Jaargang D-Bulletin. Ne derlandse Vereniging voor Stereofotograf ie

Transcriptie

1 189 Jaargang D-Bulletin Ne derlandse Vereniging voor Stereofotograf ie

2 3 INHOUDSOPGAVE 04 Redactioneel 16 Driedimensionaal 04 3D-Bulletin 189. Gert-Jan Wolkers 16 Testverslag Fujifilm W3 camera en adapters van Cyclopital3D. Gert-Jan Wolkers 06 Verenigingsnieuws 06 Mededelingen Bibliotheek. Sophieke Nijhuis-Bouma 07 Eigen stereoparen op de 3D TV?. Job van de Groep 09 Agenda Algemene Leden Vergadering. Het bestuur 10 Verslag verenigingsdag 25 september. Gert-Jan Wolkers 13 Verslag verenigingsdag 27 november. Gert-Jan Wolkers 14 Routebeschrijving t Visnet. Ledenmutaties. N.V.v.S. e-groep. Jan Broeders ste geboortedag Ferwerda. Abram Klooswijk 32 Verslag 3D dag De diepte in. Gerard de Boer 35 Poets a-synchroniteiten in 10 stappen weg met Stereo Photo Maker. Gert-Jan Wolkers 38 PHOTOKINA 2010; 3D is overal. Ronald Schalekamp 44 Iets nieuws op de IBC Jan Kees Glijnis 46 Foto manipulatie programma s. Cees Sidler 49 Dolby-systeem in de bioscopen. Roland de Raeve (Zie blz. 55 voor een mededeling over het aanbevolen gebruik van licentievrije muziek!) 50 Compositie in stereo (2). Ingo Ton 15 Verenigingsdagen 58 Content 15 Programma Verenigingsdag 159 en Verenigingsdag 160 (Open Dag). Jaap van Loon 58 Vraag & Aanbod 59 Wegwijzer

3 4 Redactioneel 3D-Bulletin 189 De totstandkoming van het 3D-Bulletin was deze keer een extra zware bevalling omdat het gemaakt moest worden tussen al mijn verhuisactiviteiten in. Ik werk na een verblijf van 5 1/2 jaar in Duitsland vanaf 1 januari 2011 weer in Nederland. We blijven echter wel bij de vertrouwde Duitse drukkerij en met Jan Broeders heb ik een regeling getroffen om e.e.a. logistiek te regelen. Op de fotopagina hiernaast kunt u zien dat de expositie in Vianen een zodanig succes is geworden dat men besloten heeft het gebeuren met twee maanden te verlengen tot 20 maart Van harte aanbevolen om daar eens te gaan kijken. Al was het maar om Job van de Groep te verlossen van een in zijn bekende enthousiasme (deels op eigen kosten) a a n g e m a a k t e hoeveelheid boekjes betreffende de expositie. Van mijn hand treft u in dit bulletin een bespreking aan van de ervaringen die ik met de Fujifilm W3 camera heb opgedaan. Geen perfecte camera, maar zondermeer een aanrader! Zeer klein en dus eenvoudig mee te nemen. En de ervaren stereofotograaf kan er behoorlijk leuke resultaten mee behalen. Fujifilm verdient zonder enige reserve onze waardering voor het op de markt brengen van zo n leuke digitale 3D camera!!! Het was mijn bedoeling om aan de W3 bespreking een serie opnamen toe te voegen gemaakt met speciaal voor de W3 (en ook W1) ontwikkelde adapters van Cyclopital3D uit de USA. Na weken van vertraging en het betalen van 108 euro aan invoerrechten arriveerde eindelijk de doos met de adapters. Groot was de schok toen bleek dat alles in gruzelementen lag. De Base Extender was totaal verwoest. Of er een manisch-depressieve douanebeambte zich op het pakket heeft uitgeleefd weet ik niet. Het was ter controle wel opengemaakt. Het kan natuurlijk ook een jonglerende postbode zijn geweest. Hoe dan ook, ik heb geen eigen testopnamen kunnen maken. Hopenlijk komen die in het volgende 3D-Bulletin! Gelukkig was mijn zus met haar nieuwe W3 op pad geweest en kon ik op de dag voor Kerst toch nog het blad afronden. Harry zur Kleinsmiede attendeerde mij op de 100ste geboortedag van één der oprichters van onze vereniging; Jacobus Ferwerda. Abram Klooswijk was zo vriendelijk om op mijn verzoek een artikel hier over te schrijven. De gebruikelijke inkijk in stereoscopische animositeit tussen onze multidimensionale voorouders wordt in 3D-Bulletin 190 verder vervolgd. In dit bulletin treft u ook artikelen aan van nieuwe schrijvers. Cees Sidler beschrijft de door hem geschreven en gratis beschikbare software om beelden te bewerken. Gerard de Boer heeft een dag bezocht die in het teken stond van 3D film. Het laatste artikel in dit bulletin is de tweede in de reeks van Ingo Ton over compositie in 3D. Veel leesplezier en tot ziens in ons gezellige t Visnet in Huizen!!! Gert-Jan Wolkers

4 Vianen in 3D is verlengd tot 20 maart 2011! 5

5 6 Verenigingsnieuws Mededelingen bibliotheek N.V.v.S. DE EERSTE FOTO S VAN AMSTERDAM Sander Kiesel had Gerrit Frijlink en mij op de NVvS-verenigingsdag in maart 2010 geattendeerd op de bovengenoemde tentoonstelling in het Stadsarchief van Amsterdam, thans gehuisvest in het voormalige Gebouw voor Handel en Nijverheid aan de Vijzelgracht, en niet zonder reden. Gerrit is nl. een geboren en getogen Amsterdammer die in 1945 Amsterdam verliet om een bestaan in Twente op te bouwen, waar hij nu dus al een kleine 65 jaar woont. Begin mei 2010 bezochten we de tentoonstelling en we hebben genoten van deze goed opgezette expositie. Zowel de thematische series in de 3D-kijkkasten als de tentoongestelde foto s van diverse fotografen uit die tijd zoals Pieter Oosterhuis, Eduard Isaac Asser en Jacob Olie, konden ons zeker boeien. Dat er ter gelegenheid van de tentoonstelling ook een fraai boek is uitgegeven, was ons op dat moment kennelijk even ontgaan. Naar aanleiding van het artikel van Wim van Keulen in Bulletin 188 over o.a. genoemde tentoonstelling, heb ik dan ook zonder enige aarzeling het boek De eerste foto s van Amsterdam voor de NVvS-bibliotheek besteld. Inderdaad een fraai uitgevoerd en goed gedocumenteerd boek, waarin rond vijf thema s het beschikbare fotomateriaal wordt getoond en besproken: - Amateurfotografen en hun stad - De bezienswaardige stad - Stadsgezichten en hun traditie - Stadsnieuws in beeld - Een nieuw stadsbeeld Het zakenregister is daarbij de sleutel naar bepaalde locaties. Zoals Wim van Keulen ook aangeeft in zijn artikel, bevat het boek 31 stereofoto s, voor het merendeel gemaakt door Pieter Oosterhuis. Van deze laatste verscheen overigens n.a.v. een tentoonstelling in 1993 over zijn werk, ook al een boek met een groot aantal stereofoto s (ISBN ). Voor wie het boek De eerste foto s van Amsterdam zelf wil aanschaffen: ISBN: (191 pag.). Prijs 34,50. WIM BERSSENBRUGGE HAAGS VER- ZETSFOTOGRAAF Via een aangetrouwde neef was ik al gewezen op de tentoonstelling over Wim Berssenbrugge. Na het verschijnen van 3D-bulletin nr. 188 met daarin het artikel van Wim van Keulen over de tentoonstelling, stond het voor Gerrit en mij vast dat wij ook hiernaar toe wilden. Aldus geschiedde op 12 september Ondertussen had ik al actie ondernomen om het boek over Wim Berssenbrugge, geschreven door Johan Degewij, aan de bibliotheekcollectie te kunnen toevoegen. Tijdens de verenigingsdag op 25 september jl. stond de stereoprojectie die ook tijdens de tentoonstelling werd vertoond, op het programma. Zo konden degenen die geen gelegenheid zouden hebben de tentoonstelling te bezoeken, toch een indruk krijgen van het werk van Wim Berssenbrugge. Wim van Keulen gaf al aan dat het boek over Wim Berssenbrugge een prachtig boek is. Daarmee heeft hij niets teveel gezegd. In 209 pagina s wordt een beeld geschetst van iemand die de Tweede Wereldoorlog in Nederland, één van de meest roerige periodes uit onze vader-

6 7 landse geschiedenis, van heel dichtbij en niet zonder gevaar voor eigen leven heeft meegemaakt. Fotograferen op de openbare weg was door de Duitsers nl. streng verboden. Daarnaast heeft Wim Berssenbrugge een belangrijke impuls gegeven aan de ontwikkeling van de stereofotografie in Nederland. Wim van Keulen maakt melding van het feit dat Berssenbrugge sinds dus vanaf de oprichting - lid was van de NVvS (1972). Berssenbrugge publiceerde in 1945 een boekje van 90 pagina s, getiteld De natuurgetrouwe stereoscopische afbeelding. Wie dit overigens wil inzien of lenen is bij de verenigingsbibliotheek aan het goede adres. Maar nu terug naar het boek over Wim Berssenbrugge! Het bevat een kleine zeventig stereofoto s, deels zwartwit, deels in kleur. Daarnaast zijn er ook vele illustratieve monofoto s. Bij het boek wordt voor het bekijken van de stereofoto s een Loreo-viewer geleverd. Voor wie het niet weet: deze kijker is ook heel geschikt voor het bekijken van de afbeeldingen in het 3D-bulletin! Voor wie het boek Wim Berssenbrugge Haags Verzetsfotograaf (ISBN: , 209 pag.) zelf wil aanschaffen, kan dat doen via Uitgeverij De Nieuwe Haagsche ( Via de boekhandel is dit boek nl. niet te bestellen. Op de prijs van 19,50 komen er dan nog wel 3, verzendkosten bij. Genoemde aanwinsten zijn vanaf heden te leen uit de bibliotheek. Sophieke Nijhuis-Bouma Bibliothecaris Eigen stereoparen op een 3D TV??? Met fotovriend Gerard Coumou toog ik op vrijdag 23 april 10 richting het hoofdkantoor van Sony in Badhoevedorp voor een demonstratie van hun 3D-TV omdat ik graag wilde weten of het mogelijk was eigen stereofoto s op zo n TV te (laten) zien. In 3D natuurlijk!. De door mij meegenomen 3D-foto s verschenen slechts als stereopáár op het scherm en niet in 3D. Allemaal tamelijk teleurstellend. Mijn vraag over de mogelijkheden om zélf gemaakte stereofoto s met de shutterbril in 3D, natuurlijk niet geconverteerd van 2D, op het Tv-scherm te bekijken, zou men later nog proberen te beantwoorden, maar dát mailtje moet ik nog krijgen. Tijdens het schrijven van dit artikel heb ik daarom nog maar weer eens gebeld, maar men moest mij het antwoord nog steeds schuldig blijven en na wat ruggespraak en gezoek: volgens de specificaties zou het niet kunnen ( ). Ik was daarom aangenaam verrast dat op de verenigingsdag van 25 september j.l. in Huizen een Panasonic 3D-TV werd gedemonstreerd, want nu kon ik in elk geval weer mijn prangende vraag stellen. En ja hoor, na veel pogingen sorry hoor, het is de eerste keer dat mij die vraag is gesteld en ik dit probeer kwam het stereopaar op een usb-stick via de Blue Ray speler als 3D-plaatje zeer fraai op het scherm! Hoopvol! Het is dus mogelijk! Maar de procedure die daarvoor gevolgd leek te moeten worden, was bepaald niet uitnodi-

7 8 gend. Kon het niet rechtstreekser, eenvoudiger? Dat zoeken we op. Op de clubavond van regio West in Maassluis (1 november 2010) vertelde Matthieu van der Sluis recentelijk een Panasonic HD- 3D-TV te hebben aangeschaft, maar nog geen 3D-foto s op het scherm, met shutterbril, had kunnen bekijken. Omdat hij zelf nog geen digitale set heeft, vroeg hij mij een paar 3D-paren in HD-formaat te mailen, zodat hij kon proberen ze op het scherm te toveren, in 3D natuurlijk. Na het opsturen van paren in de resolutie 3840x1080 kreeg ik een enthousiast berichtje van hem terug dat het gelukt was! De procedure die hij beschreef de usb-stick rechtstreeks in de TV zélf steken en niet in een Blue Ray speler bleek kinderlijk eenvoudig. De Panasonic vraagt wel bestanden van het mpo-formaat (Multi Picture Object), maar gelukkig voorziet Stereophotomaker in de mogelijkheid om die te creëren! Foto s met de mpo-extensie worden o.a. door de Fuji W3 stereocamera aangemaakt. Ik was razend benieuwd of toch ook ándere 3D-TV s die mogelijkheid kunnen bieden en ging met een aantal stereoparen op zak, zowel in jpeg-formaat als mpo, naar de plaatselijke winkel van Expert. Handelend volgens het eenvoudige recept van Matthieu lukte het inderdaad op een Panasonic, maar pogingen om op een Sony 3D-TV dezelfde plaatjes in 3D te bekijken, mislukten helaas. Omdat bij Expert geen andere merken 3D-TV s stonden, ben ik nog naar de Mediamarkt en een andere grote elektronicazaak in Utrecht gegaan om zo mogelijk e.e.a. te testen met een Samsung, een LG enz. Om een (oorspronkelijk) lang verhaal iets korter te maken, wil ik over de resultaten van dat onderzoek het volgende kwijt. 1, Hoewel het winkelpersoneel mij (tot op zekere hoogte) redelijk behulpzaam was, merkte ik dat men niet zat te springen om echt álles te proberen. Waarschijnlijk voelde men aan dat ik tóch (nog) geen 3D-TV zou gaan kopen. En dát klopt, want ik wil in elk geval een keuze kunnen maken uit verschillende merken TV s, die allemaal de mogelijkheid ondersteunen om mijn eigen 3D-foto s te bekijken. 2. Het personeel is in het algemeen (nog) niet deskundig en probeert vaak ook maar wat. 3. In géén van beide zaken is het gelukt om op een Sony of een Samsung 3D-TV (op dit moment nog minimaal 40 inch, volgend jaar komt er een veel kleinere op de markt) de stereofoto s ook echt in 3D te zien. Er was geen gelegenheid om TV s van andere merken te testen op die feature (zie eerste opmerking). 4. Door tijdgebrek mijnerzijds, ook vanwege de deadline van dit Bulletin, zijn andere m.i. noodzakelijke experimenten nog niet uitgevoerd. Daarbij moet gedacht worden aan de tussenkomst van een BlueRay-speler, die aan is gesloten op een Sony of Samsung. 5. Ik kan me niet voorstellen dat alléén Panasonic 3D-TV s in de verlangde mogelijkheid voorzien. Nader onderzoek is derhalve zeer gewenst! Zéker als men van plan is er een binnen afzienbare tijd aan te schaffen. 6. Het vertonen via een 3D-TV van exe-files (bijv. van Pictures-to-Exe) met 3D-beelden is natuurlijk sowieso (nog) een brug te ver. Het showen van eigen gemaakte 3D-film s is ook een heel ander hoofdstuk. Daarover zal zeker nog wel geschreven worden OPROEP: Van lezers ontvang ik graag per mail eventuele ervaringen met betrekking tot het bekijken van eigen 3D-foto s op een 3D-TV (ga met een memorystick met HD-stereoparen naar een elektronicawinkel en VRAAG. ). Wordt vervolgd...? Job van de Groep jvdgroep@planet.nl

8 9 29 januari 2011 ALGEMENE LEDEN VERGADERING 1. Opening door de voorzitter. 2. Vaststellen van de agenda. 3. Verslag ALV 2009 door de secretaris. 4. Ingezonden stukken. 5. Jaarverslag 2010 door de secretaris. 6. Jaarverslag 2010 door de penningmeester. 7. Verslag van de kascommissie. 8. Begroting voor het jaar 2011 door de voorzitter. 9. (Her)verkiezing van de kascommissie. 10. Toekomstplannen bestuur door de voorzitter. a. Werving nieuwe leden. b. Workshops als vast bestanddeel stereodagen. c. ISU congres 2011 in Nederland. 11. Bestuurswisselingen. 12. Uitreiken Gouden speldjes voor 25 jaar lidmaatschap. 13. Erelidmaatschap. 14. Rondvraag. 15. Sluiting. Het verslag van de ledenvergadering van 2009 heeft in het tweede bulletin van het seizoen gestaan. Omwille van de tijd is het handig om dit van te voren te lezen zodat onze secretaris alleen op vragen/opmerkingen hoeft in te gaan en het stuk niet hoeft voor te lezen.

9 10 Verslag van de verenigingsdag van 25 september 2010 Het is zondagochtend en ik begin aan mijn verslag van de verenigingsdag van zaterdag 25 september. Wat was het een bijzonder gezellige dag. We hadden een flinke hoeveelheid bezoekers. Al aan het begin van het programma zat de zaal tot aan de eettafels vol. Ook hadden we een flink aanbod van series en daar was veel variatie in. Daarnaast verliep de projectie probleemloos. Kortom, een succesvolle dag! De dag begon echter tamelijk spannend. Jaap en Johan arriveerden mooi op tijd rond half negen. Johan ontdekte onderweg dat hij de sleutels van de kasten met onze apparatuur in t Visnet was vergeten mee te nemen maar dat was geen probleem want Jaap komt altijd met de tweede set sleutels. Jaap arriveerde, maar de sleutels lagen nog in Maassluis. Het werd dus even spannend maar gelukkig bleken er in t Visnet na enig speurwerk nog reserve sleutels te zijn. Helaas niet voor de audiokast maar dat bleek gelukkig ook geen probleem. Ons projectieteam bleek over nog meer vaardigheden dan reeds bekend te beschikken. Ze kunnen zo tot het inbrekersgilde toetreden. De audio-apparatuur kwam beschikbaar na het verwijderen van de achterwand uit de kast. De opbouw van de zaal verliep verder rustiger dan normaal dankzij de recent aangebrachte permanente verduistering voor de bovenramen in de zaal. Er is geen gesleep met houten schotten naar het balkon meer vereist en ook kunnen de acrobatische toeren boven het gevaarlijke trapgat in de toekomst achterwege blijven. door hem kundig gerenoveerde (en veel beter ingeraamde) stereobeelden. Zo zagen wij een reeks stereo-opnamen vanaf de oorlogsjaren aan ons voorbij trekken. Op de muziek van D.C. Lewis voerde Joop Doorn ons hierna door een kerk. De serie was voorzien van alle tekstfragmenten uit het lied. Dat maakte de serie volgens Joop ook geschikt voor doven. Luid gelach in de zaal was het gevolg (...). Roland de Raeve toonde vervolgens een reeks beelden in Metamorfose die allen in een glanzende bolvorm waren herverpakt. Zelf mocht ik ook weer eens iets laten zien in Orange and surroundings. Beelden uit de Provence en Ardeche. De titels kwamen iets te snel voorbij en dat ga ik nog corrigeren. Regio het Gooi had een bezoek gebracht aan Huize Doorn (nee niet dat van Joop, maar van de Kaiser ) en Erwin Dammers toonde ons daarvan een beeldverslag. LEUK dat men als regio dit soort gezamenlijke activiteiten ontplooit! Johan Steketee toonde ons een 80 seconden lang verslag van een werkweek van paddestoelenfanaten. Er is ongetwijfeld heel wat meer tijd gaan zitten in het perfect gemaakte geanimeerde grapje van een ons toesprekende serveerster afgebeeld op een menubord. Er werd flink gelachen. Daarna werd het iets serieuzer in de serie Senefelder van mijn hand waarin een door de Nazi s bij hun vernietigingsdrang over het hoofd geziene Joodse begraafplaats in Berlijn werd getoond. Het ontging iedereen dat het 1600x1200 beelden waren geplaatst in een 1920x1200 kader. Om kwart voor elf kwam de eerste serie op het doek. Jaap vertelde het een en ander over het Bersenbrugge project waarover u in het vorige nummer al heeft kunnen lezen. Ook konden wij genieten van de Op de Manege (in vierkante beelden, dus ook geplaatst binnen een 1920x1200 kader) van Janny de Hey die hierna volgde ging het er een stuk vrolijker aan toe. Er waren helaas enige beelden die qua inra-

10 11 ming nog even nagelopen dienen te worden. De zwarte kleding van de berijders en het lichte zand gaven sterke contrasten. Daar kun je nog heel wat verbetering in aanbrengen met hooglichten/laaglichten zoals beschreven in 3DB188. s Middags werd dit op de verenigingsdag ook nog door mij gedemonstreerd aan de hand van een aantal voorbeelden. Daarover verder meer. Erwin Dammers toonde ons een leuke impressie van Sail met op het thema aangepaste muziek. Wat een drukte aan mensen en schepen! Jaap Zonneveld had echter in alle rust een bootje (en ook wiskundig object) op een roterend statief gezet en toonde ons met in de vorm van een soort timelapse chacha gemaakte filmpjes de roterende objecten en hun meebewegende schaduwen. In 3D natuurlijk. Het verliep ietwat schokkerig. Jaap Z had echter bij Jaap vl een 4000 stuks beelden aangeleverd voor deze animatie en ik denk dat dit een flinke kluif was voor de verenigings-pc. Na een derde animatie waarin een voetbal werd gepeld werd de ochtend afgesloten met een promotiefilmpje voor de stereofilm The Eye en een promotie van het nog steeds lopende Beleef Vianen in 3D waar stereobeelden te zien zijn gemaakt door Job van de Groep en Hugo de Wijs. Na een gezellige lunchpauze, waarin de heer Gerben Roberg heel veel belangstellenden langs zag komen om de meegebrachte Panasonic 3D TV te keuren, gingen we om half twee weer van start met Dia s van Leden. Het aanbod was niet heel erg groot en dus volgde sneller dan gepland Night at the River (Pernis) van Stefan Giehl. Goed gemaakte nachtopnamen van een in serene rust verkerend chemisch complex. Ter compensatie had Stefan daar nogal wilde hardrock muziek tegen aan geplakt om ons wakker te houden. Dat lukte zeer goed. Van mij (en anderen) mag het de volgende keer iets rustiger Stefan! Roland de Raeve volgde met een rustige selectie van macro-opnamen. En daar zaten mooie exemplaren tussen! Er waren mij 10 minuten toebedeeld om iets te laten zien wat je met gebruik van alleen hooglichten/laaglichten in Photoshop (Elements) al kunt bereiken om je beelden te verbeteren. In dit specifieke geval gaat het om onafhankelijk van elkaar donkere en lichte partijen in beelden te kunnen bewerken. Uit donkere schaduwen kwamen verborgen details te voorschijn en overstraalde beeldelementen bleken meer informatie te bevatten dan gedacht. De beeldsensor blijkt heel wat informatie te registreren en met het voorzichtig toepassen van alleen al deze truc kunt u uw beelden sterk verbeteren. Ik geloof dat de boodschap in de zaal goed aan kwam en ben benieuwd naar uw ervaringen. Na deze korte demonstratie volgde een nieuwe versie van Maihaugen. Opnieuw uitgesneden (deze keer in 1920x1200) en gemaakt met o.a. het toepassen van de gedemonstreerde bewerkingstechniek. Het Zuiderzee Museum van Huib den Hollander was heel erg mooi. Fraaie wolkenluchten en rustige toepassing van het stereo-effect. Ik heb er van genoten (en op het moment van schrijven ook een Sloveens publiek in Ljubljana). Hierna volgde een met de nieuwe Fujifilm W3 gemaakte 3D video. De W3 heeft een videoformaat van 1280x720. In de W1 was het 640x480. Een enorme verbetering dus. Wel is de beeldfrequentie terug gegaan naar 24 beelden per seconde maar dat moet op zich geen probleem zijn. Ik had de camera bij een kruispunt in Kleve geprobeerd zo stabiel mogelijk op een paaltje te houden. De

11 12 snel voorbij schietende auto s kwamen helaas wat schokkerig over. Het kan zijn dat de geheugenkaart die in de W3 zat niet snel genoeg was (Class 6 / 15 Mb/s). Intussen wordt verder getest met een snellere kaart (Class 10 / 30 Mb/s). Wordt vervolgd. Het tweede projectieblok werd afgesloten met de serie Macrobox waarin we nog meer voorbeelden zagen dan in het vorige bulletin al waren afgedrukt. Het is een heel flexibel apparaat en Co van Ekeren mocht zich dan ook verheugen in een grote belangstelling aan zijn tafel. De nieuwe Macrobox is een gezamenlijke ontwikkeling van Co en Stefan Giehl. We waren iets eerder klaar dan gebruikelijk en dus hadden we een langere theepauze waarin weer veel ervaringen werden uitgewisseld. Het laatste blok werd geopend met oude stereo-opnamen gemaakt door de bekende Hollywood komiek Harold Lloyd die heel wat Hollywood beroemdheden in 3D had vastgelegd. Johan Steketee toonde vervolgens beelden van de bouw van een replica van het schip de Delft. Ernest van Loon was op een omroepbeurs geweest (de IBC) en toonde ons stereo videosystemen zoals die door de producenten momenteel worden gebruikt. Het zag er allemaal nogal fors uit. Vader Jaap had een fietstocht naar Schipluiden gemaakt waar een vroegere collega-arts zich indertijd had bezig gehouden met stereofilm. En zo zagen we de waarschijnlijk oudste kleuren 3D film die er in Nederland is gemaakt op ons doek in Huizen verschijnen. Ik heb Jaap gevraagd daar nog wat verder in te duiken. Het zou interessant kunnen zijn om deze beelden in een presentatie voor het ISU-congres te Egmond te verwerken. Daar zullen we onze gasten met de nieuwste digitale technieken verwelkomen. Het zou dan leuk kunnen zijn om voorbeelden van door Nederlanders getoonde eigen inventiviteit uit het verleden (zoals ook Bersenbrugge) daarbij te betrekken. Ik meende dat de 10 minuten lange promotie voor het NSA 2011 congres nabij Denver (USA) de laatste bijdrage voor deze dag zou zijn maar werd verrast door een stuk digitale stereofilm van Noorwegen (maker mij onbekend) en een drietal bijdragen van Rik van Schagen. Eerst zagen we vanaf het dek van een cruiseschip het Noordzeekanaal tot Amsterdam aan ons voorbij trekken. Zo te zien waren het chacha hypers gemaakt gebruik makende van de verplaatsing van het schip. Indien het water rustig is blijkt dat zeer goed te lukken. Gebruik makende van het zelfde cruiseschip werden nog een tweetal series over Noorwegen vertoond. Helaas was er een van de twee voorzien van ook nogal ruige muziek. Op zich geeft dat niets maar de link tussen Noorwegen en George Michael is mij helaas ontgaan. Precies om vier uur waren we door alles heen. Het was een fijne dag! GJW De oude verenigingsprojector gaat in de verkoop. Zie blz. 62!

12 Verslag van de verenigingsdag van 27 november Het was slechts de tweede keer, maar ik was na deze verenigingsdag blij toen ik weer thuis was. En hoe kwam dat? We begonnen immers met een al goed gevulde zaal zo rond half elf. Wat velen echter niet weten is dat Jan Broeders en ondergetekende dan al bijna 2 1/2 uur aanwezig zijn en flink hebben lopen slepen met tafels en stoelen. Jaap en Johan waren ook keurig op tijd om de apparatuur op te stellen. Onze tachtigers gaven het goede voorbeeld. Want, is het niet beter om zo snel mogelijk alles klaar te hebben staan? Dan kun je zaken nog goed uittesten voordat de dag van start gaat en voorkom je technische probleempjes door bijvoorbeeld verkeerd verbonden kabels. Het eerste blok was door het achterwege blijven van voldoende aanbod een half uur eerder afgelopen. En toen bleek dat we een dik kwartier moesten wachten tot het buffet werd geopend. Dat kostte de beheerder een aantal klanten die daar niet op hebben gewacht en de pauze in het centrum van Huizen hebben doorgebracht. Maar voor het zover was had Jaap van Loon ons laten zien hoe hij een asynchroniteit in een plaatje van Havenfeest Maassluis keurig had gerepareerd. Helaas (of het moet aan mijn ogen liggen) waren de videofragmenten grotendeels niet synchroon. Af en toe zag ik een arm in een lichaam verdwijnen of iets soortgelijks. Video is een heel andere categorie. Daar moet je heel wat meer werk aan besteden. En dan is het de vraag of de inzet het gewenste resultaat oplevert. Zo is het bijvoorbeeld aan te bevelen om video s in de p-mode (progressive) op te nemen. De Sony video-camera s die Jaap heeft (en ondergetekende ook) schieten in de i-mode (interlaced). Bij mijn weten schieten alleen de meest recente camera s van Panasonic in de p-mode hetgeen nabewerking een stuk effectiever en beter maakt. U bent gewaarschuwd! Helaas zag ik in de Japanese Watergarden storende wateroppervlakken. Jaap gaf vooraf al aan dat er storende reflecties vanaf het plafond waren geweest maar mijn conclusie was dat zijn camera - helaas - niet synchroon is. Iets dergelijks zagen we in het derde blok ook in de serie van Job van de Groep. Zijn 2D naar 3D serie op de muziek van Drs. P. ( Heen en Weer, heen en weer... ) was onbedoeld een ander soort conversie, namelijk van synchroon naar a-synchroon. Ik meen dat op 2 of 3 stuks na alle wateroppervlakken rondom de veerponten niet synchroon waren. Ligt dat aan de camera of aan de maker? Dat kan ik niet beoordelen. Wat ik wel weet is dat je met gekoppelde camera s maar één opname synchroon kunt maken. Daarna moet je uitschakelen en weer inschakelen om (snel) een nieuwe foto te maken. Alweer helaas was ook het tussenliggende blok van deze dag geen high-light. We begonnen met mijn Going South video. Die werd echter in een verkeerd programma opgestart waardoor het geheel schokkerig en niet meer synchroon op de muziek verliep. Na het schokkende geheel kwam fotograaf Wim Broekman ons iets vertellen over compositie. Er was al vaker gesproken over het houden van workshops en lezingen tijdens onze verenigingsdagen en dus had ik hem persoonlijk uitgenodigd. Betrokkene was herstellende van een longontsteking waardoor hij drie weken op bed had gelegen. Hij kwam warrig over en de boodschap die hij wilde brengen kwam ook al niet goed over. Ook liepen we uit de tijd hetgeen werd beperkt door persoonlijk ingrijpen. Niet voor herhaling vatbaar dus. Al was het maar vanwege de - in mijn beleving - niet al te fijne verbale gedragingen vanuit de zaal. Ik ben met schaamte voor mijn gast snel naar huis gereden. GJW

13 14 Hoe komt u in t Visnet te Huizen? Met de auto vanuit Amsterdam of Amersfoort over de A-1. Afslag Huizen nemen. Na het passeren van de gemeentegrens bij het tweede stoplicht naar rechts. Na 100 meter links afslaan. Alvorens de De Ruyterstraat in te gaan kunt u uw auto al parkeren. Met het openbaar vervoer: Vanaf station Naarden/Bussum bus 107 nemen (gaat ongeveer elk kwartier). Uitstappen halte Karel Doormanlaan. Of de regioliner bus 100. Uitstappen halte Prins Bernhardplein te Huizen. Het adres van zaal Het Visnet : De Ruyterstraat 7, 1271 SR Huizen. Telefoon: Ledenmutaties Nieuwe leden: Gerben Roberg, Wierden Ap Bernhart, Lelystad Bart Reindersma, Amsterdam Bart Sanders, Tegelen G.A. de Boer, Hazerswoude-Dorp Nieuw adres: Th.J.A.A. Heuft, verhuisd naar Wijchen Overleden: Ere leden: Henk Reijnders Hugo de Wijs Klaas Zuidersma Jaap van Loon Johan Steketee H.J. Franke, Amsterdam J. Allewaert, St. Denijs-Westrem (B) Word lid van de N.V.v.S. e-groep! Sedert juni 2009 bestaat de nvvs e-groep. De e-groep heeft als doel informatie sneller naar de leden te krijgen en ook de onderlinge communicatie tussen de leden te bevorderen. Zo wordt het mogelijk om tussen het verschijnen van de 3D-Bulletins door zaken als interessante 3D activiteiten bekend te stellen. Word dus snel lid! Hoe is dat mogelijk? 1. Ga naar 2. In de zoekbox nvvs intypen. 3. Klik op het blauwe veld aan de rechterzijde waarop staat Join this Group!. 4. Volg de verdere aanwijzingen. JAN M. BROEDERS LEDENADMINISTRATEUR NVVS Voor de duidelijkheid: Alleen N.V.v.S. LEDEN kunnen lid worden van de e-groep.

14 Verenigingsdagen Programma 159e verenigingsdag 15 Zaterdag 29 januari uur: Opening door de voorzitter uur: ALGEMENE LEDEN VERGADERING (ALV) uur: Lunchpauze uur: DIGITAAL BLOK uur: Theepauze uur: DIGITAAL BLOK uur: Sluiting door de voorzitter. Programma OPEN DAG (nr. 160) Zaterdag 2 april uur: Opening door de voorzitter uur: PROJECTIE BLOK 1 (30 min) uur: PROJECTIE BLOK 2 (30 min) uur: PROJECTIE BLOK 3 (30 min) uur: PROJECTIE BLOK 4 (30 min) uur: PROJECTIE BLOK 5 (30 min) uur: Sluiting door de voorzitter. Jaap VaN loon NVvS- verenigingsdata 2011 Zaterdag 29 januari 2011 (ALV), Zaterdag 2 april 2011 (Open Dag), Zaterdag 21 mei 2011, Zaterdag 24 september 2011, Zaterdag 26 november 2011.

15 16 Driedimensionaal Testverslag van de nieuwe Fujifilm W3 digitale 3D camera en de adapters van Cyclopital3D Met dank aan David Starkman voor het uitwisselen van wederzijdse ervaringen met de W3. Een jaar na het uitbrengen van de digitale Fujifilm W1 Real 3D camera verscheen in het najaar van 2010 het opvolger model, de W3. Die zag er heel wat gelikter uit en dus heb ik de camera meteen besteld. Ik was overigens best al heel tevreden over de W1 als voornamelijk door zijn geringe afmetingen - eenvoudig mee te nemen vakantie met de familie 3D camera. Na enige weken met de W3 te hebben gespeeld is dit gevoel alleen maar toegenomen. De ogenschijnlijk marginale veranderingen tussen W1 en W3 hebben volgens mij een veel betere 3D camera opgeleverd. Van de W1 zijn er in Nederland een stuk of 500 verkocht. Je vraagt je af waar al die nieuwe leden blijven. Er moeten heel wat mensen met de camera aan het aanmodderen zijn! Was de W1 eigenlijk nog een experimenteel model voor een geringe populatie van belangstellenden, de W3 lijkt door Fujifilm (na het verder door ontwikkelen) nu veel breder in de markt te worden gezet. De camera heeft ook een HDMI 1.4 poort om direct aan 3D TV s te kunnen worden aangesloten. Daar lijkt Fujifilm de toekomst in te zien want de infrarood transmissie met het Fujifilm V1 lenticulaire fotoscherm is komen te vervallen. Heeft u zo n 8-inch V1 scherm in bezit dan is dit iets om voor aanschaf van de W3 te weten. Enige aspecten van de camera in willekeurige volgorde: De camera body. Deze is dunner, lichter en mat afgewerkt. Je hoeft niet telkens meer vette vingerafdrukken weg te vegen. Ook glijdt de camera niet meer zo snel uit de vingers. De flitser. Deze lijkt sterker te zijn dan die van de W1. Hij werkt in ieder geval prima! Ook als invul flitser. Het lenticulaire scherm. Het lenticulaire scherm is een stuk groter geworden en ook verbeterd. Het geeft een helderder beeld dat vooral in daglicht het werken met de camera eenvoudiger maakt. De beeldverhouding van het scherm is van 4:3 naar 16:9 gegaan. Er valt veel genoegen te beleven aan het terugkijken van de opnamen.

16 W3: door de camera zelf ingekaderde macro s 17

17 18 Aspect-ratio. Er is een keuze tussen een aspect-ratio van 4:3, 3:2 en 16:9 voor het maken van stereobeelden. Alleen in de laatste stand wordt het lenticulaire scherm geheel gebruikt. In 3:2 zit je het dichtst bij de verhouding van de Dell projectoren die we in Huizen gebruiken (1920x1200). In 16:9 passen de beelden mooi op een 3D TV. Extra voordeel van die stand is dat je met de camera enorm dicht bij onderwerpen kunt komen omdat er stevig gecropped kan worden (links en rechts kan er automatisch flink worden weggesneden). Zulke beelden zijn natuurlijk te extreem voor projectie maar geven wel interessante prints. Zie de resultaten op pagina 17. Bij het maken van opnamen dicht bij een onderwerp wordt aanbevolen de macrostand te selecteren (het bloempje ). De stereobasis. De basis is van 77 mm naar 75 mm gegaan. Beter was natuurlijk geweest om dit nog meer te reduceren. Je kunt ondanks de grote basis zoals hierboven beschreven wel enorm dicht bij komen maar dat resulteert natuurlijk wel in overdreven diepte! De aspect-ratio van 16:9 is ideaal om veel te croppen en het beeld als zodanig ook meteen op te slaan. Dit kan echter worden uitgeschakeld. Dan slaat de camera de originele beelden op en kunt u zelf in SPM of Cosima inramen. De video mode. De video mode is drastisch verbeterd en van 640x480 op de W1 naar 1280x720 op de W3 gegaan. Het beeld is dus 2,25 maal zo groot. Een enorme verbetering zou je denken. Je moet vanwege de datastroom echter wel een snelle geheugenkaart plaatsen. Een klasse 6 wordt aanbevolen als minimum. Ik heb echter een 16GB klasse 10 geplaatst. Wel een stuk duurder, maar volgens mij noodzakelijk om haperingen te voorkomen. Het is ook altijd aan te bevelen om in de video mode de camera op een statief te plaatsen. Dat doet de kwaliteit ook veel goed. Vanuit de hand genomen bewegen alle pixels en al die informatie moet worden verwerkt. Daar de opslagsnelheid begrensd is gaat dit dan ten koste van de algehele beeldkwaliteit. Op statief worden in principe minder bewegende pixels geregistreerd (alleen van bewegende objecten) waardoor de datastroom beperkt kan blijven resulterende in een hogere beeldkwaliteit. De bediening (modes). De bediening is meer conventioneel en intuïtief geworden. Ook zijn er meer keuzemogelijkheden. De W3 heeft zelfs een M-stand hetgeen een punt van verlangen was dat tijdens het ISU congres in Gmunden bij Fujifilm onder de aandacht werd gebracht. De lenzen. De W3 gebruikt dezelfde lenzen als die in de W1 zitten met een zelfde zoombereik ( mm equivalent). Regelmatig bleken tijdens het maken van proefopnamen beelden onscherp te zijn in de linker bovenhoek van het linker beeld. En dat terwijl op de W3 de afscherming van de lenzen zoals bij de W1 ontbreekt. Daardoor ontstonden bij de W1 immers ook al problemen met wazigheid als gevolg van reflecties. Het linkerbeeld lijkt ook het beeld te zijn dat de camera in de MPO+JPEG opslagmode als jpeg mono gebruikt. Het gebruik van deze mode kan dus beter worden uitgeschakeld. Je kunt in de MPO alleen stand immers ook 50% meer beelden opslaan. Tevens kun je met Stereo Photo Maker de MPO s converteren naar jpeg linker- en rechterbeelden. Voor mono s zou ik dan dus de rechter beelden gebruiken! De linker lens zit nog steeds in de bovenhoek van de camera. Wanneer je echter met de vinger in beeld komt dan geeft de W3 een rood waarschuwingssymbool in het lenticulaire beeld. Een nuttige aanvulling. De batterij. De batterij van de W3 is iets kleiner geworden vanwege de geringere afmetingen van de camera. Ik heb daar in de praktijk geen last van gehad. Je kunt op Amazon niet merk batterijen voor de W3 kopen voor onder de 10 euro. Ik heb er twee gekocht. VREEMD: Je kunt de batterij ook verkeerd om plaatsen en het dekseltje sluiten. De camera doet het dan natuurlijk niet. Iets om in het achterhoofd te houden

18 W3: onscherpteprobleem in linker beelden 19 Let bij dit voorbeeld niet op de extreme stereo. Daar gaat het niet om! Waar het wel om gaat is het demonstreren van een vreemd onscherpte probleem dat met regelmaat optreedt. Niet altijd. Boven ziet u het onbewerkte beeld zoals het - door de camera zelf bijgesneden - op uw geheugenkaart wordt opgeslagen. Op het (rechter) plaatje kunt u zien wat een geweldige scherptediepte de W3 heeft in dit soort beelden. Maar er is meer te zien!. Zoals we hier boven op een uitsnede kunnen zien is de linker bovenhoek van het linkerbeeld onscherp. Rechts is de linker bovenhoek wel scherp. Ik heb geen echte situatie kunnen achterhalen waarbij dit wel of niet optreedt. Het gebeurt echter met regelmaat. Een ontwerpfout zou ik willen concluderen. Inhoeverre dit dramatisch is voor het uiteindelijke plaatje laat ik aan u over om te bepalen. Hieronder het uiteindelijke resultaat na bewerking (inclusief verscherping).

19 W3: in Cosima en Photoshop bewerkte beelden 20

20 21