SOLIDARITEIT Bert Fosté LESSENREEKS 2de GRAAD

Transcriptie

1 SOLIDARITEIT Bert Fosté LESSENREEKS 2de GRAAD 1

2 1. Taizé: solidariteit, bidden en ontmoeten De gemeenschap van Taizé De gemeenschap van Taizé is een internationale, christelijke kloostergemeenschap en werd in 1940 opgericht door broeder Roger. Hij kocht een huis in Taizé waar hij mensen opving die het oorlogsgeweld trachtten te ontvluchten, voornamelijk Joden. De broeders boden later ook onderdak aan weeskinderen. Sinds 1949 wijden de broeders van Taizé zich aan een leven in celibaat, gemeenschapsleven en eenvoud. Daarbij stellen zij solidariteit, bidden en ontmoeten centraal. Anno 2007 waren er ruim 100 broeders in de communiteit. Vanaf eind jaren vijftig kwamen er ook meer en meer jongeren op bezoek in Taizé. Taizé (Bourgondië, Frankrijk) frère Roger 2

3 Film Een week in Taizé Eventuele vragen om te gebruiken tijdens het bekijken van het filmfragment. a. Waar ligt Taizé? b. Wanneer is het opgericht? c. Waarom heeft broeder Roger de gemeenschap opgericht? d. Op welke manier merk je dat jongeren samenkomen in Taizé? e. Wat doen deze jongeren voor elkaar? A. Het leven in een gemeenschap Wat is een broedergemeenschap/klooster? Wat is je eerste indruk over deze gemeenschap en hun manier van samenleven? Wat spreekt je aan? Wat stoot je af? Wat betekent het eigenlijk om in een gemeenschap te leven? Wat zoeken jongeren door naar deze gemeenschap te komen? Zie jij jezelf een week leven in Taizé? Waarom wel/niet? B. Geroepen worden Frère Roger zegt: Ik voel mij geroepen.. Wat bedoelt hij daarmee? Heb jij ooit al eens het gevoel gehad dat er iets was dat jou riep? Wat heb je daar toen mee gedaan? 3

4 C. Bidden Hoe komt bidden aan bod in het filmpje? Wat roepen die liederen bij jou op? Omcirkel. geluk rust verdriet hoop samenhorigheid Waarom zouden die woorden in het lied steeds herhaald worden denk je? Wat vind jij van bidden? Ik vind het, omdat D. In contact komen met de ander In Taizé besteedt men ook aandacht om in kleine groepjes te praten over en te luisteren naar de kleine en grote vragen in het leven. Over welke onderwerpen zou jij graag eens met andere jongeren praten? Denk je dat het zinvol is om over deze onderwerpen te praten? Heb jij voldoende de kans om dit te doen? Zou je dit graag wat vaker doen? Wat is er nodig om ECHT te kunnen luisteren naar iemand anders? Wat is er nodig om ECHT te kunnen praten over jouw leven? 4

5 D. Solidair zijn met de ander In het leven van de broeders van Taizé staat solidariteit centraal. Solidariteit is je inzetten voor anderen, zonder daarvoor een beloning te krijgen en ook wanneer dat ten koste van jezelf gaat. Solidariteit zorgt voor vrede en geluk bij iedereen. Via Operatie Hoop steunt de gemeenschap mensen die het moeilijk hebben in verschillende werelddelen, in het bijzonder hulpbehoevende of zieke kinderen. Sinds 1998 heeft Taizé, dankzij Operatie Hoop, humanitaire hulp geboden aan Noord-Korea, dat zwaar getroffen was door een voedseltekort. In de afgelopen jaren heeft de gemeenschap met name ziekenhuizen gesteund door het zenden van materialen en medicijnen. Operatie Hoop biedt verder steun aan aids-weeskinderen in Ethiopië, ze hielp om voedsel te kopen voor Boliviaanse gezinnen, die na zware overstromingen hun huizen verloren en die in kampen wonen.. Verder verzenden ze ook bijbels en goederen naar Rusland, China, Noord- Korea en andere gebieden met tekorten. Via Operatie Hoop helpen de broeders dus mensen in nood, waar ook ter wereld. Hoe zet de gemeenschap zich in voor de ander? Markeer in de tekst. 5

6 Wat vind je van deze inzet door de broeders? Markeer en/of vul aan Ik vind dat wij zij doen zinvol nutteloos mooi belachelijk overbodig broodnodig is, Waar zie jij solidariteit om jou heen? Geef minstens 2 concrete voorbeelden. Waarom zouden de broeders dat doen in een groep en niet alleen, of met een gezin of partner? E. Bedenk acties van solidariteit! Maak kleine groepjes. Ga op zoek naar een aantal concrete voorbeelden van eenvoudige gebaren/acties waarin je je solidariteit toont met iemand anders. Bespreek met elkaar hoe je die acties zou kunnen uitvoeren. Noteer jullie voorbeelden op een A3 blad dat je op het einde van de les aan je leerkracht bezorgt. Enkele voorbeelden: Ik deel mijn brooddoos met iemand die zijn eten vergat. Ik leen mijn agenda aan een medeleerling om bij te schrijven. Hij/Zij is nochtans niet mijn beste vriend is. 6

7 2. Solidariteit is de ander ontmoeten zoals hij of zij is De tronende Christus & Jezus en Abt Menas o Bekijk en vergelijk de 2 iconen. Een icoon is een heilige afbeelding. Gelovigen zien er God, Jezus, Maria of een heilige in. Via het icoon voelen ze zich heel dicht in de nabijheid van deze figuur. Kerken in Griekenland, Roemenië en Rusland hebben er vaak veel. In katholieke kerken komen ze ook steeds vaker voor. 1 De tronende Christus 2 Jezus & abt Menas 7

8 Wat zie ik? Wat zie ik? Welke indruk maakt Jezus op mij? Welke indruk maakt Jezus op mij? o Bij welke van de 2 iconen passen deze begrippen het best? veraf, dichtbij, majesteit, eenvoud, vriend, koning, koel, menselijk, o Zoek zelf voor elke afbeelding nog 2 toepasselijke begrippen. De tronende Jezus: Jezus en abt Menas: 8

9 o In de vorige les hadden we het over er zijn voor de ander, een ander echt ontmoeten. Welke van deze 2 iconen geeft dit het beste weer? o Wanneer ontmoet je écht iemand (zelfs iemand die je al lang kent)? Welke 10 kenmerken geven voor jou het best weer wat écht ontmoeten is? Markeer ze. er zijn voor de ander, de ander troosten, over niks babbelen, Alles goed? Ja, met jou?, tijd maken voor de ander, iets ontdekken, iets leren, nieuwsgierig zijn naar de ander, interesse tonen voor de ander, een hand of een zoen geven, uitgebreid kussen, iemand bij zijn naam noemen, iemand de weg vragen, het samen gezellig maken, vertrouwen geven, de ander helpen, oogcontact maken, luisteren naar de ander, zwaaien, samen op de bus wachten, naast iemand gaan zitten die verdriet heeft, boos zijn op iemand die je graag mag, praten over iets dat je pijn deed, beschuldigen o Welke eigenschappen van een ontmoeting herken je in de icoon van abt Menas? Maak eens een Abt Menas Selfie Neem 1 foto of maak een fotocollage waarin je zo veel mogelijk verschillende mensen vraagt om samen met jou op de foto te gaan en waarin je de houding van het icoon Abt Menas nabootst. Ik naast een wandelende Bijbelencyclopedie Onder elke foto schrijf je 1 weetje over de persoon. Iets wat hem/haar bijzonder kenmerkend maakt. Het kan ook iets heel eenvoudig zijn zoals een beroep, hobby, Als de persoon toelating geeft mag je deze foto met onderschrift ook posten op de facebookpagina: Taizé in Antwerpen. 9

10 Solidaire straatmuzikanten? We bekijken een clip op Youtube waarin een groepje straatmuzikanten een lied speelt voor een dakloze man. Houd nadien een uitwisseling met je klasgenoten over volgende vragen: o o o o Wat raakte je? Wat viel er op? Wat stootte je af? Welke doelen zouden de muzikanten voor ogen hebben met het maken van dit filmpje? Waarom hebben ze dus dit filmpje gemaakt? Was er in dit fragment sprake van een échte ontmoeting? Welke eigenschappen van ontmoeting herkende je? En welke niet? Zijn de muzikanten solidair met de dakloze? Waarin wel, waarin niet? o Denk eens terug aan hoe de gemeenschap van Taizé solidariteit beleeft. Valt er je misschien een verschil op tussen de solidariteit van de broeders en die van de straatmuzikanten? De solidariteit van Taizé verandert niet per se de situatie van de ander. De broeders kunnen de situatie voor diegenen in nood niet oplossen. Wél willen ze de ander ontmoeten, er voor hem/haar zijn en van daaruit doen wat ze kunnen. Hoe kunnen we oefenen in solidair zijn? Jullie krijgen jullie A3 papier van de vorige les terug. Kijk nog eens goed naar jullie concrete acties en omcirkel die acties van solidariteit waar er ook echt sprake is van een ontmoeting met de ander. Bedenk er nog minstens 3 nieuwe bij. 10

11 3. Ontmoeting van de ander kan een ontmoeting zijn met God Lied: Ubi caritas Ateliers et Presses de Taizé o Opdracht tijdens het beluisteren Je krijgt een kladblad en je neemt een potlood. Probeer tijdens het luisteren je gedachten/gevoelens/verstand de vrije loop te laten. Schrijf/teken/schets/klad alles wat er in je opkomt op je blad. Vraag je niet af waarom je schrijft wat je schrijft of tekent wat je tekent. Niet denken maar doen! o Afbeeldingen: Welke past voor jou het best bij dit lied? Leg kort uit. o Vragen na het beluisteren - Welk soort muziek is dit? Maakt het je rustig, droevig, gelukkig, onrustig, vrolijk? Leg uit. - Als je dit lied op een andere (rustigere) plek zou beluisteren, zou het dan een ander effect op je hebben? - Wat heb je getekend/geschreven? 11

12 - Ubi caritas et amor, Deus ibi est betekent Daar waar liefde is en omzien naar elkaar (naastenliefde), daar is God. Waar is God volgens jou? Als God aanwezig is op plaatsen waar liefde is, op welke plaats(en) zou ik God dan kunnen vinden? - Nu je de betekenis van het lied kent, zou je dan een andere afbeelding kiezen? Eén die beter bij het lied past? Het lied wordt vaak gebruikt in Taizé maar komt oorspronkelijk uit de katholieke traditie. Het wordt gezongen op Witte Donderdag. - Wat herdenken de christenen op Witte Donderdag? Welke eigenschappen van solidariteit en ontmoeten herken je in Witte Donderdag? De barmhartige Samaritaan o Lees het verhaal. Beantwoord nadien de vragen in de rechterkolom. Lucas10, Er kwam een wetgeleerde die hem op de proef wilde stellen. Hij vroeg: Meester, wat moet ik doen om deel te krijgen aan het eeuwige leven? [26] Jezus antwoordde: Wat staat er in de wet geschreven? Wat leest u daar? [27] De wetgeleerde antwoordde: Heb de Heer, uw God, lief met heel uw hart en met heel uw ziel en met De man vraagt Jezus hoe hij iets kan bereiken in de verre toekomst (eeuwige leven) Waar kan de man volgens Jezus het antwoord vinden? Welke betekenis schuilt hier achter? 12

13 heel uw kracht en met heel uw verstand, en uw naaste als uzelf. [28] U hebt juist geantwoord, zei Jezus tegen hem. Doe dat en u zult leven. [29] Maar de wetgeleerde wilde zich rechtvaardigen en vroeg aan Jezus: Wie is mijn naaste? [30] Toen vertelde Jezus hem het volgende: Er was eens iemand die van Jeruzalem naar Jericho reisde en onderweg werd overvallen door rovers, die hem zijn kleren uittrokken, hem mishandelden en hem daarna halfdood achterlieten. [31] Toevallig kwam er een priester langs, maar toen hij het slachtoffer zag liggen, liep hij met een boog om hem heen. [32] Er kwam ook een Leviet langs, maar bij het zien van het slachtoffer liep ook hij met een boog om hem heen. [33] Een Samaritaan echter, die op reis was, kreeg medelijden toen hij hem zag liggen. [34]Hij ging naar de gewonde man toe, goot olie en wijn over zijn wonden en verbond ze. Hij zette hem op zijn eigen rijdier en bracht hem naar een logement, waar hij voor hem zorgde. [35] De volgende morgen gaf hij twee denarie aan de eigenaar en zei: Zorg voor hem, en als u meer kosten moet maken, zal ik u die op mijn terugreis vergoeden. [36] Wie van deze drie is volgens u de naaste geworden van het slachtoffer van de rovers? [37] De wetgeleerde zei: De man die medelijden met hem heeft getoond. Toen zei Jezus tegen hem: Doet u dan voortaan net zo. Wat hebben de priester, de Leviet en de Samaritaan met elkaar gemeen? Waarin verschilt de Samaritaan van de anderen? Olie en wijn: Vragen bij de tekst Wie is mijn naaste? Wie is mijn naaste niet? Wie is de naaste geworden van het slachtoffer? Kijk eens naar vers 37, wat zegt dit ons over de wetsgeleerde? o Vul de tabel aan. De barmhartige Samaritaan (Lc 10, 25-37) Wat doen ze? Wat willen ze ermee uitdrukken? Welke 13

14 de barmhartige Samaritaan boodschap zit er achter? de priester en de Leviet Jezus de wetgeleerde o Houd met een klas een uitwisseling over de volgende vragen: - Welke betekenis kan je vanuit het verhaal geven aan barmhartigheid? - Door wie of waardoor word jij diep geraakt? Probeer dit zo duidelijk mogelijk te verwoorden. Wat voelde je? Wat dacht je? - Wat zou jij hier aan kunnen doen? Wat houdt je tegen om daar iets aan te doen? 14

15 De zeven werken van barmhartigheid o Daarstraks konden jullie na het beluisteren van het lied kiezen uit één van de afbeeldingen. Welke afbeelding geeft voor jou het best barmhartigheid weer? De prent toont een vrouw die een bejaarde dame te drinken geeft. Dit toont één van de 7 werken van barmhartigheid, nl. de dorstigen laven. o Hier zie je een schilderij waarop de 7 werken van barmhartigheid staan afgebeeld. Noteer het cijfer boven de juiste afbeelding. 1. De hongerigen spijzen 2. De dorstigen laven 3. De naakten kleden 4. De vreemdelingen herbergen 5. De zieken verzorgen 6. De gevangenen bezoeken 7. De doden begraven o Hoe kunnen mensen vandaag deze werken in de praktijk brengen? 15

16 Een andere mogelijkheid om de 7 werken van barmhartigheid te benaderen. De 7 werken van barmhartigheid De 7 werken van barmhartigheid zijn 7 daden van naastenliefde die een mens(christen) kan doen. Ze vinden hun ontstaan in woorden van Christus die we lezen in onderstaande evangelietekst. Mt.25,31-40 Wanneer de Mensenzoon komt, omstraald door luister en in gezelschap van alle engelen, zal hij plaatsnemen op zijn glorierijke troon. [32] Dan zullen alle volken voor hem worden samengebracht en zal hij de mensen van elkaar scheiden zoals een herder de schapen van de bokken scheidt; [33] de schapen zal hij rechts van zich plaatsen, de bokken links. [34] Dan zal de koning tegen de groep rechts van zich zeggen: Jullie zijn door mijn Vader gezegend, kom en neem deel aan het koninkrijk dat al sinds de grondvesting van de wereld voor jullie bestemd is. [35] Want ik had honger en jullie gaven mij te eten, ik had dorst en jullie gaven mij te drinken. Ik was een vreemdeling, en jullie namen mij op, [36] ik was naakt, en jullie kleedden mij. Ik was ziek en jullie bezochten mij, ik zat gevangen en jullie kwamen naar mij toe. [37] Dan zullen de rechtvaardigen hem antwoorden: Heer, wanneer hebben wij u hongerig gezien en te eten gegeven, of dorstig en u te drinken gegeven? [38] Wanneer hebben wij u als vreemdeling gezien en opgenomen, u naakt gezien en gekleed? [39] Wanneer hebben wij gezien dat u ziek was of in de gevangenis zat en zijn we naar u toe gekomen? [40] En de koning zal hun antwoorden: Ik verzeker jullie: alles wat Wat hebben de mensen voor Jezus gedaan? Wie ontmoet je hier? 16

17 jullie gedaan hebben voor een van de onaanzienlijksten van mijn broeders of zusters, dat hebben jullie voor mij gedaan. Paus Innocentius III voegde daar in het jaar 1207 een zevende werk aan toe. Het werk dat hij toevoegde was 'de doden begraven'. Het is ontleend aan het Bijbelboek Tobit, waarin naast twee bekende, ook door Christus genoemde werken van barmhartigheid, speciaal de zorg voor de overledenen wordt benadrukt: Ik gaf brood aan de hongerigen en kleren aan de naakten; als ik het lijk van een volksgenoot buiten de muren van Nineve zag liggen, dan begroef ik het. (Tobit 1,17). Ontbreekt er volgens jou nog een werk van barmhartigheid? Is er volgens jou nog een 8 ste werk van barmhartigheid (nodig)? Teken het 8 ste werk? Maak een foto van het 8 ste werk? Op welke wijze kan je vandaag op een concrete manier deze werken in de praktijk brengen? 17

18 Doe jij mee?! J Een concrete actie van solidariteit VOORAF Presenteer per 2 kort jullie persoonlijke actie van solidair ontmoeten. Denk daarbij goed na over deze vragen: - WAT ga je doen? - WAAROM kies je daarvoor? - HOE ga je dit uitvoeren? - WANNEER? NADIEN Als je je actie hebt gedaan, post je een foto met een onderschrift op deze facebookpagina: Taizéinantwerpen. Dit doe je vóór / (Noteer in je agenda!). In jouw onderschrift heb je aandacht voor deze vragen: - Wie ontmoette je? - Wat deden jullie? - Waar was het? - Wat blijft je bij van deze ontmoeting? - (en wat je er verder nog over wil vertellen) Vraag altijd toestemming om een foto te nemen en online te plaatsen. Gebruik ook geen achternamen. Onthoud de dag en het uur van je post, zodat je die nadien in de klas gemakkelijk kunt terugvinden! 18

19 Vragen om jezelf te stellen bij ontmoeting en solidariteit De volgende vragen kunnen je op weg helpen bij de 3 fases van jouw concrete actie van solidariteit, nl. het kiezen van een actie, het doen van de actie en het verslag achteraf. Vragen bij het kiezen van een actie - Wie in mijn omgeving zou bezoek op prijs stellen? - Wie in mijn omgeving kan een duwtje in de rug gebruiken? - Wie in mijn omgeving heeft het moeilijk? - Voor wie zou ik iets kunnen doen? - Wie zie ik vaak, maar ken ik niet? - Waar in mijn dorp of stad zijn er vluchtelingen, vreemdelingen, mensen van een andere godsdienst dan ik, mensen die ziek zijn of bejaard, dak- en thuislozen, mensen die op één of andere manier uitgesloten worden en die ik kan ontmoeten? - Waar wordt eten uitgedeeld aan mensen in armoede? - Waar wonen eenzame ouderen, zieken, mensen die weinig contacten hebben? - Wat kan ik goed en waar kan ik een ander plezier mee doen? - Welke plek in mijn buurt is niet mooi en kan ik eenvoudig mooi maken? - Met wie kan ik samen iets doen? Praktische vragen bij de voorbereiding - Wie kan ik raad vragen? - Bij wie kan ik terecht als de ontmoeting misschien moeilijk of teleurstellend was? - Wie kan me helpen met materiaal als ik dat nodig heb? - Is er voor wat ik ga doen speciale toestemming nodig? - Als ik iemand ga bezoeken, wie is er verantwoordelijk voor hen en moet ik die op de hoogte stellen? 19

20 Vragen om bij stil te staan wanneer je iemand gaat ontmoeten - Als ik iemand ontmoet, zoek ik dan het positieve, het mooie? - Als ik iemand ontmoet, doe ik dat dan vanuit gelijkwaardigheid? - Als ik iemand ontmoet, houd ik dan rekening met zijn of haar mogelijkheden? - Als ik iemand ontmoet, wil ik dan echt weten wie die ander is, en kan ik luisteren? - Als ik iemand ontmoet, ben ik dan open en zonder vooroordeel of ben ik me bewust van mijn vooroordeel? - Als ik iemand ontmoet, wil ik dan niet helpen, maar allereerst ER ZIJN? - Als ik iemand ontmoet, ben ik dan niet bang? - Als ik iemand ontmoet, begin ik dan met vertrouwen? Vragen bij het uitbrengen van je verslag - Als ik verslag maak, heb ik dan toestemming gevraagd van wie op de foto staat om die te posten? - Als ik verslag maak, gebruik ik dan geen achternamen? - Als ik verslag maak, zorg ik er dan voor dat ik het mooie van mensen laat zien? Wij wensen jullie heel veel plezier en succes met jullie acties! J 20

21 21