zuid-Holland

KRIMP INLEIDING. voor de welvaart. Bevolking -1,2% Banen -4% In 2012 hebben het Ministerie van Binnenlandse Zaken en de provincie Zuid-Holland SMART WATER INLEIDING In 2012 hebben het Ministerie van Binnenlandse Zaken en de provincie Zuid-Holland - nieuw te ontwikkelen) projecten en activiteiten aan worden verbonden en worden KRIMP voor de welvaart

Nadere informatie

De kustpolders: Hoe behoud een essentiële stap is richting duurzame ontwikkeling

De kustpolders: Hoe behoud een essentiële stap is richting duurzame ontwikkeling De kustpolders: Hoe behoud een essentiële stap is richting duurzame ontwikkeling Prof. dr. Patrick Meire Universiteit Antwerpen Ecosystem management research group De polders, tussen de kust en zandig/zandlemig

Nadere informatie

Houtskoolschets Asten april 2017

Houtskoolschets Asten april 2017 Houtskoolschets Asten2030 14 april 2017 Opzet Asten2030 Start A Verkenning B Verbreding C 3 Verankering Dag van de Toekomst Besluit vorming 1. Werk Conferentie intern 2. Werk Conferentie intern Internet

Nadere informatie

Toelichting criteria kleine projecten Brabant C versie 18-01-2016

Toelichting criteria kleine projecten Brabant C versie 18-01-2016 Toelichting criteria kleine projecten Brabant C versie 18-01-2016 Om in aanmerking te komen voor een subsidie tussen 25.000 en 65.000 euro moet een project aan de volgende criteria voldoen: 1. het project

Nadere informatie

De Omgevingsvisie van Steenwijkerland een samenvatting

De Omgevingsvisie van Steenwijkerland een samenvatting De Omgevingsvisie van Steenwijkerland een samenvatting Vooraf Hoe ziet onze leefomgeving er over 15 jaar uit? Of eigenlijk: hoe ervaren we die dan? Als inwoner, ondernemer, bezoeker of toerist. De tijd

Nadere informatie

Samen Ontwikkelen. Stuurgroep Nationaal Landschap Groene Hart i.o. 19 september 2012 / concept

Samen Ontwikkelen. Stuurgroep Nationaal Landschap Groene Hart i.o. 19 september 2012 / concept Samen Ontwikkelen Stuurgroep Nationaal Landschap Groene Hart i.o. 19 september 2012 / concept Samen Ontwikkelen 2. Water Bodem & Gebruik 3. Het Groene Hart, met zijn veenweiden, Over de realisatie van

Nadere informatie

Overzicht projecten Programma De Nieuwe Afsluitdijk

Overzicht projecten Programma De Nieuwe Afsluitdijk Overzicht projecten Programma De Nieuwe Afsluitdijk Exclusief de projecten die meegenomen worden in het Rijkscontract (deze zijn apart hiervan uitgebreider toegelicht) Volgnum Mobiliteit 1 Verruiming sluis

Nadere informatie

Activiteiten Colruyt Group

Activiteiten Colruyt Group Activiteiten Colruyt Group Waarom meedoen aan de Blauwe Cluster? Meerwaarde creëren Ecologie Maatschappij Economie = onze verantwoordelijkheid opnemen Geloof in duurzaam ondernemen Lange-termijngroei en

Nadere informatie

BELEIDSREGEL DUURZAME STRUCTUURVERSTERKING LAND- EN TUINBOUW (VOLLEDIGE KETEN)

BELEIDSREGEL DUURZAME STRUCTUURVERSTERKING LAND- EN TUINBOUW (VOLLEDIGE KETEN) BELEIDSREGEL DUURZAME STRUCTUURVERSTERKING LAND- EN TUINBOUW (VOLLEDIGE KETEN) Behorende bij Budget 4, Kennis Werkt P-4.2 Landbouw, 440179 Landbouw structuurversterking 1, Inleiding De primaire agrarische

Nadere informatie

Klimaatadaptatie in Zwolle (IJsselvechtdelta)

Klimaatadaptatie in Zwolle (IJsselvechtdelta) Agenda Stad Concernstaf CSADV Stadhuis Grote Kerkplein 15 Postbus 538 8000 AM Zwolle Telefoon (038) 498 2092 www.zwolle.nl Klimaatadaptatie in Zwolle (IJsselvechtdelta) Hoe houden we onze delta leefbaar

Nadere informatie

erklaring van Altena

erklaring van Altena Verklaring van Altena Gezamenlijk willen wij, Agrarische Natuurvereniging Altena Biesbosch, Samenwerkingsverband Ondernemersverenigingen Altena (SOVA), Gemeente Aalburg, Gemeente Werkendam, Gemeente Woudrichem,

Nadere informatie

Omgevingsvisie Westvoorne 2030 #WVN2030. Jeugdraad Westvoorne - 27 mei 2015 team Gebiedsontwikkeling, Henk Jan Solle

Omgevingsvisie Westvoorne 2030 #WVN2030. Jeugdraad Westvoorne - 27 mei 2015 team Gebiedsontwikkeling, Henk Jan Solle Omgevingsvisie Westvoorne 2030 #WVN2030 Jeugdraad Westvoorne - 27 mei 2015 team Gebiedsontwikkeling, Henk Jan Solle Opzet presentatie moment in het proces terugblik gesprekken waar zijn we nu mee bezig?

Nadere informatie

Opgave waterveiligheid en opties Procesinnovaties POV Holwerd aan Zee (Wetterskip, mei 2016)

Opgave waterveiligheid en opties Procesinnovaties POV Holwerd aan Zee (Wetterskip, mei 2016) Opgave waterveiligheid en opties Procesinnovaties POV Holwerd aan Zee (Wetterskip, mei 2016) Opgave waterveiligheid Westelijk van de veerdam is 2,3 km betonblokkenbekleding in de teen van de dijk afgetoetst

Nadere informatie

Noord-Nederland en OP EFRO

Noord-Nederland en OP EFRO N o o r d - N e d e r l a n d Noord-Nederland en OP EFRO versterking van de noordelijke economie O P E F R O De afgelopen jaren heeft Noord-Nederland hard gewerkt aan de versterking van haar sociaal economische

Nadere informatie

Stoommachinemuseum met op de achtergrond De Kleine Vliet (Bron:

Stoommachinemuseum met op de achtergrond De Kleine Vliet (Bron: Medemblik Medemblik Introductie De stad Medemblik maakt deel uit van de Noord-Hollandse gemeente met dezelfde naam. De gemeente Medemblik bestaat uit 15 kernen met in totaal 43.000 inwoners. Wervershoof

Nadere informatie

Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland

Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland Samenvatting Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland 2014-2020 Inzet op innovatie en een koolstofarme economie In het Europa van 2020 wil Noord-Nederland zich ontwikkelen en profileren als een regio

Nadere informatie

Omgevingsvisie Westvoorne 2030 #WVN2030. Commissie Grondgebied - 12 mei 2015 team Gebiedsontwikkeling, Henk Jan Solle

Omgevingsvisie Westvoorne 2030 #WVN2030. Commissie Grondgebied - 12 mei 2015 team Gebiedsontwikkeling, Henk Jan Solle Omgevingsvisie Westvoorne 2030 #WVN2030 Commissie Grondgebied - 12 mei 2015 team Gebiedsontwikkeling, Henk Jan Solle Opzet presentatie moment in het proces terugblik dialoogavonden toelichting uitwerking

Nadere informatie

3. het betreffende specifieke beoordelingskader, zoals opgenomen in hoofdstuk 2 van dit Openstellingsbesluit.

3. het betreffende specifieke beoordelingskader, zoals opgenomen in hoofdstuk 2 van dit Openstellingsbesluit. Openstellingsbesluit van het dagelijks bestuur van het Waddenfonds van 30 april 2015, kenmerk 2015 / nr. 02, houdende nadere regels met betrekking tot de openstelling van een aanvraagperiode en de vaststelling

Nadere informatie

'Maak werk van Vrije tijd in Brabant'

'Maak werk van Vrije tijd in Brabant' 'Maak werk van Vrije tijd in Brabant' OPROEP VANUIT DE VRIJETIJDSSECTOR Opgesteld door: Vrijetijdshuis Brabant, TOP Brabant, Erfgoed Brabant, Leisure Boulevard, NHTV, MKB, BKKC, Stichting Samenwerkende

Nadere informatie

Programma naar een Rijke Waddenzee Kees van Es

Programma naar een Rijke Waddenzee Kees van Es Nieuwe Wadden Programma naar een Rijke Waddenzee Samen gaat het beter Kees van Es Inhoud Wat is PRW Wat doen we precies De rol van DLG binnen Rijke Waddenzee De toekomst Waarom PRW? 21 oktober 2008: Convenant

Nadere informatie

Uitvoeringsprogramma Structuurvisie Borger-Odoorn Verbinding geeft perspectief

Uitvoeringsprogramma Structuurvisie Borger-Odoorn Verbinding geeft perspectief Uitvoeringsprogramma Structuurvisie Borger-Odoorn Verbinding geeft perspectief Dit uitvoeringsprogramma, behorende bij de Structuurvisie Borger- Odoorn, geeft aan op welke wijze de integrale gebiedsvisie

Nadere informatie

Ruimtelijke ordening. Ruimtelijke Ordening

Ruimtelijke ordening. Ruimtelijke Ordening Ruimtelijke ordening Ruimtelijke Ordening Ruimtelijke ordening (RO) in Nederland Vanuit de geschiedenis is RO al belangrijk in Nederland, denk bijvoorbeeld aan landinrichting en optimaliseren van de waterhuishouding.

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA 's-gravenhage. Geachte Voorzitter,

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA 's-gravenhage. Geachte Voorzitter, Directie Regionale Zaken De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA 's-gravenhage uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum DRZN. 2009/431 23 maart 2009 onderwerp doorkiesnummer

Nadere informatie

Pionierprogramma Thema Visserij, Waddenfonds 2012-2013

Pionierprogramma Thema Visserij, Waddenfonds 2012-2013 Pionierprogramma Thema Visserij, Waddenfonds 2012-2013 Inleiding In het Waddengebied worden verschillende vormen van visserij bedreven: garnalenvisserij, schaal- en schelpdiervisserij en in beperktere

Nadere informatie

Etten-Leur. (Bron: www. nederland-in-beeld.nl)

Etten-Leur. (Bron: www. nederland-in-beeld.nl) Etten-Leur (Bron: www. nederland-in-beeld.nl) Introductie Etten-Leur is een middelgrote gemeente in Brabant, gelegen ten westen van Breda. De gemeente bestaat uit één kern van ruim 40.000 inwoners. Door

Nadere informatie

De mens aan de kust. Wadden UNESCO Werelderfgoed. Uniek natuurgebied in een regio waar mensen wonen die werk en inkomen nodig hebben

De mens aan de kust. Wadden UNESCO Werelderfgoed. Uniek natuurgebied in een regio waar mensen wonen die werk en inkomen nodig hebben Wadden UNESCO Werelderfgoed De mens aan de kust Uniek natuurgebied in een regio waar mensen wonen die werk en inkomen nodig hebben Presentatie in de serie Waddenkust Forum St. Nicolaaskerk, Blije, 21 november

Nadere informatie

Quick scan coalitieprogramma s Land van Cuijk

Quick scan coalitieprogramma s Land van Cuijk Quick scan coalitieprogramma s 2014-2018 Land van Cuijk 28 mei 2014 De Rekenkamercommissie heeft de coalitieprogramma s van de vijf gemeenten in het Land van Cuijk naast elkaar gelegd en gekeken of en

Nadere informatie

Voorgesteld wordt om: In te stemmen met het voorstel voor de verdeling van de verschillende onderdelen.

Voorgesteld wordt om: In te stemmen met het voorstel voor de verdeling van de verschillende onderdelen. Plan Van Aanpak Gebiedsontwikkeling Westerzeedijk 24 april 2017) Besluitvorming: Voorgesteld wordt om: In te stemmen met het voorstel voor de verdeling van de verschillende onderdelen. 1) Aanleiding Het

Nadere informatie

Toeristische agenda Een toekomstvisie op de vrijetijdseconomie op De Bevelanden & een marketing concept

Toeristische agenda Een toekomstvisie op de vrijetijdseconomie op De Bevelanden & een marketing concept Toeristische agenda 2016-2023 Een toekomstvisie op de vrijetijdseconomie op De Bevelanden & een marketing concept Waar we vandaan komen; visie uit 2005 De Bevelanden recreëert Thematische regiovisie (Wonen,

Nadere informatie

Regionale betrokkenheid bij de voorbereiding van de nominatie

Regionale betrokkenheid bij de voorbereiding van de nominatie Directie Regionale Zaken De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA 's-gravenhage uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum DRZN. 2007/4545 13 december 2007 onderwerp doorkiesnummer

Nadere informatie

PvA Verbetering beheer Waddenzee

PvA Verbetering beheer Waddenzee PvA Verbetering beheer Waddenzee Coalitie Wadden Natuurlijk maart 2014 De agenda (2014 2018) we gaan zoeken naar meer samenhang we werken alsof we één beheerder zijn we gaan aan de slag met concrete stappen

Nadere informatie

Samenvatting concept geïntegreerd Meerjarenplan Bonaire

Samenvatting concept geïntegreerd Meerjarenplan Bonaire Samenvatting concept geïntegreerd Meerjarenplan Bonaire 2015-2025 Kralendijk, januari 2015 Contact: Openbaar Lichaam Bonaire Eilandsecretariaat Plasa Reina Wilhelmina 1 Kralendijk, Bonaire Caribbean Netherlands

Nadere informatie

Werken en Leven in een Groene Hoeksche Waard. Verkiezingsprogramma GroenLinks Hoeksche Waard 2014-2018. "Alles van waarde is weerloos"

Werken en Leven in een Groene Hoeksche Waard. Verkiezingsprogramma GroenLinks Hoeksche Waard 2014-2018. Alles van waarde is weerloos Verkiezingsprogramma GroenLinks Hoeksche Waard 2014-2018 Werken en Leven in een Groene Hoeksche Waard "Alles van waarde is weerloos" Lucebert Dat moet dus beschermd worden 1 December 2013 Inhoud 1. Maatschappelijke

Nadere informatie

Samenvatting. economy.

Samenvatting. economy. Samenvatting 6 SAMENVATTING Samenvatting Door toenemende technologische kennis en innovatie is het steeds beter mogelijk om de verschillende bestanddelen van planten, bomen, gewassen en dierlijke reststromen

Nadere informatie

Visie toerisme en recreatie Noordoost Fryslân

Visie toerisme en recreatie Noordoost Fryslân 1 Visie toerisme en recreatie Noordoost Fryslân 1 ste stakeholdersbijeenkomst Dinsdag 27 november 2018 Programma 2 Welkom Korte toelichting op proces en resultaten tot nu toe Aanpak SWOT, ambitie en strategische

Nadere informatie

799874/ Zienswijze op het ontwerp van de Brabantse Omgevingsvisie

799874/ Zienswijze op het ontwerp van de Brabantse Omgevingsvisie V GEMEENTE VALKE SWAARD Aan de leden van de raad van de gemeente Valkenswaard Uw kenmerk Kenmer Onderwerp Be andeld door Bijlage(n) Datum 799874/830360 Zienswijze op het ontwerp van de Brabantse Omgevingsvisie

Nadere informatie

Bijlage 5 situatieschets en knelpuntanalyse Noord-Nederland en de uitwerking daarvan in

Bijlage 5 situatieschets en knelpuntanalyse Noord-Nederland en de uitwerking daarvan in Bijlage 5 situatieschets en knelpuntanalyse Noord-Nederland en de uitwerking daarvan in ten aanzien van transitie in regionale speerpuntsector Toerisme Situatieschets en knelpuntenanalyse De keuzes in

Nadere informatie

Op weg naar de Waddenwereld. PIETERBUREN Zeehondencentrum

Op weg naar de Waddenwereld. PIETERBUREN Zeehondencentrum Op weg naar de PIETERBUREN Zeehondencentrum 1. Kans voor de Waddenzee De Waddenzee is sinds 2009 UNESCO werelderfgoed en in 2016 uitgeroepen tot mooiste natuurgebied van Nederland. De schoonheid en belang

Nadere informatie

Toeristische visie Regio Alkmaar

Toeristische visie Regio Alkmaar Toeristische visie Regio Alkmaar Conceptvisie en uitvoeringsagenda Proces Toeristische visie Wat Wanneer 1. Start met de Regio Alkmaar Februari 2. Eerste Regioavond 5 maart 3. Stakeholderbijeenkomst 1

Nadere informatie

Zeeland Recreatieland

Zeeland Recreatieland Zeeland Recreatieland Presentatie onderzoeksresultaten 25 februari 2015 Economisch belang toeristisch cluster Bestedingen 1,72 miljard Economisch belang toeristisch cluster Huidige werkgelegenheid 15.872

Nadere informatie

nummer 46 van 2012 Vaststelling subsidieplafonds 2013

nummer 46 van 2012 Vaststelling subsidieplafonds 2013 nummer 46 van 2012 Vaststelling subsidieplafonds 2013 Besluit namens gedeputeerde staten van Drenthe van 20 december 2012, kenmerk 51/MO/2012008753, afdeling Management Ondersteuning 1 Nummer 46 van 2012

Nadere informatie

Projectplan Mogelijkheden voor zilte teelten in Waterdunen en in de gehele kustzone van West Zeeuws-Vlaanderen

Projectplan Mogelijkheden voor zilte teelten in Waterdunen en in de gehele kustzone van West Zeeuws-Vlaanderen Projectplan Mogelijkheden voor zilte teelten in Waterdunen en in de gehele kustzone van West Zeeuws-Vlaanderen Datum: 20 juni 2007 Aanleiding Een belangrijk uitgangspunt van het provinciaal beleid is een

Nadere informatie

Onderzoek duurzame bedrijfsterreinen

Onderzoek duurzame bedrijfsterreinen Onderzoek duurzame bedrijfsterreinen In de afgelopen maanden heeft de Stichting Groene Hart samen met IVAM en Grontmij hard gewerkt aan het verduurzamen van vier bedrijfsterreinen ITC, gemeente Alphen

Nadere informatie

Economische scenario s West-Friesland

Economische scenario s West-Friesland Economische scenario s West-Friesland 24 april 2014 Opzet presentatie 1. Economische ontwikkeling West-Friesland 2. SWOT economie 3. Trends en ontwikkelingen 4. Prognose economische ontwikkeling 5. Scenario

Nadere informatie

Ruimtelijk strategische visie Regio Rivierenland

Ruimtelijk strategische visie Regio Rivierenland Ruimtelijk strategische visie Regio Rivierenland Ambitiedocument Regio Rivierenland Wij, de tien samenwerkende gemeenten binnen Regio Rivierenland: delen de beleving van de verscheidenheid in ons gebied;

Nadere informatie

Inwoners en organisaties in de burgersamenleving. Sociaal domein

Inwoners en organisaties in de burgersamenleving. Sociaal domein Betreft: Vragen m.b.t. Transformatie Agenda Sociaal Domein Datum : 14 augustus 2017 1 Inleiding De PAR is gevraagd een advies uit te brengen aangaande de Transformatie Agenda Sociaal Domein. Met nadruk

Nadere informatie

Gebiedvisie op het. buitengebied van de. gemeente Drimmelen

Gebiedvisie op het. buitengebied van de. gemeente Drimmelen Gebiedvisie op het buitengebied van de gemeente Drimmelen Door de ZLTO Afdeling Drimmelen Gebiedsvisie voor de gemeente Drimmelen Vanuit de ZLTO-afdeling Drimmelen is het idee gekomen om in navolging van

Nadere informatie

Bespreekpunt: Herkent het BORA de geformuleerde ambitie, kaders en vraagstelling voor de Dialoog Regioprofilering?

Bespreekpunt: Herkent het BORA de geformuleerde ambitie, kaders en vraagstelling voor de Dialoog Regioprofilering? Agendapunt 2 Vergadering : BORA Datum : 28 juni 2018 Onderwerp : Startdocument Dialoog Regioprofilering Bijlagen : 1 Bespreekpunt: Herkent het BORA de geformuleerde ambitie, kaders en vraagstelling voor

Nadere informatie

Actualisering Recreatief & Toeristisch Beleid Welkom in Veendam. 3 December 2010

Actualisering Recreatief & Toeristisch Beleid Welkom in Veendam. 3 December 2010 Actualisering Recreatief & Toeristisch Beleid 2011-2014 Welkom in Veendam 3 December 2010 Recreatief & Toeristisch beleid 1. Introductie 2. Recreatief en Toeristisch Product Veendam 3. College Programma

Nadere informatie

Beleidsplan - Programma Streekfonds Het Groene Woud

Beleidsplan - Programma Streekfonds Het Groene Woud Beleidsplan - Programma Streekfonds Het Groene Woud De Streekrekening Het Groene Woud is een net zo bijzondere als eenvoudige constructie om het Streekfonds Het Groene Woud te vullen met financiële middelen.

Nadere informatie

Waterschap Hollandse Delta. dynamiek in de delta

Waterschap Hollandse Delta. dynamiek in de delta Waterschap Hollandse Delta dynamiek in de delta Inhoud De dynamiek in de tijd Een dynamische ruimte De opgaven nu en voor de toekomst Water besturen Functionele overheid Algemeen belang en specifiek belang

Nadere informatie

Natuur weer verbinden met de mens: kansen creëren voor biodiversiteit in Zuid Holland. Paul Opdam. Wageningen Universiteit en Alterra

Natuur weer verbinden met de mens: kansen creëren voor biodiversiteit in Zuid Holland. Paul Opdam. Wageningen Universiteit en Alterra Natuur weer verbinden met de mens: kansen creëren voor biodiversiteit in Zuid Holland Paul Opdam Wageningen Universiteit en Alterra paul.opdam@wur.nl 3 kernpunten EHS: verzekering voor biodiversiteit Klimaatverandering

Nadere informatie

De Voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De Voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 22 2513 AA DEN HAAG Directie en Biodiversiteit Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den

Nadere informatie

Ecologie & BREEAM. Lucas Marijs, 6 december 2013, Utrecht

Ecologie & BREEAM. Lucas Marijs, 6 december 2013, Utrecht Ecologie & BREEAM Lucas Marijs, 6 december 2013, Utrecht Duurzame ontwikkeling Even terug naar de basis Duurzame ontwikkeling De basis Duurzame ontwikkeling is ontwikkeling die aansluit op de behoeften

Nadere informatie

Boter bij de Vis. Advies Adviescommissie Waddenfonds tender 2007

Boter bij de Vis. Advies Adviescommissie Waddenfonds tender 2007 Boter bij de Vis Advies Adviescommissie Waddenfonds tender 2007 Boter bij de Vis Advies Adviescommissie Waddenfonds tender 2007 15 april 2008 Adviescommissie Waddenfonds Drs. L.M.L.H.A. Hermans Drs. J.

Nadere informatie

De waarde van biomassa

De waarde van biomassa De waarde van biomassa Betaalbaar beheer en onderhoud 1 oktober2015 Mireille Götz Programmamanager Omdat wij niet denken aan onze toekomstige generaties, zullen zij ons nooit vergeten Biobased Economy

Nadere informatie

EN WIE NODIGT NU DE GASTEN UIT?

EN WIE NODIGT NU DE GASTEN UIT? EN WIE NODIGT NU DE GASTEN UIT? Onderzoek naar Toerisme & Recreatie in Bedum AANLEIDING VAN HET ONDERZOEK Onderwerp dat door burgers is aangedragen Veel beleidsvrijheid van de gemeente, passend in regionale

Nadere informatie

Nota Reacties en Commentaar

Nota Reacties en Commentaar Nota Reacties en Commentaar Instantie Reactie Commentaar Verwerking 1 Raad van Delfzijl Intentie in visie opnemen de N33 tot de Eemshaven te verdubbelen in de toekomst voor betere aansluiting Eemsdeltagebied

Nadere informatie

Paneldiscussie Groene Gemeente 2.0

Paneldiscussie Groene Gemeente 2.0 Paneldiscussie Groene Gemeente 2.0 Van uit het perspectief van de organisatie Hoe begin je Hoe ga je verder Wat zijn de voordelen? Voorafgaand korte introductie van Schouwen-Duiveland Presentatie Paneldiscussie

Nadere informatie

Fietspad in het Voorsterbos, voorbeeld van een toegankelijk, divers bos

Fietspad in het Voorsterbos, voorbeeld van een toegankelijk, divers bos Concept Concept Concept Concept CRU05.095 Lekker leven in Flevoland Wat willen we bereiken: Een provincie met goede recreatieve mogelijkheden voor zowel de inwoners als de Randstadbewoners, het behoud

Nadere informatie

Bijlage 1 Programma- en actielijnen Pieken

Bijlage 1 Programma- en actielijnen Pieken Bijlage 1 Programma- en actielijnen Pieken Inhoud: A. Energie B. Water C. Sensortechnologie D. Agribusiness E. Life Science A. Energie Onder energie wordt verstaan: handel en distributie van aardgas, brandstoffen,

Nadere informatie

POL-uitwerking Landelijk Gebied Noord-Limburg

POL-uitwerking Landelijk Gebied Noord-Limburg POL-uitwerking Landelijk Gebied Noord-Limburg Bestuursafspraken CONCEPT versie 27 november 2015 1. Inleiding Het landelijk gebied van de regio Noord-Limburg is divers van karakter; bestaande uit beekdalen,

Nadere informatie

Duurzaamheid, Energie en Milieu

Duurzaamheid, Energie en Milieu Duurzaamheid, Energie en Milieu In de uitvoeringsagenda duurzaamheid van de gemeente staat: Duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling die voorziet in de behoeften van huidige generaties zonder de mogelijkheden

Nadere informatie

Station Nieuwe Meer Het internationale & inclusieve woon- en werkgebied van Nieuw West

Station Nieuwe Meer Het internationale & inclusieve woon- en werkgebied van Nieuw West Station Nieuwe Meer Het internationale & inclusieve woon- en werkgebied van Nieuw West 2030 Station Nieuwe Meer is niet alleen een nieuwe metrostation verbonden met Schiphol, Hoofddorp, Zuidas en de Amsterdamse

Nadere informatie

ABiodiversiteit en natuur & landschap in de samenleving

ABiodiversiteit en natuur & landschap in de samenleving ABiodiversiteit en natuur & landschap in de samenleving Voorzichtig herstel bedreigde soorten Verdere achteruitgang functioneren van ecosystemen en biodiversiteit Meer aandacht voor natuur als basisvoorwaarde

Nadere informatie

Economische vitaliteit agrosector

Economische vitaliteit agrosector Economische vitaliteit agrosector Frank Veeneklaas (Alterra) Programmaleider DWK programma: Mens en economie in de Groene Ruimte De agrarische sector is nog steeds van aanzienlijke betekenis voor de plattelandseconomie.

Nadere informatie

Samen naar een toekomstbestendige vrijetijdseconomie

Samen naar een toekomstbestendige vrijetijdseconomie Samen naar een toekomstbestendige vrijetijdseconomie Zuid-Limburg Position Paper van de 16 Zuid-Limburgse gemeenten, aangeboden door de voorzitters van het Bestuurlijk Overleg Ruimtelijke Economie en Nationaal

Nadere informatie

Projectformat Agenda van Twente, jaarschijf 2010 Aanvrager: gemeente Almelo Project : Transitiestrategie Noordflank Bijlagen:

Projectformat Agenda van Twente, jaarschijf 2010 Aanvrager: gemeente Almelo Project : Transitiestrategie Noordflank Bijlagen: Projectformat Agenda van Twente, jaarschijf 2010 Aanvrager: gemeente Almelo Project : Transitiestrategie Noordflank Bijlagen: Algemene informatie over het project Aanleiding voor het project Het Almelose

Nadere informatie

De beleidsopgave vanaf 1990

De beleidsopgave vanaf 1990 1 De beleidsopgave vanaf 1990 Kustzone Slufter in de duinenrij bij Bergen, bij (hoge) vloed kan zeewater in de eerste duinvallei binnenstromen. Dit biedt een geschikt milieu voor veel zeldzame (planten)soorten.

Nadere informatie

STRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA

STRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA STRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA UPDATE 2016 SAMENVATTING STRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA Opdrachtgever Gemeente Breda Afdeling Mobiliteit en Milieu Opdrachtnemer Evert

Nadere informatie

Oan Provinsjale Steaten

Oan Provinsjale Steaten Oan Provinsjale Steaten Gearkomste : Wurklistnûmer : Beliedsprogramma : Kennis en Economy Ôfdieling : Het Friese Merenproject Behanneljend amtner : Klaas Talma Tastel : 06 29246676 Registraasjenûmer :

Nadere informatie

Samen werken aan een duurzame Amerstreek. Rabobank Amerstreek. Een bank met ideeën.

Samen werken aan een duurzame Amerstreek. Rabobank Amerstreek. Een bank met ideeën. Samen werken aan een duurzame Amerstreek Rabobank Amerstreek. Een bank met ideeën. Samen werken aan een duurzame Amerstreek Rabobank Amerstreek heeft in dit VN Jaar van de Coöperatie 2012 het economisch

Nadere informatie

Thema 1:Landbouw- en natuureducatie

Thema 1:Landbouw- en natuureducatie Thema 1:Landbouw- en natuureducatie Situering De LEADER-groep is zich bewust van de afnemende kennis over het platteland in de gehele samenleving. De evolutie in de Europese samenleving maakt dat mensen

Nadere informatie

ONTDEK HET WAD HET WAD ONTDEKT

ONTDEK HET WAD HET WAD ONTDEKT ONTDEK HET WAD HET WAD ONTDEKT Een ontdekkingstocht van enkele tientallen, zeer uiteenlopende, organisaties naar een optimale besteding van het Waddenfonds Augustus 2006 Samenvattend In het Waddengebied

Nadere informatie

JAARPLAN 2016 Voor hetzelfde geld maken we er iets moois van

JAARPLAN 2016 Voor hetzelfde geld maken we er iets moois van JAARPLAN 2016 Voor hetzelfde geld maken we er iets moois van 2 Kasper Hovius Kaspcreations Voor hetzelfde geld maken we er iets moois van De gevolgen van de aardbevingen in Noord-Groningen liegen er niet

Nadere informatie

Paragraaf duurzaamheid

Paragraaf duurzaamheid Paragraaf duurzaamheid Paragraaf duurzaamheid Wij hebben als gemeentelijke organisatie een voorbeeldfunctie en zorgen ervoor dat de gemeentelijke organisatie energieneutraal wordt voor 2030. Voor de gemeente

Nadere informatie

PERSMEDEDELING VAN DE VLAAMSE OVERHEID 7 november 2012 VLAAMSE REGERING KIEST VOOR BREED OVERLEG BIJ UITVOERING PLANNEN HAVEN VAN ANTWERPEN

PERSMEDEDELING VAN DE VLAAMSE OVERHEID 7 november 2012 VLAAMSE REGERING KIEST VOOR BREED OVERLEG BIJ UITVOERING PLANNEN HAVEN VAN ANTWERPEN PERSMEDEDELING VAN DE VLAAMSE OVERHEID 7 november 2012 VLAAMSE REGERING KIEST VOOR BREED OVERLEG BIJ UITVOERING PLANNEN HAVEN VAN ANTWERPEN Centraal Netwerk geïnstalleerd Vandaag werd in Antwerpen het

Nadere informatie

Innovatie voor verduurzaming. Kansen innovatie verantwoord en zorgvuldig benutten

Innovatie voor verduurzaming. Kansen innovatie verantwoord en zorgvuldig benutten Innovatie voor verduurzaming Kansen innovatie verantwoord en zorgvuldig benutten Hinse Boonstra, Ctgb relatiedag, 15 juni 2017 Science for a better life Zaden, middelen en diensten voor een duurzame geïntegreerde

Nadere informatie

F4-GEMEENTEN. Manifest voor de vorming van een nieuw provinciaal coalitieakkoord. Versterk Economie en Werkgelegenheid

F4-GEMEENTEN. Manifest voor de vorming van een nieuw provinciaal coalitieakkoord. Versterk Economie en Werkgelegenheid LEEUWARDEN SÚDWEST-FRYSLÂN SMALLINGERLAND HEERENVEEN Versterk Economie en Werkgelegenheid Manifest voor de vorming van een nieuw provinciaal coalitieakkoord SAMEN WERKEN AAN EEN SLAGVAARDIG FRYSLÂN 2 3

Nadere informatie

Eijsden. Economische activiteit

Eijsden. Economische activiteit Eijsden Eijsden Eijsden is met ruim 8000 inwoners de grootste kern van de Limburgse gemeente Eijsden-Margraten. Deze fusiegemeente, die in 2011 ontstond, bestaat verder uit 14 andere kernen, en 25 gehuchten

Nadere informatie

AGENDA VOOR HET PROVINCIAAL CULTUURBELEID De provincie: belangrijk schakelpaneel in de culturele infrastructuur.

AGENDA VOOR HET PROVINCIAAL CULTUURBELEID De provincie: belangrijk schakelpaneel in de culturele infrastructuur. WOENSDAG 9 FEBRUARI 2011 DORDRECHT Bijdrage Ad 's-gravesande AGENDA VOOR HET PROVINCIAAL CULTUURBELEID De provincie: belangrijk schakelpaneel in de culturele infrastructuur. Cultuur leeft: er wordt op

Nadere informatie

AB- vergadering 9 december 2015 Bijlage bij agendapunt 7e

AB- vergadering 9 december 2015 Bijlage bij agendapunt 7e AB- vergadering 9 december 2015 Bijlage bij agendapunt 7e Stand van zaken Regiocontract (1november 2015) Subsidieverlening De provincie heeft besloten voor 2 programma's in het Regiocontract: Aantrekkelijk

Nadere informatie

Dienst Landelijk Gebied Uitvoeringsorganisatie Waddenfonds

Dienst Landelijk Gebied Uitvoeringsorganisatie Waddenfonds Dienst Landelijk Gebied Uitvoeringsorganisatie Waddenfonds Femke Grijpstra - Jeroen van Dongen - Rudolf Feijen DLG realiseert groene plannen voor 16 miljoen Nederlanders! Waddenfonds 2010 Nieuwe Tender

Nadere informatie

Studieopdrachten Deltaprogramma

Studieopdrachten Deltaprogramma Deltaprogramma Ontwerp een brede groene dijk met aansluitend kwelders, wat zijn de randvoorwaarden? Is gras de ultieme dijkbekleding voor een brede groene dijk (ecologisch en civiel techn.) Welke functies

Nadere informatie

Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie

Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie Via het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) stimuleert Europa de regionale

Nadere informatie

Statenfractie Zuid-Holland

Statenfractie Zuid-Holland Statenfractie Zuid-Holland Voorstel: verkenning naar een thematische fietsroute, die de Kennisas in Zuid-Holland met elkaar verbindt; van Noordwijk naar Rotterdam: het Sciencepad. PvdA Zuid-Holland Petra

Nadere informatie

Limburg. De partij zal sociale windmolens actief stimuleren, ook solitair staande sociale molens.

Limburg. De partij zal sociale windmolens actief stimuleren, ook solitair staande sociale molens. CDA 2030: 49% CO2- reductie Om landelijke en internationale klimaatdoelstellingen te behalen, zijn ook grootschaliger projecten nodig. De Provincie kan een belangrijke rol vervullen door ontwikkelgebieden

Nadere informatie

Ruimtelijk strategische visie Regio Rivierenland 27 september 2017

Ruimtelijk strategische visie Regio Rivierenland 27 september 2017 Ruimtelijk strategische visie Regio Rivierenland 27 september 2017 Ruimtelijk strategische visie Wervend Herleidbaar Bruikbaar Waar gaat de visie over? Denkmodel regionale samenwerking Proces Kwaliteiten

Nadere informatie

Gebiedsfinanciering op andere leest. Vera van Vuuren, programma manager plattelandsontwikkeling en duurzame energie

Gebiedsfinanciering op andere leest. Vera van Vuuren, programma manager plattelandsontwikkeling en duurzame energie Gebiedsfinanciering op andere leest Vera van Vuuren, programma manager plattelandsontwikkeling en duurzame energie Ontwikkelingsbedrijf NHN Doel: Ontwikkelen van economisch potentieel NHN Aandeelhouders

Nadere informatie

ruimtelijk structuurplan provincie Limburg richtinggevend gedeelte richtinggevend gedeelte

ruimtelijk structuurplan provincie Limburg richtinggevend gedeelte richtinggevend gedeelte richtinggevend gedeelte Deel I: visie op de gewenste ruimtelijke ontwikkeling informatief gedeelte richtinggevend gedeelte I II III IV V bindend gedeelte deel I. visie op de gewenste ruimtelijke ontwikkeling

Nadere informatie