Bouwinvest in de Maatschappij

Transcriptie

1 Bouwinvest in de Maatschappij MVO Beleidsplan 2011 en verder Environment Social Governance

2 voorwoord directievoorzitter Bouwinvest in de Maatschappij MVO Beleidsplan Maatschappelijk verantwoord ondernemen en rendement gaan heel goed samen. Basis voor de bedrijfsvoering van Bouwinvest is het vertrouwen van onze stakeholders. Dit heeft alles te maken met integriteit, eerlijkheid en maatschappelijk ondernemen; fundamentele voorwaarden bij het duurzaam behalen van onze rendementsdoelstellingen. Bouwinvest heeft, als vastgoedvermogensbeheerder voor institutionele investeerders, van nature een lange termijn visie. We ontwikkelen vastgoed en blijven omdat we de projecten ook in exploitatie nemen langdurig betrokken. Wij investeren in langdurige kwaliteit van het vastgoed in onze fondsen, wat bijdraagt aan de duurzaamheid en de sociale cohesie in de wijk. Een voorbeeld hiervan is de gunstige energieprestatie van onze gebouwen, met overwegend groene Energie Labels in de woningsector. Daarnaast hebben we veel geïnvesteerd in gebiedsontwikkeling, wat heeft geleid tot gezonde en veilige wijken waar mensen langdurig en prettig wonen. Rendement en duurzaamheid gaan dus heel goed samen. Maar we kunnen veel meer doen om nòg duurzamer te worden. Wij zien het als good governance om duurzaam te handelen waarbij, naast energiezuinigheid, de nadruk wordt gelegd op het gebruik van duurzame materialen en een gezonde omgeving voor onze huurders. Een duurzame aanpak zal ervoor zorgen dat onze kwaliteit behouden blijft, nu en in de toekomst.

3 Maar duurzaamheid moet van binnenuit komen. Om die reden gaan we als organisatie concreet aan de slag. Niet alleen ons vastgoed, maar ook de managementorganisatie, moet duurzamer worden. Hierbij vragen we de inzet van alle medewerkers van Bouwinvest. Aan de hand van voorliggend Beleidsplan zullen acties worden uitgevoerd om onze ambities waar te maken. Daarbij zal iedere business unit en iedere medewerker met duurzaamheid te maken krijgen. Bouwinvest in de Maatschappij MVO Beleidsplan 2011 Wij zijn ervan overtuigd dat een duurzame en verantwoorde bedrijfsvoering bijdraagt aan de handhaving van een stabiel rendement. Nu, en in de toekomst. Dick van Hal Directievoorzitter Bouwinvest 3

4 Bouwinvest in de Maatschappij MVO Beleidsplan inhoud 5 introductie MVO bij Bouwinvest 6 Onze visie op Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) 7 Onze missie voor MVO 7 Verankering van MVO in de organisatie 8 Onze rapportage van MVO 10 milieu (environment) 11 Verduurzaming eigen bedrijfsvoering 11 Duurzame ontwikkeling van vastgoed en omgeving 12 Duurzaam management van vastgoed en omgeving 14 Toetsing van duurzaamheid van gebouwen 15 Ambities 2011 en verder 16 maatschappij (social) 16 Betrokkenheid met onze werknemers 17 Duurzaam en maatschappelijk verantwoord investeren 17 Duurzame en maatschappelijke investeringsrichtlijnen 19 Sociaal-maatschappelijk ontwikkelingsprogramma 20 Ambities 2011 en verder 21 governance 22 Corporate governance 22 Stakeholder betrokkenheid 25 Ambities 2011 en verder 26 overzicht ambities 2011 en verder 32 Bijlage I Index Global Reporting Initiative (GRI) 36 Bijlage II UN Global Compact (UN GC) 37 Bijlage III Index UN Principles for Responsible Investments (UN PRI)

5 introductie Bouwinvest in de Maatschappij MVO Beleidsplan Met een totaal belegd vermogen van circa EUR 5,2 miljard (november 2010) is Bouwinvest Real Estate Investment Management (REIM) B.V. ( Bouwinvest ) een van de grootste onafhankelijke vastgoedvermogensbeheerders in Nederland voor institutionele investeerders, met als grootste aandeelhouder het pensioenfonds bpfbouw. De Nederlandse beleggingsportefeuille is ondergebracht in een familie van fondsen waaronder een woningfonds, Directeur Projectontwikkeling Eelco Siersema Staf Financieel Corporate Control Risk Management Reporting Financiële Administratie Statutaire Directie Dick van Hal (voorzitter) Rob Vroom (financieel directeur) Directeur Asset Management Allard van Spaandonk Staf Algemeen Research & Investment Strategies Juridische Zaken HRM & Facilitaire Zaken Marketing & Communicatie ICT & Business Proces Management Director International Investments Stephen Tross Staf Projectontwikkeling Staf Asset Management Staf International Investments Regio Midden-Oost Wim Nijman Regio West Ebe Treffers Regio Zuid Jan Bruil Asset Management Winkels Collin Boelhouwer Asset Management Kantoren Bas Jochims Asset Management Woningen Michiel de Bruine Portfolio Europe Jeroen Winkelman Portfolio Europe & Asia Jeroen de Grunt Portfolio USA & New Markets Gijs Plantinga

6 een kantorenfonds en een winkelfonds. Een eigen ontwikkeltak voorziet het Woningfonds van nieuw vastgoed dat aansluit op onze kwaliteitseisen. Daarnaast bestaat de portefeuille uit internationale investeringen in Europa, de Verenigde Staten en Azië. Bouwinvest in de Maatschappij MVO Beleidsplan De inhoud van dit MVO Beleidsplan heeft betrekking op de ambities van de managementorganisatie van Bouwinvest en wordt ter goedkeuring voorgelegd aan de aandeelhouders. Voor meer informatie over de organisatie van Bouwinvest wordt verwezen naar onze website Onze visie op Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) is een breed begrip dat op verschillende manieren kan worden uitgelegd. Voor Bouwinvest betekent MVO een vorm van ondernemerschap waarbij alle medewerkers in de organisatie verantwoordelijkheid nemen voor de effecten van hun handelen op milieu en maatschappij. Centraal staat hierbij dat de negatieve effecten op milieu en maatschappij zoveel mogelijk worden teruggebracht en de positieve effecten worden versterkt. Per definitie brengt MVO dilemma s met zich mee, omdat het leidt tot overwegingen in het spanningsveld tussen financiële winst en maatschappelijke winst. De uitdaging is om invulling te geven aan MVO op een manier die past bij Bouwinvest, inspeelt op verwachtingen van stakeholders èn een maatschappelijke meerwaarde creëert. Reikwijdte MVO gaat verder dan het zich houden van de organisatie aan minimale weten regelgeving. Wij verwachten van onze medewerkers een actieve houding in het zoeken naar oplossingen om MVO te bevorderen. MVO speelt bij alle kernprocessen van de organisatie een rol. Bovendien raakt het ook onze vastgoedbeleggingen en de stakeholders met wie wij werken. Over prestaties op het gebied van MVO leggen wij verantwoording af aan stakeholders in het bijzonder en de maatschappij als geheel.

7 Drie onderdelen Om het MVO beleid bij Bouwinvest toe te lichten is gekozen voor een verdeling in drie onderdelen, te weten: Milieu (Environment) (E) Maatschappij (Social) (S) Governance (G) Bouwinvest in de Maatschappij MVO Beleidsplan Deze onderdelen staan bekend onder de noemer ESG. Voor ieder onderdeel heeft Bouwinvest haar ambities op het gebied van MVO gedefinieerd. Onze missie voor MVO Bouwinvest heeft op het gebied van MVO een missie die bestaat uit vier belangrijke onderdelen: een positieve bijdrage leveren aan de maatschappij bijdragen aan verhoogde werknemerstevredenheid bijdragen aan een verlaagde milieubelasting een goede corporate governance als randvoorwaarde voor al ons handelen Wij willen onze missie voltooien door er concrete doelstellingen en acties aan te verbinden die door onze werknemers van de verschillende afdelingen binnen de organisatie worden opgepakt. We spreiden de acties over een periode van meerdere jaren. Wij beginnen met de concrete vastlegging en sturing op MVO in de gehele organisatiestructuur vanaf 2011 en leggen verantwoording af over onze prestaties op MVO vanaf In de toekomst kunnen wij onze ambities jaarlijks uitbreiden. Verankering van MVO in de organisatie De afdelingen dragen de verantwoordelijkheid voor onderdelen uit het MVO Beleidsplan. Deze verantwoordelijkheden zijn opgenomen in de betreffende afdelingsplannen in De Werkgroep Duurzaamheid speelt een belangrijke rol in de ondersteuning en advisering van de organisatie. De Directie draagt de eindverantwoordelijkheid voor MVO bij Bouwinvest.

8 Onze rapportage van MVO Er worden twee afzonderlijke rapportages uitgebracht waarin we ons MVO beleid verantwoorden naar onze stakeholders. De eerste rapportage is het voorliggende MVO Beleidsplan, waarin het MVO beleid en de ambities voor 2011 en verder worden toegelicht. Bouwinvest in de Maatschappij MVO Beleidsplan MVO Beleidsplan Het MVO Beleidsplan is opgedeeld in drie hoofdstukken volgens de ESG onderdelen, te weten Milieu (Environment), Maatschappij (Social) en Governance. Per onderdeel worden de ambities op organisatie- en vastgoedbeleggingsniveau toegelicht in een apart hoofdstuk. Aan het einde van ieder hoofdstuk worden de doelstellingen voor 2011 en verder benoemd. MVO Jaarverslag De tweede rapportage is een MVO Jaarverslag, waarin onze prestaties op het gebied van MVO jaarlijks worden toegelicht. Deze rapportage zal in 2012 voor het eerst worden uitgebracht met informatie over de prestaties in Global Reporting Initiative (GRI) Beide rapportages zijn opgebouwd volgens de richtlijnen van de Global Reporting Initiative (GRI). Dit zijn internationaal gehanteerde richtlijnen voor rapportage van MVO. Verslaglegging volgens de GRI draagt bij aan uniformiteit, transparantie en integriteit van de communicatie over ons MVO beleid. De GRI omvat vijftig prestatie indicatoren om ambities op het gebied van MVO meetbaar te maken, de zogenaamde KPI s. Wij verbinden onze ambities aan twintig van deze KPI s. Een overzicht van de ambities en bijbehorende KPI s staat achterin deze rapportage. De GRI-index is opgenomen in bijlage I. Jaarlijks zullen onze prestaties worden geëvalueerd middels een toetsing. Hierover wordt meer verteld in het MVO Jaarverslag. Kijk voor meer informatie over GRI op

9 Gegevensverzameling Een deel van de gegevens voor het MVO Jaarverslag wordt in 2011 voor het eerst verzameld. Dit heeft tot gevolg dat in het eerste MVO Jaarverslag in 2012 slechts beperkte informatie kan worden geleverd over onze prestaties. Wij streven ernaar om in de toekomst steeds beter inzicht in onze ambities en voortgang van prestaties te geven middels cijfermatige trends en ontwikkelingen. Bouwinvest in de Maatschappij MVO Beleidsplan

10 Bouwinvest in de Maatschappij MVO Beleidsplan 2011 milieu milieu (environment) 10 Maar liefst 40% van de CO 2 uitstoot in Nederland wordt veroorzaakt door de gebouwde omgeving. Bouwinvest is zich bewust van haar aandeel hierin en wil het energiegebruik van de vastgoedvoorraad en eigen organisatie naar beneden brengen. Daarnaast vormt de uitputting van bossen door illegale houtkap een van de grootste belastingen op het milieu. Hier heeft de bouwsector een groot aandeel in. Bouwinvest wil haar belasting op het milieu verlagen door duurzame houtvarianten toe te passen. De kernactiviteiten van Bouwinvest zijn projectontwikkeling en asset management van Nederlands vastgoed en investeren in internationale vastgoedfondsen. Bij het uitvoeren van deze activiteiten is er een groot raakvlak

11 met milieu en maatschappij. In dit hoofdstuk wordt toegelicht op welke wijze Bouwinvest dagelijks met milieu en maatschappij wordt geconfronteerd en hoe wij daar op een verantwoorde manier mee om gaan, met als doel om een positieve bijdrage te leveren aan de maatschappij en een verlaagde milieubelasting te realiseren. milieu Bouwinvest in de Maatschappij MVO Beleidsplan Verduurzaming eigen bedrijfsvoering Bouwinvest is zich bewust van haar eigen belasting op het milieu door de dagelijkse processen die nodig zijn voor de bedrijfsvoering, zoals energiegebruik op het kantoor. Begin 2011 wordt het eigen kantoor verbouwd. Daarbij ligt de nadruk op energiezuinige maatregelen voor verlichting, ventilatie en koeling. Tevens wordt een nieuw printerpark aangelegd met een printbeleid, om papierverbruik te verlagen. Wij zijn ons ervan bewust dat de processen die effect hebben op milieubelasting veel verder reiken dan alleen energieverbruik en papierverbruik op het eigen kantoor. Het woon-werk verkeer van onze medewerkers is daar een goed voorbeeld van, maar ook ons dagelijkse waterverbruik, dagelijkse voedselgebruik en afvalstromen van onder andere plastics en chemisch afval. Wij streven ernaar om in de toekomst in toenemende mate onze milieubelasting op verschillende gebieden te verlagen. Duurzame ontwikkeling van vastgoed en omgeving Op het gebied van projectontwikkeling richt Bouwinvest zich voornamelijk op de ontwikkeling van woningen, om deze vervolgens onder te brengen in het woningfonds. Bouwinvest ziet het niet alleen als een economisch belang, maar ook als haar maatschappelijke verantwoordelijkheid, om niet voor toekomstige leegstand te bouwen. Daarom wordt er ontwikkeld op basis van een lange termijn visie op de huurmarkt: 1 Er wordt een periodieke marktoriëntatienota opgesteld van gemeenten en gebieden in Nederland waar de vraag naar onze ontwikkelde producten, met de nadruk op huurwoningen, naar verwachting de komende decennia groot zal blijven. De uitkomsten uit de marktoriëntatienota worden gebruikt bij de bepaling van gebieden waar nieuwe projecten zullen worden gerealiseerd. 2 De wensen van woninghuurders worden uitgewerkt in een periodieke huurdersegmentatienota. Op basis

12 van specifieke voorkeuren van vooraf gedefinieerde huurdersegmenten, ontwikkelt Bouwinvest woningen die maximaal aansluiten bij deze wensen. milieu Bouwinvest in de Maatschappij MVO Beleidsplan 2011 Naast het streven om niet te bouwen voor de leegstand, hecht Bouwinvest belang aan duurzame en maatschappelijk verantwoorde projectontwikkeling. De afgelopen jaren zijn in een aantal projecten van Bouwinvest innovatieve technieken voor duurzaamheid toegepast, zoals warmte koude opslag (WKO). Deze trend zal worden voortgezet. Op basis van de ervaringen met bestaande technieken in verschillende projecten kunnen steeds betere combinaties van maatregelen worden toegepast bij de ontwikkeling van nieuwe woningbouwprojecten. Vanaf 2011 zullen er concrete acties worden uitgevoerd om duurzame ontwikkeling in de toekomst te ondersteunen: 1 Naast het Bouwbesluit, dat de randvoorwaarde bij de projectontwikkeling vormt, hanteert Bouwinvest in veel gevallen de richtlijnen voor duurzaam bouwen (Dubo). Deze Dubo-richtlijnen zijn al jarenlang onderdeel van onze voorwaarden voor de bouw. Vanaf 2011 zullen de Dubo-eisen als vast onderdeel worden opgenomen in het Programma van Eisen voor onze woningbouw, met een focus op duurzaam energie- en materiaalgebruik. 2 Bij iedere projectontwikkeling werkt Bouwinvest samen met leveranciers van producten en goederen. Ook van hen wordt verwacht dat ze zich inzetten voor duurzaamheid. Vanaf 2011 zal Bouwinvest daarom bij de aanbesteding vragen om duurzame alternatieven bij bestaande leveranciers en deze in overweging nemen bij de realisatie van nieuwbouwprojecten. De nadruk ligt hierbij op duurzame houtvarianten en energie-efficiënte maatregelen. 12 Duurzaam management van vastgoed en omgeving Het managen van vastgoed is onder te verdelen in commercieel en technisch management. Commercieel management is gericht op de relatie met onze huurders. Bouwinvest deelt belangen met huurders, bijvoorbeeld als het gaat om duurzaamheid, gezondheid en veiligheid. Wij zien het als onze maatschappelijke verantwoordelijkheid om een prettige leefomgeving voor onze huurders te creëren en deze ook te behouden. Daarom communiceert Bouwinvest actief met huurders om op de hoogte te blijven van huurderstevredenheid. Sinds een aantal jaren worden hiervoor twee middelen ingezet:

13 Bouwinvest in de Maatschappij MVO Beleidsplan 2011 milieu 13 1 Er worden periodieke huurderstevredenheidsonderzoeken uitgevoerd om te bepalen of het vastgoed in de fondsen aan de huurderswensen voldoet. Indien nodig worden er acties uitgevoerd om de tevredenheid te vergroten, in samenwerking met beheerders en huurdersbelangenverenigingen. 2 Bouwinvest heeft een klankbordpanel van ruim woninghuurders, dat regelmatig wordt geraadpleegd om de wenselijkheid van nieuwe en bestaande ontwikkelingen te peilen. Op basis van de reacties van het huurderspanel kan Bouwinvest gericht investeren in gewenste verbeteringen die door de huurders worden aangegeven. Onder technisch management valt onder andere onderhoud en renovatie van het vastgoed. Zoals gezegd heeft Bouwinvest de ambitie om haar bestaande voorraad te verduurzamen om daarmee de CO 2 uitstoot door energieconsumptie naar beneden te brengen en de belasting op het milieu door overmatige boskap te verlagen. Bij technisch management kan dit worden gerealiseerd door te kiezen voor duurzame alternatieven bij vervanging van materialen en installaties. Voor de bestaande vastgoedvoorraad in de fondsen ondernemen wij daartoe een aantal acties: 1 Bouwinvest weegt haar investeringen in nieuw en bestaand vastgoed af op basis van een risico-rendement model. Duurzaamheid wordt in 2011 opgenomen in dit model voor het woning-, winkel- en kantorenfonds, waardoor duurzaamheid integraal onderdeel wordt van de investeringsafweging. 2 Bij groot onderhoud en renovatie van het bestaande vastgoed werkt Bouwinvest samen met leveranciers van producten en goederen. Ook van hen wordt verwacht dat ze zich inzetten voor duurzaamheid. Vanaf 2011 zal Bouwinvest daarom bij de aanbesteding vragen om duurzame alternatieven bij bestaande leveranciers en deze in overweging nemen bij de realisatie van groot onderhoud en renovatie. De nadruk ligt hierbij op duurzame houtvarianten en energie-efficiënte maatregelen. 3 In 2010 heeft Bouwinvest een enquête uitgezet naar beheerders met vragen over de duurzaamheid van het vastgoed in de fondsen op de thema s energieprestatie, materiaalgebruik en gezond binnenklimaat. Op basis van de ingevulde gegevens hebben wij een nulmeting gemaakt van de kwaliteit van het vastgoed in de fondsen. In elk fonds wordt in 2011 een aantal objecten geselecteerd waarbij acties voor concrete verduurzaming zullen worden toegepast. De acties worden zoveel mogelijk in samenwerking met beheerders en huurders opgezet.

14 Toetsing duurzaamheid van gebouwen milieu Bouwinvest in de Maatschappij MVO Beleidsplan 2011 Om duurzaamheid van gebouwen te kunnen toetsen zijn verschillende waarderingssystemen ontwikkeld die worden gehanteerd op de Nederlandse vastgoedmarkt. Bouwinvest is founding partner van een van deze systemen, te weten BREEAM NL 1, wat wordt ontwikkeld door de Dutch Green Building Council (DGBC) in samenwerking met partijen uit de Nederlandse vastgoedmarkt. Bouwinvest zet zich actief in om de ontwikkeling van BREEAM NL te ondersteunen. Bouwinvest neemt sinds 2009 deel in de werkgroep voor de ontwikkeling van de richtlijnen volgens BREEAM NL Gebied. Ook zijn reeds drie BREEAM NL Experts en een BREEAM NL Assessor opgeleid vanuit Bouwinvest om de BREEAM NL methode in praktijk te kunnen toepassen. Tot nu toe zijn er bij Bouwinvest nog geen ambities gesteld om een bepaald BREEAM NL niveau te behalen, maar de kennis van BREAAM NL zal in 2011 nog verder worden verdiept om te bepalen of er in de toekomst kan worden ontwikkeld volgens een BREEAM NL Good of Very Good niveau. Met deze verdieping van kennis is reeds in 2010 gestart. Zo is ons eigen gebouw, alsmede een kantoorgebouw in het kantorenfonds getoetst volgens de voorlopige BREEAM Bestaande Bouw methode. Ook is in 2010 gestart met het uitvoeren van een onderzoek in samenwerking met DGBC naar de wenselijkheid van de richtlijnen van BREEAM NL Woningbouw onder het huurderspanel van Bouwinvest. Wij gaan er vanuit dat wij in de toekomst onze BREEAM NL kennis kunnen inzetten om duurzame projecten te ontwikkelen en de bestaande bouw in de fondsen op een duurzame manier te renoveren Kijk op of voor algemene informatie over BREEAM NL en de toetsing van kantoorgebouwen met de voorlopige versie van BREEAM Bestaande Bouw.

15 Ambities 2011 en verder milieu (environment) Missie Doelstellingen Concrete actie Termijn Bouwinvest in de Maatschappij MVO Beleidsplan 2011 milieu 15 Verlaagde milieubelasting Verduurzamen eigen Monitoren energie- en papiergebruik kantoor organisatie Papierverbruik terugdringen printerpark en printbeleid Energiebesparende maatregelen in kantoor Duurzaam ontwikkelen Duurzaamheid in PvE voor de ontwikkeling van vastgoed Duurzaamheid als onderdeel opnemen van de aanbesteding, op product en fondsniveau Verduurzamen van de Inzicht in huurderswensen voor MVO en duurzaamheid vastgoedbeleggingen in de fondsen verkrijgen Inzicht in initiatieven van fondsmanagers voor verduurzaming van het vastgoed in de indirecte fondsen verkrijgen Duurzaamheid opnemen in risico-rendement model voor vastgoedbeleggingen Concrete verduurzaming van woningen, winkels en kantoren realiseren en voortzetten Kennis van duurzaamheid Kennis van BREEAM NL Woningbouw, Gebied vergroten en Bestaande Bouw vergroten Kennis van duurzame materialen vergroten

16 Bouwinvest in de Maatschappij MVO Beleidsplan 2011 maatschappij maatschappij(social) 16 Betrokkenheid met onze werknemers Onze werknemers hechten belang aan een maatschappelijk verantwoorde bedrijfsvoering en een duurzaam personeelsbeleid. Bouwinvest heeft voor de Human Resources Management activiteiten als uitgangspunt om te investeren in de ontwikkeling, vitaliteit en loyaliteit van medewerkers.

17 Bouwinvest in de Maatschappij MVO Beleidsplan 2011 maatschappij 17 Personeelsbeleid Het personeelsbeleid richt zich op de vier aandachtsgebieden: verkrijgen en behouden van waardevolle medewerkers, ontwikkeling van de organisatie en haar medewerkers, eerlijke arbeidsvoorwaarden en het stimuleren van vitaliteit. De specifiek aan MVO gerelateerde aandachtspunten voor de komende jaren zijn het verwerven, ontwikkelen en behouden van de diversiteit binnen het bedrijf en het stimuleren van de directe betrokkenheid van medewerkers bij het in de praktijk brengen van MVO, van duurzaam vervoer en reductie van papierverbruik tot eigen maatschappelijke bijdragen. Ondernemingsraad De Ondernemingsraad is een vanzelfsprekende gesprekspartner voor alle onderwerpen die effect hebben op werknemers, zowel in de bedrijfsvoering als het personeelsbeleid. Medewerkers worden direct betrokken bij de ontwikkelingen in de organisatie door de reguliere overlegstructuur, deelname in projectgroepen en fora op het intranet. In het extern uitgevoerde medewerkerstevredenheid-onderzoek kunnen zij zich uitspreken over alle belangrijke aspecten van de bedrijfsvoering. Duurzaam en maatschappelijk verantwoord investeren Op internationaal gebied neemt Bouwinvest als investeerder deel in vastgoedfondsen, waarbij wij over het algemeen geen directe invloed kunnen uitoefenen op de duurzaamheid van het vastgoed. Hierbij zijn wij afhankelijk van de strategie voor duurzaamheid en MVO van de fondsmanagers van het fonds waarin wij investeren. Voorafgaand aan een participatie in een fonds wordt echter wel onderzoek gedaan naar de strategie van het fonds en de fondsmanagers. Vanaf 2011 zal bij dit onderzoek vanuit Bouwinvest een grotere nadruk worden gelegd op de strategie met betrekking tot duurzaamheid en MVO. Dit zal in toenemende mate bepalen of wij wel of niet deelnemen in een fonds. Duurzame en maatschappelijke investeringsrichtlijnen Bij indirecte investeringen in buitenlandse vastgoed beleggingsfondsen kan Bouwinvest worden geconfronteerd met andere normen en waarden dan in Nederland. Wij zien het als onze maatschappelijke verantwoordelijkheid om bij investeringen in internationale fondsen de fundamentele rechten van de mens als uitgangspunt te

18 Bouwinvest in de Maatschappij MVO Beleidsplan 2011 maatschappij 18 nemen. Corruptie, slechte arbeidsomstandigheden, kinderarbeid, discriminatie en wapenhandel zijn voor Bouwinvest onaanvaardbaar. Maar ook op het gebied van duurzaamheid wil Bouwinvest een minimum standaard hanteren, om de verantwoordelijkheid van de bouwsector voor milieueffecten wereldwijd te onderstrepen. Bij de ontwikkeling van onze duurzame en maatschappelijke investeringsrichtlijnen zullen wij, indien mogelijk, samenwerking met andere beleggingspartijen aangaan om de uniformiteit van de richtlijnen te bevorderen. Hierbij willen we klein beginnen, om vervolgens de standaarden steeds verder uit te diepen. Vanaf 2011 starten wij met deze ontwikkeling en zullen wij onze richtlijnen voorleggen aan de fondsen waarin wij investeren. Hieronder worden twee internationale richtlijnen beschreven die aansluiten bij onze visie op duurzaam en maatschappelijk investeren. UN Global Compact (UN GC) De Verenigde Naties heeft tien principes onder de naam Global Compact (GC) opgesteld. Deze zijn gericht op respect voor de mensenrechten, goede werkomstandigheden, duurzaamheid en anti-corruptie. Met name de principes voor mensenrechten (Principe 1 en 2) en milieu (Principe 7, 8 en 9) spelen een grote rol in onze ambities voor duurzame en maatschappelijke investeringsrichtlijnen. De principes van de GC zijn opgenomen in bijlage II. Meer informatie over GC is te vinden via UN Principles for Responsible Investment (UN PRI) De Verenigde Naties heeft daarnaast zes principes voor verantwoord investeren opgesteld, genaamd de Principles for Responsible Investments (PRI). Deze principes worden door een groot aantal investeerders in de wereldwijde markt onderschreven als de minimale standaard voor verantwoord investeren. De PRI zijn opgenomen in bijlage III. Voor meer informatie over de PRI zie

19 Bouwinvest in de Maatschappij MVO Beleidsplan 2011 maatschappij Sociaal-maatschappelijk ontwikkelingsprogramma Naast het MVO beleid dat betrekking heeft op de belangrijkste onderdelen van de bedrijfsvoering en de organisatie als geheel, wil Bouwinvest een positieve bijdrage aan de maatschappij leveren door een sociaal ontwikkelingsprogramma op te zetten. Dit houdt in dat wij ons extra willen inzetten om naast de bestaande bedrijfsvoering middelen vrij te maken om MVO te bevorderen. In 2011 zal vanuit de Werkgroep Duurzaamheid binnen Bouwinvest een inventarisatie worden gedaan van de wensen en mogelijkheden om een sociaal ontwikkelingsprogramma op te zetten of aan te sluiten bij een bestaand initiatief, met als doel een extra positieve bijdrage aan de maatschappij te leveren. 19

20 Ambities 2011 en verder maatschappij (social) Bouwinvest in de Maatschappij MVO Beleidsplan 2011 maatschappij 20 Missie Doelstellingen Concrete actie Termijn Werknemers- HRM Beleid Acties uit HRM Beleid m.b.t. vitaliteit tevredenheid vergroten Acties uit HRM Beleid m.b.t. diversiteit Acties uit HRM Beleid m.b.t. training en ontwikkeling Acties uit HRM Beleid m.b.t. arbeidsomstandigheden Acties uit HRM Beleid m.b.t. antidiscriminatie Positieve bijdrage Bijdragen aan sociaalmaatschappelijke Sociaal-maatschappelijk ontwikkelingsprogramma aan maatschappij leveren projecten vergroten opzetten of aansluiten bij een bestaand initiatief Respect voor Duurzame en maatschappelijke investeringsrichtlijnen mensenrechten en milieu in bedrijfsvoering vergroten ontwikkelen voor investeringen in internationale fondsen Duurzame en maatschappelijke investeringsrichtlijnen hanteren bij investeringsbeslissingen in internationale fondsen Nauwere samenwerking met andere beleggers m.b.t. ontwikkeling en implementatie van duurzame en maatschappelijke investeringsrichtlijnen onderzoeken

21 Bouwinvest in de Maatschappij MVO Beleidsplan 2011 governance governance 21 Een goed georganiseerde governance is randvoorwaarde voor de bedrijfsvoering. Governance betekent voor Bouwinvest: het waarborgen van de samenhang en transparantie in het bestuur van en toezicht op de organisatie, het beheersen van risico s en verantwoordelijkheid nemen voor de effecten van onze bedrijfsvoering. Een belangrijk onderdeel is het afleggen van verantwoording over de bedrijfsvoering aan onze stakeholders door open en heldere communicatie.

22 Corporate governance Bouwinvest in de Maatschappij MVO Beleidsplan 2011 governance 22 De corporate governance van de managementorganisatie van Bouwinvest is mede gewaarborgd door het feit dat de activiteiten van de managementorganisatie onder toezicht staan van de Raad van Commissarissen. Medezeggenschap over de bedrijfsvoering in het belang van de onderneming wordt vertegenwoordigd in de Ondernemingsraad. De managementorganisatie valt volledig onder eigendom van bpfbouw, die tevens de grootste aandeelhouder in de fondsen van Bouwinvest is. Integere en transparante bedrijfsvoering Binnen Bouwinvest is een onafhankelijke Compliancefunctie ingericht. De Compliance Offcier ziet erop toe dat er een integere bedrijfsvoering plaatsvindt door naleving van wet- en regelgeving, interne regelgeving zoals gesteld in de Gedragscode voor medewerkers en het Integriteit Beleid. Daarnaast hebben medewerkers de mogelijkheid om gebruik te maken van de interne Klokkenluidersregeling. Beheerste bedrijfsvoering Een beheerste bedrijfsvoering wordt gewaarborgd door vastlegging van en controle op de processen van de onderneming. Controle op de bedrijfsvoering wordt periodiek uitgevoerd door de afdeling Control en de accountant. De afdeling Risk Management ziet toe op de beperking van risico s voor de bedrijfsvoering. Stakeholder betrokkenheid Bouwinvest heeft te maken met verschillende stakeholders die effect ondervinden van haar bedrijfsvoering. Wij zien het als onze maatschappelijke verantwoordelijkheid om betrokkenheid naar deze partijen te tonen en verantwoording af te leggen op gebieden waar stakeholders belang aan hechten. Wij zetten ons in om de belangen van onze stakeholders zo goed mogelijk te vertalen in onze bedrijfsvoering, waarbij wij vooral kijken naar de effecten op de lange termijn. Veel voorkomende onderwerpen waar onze stakeholders belang aan hechten op het gebied van MVO zijn een goede corporate governance en respect voor de mensenrechten bij investeringen, maar ook duurzaamheid van het vastgoed en een goede leefomgeving. In dit hoofdstuk worden de verschillende stakeholders benoemd met