Onderzoek over mantelzorg gemeente Oegstgeest Ervaringen van mantelzorgers en professionals

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Onderzoek over mantelzorg gemeente Oegstgeest Ervaringen van mantelzorgers en professionals"

Transcriptie

1 Onderzoek over mantelzorg gemeente Oegstgeest 2013 Ervaringen van mantelzorgers en professionals

2 COLOFON Samenstelling Cora Heijkoop Naomi Meijs November 2013 Vormgeving binnenwerk SGBO / BMC groep Druk SGBO / BMC groep SGBO Postbus HE Den Haag Niets uit deze publicatie mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie of op welke andere wijze dan ook, zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van SGBO. Aan de totstandkoming van deze publicatie is de grootst mogelijke zorg besteed. SGBO kan echter niet aansprakelijk worden gesteld voor eventuele onjuistheden, noch kunnen aan de inhoud rechten worden ontleend.

3 Inhoud 1 Inleiding en werkwijze Inleiding Onderzoeksvragen Onderzoeksaanpak 3 2 Resultaten van de schriftelijke enquête: algemene kenmerken, motieven en beperkingen als gevolg van het mantelzorgen Algemene kenmerken mantelzorgers Achtergrondsituatie van de mantelzorger en de zorgvrager Motieven en beperkingen Overbelasting en gevolgen van uitvallen van de mantelzorger Conclusies 18 3 Resultaten schriftelijke enquête: Aanbod, gebruik en tevredenheid over de ondersteuning van professionals en van de eigen omgeving Zich ondersteund voelen door omgeving en zorg- en/of hulpverleners Ervaren ondersteuning: bekendheid, behoefte en gebruik Tevredenheid over de ondersteuning Steun van de sociale omgeving Conclusies 30 4 Resultaten van de telefonische interviews onder mantelzorgers 32 5 Resultaten van de telefonische interviews onder professionals 34 6 Conclusies en aanbevelingen Conclusies Aanbevelingen 45

4 1 Inleiding en werkwijze 1.1 Inleiding In 2012 heeft het college van B&W van de gemeente Oegstgeest de nota Zonder vrijwilligers en mantelzorgers geen levend dorp vastgesteld. In deze nota zijn de speerpunten voor zowel het vrijwilligersbeleid als de mantelzorgondersteuning verwoord die de gemeente wil realiseren in de periode 2013 tot en met Voor het vrijwilligersbeleid zijn drie speerpunten geformuleerd: - verbinden van vrijwilligersinitiatieven; - ondersteunen en faciliteren van organisaties; - waarderen, motiveren en promoten van vrijwilligers en vrijwilligerswerk. De speerpunten voor het mantelzorgbeleid gericht op de ondersteuning aan mantelzorgers luiden als volgt: - advies en begeleiding geven aan mantelzorgers; - waardering laten blijken aan mantelzorgers; - voorkomen van overbelasting van mantelzorgers. De speerpunten voor het vrijwilligersbeleid en de mantelzorgondersteuning zijn in samenspraak met maatschappelijke organisaties opgesteld en komen terug in een aantal actiepunten. Voor de mantelzorgondersteuning liggen de actiepunten met name in de sfeer van voorlichting en het vergroten van de bekendheid van de mantelzorgondersteuning, bieden van een breed ondersteuningsaanbod, waaronder het mantelzorgspreekuur, het versterken van het eigen netwerk, het waarderen van het verlenen van mantelzorg, het onder de loep nemen van het aanbod van en de behoefte aan respijtzorg en het aanbieden en bekend maken van faciliteiten voor specifieke doelgroepen, zoals werkende mantelzorgers en jonge mantelzorgers. Beleid mantelzorgondersteuning Vanaf 1 januari 2012 verzorgt Stichting Radius, met als onderaannemer Bureau Informele Zorg, de ondersteuning aan mantelzorgers en de uitvoering van onderdelen van het vrijwilligersbeleid. In de jaarrapportage over 2012 zijn de belangrijkste activiteiten beschreven die Radius voor de mantelzorgondersteuning heeft uitgevoerd: - Het opzetten van een netwerk van verschillende organisaties van zorg-, hulp- en dienstverlening ten einde de steun aan mantelzorgers een integraal onderdeel te laten uitmaken van de reguliere zorg- en hulpverlening. - Een inventarisatie uitvoeren naar de ondersteuningsbehoefte van de mantelzorgers die bij de gemeente Oegstgeest zijn geregistreerd. - Het opsturen van het informatiepakket over Radius en BIZ. - Het geven van informatie en toelichting aan de Seniorenraad en de Wmo-adviesraad. - Het invullen van de vacature voor mantelzorgconsulent in het Lokaal Loket. Op vrijdagmiddag is de mantelzorgconsulent aanwezig in het Lokaal Loket voor de ondersteuning aan mantelzorgers. - Het uitvoeren van huisbezoeken (bijvoorbeeld door ouderenadviseurs) en het verlenen van ondersteuning via telefonisch contact of via . - Het organiseren van inspiratiebijeenkomsten en lezingen voor professionals. SGBO ONDERZOEK OVER MANTELZORG GEMEENTE OEGSTGEEST

5 Voor 2013 ligt de focus op de integratie van het Lokaal Loket met het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG), het verder uitwerken van de integrale benadering van mantelzorgondersteuning, aandacht voor de rol van werkgevers in het ondersteunen van mantelzorgers en de personeelsleden en het bekijken of en welke groepsactiviteiten voor mantelzorgers worden voortgezet en welke activiteiten minder aanslaan bij de mantelzorgers. Aanleiding onderzoek Een belangrijk actiepunt dat is opgenomen in de nota Zonder vrijwilligers en mantelzorgers geen levend dorp is het beter in beeld krijgen van de ondersteuningsbehoefte van de mantelzorgers en het onderzoeken van de tevredenheid over het huidige ondersteuningsaanbod voor mantelzorgers. De gemeente Oegstgeest heeft er derhalve voor gekozen om in 2013 een onderzoek onder en over mantelzorgers te laten uitvoeren. In het onderzoek is aandacht besteed aan de huidige situatie van de mantelzorgers en vooruitgeblikt naar de toekomst. Daarbij zijn niet alleen mantelzorgers schriftelijk en mondeling bevraagd maar zijn ook professionals geïnterviewd, die in hun professie te maken hebben met mantelzorgers en hun problematiek. In de volgende paragraaf volgt een beschrijving van de onderzoeksvragen. 1.2 Onderzoeksvragen In de uitvoering van het onderzoek staan de volgende drie onderzoeksvragen centraal: 1. Wat zijn de achtergrondkenmerken van de mantelzorgers, onderscheiden in mantelzorgers van Wmo-cliënten en mantelzorgers van AWBZ-cliënten? 2. Wat zijn de ervaringen van de mantelzorgers die gebruik hebben gemaakt van mantelzorgondersteuning? 3. Welke suggesties voor verbeteringen en wensen voor de toekomst leven bij de mantelzorgers van Wmo-cliënten en mantelzorgers van AWBZ-cliënten? Op basis van deze drie centrale onderzoeksvragen zijn de volgende subvragen geformuleerd: Achtergrondkenmerken mantelzorgers - Wat zijn de kenmerken van de mantelzorgers die voor Wmo-cliënten zorgen (leeftijd, verrichten van betaald werk of vrijwilligerswerk, aantal uur per week, soort hulp, kenmerken en zorgsituatie van de zorgvrager, et cetera)? - Wat zijn de kenmerken van de mantelzorgers die voor AWBZ-cliënten zorgen (leeftijd, verrichten van betaald werk of vrijwilligerswerk, aantal uur per week, soort hulp, kenmerken en zorgsituatie van de zorgvrager, et cetera)? - Welke beperkingen ervaren mantelzorgers als gevolg van het verlenen van mantelzorg (minder vrijetijdsbesteding, minder kunnen werken, et cetera)? - In welke mate voelen mantelzorgers zich overbelast? Hoe komt dat tot uiting? - Kunnen de mantelzorgers de zorg voor de hulpverlener delen met iemand uit de sociale omgeving en zo ja, van wie krijgen zij hulp? - In hoeverre zijn de sociale omgeving (vrienden, familie, buren) en de instanties (huisarts, SGBO ONDERZOEK OVER MANTELZORG GEMEENTE OEGSTGEEST

6 Lokaal Loket, zorginstelling, et cetera) rondom de mantelzorger op de hoogte van de situatie van de mantelzorger? - Krijgen de mantelzorgers hulp van vrijwilligers via bijvoorbeeld Vrijwillige Hulp Thuis? Bekendheid, behoefte en gebruik van de mantelzorgondersteuning - Door wie voelen mantelzorgers zich gesteund? - Welke ondersteuning ontvangen mantelzorgers en/of de zorgvragers van professionele zorg- en/of hulpverleners? - In hoeverre zijn de mantelzorgers bekend met het ondersteuningsaanbod in de gemeente Oegstgeest? - Wat is het gebruik van de verschillende ondersteuningsmogelijkheden, waaronder Vrijwillige Hulp Thuis? - Als er geen gebruik is gemaakt van mantelzorgondersteuning, wat is de reden daarvan? - Wat zijn de ervaringen met de ondersteuning en hoe tevreden zijn de mantelzorgers daarover? - Waarmee heeft de ondersteuning geholpen? Heeft de ondersteuning verlichting gebracht? - Zijn de mantelzorgers bekend met de mogelijkheid van respijtzorg? - Hebben zij gebruikgemaakt van respijtzorg en zo ja, wat van zijn de ervaringen? Verbeterpunten en mogelijkheden voor de toekomst - Welke verbeterpunten zijn door de mantelzorgers die gebruik hebben gemaakt van de mantelzorgondersteuning naar voren gebracht? - Welke ideeën hebben mantelzorgers over hoe zij beter geholpen kunnen worden? Wat zijn de wensen voor de toekomst met het oog op de naderende bezuinigingen en decentralisaties? - Welke suggesties hebben mantelzorgers om de vraagverlegenheid te doorbreken? Wat zou hen helpen om wel hulp te vragen aan de eigen omgeving of aan instanties zoals het Lokaal Loket? - Welke mogelijkheden zien de mantelzorgers om meer een beroep te doen op de eigen sociale omgeving of de informele zorg? - Welke mogelijkheden zien de mantelzorgers om meer vrijwilligers in te zetten als ondersteuning? In paragraaf 1.3 volgt een beschrijving van de onderzoeksaanpak. 1.3 Onderzoeksaanpak Het totale onderzoek bestaat uit drie onderdelen: 1. Een schriftelijke enquête onder mantelzorgers van Wmo-cliënten en van cliënten met AWBZ-begeleiding of verzorging. 2. Telefonische interviews onder mantelzorgers die bekend zijn bij het Bureau Informele Zorg. 3. Telefonische interviews onder professionals. SGBO ONDERZOEK OVER MANTELZORG GEMEENTE OEGSTGEEST

7 1.3.1 Schriftelijke enquête onder mantelzorgers van Wmo-cliënten en van AWBZ-cliënten De schriftelijke vragenlijst is aan twee verschillende klantgroepen gestuurd: aan de Wmo-cliënten en aan de cliënten die AWBZ-begeleiding of persoonlijke verzorging ontvangen. In totaal zijn er 884 Wmo-cliënten aangeschreven en 133 cliënten met AWBZ-begeleiding en/of -verzorging. Aan de cliënten is gevraagd om de vragenlijst te laten invullen door hun mantelzorger. De vragenlijsten aan de beide cliëntgroepen bevatten dezelfde vragen. Aan de cliënten die zowel een Wmo-voorziening als begeleiding en/of verzorging vanuit de AWBZ ontvangen is uiteraard één vragenlijst verstuurd. Deze cliënten hebben de vragenlijst ontvangen die is bedoeld voor Wmo-cliënten en zijn dus meegenomen in de respons van de Wmo-cliënten. De inhoud van de vragenlijst is besproken met de gemeente en voorgelegd aan Radius die de ondersteuning aan mantelzorgers in Oegstgeest coördineert en uitvoert. Op basis daarvan is de vragenlijst aangepast. De belangrijkste aanpassingen zijn het breder kijken naar de bekendheid, behoefte en gebruik van mantelzorgondersteuning door zowel te vragen naar ervaringen met ondersteuning die de gemeente aanbiedt als naar ervaringen met ondersteuning verleend door instellingen en professionals, zoals de huisarts of het maatschappelijk werk. Respons De gemeente Oegstgeest heeft zelf de uitnodigingsbrief en de herinneringsbrief verstuurd. De vragenlijst is half juni verstuurd en de looptijd voor het invullen was ongeveer zes weken. Er zijn 884 Wmo-cliënten en 133 AWBZ-cliënten aangeschreven 1 waarvan 303 cliënten met een Wmovoorziening (34%) en 31 unieke cliënten met AWBZ-begeleiding en/of -verzorging (23%) de vragenlijst hebben teruggestuurd. De totale respons komt dan uit op 33% en is heel behoorlijk. De respons voor de twee doelgroepen is daarom zodanig dat we uitspraken kunnen doen met 95% betrouwbaarheid. Een betrouwbaarheid van 95% wil zeggen dat als het onderzoek zou worden herhaald onder dezelfde doelgroep de onderzoeksresultaten in 95 van de 100 gevallen gelijk zullen zijn. Tabel 1: Respons Respons Aantal verstuurde vragenlijsten Respons Wmo-cliënten (34%) AWBZ-cliënten (23%) Totaal (33%) Omdat het aantal ingevulde vragenlijsten van de mantelzorgers van AWBZ-cliënten redelijk beperkt is en niet alle vragen op alle cliënten van toepassing zijn, is voor sommige vragen de respons van deze groep laag. De resultaten op deze vragen moeten met enige nuance worden benaderd, omdat de ervaringen zijn gebaseerd op een kleine groep respondenten. Indien dit het geval is, wordt dit in de tekst vermeld. 1 De overlap van cliënten met een Wmo-voorziening en een voorziening AWBZ is eruit gehaald. SGBO ONDERZOEK OVER MANTELZORG GEMEENTE OEGSTGEEST

8 1.3.2 Telefonische interviews met mantelzorgers die gebruik hebben gemaakt van een vorm van mantelzorgondersteuning In het eerste half jaar van 2012 zijn er 74 contacten geweest met mantelzorgers, waarvan 49 zijn bezocht door een ouderenadviseur of een andere hulpverlener. Acht keer is een mantelzorger op bezoek geweest bij het Lokaal Loket of op kantoor. Deze aantallen zijn te klein voor een schriftelijke enquête, ervan uitgaande dat de respons ongeveer 30% zal zijn. Daarom is besloten om mantelzorgers die gebruik hebben gemaakt van mantelzorgondersteuning telefonisch te benaderen. De mantelzorgers zijn aangeschreven door Radius met het verzoek om mee te werken aan een telefonisch interview. Vervolgens zijn twee namen en telefoonnummers doorgegeven. Omdat het aantal gering is, geven de resultaten een globaal beeld van de ervaringen van de mantelzorgers met de ondersteuning. De telefonische interviews zijn uitgevoerd in augustus en september op basis van een half gestructureerde vragenlijst. Dit betekent dat de mantelzorgers zijn geïnterviewd op basis van een onderwerpenlijst waarin de in paragraaf 1.2 beschreven onderzoeksvragen zijn verwerkt. De loop van het gesprek bepaalde de volgorde van de onderwerpen, maar alle onderwerpen zijn zeker in de interviews aan bod gekomen Telefonische interviews met professionals In de beleidsnotitie Zonder vrijwilligers en mantelzorgers, geen levend dorp is opgenomen dat de gemeente graag een enquête wil uitvoeren onder professionals van de eerstelijnszorg om vanuit het perspectief van de professionals de behoefte aan mantelzorgerondersteuning te peilen. De ervaring is dat de respons van een enquête onder vrij gevestigde hulpverleners, zoals huisartsen en fysiotherapeuten, doorgaans vrij laag is, waardoor de uitkomsten van een dergelijke enquête relatief weinig zeggen. De tijdsinvestering van het versturen van de enquête (zoals het achterhalen van de adressen, het opstellen en versturen van de vragenlijsten, et cetera) weegt dan nauwelijks op tegen de uiteindelijke respons. Daarom is ervoor gekozen om een aantal professionals telefonisch te interviewen in aansluiting op de schriftelijke enquête en de telefonische interviews onder mantelzorgers. Er zijn professionals geïnterviewd die te maken hebben met mantelzorgers uit verschillende disciplines van de eerstelijnszorg, zoals een (verpleeg)arts, praktijkondersteuners, Wmo-consulenten, een (GGZ-)psycholoog, een manager van een instelling voor gehandicaptenzorg en een casemanager dementie. Door het interviewen van verschillende professionals is het onderwerp mantelzorg vanuit verschillende (professionele) invalshoeken aan de orde gesteld. Zo heeft de onderzoeker zich een goed beeld kunnen vormen van de mening van de professionals over hoe het nu met de mantelzorgers is gesteld en over de noden en wensen voor mantelzorgondersteuning in de (nabije) toekomst. De interviews zijn eveneens uitgevoerd op basis van een half-gestructureerde vragenlijst. SGBO ONDERZOEK OVER MANTELZORG GEMEENTE OEGSTGEEST

9 Een vast aantal onderwerpen is besproken, maar het verloop van het gesprek heeft bepaald welke onderwerpen het meeste aandacht hebben gekregen. Dit verschilde per professional. De gemeente heeft Radius gevraagd professionals uit haar netwerk te benaderen en namen en telefoonnummers te verzamelen van de professionals die bereid zijn mee te werken aan een telefonisch interview. Het resultaat is dat in de maanden juli en augustus in totaal veertien professionals telefonisch zijn gesproken. Dit zijn zowel professionals die mantelzorgondersteuning uitvoeren als professionals uit de eerstelijnszorg die in hun dagelijkse praktijk te maken hebben met mantelzorgers. Leeswijzer In dit rapport zijn de ervaringen van mantelzorgers van Wmo-cliënten en van cliënten met AWBZbegeleiding en/of -verzorging opgetekend, alsmede van professionals die in hun beroep werken met of te maken hebben met mantelzorgers. De resultaten van de schriftelijke enquête zijn verwerkt in hoofdstuk 2 en 3. In hoofdstuk 4 volgt een weergave van de bevindingen uit de telefonische interviews onder mantelzorgers. De mening van de professionals komt in hoofdstuk 5 aan de orde. De rapportage wordt afgesloten met de belangrijkste conclusies en aanbevelingen. SGBO ONDERZOEK OVER MANTELZORG GEMEENTE OEGSTGEEST

10 2 Resultaten van de schriftelijke enquête: algemene kenmerken, motieven en beperkingen als gevolg van het mantelzorgen In dit hoofdstuk komen de resultaten aan de orde van de schriftelijke enquête die door 334 mantelzorgers van cliënten met een Wmo-voorziening en van cliënten die AWBZ-begeleiding en/of -verzorging ontvangen is ingevuld. Er wordt nader ingegaan op de achtergrondsituatie van de mantelzorgers, op de motieven en beperkingen als gevolg van het mantelzorgen en op de aanwezigheid van gevoelens van overbelasting. SGBO heeft in 2013 een klantonderzoek onder mantelzorgers uitgevoerd in veertien verschillende gemeenten. Dit onderzoek is uitgevoerd aan de hand van een standaard vragenlijst die deels dezelfde vragen bevat als de vragenlijst die is gebruikt voor het onderzoek voor de gemeente Oegstgeest. De resultaten van de veertien gemeenten worden voor de vragen, waar dat mogelijk is, als referentiekader gebruikt voor het duiden van de uitkomsten van deze schriftelijke enquête. In de tabellen en grafieken staan de resultaten weergegeven van de mantelzorgers van Wmocliënten en AWBZ-cliënten gezamenlijk. Indien relevant worden verschillen in de resultaten tussen beide cliëntgroepen in de tabel of grafiek getoond of in de tekst vermeld. Omdat niet alle vragen op alle 334 mantelzorgers van toepassing zijn, staat per grafiek of tabel aangegeven hoeveel mantelzorgers de vraag hebben ingevuld. Dit wordt aangeduid met N. 2.1 Algemene kenmerken mantelzorgers In deze eerste paragraaf wordt naar de algemene kenmerken van de mantelzorgers gekeken. Wat is het geslacht en de leeftijd? Hoe wonen de mantelzorgers? Wat is de duur en frequentie van de mantelzorgverlening? Welke ondersteuning of hulp geven de mantelzorgers? Met de antwoorden op deze vragen wordt in dit hoofdstuk een beeld geschetst van de mantelzorger. Mantelzorgers voldoen niet aan één bepaald profiel. Dé mantelzorger bestaat niet. De verschillende kenmerken geven inzicht in de mantelzorgers uit de gemeente Oegstgeest en de mantelzorgers in de referentiegroep. De eerste selectievraag die aan de respondenten is voorgelegd is of zij momenteel hulp bieden aan een naaste (mantelzorg). 85% (284 respondenten) heeft op deze vraag bevestigend geantwoord. De mantelzorgers die op het moment van het onderzoek geen mantelzorg geven, hebben nog wel enkele andere vragen voorgelegd gekregen, waaronder enkele achtergrondvragen. SGBO ONDERZOEK OVER MANTELZORG GEMEENTE OEGSTGEEST

11 Geslacht en leeftijd In onderstaande tabel wordt de verdeling van het geslacht en de leeftijd van de mantelzorgers getoond 2. Tabel 2: Geslacht (N=331) Geslacht en leeftijd van de mantelzorgers Percentage Oegstgeest Percentage referentiegemeenten - Man 36% 34% - Vrouw 64% 66% Totaal 100% 100% Leeftijd (N=332) 17 jaar of jonger 0% 0% 18 t/m 34 jaar 3% 3% 35 t/m 64 jaar 55% 57% 65 t/m 74 jaar 17% 21% 75 jaar en ouder 25% 19% Totaal 100% 100% Bijna twee derde van de vragenlijsten is ingevuld door een vrouw (64%). Een kwart van de cliënten is ouder dan 75 jaar; dit is relatief veel in vergelijking met de referentiegemeenten. De groep mantelzorgers in de leeftijd tussen 35 en 64 jaar is het grootst. Betaalde arbeid en vrijwilligerswerk Mantelzorgers met betaalde arbeid hebben te maken met een dubbele belasting, omdat zij zowel werken als zorgen. Het merendeel van de mantelzorgers verricht echter geen betaalde arbeid. Het kan zijn dat mantelzorgers stoppen met werken om mantelzorg te verlenen, maar ook is het mogelijk dat ze eerder geneigd zijn om te zorgen, omdat zij niet werken. 2 Het aantal mensen dat deze vragen heeft ingevuld is iets hoger dan het aantal mensen dat mantelzorg zegt te verlenen, omdat alle respondenten, mantelzorgers en geen mantelzorgers deze vragen hebben ingevuld. SGBO ONDERZOEK OVER MANTELZORG GEMEENTE OEGSTGEEST

12 Tabel 3: Betaalde arbeid of vrijwilligerswerk Verrichten van betaalde arbeid (N=331) Percentage Oegstgeest Percentage referentiegemeenten Nee 60% 61% Ja, 1 t/m 12 uur per week 6% 7% Ja, 13 t/m 31 uur per week 14% 16% Ja, 32 uur of meer per week 20% 16% Totaal 100% 100% Uitvoeren van vrijwilligerswerk (N=323) Nee 60% 64% Ja, incidenteel 14% 13% Ja, tot 2 uur per week 8% 5% Ja, 2 tot 4 uur per week 6% 9% Ja, 4 tot 8 uur per week 6% 5% Ja, 8 uur of meer per week 6% 4% Totaal 100% 100% Van de mantelzorgers heeft 40% een betaalde baan; dit wijkt niet af van het gemiddelde van de referentiegemeenten. Het percentage mantelzorgers dat naast het mantelzorgen ook vrijwilligerswerk verricht is 40%. Dat ligt iets hoger dan gemiddeld (36%). 2.2 Achtergrondsituatie van de mantelzorger en de zorgvrager Duur en frequentie De duur en frequentie van het verlenen van mantelzorg is van grote invloed op de mate waarin mantelzorgers zich overbelast voelen en op de mogelijkheden om nog eigen activiteiten te ontplooien naast het mantelzorgen en/of het verrichten van betaalde arbeid. De duur van de hulp is weergegeven in tabel 4. Tabel 4: Duur van de hulp of zorg (N=246) Percentage Minder dan drie maanden 0% 3 tot en met 6 maanden 2% 7 tot en met 12 maanden 3% 1-2 jaar 16% 3-5 jaar 42% 10 jaar of langer 37% Totaal 100% Ruim een derde geeft al meer dan 10 jaar hulp of ondersteuning aan een naaste. Een beperkt aantal mantelzorgers (5%) doet dit minder dan een jaar. Deze cijfers wijken niet zo veel af van de cijfers van de referentiegemeenten 3. 3 Omdat de antwoordcategorieën uit het standaardonderzoek onder mantelzorgers van SGBO niet helemaal dezelfde zijn, kan de vergelijking niet één op één worden weergegeven. Het algemene beeld wijkt echter niet af. SGBO ONDERZOEK OVER MANTELZORG GEMEENTE OEGSTGEEST

13 Het aantal verleende uren mantelzorg per week is zichtbaar gemaakt in onderstaande tabel. Tabel 5: Aantal uren mantelzorg per week (N=285) Percentage Oegstgeest Percentage referentiegemeenten 0 t/m 4 uur 28% 24% 5 t/m 8 uur 26% 24% 9 t/m 16 uur 19% 17% 17 t/m 24 uur 8% 9% 25 uur of meer 19% 26% Totaal 100% 100% Ruim de helft van de mantelzorgers geeft acht uur of minder mantelzorg per week; bijna een vijfde is vrijwel de hele dag aan het mantelzorgen. Dit zijn over het algemeen de mantelzorgers die bij de zorgvrager inwonen en veel zorg en ondersteuning op zich nemen. Het valt op dat in vergelijking met de referentiegemeenten het percentage mantelzorgers dat tot acht uur per week hulp of steun geeft 6% hoger is en het aantal mantelzorgers dat vrijwel de hele dag met mantelzorgen bezig is 7% lager is dan het gemiddelde. Dus het aantal mantelzorgers dat een beperkt aantal uren mantelzorg op zich neemt, is relatief hoog en het aantal mantelzorgers dat heel veel mantelzorg verleent relatief laag. Het zorgen voor een zorgvrager vindt in de praktijk vaak plaats door meerdere personen. Dit kunnen naasten van de zorgvrager zijn ofwel mantelzorgers, maar ook formele zorg- of hulpverleners of een combinatie hiervan. Van de 284 personen die hebben aangegeven mantelzorger te zijn, geeft 21% hulp aan meer dan één persoon en 37% kan de hulp of zorg delen met andere mantelzorgers. Dit laatste percentage is 5% hoger dan het gemiddelde van de referentiegemeenten (32%). De taken van het mantelzorgen worden het meeste gedeeld met een broer of zus (20%), met de kinderen (12%) of met vrienden of kennissen (9%). De categorie anders is door 12% ingevuld. Een deel van deze mensen noemt een andere hulp- en/of zorgverlener. Buren of ouders worden in dit kader nauwelijks genoemd. Relatie tot zorgvrager en woonsituatie Naarmate mantelzorgers ouder zijn, verlenen ze vaker zorg aan hun partner en/of aan hun ouders. Voor wie zorgen de mantelzorgers in Oegstgeest? SGBO ONDERZOEK OVER MANTELZORG GEMEENTE OEGSTGEEST

14 Tabel 6: Aan wie geeft u de mantelzorg? (N=312) Percentage Oegstgeest Percentage referentiegemeenten (Schoon)ouder 39% 33% Echtgeno(o)t(e) of partner 32% 40% (Pleeg- of stief)kind 10% 12% Ander familielid 9% 7% Buur, vriend of kennis 7% 5% Anders 3% 3% Totaal 100% 100% Uit bovenstaande tabel blijkt dat 39% van de mantelzorgers de (schoon)ouders ondersteunt en 32% de echtgenoot of partner. In vergelijking met de referentiegemeenten hebben dus relatief veel kinderen van zorgvragers de vragenlijst ingevuld en iets minder de partner van de zorgvrager. Dit blijkt ook uit de vraag over de woonsituatie van de zorgvrager zoals weergegeven in grafiek 1. Grafiek 1: Woonsituatie zorgvrager (N=286) 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Oegstgeest Referentiegemeenten Het percentage zorgvragers dat elders, zelfstandig of elders, in een tehuis of zorgvoorziening woont, is in Oegstgeest hoger dan bij de referentiegemeenten en het aandeel zorgvragers dat bij de mantelzorger woont, is met 32% veel lager dan bij de referentiegemeenten (48%). Dit kan te maken hebben met het feit dat er in Oegstgeest relatief veel verpleeg- en verzorgingstehuizen staan en het voor de zorgvrager en partner minder moeilijk is om de zorgvrager te laten opnemen, omdat deze persoon in dezelfde woongemeente blijft. Ook indien de zorgvrager elders, in een tehuis of zorgvoorziening woont, voelt een deel van de mantelzorgers zich 24 uur per dag verantwoordelijk. De (zorg)voorziening heeft een aanspreekpunt nodig voor vragen, die zowel overdag als s nachts kunnen opkomen. Daarnaast worden vaak niet alle zorgtaken door de (zorg)voorziening geleverd, deze blijven liggen voor de mantelzorger. SGBO ONDERZOEK OVER MANTELZORG GEMEENTE OEGSTGEEST

15 Zorgsituatie en vormen van hulp of ondersteuning Aan de mantelzorgers is gevraagd wat de problemen zijn van de zorgvrager(s) waar de mantelzorger voor zorgt. De meest voorkomende zorgsituatie komt voort uit lichamelijke beperkingen (handicap), gevolgd door lichamelijke beperkingen door ouderdom. Het aandeel zorgvragers dat te kampen heeft met dementie of geestelijke achteruitgang is redelijk hoog in vergelijking met de referentiegemeenten. Dit heeft ongetwijfeld te maken met het feit dat ook mantelzorgers van cliënten met AWBZ-begeleiding en/of verzorging zijn aangeschreven. Een aantal van deze cliënten heeft een AWBZ-indicatie in verband met geestelijke problemen. Grafiek 2: Zorgsituatie (N=511) (respondenten konden meerdere antwoorden aankruisen) Mantelzorgers verlenen diverse vormen van hulp, afhankelijk van de situatie van de zorgvrager. De verschillende vormen van hulp zijn in onderstaande tabel terug te vinden. De resultaten zijn weergegeven in aantallen, waarbij in de middelste kolom de antwoordcategorieën ja, samen met de zorgvrager en ja volledig alleen bij elkaar zijn opgeteld. In de rechterkolom is weergegeven voor hoeveel procent de mantelzorg per vorm van hulp de mantelzorgtaken alleen uitvoert. SGBO ONDERZOEK OVER MANTELZORG GEMEENTE OEGSTGEEST

16 Tabel 7: Vormen van hulp (N=tussen 75 en 230) (respondenten konden meerdere antwoorden aankruisen) Aantal antwoorden Percentage hulp alleen uitgevoerd door mantelzorger Vervoer en begeleiden bij bezoeken % Administratieve hulp % Aanvragen en regelen van voorzieningen % Hulp bij het huishouden % Klaarmaken warme maaltijden % Persoonlijke verzorging 98 40% Anders 76 80% Verpleegkundige hulp 75 53% Tabel 7 laat zien dat de mantelzorger vooral hulp biedt bij vervoer en begeleiding bij bezoeken, bij administratieve zaken en bij het aanvragen en regelen van voorzieningen. De mantelzorger houdt zich het minste bezig met verpleegkundige hulp. Als we kijken naar de taken die de mantelzorger helemaal alleen moet uitvoeren, dan zien we dat de taken die de mantelzorgers het meeste uitvoeren ook het meeste alleen worden getrokken door de mantelzorgers, namelijk vervoer en begeleiden bij bezoeken, administratie en financiën en het aanvragen en regelen van voorzieningen. De persoonlijke verzorging wordt nog het meest door de mantelzorger en zorgvrager gezamenlijk gedaan. De woonsituatie van de zorgvrager bepaalt vaak ook welke vormen van hulp verleend worden. Inwonende mantelzorgers bieden vaker hulp in de vorm van hulp bij het huishouden, persoonlijke verzorging, verpleegkundige hulp, het klaarmaken van warme maaltijden en het aanbrengen van structuur in het dagelijks leven (dagritme) dan mantelzorgers waarvan de zorgvrager niet in huis woont. Aan de mantelzorgers is ook gevraagd of zij sociale hulp bieden in de vorm van het geven van gezelschap en afleiding, in het structuur aanbrengen in het dagelijks leven of in de vorm van het begeleiden bij communiceren en omgaan met anderen. Deze activiteiten liggen in de sfeer van individuele begeleiding. SGBO ONDERZOEK OVER MANTELZORG GEMEENTE OEGSTGEEST

17 Grafiek 3: Sociale hulp en begeleiding door mantelzorger (N= tussen 154 en 251) (respondenten konden meerdere antwoorden aankruisen) Begeleiden bij omgaan met anderen Begeleiden in communicatie met anderen Structuur aanbrengen in dagelijks leven/dagritme referentiegemeenten Oegstgeest Geven gezelschap, troost en afleiding 0% 20% 40% 60% 80%100% Mantelzorgers in Oegstgeest die de vragenlijst hebben ingevuld verlenen vooral hulp bij het bieden van gezelschap of afleiding (93%) en in iets mindere mate bij het begeleiding in het aanbrengen van structuur in het dagelijks leven (74%). Ondersteunen bij het communiceren en omgaan met anderen wordt het minste gedaan. In vergelijking met de referentiegemeenten is duidelijk zichtbaar dat de mantelzorgers in Oegstgeest meer sociale hulp en begeleiding bieden dan de mantelzorgers van referentiegemeenten. Dit heeft ook te maken met het feit dat mantelzorgers van AWBZcliënten hebben meegewerkt aan het onderzoek en problemen op het gebied van communicatie en contacten leggen een grotere rol spelen dan bij Wmo-cliënten. 2.3 Motieven en beperkingen Mantelzorg is in tegenstelling tot vrijwilligerswerk niet een keuze, mantelzorg overkomt je. Motieven die voor mantelzorgers een rol spelen bij het vervullen van de mantelzorg kunnen uiteenlopen. Aan de mantelzorgers is gevraagd om voor negen stellingen aan te geven of deze meespelen bij het verrichten van de mantelzorg. De stellingen zijn: - Ik doe het uit liefde en genegenheid. - Ik put veel voldoening uit de zorg. - Ik vind het vanzelfsprekend om te doen. - Ik wil niet dat degene voor wie ik zorg in een woonvoorziening of tehuis wordt opgenomen. - Hij/zij wil niet door een vreemde geholpen worden. - Hij/zij wil niet opgenomen worden in een woonvoorziening of tehuis. - Er is geen plaats in een woonvoorziening of tehuis. - Er is niet voldoende thuiszorg beschikbaar. - Er is niemand anders beschikbaar. SGBO ONDERZOEK OVER MANTELZORG GEMEENTE OEGSTGEEST

18 In onderstaande grafiek is af te lezen wat de belangrijkste motivatie is voor mantelzorgers om hulp of ondersteuning te geven aan een naaste. In de grafiek is een optelling gemaakt van de categorieën speelt zeer sterk mee en speelt sterk mee. Deze percentages zijn vergeleken met de dezelfde percentages van de referentiegemeenten. Grafiek 4: Motieven voor het verlenen van mantelzorg (speelt (zeer) sterk mee (N= tussen 215 en 271) (respondenten konden meerdere antwoorden aankruisen) De belangrijkste redenen voor mantelzorgers om hun naaste te ondersteunen is de vanzelfsprekendheid om dit te doen en liefde en genegenheid voor de zorgvrager. Het valt op dat in vergelijking met de referentiegemeenten minder mantelzorgers aangeven dat zij door het geven van mantelzorg een opname willen vermijden en 10% minder mantelzorgers geeft aan voldoening te putten uit het mantelzorgen. In aanvulling hierop vinden relatief veel mantelzorgers dat er niemand anders beschikbaar is om het over te nemen. Beperkingen Het meedoen van mantelzorgers zelf kan onder druk komen te staan door de zorgtaken. Dat kan zich voordoen op de gebieden werk, gezin, opleiding en ontspanning. Het zorgen kost dan dusdanig veel tijd en energie dat eigen activiteiten die zingeving bieden in het gedrang komen. Mantelzorgers lopen dan ook een zeker risico om in een isolement terecht te komen. Hun sociale contacten kunnen in het gedrang komen door gebrek aan tijd. Ze kunnen in conflict komen met anderen door de grote betrokkenheid bij het zorgen (thuis of op het werk) en soms missen ze de energie om nog andere activiteiten te ondernemen 4. 4 Timmermans, J. Boer, A. de & Iedema, J. (2005). De mantelval. Over dreigende overbelasting van de mantelzorger. Den Haag, SCP. SGBO ONDERZOEK OVER MANTELZORG GEMEENTE OEGSTGEEST

19 Deze situatie kan tot gevoelens van eenzaamheid bij mantelzorgers leiden. Van de mantelzorgers die de vragenlijst hebben ingevuld voelt 8% zich vaak eenzaam, 30% zich soms eenzaam en 62% heeft geen last van eenzaamheid. Deze percentages wijken niet af van de gemiddelden van de referentiegemeenten. Grafiek 5 maakt zichtbaar welke beperkingen mantelzorgers met name ervaren als gevolg van het mantelzorgen. Grafiek 5: Ervaren van beperkingen (N=tussen 157 en 239) 5 Mantelzorgers vinden het vooral moeilijk om het mantelzorgen te combineren met een betaalde baan. Ook de mogelijkheden voor vrijetijdsbesteding buitenshuis en het hebben van tijd voor zichzelf schiet er bij veel mantelzorgers bij in. De mantelzorgers ervaren de minste beperkingen bij het doen van vrijwilligerswerk, het tijd en aandacht geven aan (andere) gezinsleden en aan het verrichten van huishoudelijk werk. In vergelijking met de resultaten van de referentiegemeenten worden alle beperkingen in meerdere mate ervaren. Dit geldt met name voor de combinatie van mantelzorgen met een betaalde baan (+17%) en de mogelijkheden voor vrijetijdsbesteding buitenshuis (+7%). 2.4 Overbelasting en gevolgen van uitvallen van de mantelzorger Mate van overbelasting Mantelzorgers zijn voor de samenleving een belangrijke groep actieve burgers. Door mantelzorgers kunnen burgers met een zorgbehoefte of beperking langer zelfstandig thuis blijven wonen en 5 De respondenten die de categorie niet van toepassing hebben ingevuld zijn uit de N gehaald en zijn dus niet in de percentages meegenomen. SGBO ONDERZOEK OVER MANTELZORG GEMEENTE OEGSTGEEST

20 meedoen aan de maatschappij. Gemeenten kunnen mantelzorgers ondersteunen bij het uitvoeren van hun zorgtaken met als doel om overbelasting te voorkomen. Overbelasting is subjectief en afhankelijk van verschillende factoren. Factoren zijn bijvoorbeeld de eigenschappen van de mantelzorger, de eigenschappen van de zorgvrager, de relatie tussen de mantelzorger en de zorgvrager, de aard en duur van de aandoening of beperking, de woonsituatie, de duur en omvang van mantelzorgtaken en het sociale netwerk. De stellingen in onderstaande tabel zijn afkomstig uit de vragenlijst Ervaren Druk door Informele Zorg (EDIZ) en kunnen worden gebruikt om mogelijke overbelasting van de mantelzorgers inzichtelijk te maken. De referentiegroep is terug te vinden tussen haakjes bij de categorieën (helemaal) mee eens. Tabel 8: Stellingen voor mate van overbelasting (N= tussen 263 en 279) (Helemaal) mee eens Min of meer mee eens De situatie van diegene voor wie ik zorg laat mij nooit los Ik moet altijd klaarstaan voor diegene voor wie ik zorg Het combineren van de verantwoordelijkheid voor diegene voor wie ik zorg en de verantwoordelijkheden voor mijn werk en/of gezin valt niet mee Door de situatie van diegene voor wie ik zorg kom ik te weinig aan mijn eigen leven toe Ik voel me over het geheel genomen erg onder druk staan door de situatie van degene voor wie ik zorg Door de betrokkenheid bij diegene voor wie ik zorg doe ik anderen tekort (Helemaal) mee oneens 67% (71%) 19% 14% 57% (49%) 27% 16% 28% (27%) 31% 41% 26% (24%) 29% 46% 25% (23%) 31% 44% 15% (14%) 24% 61% De mantelzorgers vinden het vooral moeilijk dat de situatie van diegene waar zij voor zorgen hen nooit los laat. Daarnaast verzorgt het gevoel altijd te moeten klaarstaan voor de zorgvrager een gevoel van (over)belasting, evenals het combineren van mantelzorgtaken met een baan of gezin. Het altijd moeten klaar staan zorgt voor mantelzorgers uit Oegstgeest voor een grotere mate van overbelasting dan bij mantelzorgers uit de referentiegemeenten. Het uitvallen van de mantelzorger door bijvoorbeeld ziekte of een ziekenhuisopname heeft niet alleen gevolgen voor de mantelzorger, maar vaak ook voor de zorgvrager. De mantelzorger verleende immers hulp of zorg, die dan tijdelijk niet kan worden gegeven. Voor de zorgvrager kunnen de gevolgen wisselend zijn. Van invloed zijn bijvoorbeeld de vormen van hulp die de mantelzorger verleent en of de zorg wordt gedeeld. De mogelijkheid van het plotseling uitvallen van de mantelzorger en de gevolgen daarvan voor de zorgvrager kunnen ook leiden tot bezorgdheid bij de mantelzorger en bijdragen tot het vergroten van het gevoel van overbelasting. SGBO ONDERZOEK OVER MANTELZORG GEMEENTE OEGSTGEEST

21 In tabel 9 is terug te vinden welke gevolgen het plotsteling uitvallen van de mantelzorger door ziekte of een ziekenhuisopname heeft voor de zorgvrager. Een kwart van de mantelzorgers denkt dat de zorg kan worden gegeven door een andere mantelzorger. Dit percentage ligt 5% lager dan het gemiddelde van de referentiegemeenten. Eveneens bijna een kwart denkt dat de zorg dan helemaal niet wordt gegeven. 10% vreest dat een opname dan onvermijdelijk is. Dit percentage is redelijk hoog in vergelijking met het gemiddelde van de referentiegemeenten. Slechts twee mensen hebben aangegeven dat de zorg of hulp wordt geregeld via crisishulp. Tabel 9: Gevolgen uitval mantelzorger voor de zorgvrager (N=275) Percentage Oegstgeest Percentage referentiegemeenten Zorg of hulp wordt gegeven door een andere mantelzorger 25% 30% Zorg of hulp wordt niet gegeven 24% 26% Anders 18% 16% Zorg of hulp wordt gegeven door een vrijwilliger of professional 15% 16% Opname van zorgvrager is nodig 10% 8% Zorg of hulp wordt gegeven middels een particuliere (betaalde) hulp 7% 4% De zorg of hulp wordt snel geregeld via crisishulp 1% - Totaal 100% 100% Voor gemeenten en/of een Steunpunt Mantelzorg ligt een taak in het ondersteunen van mantelzorgers. Niet alleen voor mantelzorgers die al overbelast zijn, zij hebben namelijk ook een preventieve taak. Gemeenten en/of een Steunpunt Mantelzorg kunnen bijvoorbeeld de mantelzorgers bijstaan door het bieden van een luisterend oor, het geven van handreikingen om met de situatie om te gaan of door andere vormen van ondersteuning aan te bieden. In het volgende hoofdstuk gaan we in op de bekendheid met, het gebruik van en de tevredenheid over de verschillende vormen van de aangeboden ondersteuning. 2.5 Conclusies De achtergrondkenmerken van de mantelzorgers laten zien dat de mantelzorgers die de vragenlijst hebben ingevuld met name in de leeftijdscategorie 35 tot en met 64 jaar zitten. De groep 75- plussers is relatief hoog. Het aantal mantelzorgers met een betaalde baan is gemiddeld; het percentage dat naast het mantelzorgen ook nog vrijwilligerswerk verricht, is met 40% iets boven gemiddeld. De duur van de gegeven mantelzorg is vrij lang, het grootste deel doet dit al langer dan drie jaar. Ruim de helft verleent mantelzorg tot acht uur per week. Het percentage mantelzorgers dat tot acht uur per week mantelzorg verricht, is relatief hoog; het percentage mantelzorgers dat dit vrijwel de hele dag doet, is juist weer lager dan gemiddeld. SGBO ONDERZOEK OVER MANTELZORG GEMEENTE OEGSTGEEST

22 Relatief veel mantelzorgers helpen hun ouders; het percentage mantelzorgers dat de partner/echtgenoot ondersteunt, is lager dan gemiddeld. In het verlengde hiervan zien we dat vrij veel zorgvragers niet bij de mantelzorger wonen, maar zelfstandig ergens anders of in een zorgvoorziening. Lichamelijke beperkingen vormen de belangrijkste reden voor de noodzaak tot mantelzorgen. Het aandeel zorgvragers met dementie of geestelijke achteruitgang is relatief hoog in vergelijking met de referentiegemeenten. De mantelzorgers bieden met name hulp bij vervoer en begeleiding bij bezoeken, bij administratie en financiën en bij het aanvragen en regelen van voorzieningen. Als we kijken naar de sociale hulp en begeleiding bij het omgaan en communiceren met anderen dan zien we dat de mantelzorgers uit Oegstgeest dit in ruimere mate doen dan de mantelzorgers uit de referentiegemeenten. Dit heeft ook te maken met het feit dat er mantelzorgers van AWBZ-cliënten zijn aangeschreven. De motieven voor mantelzorgers om hun naasten te helpen zijn vanzelfsprekendheid en liefde en genegenheid voor de zorgvrager. De mantelzorgers uit Oegstgeest putten minder voldoening uit het mantelzorgen dan gemiddeld. Ook geeft een relatief hoog percentage mantelzorgers aan dat er niemand anders beschikbaar is. De mantelzorgers ervaren met name beperkingen bij het combineren van mantelzorg geven met een betaalde baan. Ook vrijetijdsbesteding en aandacht en tijd voor zichzelf schieten er vaak bij in. Dit komt in Oegstgeest ook meer voor dan bij de referentiegemeenten. Het gevoel van (over)belasting wordt bij de mantelzorgers vooral veroorzaakt door het moeilijk loslaten van de situatie van de zorgvrager en het altijd moeten klaar staan voor de zorgvrager. Dit laatste wordt door mantelzorgers uit Oegstgeest ook meer ervaren dan gemiddeld. Als de mantelzorger zou uitvallen dat denkt een kwart dat de zorg wordt gegeven door een andere mantelzorger en ook een kwart denkt dat de zorg of hulp dan niet wordt gegeven. 10% vreest een opname van de zorgvrager. Dit percentage is relatief hoog. SGBO ONDERZOEK OVER MANTELZORG GEMEENTE OEGSTGEEST

23 3 Resultaten schriftelijke enquête: Aanbod, gebruik en tevredenheid over de ondersteuning van professionals en van de eigen omgeving In dit hoofdstuk komen de resultaten aan de orde van de schriftelijke enquête die door 334 mantelzorgers van cliënten met een Wmo-voorziening en van cliënten die AWBZ-begeleiding en/of -verzorging ontvangen, is ingevuld. Er wordt nader ingegaan op de ondersteuningsmogelijkheden voor mantelzorgers in Oegstgeest, op de bekendheid, behoefte en het gebruik van de ondersteuning, op de tevredenheid over en effecten van de geboden hulp en op de mogelijkheden om een (groter) beroep te doen op de eigen omgeving. De vragen die bovenstaande onderwerpen betreffen zijn vrijwel allemaal op een andere manier uitgevraagd dan in het standaardonderzoek mantelzorg onder de 14 referentiegemeenten. Er is dus in beperkte mate een vergelijking mogelijk. Bij de tabellen of grafieken wordt aangegeven of de resultaten van dit onderzoek zijn vergeleken met de referentiegemeenten. In de tabellen en grafieken staan de resultaten weergegeven van de mantelzorgers van Wmocliënten en AWBZ-cliënten gezamenlijk. Indien relevant worden verschillen in de resultaten tussen beide cliëntgroepen in de tabel of grafiek getoond of in de tekst vermeld. Omdat niet alle vragen op alle 334 mantelzorgers van toepassing zijn, staat per grafiek of tabel aangegeven hoeveel mantelzorgers de vraag hebben ingevuld. Dit wordt aangeduid met N. 3.1 Zich ondersteund voelen door omgeving en zorg- en/of hulpverleners Gemeenten zijn sinds 2007 binnen de Wmo expliciet verantwoordelijk voor het ondersteunen van mantelzorgers. Gemeenten hoeven niet alle ondersteuning te organiseren, maar vervullen wel een samenbrengende rol. Op een aantal terreinen is sprake van een gedeelde verantwoordelijkheid met andere financiers en aanbieders. Niet iedere mantelzorger beschouwt zichzelf als mantelzorger en dit brengt een risico met zich mee. Niet alle mantelzorgers worden daardoor bereikt met informatie die wel voor hen is bedoeld, zoals over de ondersteuningsmogelijkheden. Belangrijk blijft het om de mantelzorger op een laagdrempelige manier aan te spreken: Zorgt u voor een naaste? En niet met: Bent u mantelzorger? Ook al bestaat de Wmo ruim vijf jaar en de term mantelzorg zelfs al langer. Daarnaast geldt dat niet alle mantelzorgers ondersteuning nodig hebben bij het mantelzorgen. Zij beleven plezier aan het zorgen voor hun naaste, halen hier voldoening uit en ondervinden geen problemen. Of een mantelzorger ondersteuning nodig heeft, is afhankelijk van de persoon en de situatie. Dus het doel is niet iedereen te bereiken, maar de toegang tot ondersteuning, indien nodig, helder en laagdrempelig te maken. Ondersteuning aan een mantelzorger kan uit verschillende dingen bestaan: dit is ook afhankelijk van de persoon en de situatie. Daarnaast geldt dat de ondersteuning vanuit verschillende kanten kan worden geboden. In de volgende grafiek is terug te vinden door wie of wat de mantelzorger SGBO ONDERZOEK OVER MANTELZORG GEMEENTE OEGSTGEEST

24 zich gesteund voelt. Hierbij kunnen de percentages optellen tot meer dan 100%, want de respondenten konden meerdere antwoorden aankruisen. Grafiek 6: Gesteund voelen door omgeving of organisaties (N=498) 40% 35% 34% 30% 25% 20% 15% 12% 11% 9% 8% 10% 5% 5% 2% 2% 2% 1% 1% 1% 0% De mantelzorgers voelen zich verreweg het meest gesteund door de eigen familie, met afstand gevolgd door vrienden, de huisarts en het Wmo-loket. 9% heeft de categorie anders ingevuld. Dit betreft met name een specificatie van de andere antwoordcategorieën, zoals familieleden, de huisarts en de fysiotherapeut. Twee derde van de mantelzorgers (175 respondenten) geeft aan dat de zorgvrager ook ondersteuning krijgt van professionele zorg- of hulpverleners. Zij voelen zich met name gesteund door de thuiszorgmedewerker, door de huisarts en door de fysiotherapeut. Het soort ondersteuning dat de zorgvrager en/of de mantelzorger krijgt van professionele zorg- of hulpverleners ligt vooral op het vlak van praktische en medische ondersteuning, zoals huishoudelijke hulp (26%), persoonlijke verzorging (23%) en fysiotherapie (14%). De verschillende vormen van begeleiding, zoals dagbesteding (10%), individuele begeleiding AWBZ (9%), woonbegeleiding (6%) en psychische hulp (5%) zijn beperkter naar voren gebracht. SGBO ONDERZOEK OVER MANTELZORG GEMEENTE OEGSTGEEST

25 Grafiek 7: Gesteund voelen door omgeving of organisaties (N=269) Het is van belang om te weten of de mantelzorgers het gevoel hebben dat de zorg- of hulpverleners van de zorgvrager voldoende rekening houden met de situatie van de mantelzorgers. Bijna driekwart van de mantelzorgers vindt dat dit voldoende (42%) of redelijk (32%) gebeurt. 10% is van mening dat dat niet het geval is. 3.2 Ervaren ondersteuning: bekendheid, behoefte en gebruik Ondersteuning kan rechtstreeks via de gemeente worden geboden vanuit het Wmo-loket of kan ook door een Steunpunt Mantelzorg worden uitgevoerd. In Oegstgeest wordt de ondersteuning aan mantelzorgers uitgevoerd door Radius en Bureau Informele Zorg dat ook een spreekuur voor mantelzorgers heeft binnen het Lokaal Loket (Wmo-loket). De mantelzorgers zijn de volgende vragen over ondersteuning voorgelegd, waarvan de resultaten in tabel 10 worden weergegeven: - Hebben de mantelzorgers contact gehad met het Lokaal Loket, met Bureau Informele Zorg (BIZ) en met een ouderenadviseur? - Zijn de mantelzorgers door de organisatie die de ondersteuning verzorgt met hun (ondersteunings)vraag geholpen? SGBO ONDERZOEK OVER MANTELZORG GEMEENTE OEGSTGEEST

26 Tabel 10: Contact gehad met en hulp gekregen van ondersteuningsorganisaties (N= tussen 78 en 240) Contact bij ondersteuningsvraag (aantal keer ja) Hulp bij ondersteuningsvraag (aantal keer ja) Lokaal Loket Ouderenadviseur Bureau Informele Zorg (BIZ) 5 3 De mantelzorgers hebben het meest contact gehad met het Lokaal Loket. Het grootste deel heeft ook via het Lokaal Loket hulp gekregen. Dit is niet verwonderlijk, omdat het Lokaal Loket goed bekend is bij de Wmo-cliënten. De hulp varieert van het verstrekken van informatie, een persoonlijk gesprek in het Lokaal Loket tot het krijgen van een huisbezoek. Het merendeel van de mensen die contact hebben gehad met het Lokaal Loket, de ouderenadviseur of het BIZ hebben daadwerkelijk ook hulp gekregen bij hun ondersteuningsvraag. De gemeente Oegstgeest biedt aparte ondersteuning aan mantelzorgers aan die wordt uitgevoerd door Bureau Informele Zorg en Radius. Aan de mantelzorgers zijn over de verschillende ondersteuningsvormen de volgende vragen voorgelegd: - Kent u deze vorm van ondersteuning? - Heeft u behoefte aan deze vorm van ondersteuning? - Maakt u gebruik van deze vorm van ondersteuning? De ondersteuningsvormen zijn: - gesprek met de mantelzorgconsulente in het Lokaal Loket; - huisbezoek door ouderenadviseur; - hulp door een vrijwilliger via Vrijwillige Thuishulp; - incidentele respijtzorg; - periodieke of regelmatige respijtzorg. SGBO ONDERZOEK OVER MANTELZORG GEMEENTE OEGSTGEEST

27 Grafiek 8: Bekendheid met, behoefte aan en gebruik van ondersteuningsmogelijkheden (N=tussen 79 en 240) 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 46% 15% 7% Regelmatige respijtzorg 43% 11% 4% Incidentele respijtzorg 28% 25% 23% 13% 14% 15% Huisbezoek ouderenadviseur 8% 6% Gesprek met mantelzorgconsulent 3% Hulp door vrijwilligers via Vrijwillige Thuishulp 14% 11% 5% Anders Bekend Behoefte Gebruik van gemaakt Bovenstaande grafiek laat zien dat bijna de helft van de mantelzorgers bekend is met de regelmatige of periodieke respijtzorg en/of de incidentele respijtzorg. De overige ondersteuningsvormen zijn bij ongeveer een kwart van de mantelzorgers bekend. Het valt op dat de behoefte aan respijtzorg en het gebruik van de respijtzorg behoorlijk laag is, terwijl deze ondersteuningsvormen redelijk bekend zijn. Deze percentages zijn ook lager dan bij de referentiegemeenten uit het standaardonderzoek onder mantelzorgers. Het gebruik van de andere vormen van ondersteuning is ongeveer even hoog als het gebruik van de respijtzorg, terwijl de bekendheid van de andere ondersteuningsvormen veel lager is. Dit geldt ook voor de ondersteuningsbehoefte; die is voor alle vormen van de aangeboden ondersteuning ongeveer even hoog. De belangrijkste reden waarom de mantelzorgers geen gebruikmaken van de ondersteuning is dat zij vinden dat zij zich nog goed redden zonder ondersteuning. Ruim een kwart is niet bekend met de ondersteuning. Slechts 6% voelt zich niet aangesproken door de ondersteuningsmogelijkheden. SGBO ONDERZOEK OVER MANTELZORG GEMEENTE OEGSTGEEST

Klantonderzoek Wmo over 2012 Ervaringen van Mantelzorgers. Pijnacker-Nootdorp

Klantonderzoek Wmo over 2012 Ervaringen van Mantelzorgers. Pijnacker-Nootdorp Klantonderzoek Wmo over 2012 Ervaringen van Mantelzorgers Pijnacker-Nootdorp Klantonderzoek Wmo over 2012 Ervaringen van Mantelzorgers Pijnacker-Nootdorp COLOFON Samenstelling Volkan Atalay Anja van

Nadere informatie

Klantonderzoek Wmo over 2014: Ervaringen van mantelzorgers

Klantonderzoek Wmo over 2014: Ervaringen van mantelzorgers Klantonderzoek Wmo over 2014: Ervaringen van mantelzorgers Over 2014 Gemeente Best Augustus 2015 Naomi Meys Ingrid Dooms Volkan Atalay Projectnummer: 107560 Correspondentienummer: DH-1208-4547 INHOUD INLEIDING

Nadere informatie

Klantonderzoek Wmo 2013 Ervaringen van Mantelzorgers. Sittard-Geleen

Klantonderzoek Wmo 2013 Ervaringen van Mantelzorgers. Sittard-Geleen Klantonderzoek Wmo 2013 Ervaringen van Mantelzorgers Sittard-Geleen Klantonderzoek Wmo 2013 Ervaringen van Mantelzorgers Sittard-Geleen COLOFON Samenstelling Volkan Atalay Anja van Lonkhuijzen SGBO Benchmarking

Nadere informatie

Klantonderzoek Wmo over 2012 Ervaringen van Mantelzorgers. Meppel

Klantonderzoek Wmo over 2012 Ervaringen van Mantelzorgers. Meppel Klantonderzoek Wmo over 2012 Ervaringen van Mantelzorgers Meppel Klantonderzoek Wmo over 2012 Ervaringen van Mantelzorgers Meppel COLOFON Samenstelling Volkan Atalay Anja van Lonkhuijzen SGBO Benchmarking

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek Wmo over 2009 Mantelzorgers Gemeente Heeze-Leende

Tevredenheidsonderzoek Wmo over 2009 Mantelzorgers Gemeente Heeze-Leende Tevredenheidsonderzoek Wmo over 2009 Mantelzorgers Gemeente Heeze-Leende Tevredenheidsonderzoek Wmo over 2009 Mantelzorgers Gemeente Heeze-Leende COLOFON Samenstelling Ingrid Dooms Anja van Lonkhuijzen

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek Wmo over 2011

Tevredenheidsonderzoek Wmo over 2011 Tevredenheidsonderzoek Wmo over 2011 Mantelzorgers Gemeente Roosendaal Tevredenheidsonderzoek Wmo over 2011 Mantelzorgers Gemeente Roosendaal COLOFON Samenstelling Mark Gremmen Anja van Lonkhuijzen SGBO

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek Wmo over 2011

Tevredenheidsonderzoek Wmo over 2011 Tevredenheidsonderzoek Wmo over 2011 Mantelzorgers Gemeente Leiden Tevredenheidsonderzoek Wmo over 2011 Mantelzorgers Gemeente Leiden COLOFON Samenstelling Mark Gremmen Anja van Lonkhuijzen SGBO Benchmarking

Nadere informatie

Klantonderzoek Wmo over 2012 Ervaringen van Mantelzorgers. Lelystad

Klantonderzoek Wmo over 2012 Ervaringen van Mantelzorgers. Lelystad Klantonderzoek Wmo over 2012 Ervaringen van Mantelzorgers Lelystad Klantonderzoek Wmo over 2012 Ervaringen van Mantelzorgers Lelystad COLOFON Samenstelling Volkan Atalay Anja van Lonkhuijzen SGBO Benchmarking

Nadere informatie

Ervaringen van Mantelzorgers

Ervaringen van Mantelzorgers Ervaringen van Mantelzorgers Over 2013 Sint-Oedenrode Juli 2014 Projectnummer: 107560 INHOUD INLEIDING 1 Leeswijzer 2 Figuren 2 SAMENVATTING 3 Algemene kenmerken van de mantelzorger 3 Algemene kenmerken

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek Wmo over 2010 Mantelzorgers. Gemeente Waterland

Tevredenheidsonderzoek Wmo over 2010 Mantelzorgers. Gemeente Waterland Tevredenheidsonderzoek Wmo over 2010 Mantelzorgers Gemeente Waterland Tevredenheidsonderzoek Wmo over 2010 Mantelzorgers Gemeente Waterland COLOFON Samenstelling Ingrid Dooms Mark Gremmen Nora Kornalijnslijper

Nadere informatie

Wmo-klanttevredenheidsonderzoek over 2011

Wmo-klanttevredenheidsonderzoek over 2011 Wmo-klanttevredenheidsonderzoek.nl Wmo-klanttevredenheidsonderzoek over 2011 drs. G. Eijkhout Samenvatting GEMEENTE MOOK EN MIDDELAAR Wmo-klanttevredenheidsonderzoek over 2011 SAMENVATTING Auteur: Drs.

Nadere informatie

Programma. 1. Presentatie onderzoek: Fadoua Achgaph uur. 2. Presentatie van organisaties uur Pluspunt MEE Activite

Programma. 1. Presentatie onderzoek: Fadoua Achgaph uur. 2. Presentatie van organisaties uur Pluspunt MEE Activite Programma 1. Presentatie onderzoek: Fadoua Achgaph 19.35-19.55 uur 2. Presentatie van organisaties 19.55-20.10 uur Pluspunt MEE Activite 3. Presentatie 20.15-20.20 uur Gemiva Mezzo LVvm 4. Workshops in

Nadere informatie

Wordt de mantelzorger lokaal ondersteund?

Wordt de mantelzorger lokaal ondersteund? Onderzoeksresultaten Mantelzorgondersteuning in uw gemeente juni 2017 Wordt de mantelzorger lokaal ondersteund? Het Nationaal Mantelzorgpanel is gevraagd of zij bekend zijn met lokale mantelzorgondersteuning

Nadere informatie

Maatwerkdeel: Resultaten uit de schriftelijke enquëtë vöör H é gemeente Midden-Delfland

Maatwerkdeel: Resultaten uit de schriftelijke enquëtë vöör H é gemeente Midden-Delfland 2014-01898 (BIJLAGE) Z-2Q14-QQ151 Maatwerkdeel: Resultaten uit de schriftelijke enquëtë vöör H é gemeente Midden-Delfland Achtergrondkenmerken van de cliënten uit Midden-Delfland Aantal aangeschreven cliënten

Nadere informatie

Sandwichgeneratie in de gemeente Haaren

Sandwichgeneratie in de gemeente Haaren Sandwichgeneratie in de gemeente Haaren Onderzoek naar omvang, knelpunten en ondersteuningsbehoefte Februari 2017 drs. W. Jeeninga, onderzoeker GGD Hart voor Brabant drs. M. Scholtens, functionaris gezondheidsbeleid

Nadere informatie

Clientervaringsonderzoek Wmo & Jeugd

Clientervaringsonderzoek Wmo & Jeugd Clientervaringsonderzoek Wmo & Jeugd Inhoudsopgave Samenvatting 3 1. Inleiding 4 1.1 Doelgroep 4 1.2 Methode 4 1.3 Respons 4 2. Resultaten Wmo 5 2.1 Contact en toegankelijkheid van hulp of ondersteuning

Nadere informatie

18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% jaar jaar jaar 65+ Man Vrouw Ja Nee. Deventer gemiddelde

18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% jaar jaar jaar 65+ Man Vrouw Ja Nee. Deventer gemiddelde Bewonersonderzoek Deventer 2009: onderdeel mantelzorg Met de invoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) in 2007 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de ondersteuning van mantelzorgers. Mantelzorgers

Nadere informatie

Zwartewaterlandse mantelzorgers in beeld

Zwartewaterlandse mantelzorgers in beeld Zwartewaterlandse mantelzorgers in beeld 25-1-2015 HOOFSTUK 1 INLEIDING Aanleiding Informele zorg speelt een belangrijke rol binnen de zorg en ondersteuning in Nederland. Steeds meer mensen willen, ook

Nadere informatie

1. Resultaten van het onderzoek

1. Resultaten van het onderzoek 1. Resultaten van het onderzoek 1.1 Respons De gegevens voor het onderzoek zijn verzameld door middel van een schriftelijke vragenlijst. Deze vragenlijst is verstuurd naar mantelzorgers die bekend zijn

Nadere informatie

Werkbezoek Gemeenteraad Leiderdorp 21 mei 2014

Werkbezoek Gemeenteraad Leiderdorp 21 mei 2014 Werkbezoek Gemeenteraad Leiderdorp 21 mei 2014 Programma Welkom en korte kennismaking Pluspunt aan het werk Ouderen Mantelzorgers Visie Pluspunt op ontwikkelingen in sociaal domein Pluspunt aan het werk

Nadere informatie

Betrokkenheid van buurtbewoners. Uitgevoerd door Dimensus in opdracht van gemeenten Leiden, Leiderdorp en Oegstgeest Vergelijking gemeenten 2015

Betrokkenheid van buurtbewoners. Uitgevoerd door Dimensus in opdracht van gemeenten Leiden, Leiderdorp en Oegstgeest Vergelijking gemeenten 2015 Leefbaarheid Jeugdhulp Sociaal Team Vrijwilligerswerk Mantelzorg Actief in de buurt Betrokkenheid van buurtbewoners Burenhulp Zelfredzaamheid Sociale contacten Financiële situatie Uitgevoerd door Dimensus

Nadere informatie

Hoofdstuk 14. Mantelzorg

Hoofdstuk 14. Mantelzorg Hoofdstuk 14. Mantelzorg Samenvatting Mantelzorg is zorg aan een bekende uit de eigen omgeving, die voor langere tijd ziek, hulpbehoevend of gehandicapt is en kan bestaan uit het huishouden doen, wassen

Nadere informatie

Hoofdstuk 21 Mantelzorg

Hoofdstuk 21 Mantelzorg Hoofdstuk 21 Mantelzorg Samenvatting Mantelzorg is in de Stadsenquête gedefinieerd als zorg aan een bekende uit de eigen omgeving, die voor langere tijd ziek, hulpbehoevend of gehandicapt is en kan bestaan

Nadere informatie

Zorg verlenen en zorg ontvangen 2012

Zorg verlenen en zorg ontvangen 2012 Zorg verlenen en zorg ontvangen 2012 Onderzoek en Statistiek Gemeente Lelystad Telefoon: 0320-278574 E-mail: lelystadspanel@lelystad.nl www.lelystadspanel.nl Colofon Dit is een onderzoeksrapportage gemaakt

Nadere informatie

Cliëntervaringsonderzoek Wmo

Cliëntervaringsonderzoek Wmo Cliëntervaringsonderzoek Wmo Gemeente Ten Boer Laura de Jong Marjolein Kolstein Oktober 2018 Inge de Vries www.oisgroningen.nl Inhoud Inhoud... 1 2.8 Effect van de ondersteuning... 11 3. Conclusie... 13

Nadere informatie

Rapport tevredenheid burgers Wmo Gemeente Oss

Rapport tevredenheid burgers Wmo Gemeente Oss Rapport tevredenheid burgers Wmo Gemeente Oss Rapport tevredenheid burgers Wmo Gemeente Oss Juni 2008 COLOFON Samenstelling Michelle Rijken Mark Gremmen Vormgeving binnenwerk Roelfien Pranger Druk HEGA

Nadere informatie

Klanttevredenheid van mantelzorgers. Ik zie mezelf niet als mantelzorger, zorgen voor je naasten doe je gewoon! Gemeente Langedijk Juli 2013

Klanttevredenheid van mantelzorgers. Ik zie mezelf niet als mantelzorger, zorgen voor je naasten doe je gewoon! Gemeente Langedijk Juli 2013 Klanttevredenheid van mantelzorgers Ik zie mezelf niet als mantelzorger, zorgen voor je naasten doe je gewoon! Gemeente Langedijk Juli 2013 Colofon Uitgave : I&O Research BV Van Dedemstraat 6c 1624 NN

Nadere informatie

KLANTTEVREDENHEIDSONDERZOEK SCHOONMAAKDIENST GEMEENTE HAREN

KLANTTEVREDENHEIDSONDERZOEK SCHOONMAAKDIENST GEMEENTE HAREN KLANTTEVREDENHEIDSONDERZOEK SCHOONMAAKDIENST GEMEENTE HAREN Klanttevredenheidsonderzoek Schoonmaakdienst gemeente Haren Colofon Opdrachtgever Gemeente Haren Datum December 2016 Auteurs Tessa Schoot Uiterkamp

Nadere informatie

Doel. Inleiding. De mantelzorger als samenwerkingspartner MANTELZORGBELEID VIERSTROOM

Doel. Inleiding. De mantelzorger als samenwerkingspartner MANTELZORGBELEID VIERSTROOM MANTELZORGBELEID VIERSTROOM Doel Het doel van deze tekst is een kader beschrijven waarbinnen doelstellingen en randvoorwaarden zijn vastgelegd die de samenwerking met mantelzorgers en ondersteuning van

Nadere informatie

Uitkomsten cliëntervaringsonderzoek Wmo 2015

Uitkomsten cliëntervaringsonderzoek Wmo 2015 Uitkomsten cliëntervaringsonderzoek Wmo 2015 1. Algemeen In het Westerkwartier is het cliëntervaringsonderzoek Wmo over 2015 afgerond en zijn de resultaten hiervan inmiddels bekend. In 18 van de 23 Groningse

Nadere informatie

CLIËNTERVARINGS- ONDERZOEK SOCIAAL TEAM

CLIËNTERVARINGS- ONDERZOEK SOCIAAL TEAM Rapport CLIËNTERVARINGS- ONDERZOEK SOCIAAL TEAM Gemeente Houten Augustus 2016 www.ioresearch.nl COLOFON Uitgave I&O Research Piet Heinkade 55 1019 GM Amsterdam 020-3330670 Rapportnummer 2016/142 Datum

Nadere informatie

Hoofdstuk 31. Mantelzorg

Hoofdstuk 31. Mantelzorg Hoofdstuk 31. Mantelzorg Samenvatting Mantelzorg is zorg aan een bekende uit de eigen omgeving, die voor langere tijd ziek, hulpbehoevend of gehandicapt is en kan bestaan uit het huishouden doen, wassen

Nadere informatie

Onderzoek naar de belasting en ondersteuningsbehoefte van mantelzorgers in de gemeente Leeuwarden; factsheet

Onderzoek naar de belasting en ondersteuningsbehoefte van mantelzorgers in de gemeente Leeuwarden; factsheet Onderzoek naar de belasting en ondersteuningsbehoefte van mantelzorgers in de gemeente Leeuwarden; factsheet April 2016 Inhoud Inleiding... 3 Methode... 3 Resultaten... 4 Achtergrondvariabelen... 4 Belasting...

Nadere informatie

Wmo-kanteling. Raadpleging Inwonerpanel Dongen

Wmo-kanteling. Raadpleging Inwonerpanel Dongen Wmo-kanteling Raadpleging Inwonerpanel Dongen Even voorstellen 2 Stephan Dijcks GfK onderzoekt gedrag consumenten en burgers Beheer en onderzoek Inwonerpanel Dongen Uitvoerder landelijke Wmo-evaluatie

Nadere informatie

Cliëntervaringsonderzoek Wmo

Cliëntervaringsonderzoek Wmo Cliëntervaringsonderzoek Wmo WIJ-gebieden 2017 Laura de Jong Marjolein Kolstein Oktober 2018 Inge de Vries www.oisgroningen.nl Inhoud Samenvatting... 2 2.9 Tot slot... 20 Bijlage 1: de WIJ-gebieden...

Nadere informatie

Gemeente Woerden. Klanttevredenheid Wmo over 2013. 31 juli 2014

Gemeente Woerden. Klanttevredenheid Wmo over 2013. 31 juli 2014 Gemeente Woerden Klanttevredenheid Wmo over 2013 31 juli 2014 DATUM 31 juli 2014 TITEL Klanttevredenheid Wmo over 2013 ONDERTITEL OPDRACHTGEVER Gemeente Woerden Boulevard Heuvelink 104 6828 KT Arnhem Postbus

Nadere informatie

Motieven en belasting van mantelzorgers van mensen met dementie

Motieven en belasting van mantelzorgers van mensen met dementie Deze factsheet maakt onderdeel uit van een reeks van twee factsheets. Factsheet 1 beschrijft de problemen en wensen van mantelzorgers van mensen met dementie. Factsheet 2 beschrijft de motieven en belasting

Nadere informatie

Cliëntervaringsonderzoek Wmo BMWE gemeenten 2016 Gemeente Bedum AHA! marktonderzoek en marketingadvies

Cliëntervaringsonderzoek Wmo BMWE gemeenten 2016 Gemeente Bedum AHA! marktonderzoek en marketingadvies Cliëntervaringsonderzoek Wmo gemeenten 2016 Gemeente AHA! marktonderzoek en marketingadvies Cliëntervaringsonderzoek Wmo gemeente Inleiding Voor u ligt het rapport met de uitkomsten van het cliëntervaringsonderzoek

Nadere informatie

Rapportage Onderzoek Mantelzorg

Rapportage Onderzoek Mantelzorg Rapportage Onderzoek Mantelzorg Westelijke Mijnstreek, september 2015 Inhoudsopgave pagina Inleiding - 1-1. Voorbereiding - 2-2. Bevindingen - 3-3. Conclusie & aanbevelingen - 5-4. Dankwoord - 6 - Inleiding

Nadere informatie

Cliëntervaringsonderzoek Wmo

Cliëntervaringsonderzoek Wmo Cliëntervaringsonderzoek Wmo Gemeente Groningen 2017 Laura de Jong Marjolein Kolstein Oktober 2018 Inge de Vries www.oisgroningen.nl Inhoud Inhoud... 2 Samenvatting... 3 2.7 Overige ondersteuning... 16

Nadere informatie

Kwaliteitsonderzoek begeleiding

Kwaliteitsonderzoek begeleiding Kwaliteitsonderzoek begeleiding Kwaliteitsonderzoek Begeleiding najaar 2016 Pagina 1 van 18 Inhoudsopgave 1. Inleiding 4 2. Werkwijze en verantwoording 5 Het doel van het onderzoek 5 Uitvoering onderzoek

Nadere informatie

Cliënttevredenheidsonderzoek Wmo 2014-2015

Cliënttevredenheidsonderzoek Wmo 2014-2015 Cliënttevredenheidsonderzoek Wmo 2014-2015 Afdeling: Maatschappelijke ontwikkeling Auteur : Nick Elshof Datum: 25-09-2015 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Samenvatting... 4 Verantwoording en achtergrond...

Nadere informatie

Mantelzorgondersteuning. Soest, Klanttevredenheidsonderzoek SWOS

Mantelzorgondersteuning. Soest, Klanttevredenheidsonderzoek SWOS Mantelzorgondersteuning Soest, 2010 Klanttevredenheidsonderzoek SWOS Stichting Welzijn Ouderen Soest Dalplein 6 3765 BP Soest 035 60 23 681 info@swos.nl www.swos.nl KvK 41189365 1 Tevredenheidsonderzoek

Nadere informatie

waardering Zwolle Jonge mantelzorgers (jonger dan 18 jaar) zijn in de onderzoeken van de gemeente niet meegenomen,

waardering Zwolle Jonge mantelzorgers (jonger dan 18 jaar) zijn in de onderzoeken van de gemeente niet meegenomen, Zwolle Rapportage Mantelzorg in beeld Resultaten uit onderzoeken onder mantelzorgers 2012 en 2014 De gemeente Zwolle wil de positie van de mantelzorger versterken en hun taak verlichten. Met de komst van

Nadere informatie

Vrijwilligerswerk, mantelzorg en sociale contacten

Vrijwilligerswerk, mantelzorg en sociale contacten Vrijwilligerswerk, mantelzorg en sociale contacten Gemeente s-hertogenbosch, afdeling Onderzoek & Statistiek, februari 2019 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Vrijwilligerswerk... 4 3. Mantelzorg... 8

Nadere informatie

Cliëntervaringsonderzoek Wmo

Cliëntervaringsonderzoek Wmo RAPPORTAGE Cliëntervaringsonderzoek Wmo Gemeente Stichtse Vecht november 2018 RESULTAAT KWALITEIT CONTACT Cliëntervaringsonderzoek Wmo 2017 Gemeente Stichtse Vecht Deze samenvatting presenteert de belangrijkste

Nadere informatie

Wmo-loket. In gesprek over wat u nodig heeft aan ondersteuning

Wmo-loket. In gesprek over wat u nodig heeft aan ondersteuning Wmo-loket In gesprek over wat u nodig heeft aan ondersteuning sopgave 1. Wet maatschappelijke ondersteuning... 5 De gemeente... 5 Het Wmo loket... 5 Het gesprek... 6 2. Het gesprek voorbereiden... 7 Woonsituatie...

Nadere informatie

Klantonderzoek Wmo over 2013 Wmo-voorzieningen

Klantonderzoek Wmo over 2013 Wmo-voorzieningen Klantonderzoek Wmo over 2013 Wmo-voorzieningen Gemeente Beek 20 mei 2014 Simon Wajer Projectnummer: 107560 INHOUD INLEIDING 1 SAMENVATTING 3 HOOFDSTUK 1 VERANTWOORDING EN ACHTERGRONDGEGEVENS 7 1.1 Achtergrond

Nadere informatie

Rapportage Enquête Mantelzorgondersteuning 2012

Rapportage Enquête Mantelzorgondersteuning 2012 Rapportage Enquête Mantelzorgondersteuning 2012 November 2012 Inhoudsopgave Samenvatting... 3 Inleiding... 4 Onderzoeksopzet... 4 Doel... 4 Aanpak... 4 Blok I: Algemene gegevens... 5 Figuur 1: Leeftijd...

Nadere informatie

Klantonderzoek Wmo over 2014 Wmo-voorzieningen

Klantonderzoek Wmo over 2014 Wmo-voorzieningen Klantonderzoek Wmo over 2014 Wmo-voorzieningen Gemeente Beek (L.) 26 augustus 2015 Nelleke Koppelman Simon Wajer Projectnummer: 107696 INHOUD INLEIDING 2 SAMENVATTING 4 HOOFDSTUK 1 VERANTWOORDING EN ACHTERGRONDGEGEVENS

Nadere informatie

CLIËNTERVARINGS- ONDERZOEK WMO

CLIËNTERVARINGS- ONDERZOEK WMO Rapport CLIËNTERVARINGS- ONDERZOEK WMO Gemeente Landsmeer Augustus 2016 www.ioresearch.nl COLOFON Uitgave I&O Research Piet Heinkade 55 1019 GM Amsterdam 020-3330670 Rapportnummer 2016/134 Datum Augustus

Nadere informatie

Klantonderzoek Wmo over 2014 Wmo-voorzieningen

Klantonderzoek Wmo over 2014 Wmo-voorzieningen Klantonderzoek Wmo over 2014 Wmo-voorzieningen Gemeente Heemstede November 2015 Nelleke Koppelman Naomi Meys Projectnummer: 107696 Kenmerknummer: Wmo-2409-4588 INHOUD INLEIDING 1 SAMENVATTING 2 HOOFDSTUK

Nadere informatie

Sociale contacten, vrijetijdsbesteding en praktische ondersteuning

Sociale contacten, vrijetijdsbesteding en praktische ondersteuning Sociale contacten, vrijetijdsbesteding en praktische ondersteuning Resultaten van de tweede schriftelijke vragenronde onder de deelnemers aan het GGZ-panel regio Delft Westland Oostland juli 2006 - L.M.

Nadere informatie

CLIËNTERVARINGS- ONDERZOEK WMO

CLIËNTERVARINGS- ONDERZOEK WMO Rapport CLIËNTERVARINGS- ONDERZOEK WMO Gemeente Houten Augustus 2016 www.ioresearch.nl COLOFON Uitgave I&O Research Piet Heinkade 55 1019 GM Amsterdam 020-3330670 Rapportnummer 2016/143 Datum Augustus

Nadere informatie

Cliëntervaring Wmo. Gemeente Vlieland. Rapport Juli 2017 Projectnummer: P Correspondentienummer: DH

Cliëntervaring Wmo. Gemeente Vlieland. Rapport Juli 2017 Projectnummer: P Correspondentienummer: DH Cliëntervaring Wmo Rapport Juli 2017 Projectnummer: P002315 Correspondentienummer: DH-1107-8590 INHOUD HOOFDSTUK 1 INLEIDING 1 1.1 Aanleiding onderzoek 1 1.2 Doelgroep 1 1.3 Steekproef en respons 2 1.4

Nadere informatie

CLIËNTERVARINGS- ONDERZOEK WMO

CLIËNTERVARINGS- ONDERZOEK WMO Rapport CLIËNTERVARINGS- ONDERZOEK WMO Gemeente Ede Juni 2017 www.ioresearch.nl COLOFON Uitgave I&O Research Piet Heinkade 55 1019 GM Amsterdam 020-3330670 Rapportnummer 2017/99 Datum Juni 2017 Opdrachtgever

Nadere informatie

Onderzoek naar beleving mantelzorgers en vrijwilligers (Wmo prestatieveld 4) Gemeente Pijnacker-Nootdorp

Onderzoek naar beleving mantelzorgers en vrijwilligers (Wmo prestatieveld 4) Gemeente Pijnacker-Nootdorp Onderzoek naar beleving mantelzorgers en vrijwilligers (Wmo prestatieveld 4) Gemeente Pijnacker-Nootdorp Onderzoek naar beleving mantelzorgers en vrijwilligers (Wmo prestatieveld 4) Gemeente Pijnacker-Nootdorp

Nadere informatie

Feitenkaart Mantelzorgers

Feitenkaart Mantelzorgers Feitenkaart Mantelzorgers Peiling onder het Digitaal Stadspanel Achtergrond De gemeente wil graag weten hoe mantelzorgers ondersteund kunnen worden en wat de gemeente daarin zou kunnen betekenen. Om antwoord

Nadere informatie

Klantonderzoek Wmo over 2014 Wmo-voorzieningen

Klantonderzoek Wmo over 2014 Wmo-voorzieningen Klantonderzoek Wmo over 2014 Wmo-voorzieningen Gemeente Best Augustus 2015 Nelleke Koppelman Naomi Meys Projectnummer: 107696 INHOUD INLEIDING 1 SAMENVATTING 2 HOOFDSTUK 1 VERANTWOORDING EN ACHTERGRONDGEGEVENS

Nadere informatie

Klantonderzoek Wmo over 2012. Wmo-voorzieningen Gemeente Velsen

Klantonderzoek Wmo over 2012. Wmo-voorzieningen Gemeente Velsen Klantonderzoek Wmo over 2012 Wmo-voorzieningen Gemeente Velsen Klantonderzoek Wmo over 2012 Wmo-voorzieningen Gemeente Velsen COLOFON Samenstelling Ingrid Dooms Annelieke van den Heuvel SGBO Benchmarking

Nadere informatie

CLIËNTERVARINGS- ONDERZOEK WMO

CLIËNTERVARINGS- ONDERZOEK WMO Rapport CLIËNTERVARINGS- ONDERZOEK WMO Gemeente Nijkerk Juli 2016 www.ioresearch.nl COLOFON Uitgave I&O Research Piet Heinkade 55 1019 GM Amsterdam 020-3330670 Rapportnummer 2016/109 Datum Juli 2016 Opdrachtgever

Nadere informatie

CLIËNTERVARINGS- ONDERZOEK JEUGD

CLIËNTERVARINGS- ONDERZOEK JEUGD Rapport CLIËNTERVARINGS- ONDERZOEK JEUGD Gemeente Houten Augustus 2016 www.ioresearch.nl COLOFON Uitgave I&O Research Piet Heinkade 55 1019 GM Amsterdam 020-3330670 Rapportnummer 2016/141 Datum Augustus

Nadere informatie

Rapport Cliëntervaringsonderzoek. Zorgbureau Endless Almere. Zorg Thuis

Rapport Cliëntervaringsonderzoek. Zorgbureau Endless Almere. Zorg Thuis Rapport Cliëntervaringsonderzoek Zorgbureau Endless Almere Zorg Thuis Uitgevoerd door Bureau De Bok, Franeker juli 2012 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 2 2. Kenmerken respondenten... 3 3. Afspraken over

Nadere informatie

Klantonderzoek Wmo over 2013 Wmo-voorzieningen

Klantonderzoek Wmo over 2013 Wmo-voorzieningen Klantonderzoek Wmo over 2013 Wmo-voorzieningen Gemeente Heumen 20 mei 2014 Kees-Jan van de Werfhorst Projectnummer: 107560 INHOUD INLEIDING 1 SAMENVATTING 3 HOOFDSTUK 1 VERANTWOORDING EN ACHTERGRONDGEGEVENS

Nadere informatie

Mantelzorgbeleid AYA Thuiszorg B.V.

Mantelzorgbeleid AYA Thuiszorg B.V. 1 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 : Visie op werken met mantelzorgers Hoofdstuk 2 : Wat kunnen mantelzorgers doen bij AYA Thuiszorg? Hoofdstuk 3 : Ondersteuning van mantelzorgers Hoofdstuk 4 : Mantelzorg en

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek Wmo over 2011 Cliënten Wmo-voorzieningen Mantelzorgers. Gemeente Zoetermeer

Tevredenheidsonderzoek Wmo over 2011 Cliënten Wmo-voorzieningen Mantelzorgers. Gemeente Zoetermeer Tevredenheidsonderzoek Wmo over 2011 Cliënten Wmo-voorzieningen Mantelzorgers Gemeente Zoetermeer Tevredenheidsonderzoek Wmo over 2011 Cliënten Wmo-voorzieningen Mantelzorgers Gemeente Zoetermeer COLOFON

Nadere informatie

CLIËNTTEVREDENHEIDSONDERZOEK BREED SOCIAAL LOKET GEMEENTE EDAM-VOLENDAM

CLIËNTTEVREDENHEIDSONDERZOEK BREED SOCIAAL LOKET GEMEENTE EDAM-VOLENDAM CLIËNTTEVREDENHEIDSONDERZOEK BREED SOCIAAL LOKET GEMEENTE EDAM-VOLENDAM Cliënttevredenheidsonderzoek Breed Sociaal Loket gemeente Edam-Volendam Colofon Opdrachtgever Gemeente Edam-Volendam Datum April

Nadere informatie

Cliëntervaringsonderzoek Wmo

Cliëntervaringsonderzoek Wmo Cliëntervaringsonderzoek Wmo Gemeente Groningen 2016 Age Stinissen Erik van der Werff Juli 2017 Michiel Mollema www.os-groningen.nl Inhoud Samenvatting... 2 1. Inleiding... 5 1.1 Opzet van het onderzoek...

Nadere informatie

Klantonderzoek Wmo over 2013 Wmo-voorzieningen

Klantonderzoek Wmo over 2013 Wmo-voorzieningen Klantonderzoek Wmo over 2013 Wmo-voorzieningen Gemeente Bloemendaal 27 juni 2014 Kees-Jan van de Werfhorst Projectnummer: 107560 INHOUD INLEIDING SAMENVATTING 1 3 HOOFDSTUK 1 VERANTWOORDING EN ACHTERGRONDGEGEVENS

Nadere informatie

Klantonderzoek Wmo over 2014 Wmo-voorzieningen

Klantonderzoek Wmo over 2014 Wmo-voorzieningen Klantonderzoek Wmo over 2014 Wmo-voorzieningen Dienst SoZaWe NW Fryslân juli 2015 Nelleke Koppelman Projectnummer: 107696 INHOUD INLEIDING 1 SAMENVATTING 2 HOOFDSTUK 1 VERANTWOORDING EN ACHTERGRONDGEGEVENS

Nadere informatie

Enquête mantelzorg in de gemeente Haren

Enquête mantelzorg in de gemeente Haren Enquête mantelzorg in de gemeente Haren Inleiding Inwoners van Haren met fysieke of psychosociale beperkingen hebben vaak ondersteuning nodig om nog zo veel mogelijk volwaardig deel uit te kunnen maken

Nadere informatie

AA EN HUNZE PANEL. Resultaten peiling 5: Zorgen voor elkaar. Januari 2016

AA EN HUNZE PANEL. Resultaten peiling 5: Zorgen voor elkaar. Januari 2016 AA EN HUNZE PANEL Resultaten peiling 5: Zorgen voor elkaar Januari 2016 1.1 Inleiding De vijfde peiling van het Aa en Hunze panel had als onderwerp zorgen voor elkaar en burenhulp. De gemeente Aa en Hunze

Nadere informatie

Cliëntervaringsonderzoek Wmo

Cliëntervaringsonderzoek Wmo RAPPORTAGE Gemeente IJsselstein mei 2018 RESULTAAT KWALITEIT CONTACT 2017 Gemeente IJsselstein Deze samenvatting presenteert de belangrijkste uitkomsten van het cliëntervaringsonderzoek (CEO) Wmo over

Nadere informatie

Cliëntervaringsonderzoek Wmo

Cliëntervaringsonderzoek Wmo Cliëntervaringsonderzoek Wmo Gemeente Raalte Rapport Augustus 2016 I. Dooms BBA A. van den Heuvel T. Plat Projectnummer: 840070 Correspondentienummer: DH-0908-6077 INHOUD INLEIDING 1 HOOFDSTUK 1 HET CONTACT

Nadere informatie

Rapportage raadpleging april 2012. Stichting Vrijwillige Thuiszorg Overijssel

Rapportage raadpleging april 2012. Stichting Vrijwillige Thuiszorg Overijssel Rapportage raadpleging april 2012 Stichting Vrijwillige Thuiszorg Overijssel Amsterdam, april 2012 Inhoudsopgave Inleiding 2 Deelrapportage mantelzorgers 5 Algemene gegevens 5 Bereikbaarheid 8 Informatievoorziening

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek Wmo over 2011

Tevredenheidsonderzoek Wmo over 2011 Tevredenheidsonderzoek Wmo over 2011 Cliënten Wmo-voorzieningen Mantelzorgers Gemeente Roermond Tevredenheidsonderzoek Wmo over 2011 Cliënten Wmo-voorzieningen Mantelzorgers Gemeente Roermond COLOFON

Nadere informatie

Beleid mantelzorg en vrijwilligers Fener Zorg

Beleid mantelzorg en vrijwilligers Fener Zorg P a g i n a 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 1 2. Begrippen 1-2 3. Verschillen tussen mantelzorg en vrijwilligerswerk 2 4. Mantelzorg in Rotterdam 2-3 5. Visie van Fener Zorg op mantelzorg en vrijwilligers

Nadere informatie

Klantonderzoek Wmo over 2013 Wmo-voorzieningen ROGplus Nieuwe Waterweg Noord

Klantonderzoek Wmo over 2013 Wmo-voorzieningen ROGplus Nieuwe Waterweg Noord Klantonderzoek Wmo over 2013 Wmo-voorzieningen ROGplus Nieuwe Waterweg Noord 13 juni 2014 Kees-Jan van de Werforst Projectnummer: 107560 INHOUD INLEIDING SAMENVATTING 1 3 HOOFDSTUK 1 VERANTWOORDING EN

Nadere informatie

Gemeente Winterswijk Wmo klanttevredenheidsonderzoek

Gemeente Winterswijk Wmo klanttevredenheidsonderzoek Gemeente Winterswijk Wmo klanttevredenheidsonderzoek 25 november 2015 GOM PAN ADVIES VOOR WONINGMARKT EN LEEFOMGEVING GOM PAN EN ADVIES VOOR WONINGMARKT EN LEEFOMGEVING DATUM 25 november 2015 TITEL Wmo

Nadere informatie

Mantelzorg in s-hertogenbosch

Mantelzorg in s-hertogenbosch Mantelzorg in s-hertogenbosch Onderzoek uitgevoerd in opdracht van: de gemeente s-hertogenbosch DIMENSUS beleidsonderzoek Juli Projectnummer 409 1 Inhoud Samenvatting 3 Inleiding 7 1 Mantelzorg 9 1.1 Zware

Nadere informatie

Cliëntervaringen Wmo s-hertogengbosch. Nulmeting 2016

Cliëntervaringen Wmo s-hertogengbosch. Nulmeting 2016 Cliëntervaringen Wmo s-hertogengbosch Nulmeting 2016 Afdeling Onderzoek & Statistiek Juli 2016 Samenvatting De gemeente s-hertogenbosch vindt het belangrijk om de ervaringen van cliënten met Wmoondersteuning

Nadere informatie

Klanttevredenheid WMO vervoer Haren 2013

Klanttevredenheid WMO vervoer Haren 2013 Klanttevredenheid WMO vervoer Haren 2013 Colofon "Klanttevredenheid WMO vervoer Haren 2013" Klanttevredenheidsonderzoek naar het WMO vervoer in de gemeente Haren. Uitgave Deze publicatie is een uitgave

Nadere informatie

AAN BURGEMEESTER & WETHOUDERS. Onderwerp: Cliëntervaringsonderzoek Wmo 2016

AAN BURGEMEESTER & WETHOUDERS. Onderwerp: Cliëntervaringsonderzoek Wmo 2016 AAN BURGEMEESTER & WETHOUDERS Kenmerk: 148710 Sector: Inwonerszaken Team : Openbare Orde, Welzijn & Onderwijs Ontworpen door: W. Gerth Onderwerp: Cliëntervaringsonderzoek Wmo 2016 Besluit: 1. Kennis te

Nadere informatie

Gemeente Roosendaal. Klanttevredenheidsonderzoek Wmo over 2013. Concept. 11 augustus 2014

Gemeente Roosendaal. Klanttevredenheidsonderzoek Wmo over 2013. Concept. 11 augustus 2014 Gemeente Roosendaal Klanttevredenheidsonderzoek Wmo over 2013 Concept 11 augustus 2014 DATUM 11 augustus 2014 TITEL Klanttevredenheidsonderzoek Wmo over 2013 ONDERTITEL Concept OPDRACHTGEVER Gemeente Roosendaal

Nadere informatie

Rapportage Preventief Huisbezoek Ouderen 2014

Rapportage Preventief Huisbezoek Ouderen 2014 Rapportage Preventief Huisbezoek Ouderen 2014 Rapportage Preventief Huisbezoek 2014 Het preventief huisbezoek wordt aangeboden aan alle zelfstandig wonende ouderen in Ouder-Amstel die in een kalenderjaar

Nadere informatie

Cliëntervaringen Wmo Gemeente Boxtel

Cliëntervaringen Wmo Gemeente Boxtel Cliëntervaringen Wmo Gemeente Boxtel Meting 2016 Juli 2016 Afdeling Onderzoek & Statistiek Gemeente s-hertogenbosch Samenvatting De gemeente Boxtel vindt het belangrijk om de ervaringen van cliënten met

Nadere informatie

Bron: Vilans website januari 2018 en Movisie - website januari 2018

Bron: Vilans website januari 2018 en Movisie -   website januari 2018 Wettelijke kaders en voorzieningen mantelzorgondersteuning Bron: Vilans - https://www.vilans.nl - website januari 2018 en Movisie - https://www.movisie.nl website januari 2018 Vilans is een kenniscentrum

Nadere informatie

Onderzoek naar wensen en behoeften op het gebied van dagbesteding van (kwetsbare) ouderen en hun mantelzorgers in het Schilderskwartier in Woerden

Onderzoek naar wensen en behoeften op het gebied van dagbesteding van (kwetsbare) ouderen en hun mantelzorgers in het Schilderskwartier in Woerden Onderzoek naar wensen en behoeften op het gebied van dagbesteding van (kwetsbare) ouderen en hun mantelzorgers in het Schilderskwartier in Woerden Voor wie is dit onderzoek? 1) Zelfstandig wonende ouderen

Nadere informatie

Cliëntervaringsonderzoek Wmo gemeente Simpelveld

Cliëntervaringsonderzoek Wmo gemeente Simpelveld Cliëntervaringsonderzoek Wmo gemeente Simpelveld 2018 Onderzoek uitgevoerd in opdracht van: Wilhelminasingel 1a 4818 AA Breda T 076 515 13 88 info@dimensus.nl www.dimensus.nl Inhoudsopgave o Onderzoeksbeschrijving

Nadere informatie

Tevredenheids- en ervaringsonderzoek Wmo over 2010 Klanten hulp bij het huishouden, mantelzorgondersteuning en andere individuele voorzieningen

Tevredenheids- en ervaringsonderzoek Wmo over 2010 Klanten hulp bij het huishouden, mantelzorgondersteuning en andere individuele voorzieningen Tevredenheids- en ervaringsonderzoek Wmo over 2010 Klanten hulp bij het huishouden, mantelzorgondersteuning en andere individuele voorzieningen Gemeente Huizen Inleiding... 3 1. Verantwoording onderzoek...

Nadere informatie

Cliëntervaringsonderzoek Wmo 2016

Cliëntervaringsonderzoek Wmo 2016 Cliëntervaringsonderzoek Wmo 2016 Afdeling: Maatschappelijke ontwikkeling Auteur : Nick Elshof Datum: 04-08-2017 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Samenvatting... 4 Algemene informatie geleverde ondersteuning...

Nadere informatie

Burgerpanel Gorinchem. 1 e peiling: Sociale monitor. Juli 2014

Burgerpanel Gorinchem. 1 e peiling: Sociale monitor. Juli 2014 Burgerpanel Gorinchem 1 e peiling: Sociale monitor Juli 2014 Colofon Uitgave : I&O Research BV Villawal 19 3432 NX Nieuwegein Tel. (030) 23 34 342 www.ioresearch.nl Rapportnummer : abpgork14a-def Datum

Nadere informatie

Klantonderzoek Wmo over 2013 Wmo-voorzieningen

Klantonderzoek Wmo over 2013 Wmo-voorzieningen Klantonderzoek Wmo over 2013 Wmo-voorzieningen Dienst SoZaWe NW Fryslan Juli 2014 Anouk Olsthoorn Projectnummer: 107560 INHOUD INLEIDING 1 SAMENVATTING 3 HOOFDSTUK 1 VERANTWOORDING EN ACHTERGRONDGEGEVENS

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek Mantelzorgers

Tevredenheidsonderzoek Mantelzorgers Tevredenheidsonderzoek Mantelzorgers Uitgevoerd door Steunpunt Mantelzorg van Welstad In de gemeenten Stadskanaal en Vlagtwedde Onder alle geregistreerde mantelzorgers Sita Hes, Augustus 2014 Uitgevoerd

Nadere informatie

Gemeenten en de spreiding van opdrachten voor schilderwerk

Gemeenten en de spreiding van opdrachten voor schilderwerk Gemeenten en de spreiding van opdrachten voor schilderwerk Gemeenten en de spreiding van opdrachten voor schilderwerk september 2005 COLOFON Samenstelling Drs. M.H. (Mark) Gremmen drs. A.J.H. (Bert Jan)

Nadere informatie

Klantonderzoek Wmo over 2013 Wmo-voorzieningen

Klantonderzoek Wmo over 2013 Wmo-voorzieningen Klantonderzoek Wmo over 2013 Wmo-voorzieningen Gemeente Tilburg juli 2014 Anouk Olsthoorn Projectnummer: 107560 INHOUD INLEIDING 1 SAMENVATTING 3 HOOFDSTUK 1 VERANTWOORDING EN ACHTERGRONDGEGEVENS 7 1.1

Nadere informatie

Gemeente Nederweert. Cliëntervaringsonderzoek Wmo over Onderzoeksrapportage. 30 juni 2017

Gemeente Nederweert. Cliëntervaringsonderzoek Wmo over Onderzoeksrapportage. 30 juni 2017 Gemeente Nederweert Cliëntervaringsonderzoek Wmo over 2016 Onderzoeksrapportage 30 juni 2017 DATUM 30 juni 2017 Dimensus Beleidsonderzoek Wilhelminasingel 1a 4818 AA Breda info@dimensus.nl www.dimensus.nl

Nadere informatie

Ruim baan voor informele zorg

Ruim baan voor informele zorg Ruim baan voor informele zorg Henk Nies Vilans, Kenniscentrum Langdurende Zorg, Utrecht - Zonnehuis Leerstoel Organisatie en beleid van zorg Vrije Universiteit Amsterdam 17 e Regionale Zorgconferentie

Nadere informatie

Gemeente IJsselstein. Cliëntervaringsonderzoek Wmo over Concept 12 juli 2016

Gemeente IJsselstein. Cliëntervaringsonderzoek Wmo over Concept 12 juli 2016 Gemeente IJsselstein Cliëntervaringsonderzoek Wmo over 2015 Concept 12 juli 2016 DATUM 12 juli 2016 TITEL Cliëntervaringsonderzoek Wmo over 2015 ONDERTITEL Concept OPDRACHTGEVER Gemeente IJsselstein Boulevard

Nadere informatie

Fries burgerpanel Fryslân inzicht

Fries burgerpanel Fryslân inzicht Fries burgerpanel Fryslân inzicht Wij gaan er van uit dat we zo lang mogelijk in onze eigen woonomgeving kunnen blijven. Wij gaan er van uit dat we zo lang mogelijk in onze eigen woonomgeving kunnen blijven.

Nadere informatie