Gemeente Beek. Onderwerp: * Ontwerp POL-aanvulling Verstedelijking, Gebiedsontwikkeling en Kwaliteitsverbetering

Transcriptie

1 Gemeente Beek Onderwerp: * Ontwerp POL-aanvulling Verstedelijking, Gebiedsontwikkeling en Kwaliteitsverbetering Korte inhoud: De provincie Limburg werkt momenteel aan de nieuwe POL-aanvulling "Verstedelijking, gebiedsontwikkeling en kwaliteitsverbetering". Deze POL-aanvulling bevat een aantal beleidsaanpassingen die zich concentreren rond drie nauw samenhangende thema's: verstedelijking, gebiedsontwikkeling en kwaliteitsverbetering. Aanleidingen voor de POL-aanvulling zijn onder andere de demografische ontwikkelingen, de Wet ruimtelijke ordening, provinciale belangen, economische ontwikkelingen als drager kwaliteitsimpulsen en de gespannen relatie tussen herstructurering en bouwontwikkelingen in het landelijk gebied. De provincie heeft inmiddels bekend gemaakt dat de POL-aanvulling ter inzage ligt vanaf 24 juni 2009 tot en met 1 september De provincie wil investeren in een aantrekkelijk woon- en leefklimaat waarbij de juiste woningen op de juiste plaats worden gerealiseerd. Dit leidt er volgens de POL-aanvulling toe dat in Zuid-Limburg de woningvoorraad met tot woningen moet afnemen, en dat op basis van het bundelingsbeleid en het Nationaal Landschap de komende 20 jaar nog maar maximaal 50 woningen door middel van kwaliteitsmenu (VAB en landgoederen) gerealiseerd mogen worden. Concluderend kan dus gesteld worden dat er in het buitengebied (Nationaal Landschap) vanwege de ontwerp POL-aanvulling geen bouwmogelijkheden meer zijn. Beslissing: 1. Kennis nemen van de ontwerp POL-aanvulling Verstedelijking, Gebiedsontwikkeling en Kwaliteitsverbetering en instemmen met de zienswijzen tegen de ontwerp POL-aanvulling; 2. De provincie tijdens de vaststellingsprocedure schriftelijk wijzen op de gevolgen voor lopende initiatieven en voor te stellen buiten het contingent van 50 woningen ook woningbouw toe te staan als daar compensatie in natuurontwikkeling of landbouw tegenover staat; 3. De plattelandsgemeenten een afschrift sturen van de brief aan de provincie; 4. Ten aanzien van de te verwachten gevolgen van de POL-aanvulling de volgende acties ondernemen: Bouwplannen die reeds zijn ingediend bij de provinciale Commissie Kwaliteit (en vooralsnog worden aangehouden door de provincie) nogmaals aanhangig maken bij de provincie; Nieuwe bouwplannen waaraan door het college principemedewerking is verleend alsnog indienen bij de provincie maar wel de initiatiefnemers wijzen op de mogelijke consequenties van de POL-aanvulling. 5. De POL-aanvulling en zienswijzen ter kennisname in de Commissie GGZ brengen. TOELICHTING: 1. Inleiding. De provincie Limburg werkt momenteel aan een nieuwe POL-aanvulling, namelijk de POL-aanvulling "Verstedelijking, gebiedsontwikkeling en kwaliteitsverbetering". Deze POL-aanvulling bevat een aantal beleidsaanpassingen, die.zich concentreren rond drie nauw samenhangende thema's: verstedelijking, gebiedsontwikkeling en kwaliteitsverbetering. Verstedelijking: uit de bevolkingsprognose is gebleken dat de bevolkingsdaling zoals geschetst in het POL2006 zich onverminderd voortzet, in Zuid-Limburg zelfs sterker dan eerder aangenomen. Er is een samenhangende aanpak vereist van de herstructurering en transformatie van de bestaande voorraad woon- en werkgebieden aan de ene kant en de ontwikkeling van nieuwe woningen aan de andere kant. Gebiedsontwikkeling: in tal van adviezen zijn de provincies de afgelopen jaren opgeroepen hun rol als regisseur van gebiedsontwikkeling nadrukkelijk op te pakken. Kwaliteitsverbetering: de provincie heeft de afgelopen jaren een aantal nieuwe instrumenten ontwikkeld (zoals Ruimte voor Ruimte, BOM+ en VORm) die ertoe bij dragen dat economische ontwikkelingen in het landelijk gebied gepaard gaan met het versterken van de omgevingskwaliteit. Dit instrumentarium wil de provincie samenbrengen in het Kwaliteitsmenu Limburg. Aanleidingen voor de POL-aanvulling zijn onder andere de demografische ontwikkelingen, de Wet ruimtelijke ordening, provinciale belangen, economische ontwikkelingen als drager kwaliteitsimpulsen en de gespannen relatie tussen herstructurering en bouwontwikkelingen in het landelijk gebied. Een concept van het ontwerp POL-aanvulling is als bijlage bijgevoegd. De provincie heeft inmiddels bekend gemaakt dat de POL-aanvulling ter inzage ligt vanaf 24 juni 2009 tot en met 1 september Binnen deze periode kan eenieder zienswijzen indienen. De ontwerp POL-aanvulling is reeds besproken tijdens de themasessie op 12 mei 2009.

2 2. Probleemstelling. De POL-aanvulling "Verstedelijking, gebiedsontwikkeling en kwaliteitsverbetering" bevat provinciale beleidsaanpassingen en dit heeft gevolgen voor de bouwmogelijkheden in het buitengebied van de gemeente Beek. Deze (te verwachten) gevolgen dienen inzichtelijk te worden gemaakt. 3. Overwegingen. Inhoudelijke overwegingen. Beleidsaanpassingen In de POL-aanvulling zijn enkele beleidsaanpassingen verwoord. In de nu volgende toelichting worden de belangrijkste beleidsaanpassingen voor de regio Zuid-Limburg, en dan met name de gemeente Beek, aangegeven. Woningvoorraadontwikkeling De demografische ontwikkelingen maken dat er in Zuid-Limburg gewerkt moet worden aan een netto afname van de totale hoeveelheid aan woningen tussen 2010 en 2030 met ca Dit zal vrijwel geheel binnen de stadsregio's moeten worden waargemaakt door middel van herstructurering, sloop en vervangende nieuwbouw. Dit mag echter niet ten koste gaan van de benodigde sociale woningvoorraad. Hierdoor komt er een sterker accent op de transformatie van voorraad aan verouderde woningen, mede gericht op: Wegnemen van het acute woningoverschot in met name Parkstad-Limburg, Het voorkomen van een toekomstig overschot in geheel Zuid-Limburg, en; Nieuwbouw = vervangende nieuwbouw in geheel Zuid-Limburg. Ingezet gaat worden op het programmatisch transformeren van de bestaande woningvoorraad. Hierbij wil de provincie optreden als regisseur. Bij de transformatie van de woningvoorraad moet een samenhangende aanpak worden toegepast op de bouw van nieuwe woningen, het terugdringen van de voorraad aan harde bouwplannen, de sloop van woningen, en aanpassen van de bestaande bebouwing. Feitelijk volgt deze keuze van de provincie uit de regionale woonvisie. Samenvattend blijkt dat de provincie geen goedkeuring gaat leveren aan nieuwe woningen welke worden toegevoegd aan de voorraad. Deze ontwikkelingen waren binnen de volkshuisvestingsregio al bekend en hiermee is bij het vervaardigen van de regionale woonvisie al rekening gehouden. Feitelijk voegt de POL-aanvulling hier niets toe aan het volkshuisvestingsbeleid. Ontwikkeling werklocaties De zorg voor voldoende ruimte voor werklocaties blijft voorop staan. Daarnaast wordt ingezet op het programmatisch "transformeren" van de bestaande voorraad aan werklocaties naar de toekomstige gewenste kwaliteiten en samenstelling. Kwaliteit staat daarin centraal, gebruik van bestaande terreinen en herstructurering krijgen meer aandacht. Samenvattend blijkt dat er geen nieuwe bedrijventerreinen mogen worden gerealiseerd. Voor Beek heeft dit echter geen gevolgen aangezien het bestemmingsplan BMAA is vastgesteld en goedgekeurd. Verder heeft de gemeente momenteel geen bedrijventerreinen in ontwikkeling en wordt dan ook niet voorgestaan. Bundelingsbeleid wonen De ontwikkelingen van de woningvoorraad en de voorraad werklocaties in de stadsregio's Parkstad Limburg, Maastricht en Sittard-Geleen, én binnen de plattelandskernen van het Nationaal Landschap worden door de provincie als één samenhangend systeem opgevat. In verband met de krimpende bevolkingsomvang ligt de nadruk op een kwalitatieve transformatie van de bestaande voorraad aan woningen en werklocaties en een verlaging van het totaal aantal woningen. Binnen het Nationaal Landschap Zuid-Limburg mogen buiten de contouren van de Plattelandskernen, in de periode nog maximaal 50 woningen worden ingezet vanuit de regionale woonvisies voor hergebruik van vrijkomende agrarische bebouwing of de modules nieuwe landgoederen of verplaatsing veehouderij van het Kwaliteitsmenu Limburg. Er wordt geen mogelijkheid meer gezien om in het Nationale Landschap Zuid- Limburg ruimte te bieden voor een op de natuurlijke aanwas afgestemde bouw. Uit de eerste resultaten

3 van het uifgevoerde woningmarktonderzoek blijkt echter dat er onder jongeren en gezinnen met hogere inkomens in toenemende mate behoefte is aan woningen in het dorpse- en landelijke woonmilieu. Samenvattend blijkt dat in Beek, binnen het Nationaal Landschap, geen medewerking meer kan worden verleend aan bouwplannen (met uitzondering van landgoederen of verplaatsing veehouderijen). Regionale accenten in verstedelijking en gebiedsontwikkeling Binnen Limburg zijn er duidelijke verschillen in gebieden aan de orde, die tevens houvast bieden voor een gebiedsgerichte aanpak. Daarbij worden meerdere niveaus onderscheiden: stedelijke gebieden naast landelijke gebieden, en een daarop voortbordurend, gedetailleerder onderscheid in POLperspectieven en samenhangende visies. Vanuit de filosofie van de nieuwe Wro dient het accent vooral te komen te liggen op het markeren van de zaken die van provinciaal belang zijn. Voor de POLperspectieven, voorzover Beek betreft, worden hoofdaccenten aangegeven. In Pl> "Ecologische hoofdstructuur" staat de ontwikkeling van natuur centraal en in samenhang daarmee ruimte voor veerkrachtige watersystemen. De EHS is tevens van rijksbelang en is voorzien van een streng beschermingsregime. In P2 "Provinciale ontwikkelingszone Groen" (POG), wordt aanvullend aan de EHS gestreefd naar een versterking van de natuur en het bebouwingsarme karakter. Het is een zoekgebied voor extra natuur- en landschapsontwikkeling, ruimte voor veerkrachtige watersystemen, met daarbij óók ontwikkelingsmogelijkheden voor de aanwezige grondgebonden landbouw en toerisme. Alle andere soorten van gebiedsontwikkeling dienen aan de provincie te worden voorgelegd, omdat deze conflicteren met de provinciale belangen. In P3 "veerkrachtige watersystemen" staat het herstel en borgen van ruimte voor water en het voorkomen van problemen met hoogwater en/of erosie centraal. Het bebouwingsarme karakter dient zoveel mogelijk te worden gehandhaafd en is van provinciaal belang. In P4 'Vitaal landelijk gebied" is sprake van een sterke verweving van vele functies en kwaliteiten met een vaak hoge dichtheid of stapeling van omgevingskwaliteiten die van provinciaal belang zijn. Versterking van de landschappelijke identiteiten van de uiteenlopende typen van gebieden, ondermeer door nieuwe economische dragers binnen vrijkomende agrarische bebouwing, staat hier centraal en is van provinciaal belang. In P6 "Plattelandskernen" zijn de ontwikkelingen en transformatie van woonwijken en werklocaties van provinciaal belang. In Zuid-Limburg is er geen ruimte voor ontwikkelingen buiten de contouren. Met P7 "corridor" zijn een aantal (internationale wegen gemarkeerd, waarvoor voldoende ruimte aan weerszijden gereserveerd dient te blijven zowel binnen als buiten stadsregio's en plattelandskernen. Voor P9 "stedelijke bebouwing" en P8 "stedelijke ontwikkelingszone" wordt veel ruimte en verantwoordelijkheid gelaten aan de gemeenten. De ontwikkeling en transformatie van de woningvoorraad en de werklocaties zijn echter óók van provinciaal belang. Samenvattend kan gesteld worden dat de provincie Limburg feitelijk het gehele buitengebied als provinciaal belang aanmerkt en daarmee dus de regie wil behouden op ontwikkelingen in het buitengebied. Nationaal Landschap en rijksbufferzones Binnen de contouren van de op de POL-perspectievenkaart aangeduide plattelandskernen (Spaubeek en Groot Genhout, zie bijlage) is nieuwbouw nog uitsluitend vervangende nieuwbouw, een en ander samenhangend met de woningvoorraadontwikkeling in geheel Zuid-Limburg. Er kunnen buiten de contouren aansluitend aan bestaande linten en clusters in de periode nog maximaal 50 woningen worden gerealiseerd in het kader van het Kwaliteitsmenu Limburg. Samenvattend blijkt dat middels de maximalisering van 50 woningen de komende 20 jaar (voor 20 gemeenten in Zuid-Limburg) nog slechts zeer beperkt gebouwd kan worden in het buitengebied van Beek. Binnen de gemeente zijn echter lopende initiatieven die reeds een grote aanspraak doen op het maximaal aantal woningen. Een voorbeeld is de gebiedsontwikkeling rondom Spaubeek. Hierbij wordt voorzien in een duurzame afronding van de kern Spaubeek middels de realisatie van een exclusief woonmilieu. Een ander voorbeeld is de verplaatsing van Betonfabriek Gelissen in combinatie met VORm. Financiering van die verplaatsing zou voor een deel moeten geschieden door woningbouw op die locatie of elders buiten de contouren van de Plattelandskernen. Tegenover die woningbouw zal staan dat de bedrijfslocatie vrijkomt als nieuw natuurgebied of als landbouwgebied. Momenteel loopt er een provinciaal haalbaarheidsonderzoek om te bezien of verplaatsing mogelijk is. Dit onderstreept het belang van de provincie in het genoemde project. Derhalve adviseren wij de provincie voor te stellen buiten het contin-

4 gent van 50 woningen ook woningbouw toe te staan als daar compensatie in natuurontwikkeling of landbouw tegenover staat, waarbij de woningbouw moet voldoen aan de voorwaarden uit het kwaliteitsmenu. Gebiedsontwikkeling De Provincie gaat meer de rol oppakken van opdrachtnemer van het Rijk en gezamenlijke opdrachtgever in de regio als het gaat om visievorming, regie op planvoorbereiding en planuitvoering en toezicht hierop. Het accent ligt hierbij op gebiedsontwikkeling, waarbij sprake is varr een multifunctionele opgave, en er meerdere actoren in het geding zijn. Er wordt een meer sturende en coördinerende rolopvatting gekozen met betrekking tot de ontwikkeling en transformatie van de voorraad aan woninggebieden en werklocaties van stadsregio's en plattelandskernen. De provincie wil actief bijdragen aan de duurzame ontwikkeling van de kwaliteitsregio Limburg en de eigen verantwoordelijkheid nemen voor het realiseren van de provinciale belangen. Wat de gevolgen hiervan zijn voor Beek is nog niet bekend. Kwaliteitsmenu In de afgelopen jaren zijn er toegespitst op specifieke sectoren of situaties meerdere beleidsregels ontwikkeld, waarbij ruimtelijke ontwikkelingen, mits deze na planologisch afweging (ja, mits of nee, tenzij) als aanvaardbaar zijn beoordeeld, niet alleen goed landschappelijk moeten worden ingepast, maar tevens gepaard gaan met het versterken van de kwaliteit van de omgeving. Gemeenschappelijk kenmerk is dat ze allen een kwaliteitsverbetering van het buitengebied tot doel hebben, uitgaan van compensatie van verloren gaande omgevingskwaliteit en dezelfde participanten hebben: initiatiefnemer, gemeente en provincie. De verschillen tussen de regelingen hangen samen met de doelgroep (agrarisch, wonen, bedrijvigheid) en met de ingreep die plaats vindt. De regelingen worden nu samengevoegd tot één Kwaliteitsmenu Limburg. Het kwaliteitsmenu bevat verschillende modules, te weten: Nieuwe landgoederen (één hectare rood tegen tien hectare groen): Beek heeft inmiddels landgoed Broenen gerealiseerd en nog enkele landgoederen in voorbereiding. Meerdere initiatieven worden vanwege de moeilijke afzetbaarheid niet verwacht. Toerisme en recreatie (campings, bungalowparken en golfbanen): binnen de gemeente zijn vooralsnog geen initiatieven bekend. Landbouw (BOM+ bij uitbreiding kavels): sinds de invoering van de BOM+ regeling is er binnen Beek één initiatief ontwikkeld. Glastuinbouw: niet van toepassing in Zuid Limburg. Uitbreiding werklocaties (uitbreiding bedrijventerrein): niet van toepassing. Uitbreiding solitaire bedrijven: buiten de uitbreiding van Gelissen beton niet van toepassing. Overige gebouwen: maatwerk, er zijn geen initiatieven bekend. Nieuwe (solitaire) woningen (de voormalige VORm-regeling): gezien de woningbouwprestaties en het Nationaal Landschap in Beek niet meer toepasbaar. Projectmatige woningbouw in uitleggebieden: niet van toepassing in Zuid-Limburg. Gevolgen POL-aanvulling De provincie Limburg wil investeren in een aantrekkelijk woon- en leefklimaat waarbij de juiste woningen op de juiste plaats worden gerealiseerd. Dit leidt er volgens de POL-aanvulling toe dat in Zuid-Limburg de woningvoorraad met tot woningen moet afnemen, en dat op basis van het bundelingsbeleid en het Nationaal Landschap de komende 20 jaar nog maar 50 woningen door middel van kwaliteitsmenu (VAB en landgoederen) gerealiseerd mogen worden in het buitengebied. De VORmregeling mag hiervoor niet meer gebruikt worden. Verder heeft de provincie binnen elk perspectief uit het provinciaal omgevingsplan aangegeven wat haar belang. Hieruit blijkt dat feitelijk niet zonder medewerking/goedkeuring van de provincie plannen geïnitieerd kunnen worden. Wanneer hiervan wordt afgeweken kan de provincie dus middels een reactieve aanwijzing ingrijpen. De provincie controleert in ieder geval ontwikkelingen op de woningmarkt en in het buitengebied. Hiertoe willen ze in ieder geval de harde woningbouwplancapaciteit terugdringen. Concluderend kan dus gesteld worden dat er in het buitengebied (Nationaal Landschap) vanwege de ontwerp POL-aanvulling geen bouwmogelijkheden meer zijn. Voor onze gemeente kan dit negatieve gevolgen hebben voor een aantal projecten: 1. Gebiedsontwikkelingen (verplaatsing betonfabriek Gelissen en afronding van de kern Spaubeek); 2. Rood voor Groen projecten (ontwikkeling Landgoed Kelmond en Landgoed Spaubeek); 3. Incidentele VORm-projecten (zoals bouwplan aan de Grootgenhouterstraat van dhr. Sieben en de twee bouwplannen in Kelmond van de heer Baggen).

5 Initiatieven binnen de gemeente De POL-aanvulling "Verstedelijking, gebiedsontwikkeling en kwaliteitsverbetering" gaat op 24 juni 2009 in procedure maar is nog niet vastgesteld. De provincie Limburg anticipeert echter wel al op de nieuwe POL-aanvulling. Dit betekent dat de provincie Limburg o.a. nieuwe woningbouwinitiatieven (in het buitengebied) aan zal houden tot het moment van vaststelling. Binnen de gemeente Beek zijn echter in het buitengebied woningbouwinitiatieven ingediend waarover besluitvorming gewenst is. Daarom worden de volgende actiepunten, vooruitlopend op de vaststelling van de POL-aanvulling, geadviseerd: 1. Bouwplannen die reeds zijn ingediend bij de provinciale Commissie Kwaliteit (en vooralsnog worden aangehouden door de provincie) nogmaals aanhangig maken bij de provincie (o.a. twee woningbouwprojecten van dhr. Baggen in Kelmond); 2. Nieuwe bouwplannen waaraan door het college principemedewerking is verleend (o.a. bouwplan Sieben aan de Grootgenhouterstraat) alsnog indienen bij de provincie maar wel de initiatiefnemers wijzen op de mogelijke consequenties van de POL-aanvulling; Bestuurlijke bijzonderheden. Het voorstel is besproken met de portefeuillehouder. Verder is de ontwerp POL-aanvulling reeds besproken tijdens de themasessie voor het college op 12 mei Tijdens de themasessie is aangegeven dat de POL-aanvulling een bedreiging kan vormen voor ontwikkelingen binnen de gemeente (zoals afronding van de kern Spaubeek). Tijdens de themasessie is aangegeven dat actie richting de provincie ondernomen dient te worden. 4. Financiële gevolgen. Dit voorstel heeft geen financiële gevolgen. Perspectievenkaart POL2006

6 m,. y '3*', * -.'^ "-- ' e -r: - -':- t - ^^ ^r {'-' v '~ >