Nota voor Dagelijks Bestuur

Transcriptie

1 Nota voor Dagelijks Bestuur Van : Freke Kerkvliet Datum 13 augustus 2008 : Onderwerp : Verruiming en harmonisering minimaregelingen Advies : Instemmen met voorstel 1 t/m 6 Budget Grootbk. nr.: Par. controller: Par. directeur: voorzitter, mevr. Verhagen mevr. Schrama dhr. De Best secretaris, dhr. Kingma Conform. Advies Bespr. Opmerkingen Besluit: Algemeen Bestuur: Niet van toepassing Ter kennisname Behandelen Nr.: d.d.: Nr.: d.d.: Aanleiding De afgelopen jaren is geconstateerd dat er sprake is van onderbesteding van het budget bijzondere bijstand. Oorzaak van de onderbesteding is dat er te weinig gebruik wordt gemaakt van allerhande regelingen voor mensen met een minimum inkomen (110% van de voor hen geldende bijstandsnorm). In de Kadernota (vastgesteld door het Algemeen bestuur op 31 januari 2006) is dan ook opgenomen dat de ISDR zich tot doel stelt het niet-gebruik van voorzieningen terug te dringen. Oorzaak van het niet-gebruik is over het algemeen de onbekendheid met de voorzieningen. Het gaat dan voornamelijk om de doelgroep die geen uitkering ontvangt van de ISDR. Om niet-gebruik terug te dringen zal dus deze groep in beeld moeten worden gebracht. Dit gebeurt via het lopende IPW-project, waar de pilot met de bestandsuitwisseling Belastingdienst deel van uitmaakt. De opdracht van het algemeen bestuur is inmiddels uitgebreid met het verzoek om onderzoek te doen naar mogelijkheden om de bestaande minimaregelingen te verruimen. In deze notitie zal eerst worden ingegaan op de regeling die de ISDR thans heeft. Daarna volgt een vergelijking met de twee buurgemeenten Alphen aan den Rijn en 1

2 Alkemade. Vervolgens wordt een inventarisatie gemaakt van regelingen die bij de ISDR uitgebreid dan wel aangepast kunnen worden. Beleid tot nu toe De ISDR kent momenteel de volgende minimaregelingen: Regeling chronisch zieken, gehandicapten en ouderen; Bijdrageregeling voor sport en culturele activiteiten; Eenmalige bijdrage schoolkosten voortgezet onderwijs; Bijdrageregeling aanschaf duurzame gebruiksartikelen; Collectieve aanvullende ziektekostenverzekering. Om in aanmerking te komen voor bovengenoemde regelingen mag het gezinsinkomen niet hoger zijn dan 110% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm. Vergelijking minimaregelingen buurgemeenten Om te bekijken hoe ruimhartig de ISDR is ten opzichte van omliggende gemeenten is een vergelijking gemaakt met de buurgemeenten Alkemade en Alphen aan den Rijn (zie bijlage). Uit de vergelijking komen een aantal verschillen naar voren welke voor de ISDR aanleiding kunnen zijn om het huidige beleid aan te passen dan wel uit te breiden. Inkomensgrens Om in aanmerking te komen voor de minimaregelingen en individuele bijzondere bijstand moet men in de gemeente Alphen aan den Rijn en bij de ISDR een gezinsinkomen hebben dat niet hoger is dan 110% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm. In de gemeente Alkemade ligt de inkomensgrens hoger. Daar komt men in aanmerking voor bijzondere bijstand met een inkomen dat niet hoger is dan 120% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm. In Alkemade is de reikwijdte van minimaregelingen dus groter. Ook de huishoudens met een inkomen dat tussen de 110% en 120% van de bijstandsnorm komen hier in aanmerking voor de minimaregelingen en de individuele bijzondere bijstand. Regeling chronisch zieken, gehandicapten en ouderen De gemeente Alphen aan den Rijn kent naast de regeling voor chronisch zieken, gehandicapten en ouderen nog een aparte regeling voor ouderen. De gemeente Alkemade en de ISDR hebben hiervoor één regeling. Zowel Alphen aan den Rijn als Alkemade kennen twee verschillende bedragen voor alleenstaande (ouders) en gehuwden. De ISDR heeft hier bewust niet voor gekozen. Gezien de kostensoort zijn de kosten die gemaakt worden door gehuwden niet hoger dan die van alleenstaanden. Het gaat hier om de zogenaamde verborgen kosten. Dit zijn de kosten voor extra klusjes in en om de woning, een bloemetje voor de mantelzorger, lidmaatschap van een belangenvereniging etc. Deze kosten zijn voor een echtpaar niet hoger dan voor de alleenstaande (ouder). Voor de meerkosten van bijvoorbeeld een noodzakelijk dieet of de kosten vanwege extra kledingslijtage door rolstoelgebruik kan men bij de ISDR (naast deze regeling) een beroep doen op de individuele bijzondere bijstand. Deze kosten zijn gebonden aan één persoon en kunnen per persoon ook verschillen. Laatstgenoemde kosten vallen bij de twee buurgemeenten onder de bijdrageregeling voor chronisch zieken, gehandicapten en ouderen. 2

3 Regeling sport en cultuur Ten opzichte van Alphen den Rijn heeft de ISDR een gunstige regeling. In Alphen aan den Rijn geldt deze regeling alleen voor thuiswonende kinderen tot 18 jaar. Bij ISDR komen ook (alleenstaande) volwassenen in aanmerking voor de bijdrage. Dit is ook het geval in de gemeente Alkemade. In Alkemade ligt het bedrag per gezinslid echter op 100,00 per jaar terwijl dit bij de ISDR 87,00 per gezinslid per jaar is. Indirecte schoolkosten Zowel de ISDR als de gemeente Alphen aan den Rijn kennen een éénmalige bijdrage voor kinderen die van het basisonderwijs naar het voortgezet onderwijs gaan. In de gemeente Alphen aan den Rijn bedraagt deze éénmalige bijdrage 150,00. Bij de ISDR is dit bedrag maximaal 230,00. De gemeente Alphen aan den Rijn verstrekt daarnaast nog jaarlijks een bedrag van 75,00 per jaar per kind en Alkemade verstrekt 75 per kind per schooljaar voor kinderen van 7 tot 11 jaar. Voor kinderen van 12 tot 17 jaar wordt jaarlijks een bedrag van 150,00 verstrekt. PC-regeling schoolgaande kinderen Zowel de gemeente Alkemade als de gemeente Alphen aan den Rijn kennen een regeling voor de aanschaf van een computer. In beide gemeenten is de aanspraak op de regeling gekoppeld aan het hebben van minderjarige schoolgaande kinderen. Alkemade verstrekt eveneens een bijdrage in de aanschafkosten wanneer een computer noodzakelijk is in het kader van scholing of een re-integratietraject. De ISDR kent geen specifieke regeling voor de aanschaf van een computer. De computer is wel opgenomen in de regeling duurzame gebruiksgoederen van de ISDR en is eveneens gekoppeld aan minderjarige schoolgaande kinderen. Wanneer een computer noodzakelijk is in het kader van scholing of een reintegratietraject worden deze kosten door de ISDR gefinancierd uit het Werk-deel. Schoolzwemmen Alleen de gemeente Alphen aan den Rijn kent een bijdrageregeling voor schoolzwemmen. Regeling duurzame gebruiksgoederen Op dit gebied heeft de ISDR een royaler beleid dan de gemeente Alphen aan den Rijn. De gemeente Alkemade kent géén regeling voor duurzame gebruiksgoederen. In Alkemade dient de klant te reserveren of een lening af te sluiten bij de (Stads)bank. In het uiterste geval verstrekt de gemeente een renteloze lening (als de eerstgenoemde mogelijkheden niet aan de orde zijn). Kwijtscheldingsbeleid gemeentelijke belastingen Alphen aan den Rijn kent een ruim kwijtscheldingsbeleid voor huishoudens met een laag inkomen. Onder andere komt de hondenbelasting voor de eerste hond voor kwijtschelding in aanmerking. Een ruim kwijtscheldingsbeleid voor de gemeentelijke belastingen vormt ook een belangrijk (maar vaak vergeten!) onderdeel van armoedebestrijding en armoedebeleid. Op dit terrein ligt de bal bij de gemeenten en niet bij de ISDR. 3

4 Voorstellen voor verruiming/aanpassing van de minimaregelingen van de ISDR Uit de vergelijking met de twee buurgemeenten blijkt dat de ISDR er niet slecht uitspringt maar dat op een aantal punten het beleid verruimd kan worden dan wel de bedragen, waar deze bij de ISDR lager zijn dan bij de buurgemeenten, bij te stellen naar boven. Met het oog op de toekomstige samenvoeging van de gemeente Jacobswoude en Alkemade tot de nieuwe gemeente Kaag en Braassem is het wenselijk het beleid voor beide gemeenten alvast zoveel mogelijk op elkaar af te stemmen. Naar aanleiding van de vergelijking kan de ISDR haar minimabeleid op de volgende punten verruimen c.q. aanpassen. Inkomensgrens Door het optrekken van de inkomensgrens van 110% naar 120% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm wordt de groep die aanspraak kan maken op de minimaregelingen verruimd. Voorstel 1: De inkomensgrens vooralsnog handhaven op 110%. Met de toetreding van de nieuwe gemeente Kaag en Braassem per de inkomensgrens aan laten sluiten bij die van de huidige gemeente Alkemade. De gemeente Alkemade kent een inkomensgrens van 120% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm. Hiervoor ontvangt u eind 2008 een apart voorstel. Regeling chronische zieken, gehandicapten en ouderen De ISDR heeft net als Alkemade één regeling voor chronische zieken, gehandicapten én ouderen. De gemeente Alkmade kent echter twee verschillende bedragen voor alleenstaande (ouders) en gehuwden van resp. 220 en 300 per huishouden per jaar. De ISDR kent één bedrag ( 200) per jaar per huishouden. Voorstel 2: Huidige regeling vooralsnog handhaven. In het kader van de (gedeeltelijke) toetreding van de nieuwe gemeente Kaag en Braassem tot de ISDR zal in de werkgroep WWB bekeken worden op welke wijze deze regeling van de ISDR en de gemeente Alkemade tot één regeling kan worden samengesmolten. Eind 2008 ontvangt u hierover een voorstel. Regeling sport en cultuur: De gemeente Alkemade kent een bijdrage van 100 per jaar per gezinslid. Bij de ISDR bedraagt de bijdrage 87 per jaar per gezinslid. De doelgroep voor deze regeling is bij de ISDR en de gemeente Alkemade nagenoeg gelijk (uiteraard wel met het verschil van % grens). Aangezien de contributie voor bijvoorbeeld een voetbalvereniging gemiddeld rond de 100 per jaar ligt kan gesteld worden dat 87 per jaar per gezinslid een krap bedrag is. In het kader van de (gedeeltelijke) toetreding van de nieuwe gemeente Kaag en Braassem tot de ISDR is het aan te bevelen het beleid waar mogelijk alvast af te 4

5 stemmen en de hoogte van de tegemoetkoming voor sport en cultuur eveneens vast te stellen op 100,00 per gezinslid. Voorstel 3: Per de bijdrageregeling voor sport en cultuur vaststellen op 100 per gezinslid per jaar. Productkosten: het is niet inzichtelijk hoeveel aanvragen voor de bijdrage voor sport en cultuur in 2007 zijn ingediend. Voor deze aanvragen wordt geen apart werkproces aangemaakt. In 2007 zijn er 202 aanvragen ingediend voor de minimaregelingen, hieronder vallen naast de bijdrage voor sport en cultuur ook de duurzame gebruiksgoederen én de bijdrage voor kinderen die naar het voortgezet onderwijs gaan. Met een stijging van 13,00 per jaar per gezinslid zal de stijging van de kosten vanaf 2009 naar verwachting zeer gering zijn. Uitvoeringskosten: er zijn geen extra uitvoeringskosten. Vorm van bijstand Omdat de kosten van sport en cultuur heel divers zijn (van museumjaarkaart tot lidmaatschap van een sportvereniging) is het ondoelmatig om deze in natura te verstrekken. Waar mogelijk zullen de kosten rechtstreeks betaald worden aan de sportclub of vereniging. Datum inwerkingtreding: 1oktober 2008 Indirecte schoolkosten: De éénmalige bijdrage bij overgang van basisonderwijs naar voortgezet onderwijs ligt bij de ISDR 80 hoger dan bij de twee buurgemeenten. De ISDR kent echter geen bijdrage voor indirecte schoolkosten tijdens het schooljaar. Voorstel 4: Huidige bijdrageregeling handhaven. Daarnaast bijzondere bijstand verstrekken voor indirecte schoolkosten zoals excursies, schoolreisjes, werkweken etc. ten behoeve van minderjarige schoolgaande kinderen vanaf 7 jaar. De hoogte van de bijzondere bijstand baseren op de werkelijke kosten, doch maximaal 200,-- per kind per schooljaar. Vorm van bijstand In natura, de kosten worden rechtstreeks betaald aan de betreffende school. Datum inwerkingtreding: 1 oktober 2008 Computerregeling: De ISDR heeft momenteel geen aparte regeling voor de kosten van de aanschaf van een computer voor schoolgaande kinderen. De computer is momenteel opgenomen in de regeling voor duurzame gebruiksgoederen. Dit betekent dat wanneer een gezin gebruik gemaakt heeft van de regeling voor de aanschaf van een computer er voor dat jaar geen ruimte meer is voor bijvoorbeeld de vervanging van de wasmachine of koelkast. Dit maakt het wenselijk om voor de aanschaf van 5

6 een computer een aparte regeling in het leven te roepen. Dit sluit tevens aan bij de wens van staatssecretaris Aboutaleb om meer te doen bij de ondersteuning van kinderen, die uit een gezin met een bijstandsuitkering komen. 6

7 Voorstel 5: Aparte regeling treffen voor de aanschafkosten van een computer voor minderjarige schoolgaande kinderen vanaf 8 jaar. De hoogte van de bijdrage vaststellen op maximaal 700,00 per gezin per vier jaar. Dit is een redelijke afschrijvingstermijn voor een PC. De verstrekking van een computer in het kader van scholing of een reintegratietraject valt onder het Werk-deel en hoeft derhalve niet gefinancierd te worden uit de bijzondere bijstand. Productkosten: Binnen de ISDR gemeenten zijn er huishoudens met een laag inkomen én kinderen. Er vanuit gaande dat de helft van de huishoudens (380 het eerste jaar) een beroep doet op de regeling houdt dit een stijging in van de productkosten voor 2009 van in totaal ,00. Per gemeente betekent dit het volgende: Nieuwkoop 345:2=172,5 huishoudens x 700 = Jacobswoude 149:2= 74,5 huishoudens Rijnwoude 267:2=133,5 huishoudens Uitvoeringskosten: Naast de productkosten dient rekening te worden gehouden met de bijkomende uitvoeringskosten. Een gemiddelde aanvraag neemt ongeveer 1,5 uur in beslag (van binnenkomst tot archivering). Het gemiddelde uurloon ligt op 63,66 (productbegroting 2008). Dit betekent dat de afhandeling van een aanvraag gemiddeld 95,45 kost. Wanneer er vanuit gegaan wordt dat de helft van de doelgroep in 2009 een aanvraag indient dan bedragen de uitvoeringskosten in 2009 ongeveer (380 x 95,45). Omdat eenmaal in de vier jaar aanspraak gemaakt kan worden op de bijdrage regeling zal het aantal aanvragen na het eerste jaar afnemen. Vier jaar later is dan mogelijk weer tijdelijk een toename van het aantal aanvragen te verwachten. Voor de productkosten betekent dit dat verwacht mag worden dat genoemd bedrag van over vier jaar wordt uitgesmeerd. Vorm en betaling bijzondere bijstand De bijstand wordt in natura en om niet verstrekt Datum inwerkingtreding: 1 januari Deze datum wijkt af van de ingangsdatum van voorstel 3 en 4. Om te voorkomen dat de bijstand voor andere zaken kan worden aangewend heeft de staatssecretaris bepaald dat de bijstand alleen in natura en niet als geldbedrag aan de ouders mag worden uitgekeerd (tenzij aannemelijk kan worden gemaakt dat het ondoelmatig is om een voorziening in natura te verstrekken). Alvorens de computerregeling in werking te laten treden moet eerst bekeken worden op welke wijze de verstrekking het eenvoudigst plaats kan vinden (keuze en afspraken met leverancier). 1 Bron: De Rijnstreek in Cijfers

8 Schoolzwemmen: Op dit punt kan de gemeente zelf een bijdrage leveren aan armoedebestrijding door haar onderwijsbeleid aan te passen. Door schoolzwemmen (plus eventueel vervoer naar het zwembad) te subsidiëren hoeven ouders met een laag inkomen geen beroep te doen op de bijstand. De gemeente betaalt zelf rechtstreeks aan de school en niet via de ISDR. De ouders hoeven geen aanvraag in te dienen en de ISDR heeft geen extra uitvoeringkosten. Voorstel 6: Vooralsnog de kosten voor schoolzwemmen niet op nemen als minimaregeling. Kwijtscheldingsbeleid gemeentelijke belastingen: Ook hier geldt dat de gemeenten zelf veel kunnen betekenen op het gebied van armoedebeleid door het gemeentelijke kwijtscheldingsbeleid te verruimen en/of door voor bepaalde groepen de kwijtschelding ambtshalve te laten plaatsvinden. Op dit punt is geen taak weggelegd voor de ISDR. Samenvatting en voorstel Uit de vergelijking met de twee buurgemeenten blijkt dat de ISDR er niet slecht uitspringt maar dat op een aantal punten het beleid verruimd kan worden dan wel bedragen, waar deze bij de ISDR lager zijn dan bij de buurgemeenten, naar boven bijgesteld kunnen worden. Naar aanleiding van de vergelijking kan de ISDR haar minimabeleid op de volgende punten verruimen/aanpassen: Verhoging van de jaarlijkse bijdrage voor sport en cultuur van 87 per gezinslid naar 100 per gezinslid. Regeling indirecte schoolkosten uitbreiden door bijstand te verlenen voor indirecte schoolkosten voor minderjarige schoolgaande kinderen vanaf 7 jaar. De bijdrage vaststellen op de werkelijk kosten tot maximaal 200 per kind per schooljaar. Invoering van een bijdrageregeling voor de aanschaf van een computer. De hoogte van de bijdrage vaststellen op maximaal 700,00 per vier jaar. Naar aanleiding van de vergelijking is het wenselijk de volgende regelingen vooralsnog niet in te voeren dan wel aan te passen: Inkomensgrens Met de toetreding van de nieuwe gemeente Kaag en Braassem per de inkomensgrens aan laten sluiten bij de inkomensgrens van de gemeente Alkemade. De gemeente Alkemade kent een inkomensgrens van 120% van de van toepassing zijnde bijstandsnorm. Regeling chronisch zieken, gehandicapten en ouderen In het kader van de (gedeeltelijke) toetreding van de nieuwe gemeente Kaag en Braassem tot de ISDR zal in de werkgroep WWB bekeken worden op welke wijze de regeling van de ISDR en de gemeente Alkemade tot één regeling kan worden samengesmolten. Bijdrage regeling schoolzwemmen: Hierin kunnen de gemeenten rechtstreeks voorzien door de scholen middelen te verstrekken voor schoolzwemmen. 8

9 Uitvoeringsplan inclusief communicatie Week 36 Behandeling MT Week 37 Vaststelling door DB op 8 september 2008 Week 38/39 Informeren consulenten Werk & Inkomen en Zorg tijdens werkoverleg Publicatie Witte Weekblad en Rijnwoude Koerier via een persbericht Informeren WWB-klanten over wijzigingen Wijzigingen opnemen in Handboek Schulinck Kosten, baten en dekking Wanneer u instemt met bovengenoemde voorstellen zullen de productkosten voor de bijzondere bijstand stijgen. Voor 2008 zal de kostenstijging nog gering zijn. Voor 2009 hebben genoemde voorstellen een begrotingswijziging tot gevolg. Omdat het hier gaat om jaarlijks terugkerende kosten zullen deze kosten structureel moeten worden opgenomen in de begroting. Naast de stijging van de productkosten zullen dan ook de uitvoeringskosten vanaf 2009 (structureel) opgenomen moet worden in de begroting. Voor het bestrijden van armoede (en het terugdringen van het aantal huishoudens met problematische schulden) heeft het kabinet een bedrag oplopend tot 80 miljoen beschikbaar gesteld. Bestrijding armoede en terugdringing schulden (preventief) mln mln mln mln. Naast bovengenoemde bedragen krijgen gemeenten in 2008 en 2009 via de algemene uitkering jaarlijks 40 miljoen euro extra voor bijzondere bijstand ter bestrijding van armoede bij kinderen. Deze 40 miljoen betekent per gemeente het volgende : Jacobswoude Nieuwkoop Rijnwoude Totaal