Deze brochure werd samengesteld door: Het Vicariale Comité voor de territoriale pastoraal, na bevraging van de parochieploegen in het vicariaat.

Transcriptie

1 Deze brochure werd samengesteld door: Het Vicariale Comité voor de territoriale pastoraal, na bevraging van de parochieploegen in het vicariaat. Voor reacties, suggesties, info en vragen kan je terecht bij: Marcel De Pauw msc Guy De Keersmaecker Odette Delvaux Loe Ecker Hans Homblé Dirk Snackaert Camiel Stallaert Jos Wellens Miek Schoonejans

2 [15] Toen ze gegeten hadden, sprak Jezus Simon Petrus aan: Simon, zoon van Johannes, heb je mij lief, meer dan de anderen hier? Petrus antwoordde: Ja, Heer, u weet dat ik van u houd. Hij zei: Weid mijn lammeren. [16] Nog eens vroeg hij: Simon, zoon van Johannes, heb je me lief? Hij antwoordde: Ja, Heer, u weet dat ik van u houd. Jezus zei: Hoed mijn schapen, [17] en voor de derde maal vroeg hij hem: Simon, zoon van Johannes, houd je van me? Petrus werd verdrietig omdat hij voor de derde keer vroeg of hij van hem hield. Hij zei: Heer, u weet alles, u weet toch dat ik van u houd. Jezus zei: Weid mijn schapen. Johannes 21, Oriëntaties voor parochieploegen 2

3 INHOUD Woord Vooraf...4 ORIENTATIES VOOR PAROCHIEPLOEGEN...5 A SAMEN GEROEPEN EN GEZONDEN...6 B TEKSTEN VAN HET TWEEDE VATICAANS CONCILIEe...25 C - ENKELE TEKSTEN UIT HET WETBOEK VAN CANONIEK RECHT...34 WERKBOEK VOOR PAROCHIEPLOEGEN...1 A - DE PAROCHIALE CONTACTPERSOON in het Vicariaat VBM...2 INLEIDING...2 NAAM...2 FUNCTIEBESCHRIJVING...3 GRONDHOUDINGEN EN VAARDIGHEDEN...3 AANDUIDING...4 VORMING...5 BEVESTIGING...5 DUUR VAN HET MANDAAT...5 EVALUATIE...5 PRAKTISCHE AFSPRAKEN...6 B - WERKINSTRUMENT voor de evaluatie van de relatie tussen parochie en parochiefederatie...7 HANDLEIDING BIJ DE OPDRACHT VOOR PAROCHIEPLOEGEN VANUIT HET DECREET OP DE PAROCHIEFEDERATIE...7 HET WERKINSTRUMENT...8 DE BEDOELING: GEFUNDEERD BESLISSEN OP WELK NIVEAU WE DE DINGEN BLIJVEN ORGANISEREN...9 HET RESULTAAT: EEN PASTORALE TAAKVERDELING...9 C EEN stad op een berg...12 D OVERLEG over de situatie van onze parochie...22 E KANTTEKENINGEN bij de herziene statuten voor parochieploegen...25 OPRICHTING (STAT. NR. 7-10)...25 LEDEN (STAT. NR.11-18)...26 WERKING (STAT. NR )...27 RELATIES BINNEN DE PAROCHIE (STAT. NR )...28 RELATIES BINNEN PAROCHIEFEDERATIE EN VICARIAAT (STAT. NR )...30 ONTSLAGREGELINGEN (STAT. NR )...31 SLOTBEPALINGEN (STAT. NR )...31 F - GESELECTEERDE bibliografie...32 NEDERLANDSTALIGE WERKEN...32 ANDERE WERKEN...35 Oriëntaties voor parochieploegen 3

4 WOORD VOORAF Deze Pastorale Stapstenen verschijnen tegelijk met het document Opdracht en werking van de parochieploeg vandaag. Herziene Statuten (Beleidsoriëntaties nr. 4). De titel van deze Pastorale Stapstenen is: Werkboek en Oriëntaties voor Parochieploegen. In deze titel worden de twee delen van deze publicatie aangegeven. Aan heel de herziening van de statuten voor parochieploegen is een ruime raadpleging voorafgegaan van alle parochies (389) van het Vicariaat Vlaams-Brabant en Mechelen. Uit meer dan dertig procent van de parochiefederaties kwamen reacties binnen. Eén van de veel voorkomende suggesties was deze: geef ons niet slechts een kerkrechterlijk kader, geef ons ook werkinstrumenten. Het werkboek dat het kernkatern vormt van deze Pastorale Stapstenen, wil een antwoord geven op deze zeer terechte verzuchting (de gekleurde bladzijden). Een misschien wat ongewoon werkinstrument is een geselecteerde en geordende bibliografie. Ook dit is een suggestie uit de reacties op de ontwerpteksten. Op de witte bladzijden, vóór en na het kernkatern, worden enkele oriënterende pastoraal -theologische en canonieke teksten bijeengezet. Het zijn teksten van Mgr. Jan De Bie, hulpbisschop voor het Vicariaat Vlaams-Brabant en Mechelen, en van het tweede Vaticaans Concilie en daarmee samenhangende teksten uit het canoniek recht. Niet iedereen beschikt over deze teksten en toch blijven zij de pastorale zorg oriënteren, ook die van de van parochieploegen. Tot slot een woord van dank aan de vele ploegen die op onze ontwerpteksten hebben gereageerd. We hebben naar best vermogen rekening gehouden met voorstellen en suggesties. Dank ook aan het Vicariaal Comité voor de Territoriale Pastoraal. De leden ervan zijn: De Keersmaecker Guy, Delvaux Odette, Ecker Leo, Homblé Hans, Snackaert Dirk, Stallaert Camiel, Wellens Jos, Schoonejans Miek. Heel de operatie van de herziening van de Statuten voor parochieploegen en van het uitwerken van deze Pastorale Stapstenen werd door hen gedragen. Met hen hoop ik dat ons werk vrucht mag dragen in een nieuw elan van de parochieploegen, het hart van onze parochiegemeenschappen. Marcel De Pauw msc Vicariaal Verantwoordelijke voor de Territoriale Pastoraal Oriëntaties voor parochieploegen 4

5 ORIENTATIES VOOR PAROCHIEPLOEGEN A SAMEN GEROEPEN EN GEZONDEN B TEKSTEN VAN HET TWEEDE VATICAANS CONCILIEE C - ENKELE TEKSTEN UIT HET WETBOEK VAN CANONIEK RECHT Oriëntaties voor parochieploegen 5

6 A SAMEN GEROEPEN EN GEZONDEN Pastorale brief van hulpbisschop Jan De Bie (advent 2006) WAAROM DEZE PASTORALE BRIEF? Met deze brief richt ik mij, als hulpbisschop voor het vicariaat Vlaams Brabant en Mechelen, tot alle gelovigen van dit vicariaat. De tijd is rijp om een balans op te maken: hoe staan we er vandaag met onze kerk in Vlaams Brabant en Mechelen voor? Ik reken het tot mijn opdracht om alle mensen die zich vandaag met hart en ziel inzetten voor de opbouw van onze geloofsgemeenschappen, te ondersteunen en te bemoedigen. We hebben de afgelopen tien jaar samen een lange weg afgelegd, en er is veel gebeurd in die jaren. Er zijn werkelijk prachtige dingen gerealiseerd, al is het ook niet altijd gemakkelijk geweest. Samen met u wil ik verder zoeken naar de manier waarop we de ons toevertrouwde zending vandaag het beste kunnen realiseren: kerk zijn in de huidige tijd en voor de mensen van deze tijd. Deze brief is een uitnodiging om dit gemeenschappelijk denkproces te stimuleren. Ik vraag u dan ook van harte om met mij mee te denken en zo samen onze zending verder op te nemen. 1. Het werkjaar is een scharnierjaar in het pastorale leven van ons vicariaat. Daar zijn verschillende redenen voor. Met Pinksteren hebben we de zevende en laatste hefboom van ons pastoraal plan gelanceerd. 1 Met al wat de vorige hefbomen ons geboden hebben, willen we aanwezig zijn in de samenleving. De stuurgroep heeft dit nauwkeuriger omschreven en concrete haalbare stappen voorgesteld. 2 Tijdens de startavonden van dit pastorale jaar hebben we er ook aandacht aan gegeven. We hopen dat deze hefboom een bekroning en sluitstuk mag worden van heel het pastoraal plan van de voorbije jaren. Was één van de belangrijkste verwachtingen niet om te groeien naar een kerk die open is voor de wereld waarin we leven? 2. In het begin van dit werkjaar werd een Nieuw decreet over de Parochiefederaties 3 gepubliceerd. De noodzakelijke herziening van het statuut van de parochieploegen wordt momenteel in verschillende geledingen besproken. Er wordt gesleuteld aan een vicariaal vrijwilligersbeleid. Op 1 januari 2007 treden de nieuwbenoemde dekens in functie met een vernieuwde visie op hun opdracht. We zijn een nieuwe weg ingeslagen op het gebied van jongerenpastoraal met het aanstellen van zes regionale jeugdpastorale werkers. De werking en de samenstelling van de vicariale beleidsploeg en de stafdienst werd grondig herbekeken en nieuw georiënteerd. 1 Een uitvoerig verslag vindt u in Pastoralia, juni 2006, pp Dit is terug te vinden in de Groeimap, onder hoofdstuk VII. 3 Beleidsoriëntaties 2, september 2006, Mechelen, 23 pp. Oriëntaties voor parochieploegen 6

7 3. We staan dus aan het einde van het pastoraal plan dat ons veel heeft gegeven en uitnodigt om verder te gaan. Anderzijds zijn we door een grondige reorganisatie en herstructurering gegaan die ons moet helpen onze zending beter op te nemen. De vraag is nu: hoe zien we deze zending? Hoe kunnen we steeds meer een levende en leven gevende gemeenschap worden? Heel concreet in de parochies en federaties, in de gemeenschappen, bewegingen en instellingen in ons vicariaat! Met deze pastorale brief wil ik proberen op deze vraag in te gaan. In het eerste deel geef ik een bezinning over de spirituele bron waaruit wij leven, over ons samen kerk zijn, gezonden door de Heer in dienst van de mensen. In het tweede deel van de brief stel ik enkele pastorale prioriteiten en aandachtpunten voor de komende jaren voor. Oriëntaties voor parochieploegen 7

8 DEEL I WAT GOD MET ONS VOORHEEFT 1. ONZE SPIRITUELE BRON: DE GOEDE HERDER 4. Ik ben gekomen om hun het leven te geven in al zijn volheid. (Joh. 10, 10) 4 Deze woorden van de Goede Herder hebben ons pastoraal denken en handelen in de voorbije jaren geleid en bezield. Het is goed dat we ze blijven beluisteren om ook in de toekomst bij de Heer leven gevende kracht te vinden. Ik ben de goede herder. Een goede herder geeft zijn leven voor de schapen. Ik ken mijn schapen en mijn schapen kennen mij, zoals de Vader mij kent en ik de Vader ken. Ik geef mijn leven voor de schapen. (Joh. 10, ) Zozeer heeft de Vader ons lief dat Hij ons zijn Zoon heeft gegeven als Goede Herder, opdat Hij allen tot een leven in volheid zou leiden. Door die goddelijke liefde werden wij geraakt. Uit die liefde ontvangen wij het echte volle leven. Van die liefde willen wij getuigen in woord en daad. 5. Ik heb nog andere schapen, die niet uit deze schaapskooi komen. Ook die moet ik hoeden, ook zij zullen naar mijn stem luisteren: dan zal er één kudde zijn, met één herder. (Joh. 10, 16) Jezus houdt van alle mensen. Hij wil Gods liefde tonen aan alle volken, rassen en talen. Hij geeft zijn leven voor iedereen. Voor allen wil Hij de herder zijn en ze in één kudde samenbrengen. Daartoe roept en zendt Hij ons ook vandaag, in deze geglobaliseerde, multiculturele en multireligieuze wereld. Het is onze prioritaire zending die blijde boodschap van Gods liefde voor alle mensen uit te dragen. Zo wil Hij hun het leven geven in al zijn volheid. 6. Die zending nu opnemen in het vicariaat Vlaams-Brabant en Mechelen is een enorme uitdaging. Hoe niet terugschrikken voor de vele moeilijkheden en problemen waarmee we in deze zending geconfronteerd worden? Ons vicariaat is uitgestrekt en dicht bevolkt. Die grote menigte is heel verscheiden: in vele grote en kleine dorpen, in de steden, in de rand rond Brussel; mensen die hier hun wortels hebben en mensen die van elders gekomen zijn; een veelheid van verschillende bevolkingsgroepen, culturen, godsdiensten en levensovertuigingen; met heel uiteenlopende sociale situaties. Als ik op een spitsuur de trein moet nemen, treft mij die heterogene massa mensen en moet ik telkens weer denken: dit zijn allemaal Gods geliefde kinderen, allemaal mensen onderweg. Die grote verscheidenheid vinden we ten dele ook in onze eigen parochies en gemeenschappen. En dan stoten we ook op onze kleinheid en beperktheid in middelen en mensen. Hoe tegemoet komen aan zoveel vragen en verwachtingen, die in zoveel verschillende richtingen gaan? 4 Alle bijbelcitaten zijn genomen uit De Nieuwe Bijbelvertaling, NBG/KBS Oriëntaties voor parochieploegen 8

9 7. Wij moeten niet bang zijn. Wij mogen vertrouwen op de Heer die voor ons gestorven en verrezen is. Waarachtig, ik verzeker jullie: wie op mij vertrouwt zal hetzelfde doen als ik, en zelfs meer dan ik, ik ga immers naar de Vader. (Joh. 14, 12) Ik heb dit gezegd opdat jullie vrede vinden bij mij. Jullie zullen het zwaar te verduren krijgen in de wereld, maar houd moed: ik heb de wereld overwonnen. (Joh. 16, 33) Aan het slot van het evangelie van Matteüs belooft Hij aan de apostelen die Hij uitzendt: Houd dit voor ogen: ik ben met jullie, alle dagen, tot aan de voltooiing van deze wereld. (Mt. 28, 20) Zoals Paulus in Korinte mogen wij de bemoedigende woorden van de Heer horen: Wees niet bang, maar blijf spreken en zwijg niet! Ik sta bij je want veel mensen in deze stad behoren mij toe. (Hand. 18, 9-10). Onze kracht en durf komen niet van onszelf of van onze menselijke organisatie, middelen en mogelijkheden. Het vertrouwen in onze zending komt van elders! We mogen rekenen op de Heer. Hij is de Goede Herder die ons leidt en ons zijn Geest schenkt. 2. WAT WE SAMEN BEGONNEN ZIJN MOET VERDER GAAN 8. Als we gelovig terugkijken naar de voorbije jaren, mogen we de Heer van harte danken. Samen met velen hebben we geprobeerd onze evangelische zending in ons vicariaat op te nemen. In alle geledingen parochies, bewegingen, instellingen hebben we nagedacht over de vraag: Wie wordt er beter van dat wij geloven en samen kerk vormen? In talloze ontmoetingen hebben we geluisterd naar elkaar en gekeken naar de wereld waarin we leven, en daar het licht van het Evangelie over laten schijnen. We hebben ons hart opengesteld voor wat de heilige Geest ons te zeggen heeft. Zo zijn we gekomen tot een pastoraal plan met zeven hefbomen. Ik geloof dat dit pastorale plan van ons vicariaat, dat nu aan zijn laatste hefboom gekomen is, mag gezien worden als een instrument in Gods handen. Het heeft onze blik en ons hart vernieuwd en geopend. - We hebben leren luisteren naar het levende geloofsverhaal van mensen rondom ons en zo mochten we schroomvol ontdekken dat Gods grote verhaal met de mensen ook vandaag leeft, midden onder ons. - We kregen meer oog voor de grote verscheidenheid aan gaven en charisma s die door de Geest zijn samengebracht in een veelheid van kernen en gemeenschappen in onze kerk. - Met onze hefboom Recht-op mochten we ontdekken dat de keuze voor armen en kleinen, die ons toelaat een kerk te worden met iedereen zonder iemand uit te sluiten, een enorme kracht en een ongekende rijkdom kan geven. - We voelden de nood aan echte evangelisch bezielde en bezielende leiders, die in dienende toewijding helemaal gegeven zijn aan de Heer en zijn volk. - Verbonden met het jaar van het vieren en met het jaar van het gebed van de kerk in België, gaf onze vijfde hefboom levens-echt vieren meer spirituele diepgang aan ons vierend en biddend samenkomen rond de Heer. Oriëntaties voor parochieploegen 9

10 - Ons zoeken naar jonge wegen opende perspectieven voor catechese en gelovige dialoog met vele mensen die hongeren naar zin en fundamenten voor een volwaardig mens zijn. 9. We mochten samen op weg zijn als Volk van God. We leerden elkaar beter kennen en vertrouwen: gemeenschappen aan de basis en bisschop met beleidsploeg en stafdienst. Samen willen we een kerk zijn: echt evangelisch, herkenbaar en verstaanbaar, dicht bij de mensen van deze tijd, open voor verscheidenheid en dialoog in onze moderne samenleving. Dit is de onderstroom die overal aanwezig bleef. Het is een leerproces dat we ook in de toekomst willen aanhouden. 10. Op deze weg wisten we ons verbonden met de kerk in ons land en over de wereld. Heel de dynamiek van de nieuwe evangelisatie rond de millenniumwende was voor ons een stuwende en dragende kracht. Het jaar 2000 werd een sterke ervaring van verbondenheid met de wereldkerk die dankbaar de menswording van onze Heer en Verlosser vierde. Doorgaand op een dieper bewust worden van onze roeping, hebben de bisschoppen van België ons uitgenodigd tot bezinning en vernieuwd engagement rond de drie pijlers van onze zending: de diaconie ( ), de verkondiging ( ) en het vieren van ons geloof ( ). Gaandeweg werden we ons meer bewust dat gebed in ons leven als een zuurstof gevende ademhaling is. Uit de grond van ons hart kwam de dringende bede: Heer, leer ons bidden ( ). 11. Dit alles is maar mogelijk geworden door de inzet van heel veel medegelovigen in parochies, federaties en dekenaten, in instellingen en bewegingen, in zovele ploegen en werkgroepen. Voor zoveel inzet en toewijding, voor zoveel gaven en talenten, kan ik alleen maar heel dankbaar zijn. We leerden ook - met vallen en opstaan - de kracht en de mogelijkheden van samenwerking kennen, over de grenzen heen van eigen parochie of groep. Reorganisatie en hergroepering van parochies wilden dit stimuleren en oriënteren. We hebben op dit punt veel ervaring opgedaan. Die zal ons in de toekomst helpen om op deze weg verder te gaan. 3. HET IS DE HEER DIE ONS SAMEN ROEPT 12. Waarom zijn we samen met zoveel verschillende mensen, over heel de wereld en in ons vicariaat, de kerk van Jezus Christus? Niet omdat wij gemeenschappelijke voorouders hebben. Niet omdat wij in een bepaald land geboren zijn of wonen. Niet omdat wij voor een bepaald ideaal of wereldvisie gekozen hebben. We vormen samen de kerkgemeenschap omdat we Jezus Christus hebben leren kennen, ons door Hem geraakt weten, in Hem zijn gaan geloven als onze Heer. Hij blijft ons aanspreken, zijn Woord vindt in ons weerklank. Zijn liefde dringt door tot in ons hart, zo sterk dat wij Hem willen volgen, samen met al die anderen die ook door Hem worden geroepen. In dat geloof en in die liefde werden wij gedoopt. Zo zijn wij kinderen van God geworden, broeders en zusters van elkaar, de heilige kerk. Oriëntaties voor parochieploegen 10

11 Onze kerkgemeenschap is vóór alles vrucht van de liefde van God. Hij schenkt ons zijn liefde en neemt ons op in de gemeenschap van liefde die Hij is, Vader, Zoon en heilige Geest. Dat is het nieuwe leven dat God ons geeft en waarin wij herboren zijn door het geloof en het doopsel. De apostel Johannes getuigt: Het leven is verschenen, wij hebben het gezien en getuigen ervan, we verkondigen u het eeuwige leven dat bij de Vader was en aan ons verschenen is. Wat wij gezien en gehoord hebben, verkondigen we ook aan u, opdat ook u met ons verbonden bent. En verbonden zijn met ons is verbonden zijn met de Vader en met zijn Zoon Jezus Christus. (1 Joh. 1, 2-3) 13. Verbonden zijn in liefde met de drie-ene God is het diepste mysterie van ons samen kerkgemeenschap vormen. Dat is de genade waarin wij mogen leven. Daartoe heeft God, onze Vader, zijn Zoon gezonden. Daartoe schenkt Hij ons zijn heilige Geest. Luisteren we nog naar Johannes: En hierin is Gods liefde ons geopenbaard: God heeft zijn enige Zoon in de wereld gezonden, opdat we door hem zouden leven. Het wezenlijke van de liefde is niet dat wij God hebben liefgehad, maar dat hij ons heeft liefgehad en zijn Zoon heeft gezonden om verzoening te brengen voor onze zonden. Geliefde broeders en zusters, als God ons zo heeft liefgehad, moeten ook wij elkaar liefhebben. Niemand heeft God ooit gezien. Maar als we elkaar liefhebben, blijft God in ons en is zijn liefde in ons ten volle werkelijkheid geworden. Dat wij in hem blijven en hij in ons, weten we doordat hij ons heeft laten delen in zijn Geest. En we hebben zelf gezien waarvan we nu getuigen: dat de Vader zijn Zoon gezonden heeft als redder van de wereld. Als iemand belijdt dat Jezus de Zoon van God is, blijft God in hem en blijft hij in God. Wij hebben Gods liefde, die in ons is, leren kennen en vertrouwen daarop. God is liefde. Wie in de liefde blijft, blijft in God, en God blijft in hem. (1 Joh. 4, 9-10) 4. GEROEPEN TOT HEILIGHEID 14. In de liefde blijven is onze roeping. Zo blijven we in God en blijft God in ons. Zo worden we meer en meer de kerkgemeenschap die Jezus gewild heeft. Zo groeien we naar de voltooiing: God alles in allen (cf. 1 Kor. 15, 28). Het is onze roeping tot heiligheid: Wees heilig, want Ik ben heilig. (1 Petr. 1, 16) 15. Hoe dit beleven, persoonlijk en in gemeenschap? Op de eerste plaats zullen we mensen en gemeenschappen van gebed moeten zijn. We moeten dit terug leren. In het voorbije jaar van het gebed zijn we ons daar meer bewust van geworden. 5 We hebben opnieuw de vreugde kunnen ontdekken van het biddend bij de Heer zijn. Op die weg mogen we zeker verder gaan. We zullen veel meer tijd moeten maken om uitdrukkelijk bij God te zijn, in persoonlijk gebed. Het is goed dat op de samenkomsten van ploegen en werkgroepen het gebed weer een duidelijke plaats krijgt. Ook het gebedsgehalte van onze liturgie en vieringen kan nog verder toenemen. Laten we ons met een bereidwillig hart openstellen voor zijn Woord dat leven geeft. Laten we ons tot Hem bekeren en ons met Hem verzoenen, die naar ons toekomt in zijn barmhartige liefde. God opnieuw ontmoeten in het sacrament van de verzoening kan heel bevrijdend en vernieuwend zijn. Laten we vooral elke zondag dankbaar ingaan op de uitnodiging van de Heer 5 Heer, leer ons bidden. Het jaar van het gebed, Verklaringen van de Bisschoppen van België, nieuwe reeks nr. 32, juni 2005, Brussel/Licap, 62 pp. Oriëntaties voor parochieploegen 11

12 die zichzelf aan ons wil geven in de eucharistie. Zo kunnen we de stem van de Goede Herder weer herkennen, die zijn schapen roept bij hun naam, en Hem van harte volgen. (Cf. Joh. 10, 3-4) 16. We kunnen niet groeien in verbondenheid met God, als we ook niet sterker in onderlinge verbondenheid gaan leven. Ook hierin is Johannes heel duidelijk. Wat liefde is, hebben we geleerd van hem die zijn leven voor ons gegeven heeft. Daarom horen ook wij ons leven te geven voor onze broeders en zusters. Hoe kan Gods liefde in iemand blijven die meer dan genoeg heeft om van te bestaan, maar zijn hart sluit voor een broeder of zuster die hij gebrek ziet lijden? Kinderen, we moeten niet liefhebben met de mond, met woorden, maar waarachtig, met daden. (1 Joh. 3, 16-18) 17. Alleen zo kunnen we echt kerk worden, Gods heilig volk. Voeg u bij hem, bij de levende steen die door de mensen werd afgekeurd maar door God werd uitgekozen om zijn kostbaarheid, en laat u ook zelf als levende stenen gebruiken voor de bouw van een geestelijke tempel. (1 Petr. 2, 4-5) Daartoe roept God ons, door onze Heer Jezus Christus, in de heilige Geest. Daartoe roept Hij onze plaatselijke kerk, ons bisdom met zijn parochies, federaties en gemeenschappen. Daartoe roept Hij zijn kerk over de hele wereld. 18. Dit is het eerste, vóór alle verdere pastorale opties en oriëntaties: dat wij leven in de liefde, volgens het grote en nieuwe gebod van de Heer. Zij dienen tot niets, als ons hart niet vol is van de liefde van de Vader van wie alle leven en alle genade komt, en van de liefde voor de mensen die ons omringen. In deze tijd lijden veel mensen onder eenzaamheid. De sociale relaties zijn dikwijls gespannen. Er is veel geweld. Ook onder christenen ervaren we onvrede. Laten we ophouden met twisten, jaloersheid, concurrentie in en tussen onze gemeenschappen. We moeten weerstaan aan de bekoring om de spanningen in onze relaties te laten escaleren. Aan jullie liefde voor elkaar zal iedereen zien dat jullie mijn leerlingen zijn. (Joh ) 5. GEZONDEN OM TE GETUIGEN 19. Ik wens jullie vrede! Zoals de Vader mij heeft uitgezonden, zo zend ik jullie uit. Na deze woorden blies hij over hen heen en zei: Ontvang de heilige Geest. (Joh. 20, 21-22) Mij is alle macht gegeven in de hemel en op de aarde. Ga dus op weg en maak alle volken tot mijn leerlingen, door hen te dopen in de naam van de Vader en de Zoon en de heilige Geest, en hun te leren dat ze zich moeten houden aan alles wat ik jullie opgedragen heb. En houd dit voor ogen: ik ben met jullie, alle dagen, tot aan de voltooiing van deze wereld. (Mt. 28, 18-20) Jezus heeft gewild dat de zending die Hij van de Vader had ontvangen, zou verder gaan, opdat ze alle volkeren zou bereiken tot aan de voltooiing van de wereld. Alle mensen zijn geroepen om de God van Israël en zijn Zoon te leren kennen en opgenomen te worden in zijn liefdesgemeenschap. Die zending vertrouwt Hij toe aan zijn apostelen en de kerk. Dat is dus vandaag ook onze zending. 20. De kerk moet missionair zijn, het is de grond van haar bestaan. Als wij het geloof alleen maar beleven als een product voor intern gebruik, voor onze eigen vertroosting, zou het wel Oriëntaties voor parochieploegen 12

13 eens kunnen gebeuren dat het helemaal verschrompelt en vervliegt, zoals het maar al te vaak gebeurt. Ons geloof kan alleen vruchtbaar zijn, levend en leven gevend, als onze gemeenschap met God, die wij in de kerk beleven en vieren, ons naar buiten keert, naar de mensen die rondom ons leven. Hoe kunnen we echt van onze Heer en zijn Evangelie houden, als we niet voortdurend de zorg hebben om de rijkdom die wij zelf ontvangen met anderen te delen? Door ons gebrek aan moed om de Blijde Boodschap te delen, zou het wel eens kunnen dat deze ook voor ons alle betekenis gaat verliezen. Een geloof dat we niet delen en aan anderen voorstellen, is een geloof dat uitdroogt en niemand interesseert, op den duur ook de gelovigen zelf niet. 21. Zeker, dit is geen eenvoudige opdracht. Het historisch tijdperk van de christenheid is voorbij. Grote groepen mensen zien nog wel de uiterlijke tekenen van de kerk. De kerktorens blijven het landschap markeren. Weinigen echter hebben een levendig besef van de kerk als geloofsgemeenschap en haar band met de levende Christus. Het geloof wordt niet meer als vanzelf overgedragen. De omgeving waarin we ons bewegen is grondig geseculariseerd, multicultureel en multireligieus. De kinderen in de catechese staan niet uit zichzelf te springen om de Blijde Boodschap te ontvangen en de catechisten die zich daarvoor willen inzetten, botsen soms op weerstanden bij ouders. Maar heeft de kerk niet van in het begin ervaren dat het evangelie op veel tegenstand stoot? De Heer heeft de bijstand van de heilige Geest beloofd aan hen die Hij in de wereld zendt om van Hem te getuigen. Die wereld is dan ook hun plaats. 22. We staan wel voor een heel nieuwe situatie. Een aantal vormen van kerkelijk leven waaraan we in onze parochies gewoon waren, zijn aan het verdwijnen. We zijn op zoek naar nieuwe vormen van geloofscommunicatie. Wij zullen opnieuw moeten leren hoe de eerste verkondiging en de daarop volgende catechese in onze tijd en in onze omgeving het best kan gebeuren, niet alleen naar kinderen toe, maar vooral naar volwassenen. Hoeveel mensen zijn op zoek naar een antwoord op levensvragen! De bisschoppen van België nodigen ons tot dit zoekproces uit met de brochure Volwassen worden in geloof. Catechese in het leven van de Kerk. 6 Dit wordt in de komende jaren één van onze belangrijkste aandachtpunten. 6. GEZONDEN OM TE DIENEN 23. Een gemeenschap die de vreugde kent te mogen leven vanuit God, zal ook de warmte en de kracht van zijn liefde uitstralen. Ze zal dit doen door het woord, waardoor ze de openbaring die ze gekregen heeft met anderen wil delen. Maar het getuigenis van dit woord kan pas echt klinken wanneer het gepaard gaat met oprechte dienende liefde die zich inzet voor het welzijn en het geluk van elke mens. Dit is de diaconale kant van het leven van de kerkgemeenschap. Diaconie is, samen met de verkondiging van het Evangelie, het vieren van ons geloof en de opbouw van de geloofsgemeenschap, een onmisbaar kenmerk van de kerk. 24. Diaconie is uitdrukking van onze zorg voor de mens die kwetsbaar is, dicht bij ons in onze eigen gemeenschap en evenzeer daarbuiten, tot ver weg in de landen van de derde wereld. We kijken dan in de eerste plaats naar de eenzame, de zieke, de vluchteling, de vreemde, de vele 6 Verklaringen van de Bisschoppen van België, nieuwe reeks nr. 33, september 2006, Brussel/Licap, 78 pp. Oriëntaties voor parochieploegen 13

14 slachtoffers van oorlog, geweld en onrecht. Liefde maakt ons solidair met elke mens in nood. Kerkelijke diaconie heeft bij ons vorm gekregen in vele instellingen en organisaties. Maar is de diaconie ook een duidelijk kenmerk van onze parochies en federaties? Er gebeurt heel veel! Dikwijls in alle bescheidenheid, bijna ongezien. Het jaar van de diaconie 7 en onze hefboom Recht-op hebben heel wat te weeg gebracht. Zo hebben we meer aandacht gekregen voor de mensen met een handicap en hun omgeving, voor de families in rouw, voor werklozen. Toch blijft er nood aan bezinning en vernieuwde inzet. Zien wij de nieuwe noden? Waar zijn de blinde vlekken? Hoe kunnen onze parochies en federaties beter samenwerken met andere instanties? Welke is onze verantwoordelijkheid in de opbouw van een goede samenleving met migranten en vluchtelingen? De bisschoppelijke commissie voor diaconie werkt aan een cahier dat parochies en federaties wil helpen nadenken en werken aan de diaconale dimensie van haar zending. 25. God nodigt ons in de kerk tot diepe verbondenheid met Hem, gevoed door het gebed. Hij roept ons samen in één gemeenschap van daadwerkelijke liefde. Hij zendt ons om te getuigen van zijn Blijde Boodschap door ons uitnodigend woord en door onze dienstbaarheid aan onze medemensen. Door alle dagen opnieuw, onder de stuwing van zijn heilige Geest, vol dankbaarheid die zending te beleven worden we met onze parochie en federatie, met onze diocesane kerk en met de hele kerk van Jezus Christus zout van de aarde en licht in deze wereld, zoals de Heer het van ons verwacht. 7. EEN APOSTOLISCHE EN SACRAMENTELE KERK 26. Hoe kunnen wij zout van de aarde zijn en licht in de wereld? Dit is ons gegeven omdat de verrezen Heer, door de kracht van de Heilige Geest, in ons zijn werk voor het heil van alle mensen voortzet. 8 Zo is de kerk een leven gevend teken, sacrament van Gods verlossende liefde. 9 God wil zijn liefde, die Hij ten volle in Jezus heeft geopenbaard, blijven tonen in de kerk, in de gemeenschap van de gelovigen. De kerk mag het instrument zijn in zijn handen. God wil zichzelf geven aan alle mensen, doorheen alle tijden, door de bemiddeling van ons die hij geroepen heeft. 27. Hoe is dit mogelijk? Op de eerste plaats, omdat God het zo wil. Hij heeft het eerste woord. Hij is de bron van alle leven. Hij roept zijn Volk samen en heiligt het. Dat aanbod van leven en liefde is er, altijd blijvend en door God gegarandeerd. Dat is zichtbaar en tastbaar aanwezig in het leven en handelen van de kerk. Dat aanbod is er heel bijzonder in het Woord van God dat zij ontvangen heeft en verkondigt. En het is er ook, heel sterk samengebald, in de sacramenten. Wij geloven en belijden dat in doopsel en vormsel het de Heer is die de gelovigen tot nieuw leven wekt en hun zijn Geest meedeelt. En wij geloven dat de Heer zichzelf in de eucharistie teken 7 Gezonden om te dienen. Het jaar van de diaconie. Verklaringen van de Bisschoppen van België, nieuwe reeks nr.27, Brussel/Licap, 48 pp. 8 Christus is het licht van de wereld, van Hem zijn wij uitgegaan, door Hem leven wij, naar Hem zijn wij op weg. (Lumen Gentium 3.) De Geest woont in de Kerk en in het hart van de gelovigen als in een tempel. Door de kracht van het Evangelie maakt Hij de Kerk steeds weer jong en vernieuwt Hij haar voortdurend en brengt haar naar de volkomen vereniging met Bruidegom. (Lumen Gentium 4) 9 In Christus is de Kerk als het ware het sacrament, dat wil zeggen het teken en het instrument van de innige vereniging met God en van de eenheid van heel het menselijk geslacht. (Lumen Gentium 1) Oriëntaties voor parochieploegen 14

15 van zijn liefde tot het uiterste - aan ons geven wil God wil dat wij ten volle zouden leven, Hij heeft er zichzelf borg voor gesteld. Ook het antwoord is er, het gelovige jawoord van mensen die zich aan God overgeven en zo in gemeenschap met Hem en met elkaar gaan leven. Zo groeit Gods heilige kerk. En zo wordt in het geloof en de liefde van mensen - in de gemeenschap van de gelovigen - Gods aanwezigheid concreet zichtbaar en tastbaar. Zo wordt de kerk sacrament van Gods liefde, die bron is van leven en heil voor alle mensen. Dat is haar wezen, haar roeping, haar opdracht. 29. Het is in deze sacramentele gemeenschap dat we, als gelovigen, aan het gewijde ambt van de bisschop, omringd door priesters en diakens, zijn plaats en betekenis kunnen geven. Voor gelovigen gaat dit dieper en verder dan een noodzakelijke en praktische hiërarchische organisatie van hun gemeenschap. 11 Wij geloven dat het college van de bisschoppen, verenigd rond de Paus, de opvolgers zijn van de twaalf apostelen met Petrus. 12 Binnen de gelovige gemeenschap en in dienst van deze gemeenschap, stellen zij sacramenteel de verrezen Heer aanwezig, die Hoofd en bron van leven is voor alle leden van zijn Mystiek Lichaam. 13 Wanneer zij het Woord Gods verkondigen, voorgaan in de eucharistie, de sacramenten bedienen, en het Volk Gods leiden, is het de Goede Herder die ons met zijn zorg omgeeft. In dit dienstwerk worden zij bijgestaan door de priesters en de diakens. Door hun wijding delen deze in de genade van het wijdingssacrament, dat hen in staat stelt hun zending te vervullen. 30. Wij, bisschoppen, priesters, diakens en gelovigen, hebben er dringend nood aan opnieuw op deze gelovige manier naar het gewijde ambt in onze kerk te kijken. Zo zullen wij het niet beleven als een hiërarchische machtspositie, maar veeleer als een heel bijzondere genade, door de Heer aan zijn kerk gegeven. Dan zullen wij onze bisschoppen, priesters en diakens dankbaar zien als sacrament van de Heer die Dienaar wil zijn van zijn Volk en van alle mensen. Het is een mysterie van Gods liefde die zo, door kleine en zondige mensen, bij ons wil blijven. 31. Zo beseffen wij ook duidelijker hoe onmisbaar bisschoppen, priesters en ook diakens zijn. Hun dienstwerk is levensnoodzakelijk. Doorheen de tijden en in verschillende streken heeft dit wel vele vormen aangenomen. Ook wij zien het sterk veranderen en het is niet helemaal duidelijk waar het naartoe gaat. Veel gelovigen die niet gewijd zijn nemen heel wat taken op die vroeger door priesters werden waargenomen. Ik denk daarbij in het bijzonder aan de pastorale 10 Telkens wanneer wij het kruisoffer, waardoor Christus als ons paaslam geslacht is (cf. 1 Kor. 5, 7), op het altaar vieren, wordt het werk van onze verlossing voltrokken. Terzelfder tijd wordt door het sacrament van het eucharistisch brood de eenwording van de gelovigen die in Christus één lichaam vormen (cf. 1 Kor. 10, 17) uitgebeeld en bewerkt. (Lumen Gentium 4) 11 Het algemeen priesterschap van de gelovigen en het ambtelijk of hiërarchisch priesterschap zijn weliswaar in hun wezen en niet alleen naar rangorde van elkaar verschillend. Doch ze zijn op elkaar aangewezen, en het éne zowel als het andere heeft op een bijzondere wijze aan Christus priesterschap deel. (Lumen Gentium 10) 12 Deze heilige Synode leert en verklaart dat Jezus Christus, de eeuwige Herder, de Heilige Kerk gesticht heeft door zijn Apostelen te zenden zoals Hijzelf door zijn Vader gezonden was (cf. Joh. 20,21) : Hij is het die gewild heeft dat hun opvolgers, namelijk de Bisschoppen, tot aan de voleinding der tijden, de herders van zijn Kerk zouden zijn. (Lumen Gentium 18) 13 In de bisschoppen dus, die door de priesters en de diakens worden bijgestaan, is de Heer Jezus Christus, de Opperpriester, te midden van de gelovigen aanwezig. (Lumen Gentium 21) Oriëntaties voor parochieploegen 15

16 werk(st)ers die vandaag van zo grote betekenis zijn voor de opbouw van onze gemeenschappen. Dit is een zegen voor de kerk in onze streek. Toch mag dit er ons niet toe verleiden te dromen van een kerk zonder priesters. Zonder priesters, verbonden met hun bisschop, zonder dit levensnoodzakelijke sacrament, kan de kerk niet blijven leven. 32. Het is absoluut noodzakelijk dat we met zijn allen, in geloof en vertrouwen, werk maken van een vernieuwde roepingenpastoraal. Deze begint met een vernieuwd geloof in de onvervangbare waarde en betekenis van het gewijde ambt in de kerk. Het is een genade die we in ons gebed aan de Heer willen vragen en met dankbaarheid uit zijn handen zullen ontvangen. Oriëntaties voor parochieploegen 16

17 Deel II PASTORALE PRIORITEITEN EN AANDACHTSPUNTEN Na de voorafgaande bezinning over de spirituele bron waaruit wij leven, geef ik in het tweede deel enkele concrete oriëntaties die de komende jaren voor ons vicariaat van belang zullen zijn. Uiteraard zullen deze oriëntaties in samenspraak met u nog verder uitgewerkt moeten worden. 1. MET JONGEREN OP WEG GAAN 33. Jongeren zijn belangrijk voor de kerk. Hoe zouden wij onze zending kunnen waarmaken als we ons met onze gemeenschappen terugplooien op onszelf, zonder expliciet ruimte te scheppen voor jongeren en voor wat zij vandaag belangrijk vinden? Pastoraal voor en met jongeren is een kernopdracht van elke plaatselijke geloofsgemeenschap, niemand mag zich daaraan onttrekken. We worden uitgedaagd om de jongeren op te zoeken op de plaatsen waar zij samenkomen en goed naar hen te luisteren. Wat beweegt hen, wat zijn hun vragen en verlangens en hoe kunnen wij daar met het rijke aanbod van onze geloofstraditie op inspelen? Laten we het niet voor hen invullen wat voor hen belangrijk is, maar ermee beginnen om er voor hen te zijn en hen te aanvaarden zoals ze zijn. Maar een valse bescheidenheid past ons evenmin: we mogen hen gerust laten ervaren waarvan wij leven en waarom het geloof zo wezenlijk voor ons is. Hoe kunnen wij aan jongeren het geloof aanreiken op zo n manier dat het ook voor hen aantrekkelijk wordt en zij de kans krijgen om Jezus Christus te ontmoeten en God een plaats te geven in hun leven? Vanaf 1 januari 2007 maken we alvast een nieuwe start met ons vicariaal aanbod van jongerenpastoraal: in drie regio s van ons vicariaat zullen er centra voor jongerenpastoraal komen die bemand worden door telkens twee jeugdpastorale werkers. Het is hun opdracht om in de hun toegewezen regio bestaande jongerengroepen te ondersteunen en nieuwe groepen mee in het leven te roepen. Respect voor de leefwereld van jongeren en aandacht voor geloofscommunicatie zijn de twee pijlers waarop deze werking is gebaseerd. 2. AANDACHT VOOR HET GEZIN 34. In aansluiting bij de vorige paragraaf, zou ik ook heel uitdrukkelijk aandacht willen vragen voor het gezin. Het gezin staat onder druk, van alle kanten. Voor ons christenen blijft het gezin een belangrijke plaats van menselijk samenleven en natuurlijk ook van geloofsopvoeding. Samen met u wil ik verder blijven nadenken hoe we de gezinnen kunnen ondersteunen en hoe we hen kunnen helpen bij hun taak om bij de kinderen het geloof over te dragen. Alle ideeën en concrete suggesties dienaangaande zal ik heel dankbaar aanvaarden. Oriëntaties voor parochieploegen 17

18 3. DE GROEIENDE BETEKENIS VAN DE PAROCHIEFEDERATIE 35. Parochies staan niet meer op zichzelf, maar maken vandaag deel uit van een parochiefederatie. Gegrondvest in ons geloof in Christus die ons een zending heeft toevertrouwd, staan we voor de opgave om onze parochiefederatie uit te bouwen tot een gemeenschap van gemeenschappen. We doen dat niet alleen om organisatorische redenen. We doen dat vooral omdat een gemeenschap van gemeenschappen ons beter in staat stelt om vandaag kerk te zijn in Jezus naam. Het gaat bij federaties niet alleen om een samenwerkingsverband, maar ook om een samenlevingsverband. Het doel is niet om de verschillen tussen parochies te verdoezelen, maar deze juist in het licht te stellen als een rijkdom. Op die manier kunnen wij getuigenis afleggen van de universaliteit en katholiciteit die onze kerk eigen is. Samenwerken op de vele terreinen van de pastorale zorg brengt een grote meerwaarde met zich mee, op voorwaarde dat die samenwerking getuigt van de spirituele bron van waaruit wij leven. 36. Wat het meest opvallend is aan het nieuwe decreet over de parochiefederaties 14, is de herformulering van de dienst van de leiding in een federatie. Zoals sinds 2000 geleidelijk aan de praktijk is geworden, zal de bisschop priesters en andere pastoraal benoemden niet meer per parochie benoemen, maar enkel nog op het niveau van de parochiefederatie. 15 Van nu af streven we naar een duidelijke taakverdeling in de leiding van de parochiefederatie. De priester blijft de canonieke eindverantwoordelijke ten aanzien van de bisschop. Naast de federatiepastoor of meewerkende priester zal meer en meer een federatiecoördinator de dienst van de leiding bewijzen. De bijlagen bij het decreet willen met zorg deze nieuwe werkwijze in de leiding van de parochiefederatie behandelen. 37. Een ander belangrijk punt is de uitdrukkelijke opdracht om binnen de parochiefederaties werk te maken van een pastorale planning. Op die manier wordt zichtbaar dat de werking van de parochiefederatie gericht is op de pastorale zorg voor én met mensen. Een pastorale planning van heel de parochiefederatie kan ook een soort stappenplan zijn dat leidt tot hechtere samenwerking. 38. In sommige parochiefederaties is een tendens zichtbaar geworden om het gelijkheidsbeginsel dat de relaties tussen de parochies kenmerkte, stilaan te vervangen door een aangepast subsidiariteitsbeginsel: wat niet meer door elk afzonderlijk gedaan kan worden, wordt samen gedaan. Zo zijn hier en daar stappen gezet naar een toekomst met een centrumparochie en enkele daarmee verbonden gedecentraliseerde parochies. Vorm geven aan dergelijke of andere modellen van samenwerking is vandaag een dringende opdracht. 39. De parochiefederatie maakt deel uit van een dekenaat. Bepaalde fundamentele aspecten van de pastoraal worden beter op het dekenaal niveau aangepakt, maar niet los van de parochiefederaties. Om deze zorg concreet te maken zal de dekenale pastorale ploeg - waarin 14 Het Nieuw decreet over de parochiefederaties (Beleidsoriëntaties, nr. 2) is ingegaan op 1 september Zie daarvoor Federaties en dekenaten. Dienst aan geloofsgemeenschappen (Beleidsdocument), november 2000, p. 10. Oriëntaties voor parochieploegen 18

19 alle pastoraal benoemden van het dekenaat samenkomen - overal gestalte moeten krijgen. De dekenale pastorale ploeg is een nieuw gegeven. Ze ontstaat vanuit een nieuwe nood. Immers, een aantal bevoegdheden in de kerk zijn verbonden met wijding en/of kerkelijke benoeming. Die bevoegdheden kunnen niet altijd per parochiefederatie worden opgenomen. De dekenale pastorale ploeg lijkt de meest geschikte groep van kerkelijk benoemden om deze uitdaging aan te gaan. Het is duidelijk dat de verankering van de dekenale pastorale ploeg gesitueerd is in de federatieploegen zelf. 4. DE PAROCHIE ALS BASISCEL 40. Vanuit onze verbondenheid met Jezus Christus, staat elke parochie voor de uitdaging om te groeien tot een geloofsgemeenschap waar iedereen, op zijn of haar wijze, een plaats kan vinden. Elke gelovige die op een of andere wijze mee verantwoordelijkheid wil dragen, moet dan ook de kans krijgen om dit in praktijk te brengen. De parochie is niet slechts de zaak van de parochieploeg of van de verschillende werkgroepen. De parochie is de verantwoordelijkheid van ons allemaal. Maar dan moeten we ons ook zo organiseren dat iedereen zich betrokken kan voelen. Vanuit onze zorg voor de parochie als de primaire cel van een geloofsgemeenschap, willen we zorg besteden aan de vernieuwde werking van de parochieploegen. Zowel het recente decreet over de parochiefederaties als het nieuwe statuut voor de parochieploegen, 16 zijn de instrumenten om van de parochieploeg een animerende geloofskern te maken. De parochieploeg zal heel in het bijzonder aandacht geven aan mensnabije diaconie. Ook de andere onderdelen van de pastorale zorg zal zij behartigen, rekening houdend met de afspraken die gemaakt werden in het kader van de parochiefederatie of het dekenaat. 5. HET DEKENAAT: EEN NIEUWE START 41. Vanaf 1 januari 2007 starten we met een nieuw benoemde ploeg van negen dekens. We hebben in de loop van dit jaar (2006) werk gemaakt van een sterk vormingsparcours en ik ben dan ook oprecht verheugd te kunnen zeggen dat de negen dekens een hechte ploeg zijn gaan vormen. De deken oefent een scharnierfunctie uit tussen de pastoraal benoemden van zijn dekenaat enerzijds en de bisschop en diens beleidsploeg anderzijds. Eenmaal per maand zullen beleidsploeg en dekens samen vergaderen om zo de uitwisseling tussen beleid en basis te versterken. De deken heeft een drievoudige opdracht: ten eerste draagt hij zorg voor de pastoraal benoemden van zijn dekenaat, hun welbevinden en hun functioneren; ten tweede ondersteunt hij de (diaconale) projecten die in zijn dekenaat het daglicht zien; ten derde zorgt hij ervoor dat de materiële goederen ingezet worden ten dienste van een missionaire pastoraal. De dekenfunctie is een hoofdtaak, wat betekent dat er nieuwe afspraken gemaakt moeten worden met die gemeenschappen waar de deken (federatie)pastoor blijft of wordt. 17 Hij zal weliswaar de functie van pastoor kunnen uitoefenen, maar niet meer op dezelfde manier als voorheen. 16 Het document over de parochieploeg in ons vicariaat zal in de loop van dit werkjaar verschijnen. 17 In de serie Beleidsoriëntaties verschijnt medio januari 2007 de tekst over de opdracht en de functie van de deken zoals die zal zijn ingegaan op 1 januari Oriëntaties voor parochieploegen 19

20 6. AMBTEN EN BEDIENINGEN 42. De laatste jaren stellen we vast dat het onderscheid tussen de pastoor en de priester weer sterk in de aandacht is gekomen. Niet elke parochie of cultusplaats heeft nog een eigen daar wonende pastoor. Wel blijven alle parochies verbonden met een priester. En dat zal in de toekomst ook zo blijven. Deze binding van geloofsgemeenschap en priester hoort immers tot het wezen van onze kerk. Dat parochies zich voorbereiden op een toekomst zonder pastoor is realisme. Dat ze zich zouden voorbereiden op een toekomst zonder priester, zou neerkomen op een vorm van zelfondermijning. 43. Maar het is duidelijk: de rol van de priester in de territoriale pastoraal is aan grondige heroriëntatie toe. Rekening houdend met de grote verscheidenheid van pastorale situaties, zal het er voor iedereen op aan komen om de volgende prioriteiten aan te houden: 1. Zorg dragen voor een kwaliteitsvolle viering van de zondagseucharistie. Kwaliteit betekent hierbij niet slechts zorgen voor een authentieke en actieve deelname van alle gelovigen en voor een waardige schoonheid van het liturgische gebeuren. Kwaliteit betekent ook: zorgen dat de voorbereiding op en de nawerking van onze eucharistieviering kan wortelen in het leven van alledag. Het is voorbehouden aan de priester en/of de diaken om voor te gaan in de viering van het doopsel en in de huwelijksviering. Ook het vieren van de verrijzenisliturgie bij uitvaarten blijft ongetwijfeld een belangrijke priesterlijke taak, maar het is zeker niet de enige dienst die een priester te vervullen heeft. Daarom kan het nodig zijn dat in bepaalde situaties ook anderen dan de priester een diaken, een pastoraal werk(st)er of een andere daartoe gevormde leek voorgaan in de verrijzenisliturgie Zorgen voor een echte nabijheid bij mensen in nood. Juist van een priester mogen we verwachten dat hij degene is die de nood ziet en er niet omheen loopt (cf. Lucas 10, 25-37). We moeten het als lokale geloofsgemeenschap normaal vinden dat onze priester oog en oor heeft voor hen die om een of andere reden aan de kant van de weg terecht gekomen zijn en in nood verkeren. Priesters moeten geen hulp verlenen die door anderen met meer deskundigheid kan worden verstrekt. Priesters zijn wel geroepen om door hun zorgende aandacht bij mensen de nabijheid van Christus te laten oplichten en te bemiddelen. 3. Zorgen dat het geloof in de verrezen Christus verkondigd wordt. Dit gebeurt eerst en vooral door mee te werken aan de opbouw van een geloofsgemeenschap die door haar levensstijl een gastvrije plaats wordt voor wie vandaag op zoek is naar God. Maar het gebeurt ook door zorg te dragen voor een kwalitatieve en catechetisch georiënteerde pastoraal. 18 Cf. Uitvaartliturgie (Beleidsoriëntaties 1), Vicariaat Vlaams Brabant en Mechelen, juni 2003, 8 pp. En ook: Uitvaartliturgie (Pastorale Stapstenen 1), Vicariaat Vlaams Brabant en Mechelen, juni 2003, 14 pp. Oriëntaties voor parochieploegen 20