De staat van toezicht. Sector- en themastudies
|
|
- Renée Maes
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De staat van toezicht Sector- en themastudies
2 De serie Verkenningen omvat studies die in het kader van de werkzaamheden van de wrr tot stand zijn gekomen en naar zijn oordeel van zodanige kwaliteit en betekenis zijn dat publicatie gewenst is. De verantwoordelijkheid voor de inhoud en de ingenomen standpunten berust bij de auteurs. Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid De wrr is gevestigd: Buitenhof 34 Postbus EA s-gravenhage Telefoon Website
3 WETENSCHAPPELIJKE RAAD VOOR HET REGERINGSBELEID De staat van toezicht Sector- en themastudies Pieter Welp, Meike Bokhorst, Krispijn Faddegon, Peter de Goede, Esther IJskes en André Knottnerus (red.) Amsterdam University Press, Amsterdam 2013
4 Rapporten aan de Regering nrs. 68 t/m 89 zijn verkrijgbaar in de boekhandel of via Amsterdam University Press ( Alle Rapporten aan de Regering en publicaties in de reeksen Verkenningen en Webpublicaties zijn beschikbaar via Omslagafbeelding: Omslagontwerp: Studio Daniëls, Den Haag Vormgeving binnenwerk: Crius Group, Hulshout isbn e-isbn nur 759 / 754 wrr / Amsterdam University Press, Den Haag / Amsterdam 2013 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16B Auteurswet 1912 jº het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd bij het Besluit van 23 augustus 1985, Stb en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daar voor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 kb Hoofddorp). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever te wenden.
5 5 inhoudsopgave Ten geleide 13 deel i inleiding 1 Introductie 17 Meike Bokhorst en Pieter Welp 1.1 Omgang met verwachtingen in de mediamaatschappij Toezicht als kosten en lasten Samenloop van toezicht Europeanisering van het toezicht Innovatie van het toezichtinstrumentarium Disciplinering van zelfregulering én relativering van overheidscontrole Aandacht voor de reflectieve functie van toezicht Onafhankelijke positionering van toezicht 26 Tot slot 27 deel ii sectorstudies 2 Overheidstoezicht door de Inspectie voor de Gezondheidszorg 33 Paul Robben, Roland Bal en Richard Grol 2.1 Inleiding Toezicht is van alle tijden Toezicht Inspectie voor de Gezondheidszorg, Balans van twee eeuwen toezicht De context van overheidstoezicht op de gezondheidszorg De Nederlandse volksgezondheid en de gezondheidszorg Netwerk-governance Wettelijke basis van toezicht Internationale dimensie van toezicht Marktwerking in de gezondheidszorg Patiëntveiligheid Toezichttheorie van de igz Meerjarenplan Meerjarenbeleidsplan , Voor gerechtvaardigd vertrouwen in verantwoorde zorg Meerjarenbeleidplan , Voor gerechtvaardigd vertrouwen in verantwoorde zorg ii Van toezicht naar handhaving 50
6 6 DE STAAT VAN TOEZICHT 2.5 Spanningsvelden Onafhankelijkheid van toezicht Burger en toezicht De balans tussen coöperatie en repressie Vertrouwen Terughoudendheid in normering Op risico gebaseerd toezicht Beperken van de toezichtlast Evidence-based toezicht Dynamisch en duurzaam overheidstoezicht Reputatie Positionering Innovatie van toezicht 74 3 Sectorstudie toezicht hoger onderwijs 85 Pieter Huisman en Frans de Vijlder 3.1 Vraagstelling en opzet van het onderzoek Aanleiding Vraagstelling Enkele werkdefinities Opbouw Situatieschets van het toezicht in het hoger onderwijs Beknopte historische schets De beleidstheorie achter het toezicht Wie houdt waarop toezicht? Fundamentele thema s en spanningsvelden in toezicht op het hoger onderwijs De houdbaarheid van het toezichtparadigma extern toezicht kan terugtreden bij goed intern toezicht Onafhankelijkheid en deskundigheid met elkaar verenigen? Nvao en inspectie: een ingewikkelde één-twee Toezicht hoger onderwijs of toezicht hogescholen? Welke rol voor de onderwijsprofessionals? Afronding Vier modaliteiten voor perspectiefverschuivingen of andere accenten in het toezicht Modaliteit 1: directer overheidstoezicht bij individuele instellingen Modaliteit 2: centrale rol voor onafhankelijke inspectie Modaliteit 3: ketenbenadering/network- of burgertoezicht Modaliteit 4: een zwaardere rol voor de professional in het toezicht Welke modaliteit wordt het? 119
7 7 3.5 Afsluiting: toezicht in context Contextfactoren bij de inrichting van toezicht op hoger onderwijs Afrondende stellingen 124 Bijlage Vertrouwen in toezicht op voedselveiligheid 133 Frans van Waarden en Tetty Havinga 4.1 Inleiding Context van toezicht: kenmerken van de voedingsmiddelensector Goederen versus diensten Internationaal versus nationaal Diversiteit aan (juridische) organisatievormen De overheid op grotere afstand Minder afhankelijk van binnenlandse consumenten: groter belang bij export Gevolgen: grotere verscheidenheid aan doelen van toezicht Private kwaliteitszorg in de voedselsector: wat, wie, hoe en waarom? Wat wordt er gereguleerd? Wie reguleert er? Regulering en toezicht door diverse private en publieke actoren Eerste-partijreguleerders: zelfregulering door bedrijven Tweede-partijreguleerders: regulering door transactiepartners Derde-partijreguleerders: partijen die niet direct bij de transacties zijn betrokken Onderlinge relaties en hybride vormen Publieke regulering, toezicht en handhaving Roep om vierde-partijregulering: de overheid Ontwikkelingen in het overheidstoezicht op voedsel Vormen van samenwerking tussen de nvwa en de private sector Issues, knelpunten, dilemma s Sterke en zwakke kanten van eerste-partijregulering Sterke en zwakke kanten van tweede-partijregulering Sterke en zwakke kanten van derde-partijregulering Controle van vertrouwen Verplicht privaat toezicht? Reorganisaties en capaciteitsgebrek bij de nationale toezichthouder Nationale toezichthouder in internationaal veld Beperkingen vanwege Europese regelgeving Hoe veilig moet voedsel zijn? Conclusie 174 Bijlage 178
8 8 DE STAAT VAN TOEZICHT 5 Toezicht op ondernemingen in de chemische industrie 187 Ben Ale en Ferdinand Mertens 5.1 Inleiding Historische achtergrond Externe veiligheid Interne veiligheid Vervoer gevaarlijke stoffen Constructieve en brandveiligheid Wet luvo Huidige regelgeving Nationale wetgeving Europese regelgeving Maatschappelijke ontwikkelingen Van middel- naar doelvoorschriften Verschillende rollen van lokale en landelijke overheden Integraliteit en onafhankelijkheid van de toezichthouder Systeem als aangrijpingspunt van toezicht: in control? Aard van de wetgeving Het Veiligheid Management Systeem (vms) Op weg naar systeemtoezicht Cultuur als aangrijpingspunt voor toezicht Veiligheidscultuur Cultuur in de toezichtspraktijk Conclusies Spanningsvelden Conflicterende belangen Conflicterende maatschappelijke opvattingen Effectief en overtuigend toezicht versus toezichtlast en inspectievakanties Systeemtoezicht versus bouten en moeren Soft controls versus hard controls Vergunningverlening en handhaving Geïntegreerd versus gespecialiseerd Met vertrouwen of met argusogen Uitdagingen Veiligheid Vergrijzing Afrekencultuur Lange adem Verantwoording van restrisico 226
9 9 5.9 Conclusies en aanbevelingen Systeemtoezicht versus regelgeleid toezicht Aanbeveling: het ideale systeem volgens Ale en Mertens Ontwikkelingen in het mededingingstoezicht 235 Barbara Baarsma Hoofdpunten Inleiding: mededingingstoezicht en welvaart Mededingingstoezicht is noodzakelijk om marktmacht tegen te gaan Maar er zijn meer publieke belangen dan het tegengaan van marktmacht Mededingingstoezicht vindt plaats binnen door de overheid afgebakende kaders Mededingingstoezicht en welvaart Er is mededingingstoezicht in verschillende soorten en maten Opbouw essay Ontwikkeling 1: marktwerking en mededinging zijn uit Marktwerkingsbeleid is helaas aan modegrillen onderhevig Toch zijn de resultaten van marktwerkingsbeleid overwegend positief Ook mededingingstoezicht lijdt onder deze modegrillen Ontwikkeling 2: verbreding naar andere publieke belangen De focus op het publiek belang mededinging is volgens velen te beperkt Het startpunt van mededingingstoezicht is en blijft marktmacht Niet-mededingingsbelangen kunnen onder bepaalde voorwaarden worden meegenomen in een efficiëntieverweer Een andere optie is de route van de nevenrestrictie Publieke belangen duidelijk gedefinieerd: de mkba als afwegingsmethode Samenvattend Ontwikkeling 3: politisering van mededingingstoezicht Vier voorbeelden van politisering Onderwijs Zorg Drinkwater Grotere veilige haven Deze vier voorbeelden benadrukken het belang van onafhankelijkheid Ontwikkeling 4: fusie nma, ca en opta De fusie komt, maar wat later Bezuinigingen kennen grenzen 261
10 10 DE STAAT VAN TOEZICHT Het boetedictaat van Rutte ii aan de nma is geen goed idee De nma/acm zegt pragmatischer te zullen optreden, voor het overige is nog veel onduidelijk Ontwikkeling 5: meer privaatrechtelijke handhaving De privaatrechtelijke route om handhaving van de Mededingingswet te vragen De privaatrechtelijke route om schade te claimen Samenvatting Uitdagingen voor financieel toezicht na de crisis 279 Paul Cavelaars, Jakob de Haan, Paul Hilbers en Bart Stellinga 7.1 Inleiding Ontwikkelingen in financiële markten en toezicht Trends in de sector Trends in het toezicht Uitdagingen voor financieel toezicht De governance van het financiële toezicht De samenhang tussen toezicht en regelgeving Onafhankelijk financieel toezicht Europeanisering van het toezicht Conclusie Een verschuiving van focus Macroprudentieel toezicht Het gebruik van zachte indicatoren bij het toezicht Conclusie Verantwoording en verwachtingen Verantwoording afleggen en leren: transparantie en effectmetingen Verwachtingen en eisen ten aanzien van het toezicht Conclusie Conclusies 317 deel iii themastudies 8 Over hijgerigheid en lange adem: een verkenning van de relatie tussen toezicht en media 331 Mark van Twist, Erik-Hans Klijn en Martijn van der Steen* 8.1 Media en toezicht: de kracht van media-aandacht Beleving en ervaring; beelden met en zonder referentie Relatieve onzichtbaarheid van toezicht Kwetsbaarheid van toezicht dat zichtbaar wordt Paradoxale verhoudingen 333
11 Zichtbaarheid van toezicht in de media brengt risico s, maar ook kansen Probleemstelling Opbouw van het hoofdstuk Perspectieven op de verhouding tussen toezicht en media Het publicrelationsperspectief: het overbrengen van een boodschap Het issue-attentionperspectief: invloed van media-aandacht op de politieke agenda Het mediatiseringsperspectief: de krachten van de medialogica Divergerende perspectieven, integrale beelden Media en toezicht in de praktijk: percepties van individuele toezichthouders Inleiding Methodologie Opbrengsten q-sort Nieuwe media en nieuwe netwerken Verschillen tussen klassieke en sociale media Consequenties van de ontwikkeling van nieuwe media voor het toezicht Conclusie: op weg naar toezicht Toezicht en media: handelingsopties voor gemediatiseerd toezicht Gemediatiseerd toezicht: van toezicht in naar toezicht via de media Het fatalisme voorbij: de noodzaak van een actief optreden Conclusie: manoeuvreren langs botsende logica s van media en toezicht 368 Bijlage Van maakbaar naar betekenisvol bestuur. Een achtergrondstudie naar (keten)governance en nieuw publiek management en de gevolgen voor toezicht en evaluatie 379 Mirko Noordegraaf en Bas de Wit 9.1 Aanleiding en opzet Historische context en begripsbepaling Maatschappelijke en politieke ontwikkelingen Bestuurlijke en organisatorische reacties: npm en (keten)governance Managed governance als control Betekenis van npm en (keten)governance voor toezicht en evaluatie Het realiseren van maakbaar bestuur De invloed van npm en (keten)governance op toezicht De invloed van npm en (keten)governance op evaluatie Tussenconclusie 390
12 12 DE STAAT VAN TOEZICHT 9.4 Effecten van maakbaar bestuur Effecten van npm en (keten)governance Gevolgen voor toezicht en evaluatie Reacties op effecten Duiding en implicaties Inleiding Het professioneel-politieke perspectief Betekenisvol presteren Ander perspectief op evaluatie en toezicht 405 Over de auteurs 414
13 13 ten geleide Overheidstoezicht is een basisinstitutie die de afgelopen decennia steeds belangrijker is geworden bij het verwezenlijken van beleidsdoelstellingen en het borgen van publieke belangen. Toezicht heeft dan ook een prominente plaats gekregen in het politieke, maatschappelijke en wetenschappelijke debat. De verwachtingen van het toezicht bij burgers, politici, bestuurders en in maatschappelijke sectoren zijn hooggespannen, maar soms lastig met elkaar te verenigen. Toezicht moet daadkrachtig en effectief zijn, maar ook zo min mogelijk lasten en kosten veroorzaken. Daar komt bij dat ook toezicht nooit de volledige zekerheid kan bieden dat alles goed gaat in een sector. Wanneer de resultaten in een sector achterblijven bij de verwachtingen of als zich incidenten voordoen kan al snel een deuk in het maatschappelijk vertrouwen in het toezicht ontstaan. Het uitoefenen van toezicht is daarmee een flinke opgave, met een belangrijke maatschappelijke verantwoordelijkheid, maar ook met een hoog afbreukrisico. Dat roept de vraag op hoe het staat met het overheidstoezicht in de verschillende sectoren. Wat zijn de voornaamste ontwikkelingen, spanningsvelden en uitdagingen waarvoor inspecties en markttoezichthouders gesteld worden en waar liggen mogelijkheden voor verbetering? In deze Verkenning zijn de sectorstudies en thematische studies opgenomen die zijn uitgevoerd in het kader van het wrr-project over overheidstoezicht. Het zijn (ingekorte) weergaves van eerder verschenen webpublicaties (te vinden via die naast andere bronnen basismateriaal bevatten voor het adviesrapport Toezien op publieke belangen. Naar een verruimd perspectief op rijkstoezicht. Dat rapport richt zich op het algemene toezichtsbeleid en overeenkomstige, sectoroverstijgende problemen en uitdagingen voor het rijksstoezicht in de diverse domeinen. In het rapport is maar beperkt ruimte om in te gaan op de specifieke ontwikkelingen, problemen en perspectieven die binnen de afzonderlijke toezichtdomeinen relevant zijn. Deze Verkenning biedt meer ruimte voor de verschillende contexten waarin het rijkstoezicht wordt uitgeoefend. Er staan sectorstudies in op het gebied van de gezondheidszorg, het hoger onderwijs, de voedselvoorziening, de chemische sector, mededinging en de financiële sector. Voor deze achtergrondstudies is een aantal gezaghebbende auteurs met kennis van een specifiek toezichtdomein gevraagd om verleden, heden en toekomst van dat domein te belichten. Daarnaast zijn twee thema s die veel toezichthouders raken nader uitgediept: de relatie tussen toezicht en media en de invloed van het new public management op toezicht. In een inleidend hoofdstuk wordt een verbinding gelegd tussen sectorspecifieke en domeinoverstijgende vraagstukken. Belangrijke algemene thema s zijn de
14 14 DE STAAT VAN TOEZICHT verschuivende verantwoordelijkheden tussen overheid en sector, de functies die toezicht binnen de sector vervult en de spanningen tussen politiek-bestuurlijke aansturing en de onafhankelijke taakuitoefening van de toezichthouder. Ook komen ontwikkelingen zoals de verdergaande europeanisering, internationalisering, horizontalisering en privatisering van het toezicht aan bod. De redactie van deze verkenning is gevoerd door leden van de wrr-projectgroep Toezicht: Pieter Welp (projectcoördinator), Meike Bokhorst, Krispijn Faddegon, Peter de Goede, Esther IJskes en André Knottnerus (voorzitter). Onze dank gaat uit naar alle auteurs die hebben meegewerkt aan deze Verkenning en ons ook hebben gevoed met ideeën voor het rapport. Verder danken wij de tientallen mensen die deelgenomen hebben aan de expertbijeenkomsten die wij in het kader van de sector- en themastudies hebben georganiseerd. Hun namen worden vermeld in de bijlage bij het wrr-rapport Toezien op publieke belangen. Prof.dr. André Knottnerus Voorzitter wrr
15 deel i inleiding
16
17 17 1 introductie Meike Bokhorst en Pieter Welp De samenleving ervaart op uiteenlopende terreinen problemen met toezicht. Mensen klagen over toezichtlasten en controledrang, maar er is na incidenten ook telkens een roep om meer en strenger toezicht. Deze incidenten en grotere crises, zoals die in het financiële stelsel, leggen het onvermogen van toezichthouders bloot om in alle gevallen problemen te voorkomen. Voorvallen zoals bij chemieconcern Odfjell, woningcorporatie Vestia en hogeschool Inholland geven daarbij niet alleen aanleiding tot maatschappelijke onrust, maar roepen bij burgers ook de vraag op of overheden en hun toezichthouders nog wel in staat zijn om er op toe te zien dat risico s beheerst en publieke belangen beschermd worden. Toezichthouders moeten zowel bijdragen aan het vertrouwen in de onder toezicht staande sectoren als het vertrouwen in het eigen optreden in stand houden of versterken. In de jaarverslagen van toezichthouders als de Inspectie voor de Gezondheidszorg (igz), Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (nvwa), De Nederlandsche Bank (dnb) en de Autoriteit Financiële Markten (afm) is herstel van vertrouwen en gezag een van de belangrijkste strategische opgaven. Zo streeft de afm naar meer vertrouwen van consumenten en bedrijven in de financiële markten onder meer door het versterken van toezicht (afm 2013). En zo wil de igz zorgrisico s wegnemen zodat mensen meer vertrouwen op de kwaliteit van de gezondheidszorg, maar ook de eigen werkprocessen vernieuwen om het vertrouwen in de inspectie zelf te versterken (igz 2012). Hoe groter echter het verschil tussen de hoge verwachtingen en de feitelijke prestaties van toezichthouders, des te dieper de deuk die het vertrouwen in hen kan oplopen. Niet alleen ervaart de samenleving problemen met toezicht, toezichthouders hebben het ook moeilijk met de uitdagingen waar de samenleving hen voor plaatst. Voor wie of wat is het rijkstoezicht er nu eigenlijk? Is het toezicht een assertieve waakhond namens de politiek, een trouwe wetshandhaver namens de minister, een kritisch adviseur voor de zichzelf regulerende sector, een hoeder voor kwetsbare burgers, of dat alles tegelijk? Hoe moet een onafhankelijke en onpartijdige toezichthouder zijn positie en koers bepalen te midden van deze uiteenlopende politieke en maatschappelijke trekkrachten? Toezichthouders hebben te maken met strijdige wensen en verwachtingen. De politiek wil een assertieve waakhond die incidenten voorkomt, maar ook minder toezichtlasten voor bedrijven en organisaties. Toezichthouders mogen alleen noodzakelijke informatie opvragen, maar worden wel geacht alle risico s tijdig te signaleren. Bestuurders en politici willen in het algemeen minder mensen en middelen beschikbaar stellen voor toezicht, maar ook dat het toezicht een
18 18 DE STAAT VAN TOEZICHT gelijkblijvend of zelfs hoger nalevings- of kwaliteitsniveau garandeert. De toezichthouder wordt geacht steeds slimmer en communicatiever te opereren, maar heeft beperkte middelen om talentvolle mensen aan zich te binden en op te leiden. De sectoren willen ruimte voor vertrouwen en zelfregulering, maar ook dat de toezichthouders de free riders stevig aanpakken. Veel sectoren professionaliseren, internationaliseren en technologiseren in hoog tempo, waardoor het lastig is voor toezichthouders om de ontwikkelingen bij te houden en alle relevante risico s te overzien. Burgers willen dat de toezichthouder tijdig alle grote zaken aanpakt, maar ook dat de toezichthouder de tijd neemt om goed te luisteren naar allerhande meldingen en klachten. De toezichthouder moet van achter zijn computer uit een steeds grotere hoeveelheid informatie steeds selectiever risico s opsporen, zonder te verworden tot een papieren tijger die het veldwerk verwaarloost. Het toezicht is er de afgelopen decennia meer toe gaan doen, maar het houden van goed toezicht vanuit de rijksoverheid op de huidige samenleving is onmiskenbaar steeds lastiger geworden. Voor de wrr vormden deze problemen en vragen een belangrijke aanleiding voor een project dat zich specifiek richt op het overheidstoezicht. Deze Verkenning bevat door externe auteurs geschreven achtergrondstudies die dienen als basismateriaal voor het wrr-adviesrapport. Er staan sectorstudies in op het gebied van de gezondheidszorg (Robben, Bal en Grol), het hoger onderwijs (Huisman en De Vijlder), de voedselvoorziening (Van Waarden en Havinga), de chemische sector (Ale en Mertens), mededinging (Baarsma) en de financiële sector (Cavelaars, De Haan, Hilbers en Stellinga). Daarnaast zijn twee thema s die veel toezichthouders raken nader uitgediept: de relatie tussen toezicht en media (Van Twist, Klijn en Van der Steen) en de invloed van het new public management op toezicht (Noordegraaf en De Wit). Belangrijke thema s in deze studies zijn de verschuivende verantwoordelijkheden tussen overheid en sector, de functies die toezicht binnen de sector vervult en de spanningen tussen politieke aansturing en de onafhankelijke taakuitoefening van de toezichthouder. Ook komen ontwikkelingen zoals de verdergaande europeanisering, internationalisering, horizontalisering en privatisering van het toezicht aan bod. Ondanks de onmiskenbare verschillen tussen (typen) toezichthouders blijken ze vaak met dezelfde vraagstukken te worstelen. Zo hebben ze allemaal te maken met uiteenlopende politiek-maatschappelijke verwachtingen in de mediamaatschappij en zoeken ze naar manieren om hun eigen verhaal voor het voetlicht te brengen. Veel toezichthouders hebben afgelopen jaren te maken gehad met krimpende budgetten, fusies en taakstellingen, waarbij ze de efficiëntie van het toezicht proberen te verbeteren. Toezichthouders moeten hun positie ten opzichte van andere publieke en private toezichthouders bepalen en problemen rond samenloop van toezicht tegengaan. Dat geldt niet alleen op nationaal
19 INTRODUCTIE 19 niveau, maar ook op Europees niveau waarbij de aansluiting tussen Europese regelgeving en de nationale toezichtspraktijk een belangrijk punt ter verbetering vormt. Vrijwel alle toezichthouders zijn bezig met de innovatie van het toezichtinstrumentarium om de effectiviteit en efficiëntie van het toezicht te verbeteren. Hoewel de balans tussen zelfregulering en overheidsregulering in elke sector anders is, zijn de meeste toezichthouders bezig met de vraag hoe ze zelfregulering kunnen disciplineren zonder door te schieten in overmatige beheersingsdrift. Een deel van de toezichthouders is zich reflectiever gaan opstellen door vroegtijdig problemen te signaleren en knelpunten in de wetgeving terug te koppelen naar het beleid. Een belangrijke voorwaarde voor goed toezicht is tot slot de onafhankelijkheid van de toezichthouder ten opzichte van het beleid en het veld. Deze gemeenschappelijke thema s zijn uitgebreid aan bod gekomen in zowel de sector- en themastudies als de experts- en auteursbijeenkomsten. We lichten ze hierna verder toe. 1.1 omgang met verwachtingen in de mediamaatschappij Toezicht vervult een belangrijke preventieve functie bij het zoveel mogelijk voorkomen van misstanden en problemen. Toch gaan er dingen mis omdat mensen in het primaire proces fouten maken en omdat de toezichthouders niet alle problemen op tijd zien aankomen. Toezichthouders moeten zich dagelijks staande houden in die politiek-maatschappelijke realiteit van hoge en deels strijdige verwachtingen. Het maatschappelijk vertrouwen in toezicht is mede gebaseerd op de mate waarin toezichthouders tegemoet kunnen komen aan uiteenlopende politieke en maatschappelijke verwachtingen. Als verwachtingen onrealistisch zijn of prestaties van toezichthouders bij de verwachtingen achterblijven kunnen legitimiteitsproblemen ontstaan. In de sectorschetsen over voedsel en chemie komen de veiligheidsutopie en het beperkte vermogen om daar vanuit het overheidstoezicht wat aan te doen aan bod. De huidige professionele en technologische ontwikkelingen zijn zo veelomvattend en gaan zo snel dat de toezichthouder die onmogelijk allemaal kan voor- of overzien. Daarbij speelt het dilemma in hoeverre de toezichthouder kan vertrouwen op kwaliteitssystemen in het veld en in hoeverre de toezichthouder zelf over de nodige deskundigheid en capaciteit moet beschikken om eigen waarnemingen te doen. In de internationale goederenstromen in de sector voedsel is het volgens Van Waarden en Havinga onontkoombaar dat toezicht deels aan private controlesystemen wordt toevertrouwd. In de chemie menen Ale en Mertens dat de toezichthouder op basis van kennis van het bedrijf moet besluiten of toezicht kan geschieden op basis van een veiligheidsmanagementsysteem, het toepassen van middelvoorschriften of een combinatie van die twee. Deskundigheid en veldkennis is essentieel voor goed toezicht.
20 20 DE STAAT VAN TOEZICHT Bij de maatschappelijke verwachtingen van toezicht speelt de beeldvorming in de media een zeer belangrijke rol. Media spreken toezichthouders aan op hun functioneren en roepen hen ter verantwoording bij incidenten en problemen. Door hun optreden in de media kunnen toezichthouders publiekelijk gezag verdienen of verspelen. Dat roept de vraag op wie in de onderlinge verhouding tussen media en toezicht het meest bepalend is. Zijn de media doorslaggevend voor de beeldvorming van het toezicht of kan het toezicht door een gerichte mediastrategie de beeldvorming naar zijn hand zetten? Van Twist, Klijn en Van der Steen houden in de studie over toezicht en media een pleidooi voor een bewuste en actieve mediastrategie van toezichthouders. Dat is een zaak van lange adem, waarbij toezichthouders werken aan branding ofwel het beeld dat ze willen uitstralen naar de buitenwereld. De onderzoekers adviseren de toezichthouders om zich niet te focussen op de actualiteit, maar duurzame aandacht te hebben voor framing, scripting en casting. Dat betekent niet het naïef geloven in het vermogen om beelden te creëren, maar wel het werken aan een beeldvormingsstrategie die verder gaat dan ad hoc brandjes blussen bij incidenten. Toezichthouders moeten zich daarbij proactief opstellen, aldus Van Twist, Klijn en Van der Steen. Beelden blijven hangen, ook al wordt in de krant van vandaag morgen de vis verpakt. Media maken gebruik van dossiers, waardoor een verhaal over een actueel issue mede wordt geduid tegen de achtergrond van eerdere verhalen in het dossier. Onder de vluchtigheid en hijgerigheid van media-aandacht gaan lange lijnen en ingesleten patronen schuil die zichzelf versterken. Toezichthouders kunnen daar door branding een ander beeld tegenover plaatsen. Toezichthouders zijn ook een merk met een bepaald imago. Een goede reputatie beperkt de besmettelijke werking van negatieve media-aandacht. 1.2 toezicht als kosten en lasten Een centraal thema van opeenvolgende kabinetten is het verkleinen van het overheidsapparaat. De wens is om als overheid slagvaardiger op te treden met minder middelen. Deze ontwikkeling heeft zijn weerslag op toezicht niet gemist. Toezichthouders moeten zich in veel gevallen met krappere budgetten en minder menskracht bedruipen, maar wel aan dezelfde of soms nog hogere kwaliteitseisen voldoen. In verschillende sectorschetsen komen de bezuinigingen op toezicht aan de orde en wordt het eenzijdige beeld van toezicht als last gerelativeerd. Zo menen Ale en Mertens dat toezicht zonder excellente deskundigheid overlast is, maar dat deskundig toezicht nooit een last is. Verder beschrijven ze hoe als gevolg van bezuinigingen het toezicht op de chemische sector begin jaren tachtig van de vorige eeuw overging van middel- naar doelvoorschriften. Volgens de auteurs vergden de doelvoorschriften uiteindelijk veel meer kennis en deskundigheid van de toezichthouder, waardoor toezicht hierop eerder meer dan minder ging kosten.
De staat van toezicht
De staat van toezicht De serie Verkenningen omvat studies die in het kader van de werkzaamheden van de wrr tot stand zijn gekomen en naar zijn oordeel van zodanige kwaliteit en betekenis zijn dat publicatie
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 29 304 Certificatie en accreditatie in het kader van het overheidsbeleid Nr. 5 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van
Nadere informatieDatum 14 januari 2015 Betreft Signaal van enkele toezichthouders over de relatie tussen toezicht en certificatie
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directie en Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres
Nadere informatieAls alles op de schop gaat
1 Als alles op de schop gaat als alles op de schop gaat Bert Kok Alexandra Jacobs Willy Nijhof Bart Paumen Monique Verharen (red.) Een onderwijsbiografie over een integraal veranderingsproces Bohn Stafleu
Nadere informatieMaatschappelijk dienstverlenen in een veranderende omgeving
Maatschappelijk dienstverlenen in een veranderende omgeving BSL - ACA_BK_1KZM - 0000 001 BSL - ACA_BK_1KZM - 0000 002 Maatschappelijk dienstverlenen in een veranderende omgeving Lia van Doorn Coreferaat:
Nadere informatieKaderstellende Visie op Toezicht & Beleid (KVoTB)
Kaderstellende Visie op Toezicht & Beleid (KVoTB) VIDE, 3 november 2011 J.G.A. van den Broek Ministerie van BZK DGOBR/OPR Inhoud I) Politieke context van de KVoTB; de vorige KVoT s II) Beleidsproces KVoTB
Nadere informatieAanvullen of aanvallen?
Aanvullen of aanvallen? M E T H O D I S C H W E R K E N Methodisch werken is het kenmerk bij uitstek van de professionele beroepsbeoefenaar, dat wil zeggen: doelgericht, planmatig, systematisch gebruikmaken
Nadere informatiePrivate kwaliteitsborging bezien vanuit een andere sector Metatoezicht op voedselveiligheid
Private kwaliteitsborging bezien vanuit een andere sector Metatoezicht op voedselveiligheid Tetty Havinga (T.Havinga@jur.ru.nl) Platform BWT Grote Gemeenten + 4 juni 2015 Verschillende hoofdvormen toezicht
Nadere informatieDe wijk nemen. Een subtiel samenspel van burgers, maatschappelijke organisaties en overheid. Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling
De wijk nemen Een subtiel samenspel van burgers, maatschappelijke organisaties en overheid Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling De wijk nemen Een subtiel samenspel van burgers, maatschappelijke organisaties
Nadere informatieToezicht op bestuurlijk handelen: stimulans voor kwaliteitsverbetering
Toezicht op bestuurlijk handelen: stimulans voor kwaliteitsverbetering Conferentie PO-Raad 16 november 2011 Vic van den Broek d Obrenan Inspectie van het Onderwijs Inhoud 1. Waarom inspectietoezicht op
Nadere informatieEssenties voor samenwerking in wonen en zorg
Essenties voor samenwerking in wonen en zorg Essenties voor samenwerking in wonen en zorg Realiseer meer en beter woonzorgvastgoed H. K. van den Beld D. van Zalk 2010 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel
Nadere informatieInformatiebehoefte/voorziening van de interne toezichthouders
25 september 2013 Informatiebehoefte/voorziening van de interne toezichthouders Prof. dr. ir. Rienk Goodijk GITP/TiasNimbas Business School Agenda vanavond Ontwikkelingen Eigen taakopvatting toezichthouders
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 5 februari 2015 Autoriteit woningcorporaties
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Ministerie van BZK www.facebook.com/minbzk www.twitter.com/minbzk Uw kenmerk Betreft Autoriteit woningcorporaties Inleiding
Nadere informatieWet toelating zorginstellingen
Wet toelating zorginstellingen Wet toelating zorginstellingen Tweede, herziene druk Mr. dr. J.J.M Linders Gezondheidswetgeving in de praktijk Redactie: Mr. R.N. van Donk Mr. dr. H.E.G.M. Hermans Mr. dr.
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 30 220 Publiek ondernemerschap Toezicht en verantwoording bij publiek-private arrangementen Nr. 5 LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN Vastgesteld 14
Nadere informatieSociale psychologie en praktijkproblemen
Sociale psychologie en praktijkproblemen Sociale psychologie en praktijkproblemen van probleem naar oplossing prof. dr. A.P. Buunk dr. P. Veen tweede, herziene druk Bohn Stafleu Van Loghum Houten/Diegem
Nadere informatieFunctieprofiel lid Raad van Toezicht
Functieprofiel lid Raad van Toezicht Bestuursbureau Postbus 245, 6710 BE Ede Bovenbuurtweg 27, 6717 XA Ede 088 020 70 00 aeres.nl info@aeres.nl Doel van de functie De Raad van Toezicht staat het College
Nadere informatieDe dokter en het geld
De dokter en het geld Marcel Levi (redactie) DE DOKTER EN HET GELD ARTSEN (HER)BEREKENEN DE KOSTEN VAN DE ZORG ISBN 978-90-368-2055-4 ISBN 978-90-368-2056-1 (ebook) DOI 10.1007/978-90-368-2056-1 Bohn Stafleu
Nadere informatieVeiligheid in de ggz
Veiligheid in de ggz Alette Kleinsman en Nico Kaptein VEILIGHEID IN DE GGZ Leren van incidenten en calamiteiten ISBN 978-90-368-2039-4 ISBN 978-90-368-2040-0 (ebook) DOI 10.1007/978-90-368-2040-0 Bohn
Nadere informatieKwetsbaar alleen. De toename van het aantal kwetsbare alleenwonende ouderen tot 2030
Kwetsbaar alleen De toename van het aantal kwetsbare alleenwonende ouderen tot 2030 Kwetsbaar alleen De toename van het aantal kwetsbare alleenwonende ouderen tot 2030 Cretien van Campen m.m.v. Maaike
Nadere informatieIn gesprek met de palliatieve patiënt
In gesprek met de palliatieve patiënt In gesprek met de palliatieve patiënt Anne-Mei The Cilia Linssen Bohn Stafleu van Loghum Houten ª 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle
Nadere informatieWerken in sph. Maria van Deutekom Britt Fontaine Godelieve van Hees Marja Magnée Alfons Ravelli
Verslaafden Werken in sph Redactie: Dineke Behrend Maria van Deutekom Britt Fontaine Godelieve van Hees Marja Magnée Alfons Ravelli 2 Verslaafden Auteur: Hans van Nes Bohn Stafleu Van Loghum Houten, 2004
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 29 304 Certificatie en accreditatie in het kader van het overheidsbeleid Nr. 6 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van
Nadere informatieOuderschap in Ontwikkeling
Ouderschap in Ontwikkeling Ouderschap in Ontwikkeling. De kracht van alledaags ouderschap. Carolien Gravesteijn Ouderschap in Ontwikkeling. De kracht van alledaags ouderschap. Carolien Gravesteijn Ouderschap
Nadere informatiePublieke waarde creëren. Daniël van Geest en Peter Teesink
Publieke waarde creëren Daniël van Geest en Peter Teesink Een kortere versie van onderstaand artikel verscheen eerder in het magazine Vensters Open 2. Het is geschreven door Peter Teesink, gemeentesecretaris
Nadere informatieSupervisie in onderwijs en ontwikkeling
Supervisie in onderwijs en ontwikkeling Supervisie in onderwijs en ontwikkeling Delen en helen Onder redactie van: Sijtze de Roos Auteurs: Heleen Bakker Hans Borst Corine Havelaar-Bakker Sijtze de Roos
Nadere informatieVan belang. Het verhaal van de Nederlandse Vereniging van Banken
Van belang Het verhaal van de Nederlandse Vereniging van Banken De som der delen De uitdagingen van de sector Door de NVB Van belang De nieuwe realiteit In Nederland zijn ruim tachtig Nederlandse en buitenlandse
Nadere informatieHonderd jaar kinderbescherming
Honderd jaar kinderbescherming Uitgave ter gelegenheid van het jubileum van de Raad voor de Kinderbescherming en de Kinderwetten (1905-2005) Onderzoek en samenstelling Ingrid van der Bij Thom Willemse
Nadere informatieHet delict als maatstaf
Het delict als maatstaf Methodiek voor werken in gedwongen kader Anneke Menger Lous Krechtig Hoofdstuk 1 Wat is methodiek? Begeleidingscommissie: Mw. A. Andreas Beleidsmedewerker, Reclassering Nederland
Nadere informatieSamenvatting. Adviesaanvraag
Samenvatting Adviesaanvraag De afgelopen decennia is de omvang en het maatschappelijk belang van toezicht op de gezondheidszorg gegroeid. De introductie van marktwerking, de privatisering en de toenemende
Nadere informatieEmoties in de zorg Emot.zorg A5-1kzm dyn.indb :49:16
Emoties in de zorg Spinoza lijkt gelijk te hebben als hij zegt dat het verkrijgen van inzicht in je eigen pijn een van de meest opbeurende activiteiten ter wereld kan zijn. Martha Nussbaum in: Oplevingen
Nadere informatieIn gesprek met de palliatieve patiënt
In gesprek met de palliatieve patiënt In gesprek met de palliatieve patiënt Anne-Mei The Cilia Linssen Bohn Stafleu van Loghum Houten ª 2008 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij Alle
Nadere informatieONDERSTEUNEND COMMUNICEREN BIJ DEMENTIE
ONDERSTEUNEND COMMUNICEREN BIJ DEMENTIE ISBN 978-90-368-1699-1 ISBN 978-90-368-1700-4 (ebook) 2017 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media BV Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave
Nadere informatieToezien op publieke belangen
Toezien op publieke belangen Naar een verruimd perspectief op rijkstoezicht s ynopsis van wrr- r apport 89 W E T E N S C H A P P E L I J K E R A A D V O O R H E T R E G E R I N G S B E L E I D Toezien
Nadere informatieLeercoaching in het hbo. Leercoach
Leercoaching in het hbo Leercoach Leercoaching in het hbo Een kapstok om studenten uit te dagen zelf de regie te nemen Jette van der Hoeven 2e druk Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó 2009 Bohn Stafleu
Nadere informatieProfiel lid Raad van Toezicht
Profiel lid Raad van Toezicht De huidige Raad van Toezicht (RvT) bestaat uit zes leden. De RvT streeft naar een maatschappelijk heterogene samenstelling van leden die herkenbaar en geloofwaardig zijn in
Nadere informatieProfessional performance van artsen
Professional performance van artsen Professional performance van artsen Tussen tijd en technologie Kiki Lombarts 2010 Uitgevers, Rotterdam 2014 Redactie: Janneke Wolters, Amsterdam Vormgeving omslag:
Nadere informatieVisie op toezicht en bestuur Raad van Toezicht en Raad van Bestuur Woonstichting t Heem
Visie op toezicht en bestuur Raad van Toezicht en Raad van Bestuur Woonstichting t Heem Versie: 9 juni 2017 Vastgesteld door Raad van Toezicht en Raad van Bestuur: 21 juni 2017 Inleiding Met de Invoering
Nadere informatieZorgen voor getraumatiseerde kinderen: een training voor opvoeders
Zorgen voor getraumatiseerde kinderen: een training voor opvoeders Handboek voor trainers Redactie: Leony Coppens Carina van Kregten Houten 2012 2012 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media
Nadere informatieHandboek scheiden en de kinderen
Handboek scheiden en de kinderen Handboek scheiden en de kinderen Voor de beroepskracht die met scheidingskinderen te maken heeft Ed Spruijt Helga Kormos Houten 2010 2010 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel
Nadere informatieWat elke professional over de oggz moet weten
Wat elke professional over de oggz moet weten Wat elke professional over de oggz moet weten Houten 2012 ISBN 978-90-313-9940-6 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media 2012 Alle rechten voorbehouden.
Nadere informatieMijn kind een Kanjer!
Mijn kind een Kanjer! Mijn kind een Kanjer! Help je kind bij het ontwikkelen van sociale vaardigheden Herberd Prinsen Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer
Nadere informatieDe Inspectie voor de Gezondheidszorg: van stille kracht naar publieke waakhond
De Inspectie voor de Gezondheidszorg: van stille kracht naar publieke waakhond Over de ontwikkeling van taken en bevoegdheden van de IGZ Prof. mr. Joep Hubben RUG/UMC Groningen en Nysingh advocaten notarissen
Nadere informatieWie heeft de regie? Kwaliteit van bestaan in de praktijk. John Sijnke
Wie heeft de regie? Wie heeft de regie? Kwaliteit van bestaan in de praktijk John Sijnke Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij 2009 Alle rechten
Nadere informatieNeem de regie over je depressie
Neem de regie over je depressie Dit boek, Neem de regie over je depressie. Werkboek voor de cliënt, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Serie Protocollen voor de GGZ De boeken in de reeks
Nadere informatieDuiden, verbinden en vakmanschap
Effectieve managementstrategieën: Duiden, verbinden en vakmanschap www.divosa.nl Effectieve managementstrategieën: Duiden, verbinden en vakmanschap dr. Duco Bannink, Chris Goosen Het management van sociale
Nadere informatieToekomst voor verzekeraars
Position paper Toekomst voor verzekeraars Position paper ten behoeve van het rondetafelgesprek op 11 juni 2015 van de vaste commissie voor Financiën van de Tweede Kamer naar aanleiding van het rapport
Nadere informatieVACATUREPROFIEL KWARTIERMAKER NATIONALE POLITIE
VACATUREPROFIEL KWARTIERMAKER NATIONALE POLITIE Dit vacatureprofiel betreft de functie van kwartiermaker nationale politie en tevens beoogd korpschef. Bureau ABD Politietop 31 maart 2011 ALGEMEEN Aanstelling
Nadere informatieWaarborg of schone schijn. Hoe effectief is certificering?
Waarborg of schone schijn Hoe effectief is certificering? Presentatie effectiviteit certificering: Meike Bokhorst (projectmedewerker toezicht WRR) Paneldiscussie: Jeroen Buckens (teamleider certificering
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres
Nadere informatieAccreditatie: zelfregulering en toezicht
Accreditatie: zelfregulering en toezicht (Hoe) Kan accreditatie het publiek belang dienen? Conferentie RvA, 9 juni 2016 Professor Philip Eijlander (hoogleraar staats- en bestuursrecht Tilburg Law School
Nadere informatieMET VERTROUWEN VERANTWOORDEN. Publieksversie van een onderzoek naar de mogelijkheden om verantwoording in de vo-sector te verbeteren
MET VERTROUWEN VERANTWOORDEN Publieksversie van een onderzoek naar de mogelijkheden om verantwoording in de vo-sector te verbeteren Verantwoording wordt steeds urgenter in het voortgezet onderwijs: vanuit
Nadere informatieMediation als alternatief
Mediation als alternatief Mediation als alternatief Bemiddeling door hulp- en dienstverleners Bert la Poutré Michael Boelrijk Bohn Stafleu van Loghum Houten 2010 2010 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel
Nadere informatiedrs. Marcel Reijnen en dr. mr. Steven Jellinghaus OR en strategische vraagstukken
drs. Marcel Reijnen en dr. mr. Steven Jellinghaus OR en strategische vraagstukken VAKMEDIANET ALPHEN AAN DEN RIJN 2014 Samenstellers en uitgever zijn zich volledig bewust van hun taak een zo betrouwbaar
Nadere informatieHypertensie en 24-uursbloeddrukmeting
Hypertensie en 24-uursbloeddrukmeting Hypertensie en 24-uursbloeddrukmeting Een toegevoegde waarde voor de praktijk F.T.J. BOEREBOOM, INTERNIST-NEFROLOOG D. TAVENIER, HUISARTS Houten 2010 2010 Bohn Stafleu
Nadere informatieehealth in de langdurige zorg
ehealth in de langdurige zorg S. Timmer ehealth in de langdurige zorg De praktijk van de ouderen- en gehandicaptenzorg Houten 2014 ISBN 978-90-368-0827-9 2014 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer
Nadere informatieEffectiviteit = Kwaliteit x Acceptatie Silvia Blankestijn
Communiceren met ziel en zakelijkheid Effectiviteit = Kwaliteit x Acceptatie Silvia Blankestijn Copyright: Uitgeverij Boom Nelissen, Amsterdam & Silvia Blankestijn, 2012 Omslag: Bart van den Tooren, Bureau
Nadere informatiegroep Computerprogramma woordenschat
Taal actief G e b r u i k e r si n st r u c t i e C o m pu te rpro gra m m a w o o rde n s c ha t 214088_OM.indd 1 gro ep 6 22-06-2009 12:22:50 telefoon: 073-628 87 22 e-mail: helpdesk.bao@malmberg.nl
Nadere informatieDOCENTENHANDLEIDING FILM DE CONCURRENTEN
DOCENTENHANDLEIDING FILM DE CONCURRENTEN Colofon Auteur: Met dank aan: Ton Bielderman Stefan Vollering, Pablo Amador Sanchez, Loes Broer-Nieuwenhuis, Judith van Tartwijk Vormgeving, opmaak: Uitgeverij
Nadere informatieSchool en echtscheiding
School en echtscheiding Alledaagse begeleiding binnen een schoolbreed beleid Angelique van der Pluijm en Margit Grevelt School en echtscheiding Alledaagse begeleiding binnen een schoolbreed beleid Angelique
Nadere informatieProfielschets Raad van Toezicht
2014 pagina 2 van 5 1 Rol en verantwoordelijkheden Raad van Toezicht De Raad van Toezicht heeft een drietal rollen. Allereerst is er de rol van toezichthouder. De Raad van Toezicht heeft tot taak toezicht
Nadere informatieMASTERCLASS TOEZICHT, EFFECTMETING EN COMMUNICATIE
MASTERCLASS TOEZICHT, EFFECTMETING EN COMMUNICATIE NYENRODE TOEZICHT ACADEMIE NYENRODE. A REWARD FOR LIFE 1 2 INLEIDING Het functioneren van toezicht en toezichthouders staat in het middelpunt van de politieke
Nadere informatieInternationalisering als uitdaging
Internationalisering als uitdaging internationalisering als uitdaging Een handreiking voor opleidingen in het hbo Klaas Schermer Bohn Stafleu van Loghum Houten 2010 2010 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel
Nadere informatie06950181_voorw 01-03-2005 15:47 Pagina I. Een Goed. Feedbackgesprek. Tussen kritiek en compliment. Wilma Menko
06950181_voorw 01-03-2005 15:47 Pagina I Een Goed Feedbackgesprek Tussen kritiek en compliment Wilma Menko 06950181_voorw 01-03-2005 15:47 Pagina II Een goede reeks ISBN Een goede vergadering 90 06 95017
Nadere informatieDe kunst van cultuurmarketing. Discussievragen en stellingen
De kunst van cultuurmarketing Discussievragen en stellingen Ruurd Mulder Tweede, herziene druk u i t g e v e r ij coutinho c bussum 2013 Deze discussievragen en stellingen horen bij De kunst van cultuurmarketing
Nadere informatieMONITORING COMMISSIE CODE BANKEN. Aanbevelingen toekomst Code Banken
MONITORING COMMISSIE CODE BANKEN Aanbevelingen toekomst Code Banken 22 maart 2013 Inleiding De Monitoring Commissie Code Banken heeft sinds haar instelling vier rapportages uitgebracht. Zij heeft daarin
Nadere informatieVincie van Gils. Klantencommunicatie. Zo krijg je en houd je u tevreden klanten. Spectrum. Uitgeverij Unieboek Het Spectrum bv, Houten Antwerpen
Vincie van Gils Klantencommunicatie Zo krijg je en houd je u tevreden klanten Spectrum Uitgeverij Unieboek Het Spectrum bv, Houten Antwerpen Spectrum maakt deel uit van Uitgeverij Unieboek Het Spectrum
Nadere informatie12/2012. Rob. Loslaten in vertrouwen. Loslaten in vertrouwen. Naar een nieuwe verhouding tussen overheid, markt én samenleving.
12/2012 Loslaten in vertrouwen Rob Raad Ropenbaar voor het bestuur Loslaten in vertrouwen Naar een nieuwe verhouding tussen overheid, markt én samenleving December 2012 Rob Inhoud Voorwoord 3 Samenvatting
Nadere informatieStedelijk netwerken en de verhouding met de publieke. sector. Filip De Rynck. Hogeschool Gent
Stedelijk netwerken en de verhouding met de publieke sector Filip De Rynck De eeuw van de samenwerking Van Government naar Governance toenemende onderlinge afhankelijkheid voor meer en meer complexe problemen
Nadere informatieEinstein en de kunst van... Conflictmanagement. Een zoektocht. Jannie Lammers & Elise Luijcx. Onder redactie van Anne de Graaf & Klaas Kunst
Einstein en de kunst van... Conflictmanagement Een zoektocht Jannie Lammers & Elise Luijcx Conflictmanagement Een zoektocht Jannie Lammers & Elise Luijcx ISBN 978 90 8850 064 0 NUR 808 2010 B.V. Uitgeverij
Nadere informatieDe nieuwe commissaris vergroot zijn waarde door continue ontwikkeling.
De nieuwe commissaris vergroot zijn waarde door continue ontwikkeling. Masterclasses Commissariaat en Toezicht TOEZICHT IS EEN VAK Specifieke kennis, nuttige ervaring, professionele rolopvatting en een
Nadere informatieGezondheidsstrafrecht
Gezondheidsstrafrecht Mr. dr. W.L.J.M Duijst Deventer 2014 Omslagontwerp: H2R creatievecommunicatie ISBN 978-90-13-12600-6 E-book 978-90-13-12601-3 NUR 824-410 2014, W.L.J.M. Duijst Alle rechten voorbehouden.
Nadere informatieDe patiënt als partner
De patiënt als partner De patiënt als partner De zoektocht van het UMC St Radboud Onder redactie van Lucien Engelen Houten 2012 Ó 2012 UMC St Radboud Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag
Nadere informatieDe werkafspraken hebben vooralsnog alleen betrekking op geneesmiddelenreclame in de zin van hoofdstuk 9 van de Geneesmiddelenwet.
Werkafspraken tussen de Inspectie voor de Gezondheidszorg (inspectie), de stichting Code Geneesmiddelenreclame (CGR) en de Keuringsraad Openbare Aanprijzing Geneesmiddelen (KOAG) over de wijze van samenwerking
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 29 juni 2018 Onderwerp Wettelijke experimenteerruimte
1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag Postbus 20301 2500 EH Den Haag www.rijksoverheid.nl/jenv
Nadere informatieProjecthandleiding marketingcommunicatieplan
Basisboek marketingcommunicatie Projecthandleiding marketingcommunicatieplan Esther de Berg (red.) Elyn Doornenbal Werner Kleiss Gabriëlle Kuiper Rutger Mackenbach bussum 2011 1/8 Deze hoort bij Basisboek
Nadere informatieHet college van burgemeester en wethouders geeft in zijn reactie aan de conclusies van de rekenkamer te herkennen.
tekst raadsvoorstel Inleiding Vanaf januari 2015 (met de invoering van de nieuwe jeugdwet) worden de gemeenten verantwoordelijk voor alle ondersteuning, hulp en zorg aan kinderen, jongeren en opvoeders.
Nadere informatieDoorbreek je depressie
Doorbreek je depressie Doorbreek je depressie Werkboek voor de cliënt Drs. P.J. Molenaar Drs. F.J. Don Prof. dr. J. van den Bout Drs. F. Sterk Prof. dr. J. Dekker Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó
Nadere informatieDe wondere wereld van dementie
Bob Verbraeck Anneke van der Plaats De wondere wereld van dementie Vanuit nieuwe inzichten omgevingszorg bieden aan dementerenden Houten, 2016 Eerste druk, eerste t/m zevende oplage, Reed Business, Amsterdam
Nadere informatie3) Verslag van de vergadering van 29 september 2014, zie bijlage 1 (16:05 uur)
Agenda voor de vergadering van het Platform Zelfredzaam Datum: Locatie: 12 januari 2015 van 16:00 uur tot uiterlijk 19:00 uur (voor een eenvoudige maaltijd wordt gezorgd) Kulturhus Lienden Koningin Beatrixplein
Nadere informatieInleiding 7. 1 Een nieuwe praktijk: van regeltoepassing naar casusbeslissingen 11
Inhoudsopgave Inleiding 7 1 Een nieuwe praktijk: van regeltoepassing naar casusbeslissingen 11 2 Een nieuwe theorie: van bureaucratie naar casusorganisatie 25 2.1 Het bureaucratische principe 25 2.2 Webers
Nadere informatieMinder angstig in sociale situaties
Minder angstig in sociale situaties Dit boek, Minder angstig in sociale situaties, Werkboek voor de cliënt, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Serie Protocollen voor de GGZ De boeken in
Nadere informatieVISIE OP TOEZICHT LAVERHOF
VISIE OP TOEZICHT LAVERHOF Inleiding De raad van toezicht van Laverhof heeft de wettelijke taak toezicht te houden op de besturing door de raad van bestuur en op de algemene gang van zaken binnen Laverhof
Nadere informatieRichtlijn consultatieve psychiatrie
Richtlijn consultatieve psychiatrie A.F.G. Leentjens, A.D. Boenink, J.J. van Croonenborg, J.J.E. van Everdingen, C.M. van der Feltz-Cornelis, N.C. van der Laan, H. van Marwijk, T.W.D.P. van Os, H.N. Sno
Nadere informatieHuishoudelijke verzorging en de Wmo
Huishoudelijke verzorging en de Wmo Huishoudelijke verzorging en de Wmo Drs. W.F. Deelstra Bohn Stafleu van Loghum Houten 2008 Ó Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij, 2008 Alle rechten
Nadere informatieVan de andere kant. meditaties HENK JONGERIUS HENK JONGERIUS
Van de andere kant In Van de andere kant treft u een selectie aan uit de vele essays en meditaties die Henk Jongerius schreef voor het periodiek Geloven Onderweg, die nog altijd actueel zijn en die een
Nadere informatieSamen werken aan goed openbaar bestuur
Samen werken aan goed openbaar bestuur SAMEN WERKEN AAN GOED OPENBAAR BESTUUR Gemeenten, provincies, waterschappen, het Rijk, de EU en hun samenwerkingsverbanden vormen samen het openbaar bestuur in ons
Nadere informatieProjectonderwijs in het hbo
Projectonderwijs in het hbo projectonderwijs in het hbo De docent als projectontwikkelaar en projectbegeleider Maria van Holten en Rietje van Vliet (red.) Met bijdragen van Jos de Kleijn en Pieter Mostert
Nadere informatieDoen en blijven doen
Doen en blijven doen Doen en blijven doen Voorlichting en compliancebevordering door paramedici Marieke van der Burgt en Frank Verhulst Vierde, herziene druk Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó 2009
Nadere informatieVan je nachtmerries af
Van je nachtmerries af 2 van je nachtmerries af Dit boek, Van je nachtmerries af, is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Serie Protocollen voor de GGZ De boeken in de reeks Protocollen voor
Nadere informatieKerncompetenties fysiotherapeuten in ontwikkeling
Kerncompetenties fysiotherapeuten in ontwikkeling Kerncompetenties fysiotherapeuten in ontwikkeling Pieternel Dijkstra en Remco Coppoolse Houten 2011 2011 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer
Nadere informatieVisie op toezicht Raad van commissarissen WBO Wonen
Visie op toezicht Raad van commissarissen WBO Wonen Versie: september 2018 Vastgesteld door raad van commissarissen en bestuur: 19 november 2018 Inleiding Met de invoering van de Woningwet per 1 juli 2015
Nadere informatieKen- en stuurgetallen
Ken- en stuurgetallen personeelsmanagement subtitel staat hier etcetera benchmarkcijfers voor strategie en beleid editie 2011-2012 onder redactie van steven marshall en filip van den bergh in samenwerking
Nadere informatieOmgaan met lichamelijke klachten
Omgaan met lichamelijke klachten Dit Werkboek omgaan met lichamelijke klachten is onderdeel van de reeks Protocollen voor de GGZ. Serie Protocollen voor de GGZ De boeken in de reeks Protocollen voor de
Nadere informatieLeercoaching in het hbo. Student
Leercoaching in het hbo Student Leercoaching in het hbo Student Een kapstok om jezelf uit te dagen de regie over je leren te nemen Jette van der Hoeven 2e druk Bohn Stafleu van Loghum Houten 2009 Ó 2009
Nadere informatieDe motor van de lerende organisatie
De motor van de lerende organisatie Focus op de arbeidsmarkt Naast het erkennen van leerbedrijven is Calibris verantwoordelijk voor ontwikkeling en onderhoud van kwalificaties in de sectoren zorg, welzijn
Nadere informatieWie vraagt. wordt beter! Kjeld Aij. Ware lean leiders houden hun zorgorganisatie gezond. onder redactie van Petra ter Veer en Annelies Kruse
3 Wie vraagt wordt beter! Ware lean leiders houden hun zorgorganisatie gezond Kjeld Aij onder redactie van Petra ter Veer en Annelies Kruse 4 COLOFON Auteur dr. Kjeld Harald Aij, MBA Concept en redactie
Nadere informatieWelkom bij de Autoriteit Consument en Markt, de ACM! Mijn naam is Chris Fonteijn.
Spreekpunten Chris Fonteijn ACM persconferentie 11 april 2013 Alleen het gesproken woord telt Dames en heren, Welkom bij de Autoriteit Consument en Markt, de ACM! Mijn naam is Chris Fonteijn. Wie is de
Nadere informatieSamenvatting RSJ-advies Bezinning op Interlandelijke Adoptie (2 november 2016)
Samenvatting RSJ-advies Bezinning op Interlandelijke Adoptie (2 november 2016) De Minister van Veiligheid en Justitie heeft de RSJ gevraagd om te adviseren over een aantal mogelijke toekomstscenario s
Nadere informatie