DE BIOLOGISCHE KLOK Alles heeft een ritme. 36e NASCHOLINGSDAG Bedrijfs- en Verzekeringsartsen Noord Nederland 7 februari 2013

Transcriptie

1 Durven Wat jullie???????? is Waar? DE BIOLOGISCHE KLOK Alles heeft een ritme 36e NASCHOLINGSDAG Bedrijfs- en Verzekeringsartsen Noord Nederland 7 februari 2013

2 Voorstellen Dr. Corné Roelen Bedrijfsarts 365/ArboNed sinds 1999 Geregistreerd bedrijfsarts sinds 2004 Geregistreerd epidemioloog sinds 2011 Onderzoek op het gebied van werkfunctioneren (RUG/UMCG) verzuimpredictie (VU)

3 Wat gaan we doen? We gaan literatuur zoeken! EXPERIMENT interactie Voorafje bias in publicaties Hoe gaan we zoeken? zoektermen & -strategieën Waar gaan we zoeken? biomedische databases Wat gaan we zoeken? reviews & meta-analyses Zoeken jullie vragen zoeken we op Toetje: is het waar? studie designs & kwaliteit

4 Publicatiebias Bias = vertekening van resultaten Epidemiologen hebben een haat liefde verhouding met bias Enerzijds vormt bias het bestaansrecht van de epidemiologie Anderzijds is bias vervelend omdat het noodzaakt tot ingewikkelde procedures (randomiseren) of analyses (confounding) Publicatiebias ontstaat doordat studies met positieve resultaten een grotere kans lopen te worden gepubliceerd dan studies die niet zoveel bijzonders vinden (maar even belangrijk kunnen zijn!)

5 HOE? Zoektermen & -strategieën Kies eerst een strategie Sensitief = je wil alle publicaties over een bepaald onderwerp zoeken en vervolgens de publicaties die je relevant vindt eruit selecteren OR Specifiek = je hebt een gerichte vraag en wil het liefst één of een paar overzichtsartikelen die je vraag zonder al teveel poespas beantwoorden AND Daarna gaat het om goede zoektermen

6 Medical Subject Headings [MeSH] Zoektermen & -strategieën

7 WAAR? PubMed Databases PubMed comprises more than 22 million citations for biomedical literature from MEDLINE, life science journals, and online books. Citations may include links to full-text content from PubMed Central and publisher web sites.

8 PubMed Databases

9 PubMed filters Databases

10 WAAR? BMC Databases BioMed Central publishes 244 peer-reviewed open access journals

11 WAAR? Other Databases Embase: Cinahl: biomedical literature Europese variant van PubMed nursing and allied literature PsycInfo: psychological literature, behavioral sciences and mental health Scopus: Science direct: scientific literature scientific literature

12 WAT? Reviews & meta-analyses Een review geeft een overview van de literatuur, dus je bent gelijk klaar In narrative reviews geeft een expert een overzicht van wat er over een onderwerp bekend is Narrative reviews zijn weinig transparant en niet reproduceerbaar: een andere expert vertelt mogelijk een ander verhaal

13 WAT? Reviews & meta-analyses Systematische reviews: expliciete (sensitieve) zoekstrategie objectieve selectiecriteria (checklists) beoordeling van methodologische kwaliteit pooling van resultaten in een meta-analyse Dit maakt systematische reviews reproduceerbaar: Iedere onderzoeker die dezelfde strategie & criteria hanteert komt tot dezelfde conclusie

14 WAT? Cochrane Reviews & meta-analyses Cochrane Reviews How do you know if one treatment will work better than another, or if it will do more harm than good? Cochrane Reviews are systematic reviews of primary research in human health care and health policy, and are internationally recognised as the highest standard in evidence-based health care. They investigate the effects of interventions for prevention, treatment and rehabilitation. They also assess the accuracy of a diagnostic test for a given condition in a specific patient group and setting. They are published online in The Cochrane Library: Archie Cochrane

15 WAT? Voorbeeld: Hangt onregelmatig werken samen met depressieve klachten? ZOEKTERMEN?

16 Voorbeeld Search terms? depression ; shift work ; night work Medical Subject headings ( online searching aanklikken Depression find exact term Depression [F ] tree F01 behaviour & behavior mechanisms Shift work find exact term Sleep Disorders, Circadian Rhythm Shift-Work Sleep Disorder Sleep Disorder, Shift-Work kortom: shift work MeSH term wel: work schedule tolerance Night work find exact term no term found kortom: shift work MeSH term

17 Voorbeeld Pubmed: Typ in: depression[title] and "work schedule tolerance" [Mesh] dit geeft 18 hits waarvan 4 full-text artikelen Typ in: depress*[title] and "work schedule tolerance" [Mesh] dit geeft 30 hits WAAROM? Antwoord: depress* zoekt niet alleen depression, maar bijvoorbeeld ook depressed of depressive

18 Voorbeeld Eigen syntax: Typ in: depress*[title] AND ( shift work OR night work ) 21 hits waarvan Driesen et al 2011 veelbelovend WAAROM? Recente publicatie (2011) in Scand J Work Environ Health, het hoogst ranking bedrijfs/verzekerings geneeskundig journal Klink link aan: dan verschijnt de abstract Conclusie auteurs: Although shift work did not have a large impact on the development of depressed mood, results might be underestimated due to selection processes and possibly overcorrection. WAAR IS DIT EEN VOORBEELD VAN? BIAS

19 Voorbeeld Typ in: Depress* AND ( shift work OR night work ) 136 hits Filter links op article type: reviews 42 hits Filter links op publication dates: 5 years 11 hits Rosenberg & Doghramji Is shift work making your patient sick abstract openen Staat inderdaad depressie benoemd als oorzaak voor shift disorder, maar geen conclusie uit review ergo cursist heeft de fulltext nodig lukt niet work klik rechts op related articles: see all aantal free articles Je kan ook links filteren op tekst availability: free full text available Dan blijkt dat er 5 reviews overblijven Disorders of the sleep-wake cycle in adults klinkt veelbelovend maar is redelijk gedateerd (1998)

20 Is het waar? Designs Er zijn verschillende studie designs Als je zoekt naar het effect van een preventieve of therapeutische interventie Trial double-blind randomised-controlled (RCT) Als je zoekt naar een causaal verband Cohort prospectief: determinanten T 0 en uitkomst T 1 Als je zoekt naar een correlatie Cross-sectional

21 Is het waar? Kwaliteit Checklists voor de kwaliteit van een studie Design Systematic reviews Randomised controlled trial Non-randomised trial Obervational studies Diagnostische studie Kwalitatieve studies Checklist PRISMA (intervention) MOOSE (observational studies) CONSORT TREND STROBE STARD COREQ

22 Is het waar? Kwaliteit Voor praktijkvragen: generalizeerbaarheid Generaliseerbaar = zijn de resultaten die de studie beschrijft algemeen geldend? Hangt af van: grootte populatie soort populatie: homogeen versus heterogeen selectie populatie: random versus convenience Kijk dus vooral naar de populatie

23 Durven jullie???????? VRAGEN? Groepspraktijk Dordrecht