Open zenuw: medicalisering van verslaafden en gedragsgestoorden.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Open zenuw: medicalisering van verslaafden en gedragsgestoorden."

Transcriptie

1 KRANT VAN DE VERENIGING VAN VRIENDEN VAN DRUGVRIJE PROGRAMMA S winter Therapeutise Gemeenschappen voor Verslaafden -Addiction Therapeutic Communities-ATC s - konden in het verleden in de discussie niet meekomen door ontbrekende onderzoeksdata, maar dit verandert, buiten Nederland. (International Journal of Therapeutic Communities Quarterly, Binnenlands Bestuur, de krant van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, noemt dat 1 jaar gevangenis de belastingbetaler euro =bruto kost ( ). SZW Staatssecretaris Ahmed Aboutaleb en sinds november Jetta Klijnsma zijn aan het berekenen wat de kosten exact zijn van re-integratie per persoon. Niemand heeft daarbij de expliciete vraag gesteld wat zoal de behandeling van een verslaafde kost, inclusief het element re-integratie. Zorgkosten ontsporen, Raad van de Volksgezondheid en Zorg (RVZ) Open zenuw: medicalisering van verslaafden en gedragsgestoorden. In deze kredietcrisis krijgen we een onthutsend beeld van de werkwijzen bij banken: afwezig toezicht, wegkijken van problemen, aanbod van risicovolle producten. Laten we dit beeld eens doortrekken naar de Verslavingszorg en de Dienst Justitiele Inrichtingen, onderdeel van Justitie. Verslavingsinstandhoudend programmaaanbod tegenover strikt op abstinentie gericht aanbod. Clienten als patienten bij alles geholpen + hulpeloos na de behandeling versus het [buiten Nederland breed gebruikte] drugvrije family-tg model, waarin de jongere bewoners van oudere leren verantwoordelijkheden te dragen. Geen behandelaanbod tijdens 2 jaar ISD aan veelplegers of een degelijke gedrags- en verslavingsbehandeling, doorlopend na het verlaten van de PI. Medicalisering van verslaafden versus stevige gedragsinterventies, icm abstinentie. Naar binnen gericht: bij ons is alles beter of actief kijkend bij buitenlandse voorbeelden en collega s? Verslavingszorg en Justitie zelf oorzaak van massale penitentiaire terugval, 70% binnen twee jaar % van de gevangenen is verslaafd. Bron: TG De Kiem, Gavere, België Europese politieke agenda s De afgelopen 20 jaar zijn massaal chemische middelen en kortlopende programma s als keuze behandeling in verslavingszorg ingezet. Goedkoop; maar grotendeels verslavings- en recidive-instandhoudend. Nu vullen misbruik van drugs en alcohol de Europese politieke agenda s en vragen politici zich af of de huidige behandelwijzen niet beter kunnen. Verslaving: ziekte of aangeleerd gedrag? Verslaving is een hersenziekte, zeggen de verslavingszorg-instellingen; de client heeft geen eigen wil. Nee, zeggen de Moedige Moeders uit Volendam: Ziek? OK, maar alle verantwoordelijkheid ligt bij de verslaafden zelf. Ziekte? Nee zegt Chip Huisman van ASSR-in Psy, oktober Een ziekte is per definitie onvrijwillig en valt niet af te leren. Behandeling is gebaseerd op psychologische uitgangspunten. Dus is verslaving [aangeleerd] gedrag. Geen eigen wil? Nee, zeggen WIJ bij de Vrienden Drugvrije Programma s: kijk ook naar de wereldwijd bestaande groepen van Alcohol Anonymous, Cocaine Anonymous, Gambling Anonymous, waarin (ex-)verslaafden door met elkaar te praten jaren abstinent blijven en maatschappelijk functioneren. Waarom houdt de Nederlandse verslavingszorg dan vast aan ziekte-geen wil, met steeds minder abstinente en kortere programma s? Het lijkt een uitgekookte strategie, passend in Verslavingszorg als big business, in de markteconomie: we medicaliseren de patient, waardoor hij/zij levenslange melkkoe is. Onderklasse of aanpak open zenuw gedragsstoornis Terugval is onze business. Een knappe jongen die bestuurders hierover op hun vingers tikt. Daarin passen tevens uitspraken als afkicken of onthouding zijn al lang niet meer het ultieme streven binnen de klinische verslavingszorg. In plaats daarvan Upward Mobility. Maar UM heeft veel weg van pappen en nathouden, omdat de client niet abstinent is bij het beeindigen van de behandeling. afkicken of onthouding zijn al lang niet meer het ultieme streven binnen de klinische verslavingszorg -terugval is onze business Links of rechtsom vormt dit de basis voor blijvende criminaliteit, voor de 70% PI-terugval, binnen 24 maanden; cijfers die al sinds 2005 feit zijn. Upward Mobility zonder nastreving van abstinentie staat ook haaks op het Veiligheidsbeleid, haaks op de jacht op terroristen sinds september 2001 of feitelijk op de jacht op de georganiseerde misdaad, die al geruime tijd de bovenwereld heeft bereikt. Upward Mobility zonder nastreving van abstinentie resulteert in steeds meer onderklasse die de probleemwijken bevolken. Steeds meer, ipv steeds minder, haaks op de inspannningen van Minister Wonen, Werken, Integratie Ella Vogelaar/Eberhard Van der Laan. Bron: Beelden aan zee Transparantie, cijfers, ethiek Jaren achter elkaar vroegen wij de voorlopers van de Parnassia Bavo Groep naar de resultaten van succes, cijfers per jaar, per klinisch programma. Toch geen vreemde vragen? Maar er kwamen nooit antwoorden. Evenmin kwam antwoord op wat succes is. (bijvoorbeeld 5 jaar clean zonder aanraking met Politie, Justitie). Wel de expliciete opmerking dat we hierover verder onze mond moesten dicht houden. Ongehoord vond en vind ik dat!! Ook het lid van RvB van PBG, en directeur van Brijder Verslavingszorg en Palier, GJ Vos reageerde domweg niet ondanks verzoek en rapellen, en de toezegging van zijn secretaresse, sinds 9 juli 08 op het redactionele stuk van De Vriend, zomer cijfers van Banenconsulent Verslavingszorg Hierbij krijgt slechts 1/3 van de 258 clienten na behandeling een betaalde baan en de rest vrijwilligerswerk (met behoud van uitkering strijdig met de eisen van Sociale Zaken-Werkgelegenheid). Extra zuur daarbij de opmerking: ook veelal geen vrijwilligerswerk vanwege ontbrekende verklaring van goed gedrag. De Verslavingszorg weet als geen ander dat als client niet-abstinent is na de behandeling en zonder werk, dit een pijlsnelle terugval betekent in drugs en criminaliteit. Hoe ethies is de verslavingszorg hier dan al geruime tijd bezig? Tegelijkertijd is dit ernstige minachting naar de belastingsbetaler, want dit betekent bewust dweilen met de kraan open (zie het advies van RVG , bovenaan). Ik zie dit als het tegenovergestelde van verantwoord ondernemen door de leiding van de Parnassia Bavo Groep, in dit onderdeel. Justitie, reclassering, verslaving Veelplegers worden voor twee jaar opgeborgen in de gevangenis, Penitentiaire Instelling (ISD-maatregel). Wordt daar serieus aan verslavingszorg en aan gedragsverbetering gedaan? Zijn de nazorg en het reintegratieprocessen prima geregeld? Nee! Lees ook pg 7: SCP rapport Sociale Veiligheid Ontsleuteld. Idem het advies van de Raad voor de Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming, (De Vriend, zomer 2007). De reclassering(3 organisaties) werkte geruime tijd niet afdoende [nu in de centrifuge, volgens Staatssecretaris van Justitie, Albayrak (Binnenlands Bestuur )]. Bijzonder hoogleraar Reclassering, Peter van der Laan, noemt ontbrekend onderzoek in het reclasseringsveld - wetenschappelijke onderbouwing van strafrechterlijke interventies en effecten van reclasserings bemoeienissen (BB5.9.08). Oplossingen doorbreken massale terugval Stop het gedogen. Sluit de coffeeshops. Bij dweilen hoort de kraan dicht. De privacy-wetgeving is veruit doorgeschoten: dus minder privacy waar het het behandelsucces en de reintegratie stoort. - Gevangenissen drugvrij*. Stopzetten van verslavingsinstandhoudende programma s, idem de groteske supply van slaap en kalmeringsmiddelen aan clienten. Minister Klink: heroverweeg het Methadon-plan uit 2005 voor maximalisatie methadon (kostbaar pamperen heet dat). Ipdv meer drang en dwang en afbouw naar 0-druppels + nazorg + reintegratie + werk. Betaald werk voor ex-verslaafden en voor psychiatrische patienten (zie ook Psy, december 2007-Nederland investeert nauwelijks in herstel psychiatrie, verslavingszorg). Kijk ook naar oplossingen in het het buitenland: lees pg 2-5. *(Opmerkelijke uitspraak in Psy, december nr.11, pg19 kopje gevangenissen drugvrij : Verslavingszorg stelt: het gevangenisklimaat is gebaat bij gereguleerde drugshandel...) Alfred Lagerweij

2 DE VRIEND Zesmaandelijkse krant, uitgegeven door de Vriendenvereniging van Drugvrije Programma s (VVDP) (opgericht 1974). Doelstelling van de vereniging is: ondersteuning van ex-verslaafden en staf, van de op abstinentie gerichte verslavings- en forensische & intensieve herstelprogramma s van de Parnassia Bavo Groep en aan hen gerelateerde organisaties. Inschrijfnummer van de Kamer van koophandel: Lay-out: Bert Aarts Druk: Bestenzet, b.v. Zoetermeer Foto s: A. Polak Redactie adres: Frans Halsplantsoen 119, 2251 XD Voorschoten ablagerweij@yahoo.com Bestuur: Martien Kooyman (voorzitter), Alfred Lagerweij (secretaris) Paul Greymans (penningm.) Tiemen Alink (lid namens de ouders, kinderen en relaties) 2 vacatures ING nr t.n.v. de penningmeester Johan Huizingalaan 124c 1065 JE Amsterdam International journal of therapeutic communities, 2008 Artikelen gepresenteerd tijdens de 11 e EFTC conferentie, juni 2007, Llubliana, (vertaald uit het Engels), uit tijdschrift International Journal of Therapeutic Communities, voorjaar 2008 Drugvrije therapeutise gemeenschappen evidence based -gegevens en overdenking, door Marieke Autrique (Association Alcohol and other Drug problems-vad, Brussel) en anderen. Er is groeiende internationale druk op evidence-based in verslavingsbehandeling. Een Belgische studie toont dat voor verslavingszorg aanbieders en therapeuten niet altijd duidelijk weten welke methoden evidence-based zijn. Discussie omtrent het begrip evidence-based en de interventies in verslavingsbehandeling, alsmede de werkwijze en evidence based methoden in drugvrije TG s. Stay n Out [Zitten, leren en met succes weg ] Ontwikkeling 30 jaar Therapeutise Gemeenschap in de gevangenis(1977); oudste gevangenis-programma in USA, door Seep Varma en Ron Williams. Varma en Williams werken in New York Therapeutic Communities Inc., Stay n Out & Serendipity Programmes (Serendipity=kunde om zaken van waarde te vinden, op onverwachte plaatsen en door puur geluk), New York, NY 10018, USA. Geschiedenis en selectie Stay n Out begon op initiatief van de New Yorkse TG s en is sinds 1980 onafhankelijk als NYTC Inc. Ron Williams was de initiatiefnemer en sindsdien de directeur. Selectie voor het programma zijn voornamelijk first offenders met een drugsverleden-vaak jonger dan de gemiddelde PI populatie. Uitgesloten worden: sex offenders, brandstichters en geweldsmisdrijven. Start van het programma 12 maanden voor vertrek; met mogelijkheid van 6 maaanden vervroegd vrijkomen, mits minimaal 6 maanden succesvol in het programma, om deze door te brengen in een van de klinische NY verslavingsbehandelingen, buiten de PI. Voortgang gemonitored. Werk in PI, onderzoek en resultaat (Ook) hier grote weerstand vanuit Justitie dat het therapeutise werk wordt gedaan door een externe partij, waaronder voormalige verslaafden. Onder deze werkers blijkt minder ziekteverzuim en meer betrokkenheid in werk. Onderzoek van werkwijze en resultaten is uiterst belangrijk. Dit programma wordt vanaf de start-in 1977 gemonitored en geevalueerd, extern en intern. De auteurs stellen 77% succes van drugvrije gevangenen, vijf jaar na ontslag. Extra succes-elementen van Sta n Out-programma. Houden van activiteiten buiten de PI, zoals graduaties, reunies en bijeenkomsten van oud-programma-deelnemers, zijn kritische toegevoegde elementen van het succes van een therapeutise gemeenschap voor drugbehandeling in een gevangenis. Zie Make choices associated with a healthy, positive lifestyle free of crime and drugs. Ontwikkeling van kwaliteit-verbeter-netwerk voor therapeutise gemeenschappen voor verslaafden (ATC s), door Sarah Paget ea. Paget werkt in Community of Communities(CC), onderdeel van Royal College of Psychiatrists Centre for Quality Improvement, London, UK. CC is een standards based kwaliteitsverbetering netwerk voor therapeutise gemeenschappen, gebaseerd op het Royal College of Psychiatrists Centre for Quality New York Therapeutic Communities, Inc....Contributing to a Better Tomorrow! Improvement (CCQI). Het netwerk begon in TG Ley Community in Oxford, is lid van het eerste uur. Waarom werd Ley lid? a) om hun effectiviteit te kunnen aantonen in een markt van verslavingsbehandelcentra, in UK gedomineerd door voorschrijven van medicatie en korte ipv langdurende behandelprogramma s; b) door samenwerking met Britse Gevangenis Systeem en de daarbij vereiste certificering; c) voor het doorbreken uit hun isolatie, om medestanders te kunnen leren kennen. Voordeel was dat we ook andere en buitenlandse TG s konden bezoeken (Phoenix Bulgarije, an Addiction TG in Israel, Phoenix Haga, Noorwegen). Behandelprogramma veranderingen voor verslaafde bewoners met leermoeilijkheden, door Liana Gerber Bologa ea, Fuente Alamo therapy project, Aguilas, Spanje. Zwakkere begaafdheid heeft een medische, psychische of sociale achtergrond en kan leiden tot problemen in de verslavingstherapie en in de re-entry fase. De multi-disciplinaire therapie van Fuente Alamo (15-24 maanden) gaat met alle drie elementen aan de slag, met focus op learn to learn. Formele en informele benaderingen onder medische en psychologische begeleiding. Samenspel van leerstijl, motivatie en resultaat, en op de verslavingsbehandeling. Programma-aanbod: medicijnen, verpleegkunde, psychologie, pedagogie/lesgeven, muziek, kunst, sport, dans, sociale training. Doel is ontwikkeling van een verslavingsvrije persoonlijkheid, om volledig succesvol te kunnen reintegreren, qua werk, prive en sociaal. De website geeft een 90% succes-score. Gezinsbehandeling in de Therapeutise Gemeenschap: The SHIELDS Programma(1994), door Kathryn Icenhower, PhD (directeur SHIELDS, Los Angeles, California, USA). Shields is een voor USA uniek programma waarin complete gezinnen worden behandeld in een appartementencomplex met 86 units. Hier vinden alle behandelingen plaats,inclusief dat van de kinderen, het casemanagement, de leerwerktrajecten. Maximaal 45 gezinnen kunnen worden behandeld (12-24 maanden), waarna ze nog 1 jaar kunnen blijven om te leren en te implementeren. Evaluatie resultaat (5 jaar ): -81,2% voltooide deelname (nationaal gemiddeld 25%); -gezinshereniging: 85%; -gemiddelde behandelduur 646 dagen (nationaal: gemiddeld minder dan 90 dagen); -alle bewoners kregen een MVBO diploma. Integratie van leerwerktrajecten binnen het werk van de Therapeutise Gemeenschappen, door Sushma Taylor, PhD in Centre Point, residential treatment (1982) San Raphael, California, USA; Druggebruik en werkeloosheid zijn sterk met elkaar verweven. Werk is essentieel is voor een succesvol en sociaal herstel van een verslaafde. Verslaafden hebben een berg psychische, opvoedings en interpersoonlijke barrieres om aan het werk te gaan. Hulp hierbij omvat begeleiding, identificatie en ontwikkeling van het werk en training. Doel van het programma is verbeteren gezondheid, sociaal functioneren en financieel welbevinden door per bevolkingsgroep toegesneden ondersteuning. 3 fasen: 1) intensieve psycho-opvoedkundige behandeling (60-90 dagen); 2) bouwen aan reentry vaardigheden (30-60 dagen): vinden van een passende baan en start met wonen in de maatschappij; 3) terugkeer in maatschappij(30-60 dagen), met tijdschema s, peer en andersoortige ondersteuning van familie, vrienden, de kerk (dit leeft sterk in USA) en maatschappelijke organisaties. De ontwikkeling van een Fantasy Modification Programme (FMP), voor een therapeutise gemeenschap in de Grendon gevangenis, door Geraldine Akerman, senior forensies psycholoog, werkzaam in HMP gevangenis Grendon(UK) HMP gevangenis Grendon(UK) is een B-categorie PI met 230 mannelijke gevangenen, die geheel als therapeutische gemeenschap werkt. Een TG in een PI geeft de mogelijkheid van het zichtbaar maken van uiteenlopend gedrag, teneinde verbetering en verandering mogelijk te maken. Grendon heeft vijf gemeenschappen, een voor intake en nadere beoordeling; in 4 afdelingen wonen mannen 1,5-3 jaar en krijgen intensieve therapie. De G-afdeling is voor mensen met een sexueel getinte misdragingen. Akerman beschrijft het Fantasy Modification Programme (FMP) om overtreders te helpen om te gaan met geweldadige en sexuele fantasieeen. De interventies zijn om begrip te krijgen over de storing. Zinvol daarin is de slachtoffer empatie module, waarin de gevangene de rol speelt van het slachtoffer. Vertaald Alfred Lagerweij, Lid van EFTC, op persoonlijke titel Keramiek Buhlmann, Potsdam, Duitsland Fritz Wotruba, Beelden aan zee De Vriend, pagina 2

3 De Vriend, winter ECEtt Training by Travel - European Companionship in Education ( - Training voor Europese verslavingsinstellingen Van vond de pilot plaats van het project European Companionship in Education Training by Travel, kennisuitwisseling en training methodes tussen verslavingsinstellingen in acht Europese landen. De partijen waren 19 september 2008 in Brussel aanwezig: Gastheer Belgie: Trempoline (in Charleroi), verder Phenix(in Namen), Frankrijk: Apte(in Soissons), CEID (in Bordeaux), Polen: Monar (in Gdansk,Warschau, Gracze, Gaudynki, Lodz), Griekenland: Kethea (in Thessaloniki, Kreta, Athene, Salamina), Italie: FICT (in Modena, Civitavecchia, Venetie, Parma, Piancenza, Mantova, Genua), Spanje: Proyecte Hombre (in Barcelona, Navarra, Baleares, Sevilla, Malaga), Ierland: Coolmine (in Dublin), Bulgarije: Solidarnost (in Sofia). Universiteit van Gent, Orthopedagogiek begeleidde en evalueerde. Alle deelnemers werken met het model van therapeutische gemeenschap. Nederland: Parnassia was bij de voorbereidingen in 2004 betrokken, maar deed niet mee. Het project gaat in 2009 door, waarbij nieuwe partners van harte zijn uitgenodigd. Compagnon du Devoir In 2003 nam Georges van der Straten, directeur van de Belgische Franstalige TG Trempoline initiatief voor ECEtt. Model en werkwijze vond hij het handbook (de regels voor A,B,C-stage-en trainingplaatsen, helpdesk-lijst & e-learning hulp; ethische code voor stageaires en leraren), in boek- en dvd-vorm; de reisfile (cv+motivatie, overeenkomst+planning, evaluatie+rapportage; -de uitgavenplanning-rapportage (stageaire+werkgever), -de vluchttickets, hotels (stageaire); de help-desk (in de eigen taal) en e-learning platform (data-base van deelnemers, good practices,newsletters, reisformulieren en hulp, evaluatie, followup, forums, enz.). De talen Engels en Frans zijn de twee hoofdtalen. Evaluatie nuttig en versterkend Vraagstelling was tweeerlei: a) te onderzoeken hoe de deelnemers de methode training by travel hebben ervaren en b) vast te stellen of deze training methode de stageaires nieuwe kennis, methoden en deskundigheid heeft gegeven. Stageaires, gastgevers en de betrokken organisaties toonden zich enthousiast over de werkwijze en inhoud. 90% van de leerdoelen werden gehaald. De methode is aanbevelenswaardig Open Dag Therapeutische Gemeenschap voor verslaafden, De Kiem, België, 29 juni 2008 De Kiem bouwde in 2006 nieuw in Gavere (bij Gent), bij achterlating van haar oude gebouwen in Moortsele. De lokatie ligt in het dorp en grenst aan aardappelvelden en weiland. De Kiem kan een voorbeeld zijn voor de nieuwbouw van Emiliehoeve na Op de zonovergoten zondag 29 juni 2008 maakte ik gebruik van de uitnodiging van open dag bij De Kiem. Aan het hek welkom geheten door twee clienten het parkeerterrein is vol schud ik een 20-tal meters verderop de handen van directeur Dirk Vandervelde en therapeut Rudy Bracke, persoonlijke groet. Waarom doen ze dat? Het is goed de leden van de oudercommissie te kennen en ze persoonlijk welkom te heten. Even verderop staat een enorme ouderwetse circustent, met tafels en stoelen, waar het van te voren gereserveerde eten wordt geserveerd. Duidelijke inzet van de bewoners, staf en vrijwilligers op deze dag. Onder de gasten opvallend veel clienten, ouders, grootouders, kinderen, oud-bewoners, met het gezin. De Kiem heeft een actieve oudercommissie. De lokatie oogt fris en ruim, met een drietal tweelagige gebouwen, hoofdgebouw van de TG en de intake. Een tweede gebouw, de zogenaamde Tipi, voor ouders met kinderen. Het derde gebouw voor dagtherapie. Een ronde vijver vervolgt het landelijke karakter van deze klinische voorziening. Bij de rondleiding valt op: - dat de patientenkamers niet groot zijn, 3 clienten slapen op een kamer verbazend sterk afwijkend van de absurde privacy normen in het ander EU-land Nederland. er is een link met kunstenaars in Gavere; -de TG heeft veel kunst aan de muur en in de gangen. de therapieruimte is ruim en mooi. Clienten zijn 9-12 maanden in de TG. Voor ouders met kinderen maanden.. Er is een halfweghuis, waar voortgezette en intensieve begeleiding plaats vindt, op weg naar reintegratie. Na de behandeling is er verplicht 2 maanden vrijwilligerswerk en een intensief nazorg- en terugkom programma. EFTC en Monument De Kiem Dirk Vandervelde is naast directeur, secretaris van EFTC, Europese Federatie van Therapeutische Gemeenschappen. Buiten staat een monument met vertikale grof ijzeren staven, in beton. De sokkel toont het logo van De Kiem. Iedere gegradueerde boort bij zijn graduatie een gat in een van de ijzeren staven. in het Franse Compagnon du Devoir, een sinds de Middeleeuwen bestaande organisatie, waarbij mensen reizen om hun beroepskennis te vergroten (jaarlijkse trainingcycli, 6000 leerlingen en 1200 trainers in 15 ambachten). Financier van ECEtt was het fonds van de Europese Unie voor Onderwijs Leonardo da Vinci. Know how uitwisseling, leertrajecten, netwerk Bijscholing in werken met verslaafden en psychiatrische clienten met een verslavingsstoornis is uiterst belangrijk. Naast herkenning, kunnen oplossingen bij een collega-organisatie-in-het-buitenland soms voor nieuwe doorbraak in werk zorg dragen,. ECEtt werkt met de volgende toolsgereedschappen: en een goede manier om nieuwe inzichten en toepassingen te krijgen voor dezelfde problemen in de eigen organisatie. Voorts wordt met deze methode de onderlinge samenwerking en het netwerk van therapeutische gemeenschappen versterkt. Dit geeft tal van mogelijkheden, varierend van het onderzoeken van nieuwe stragegieen(richtingen), het uitwisselen van verschillende perspectieven en het leren van goedwerkende methodes, enz. Als knelpunten werden de soms te korte tijd en taalproblemen genoemd. Als verbeterpunten werd genoemd de inzet van student-vertalers of vrijwilligers, langere stages, meer stages over en weer en minder papier-werk. Bezoek Drugvrije Therapeutische Gemeenschap Trempoline, Chatelet Aansluitend bezochten we de Franssprekende therapeutische gemeenschap Trempoline, bij de stad Charleroi. Deze is gevestigd in een voormalig nonnenklooster. Na de bezichtiging deden we in een grote kring de traditionele hug, waarbij ieder overdreven zijn eigen naam uitschreeuwt en de groep deze herhaalt. Trempoline bestaat in september jaar. Voor informatie: Alban van der Straten, ECEtt Project Manager, Trempoline asbl, , TG Trempoline, Châtelet Alfred Lagerweij De Vriend, pagina 3

4 Driedaagse viering 30 jarig bestaan van Monar in Polen [verslavingszorg, daklozenopvang, HIV-Aids] Van 8 tot 10 augustus 2008 vierde het Poolse Monar haar 30 jarig bestaan, in haar therapeutische gemeenschap Marianowek, bij de Oostzeestad Kolobreg. Circa 1500 personen namen deel, waaronder gasten uit Oekraïne, Rusland, Tjechië, Slowakije, Duitsland, België en Nederland. Tevens stagiaires van Monar uit China, Singapore en Brazilie. Groots opgezet feest, waarbij alle afdelingen van verslavingszorg en daklozenopvang zich presenteerden. Dagvullende programma s: sporttournooien (voetbal, basketbal, volleybal), presentaties en discussies, hard rock en andere muziekoptredens, een Monar ledenvergadering en een bijzonder indrukwekkende graduatiesessie waarin 41 bewoners hun OK kregen met familie. 10 personen ontvingen de Kotans Award, vernoemd naar de oprichter van Monar Marek Kotanski( ), voor bijzondere verdienste. De Nederlandse delegatie bestond uit Rob van Kleef (gemeente Den Haag, dienst OCW), Jacques Wolters (vice voorzitter Stedenband Den Haag Warschau) en zijn vrouw Carla en ondergetekende (VVDP, SDW, HNS). Overnachting in eigen tenten en voorts in 40 door Monar geplaatste uniforme tenten met elk 20 slaapplekken, gemaakt uit boomstammen en blauw bouwzeil. Voortreffelijk georganiseerd feest! En: wat een organisatietalent, wat een passie, een enthousiasme en wat een inzet bij elk onderdeel, merendeels door in behandeling zijnde cliënten!!! Foto s van Rob van Kleef zie ook de website Roman Pinias (Monar Zbicko) en Andrzej S'niegula (Monar Marianówek) Masha Charmast (Monar International) en Rob van Kleef (gemeente Den Haag, fotograaf en fantastisch reisgenoot) MONAR Kotans Award aan Alfred Lagerweij Ter gelegenheid van het 30 jarig betaan van Monar werden uit handen van voorzitter Jolanta Koczurowska bij de openingsceremonie aan tien personen een Kotans Award uitgereikt voor bijzondere verdienste. Alfred Lagerweij was een van hen. Tekst bij zijn award: For your sensitivity for human tragedy and help to homeless and addicted people to return to dignified life which you made by bringing regularly necessary equipment and goods to our centres. Also for your involvement in making possible share of good practices and policy solutions as well as improving skills of MONAR therapists by promoting international exchange initiatives. Nomination was supported by the Staff, Clients and the Main Board of the MONAR Association. In deze award delen: de Parnassia Bavo groep, Goodwillwerk Leger des Heils Haaglanden (beide uitwisseling met MONAR sinds 2005), de Stedenband Den Haag Warschau, de gemeente Den Haag, Bestuursdienst en dienst OCW, de super enthousiaste en actieve Rob van Kleef (OCW), de Vriendenvereniging Drugvrije Programma s. Ook Georges van der Straten, directeur van de Belgische Franstalige TG Trempoline en initiatiefnemer van ECEtt ontving een Kotans Award. Kotans Sword: oorkonde en in eigen beheer gemaakt namaakzwaard Vertegenwoordiger van Trempoline neemt Award in ontvangst De Vriend, pagina 4

5 9 daagse internationale MONAR kajak-trip, Pilawa rivier, Polen, 9-17 juni eigen kajaks zijn aangevoerd naar het gehucht Sikory, ten westen van het stadje Czaplinek, waar meren en bossen de dienst uit maken. We zijn met 47 verslaafden en 8 staf, uit Polen, Oekraine, Nederland. Uitnodiging In september 2007 nodigde Monar-Zbicko(in stad Opole) Parnassia Bavo uit, mee te kajakken, maar de staf van Emiliehoeve vond het ondanks de formele uitwisseling van Parnassia Bavo met Monarte moeilijk misschien in Tegelijkertijd peilde Monar bij de verslavingszorg in Lviv-bij Doroga en in Chmelnyckyj, bij Twoja Peremoga, beide Oekraine. Twoja Peremoga had belangstelling, maar kon de visa niet op tijd krijgen. In plaats daarvan kwamen 9 personen van Doroga, Lviv. Voorbereiding Een aantal Monar-vestigingen heeft 20 jaar kajakervaring met in behandeling zijnde verslaafde clienten vaak wordt meerdere keren per jaar gevaren. Wij overbruggen de 500km per auto en de clienten per trein van Opole (Z.Polen) naar Czaplinek(NW.Polen), waar de voorbereidingsgroep kamp heeft gemaakt en 30 kajaks en tenten met toebehoren zijn aangevoerd; deels uit Monar Rogozno, op 80 km afstand. De groep Twee mensen per boot; ieder neemt eigen bagage mee. Eenpersoons boten hebben extra keukenequipment. De regels zijn duidelijk: bij elkaar blijven; elkaar omduwen is er niet bij. Het is naast vakantie, leerervaring en therapie en voor de Oekrainers om te kijken is of dit voor vervolg vatbaar is. De Poolse staf bestaat uit 7 mensen, waarvan 4 Poolse therapeuten. En in het gezelschap zijn drie kinderen; de twee dochters van directeur Roman Pinias en de zoon van therapeute Yvonka Witczak en de tekkel van Roman Kuleg. Een patient heeft dubbel diagnose: alcohol en schizofrenie. We zijn als één grote familie -57 leden- samen op stap. Maar het blijft verslavingszorgdus is er de dagelijkse controle op gebruik, aan de hand van een checklist en notitieboek waarin twee clienten dit bijhouden: kijken in de ogen, voelen van de pols. Dat zijn de regels in Monar en ook nu. In het gezelschap is tevens een client-medicijnman, die voor medicatie zorg draagt. Alles wordt minitieus schriftelijk geregistreerd. s Nachts bestaat de wacht uit twee personen, net als in de TG: controle in de tenten, wakker zitten aan het vuur. Kajakken We zitten 9 dagen in een natuurgebied. Slechts op één dag zijn er andere kajakkers. De rivier kent een groot aantal omgevallen bomen en andere handicaps wat grote vaar-improvisatie vraagt en dus een groot aantal leermomenten. We passeren een aantal militaire objecten, nog uit de Duitse tijd ( ) op de 85,4 vaarkilometers. Na de dagelijks activiteiten wordt er gevolleybalt, groepswandelingen gemaakt; spelletjes; eenmaal een soort Neptunis initiatie, voor deelnemers, die voor de eerste keer meegaan. En er is Europees voetbal kijken op de meegebrachte TV. Kamperen en koken Vroeger kon je hier overal wild kamperen, maar hier neemt de commercie ook toe. Desondanks hebben we 5 dagen wild gekampeerd. Standaard is dat het terrein wordt gecontroleerd op alcohol en drugs; dan kajaks op de kant, leeg maken en omkeren, tenten opzetten, vuurplaats maken, houtploeg zoekt hout, keukenploeg gaat aan het werk, water op het vuur. Iedereen heeft een vaste taak. Met mobiele telefoon informeren we de chauffeur, die de supplytrailer en vers brood binnen rijdt. Ieder heeft een kom, lepel en mok. Er is thee en speciaal voor de vakantie koffie; het eten is eenvoudig voedzaam. De vuurplaats dient voor alles-water en eten koken, als verwarming en om rondom te zitten tijdens de dagelijkse evaluatieronde. Evaluatie neemt veel tijd in beslag, door discussies en therapeutische ingrepen. Er is een generator aanwezig. Voor vertrek s morgens wordt het terrein minutieus aangeveegd; het vuur leeggestookt en met water gedoofd. Therapie, leerpunten en risicoterugval Samen kajakken en samen kamperen levert een berg ervaringen op aan de deelnemers. Velen zijn al lang niet vakantie geweest. En dan de gesprekken van de Polen met de Oekraieners en met die ene Nederlander: over eigen en andermans kinderen, over je partner, je ouders, je ervaringen in Monar en Doroga, De Vriend, winter over de toekomst. Dit was een mooie leer-ervaring, maar zo stelt Zbicko directeur Roman Pinias in de eindronde na de laatste vaardag: we weten dat er altijd een aantal mensen terugvallen na zo n topervaring. Oproep aan de patienten: probeer te blijven!! Kosten Groep 57 personen, 9-daagse kajaktrip, 9-17 juni 2008, 85 km. Door Monar Zbicko gemaakte kosten 4733 (euro 90 pp afgerond), inclusief reiskosten. Ter vergelijking: afstand Den Haag-Czaplinek: 1000km; vanuit Opole(500km). Emiliehoeve: commercieel met alles gehuurd en maximaal extern, full gecertificeerde begeleiding. Een voorgenomen outward bound 2008 voor maximaal 20 mensen (2 busjes): 10 dagen Ardennen: excl.salariskosten personeel Parnassia Bavo werd begroot op euro (225 euro pp). Monar Zbicko: eigen kajaks en zwemvesten, eigen therapeuten, vrijwilligers, eigen tenten, -kook- en -eetsets, idem generator, -eigen transport materieel en verder geimproviseerd. [Sommige patienten hebben niets: dus heeft Monar legertenten, slaapzakken, kleding]. Zelf eten koken. Ruim gerekend: outward bound te Polen is veruit goedkoper dan in Belgie, terwijl het leereffect tenminste gelijk is. Zie ook foto s website Alfred Lagerweij De Vereniging van Vrienden van Drugvrije Programma s is sinds 2008 lid van EURAD Europe against Drugs Doel van VVDP is te fungeren in een breder netwerk. Doel van EURAD is de opvoeding van ouders, jongeren en betrokken burgers over zaken die met drug verslaving te maken hebben. Eurad wordt vanuit Zweden aangestuurd. De voertaal is Engels. Eurad is lid van: PREVnet; WANGO: CONGO (Consultative Status at UN); Participatory Status Council of Europe; Strasbourg. NGO Committee on Narcotic Drugs at UN Office; Vienna; -: Reg. No. Stichting EURAD , Chamber of Commerce; The Hague; the Netherlands. Member of Civil Society Forum on Drugs in Europe at EC. Mission Statement Europe s growing drug problem has been described as the Black Death of the 90 s. There are an estimated 20 million drug abusers in Europe alone and the numbers are growing steadily. Drug related suicides are rising alarmingly among our teenagers and drug related accidents and absenteeism from work are also rising. In response to these dangerous trends, a number of European concerned citizens came together in Berlin in 1988 and signed a formal declaration to work together to reduce the demand for drugs among our young people, to care for addicts and support their families. EURAD was thus established as a voluntary NGO. EURAD is an independent foundation without political or religious ties. EURAD has consultative status with the Council of Europe and is an NGO member of the UN Committee on Narcotics in Vienna. Our members are committed to informing politicians and other policy makers as well as the general public on all aspects of illegal narcotics and associated problems, e.g. addiction, HIV and general health. EURAD does not support harm reduction policies that do not have a clear outcome of a drug free life and a limited term. We recognise that these enable addiction. The UN Convention on the Rights of the Child (1990) states We shall take all measures to protect children from the use of narcotic drugs (Article 33). EURAD believes that the way forward in combating the drugs epidemic is to reduce the demand for drugs while supporting families afflicted by drug abuse. Drugs are illegal because they are dangerous; they are not dangerous because they are illegal. De Vriend, pagina 5

6 Feiten & achtergronden, met betrekking tot zaken van volksgezondheid, justitie, werkgelegenheid, verslavingszorg en cultuur Concept-verslag Algemene Ledenvergadering, Vereniging van Vrienden van Drugvrije Programma s- VVDP Alcoholgebruik in Nederland Horeca Nederland stelt 15% van de in NL genuttigde alcohol voor haar rekening te nemen. Grofweg 15% van de drinkers drinkt overmatig. Die werken al gauw de helft van de totale alcoholplas weg. Veel regelmatige horecabezoekers behoren tot de groep zware drinkers (Amsterdams onderzoek van enkele jaren geleden). Een fles wijn telt 7 standaardglazen; per week kom je dan op een onwaarschijnlijk gemiddelde van zo n 50 glazen. Ooit was er een indeling van 0-3 glazen (acceptabel) per dag; 4-7 overmatig (riskant), 7-12 excessief, schadelijk en 12 en Alcoholgebruik in Nederland 2 De jaaromzet in de Nederlandse horeca bedraagt circa 14 miljard inclusief BTW. Daarvan is circa 35% omzet dranken (inclusief frisdrank), zeg 5 miljard incl.btw. Geschat betreft 60-80% alcoholische dranken. Dus jaaromzet alcoholische dranken in Nederlandse horeca 3-4 miljard incl.btw. Inclusief bestedingen buitenlandse toeristen. Jaaromzet Nederlandse detailhandel bedraagt c.euro80 miljard, waarvan c.32 miljard eten en drinken. Op basis van Belgische cijfers geschat dat max.10% daarvan wordt besteed aan alcohol, dus circa 3 miljard (in- of exclusief BTW). Een wat ouder rapport bevestigt dit. In 2002 besteedden de Nederlanders 2,9 miljard aan alcohol voor thuisgebruik (aanname: grotendeels via de detailhandel). In cijfers van ,5-4 miljard(in- of exclusief BTW). Samenvattend: in de Nederlandse horeca wordt jaarlijks 3-4 miljard besteed aan alcohol (incl. btw). De Nederlander besteedt jaarlijks 3-4 miljard aan alcohol voor thuisgebruik (in of ex btw).dat betekent dus dat de Nederlandse horeca circa 50% van de Nederlandse alcoholconsumptie voor z n rekening neemt. bron Geer Schakel, LAgroup Leisure & Arts Consulting, A dam bruik, Stiva. Stiva is het lobby-instrument van de alcoholindustrie en zetelt in Den Haag. Jaarverslag 2008 EWDD Op 6 november 08 kwam het jaarverslag uit van Europees Waarnemingcentrum voor Drugs en Drugsverslaving. De stand van zaken van de drugsproblematiek. Europa; (via Eurad). Landelijk Platform Ex-verslaafden (LPEX) p/a: Vuurdoornplein 8, 7552 AG Hengelo, ; info@lpex.nl; (under construction). Wet Herincasso Ingegaan is de Wet Herincasso, waar deurwaarders informatie kunnen ontvangen na een vonnis en schuldeisers alsnog moeten betalen. Succes hulp aan Antillianen Succes in hulpprogramma s voor Antillianen alleen mogelijk bij aandacht op hun trots, schaamtegevoel, mentaliteit. Antillenhistoricus James Schrils, socioloog Aart Broek, bestuurskundige Rodney Bos. (nav euro 22mln kostend begeleidingssprogramma in 21 Antillengemeenten, met 128 verschillende projecten met resultaat zero; relatie probleemwijken) (media ) Allochtone-importbruiden Allochtone importbruiden moeten zo snel mogelijk integreren en wegwijs gemaakt en de taal geleerd, zodat zij zelf kunnen beslissen, voordat ze weggestopt worden en achterlijke moeders worden van een nieuwe generatie probleemkinderen (werkwijze in België). 1. Opening Voorzitter Martien Kooyman opent de vergadering en heet de aanwezigen welkom. Aanwezig Martien Kooyman, Paul Greymans, Jolande Verweij, Tiemen Alink, Alfred Lagerweij (verslag). Bericht van verhindering van Piet Tiesema, Johannes van der Harst, Rob van Kleef, Ineke de Bruin, Barbara van Sprew, Michel Odufre, Michel Boninfante, Paul Klopper. 2. Mededelingen: Ivm opnemen van De Vriend op de website willen wij graag een mailbestand maken van de leden: wilt U a.u.b. uw mailadres doorgeven aan ablagerweij@yahoo.com. 3. Concept-verslag 4 juli 2007(in De vriend, winter , pg 9) Er zijn geen opmerkingen. Het verslag is goedgekeurd, met dank aan de opsteller. 4. Verslag voorzitter-secretaris juni 2007-juni Opgenomen in de krant De Vriend, zomer 2007, pg 7 Er zijn geen opmerkingen. Het verslag is goedgekeurd, met dank aan de opsteller. 5. Van de penningmeester Paul Greymans geeft-toelichting op de jaarstukken: Saldo Oninbare leningen per = euro 4.844,81 (betreft 6 leningen van voor 2006). Saldo lopende leningen waarop in 2006 en 2007 aflossingen zijn verricht = en hiervan is nog 2600 euro dubieus. -We teren al een aantal jaren in op het eigen vermogen. De lid-inkomsten worden grotendeels besteed aan de Vriendenkrant. Ledenwerving komt al zeer geruime tijd- vanuit de ouders van verslaafden, niet van de grond. In juni 2008 zijn twee schenkingen toegezegd, voor totaal euro 10 mille. - De kas van de stukken 2006 en 2007 is gecontroleerd door het nieuwe lid Paul Klopper. De stukken zijn in orde bevonden en goedgekeurd. Paul Greymans is gedechargeerd. Met dank voor zijn inspanning. Besloten is het lidgeld dat al jaren op 20 euro stond, te verhogen naar 30 euro per 2009, zodat meer kostendekkend gewerkt kan worden. 6. Modernisering van de vereniging Leden binden zich minder aan verenigingen. Communicatie via websites heeft z n intrede gedaan. Hieraan moeten wij ons aanpassen. Onze website wordt operationeel. In het voorjaar is gediscussieerd over mogelijk samengaan met de Vrienden Vereniging van de Brijder. Dit is verworpen door het bestuur en de adviseurs, om reden van de niet elkaar dekkende doelstellingen. Juist in een tijd waarin de langdurige verslavings programma s onder druk staan en waarin de Therapeutische Gemeenschappen in Nederland in hun voortbestaan worden bedreigd, heeft de VVDP een functie ter ondersteuning van de drugvrije behandeling, met name die in de vorm van een therapeutische gemeenschap. Binnen de Vrienden van de Brijder is een kritische toets onmogelijk. Dit is ook de reden dat er een bestuurswijziging is voorgesteld waardoor er geen Parnassia Bavo werkers in het bestuur zijn zie punt 8. hoger per dag verslavend. Die indeling was gebaseerd op klinische waarnemingen en hebben we allang losgelaten. Nu weten we meer en gaan we ervan uit dat het drinken van niet meer dan 1 a 2 glazen voor een vrouw per dag en niet meer dan 2 a 3 glazen voor een man per dag (en dan niet elke dag) in algemene zin nog als verantwoord kan worden beschouwd met tal van uitzonderingen daargelaten (ex-verslaafden, jongeren, zwangeren, mensen met psychische klachten e.a.). Less is better en dat de kans op ernstige schade van alcohol neemt bijna rechtlijnig toe per extra glas. Alleen een kleine hoeveelheid (max. 1 glas per dag) kan een bijdrage leveren aan het voorkomen van hartinfarcten ten gevolge van een te hoge cholesterolspiegel en dat voordeel geldt alleen voor 45plussers. Voor de andere potentiële ziekten telt dat voordeel niet. Bron STAP Stichting Alcoholpreventie. D.d. 23 oktober 2008 hield PALIER, forensische en intensieve zorg van Parnassio Bavo een symposium. Interessante tekst. Alcohol en jeugd-i Justitie en Politie heeft extra focus op jeugd irt alcohol en verkeer: -1e keer aangehouden met teveel drank op=boete; 2 e keer aangehouden met teveel drank op=3- daagse Educatieve Maatregel Alcoholcursus-EMA; 3e x aangehouden met teveel drank op=psychiatrisch gesprek en rijbewijs voor 3-6 maanden inleveren. Meilenwerk Berlijn Alcohol en jeugd-ii ESPAD-report 2007 komt in december 2008 uit: Nieuwe Stiva-directeur, Stichting Verantwoord Alcoholgebruik Peter de Wolf voorheen Horeca Nederland- volgt Ingrid van Engelshoven op bij Stichting Verantwoord Alcoholge- Lector Ondernemen in het MKB, Hogeschool INHolland drs Dick Scherjon Op 27 november werd Dick Scherjon lector Ondernemen in het Midden en Kleinbedrijf aan de Hogeschool INHolland, te Haarlem, voor 1 dag in de week. Rabo bank is sponsor. Ondernemen moet je durven. Doel is bedrijfsleven te betrekken bij onderwijs en MKB te stimuleren en te ondersteunen. VVDP feliciteert Dick Scherjon. Piet Tiesema Op 14 juli 2008 overleed Pieter Melle Tiesema, 84 jaar. In zijn werkzame leven was hij directeur van de Volksbond Tegen Drankmisbruik, met daarnaast een groot aantal nevenfuncties en lidmaatschappen. In VVDP was hij penningmeester tot 1999 en lid. Piet ontving de Erepenning van de gemeente Den Haag en was Ridder van Oranje Nassau. De Vriend, pagina 6 7. Boekje 35 jaar op abstinentie gerichte programma s: Interviews met ex-verslaafden Het boekje werd op 16 februari 2008 ten doop gehouden, ter gelegenheid van het 36 jarig bestaan van de op abstinentie gerichte drug-verslavingsprogramma s van de Parnassia Bavo Groep, -start in Nu onder de divisies: Brijder Verslavingszorg (algemene verslavingszorg) en Palier (Forensisch en Intensief). 8. Bestuur en adviseurs Vandaag treden af: Jolande Verweij en Michel Odufre. Jolande was tien jaar lang inhoudelijk verantwoordelijk voor de Emiliehoeve en lid van het bestuur sinds 2000, voordat ze zelfstandig psychologe werd. Wij waren blij dat ze na haar vertrek nog enkele jaren bestuurslid wilde blijven van VVDP. Michel Odufre was lid van het bestuur sinds 1993, nog uit de oude situatie toen van het ambulante drugvrije programma Het Witte Huis. We bedanken beiden. Robert Pak verlaat het bestuur eveneens. Door een schuldproblematiek stond hij sinds 2007 op non actief. Adviseur Hans Koomen liet december 2007 weten zijn functie te willen neerleggen vanwege de open brief aan drie Ministers die in De Vriend verscheen, in het winter nummer. Het bestuur bestaat thans uit Martien Kooyman (vz), Paul Greymans (penn), Alfred Lagerweij (secr), Tiemen Alink (lid, namens de ouders en relaties), Jan Peter Poot. Er zijn twee vacatures. De adviseurs zijn: Barbara van Sprew, Ineke de Bruin, Michel Boninfante, Michel Odufre. Vacature van vertegenwoordiger van Palier. Paul Greymans en Alfred Lagerweij zijn herbenoemd. 9. Rondvraag De clienten en staf worden aangespoord zelf artikelen te schrijven voor in de krant.

7 De Vriend, winter Sociale Veiligheid Nota Sociale Veiligheid Ontsleuteld Veronderstelde en werkelijke effecten van het Veiligheidsbeleid, juli 2008, Sociaal en Cultureel Planbureau (Van Noije, Wittebrood) Het is ondoenlijk deze nota kort samen te vatten. De tekst is interessant voor wie maatschappelijk is betrokken en dus ook voor werkers in de V-zorg. Socialeveiligheidbeleid blijkt een woord. De Nota werd geschreven, na kritiek van de Algemene Rekenkamer van onvoldoende beleidsonderbouwing en onvoldoende zicht op uitgaven van veiligheid. Steekwoorden: Vergroten Sociale Veiligheid versus criminaliteit + overlast + overlastbeleving, ketenbenadering, gefaseerde re-integratie. Veelplegers ingedeeld in a) beinvloedbaar en niet-beinvloedbaar. Voor de laatste groep is er versoberd regiem. Conclusies omtrent veelplegers: De 2-jaar ISD maatregel is OK, voor de rechtvaardigheidsbeleving; ook al opdat deze mensen niet direct weer vrij rondlopen en opnieuw in de fout gaan. Echter mbt doelgroep en vervolgtraject, worden veel critiser conclusies getrokken: a) eerdere arrestaties bij lichtere overtredingen kunnen onbedoeld een stimulans zijn voor een criminele loopbaan. b) Langere vrijheidsstraffen (=ISD) zonder duidelijkheid omtrent verdere gedragsinterventies en tijdsbesteding tijdens en na de detentie, tonen geen aanwijzingen dat met zeker, sneller en strenger straffen meer successen geboekt worden dan met ander beleid het geval zou zijn geweest. [Nota via google]. abl. Naschrift: het is een teken aan de wand dat Minister Hirsch Ballin, met betrekking tot bovenstaande, zelf bij het SCP met de opstellers is gaan praten, zonder ambtelijke ondersteuning. Alcohol-verkeer jeugd Maatschappelijke taakstraf versus in beslag nemen rijbewijs? Wat is de toegevoegde waarde van maatschappelijk ontwrichtend straffen bij alcohol-overtreders die niet wezenlijk alcoholafhankelijk zijn (het oordeel van 1 gesprek met 1 psychiater), van overtreders die een sociaal netwerk hebben, betaald werk, een huis -hypotheek? De wetgever weet dat iemand door in beslag nemen rijbewijs van een klein probleem in grote problemen kan ko- men. Maatschappelijke taakstraf -met monitoring is daarom een veel effectievere strafmaat! Zie ook links en rechts SCP. Casus: man, 25 jaar. Aanhoudingen in privetijd, zonder ongeval: 1 e aanhouding uitslag 285 ugl (1,20 promille), 2 e aanhouding in prive tijd uitslag 545 ugl (2,47 promille); datum deelname EMA cursus: november 2006; 3 e aanhouding in prive tijd uitslag 390 ugl (1,77 promille). Uitgaande van 22 ugl = microgram / liter = 0,1 promille. [o,5 promille=110 ugl; 0,75 promille-165 ugl]. Reactie van betrokkene: Augustus 2008: Ik ga nu het 2de onderzoek overmaken en ik hoop dat daar een tijdje overheen gaat. Ik besef heel goed dat wat ik gedaan heb niet mag en niet getolereerd wordt dus ik sta zeker achter een sanctie. Waar ik het alleen niet mee eens ben is dat het CBR oordeelt dat ik alcohol afhankelijk ben en dat ik daarom tot eind maart 2009 mijn rijbewijs kwijt raak. Ik ben als beroepschauffeur internationaal transport- bijna iedere week 5,5 dag weg, waarvan vaak dagen in het weekend. C.H. (naam bekend bij de redactie). CH leverde 18 november 08 zijn rijbewijs in tot eind maart 09. Vervolg is aanvragen bijstand; verkoop huis...of... REFLEX, Haagse recidiveverminderde dagbesteding voor ex-gedetineerden en veelplegers, Jupiterkade 8, industrieterrein Binckhorst Reflex, spreek uit Ríeflex, is een samenwerkingverband van Palier forensische en intensieve zorg, Brijder Verslavingszorg en Schroeder, mmv de gemeente Den Haag. Het project begon in april De officiele opening was op 9 oktober en de Minister van Justitie Hirsch Ballin en de Haagse burgemeester Van Aartsen bezochten Reflex 15 oktober begeleiding. Schroeder bezorgt elke ochtend de goederen die door de bezoekers worden ingenomen, bewerkt, behandeld, uit elkaar gehaald (afvalscheiding), e.d. Je staat versteld van de ruimten, vooral de loods van Schroeder waar je de vele rekken met gewassen kleding ziet hangen. Je alledaagse zorgen wegwerken Zoals een cliënt/deelnemer zei: Reflex = je alledaagse zorgen wegwerken In de praktijk betekent dat: ik hoef niet na te denken over mijn eten, ik hoef geen shag te bietsen op straat, ik kan mijn balletje dope zelf betalen, ik kan met opgeheven hoofd de supermarkt inlopen en mijn boodschappen eerlijk afrekenen bij de kassa, enzovoort. Doelgroep, bezetting Reflex wordt bezocht door allochtonen (Antillianen, Surinamers, Turken, Marokkanen- totaal 75 % van de cliëntpopulatie) en autochtone Nederlanders (25 %). Een grote groep komt van Remise (laatste half jaar strafvervangende behandeling), is dus nog in behandeling. Leo hanteert de Veelplegerslijst (er staan 2153 namen op). Het Forensisch Ambulant Team (FAT) van Parnassia Palier levert de deelnemers. Het grootste gedeelte van de bezoekers heeft eigen huisvesting, of wonen bij Kessler stichting, Leger des Heils e.d. Op dit moment zitten in het Excel bestand van Leo 77 klanten. Het streven is een bezetting van 25 personen per moment (maximum capaciteit). Leo Rovers Coordinator is Leo Rovers, zelf succesvol ex-verslaafde en dus ervaringsdeskundige die al een groot aantal jaren werkzaam is in het circuit Maatschappelijke Integratie van Parnassia. Rovers is de ervaren man achter t Filiaal, de actie Bouw-werk-een uitbreidingsproject van Filiaal, die op het voormalig Bloemendaal terrein werden gerealiseerd. Reflex is een plek in de Haagse zorg- en overlastreductieketen. Verdiensten en aard werkzaamheden De bezoekers krijgen een vergoeding van drie euro per uur. De dag (opening 08.30, sluiting vijf werkdagen per week) begint met de prikklok: de aanwezigheidsmelding. Verplichte pauze van tot uur. De werkzaamheden bestaan uit: wassen en strijken, demontage van witgoed, computers e.d., fietsen schoonmaken, mailings, koken (er worden gezonde verse maaltijden verstrekt voor 1,5 euro). Er zit de nodige flexibiliteit in het programma. Schroeder zorgt voor het werk; Palier en Brijder voor de zorg en deels de werk- Naschrift1: Daags na het Ministerieel bezoek werd in het weekend ingebroken waarbij voor 1200 euro gereedschap werd gestolen. Voorts rolden de dader(s) de brandslangen uit op de 1 e etage en draaiden de kranen vol open-gevolg een enorme waterschade. De staf heeft een deuk in haar vertrouwen naar de werkers: wie van de doelgroep kun je nog vertrouwen? Leerpunt: het alarm was in het niet geringe budget wegbezuinigt: niet erg professioneel. Is het gebouw verzekerd? De zaak is onder de politie. Naschrift2: Info uit de Binnenvest+Brijder V., dagbesteding en slaapplaats daklozen, Langegracht Leiden, eveneens in een dure voorziening, leert dat werkers zich daar serieuze zorgen maken voor een fatale steekpartij in personeel. En wat dit voor consequenties heeft voor het hele project. De Vriend, pagina 7

8 Het bestuur van de Vriendenvereniging van Drugvvrije Programma en de redactie van De Vriend wensen U allen een voorspoedig en gezond 2009, vrij van verslaving The Board of the Association of Drug Free Programmes and the Editor of paper The Friend wish you a prosperous and healthy 2009, free of addiction Zarz¹d Zwi¹zku Przyjacieli Programu Bez narkotyków (Drugvrije Programma) i redakcja Przyjaciel (De Vriend) yczy Wam szczeœliwego nowego roku 2009, wolnego od na³ogu i stresu. Elke cent had niet beter besteed kunnen worden Op 2 juli 08 belde Marie-Lyn Malan, de systeemwerker van Emiliehoeve, de Vrienden van Drugvrije Programma s(vvdp) met het compacte bericht: help, wij zoeken euro-x, voor twee weken stacaravan-huur op Ockenburg en enig eetgeld. Voor de Amerikaanse partner en twee kleine kinderen van een van onze Nederlandse bewoners, Reinier B. van Emiliehoeve. Hun bezoek heeft ten doel, de relatie te stabiliseren en Reinier uitzicht te geven zijn behandeling met succes te beeindigen. Binnen Parnassia Bavo is geen budget te vinden. De voorzitter van VVDP was afwezig; maar de secretaris en penningmeester van de Vriendenvereniging hadden overleg en besloten in te stappen. Een donatie van euro 700 van de Vrienden en euro 300 uit private bron loste dit nijpende probleem op. Voorts was er overleg met de directe Nederlandse familie. 12 september meldt Marie Lynn: Ik heb een aantal gespreken gedaan op Ockenburg en mede door deze vakantie staat iedereen er in de familie heel anders voor dan de hopeloze situatie 9 maanden geleden, toen Reinier in het programma begon. Hartelijk dank voor de bijdrage van de Vrienden van Drugvrije Programma s en voor de snelle reactie, waar wij zo weinig tijd hadden om het allemaal te regelen. Ook Reinier heeft een uitgebreide brief geschreven om ons zijn dank te geven. Naschrift 1: deze casus maakt zichtbaar dat er binnen de professionele West Nederlandse verslavingszorg Parnassia Bavo geen vangnetten zijn om nijpende financiële aanvragen als boven omschreven te tackelen. De Stichting Vrienden van de Brijder werd ook geraadpleegd, maar deze heeft een krap omschreven ander doel en was niet bereid in te springen. Dit pleit voor het bouwen van een oudervereniging/oud-bewonersvereniging. Zie ook de artikelen over De Kiem, Stay n Out in dit nummer. De huidige harde opstelling van PBG: als er geen dekking voor is, doen we het niet, past niet in corporate governance, goed ondernemerschap. De Raad van Bestuur van Parnassia Bavo groep zou zich moeten beraden een x-percentage of promillage van haar totale budget te reserveren voor dit soort zaken. De samenleving is maakbaar. Maar deze staat of valt met de maatschappelijke elite die haar verantwoordelijkheid neemt (Van der Staay) De wil is alles (uitspraak Charley Toorop, schilderes). Naschrift 2: onbegrijpelijk is dat uit dezelfde botte instelling: geen dekking, dan doen we het niet de uitwisseling van PBG met het Poolse MONAR, start 2005, om zeep is geholpen. Alfred Lagerweij Wordt lid van de Vereniging Vrienden van Drugvrije programma s De Vereniging ondersteunt de herstelprogramma s van drug- en alcoholverslaafden. De Vereniging zoekt nieuwe leden en begunstigers Voor 30 euro bent U lid en ontvangt de Vriendenkrant twee maal per jaar Portugal Survival Emiliehoeve Verschijnt in het volgende nummer U steunt de Vereniging enorm door lid te worden of door een schenking te doen Het ING nr. is Ik word lid:... Naam:... Adres:... Postcode:... Woonplaats:... U kunt deze bon zenden aan de Penningmeester van de Vereniging Vrienden van Drugvrije Programma s, Johan Huizingalaan 124c, 1065 JE Amsterdam Voor de betaling ontvangt U een accept-giro. De Vriend, pagina 8

STICHTING DE STAM. Doelstelling Visie Voor wie? Door wie? Programma Ketenpartners Instroom & intake Uitstroom & nazorg

STICHTING DE STAM. Doelstelling Visie Voor wie? Door wie? Programma Ketenpartners Instroom & intake Uitstroom & nazorg Welkom STICHTING DE STAM Doelstelling Visie Voor wie? Door wie? Programma Ketenpartners Instroom & intake Uitstroom & nazorg DOELSTELLING Langdurig (ex) verslaafden de mogelijkheid bieden tot terugkeer

Nadere informatie

Vier zorgprogramma s ingezet vanuit het veiligheidshuis. [ontwikkeld door Palier]

Vier zorgprogramma s ingezet vanuit het veiligheidshuis. [ontwikkeld door Palier] Vier zorgprogramma s ingezet vanuit het veiligheidshuis [ontwikkeld door Palier] Palier, enkele kenmerken Begonnen als Forensische & Intensieve zorg Parnassia (2004). Omvang nu 175 bedden nu 513 medewerkers

Nadere informatie

Sponsor a Granny Support the Community. Midterm-rapportage 2010

Sponsor a Granny Support the Community. Midterm-rapportage 2010 N I E U W S B R I E F Sponsor a Granny Support the Community Ethiopië Midterm-rapportage 2010 Older people in St. Michael s home engaging in income generating activities. Inleiding Ethiopië is een van

Nadere informatie

Specialisten in verslavingszorg

Specialisten in verslavingszorg Specialisten in verslavingszorg Werkbespreking Commissie maatschappelijke Ontwikkeling Woensdag 7 maart 2007 Zorgdivisies binnen de Parnassiagroep Divisie Zorgservice Divisie Brijder Verslavingszorg Divisie

Nadere informatie

Suc6 Cursussen voor mensen. Suc6 Cursusboek 2014/2015

Suc6 Cursussen voor mensen. Suc6 Cursusboek 2014/2015 Cursussen voor mensen Suc6 Cursusboek 2014/2015 Inleiding Leren is leuk. Als je iets leert, weet je meer of kun je meer! In dit boekje staan alle cursussen die je bij Suc6 kunt leren. Je kunt samen met

Nadere informatie

Dakloos Apeldoorn Informatie voor spreekbeurt

Dakloos Apeldoorn Informatie voor spreekbeurt Dakloos Apeldoorn Informatie voor spreekbeurt (voor de bovenbouw) Hier willen we je op weg helpen bij het maken van een spreekbeurt. Je hebt ervoor gekozen om je spreekbeurt te houden over daklozen, of

Nadere informatie

Dorstig Europa? Snel, J. (2007). Dorstig Europa? AdFundum, Vakblad voor de Drankenbranche, 15(6/7):10-11, juni/juli.

Dorstig Europa? Snel, J. (2007). Dorstig Europa? AdFundum, Vakblad voor de Drankenbranche, 15(6/7):10-11, juni/juli. Snel, J. (2007). Dorstig Europa? AdFundum, Vakblad voor de Drankenbranche, 15(6/7):10-11, juni/juli. Dorstig Europa? Maart 2007 werd een 76 bladzijden tellend rapport gepubliceerd over meningen over Alcohol

Nadere informatie

Samen eenzaam. Frida den Hollander

Samen eenzaam. Frida den Hollander Samen eenzaam Samen eenzaam Frida den Hollander Tweede editie Schrijver: Frida den Hollander Coverontwerp: Koos den Hollander Correctie: Koos den Hollander ISBN:9789402122442 Inhoud Inleiding 1 Ik ben

Nadere informatie

GEZINSKLINIEK DE BORCH

GEZINSKLINIEK DE BORCH Voor cliënten GEZINSKLINIEK DE BORCH WAT IS DE BORCH? De Borch is een gezinskliniek voor de behandeling van verslaafde zwangere vrouwen (met of zonder partner) en verslaafde ouders met kinderen. 2 GEZINSKLINIEK

Nadere informatie

Housing First. Housing First juli 2013 Pag. 1 van 5. Wat is Housing First?

Housing First. Housing First juli 2013 Pag. 1 van 5. Wat is Housing First? Housing First Wat is Housing First? Het aanbieden van een individuele woonst én langdurige begeleiding aan mensen die chronisch dakloos zijn en kampen met een verslavings en/of psychiatrische problematiek.

Nadere informatie

kinderen toch blijven ondersteunen. Het maakt niet uit wat (Surinaamse vader, 3 kinderen)

kinderen toch blijven ondersteunen. Het maakt niet uit wat (Surinaamse vader, 3 kinderen) In opdracht van de Gemeente Amsterdam (Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling) Als ik mijn vader had gehad vanaf mijn jeugd, dan zou ik misschien anders zijn in het leven. (...) Wat ik allemaal wel niet

Nadere informatie

Opbouw Inclusief onderwijs; wat is het? Inclusief onderwijs; waarom? Inclusief onderwijs; waarom niet? De nationale context De internationale vergelij

Opbouw Inclusief onderwijs; wat is het? Inclusief onderwijs; waarom? Inclusief onderwijs; waarom niet? De nationale context De internationale vergelij Collectief Inclusief Opbouw Inclusief onderwijs; wat is het? Inclusief onderwijs; waarom? Inclusief onderwijs; waarom niet? De nationale context De internationale vergelijking De internationale context

Nadere informatie

Pers versus politiek, waakhond of schoothondje

Pers versus politiek, waakhond of schoothondje Uitnodiging Voorjaarscongres 2013 Pers versus politiek, waakhond of schoothondje Donderdag 23 mei 2013 Ontvangst 9.00 uur Aanvang 9.30 uur Gemeentehuis De Bilt Hartelijk welkom in de gemeente De Bilt!

Nadere informatie

Kijk op: www.nt2taalmenu.nl. nt2taalmenu wordt gemaakt door: Frans Snik, Ed Kniesmeijer en René den Nijs. Oefening bij Nivor 1.

Kijk op: www.nt2taalmenu.nl. nt2taalmenu wordt gemaakt door: Frans Snik, Ed Kniesmeijer en René den Nijs. Oefening bij Nivor 1. OPDRACHTKAART www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U kunt ook veel oefeningen

Nadere informatie

FLEVOMONITOR 2006 Kwetsbare Groepen en Huiselijk Geweld. Annemieke Benschop, Susan Place, Marije Wouters & Dirk J. Korf

FLEVOMONITOR 2006 Kwetsbare Groepen en Huiselijk Geweld. Annemieke Benschop, Susan Place, Marije Wouters & Dirk J. Korf FLEVOMONITOR 2006 Kwetsbare Groepen en Huiselijk Geweld Annemieke Benschop, Susan Place, Marije Wouters & Dirk J. Korf Dit onderzoek is uitgevoerd door het Bonger Instituut voor Criminologie van de Universiteit

Nadere informatie

gezocht: Reclasseringsvrijwilligers maken zich sterk voor Nederlanders in buitenlandse detentie vrijwilligers

gezocht: Reclasseringsvrijwilligers maken zich sterk voor Nederlanders in buitenlandse detentie vrijwilligers gezocht: vrijwilligers Reclasseringsvrijwilligers maken zich sterk voor Nederlanders in buitenlandse detentie Gezocht: vrijwilligers Bureau Buitenland is onderdeel van Reclassering Nederland. Wij begeleiden

Nadere informatie

Sectie Infectieziekten

Sectie Infectieziekten Sectie Infectieziekten 1 December 2015 U kunt helpen de HIV / AIDS epidemie te beëindigen You can help to end the HIV / AIDS epidemic Sectie Infectieziekten Weet uw HIV status Know your HIV status by 2020

Nadere informatie

Van Alcoholmanifest naar Alcoholpreventie Alliantie. Conferentie Alcohol Toezicht 2018 Utrecht 4 oktober 2018 Wim van Dalen

Van Alcoholmanifest naar Alcoholpreventie Alliantie. Conferentie Alcohol Toezicht 2018 Utrecht 4 oktober 2018 Wim van Dalen Van Alcoholmanifest naar Alcoholpreventie Alliantie Conferentie Alcohol Toezicht 2018 Utrecht 4 oktober 2018 Wim van Dalen Ir. Wim van Dalen Nu: Directeur Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid STAP Voorzitter

Nadere informatie

Taboe. Door mijn verhaal te vertellen wil ik graag het taboe verbreken, dat heerst over mensen die getraumatiseerd zijn door hun verleden.

Taboe. Door mijn verhaal te vertellen wil ik graag het taboe verbreken, dat heerst over mensen die getraumatiseerd zijn door hun verleden. Taboe Door mijn verhaal te vertellen wil ik graag het taboe verbreken, dat heerst over mensen die getraumatiseerd zijn door hun verleden. Sommigen hebben er angst-, dwangmatige of psychische stoornissen

Nadere informatie

Werkstuk Levensbeschouwing Gevangeniswezen

Werkstuk Levensbeschouwing Gevangeniswezen Werkstuk Levensbeschouwing Gevangeniswezen Werkstuk door een scholier 1573 woorden 23 januari 2002 5,8 206 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Inleiding Het gevangeniswezen. Hoe gaat het er in de gevangenissen

Nadere informatie

Werkstuk Maatschappijleer Alcohol

Werkstuk Maatschappijleer Alcohol Werkstuk Maatschappijleer Alcohol Werkstuk door een scholier 1502 woorden 27 april 2004 6,2 255 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Inhoud Inleiding Alcohol door de jaren heen Wat is alcoholisme Is alcohol

Nadere informatie

IrisZorg. verslavingszorg. en maatschappelijke opvang. dicht bij mensen, ver in zorg

IrisZorg. verslavingszorg. en maatschappelijke opvang. dicht bij mensen, ver in zorg IrisZorg verslavingszorg en maatschappelijke opvang dicht bij mensen, ver in zorg > IrisZorg: dicht bij mensen, ver in zorg Bij IrisZorg kan iedereen rekenen op de deskundigheid en betrokkenheid van onze

Nadere informatie

Dichter bij elkaar. Strategie 2015-2019

Dichter bij elkaar. Strategie 2015-2019 Dichter bij elkaar Strategie 2015-2019 De zorg verandert. Vrijwilligers veranderen. De wensen van families veranderen. De maatschappij verandert. Ronald McDonald Huis Sophia Rotterdam wil klaar zijn voor

Nadere informatie

Het gaf mij veel energie om een eigen evenement te organiseren.

Het gaf mij veel energie om een eigen evenement te organiseren. Het Cruyff Foundation Community Program De Johan Cruyff Foundation wil jongeren langdurig binden aan het Cruyff Court en de wijk. Wij willen jongeren meer zelfvertrouwen geven, kansen bieden om hun talent

Nadere informatie

Verslaving. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over verslaving. Als iemand niet meer zonder... kan

Verslaving. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over verslaving. Als iemand niet meer zonder... kan ggz voor doven & slechthorenden Verslaving Als iemand niet meer zonder... kan Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over verslaving Herkent u dit? Veel mensen gebruiken soms

Nadere informatie

DETENTIE EN HET GEZIN

DETENTIE EN HET GEZIN DETENTIE EN HET GEZIN klachten en krachten 7 november 2014, Veenhuizen Hans Barendrecht, db mijn zoontje heeft veel vragen, maar ík ook. praktijk als wetenschap geloof in herstel voor mensen die achter

Nadere informatie

1. In welk deel van de wereld ligt Nederland? 2. Wat betekent Nederland?

1. In welk deel van de wereld ligt Nederland? 2. Wat betekent Nederland? First part of the Inburgering examination - the KNS-test Of course, the questions in this exam you will hear in Dutch and you have to answer in Dutch. Solutions and English version on last page 1. In welk

Nadere informatie

ToReachIt. Acceptance is the beginning of change!!!

ToReachIt. Acceptance is the beginning of change!!! ToReachIt Acceptance is the beginning of change!!! Acceptance is the beginning of change! Inhoudsopgave Voorwoord 1. Inleiding 1.1. Wat ontbreekt er in Nederland aan begeleiding voor onze doelgroep volgens

Nadere informatie

NU IK STOP MET ALLES DAT SLECHT VOOR ME WAS, KAN IK WEER OVER ANDERE DINGEN NADENKEN.

NU IK STOP MET ALLES DAT SLECHT VOOR ME WAS, KAN IK WEER OVER ANDERE DINGEN NADENKEN. Forensische zorg Forensische zorg U komt onder behandeling bij onze afdeling forensische zorg. In deze folder leggen wij u uit wat dit betekent en wat u kunt verwachten. Wat is forensische zorg? U krijgt

Nadere informatie

MODULE II. Wat heb jij aan de Europese Unie?

MODULE II. Wat heb jij aan de Europese Unie? MODULE II Wat heb jij aan de Europese Unie? In de Europese Unie ben je als consument goed beschermd. Producten moeten aan allerlei veiligheidsvoorschriften voldoen, reclame mag niet misleidend zijn en

Nadere informatie

Stichting SAN Inhoudelijke jaarverslag 2014

Stichting SAN Inhoudelijke jaarverslag 2014 Inhoudelijke jaarverslag 2014 Inhoudsopgave Voorwoord... 2 Inleiding... 3 Activiteiten... 4 SPIOR... 4 Discriminatie... 5 Thema-avonden voor ouders... 6 Sport voor jongeren en ouderen... 7 Samenwerking

Nadere informatie

Bert Vinken. Vincent van Gogh Voor geestelijke gezondheidszorg. Presentatie alcohol en opvoeding Trimbos-instituut

Bert Vinken. Vincent van Gogh Voor geestelijke gezondheidszorg. Presentatie alcohol en opvoeding Trimbos-instituut Nee tegen alcohol (en drugs) schade Bert Vinken Vincent van Gogh Voor geestelijke gezondheidszorg Programma 19.30 uur 20.30 uur 20.45 uur 21.30 uur Presentatie Pauze vraag en antwoord Einde Drugs Definities

Nadere informatie

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden

Nadere informatie

Uitnodiging Security Intelligence 2014 Dertiende editie: Corporate IAM

Uitnodiging Security Intelligence 2014 Dertiende editie: Corporate IAM Uitnodiging Security Intelligence 2014 Dertiende editie: Corporate IAM 5 maart 2014 De Beukenhof Terweeweg 2-4 2341 CR Oegstgeest 071-517 31 88 Security Intelligence Bijeenkomst Corporate IAM On the Internet,

Nadere informatie

Project Alcohol 2014

Project Alcohol 2014 Project Alcohol 2014 Naam: Jong geleerd is oud gedaan!!!! Laat je niet Naam: F L s E s E N Klas:!!! 1 Inleiding De carnaval komt eraan. Een feest dat gevierd moet worden. Maar is het feestje van plezier

Nadere informatie

Elektronische controle in een internationale context

Elektronische controle in een internationale context Elektronische controle in een internationale context Miranda Boone, Stephanie Rap, Matthijs van der Kooij (Universiteit Utrecht) Creativity and Effectiveness in the Use of Electronic Monitoring as an Alternative

Nadere informatie

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst. Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen

Nadere informatie

Houdt u er alstublieft rekening mee dat het 5 werkdagen kan duren voordat uw taalniveau beoordeeld is.

Houdt u er alstublieft rekening mee dat het 5 werkdagen kan duren voordat uw taalniveau beoordeeld is. - Instructie Deze toets heeft als doel uw taalniveau te bepalen. Om een realistisch beeld te krijgen van uw niveau,vragen we u niet langer dan één uur te besteden aan de toets. De toets bestaat uit twee

Nadere informatie

Inhoudelijk Jaarverslag 2015

Inhoudelijk Jaarverslag 2015 Inhoudelijk Jaarverslag 2015 Stichting Animo De Weer 75 1504 AK Zaandam Tel: 075-7113050 Email: info@animoweb.nl Actuele informatie over activiteiten en projecten zijn te vinden op www.animoweb.nl Inhoudelijk

Nadere informatie

13-11-2014. Poster. Belemmeringen in drie categorieën te verdelen: In duo s: 1. Persoonlijke belemmeringen

13-11-2014. Poster. Belemmeringen in drie categorieën te verdelen: In duo s: 1. Persoonlijke belemmeringen Poster Jacomijn Hofstra Onderzoeker lectoraat Rehabilitatie en docent Toegepaste Psychologie, Hanzehogeschool Groningen In duo s: Belemmeringen in drie categorieën te verdelen: Wat hindert jongvolwassenen

Nadere informatie

Volwassenen. Mondriaan. voor geestelijke gezondheid

Volwassenen. Mondriaan. voor geestelijke gezondheid Volwassenen Mondriaan voor geestelijke gezondheid Verslavingszorg Introductie Verslavingszorg verleent hulp aan volwassenen met problematisch gebruik van alcohol, drugs, medicijnen, gameverslaving en met

Nadere informatie

Coaching aantekeningen voor de informatie inzake het Oer Coaching programma van week

Coaching aantekeningen voor de informatie inzake het Oer Coaching programma van week Coaching aantekeningen voor de informatie inzake het Oer Coaching programma van week 43 2013. Eric Lofholm Benelux Berkenlaan 98 7064 HT Silvolde T. 0315-769013 (via Regionaal Sociaal) F. 084-8321422 www.saleschampion.nl

Nadere informatie

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen?

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dagboek Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dat het klimaat verandert is een feit. Je hoort het overal om je

Nadere informatie

online! Telenet Foundation ondersteunt momenteel zo n 105 projecten in België. We bereikten al meer dan 111.000 mensen. Iedereen

online! Telenet Foundation ondersteunt momenteel zo n 105 projecten in België. We bereikten al meer dan 111.000 mensen. Iedereen Iedereen online! Telenet Foundation ondersteunt momenteel zo n 105 projecten in België. We bereikten al meer dan 111.000 mensen. 96 Telenet Jaarverslag 2012 Duurzaamheid Telenet Foundation Telenet Foundation

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG 1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag Postbus 20301 2500 EH Den Haag www.rijksoverheid.nl/venj

Nadere informatie

Drug Prevention and Information Programme DPIP Financieel Perspectief Doelstellingen

Drug Prevention and Information Programme DPIP Financieel Perspectief Doelstellingen Drug Prevention and Information Programme DPIP 2007-2013 Financieel Perspectief 2007-2013 DPIP wetgeving :Decision No 1150/2007/EC Uitgevoerd door: Directoraat Generaal Justitie Totaal budget: 21 M EUR

Nadere informatie

Webinar Drugs en alcochol bij pubers. Hanne Peeters (VAD) Sofie Leemans (Centrum Geestelijke Gezondheidszorg Vagga).

Webinar Drugs en alcochol bij pubers. Hanne Peeters (VAD) Sofie Leemans (Centrum Geestelijke Gezondheidszorg Vagga). Webinar Drugs en alcochol bij pubers Hanne Peeters (VAD) Sofie Leemans (Centrum Geestelijke Gezondheidszorg Vagga). WELKOM HOE KUNNEN OUDERS - EN DRUGGEBRUIK BIJ HUN KINDEREN VOORKOMEN, UITSTELLEN OF BEPERKEN?

Nadere informatie

Wier. Behandelcentrum voor mensen die moeilijk leren, met gedragsproblemen en/of psychiatrische problemen. Patiënten & familie

Wier. Behandelcentrum voor mensen die moeilijk leren, met gedragsproblemen en/of psychiatrische problemen. Patiënten & familie Wier Behandelcentrum voor mensen die moeilijk leren, met gedragsproblemen en/of psychiatrische problemen Patiënten & familie 2 Voor wie is Wier? Wier is er voor mensen vanaf achttien jaar (en soms jonger)

Nadere informatie

Iedereen heeft een eigen verhaal

Iedereen heeft een eigen verhaal informatie voor ouders Iedereen heeft een eigen verhaal > Goed om te weten als uw kind tijdelijk bij JJC verblijft Uw zoon of dochter gaat tijdelijk naar JJC in Den Haag. Wij gaan uw kind intensief begeleiden

Nadere informatie

Chapter 4 Understanding Families. In this chapter, you will learn

Chapter 4 Understanding Families. In this chapter, you will learn Chapter 4 Understanding Families In this chapter, you will learn Topic 4-1 What Is a Family? In this topic, you will learn about the factors that make the family such an important unit, as well as Roles

Nadere informatie

Commissie vakantieweken voor mensen met een beperking

Commissie vakantieweken voor mensen met een beperking Commissie vakantieweken voor mensen met een beperking J.M. Mudde-van den Berg Papaverstraat 9 2821 VT Stolwijk (0182) 34 30 29 cvb.gasten.iw@vakantiewekenvbgg.nl Stolwijk, november 2015 Geachte deelnemer,

Nadere informatie

BACK TO SCHOOL ONDERZOEK 2015. Een onderzoek uitgevoerd door MWM² in opdracht van Spotta

BACK TO SCHOOL ONDERZOEK 2015. Een onderzoek uitgevoerd door MWM² in opdracht van Spotta BACK TO SCHOOL ONDERZOEK 2015 Een onderzoek uitgevoerd door MWM² in opdracht van Spotta Inhoudsopgave Management Summary Resultaten Achtergrond 2 3 Management summary Management summary (1/3) De zomerperiode

Nadere informatie

Nederlandse werkgevers en duurzame inzetbaarheid

Nederlandse werkgevers en duurzame inzetbaarheid 1 Nederlandse werkgevers en duurzame inzetbaarheid Inleiding Het streven naar gezonde werknemers die zo weinig mogelijk ziek zijn is een streven van iedere werkgever. Het werken aan duurzame inzetbaarheid

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF. Gebruik van het dossier We zien dat er een aantal mentoren al gebruik maken van Het Dossier. Complimenten daarvoor.

NIEUWSBRIEF. Gebruik van het dossier We zien dat er een aantal mentoren al gebruik maken van Het Dossier. Complimenten daarvoor. NIEUWSBRIEF December Mentorschap Midden-en Noordoost Brabant 2015 Editie 2 Jaargang 1 Hierbij ontvangt u de nieuwe nieuwsbrief van het Mentorschap Midden -en Noordoost brabant. Hiermee houden wij u op

Nadere informatie

Postmaster opleiding systeemtherapeut

Postmaster opleiding systeemtherapeut Postmaster opleiding systeemtherapeut mensenkennis In de context met cliënten, gezinnen en kinderen was dit leerzaam en direct bruikbaar in mijn werk. evaluatie deelnemer Postmaster opleiding systeemtherapeut

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 30 oktober 2003 (03.11) (OR. it) 11051/4/03 REV 4 CORDROGUE 66

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 30 oktober 2003 (03.11) (OR. it) 11051/4/03 REV 4 CORDROGUE 66 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 30 oktober 2003 (03.11) (OR. it) 11051/4/03 REV 4 CORDROGUE 66 NOTA van: aan: Betreft: het Italiaanse voorzitterschap de horizontale Groep drugs Ontwerp-resolutie van

Nadere informatie

Verslag van de Algemene Ledenvergadering van de Vrienden van de Amsterdamse Hortus op woensdag 16 april 2014 in de Oranjerie van de Hortus

Verslag van de Algemene Ledenvergadering van de Vrienden van de Amsterdamse Hortus op woensdag 16 april 2014 in de Oranjerie van de Hortus Verslag van de Algemene Ledenvergadering van de Vrienden van de Amsterdamse Hortus op woensdag 16 april 2014 in de Oranjerie van de Hortus Aanwezig: circa 50 leden en het bestuur van de Vriendenvereniging:

Nadere informatie

Inhoud. Tekst: Sietse Lagendijk, Stichting de Arend Vormgeving: Standaut, Nieuw-Vossemeer. juni 2014, Stichting de Arend

Inhoud. Tekst: Sietse Lagendijk, Stichting de Arend Vormgeving: Standaut, Nieuw-Vossemeer. juni 2014, Stichting de Arend Jaarverslag 2013 Inhoud Voorwoord... 3 Algemeen... 4 Activiteiten... 5 Financieel jaarverslag... 6 Toelichting financiën... 7 Begroting 2014... 8 Tekst: Sietse Lagendijk, Stichting de Arend Vormgeving:

Nadere informatie

Vrijwilligers aan het stuur Toelichting op het nieuwe vrijwilligersbeleid van Raffy

Vrijwilligers aan het stuur Toelichting op het nieuwe vrijwilligersbeleid van Raffy Vrijwilligers aan het stuur Toelichting op het nieuwe vrijwilligersbeleid van Raffy Welkomstwoord De vrijwilligers van Raffy en Lâle zijn de olie in de machine. Zonder olie loopt de machine heel snel

Nadere informatie

REGELS. Onderstreep de pluralisvorm in de zin.

REGELS. Onderstreep de pluralisvorm in de zin. 61 61 REGELS 1 Onderstreep de pluralisvorm in de zin. 1 Ik woon met mijn gezin in een rijtjeshuis met vier slaapkamers. 2 De vijf appartementen in deze flat zijn heel klein. 3 Hij heeft een groot huis

Nadere informatie

Wijnand Mulder Leo Rijff 17-09-2012

Wijnand Mulder Leo Rijff 17-09-2012 Wijnand Mulder Leo Rijff 17-09-2012 Gedetineerd in de psychiatrie? Mensen die niet kunnen meedoen, of van wie we willen dat ze niet meedoen, moeten uit de maatschappij verwijderd worden? Doelgroep 7

Nadere informatie

Opvoeden in andere culturen

Opvoeden in andere culturen Opvoeden in andere culturen Bevorderen en versterken: competenties vergroten Een betere leven DVD 1 Bevolkingsgroepen aantal Allochtoon3.287.706 Autochtoon13.198.081 Europese Unie (exclusief autochtoon)877.552

Nadere informatie

Eigen bijdrage Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ)

Eigen bijdrage Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) Eigen bijdrage Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) Informatie voor de klant Wij zijn Geert Bouwmeester was pas 22 toen hij in 1924 voor zichzelf begon. Een overloop werd ingericht als kantoorruimte en de

Nadere informatie

Inhoud. Beleid en resultaten Op het gebied van lotgenotencontact Op het gebied van voorlichting Op het gebied van stimuleren van onderzoek

Inhoud. Beleid en resultaten Op het gebied van lotgenotencontact Op het gebied van voorlichting Op het gebied van stimuleren van onderzoek Inhoud Stichting Emetofobie in het kort Wie zijn we? Hoe zijn we ontstaan? Wat willen we bereiken? Wat doen we? Hoe betalen we het? Waarom geen CBF-keurmerk? Beleid en resultaten Op het gebied van lotgenotencontact

Nadere informatie

Algemene Informatie. Mondriaan. Informatie voor cliënten. Verslavingszorg. voor geestelijke gezondheid

Algemene Informatie. Mondriaan. Informatie voor cliënten. Verslavingszorg. voor geestelijke gezondheid Algemene Informatie Informatie voor cliënten Verslavingszorg Mondriaan voor geestelijke gezondheid Uw hulpvraag staat bij ons centraal. Wie zijn wij? De Divisie Verslavingszorg is één van de vijf divisies

Nadere informatie

Uitnodiging Verslaving & Wonen Landelijk congres over begeleiding bij verslaving in bijzondere woonsituaties 18 maart 2010

Uitnodiging Verslaving & Wonen Landelijk congres over begeleiding bij verslaving in bijzondere woonsituaties 18 maart 2010 Uitnodiging Verslaving & Wonen Landelijk congres over begeleiding bij verslaving in bijzondere woonsituaties 18 maart 2010 het gebeurt op windesheim Verslaving & Wonen Landelijk congres over begeleiding

Nadere informatie

Forensische Psychiatrie

Forensische Psychiatrie Forensische Psychiatrie Wij zijn er voor mensen die (dreigend) grensoverschrijdend of strafbaar gedrag vertonen. 2 Forensische Psychiatrie De afdeling Forensische Psychiatrie is er voor mensen die (dreigend)

Nadere informatie

Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving

Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving Een eigen huis.. Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving M.H. Kwekkeboom (red.) A.H. de Boer (SCP) C.van Campen

Nadere informatie

Eerwraak. Naam: Paul Rustenhoven Klas: 4GTL1 Inlever datum : Titel: Eerwraak Schrijver: Karin Hitlerman. Blz 1.

Eerwraak. Naam: Paul Rustenhoven Klas: 4GTL1 Inlever datum : Titel: Eerwraak Schrijver: Karin Hitlerman. Blz 1. Eerwraak Naam: Paul Rustenhoven Klas: 4GTL1 Inlever datum : Titel: Eerwraak Schrijver: Karin Hitlerman Blz 1. Vra!n. 1) Wat voor soort verhaal is je boek? Mijn boek is een eigentijdsverhaal/roman 2) Waar

Nadere informatie

Regiovisie beschermd wonen en maatschappelijke opvang. donderdag, 7 maart, Agendapunt:

Regiovisie beschermd wonen en maatschappelijke opvang. donderdag, 7 maart, Agendapunt: Technische vragen raad Purmerend Fractie: Opsteller: Betreft: Onderwerp: Geagendeerd : VVD Manja van der Weit Commissie Samenleving Regiovisie beschermd wonen en maatschappelijke opvang Ja Datum vergadering:

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij Rijk Phileas Fogg is een vreemde man. Hij is erg rijk. Maar niemand weet hoe hij aan zijn geld komt. Een baan heeft hij namelijk niet. Toch woont hij in een groot huis, midden in Londen. In zijn eentje.

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG 1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Schedeldoekshaven 100 2511 EX Den Haag Postbus 20301 2500 EH Den

Nadere informatie

Kliniek Nijmegen. Informatie voor patiënten

Kliniek Nijmegen. Informatie voor patiënten Kliniek Nijmegen Informatie voor patiënten We spreken van een verslaving wanneer bepaald gedrag zoals middelengebruik of gokken uw leven gaat beheersen. Steeds meer tijd en energie gaan op aan de verslaving.

Nadere informatie

Brijder Verslavingszorg Hoofddorp

Brijder Verslavingszorg Hoofddorp Ons Team Ons team is zeer divers. We bestaan uit het secretariaat, psychologen, maatschappelijk werkers, sociaal psychiatrisch verpleegkundigen, cognitief gedragstherapeutisch werkers, ervaringsdeskundigen,

Nadere informatie

ANALYSIS van interviews met dak- en thuisloze jongeren NEDERLAND. Samenvatting van belangrijkste uitkomsten

ANALYSIS van interviews met dak- en thuisloze jongeren NEDERLAND. Samenvatting van belangrijkste uitkomsten ANALYSIS van interviews met dak- en thuisloze jongeren NEDERLAND 1. 17 interviews 2. Leeftijd van 16 tot 25 3. 59% was jongen en 41% meisje Samenvatting van belangrijkste uitkomsten 4. 41% noemen als etniciteit

Nadere informatie

OGGZ monitor, ZRM, en hoeveel daklozen zijn er nu? Marcel Buster, GGD Amsterdam

OGGZ monitor, ZRM, en hoeveel daklozen zijn er nu? Marcel Buster, GGD Amsterdam OGGZ monitor, ZRM, en hoeveel daklozen zijn er nu? Marcel Buster, GGD Amsterdam G4-USER OGGZ monitor matrix Inhoud Zelfredzaamheid-Matrix Hoeveel daklozen zijn er? 4/15/2015 2 G4-USER Urban Social Exclusion

Nadere informatie

Hoe gaat het in z n werk daar? Wat is er anders dan een gewone poli?

Hoe gaat het in z n werk daar? Wat is er anders dan een gewone poli? INTERVIEW d.d. 28 december 2009 Coeliakiepoli Op het interview-wenslijstje van Nynke en Zara staat Dr. Luisa Mearin. Zij is kinderarts MDL in het LUMC te Leiden en heeft als eerste met haar collega s in

Nadere informatie

Beleidsplan TOV 2016. Auteur: Wendy Verkerk Klein

Beleidsplan TOV 2016. Auteur: Wendy Verkerk Klein Beleidsplan TOV 2016 Auteur: Wendy Verkerk Klein Voorwoord Voor u ligt het beleidsplan van stichting jij bent TOV! TOV eten en TOV boeken zijn onlosmakelijk verbonden met de stichting. Dit plan beschrijft

Nadere informatie

FACT IDRIS. Idris is een onderdeel van de Amarant Groep

FACT IDRIS. Idris is een onderdeel van de Amarant Groep FACT IDRIS Idris is een onderdeel van de Amarant Groep Iedereen is Behandeling en begeleiding voor cliënten met een LVB in combinatie met complexe problematiek Specialistische behandeling Kinderen, jeugdigen

Nadere informatie

Iedereen heeft een verhaal

Iedereen heeft een verhaal informatie voor jongeren Iedereen heeft een verhaal > Goed om te weten als je tijdelijk naar JJC gaat Iedereen heeft een eigen verhaal. Veel verhalen gaan over waarom het niet allemaal gelopen is zoals

Nadere informatie

gezocht: Reclasseringsvrijwilligers maken zich sterk voor Nederlanders in buitenlandse detentie vrijwilligers

gezocht: Reclasseringsvrijwilligers maken zich sterk voor Nederlanders in buitenlandse detentie vrijwilligers gezocht: vrijwilligers Reclasseringsvrijwilligers maken zich sterk voor Nederlanders in buitenlandse detentie Wat doet Bureau Buitenland? Bureau Buitenland is onderdeel van Reclassering Nederland en heeft

Nadere informatie

POST-IAS SYMPOSIUM VAN MEXICO NAAR UTRECHT UTRECHT AUGUSTUS 2019 MEETING PROSPECTUS.

POST-IAS SYMPOSIUM VAN MEXICO NAAR UTRECHT UTRECHT AUGUSTUS 2019 MEETING PROSPECTUS. POST-IAS SYMPOSIUM VAN MEXICO NAAR UTRECHT UTRECHT AUGUSTUS 2019 MEETING PROSPECTUS INTRODUCTIE Vanf 24 juli 2019 zal het IAS Conference on HIV Science plaatsvinden in Mexico City, Mexico. Tijdens dit

Nadere informatie

Cultuurparticipatie in Dordrecht.

Cultuurparticipatie in Dordrecht. Cultuurparticipatie in Dordrecht. Bas Hoeing CMV 2 09018387 Inhoudsopgave: Aanleiding Blz. 3 Het probleem Blz. 3 De opdrachtgever Blz. 3 Vraagstelling Blz. 4 Deelvragen Blz. 4 Aanpak Blz. 4 Definities

Nadere informatie

N. Buitelaar, psychiater en V. Yildirim, psycholoog. Beiden werkzaam bij Altrecht Centrum ADHD Volwassenen.

N. Buitelaar, psychiater en V. Yildirim, psycholoog. Beiden werkzaam bij Altrecht Centrum ADHD Volwassenen. ADHD Wachtkamerspecial Onderbehandeling van ADHD bij allochtonen: kinderen en volwassenen N. Buitelaar, psychiater en V. Yildirim, psycholoog. Beiden werkzaam bij Altrecht Centrum ADHD Volwassenen. Inleiding

Nadere informatie

A Adviesaanvraag Toepassing van (genees-)middelen bij de behandeling van drugverslaving dd 6 april 1993

A Adviesaanvraag Toepassing van (genees-)middelen bij de behandeling van drugverslaving dd 6 april 1993 Bijlage A Adviesaanvraag Toepassing van (genees-)middelen bij de behandeling van drugverslaving dd 6 april 1993 De Voorzitter van de Gezondheidsraad ontving de volgende brief, gedateerd 6 april 1993, nr

Nadere informatie

DINEREN IN DE HOFTRAMMM

DINEREN IN DE HOFTRAMMM DINEREN IN DE HOFTRAMMM De bijzondere creatie van Bobby van Galen en Pierre Wind Foto s en tekst: Martien Versteegh Eigenaar en gastheer Bobby van Galen heet u van harte welkom Het begon met een droom

Nadere informatie

Vrijwilligerswerk in projecten met kinderen. 1 november 2012

Vrijwilligerswerk in projecten met kinderen. 1 november 2012 Vrijwilligerswerk in projecten met kinderen 1 november 2012 Better Care Network Netherlands Kennis Ervaring TRAINEN VERZAMELEN INFORMEREN DELEN ADVISEREN BUNDELEN TOEGANKELIJK MAKEN Activiteiten Netwerkbijeenkomsten

Nadere informatie

18 december 2012. Social Media Onderzoek. MKB Nederland

18 december 2012. Social Media Onderzoek. MKB Nederland 18 december 2012 Social Media Onderzoek MKB Nederland 1. Inleiding Er wordt al jaren veel gesproken en geschreven over social media. Niet alleen in kranten en tijdschriften, maar ook op tv en het internet.

Nadere informatie

MODULE I EUROPA: NOOIT MEER OORLOG!

MODULE I EUROPA: NOOIT MEER OORLOG! MODULE I EUROPA: NOOIT MEER OORLOG! I.I De geboorte van de Europese Unie Zoals jullie waarschijnlijk wel weten zijn er de vorige eeuwen veel oorlogen in Europa geweest. Vooral de Eerste en de Tweede Wereldoorlog

Nadere informatie

Het zou het beste zijn als maatschappelijke steunsystemen georganiseerd werden door de gemeente.

Het zou het beste zijn als maatschappelijke steunsystemen georganiseerd werden door de gemeente. 1. Het zou het beste zijn als maatschappelijke steunsystemen georganiseerd werden door de gemeente. 2. De overheid moet niet achter de voordeur van mensen willen treden. Dat is privégebied en de eigen

Nadere informatie

Projectplan Pak je Kans Flevoland

Projectplan Pak je Kans Flevoland Projectplan Pak je Kans Flevoland Inhoudsopgave 1. Inleiding en achtergrond... 4 2. ProjectPak je Kans... 6 2.1 Doelgroep... 6 2.2 Doel... 6 2.3 Inhoud project... 6 Projectplan Pak je Kans 2014-2015 2

Nadere informatie

Hulpmiddelen. Voor het invulschema is gebruik gemaakt van de 11 domeinen uit de zelfredzaamheidmatrix.

Hulpmiddelen. Voor het invulschema is gebruik gemaakt van de 11 domeinen uit de zelfredzaamheidmatrix. Hulpmiddelen Zorg in kaart brengen Hierna staat een invulschema om je te helpen inzicht te krijgen in de ondersteuning die je krijgt. Het kan gebruikt worden ter voorbereiding op het keukentafelgesprek.

Nadere informatie

&Ons Tweede Thuis VOLWASSENEN

&Ons Tweede Thuis VOLWASSENEN &Ons Tweede Thuis VOLWASSENEN & & VOLWASSENEN Ondersteuning voor mensen met een beperking Heb je een beperking of heeft je zoon of dochter een beperking? Dan is wat ondersteuning soms erg welkom. Ons Tweede

Nadere informatie

Vrijwilligerswerk, omdat je meer wil!

Vrijwilligerswerk, omdat je meer wil! Divisie Ouderen Vrijwilligerswerk, omdat je meer wil! Mondriaan voor geestelijke gezondheid Wie De divisie Ouderen is een onderdeel van Mondriaan, instelling voor geestelijke gezondheidszorg. Wat Wij verlenen

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 23 april 2013 (26.04) (OR. en) 8578/13 JEUN 40 EDUC 114 SOC 255

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 23 april 2013 (26.04) (OR. en) 8578/13 JEUN 40 EDUC 114 SOC 255 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 23 april 2013 (26.04) (OR. en) 8578/13 JEUN 40 EDUC 114 SOC 255 NOTA van: aan: Betreft: het secretariaat-generaal van de Raad het Comité van permanente vertegenwoordigers

Nadere informatie

WIJNBERG& WIJNBERG voorbeeld REflEctIEvERslaG

WIJNBERG& WIJNBERG voorbeeld REflEctIEvERslaG & voorbeeld reflectieverslag Naam: - Betreft: Intake gesprek Datum: 2010 Inleiding: Op vrijdag vond mijn intake gesprek plaats bij dhr Wijnberg. De aanleiding tot dit bezoek komt voort uit dat op zeventien

Nadere informatie

ACTIVITEITENGIDS PERIODE JANUARI T/M JULI 2012

ACTIVITEITENGIDS PERIODE JANUARI T/M JULI 2012 ONTMOETINGSPROJECT voor HINDOSTAANSE OUDEREN A S H A Utrecht ACTIVITEITENGIDS PERIODE JANUARI T/M JULI 2012 Winnaar Vrijwilligersprijs Utrecht XL 2011 Categorie: Verbinding Ontmoetingsproject Hindostaanse

Nadere informatie