Uitvoeringsprogramma

Transcriptie

1 Uitvoeringsprogramma Duurzaamheid onderdeel laten zijn van de toekomst van Aa en Hunze begint met een visie. Het is echter duidelijk dat het perspectief dat wij hier schetsen alleen kan worden gerealiseerd als zaken gezamenlijk worden opgepakt. Daarin nemen wij als gemeente graag onze rol. Met de visie laten we zien dat het streven naar een duurzame toekomst een gezamenlijke verantwoordelijkheid is, People, Planet en Profit in balans krijgen en houden kan alleen als ondernemers, maatschappelijke instanties, woningbouwcorporaties en inwoners gezamenlijk werk maken van duurzaamheid. De reikwijdte van handelen van de gemeente heeft zijn grenzen. De gemeente kan en wil zaken niet alleen oppakken.. In de uitvoering van beleid dienen keuzes te worden gemaakt. Middelen en menskracht zijn immers niet ongelimiteerd beschikbaar. Bij het maken van keuzes hanteren wij de volgende uitgangspunten: Duurzaamheid is een speerpunt: het is duidelijk; we vinden duurzaamheid belangrijk voor de toekomst van onze gemeente. Duurzaamheidoverwegingen nemen we daarom integraal mee in de uitvoering van ons beleid. Vooral het jaar 2013 zal in het teken van duurzaamheid staan omdat het door de gemeenteraad specifiek is aangemerkt als jaar van de duurzaamheid. Uitvoering in balans: in ons duurzaamheidbeleid zoeken wij ook in de uitvoering naar een balans tussen natuur- en milieubelangen, economische ontwikkeling en het sociaal-culturele domein. De figuur in hoofdstuk 1 van de duurzaamheidvisie laat zien dat veel van de kernwaarden van onze gemeente met name gerelateerd zijn aan het sociaal-culturele domein. Dit willen wij tot uiting laten komen in de uitvoering. We doen het samen: we kiezen voor gedragen plannen. Dit betekent dat we zo veel mogelijk kiezen voor plannen waarin naast de gemeente ook andere partijen verantwoordelijkheid nemen in de uitvoering. Dat kan op vele manieren. Daarnaast zijn er vanzelfsprekend ook ontwikkelingen en plannen waarin de gemeente haar verantwoordelijkheid neemt als overheid. We zien het als onze taak om het vliegwiel aan te zwengelen met een aantal uitvoeringsplannen. Andere partijen geven het vliegwiel nieuwe impulsen zodat het blijft draaien. Dit betekent dat we in ons energiebeleid via drie stappen (de zogenaamde Trias Energetica) gaan werken aan het terugdringen van de CO 2 uitstoot in de gemeente. In dit uitvoeringsprogramma zullen we dit concreet per onderdeel uitwerken : A Energiebesparing. Dit is een cruciale stap, om twee redenen: allereerst zal het zonder zeer ingrijpende gevolgen voorlopig niet mogelijk zijn om met duurzame energiebronnen in de huidige energievraag te voorzien. Bovendien blijken maatregelen om energie te besparen een financieel efficiënte manier om onze doelen te realiseren. Energiebesparing is daarom een belangrijke optie in de gebouwde omgeving, zowel in de woningbouw als in winkels en bedrijven. Door goede isolatie kan veel warmteverlies worden voorkomen en ook op de elektriciteitsrekening kan nog flink worden bespaard. Met behulp van bijvoorbeeld warmte-koude opslag (WKO) kan grondwater worden gebruikt voor de opslag van overtollige warmte in de zomer en verwarming in de Uitvoeringsprogramma Duurzaamheidvisie versie 2.1 Blz. 1

2 winter. Slimme netten (smart grid) en domotica 1 zien wij ook als belangrijke stappen op weg naar een duurzame energievoorziening. B Duurzame energie. Het aandeel duurzame energie in onze energievoorziening dient snel te groeien met als einddoel een situatie waarin duurzame energie volledig in de energievraag kan voorzien. Onze gemeente biedt hiertoe goede mogelijkheden. Niet alleen zien wij kansen om via zon- PV in de gebouwde omgeving duurzame elektriciteit te produceren, ook zullen we maximaal inzetten op de benutting van biomassa in de energievoorziening. In onze gemeente is potentieel veel biomassa beschikbaar, als reststroom uit de agrarische sector en uit het natuur en landschapsbeheer. De provincie Drenthe heeft in het meest recente omgevingsplan een zoekgebied voor windenergie aangewezen. Op korte termijn moet de gemeente een principekeuze maken over het al of niet toepassen van windenergie in onze gemeente. Binnen dit zoekgebied zal nader verkend worden wat de mogelijkheden zijn voor de plaatsing van windmolens. C Efficiency verbetering. Zolang er nog fossiele energie wordt gebruikt is het belangrijk dat we daar zo efficiënt mogelijk mee omgaan. Op dit moment gaat bijvoorbeeld nog veel energie (met name warmte) verloren. In ons bedrijventerreinenbeleid willen we daarom inzetten op concrete toepassing van industriële ecologie bij de ontwikkeling van het groene bedrijventerrein Spekstoep. Dit bedrijventerrein produceert in de toekomst geen afval meer. Door het toepassen van Cradle to Cradle principes worden energie en materialen zo optimaal mogelijk benut. A. Energiebesparing: 1. Energie in Beeld: Om een goed beeld te krijgen van het energieverbruik in de gemeente is de applicatie Energie in beeld van Liander en Enexis aangeschaft. Deze applicatie geeft op postcodeniveau aan wat het echte energiegebruik is. Dit geeft inzicht en kan vergelijkingen geven over de jaren heen. Deze applicatie is met name van belang bij een zo goed mogelijke monitoring van het effect van alle maatregelen op de CO 2 uitstoot. 2. Woningen: Wij willen een aantrekkelijke woongemeente zijn. Kwaliteit in wonen hoort bij Aa en Hunze. Bij die kwaliteit hoort ook comfort en het voorkomen van snel stijgende energiekosten. Grootschalige groei van de woningvoorraad is gezien de demografische ontwikkelingen niet te verwachten. We willen daarom inzetten op de bestaande woningvoorraad. Aa en Hunze telt ongeveer woningen. Het aandeel koopwoningen is 83% en dus spelen de individuele eigenaren een grote rol. Wij gaan daarom onderzoeken op welke wijze wij particuliere woningbezitters kunnen stimuleren en ondersteunen om de energieprestatie van particuliere woningen te verbeteren. Voor wat betreft de huurwoningen willen we samen met de corporaties kijken naar het verbeteren van woningen in de huursector met een aantal energielabelstappen. Waar mogelijk maken we daarbij gebruik van bestaande subsidieregelingen. 3. Communicatie: Communicatie speelt een cruciale rol in de bewustwording van onze bewoners. Dit willen wij actief uitdragen. Door samen te werken met de grootste energieleveranciers in onze gemeente zullen bewoners actief worden benaderd over het energieverbruik en de mogelijkheden tot besparing. 1 Domotica: Domotica staat voor elektronische communicatie tussen allerlei elektrische toepassingen in de woning en woonomgeving ten behoeve van bewoners en dienstverleners. Uitvoeringsprogramma Duurzaamheidvisie versie 2.1 Blz. 2

3 4. Collectief inkopen van energie: Het collectief (goedkoop) inkopen van energie is geen doelstelling van de gemeente. Wij zullen initiatieven waarbij bewoners een collectief vormen om gezamenlijk energie te kunnen inkopen en daarmee een besparing kunnen realiseren en groene energie kunnen inkopen met adviezen terzijde staan. B. Duurzame energie 1 Dorpeninitiatieven: Het afgelopen jaar hebben we geconstateerd dat in dorpen spontaan het initiatief wordt genomen gezamenlijk verbeteringen te realiseren op het gebied van duurzame energievoorziening Dit soort initiatieven willen we waar mogelijk actief ondersteunen. Als voorbeeld vermelden we het initiatief uit Gasselternijveenschemond waar men een inventarisatie heeft gehouden naar de interesse voor de aanschaf van zonnepanelen. Of de werkgroep die in Eexterzandvoort bezig is met duurzame energieoplossingen voor het dorp. Dit laatste initiatief krijgt de laatste tijd onder de naam Energie Cooperatie Oostermoer (ECO) steeds concretere vormen. 2 Biomassa: Wij zien goede kansen voor het beter benutten van biomassa. Het gebruik van biomassa in de energievoorziening past prima bij onze gemeente. Het toepassen van de houtgestookte verwarmingsinstallatie voor het zwembad en de sporthal in Annen is hiervan een goed voorbeeld. We willen daarbij inzetten op twee sporen: De landbouwsector. Met name de productie van biogas en de mogelijkheid om biogas op te waarderen tot groen gas dat in het bestaande aardgasnetwerk kan worden geïnjecteerd, biedt kansen. De nieuwste ontwikkeling is de raffinage van mest waarbij naast biogas ook waardevolle mineralen ( N, P, K) worden teruggewonnen uit de mest en weer geschikt zijn op het land te bemesten. De teelt van energiegewassen achten wij weinig kansrijk. Natuur en landschap. In onze gemeente kan veel biomassa beschikbaar worden gemaakt uit natuur en landschap. Dit vraagt mogelijk om een andere wijze van beheer en biedt een nieuwe inkomstenbron die weer ten goede kan komen aan natuur en landschapsontwikkeling. Samen met de beherende instanties willen wij deze mogelijkheden onderzoeken. 3 Zonne-energie: Wij geloven in zonne-energie. Voor kleinverbruikers (huishoudens en een groot deel van het MKB) is elektriciteit uit zonne-energie min of meer concurrerend met grijze stroom. 4 Zonne Coöperatie: Er is een groot dakoppervlak binnen de gehele gemeente dat als ondergrond voor zonnepanelen kan dienen. Doel is om op korte termijn zonne-energie eenvoudig en goedkoop beschikbaar te maken. We gaan onderzoeken op welke wijze en met welke partijen de ontwikkeling van zonne-energie in onze gemeente mogelijk kan worden gemaakt. 5 Zonnedak gemeentelijke gebouwen: Investeren in zonne-energie heeft een terugverdientijd van ongeveer 10 jaar. De inzet is om zoveel mogelijk gemeentelijke gebouwen te voorzien van zonnepanelen, te beginnen bij het gemeentehuis. Als voorbeeldproject willen we een zonne-installatie op het gemeentehuis plaatsen met een display in de hal waarop allerlei gegevns over de installatie zichtbaar zijn voor het publiek. 6 Windenergie: Voor onze gemeente biedt windenergie kansen de uitstoot van CO 2 op termijn te reduceren. De rijksoverheid heeft een forse ambitie als het gaat om windenergie op land. Men streeft naar 6000 MW Uitvoeringsprogramma Duurzaamheidvisie versie 2.1 Blz. 3

4 windenergie op land. Men heeft een verdeling gemaakt over de meest kansrijke en windrijke gebieden in Nederland. In onze provincie is hierbij het gebied van de Veenkoloniën naar voren gekomen. De provincie Drenthe steunt het Rijk in het realiseren van de doelstelling in Drenthe windenergie te produceren. Het gebruik van windenergie op zichzelf wordt vaak gezien als een waardevolle duurzame energiebron hoewel er ook steeds weer deskundigen zijn die het positieve effect van windenergie betwisten. De echte discussie ontstaat meestal bij de ruimtelijke inpassing van windmolens. Als college vinden we het nu nog te vroeg om een definitief standpunt in te nemen over de (on)wenselijkheid windmolens te plaatsen in het oostelijke deel van het veengebied in onze gemeente. Windenergie biedt kansen onze ambities met betrekking tot het verminderen van de uitstoot van CO 2 te realiseren, maar het plaatsen van (grote) windmolens brengt ook de nodige bezwaren met zich mee. De voor- en nadelen van windenergie willen we de komende maanden expliciet in beeld brengen. Daarbij willen we volop ruimte geven aan het horen van initiatiefnemers, van tegenstanders van windenergie en van inwoners, met name die uit het aangewezen gebied. Wat daarbij onder andere een rol kan spelen zijn vragen als: is er een mogelijkheid een deel van de opbrengst van windenergie naar het gebied zelf terug te laten vloeien en zijn er alternatieve mogelijkheden om de doelstelling van 50% CO 2 reductie in 2025 te halen? Bij de ruimtelijke inpassing in het zoekgebied zal allereerst aan alle wettelijke vereisten die in de ruimtelijke ordening en milieuwetgeving zijn opgenomen moeten worden getoetst. Naast de Drentse taakstelling van 280 MW windenergie zal ook de verdeling over de beschikbare ruimte in het gehele zoekgebied een rol spelen. Mogelijkheden voor duurzaamheidsleningen voor de particuliere woningbouw zijn er recentelijk gekomen door een gezamenlijk initiatief van de 3 noordelijke provincies en met steun van EU-geld. Veel mensen blijken bereid te investeren in energiebesparingsmaatregelen en duurzame energie. Het financieren daarvan blijkt een drempel, zeker in de huidige, financieel moeilijke tijd. We zullen samen met financiële instellingen en medeoverheden zoals de provincie Drenthe de mogelijkheden van een (revolverend) fonds voor de particuliere woningbouw zo duidelijk mogelijk communiceren. We ondersteunen dorpsinitiatieven. Onder bewoners is sprake van een grote betrokkenheid bij de dagelijkse leefomgeving. We merken dat bewoners actief verantwoordelijkheid nemen in hun dorp of buurt. Dat juichen wij toe. De mogelijkheden voor een sterkere rol van de bevolking bij duurzaamheidsinitiatieven worden onderzocht (bijvoorbeeld een lokaal duurzaamheidsfonds). Speciale aandacht voor duurzame recreatie en toerisme. Aa en Hunze wil het profiel van een buitengewone recreatiegemeente naar de toekomst toe versterken. Recreatie en toerisme zijn belangrijke economische pijlers met goede kansen voor verdere ontwikkeling. Samen met de recreatiesector willen we werken aan een Masterplan CO 2 neutrale recreatie in Aa en Hunze. Hiermee willen we laten zien dat duurzaamheid en economische ontwikkeling juist in deze sector uitstekend samengaan en elkaar goed kunnen versterken. De meest duurzame recreatieondernemers bevinden zich over een aantal jaren in Aa en Hunze! De gemeente wil een goed loket zijn voor informatie over duurzaamheid. We zullen daarom werken aan een duidelijke en goed toegankelijke informatievoorziening. Bovendien willen we als gemeente het goede voorbeeld geven. Goed voorbeeld doet immers goed volgen. Dat betekent dat wij als gemeentelijke organisatie het goede voorbeeld willen geven. Wij komen daarom met een actieplan om als gemeentelijke organisatie zo duurzaam mogelijk te handelen. Uitvoeringsprogramma Duurzaamheidvisie versie 2.1 Blz. 4

5 Beschikbaar budget: totaal incidenteel: ,-- Het voorgaande overwegende komen we tot de volgende uitwerkingsvoorstellen: Bestedingsvoorstellen in prioriteitsvolgorde: 1. Realiseren energiebesparende maatregelen in dorpshuizen, verenigingsgebouwen en scholen. Het budget combineren met het oorspronkelijke budget voor de duurzaamheidsfonds zodat voor dit plan een gezamenlijk budget met een behoorlijke omvang onstaat. In samenwerking met SVn verder uit te werken ,-- 2. Voorbeeldplan: zonnepanelen op het gemeentehuis waarbij een gedeelte van het beschikbare dakoppervlak wordt benut voor plaatsing van zonnepanelen. Ook wordt in de hal via een display duidelijk weergegeven hoeveel energie er wordt opgewekt via dit systeem ,-- 3. Uitbreiden houtgestookte verwarming andere zwembaden ,-- 4. Uitwerking ideeen t.b.v. het Jaar van de Duurzaamheid. Communicatie ter ondersteuning van de plannen onder 1,2 en ,-- Ad 1. De huidige situatie is van dat de gebouwen van de voetbalverenigingen allemaal een energiescan hebben gehad. Ook het dorpshuis in Grolloo dat deels is gecombineerd met de voetbalkantine heeft een energiescan ondergaan van Syplon. Van de resterende 17 dorpshuizen is geen energieonderzoek bekend. De overige verenigingsgebouwen moeten we beoordelen of en zo ja hoe we in die categorie een energieonderzoek moeten doen. Het betreft gebouwen van ijsbaanclubs e.d. Van het beschikbare budget zal een zo beperkt mogelijk gedeelte benut worden om inzicht te verschaffen in welke energiemaatregelen nodig zijn om een aanvaardbaar energielabel te bereiken. Het budget dat resteert na de energiescans zou ingezet kunnen worden voor maatregelen ter verbetering van de energiehuishouding van de gebouwen. Door collectieve aanpak en inzet dorpen/verenigingen het geld zo efficiënt mogelijk inzetten. Wellicht is het mogelijk om in deze categorie gebouwen zonnepanelen te gaan toepassen of een andere duurzame manier van energievoorziening. In principe is het fonds via SVn revolverend in te richten zodat het geld op de lange termijn meerdere malen ingezet kan worden. Uitvoeringsprogramma Duurzaamheidvisie versie 2.1 Blz. 5

6 Ad 2. we hebben een budget van ,-- voor het installeren van pv-panelen op het dak van het gemeentehuis. Gezien de offertes die we hebben gevraagd zal dit bedrag voldoende zijn om bijvoorbeeld de helft van de VROM-vleugel te voorzien van zonnepanelen waarbij er rekening is gehouden met de netaansluitingen en een display in de hal van het gemeentehuis. Er is aan een drietal bedrijven offerte gevraagd voor het plaatsen van zonnepanelen (en/of miniwindmolens) op het dak van het gemeentehuis. Een deel van deze kosten kan worden gedekt door de besparing op de inkoop van elektriciteit voor het gemeentehuis. Ad 3. Sinds twee jaar wordt het zwembad in Annen en de sporthal in Annen op een houtgestookte cv verwarmd. Dit gebeurt met snoeihout uit de eigen gemeente en bespaart vele kubieke meters aardgas en dus CO 2. Er zijn mogelijkheden om het zwembad Zwanemeer ook op deze wijze te verwarmen gedurende het zwemseizoen. Het budget van ,-- zou ingezet worden voor een aansluiting bij het zwembad om de installatie geschikt te maken voor de mobiele cv-installatie. Ad 4. In navolging van het cultuurjaar (2011) en het huidige Olympische jaar (2012) zal 2013 in het teken staan van duurzaamheid. In overleg met de afdeling communicatie zal een plan worden opgesteld voor de aanpak van dit speciale themajaar duurzaamheid. In dit kader zullen ook burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties worden gevraagd mee te denken over de invulling van dit themajaar. Een aantal initiatieven uit verschillende dorpen hebben al het levenslicht gezien. Er is een energie cooperatie Oostermoer in oprichting gestart vanuit Eexterzandvoort. Communicatie over duurzame acties wellicht via een krant of een digitaal loket. Dit loket kan in het jaar van de duurzaamheid 2013 ook dienen als interactief medium om allerlei specifieke kennis bij mensen en bedrijven te ontsluiten. Uitvoeringsprogramma Duurzaamheidvisie versie 2.1 Blz. 6

7 Bijlage 1. Figuur 1: duurzaamheid en de kernwaarden van Aa en Hunze Uitvoeringsprogramma Duurzaamheidvisie versie 2.1 Blz. 7