Introductie in het recht

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Introductie in het recht"

Transcriptie

1 Introductie in het recht mr. A.J. Wierenga Introductie in het recht Hoofdstuk 1 Recht in het algemeen Programma Actualiteiten Rechtsbronnen Rechtsgebieden Indelingen 1

2 Wortels in de maatschappij Acties bij distributiecentra Albert Heijn Arbeidsovereenkomst Project X - Haren Handhaven openbare orde Bestuurlijke verantwoordelijkheid Vervolging daders Schadevergoedingen Noord-Korea Soevereiniteit - Veiligheidsraad Non-proliferatieverdrag 1968 Bronnen van recht Internationale rechtsregels Wet Ongeschreven rechtsregels Beleidsregels Rechtsbeginselen Rechtspraak De facto 2

3 Internationaal recht Geschreven recht Verdrag Handvest VN Veiligheidsraad EU-verdrag Rechten van de mens (EVRM) Besluiten volkenrechtelijke organisaties EU-besluiten Verordeningen Richtlijnen Ongeschreven recht Gewoonterecht Wet Grondwet Grondrechten Staatsinrichting Koning(in) Wetten Vb. Wet studiefinanciering 2000 Andere regelgeving Vb. APV / afvalstoffenverordening 3

4 Rechtspraak Vage normen Art. 6:162 BW: onrechtmatige daad Zorgvuldigheidsnormen Vb. Gevaarzetting Kelderluik-arrest Waarschijnlijkheid dat gevaar niet wordt onderkend Bezwaarlijkheid van veiligheidsmaatregelen Ernst gevolgen Waarschijnlijkheid van ongeval Rechtseconomen: Kp < Os x Ws Kp = kosten preventie Os = omvang schade Ws = waarschijnlijkheid schade Ongeschreven recht Gewoonte Bezwaar: rechtsonzekerheid Staatsrecht Vertrouwensregel Internationaal recht UNCLOS 4

5 Beleidsregels Bevoegdheid bestuursorgaan Vb: Tabakswet Minister kan boete opleggen Kan» Cafébaas waarschuwt niet» Cafébaas faciliteert Rechtstelsel compleet? Zaak Riggs Palmer Rechtsbeginsel Generalisatie van in andere rechtsregels geformuleerde voorschriften Niemand mag beter worden van onrecht Regels van moraal en fatsoen Niet: algemeen (onpersoonlijk) afkomstig van bevoegd gezag Coërcitief» Hoge Raad Goudse Bouwmeester-arrest» Geen onverschuldigde betaling (verbintenis uit de wet) 5

6 Geen richting? Rechtsstelsel Oplossingen moeten passen in het systeem Recht van spreken Motiveringsplicht controleerbaar Functies van het recht Conflict-mijdend: ordening Materieel recht Geboden en verboden H.L.A. Hart: overlevingskansen vergrotend Conflict-oplossend: Formeel recht of procesrecht Hoe haal je jouw recht? 6

7 Materieel en formeel recht Ge- en verboden Procesrecht Burgerlijk Wetboek (BW) Wetboek van Strafrecht (Sr) Wetboek van Rechtsvordering (Rv) Strafvordering (Sv) Algemene wet bestuursrecht Algemene wet bestuursrecht Stufenbau Internationaal recht Grondwet Internationaal recht Formele wet Amvb (regering) Ministeriële regeling Decentrale regelgeving Provinciale verordening Gemeentelijk verordening Etc. 7

8 Hogere voor lagere regel Hiërarchisch ordening Regels grotere gemeenschap gaan voor regels van kleinere gemeenschap Vb. Verordening Wassenaar» Fotografieverbod Eikenhorst» Rb Den Haag 2003 ( art. 121 Gemeentewet Indeling recht Privaatrecht Particuliere bevoegdheden Niet exclusief Publiekrecht Overheidsbevoegdheden Exclusief 8

9 Voorbeeld privaatrecht Buurman past op Mickey Operatie staart Conflict over kosten dierenarts Uitwerking privaatrecht Individueel belang Verhouding tussen burgers onderling en Verhouding tussen burgers en rechtspersonen NV, BV, vereniging, Ook staat, provincie, gemeente Andere benamingen Burgerlijk recht, civiel recht Handelsrecht Arbeidsrecht 9

10 Voorbeeld publiekrecht Buren klagen over Napoleon Burgemeester uitlaatverbod Exclusieve bevoegdheid Algemeen belang Uitwerking publiekrecht Overheid en haar organen Staatsrecht Overheid en haar burgers Bestuursrecht: Welke bestuursorganen welke bevoegdheden? Hoe komen besluiten tot stand? 10

11 Indelingen: strafrecht Publiekrechtelijke aspecten domineren Maatschappelijk sturingsmiddel Vervolgingsmonopolie OM Opportuniteitsbeginsel: Afzien van op grond van algemeen belang Privaatrechtelijke trekken: In feite conflict tussen burgers Art. 12 Sv» Wilders Voeging Woord voeren 11

Inleiding tot Recht. Uit Praktisch Burgerlijk Recht

Inleiding tot Recht. Uit Praktisch Burgerlijk Recht Inleiding tot Recht Uit Praktisch Burgerlijk Recht 1. Wat is recht? Een exacte definitie is niet te geven. Elke klassieke definitie bevat vier elementen: Gedragsregels, normen Doel = maatschappelijk leven

Nadere informatie

1 Inleiding recht. 1.1 Inleiding. 1.2 Omschrijving en doel

1 Inleiding recht. 1.1 Inleiding. 1.2 Omschrijving en doel 1 Inleiding recht 1.1 Inleiding Wie het jeugdrecht wil leren kennen, moet iets weten over het recht in het algemeen. Daarom in dit hoofdstuk een korte introductie in het recht met een definitie van recht,

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Inleiding recht

Samenvatting Maatschappijleer Inleiding recht Samenvatting Maatschappijleer Inleiding recht Samenvatting door M. 714 woorden 27 oktober 2016 0 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Inleiding Recht Wat is recht Recht geheel van overheidsregels Komen

Nadere informatie

Particulier onderzoeker Wettelijke kaders

Particulier onderzoeker Wettelijke kaders Particulier onderzoeker Wettelijke kaders ex:pla n smart educational tools Mannelijk/vrouwelijk Er bestaat in Nederland een dilemma als het gaat over het gebruik van woorden die als mannelijk en vrouwelijk

Nadere informatie

Wetboek van Strafrecht in het algemeen. Hoofdstuk 15 Lesboek Basisbekwaamheid Buitengewoon Opsporingsambtenaar

Wetboek van Strafrecht in het algemeen. Hoofdstuk 15 Lesboek Basisbekwaamheid Buitengewoon Opsporingsambtenaar Wetboek van Strafrecht in het algemeen Hoofdstuk 15 Lesboek Basisbekwaamheid Buitengewoon Opsporingsambtenaar Casus Een Belgische passagier aan boord van een Nederlands vrachtschip, haalt uit de koffer

Nadere informatie

Inleiding in het NEDERLANDSE RECHT

Inleiding in het NEDERLANDSE RECHT Mr.J.W.P. Verheugt Inleiding in het NEDERLANDSE RECHT TWAALFDE DRUK Boom Juridische uitgevers Den Haag 2003 Lijst van ajkortingen XV Recht in het algemeen 1 1 2 3 4 5 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 6 7 8 2 1 2 2.1

Nadere informatie

Materieel: Regels die betrekking hebben op de rechten en plichten/wat mag en niet mag inhoud

Materieel: Regels die betrekking hebben op de rechten en plichten/wat mag en niet mag inhoud Nationaal internationaal Soevereiniteit elke land heeft de macht om te bepalen wat er gebeurt EU-verdrag Europese Unie verdrag EVRM Europese Verdrag Rechten van de Mens Monistisch systeem Formeel materieel

Nadere informatie

Voorwoord. Lawbooks Grondslagen van Recht ( ) Beste student(e),

Voorwoord. Lawbooks Grondslagen van Recht ( ) Beste student(e), Grondslagen van Recht Week 3 2018 2019 Voorwoord Beste student(e), Voor je ligt de samenvatting van de stof van Hoofdstuk 14 van het boek Hoofdlijnen, dat voorgeschreven wordt in week 3. Aanvankelijk hebben

Nadere informatie

Inleiding. 1 Strafrecht

Inleiding. 1 Strafrecht Inleiding 1 Strafrecht Plaats van het strafrecht Het strafrecht is, net als bijvoorbeeld het staatsrecht en het bestuursrecht, onderdeel van het publiekrecht. Het publiekrecht regelt de betrekkingen tussen

Nadere informatie

Masterclass Toezicht op en in de financiële sector

Masterclass Toezicht op en in de financiële sector Masterclass Toezicht op en in de financiële sector ALGEMEEN KADER STAATSRECHT PROFMR LODEWIJK ROGIER 19 MAART 2019 1 STAATSRECHT 2 RECHTSSTAAT 3 CONCORDANTIEBEGINSEL 4 BESTUURLIJKE HANDHAVING ALGEMEEN

Nadere informatie

1 Inleiding recht. 1.1 Rechtsgebieden en rechtsbronnen. Inleiding

1 Inleiding recht. 1.1 Rechtsgebieden en rechtsbronnen. Inleiding 1 Inleiding recht 1.1 Rechtsgebieden en rechtsbronnen Inleiding Onze samenleving heeft zich de afgelopen vijftig jaar in snel tempo ontwikkeld. De groeiende complexiteit van, onder andere, intermenselijke

Nadere informatie

Hoofdlijnen Nederlands Recht Wolters-Noordhoff 1

Hoofdlijnen Nederlands Recht Wolters-Noordhoff 1 Inhoudsopgave Hoofdlijnen Nederlands Recht Prof. mr. C.J. Loonstra Inleiding 1 Terreinverkenning 1.1 Is recht saai? 1.2 Waarom recht? 1.3 Waar vinden we het recht? 1.3.1 De wet 1.3.2 Het verdrag 1.3.3

Nadere informatie

2.3.3 Overeenkomst is in strijd met de wet, goede zeden of openbare orde 58

2.3.3 Overeenkomst is in strijd met de wet, goede zeden of openbare orde 58 Inleiding 12 1 Terreinverkenning 15 1.1 Is recht saai? 15 1.2 Waarom recht? 16 1.3 Waar vinden we het recht? 17 1.3.1 Wet 18 1.3.2 Verdrag 27 1.3.3 Jurisprudentie 27 1.3.4 Gewoonte 33 1.4 Enkele onderscheidingen

Nadere informatie

Inleiding tot het recht

Inleiding tot het recht 1ste bach PSW Inleiding tot het recht Prof. Janvier Q uickprinter Koningstraat 13 2000 Antwerpen www.quickprinter.be R B08 3,50 Online samenvattingen kopen via www.quickprintershop.be Inleiding tot het

Nadere informatie

1 Basisstructuur van het recht

1 Basisstructuur van het recht 1.1 De basisstructuur van het recht Recht kan gezien worden als het totaal aan rechtsregels. Rechtsregels ordenen de samenleving en het leven van het individu binnen de samenleving. Rechtsregels zelf zijn

Nadere informatie

Algemeen juridische beroepsvorming 4 ALGEMEEN JURIDISCHE BEROEPSVORMING 4 (CJU01.4/CREBO:50109)

Algemeen juridische beroepsvorming 4 ALGEMEEN JURIDISCHE BEROEPSVORMING 4 (CJU01.4/CREBO:50109) ALGEMEEN JURIDISCHE BEROEPSVORMING 4 (CJU01.4/CREBO:50109) sd.cju01.4.v3 ECABO, Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, overgenomen, opgeslagen of gepubliceerd in

Nadere informatie

BEGELEIDINGSPLAN BASISCURSUS RECHT (R01152)

BEGELEIDINGSPLAN BASISCURSUS RECHT (R01152) BEGELEIDINGSPLAN BASISCURSUS RECHT (R01152) (onderdeel traject Propedeuse Rechten) studiecentrum: Amsterdam tijdvak: februari 2011 t/m juni 2011 begeleider: JC Moree INLEIDING Dit begeleidingsplan behoort

Nadere informatie

1 Inleiding bestuursrecht

1 Inleiding bestuursrecht 1 Inleiding bestuursrecht 1.1 Inleiding Dit hoofdstuk geeft een algemene inleiding in het bestuursrecht. Daarbij wordt ingegaan op wat bestuursrecht is en wat het belang, de plaats en de kenmerken van

Nadere informatie

1 Rechtsgebieden en rechtsbronnen

1 Rechtsgebieden en rechtsbronnen 1 Rechtsgebieden en rechtsbronnen Inleiding Onze samenleving heeft zich de afgelopen vijftig jaar in snel tempo ontwikkeld. De groeiende complexiteit van, onder andere, intermenselijke relaties, organisatievormen

Nadere informatie

SPD Bedrijfsadministratie. Correctiemodel INLEIDING RECHT DONDERDAG 17 DECEMBER UUR. SPD Bedrijfsadministratie Inleiding recht B / 8

SPD Bedrijfsadministratie. Correctiemodel INLEIDING RECHT DONDERDAG 17 DECEMBER UUR. SPD Bedrijfsadministratie Inleiding recht B / 8 SPD Bedrijfsadministratie Correctiemodel INLEIDING RECHT DONDERDAG 17 DECEMBER 2015 14.00 16.00 UUR SPD Bedrijfsadministratie Inleiding recht B / 8 2015 NGO-ENS B / 8 Opgave 1 (25 punten) Relatief recht.

Nadere informatie

Inhoud 1 Recht Indelingen in het recht 3 Rechtsbronnen

Inhoud 1 Recht Indelingen in het recht 3 Rechtsbronnen Inhoud 1 Recht 21 1 Rechtsregels 21 2 Rechtsregels en andere sociale regels 22 3 Rechtssysteem 23 3.1 Functies van het rechtssysteem 23 3.2 Functies van staatsorganen 23 4 Soorten rechtsregels 24 4.1 Gedragsnormen

Nadere informatie

Inleiding. Bestuursrecht 9

Inleiding. Bestuursrecht 9 I Inleiding Het staats- en bestuursrecht wordt in het algemeen gezien als één rechtsgebied. Desalniettemin worden het staatsrecht en het bestuursrecht in deze reeks in afzonderlijke delen behandeld. Gangbare

Nadere informatie

1.1 De noodzakelijke algemeenheid van wettelijke voorschriften, en billijkheidsuitzonderingen

1.1 De noodzakelijke algemeenheid van wettelijke voorschriften, en billijkheidsuitzonderingen 1 INLEIDING EN ONDERZOEKSOPZET 1.1 De noodzakelijke algemeenheid van wettelijke voorschriften, en billijkheidsuitzonderingen 1.1.1 Aristoteles inzicht 1.1.2 Billijkheidsuitzonderingen 1.1.3 Rechtswetenschap

Nadere informatie

De belangrijkste bron van het burgerlijk recht is het burgerlijk wetboek,

De belangrijkste bron van het burgerlijk recht is het burgerlijk wetboek, Recht is alomtegenwoordig. Of het nu gaat om een verbod iets te doen (door het rood licht rijden), een verplichting iets te doen (deelnemen aan verkiezingen), een werkwijze die men dient na te leven (procesrecht)

Nadere informatie

Staats- en bestuursrecht

Staats- en bestuursrecht F.C.M.A. Michiels (red.) Staats- en bestuursrecht Tekst en materiaal Met bijdragen van Gio ten Berge Leonard Besselink Henk Kummeling Lex Michiels Rob Widdershoven KLUWER J ^ Deventer - 2003 Thema 1 -

Nadere informatie

Formeel Strafrecht, De Verdachte. Hoofdstuk 6 SPV pagina 2 t/m 12

Formeel Strafrecht, De Verdachte. Hoofdstuk 6 SPV pagina 2 t/m 12 Formeel Strafrecht, De Verdachte Hoofdstuk 6 SPV pagina 2 t/m 12 Wat gaan we behandelen? Wat is formeel strafrecht? Doel strafvordering? Artikel 1 Strafvordering Waar vind je strafvordering? De drie fasen

Nadere informatie

VMR Actualiteitendag 2015

VMR Actualiteitendag 2015 Datum 19-03-2015 1 VMR Actualiteitendag 2015 Actualiteiten bestuurs(proces)recht Prof. mr. K.J. (Kars) de Graaf k.j.de.graaf@rug.nl www.rug.nl/staff/k.j.de.graaf Datum 19-03-2015 2 Inhoud Bestuursorgaan

Nadere informatie

is een domme zet 1 Inleiding in het recht 1.1 Inleiding

is een domme zet 1 Inleiding in het recht 1.1 Inleiding 1 Inleiding in het recht 1.1 Inleiding Om de samenleving rechtvaardig te ordenen zijn er regels nodig die door de overheid zijn gemaakt. Al die (gedrags)regels bij elkaar noemen we recht. Het is de taak

Nadere informatie

Bijlage. Antwoorden op de vragen Wetsartikelenregister Jurisprudentieregister

Bijlage. Antwoorden op de vragen Wetsartikelenregister Jurisprudentieregister Bijlage Antwoorden op de vragen Wetsartikelenregister Jurisprudentieregister Versie 2016/2017 1 Inleiding recht Antwoorden Hoofdstuk 1 Antwoord 1: B Antwoord 2: B Antwoord 3: wetten (regelgeving), verdragen,

Nadere informatie

1 Het recht. 1.1 Inleiding. 1.2 Omschrijving en doel van het recht

1 Het recht. 1.1 Inleiding. 1.2 Omschrijving en doel van het recht 1.1 Inleiding Bijna iedereen heeft dagelijks met het recht te maken. Al realiseren de meeste mensen zich dat niet, het recht heeft invloed op alledaagse dingen, zoals boodschappen doen, werken, onderwijs

Nadere informatie

Inhoud. Afkortingen 13

Inhoud. Afkortingen 13 Inhoud Afkortingen 13 1 1.1 1.2 1.3 2 2.1 Inleiding recht 15 Rechtsgebieden en rechtsbronnen 15 1.1.1 Rechtsgebieden 16 1.1.2 Dwingend en aanvullend recht 17 1.1.3 Rechtsbronnen 19 Organisatie van de rechtspraak

Nadere informatie

A. Het bestuur: het materiële bestuursrecht

A. Het bestuur: het materiële bestuursrecht A. Het bestuur: het materiële bestuursrecht Dit hoofdstuk gaat over het materiële bestuursrecht en de plek van het bestuur in dit recht. Inleiding Het bestuursrecht heeft bestuursactiviteiten van de overheid

Nadere informatie

1 Het recht. 1.1 Inleiding. 1.2 Omschrijving en doel van het recht

1 Het recht. 1.1 Inleiding. 1.2 Omschrijving en doel van het recht 1 Het recht 1.1 Inleiding Bijna iedereen heeft dagelijks met het recht te maken. Al realiseren de meeste mensen zich dat niet, het recht heeft invloed op alledaagse dingen, zoals boodschappen doen, werken,

Nadere informatie

Particulier onderzoeker Wettelijke kaders

Particulier onderzoeker Wettelijke kaders Particulier onderzoeker Wettelijke kaders ex:pla n ex:pla n smart smart educational educational tools tools Mannelijk/vrouwelijk Er bestaat in Nederland een dilemma als het gaat over het gebruik van woorden

Nadere informatie

Basisbegrippen in het burgerlijk recht

Basisbegrippen in het burgerlijk recht Hoofdstuk 1 Basisbegrippen in het burgerlijk recht Na dit hoofdstuk kun je: beschrijven welke rechtsrelaties in het burgerlijk recht worden geregeld; het verschil tussen het publiekrecht en het privaatrecht

Nadere informatie

Kern van het bestuursrecht

Kern van het bestuursrecht Kern van het bestuursrecht prof. mr. RJ.N. Schlösseis prof. mr. F.A.M. Stroink met medewerking van mr. C.L.G.RH. Albers mr. S. Hillegers Boom Juridische uitgevers Den Haag 2003 Inhoud Afkortingen 13 1

Nadere informatie

Verbintenissenrecht & ondernemingsrecht

Verbintenissenrecht & ondernemingsrecht Verbintenissenrecht & ondernemingsrecht Mr. CW.de Ruiter Mr. R.Westra Derde druk Boom Juridische uitgevers Den Haag Inhoud I VERBINTENISSENRECHT in het recht Recht en rechtsbronnen Wetten Verdragen Jurisprudentie

Nadere informatie

Onrechtmatige overheidsdaad

Onrechtmatige overheidsdaad s tu diepock et s p r i v a a t r e c h t 28 Onrechtmatige overheidsdaad Rechtsbescherming door de burgerlijke rechter derde druk Prof. mr. G.E. van Maanen Prof. mr. R. de Lange 2000 W.E.J. Tjeenk Willink

Nadere informatie

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Advies Aanpassingswet normalisering rechtspositie ambtenaren

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Advies Aanpassingswet normalisering rechtspositie ambtenaren De minister van Justitie en Veiligheid mr. F.B.J. Grapperhaus Postbus 20301 2500 EH Den Haag Afdeling HRM&OO bezoekadres Kneuterdijk 1 2514 EM Den Haag correspondentieadres Postbus 90613 2509 LP Den Haag

Nadere informatie

Brochurereeks Gezondheidsrecht. Deel 1 Inleiding in het gezondheidsrecht

Brochurereeks Gezondheidsrecht. Deel 1 Inleiding in het gezondheidsrecht Brochurereeks Gezondheidsrecht Deel 1 Inleiding in het gezondheidsrecht Inhoud Inleiding... 3 Wat is (gezondheids)recht?... 3 Internationaal recht... 5 Internationale wetgeving vs. nationale wetgeving...

Nadere informatie

Beginselen van de democratische rechtsstaat

Beginselen van de democratische rechtsstaat Beginselen van de democratische rechtsstaat Prof. mr. M.C. Burkens Prof. mr. H.R.B.M. Kummeling Prof. mr. drs. B.P. Vermeulen Prof. mr. R.J.G.M. Widdershoven Inleiding tot de grondslagen van het Nederlandse

Nadere informatie

Inhoud. Afkortingen 15

Inhoud. Afkortingen 15 Inhoud Afkortingen 15 1 Introductie en overzicht 19 1.1 Besturen en bestuursrecht 19 1.1.1 Wat doet het bestuur? 22 1.1.2 De ontwikkeling van het openbaar bestuur in vogelvlucht 26 1.1.3 Bevoegdheden en

Nadere informatie

Recht, een introductie. P.W. Brouwer R.J.B. Bergamin A.M. Bos C.LB. Kocken E. Poortinga G.J.M. Veerman JJ.C.M. Wirken

Recht, een introductie. P.W. Brouwer R.J.B. Bergamin A.M. Bos C.LB. Kocken E. Poortinga G.J.M. Veerman JJ.C.M. Wirken Recht, een introductie P.W. Brouwer R.J.B. Bergamin A.M. Bos C.LB. Kocken E. Poortinga G.J.M. Veerman JJ.C.M. Wirken Boom Juridische uitgevers Den Haag 2003 Inhoud Afkortingen 17 DEEL I KENMERKEN VAN RECHT

Nadere informatie

Universiteit Twente, Faculteit MB Vakgroep Bestuurskunde

Universiteit Twente, Faculteit MB Vakgroep Bestuurskunde Universiteit Twente, Faculteit MB Vakgroep Bestuurskunde Tentamen Recht Markt en Innovatie en Bestuursrecht Minor recht Datum: 12 april 2013 Duur: max. 3 u Docent: Harmsen Dit tentamen bestaat uit 40 mc-vragen

Nadere informatie

SPD Bedrijfsadministratie. Correctiemodel INLEIDING RECHT MAANDAG 19 DECEMBER UUR

SPD Bedrijfsadministratie. Correctiemodel INLEIDING RECHT MAANDAG 19 DECEMBER UUR SPD Bedrijfsadministratie Correctiemodel INLEIDING RECHT MAANDAG 19 DECEMBER 2016 14.30-16.30 UUR Nakijkinstructie: Als bij een vraag een x-aantal antwoorden wordt gevraagd, wordt alleen het eerste x-aantal

Nadere informatie

3 Onrechtmatige overheidsdaad

3 Onrechtmatige overheidsdaad Monografieen Privaatrecht 3 Onrechtmatige overheidsdaad Rechtsbescherming door de burgerlijke rechter Prof. mr. G.E. van Maanen Prof. mr. R. de Lange Vierde druk Deventer - 2005 Inhoud VERKORT AANGEHAALDE

Nadere informatie

Recht in het algemeen 1

Recht in het algemeen 1 Recht in het algemeen 1 1 Inleiding 2 2 De rechtsbronnen 3 3 Nationaal en internationaal recht 6 4 Materieel en formeel recht 9 5 De rechtsgebieden 10 5.1 Het staatsrecht 10 5.2 Het bestuursrecht 11 5.3

Nadere informatie

knowledge is power and power makes corrupt, so study hard and be evil

knowledge is power and power makes corrupt, so study hard and be evil knowledge is power and power makes corrupt, so study hard and be evil Kijk voor ons actuele aanbod van tentamentrainingen op www.capitaselecta.nl Voorwoord Welkom in Utrecht! Het nieuwe collegejaar staat

Nadere informatie

Compare Hoofdstuk 16 Toetsversie Hoofdstuk 18 Wetsvoorstel

Compare Hoofdstuk 16 Toetsversie Hoofdstuk 18 Wetsvoorstel HOOFDSTUK 16 BESTUURSRECHTELIJKE18 HANDHAVING EN UITVOERING Afdeling 16.1 Algemene bepalingen18.1 Bestuursrechtelijke handhaving 18.1.1 Bestuursrechtelijke handhavingstaak en handhavingsbevoegdheid Artikel

Nadere informatie

ALGEMENE WET BESTUURSRECHT

ALGEMENE WET BESTUURSRECHT ALGEMENE WET BESTUURSRECHT Besluitvorming Toezicht Sancties Rechtsgebied bestuursrecht oktober 2011 Rechtsgebied bestuursrecht Verhoudingen tussen bestuursorgaan/belanghebbende - stelt het bestuur is staat

Nadere informatie

Toetstermen Theorie-examen HTV openbare ruimte

Toetstermen Theorie-examen HTV openbare ruimte Onderwerp: recht en regelgeving rond de APV 1.2 Kan zaken die een gemeente in de APV kan regelen noemen Netjes en ordelijk houden van de gemeente, door iets toe te staan, aan regels te binden of door iets

Nadere informatie

Beginselen van het Nederlands Staatsrecht

Beginselen van het Nederlands Staatsrecht Prof.mr. A.D. Belinfante Mr. J.L. de Reede Beginselen van het Nederlands Staatsrecht druk Samsom H.D. Tjeenk Willink Alphen aan den Rijn 1997 VOORWOORD II AFKORTINGEN 13 I INLEIDING 15 1. Benadering van

Nadere informatie

Nederland is een rechtsstaat. Een belangrijk onderdeel van een rechtsstaat is onafhankelijke rechtspraak. Iedereen heeft wel eens ruzie met een

Nederland is een rechtsstaat. Een belangrijk onderdeel van een rechtsstaat is onafhankelijke rechtspraak. Iedereen heeft wel eens ruzie met een Wat is rechtspraak? 2 Nederland is een rechtsstaat. Een belangrijk onderdeel van een rechtsstaat is onafhankelijke rechtspraak. Iedereen heeft wel eens ruzie met een ander. Stel je hebt een conflict met

Nadere informatie

A26a Overheidsprivaatrecht

A26a Overheidsprivaatrecht MONOGRAFIEËN BW A26a Overheidsprivaatrecht Algemeen deel Mr. G. Snijders Raadsheer in de Hoge Raad, Staatsraad in buitengewone dienst Tweede druk Kluwer a Wolters Kluwer business Deventer - 2011 INHOUD

Nadere informatie

Advies Aanpassingswet normalisering rechtspositie ambtenaren

Advies Aanpassingswet normalisering rechtspositie ambtenaren Advies Aanpassingswet normalisering rechtspositie ambtenaren Dit document bevat de alternatieve tekst van het origineel. Dit document is bedoeld voor mensen met een visuele beperking, zoals slechtzienden

Nadere informatie

13 mei 2014. De aansprakelijkheid van de veiligheidskundige. Rechtsgebieden (1) Rechtsgebieden (2)

13 mei 2014. De aansprakelijkheid van de veiligheidskundige. Rechtsgebieden (1) Rechtsgebieden (2) De aansprakelijkheid van de veiligheidskundige mr. Jan Harmen Kwantes Rechtsgebieden (1) - Publiek recht: Overheid burger - Strafrecht: Overheid - monopolie Openbaar Ministerie burger (Wetboek van strafrecht

Nadere informatie

Leeswijzer. Gebruikte afkortingen. Deel 1 Inleiding in het recht en het oplossen van een casus 1. Inhoud 3. 1 Basisstructuur van het recht 9

Leeswijzer. Gebruikte afkortingen. Deel 1 Inleiding in het recht en het oplossen van een casus 1. Inhoud 3. 1 Basisstructuur van het recht 9 Leeswijzer Gebruikte afkortingen V IX Deel 1 Inleiding in het recht en het oplossen van een casus 1 Inhoud 3 1 Basisstructuur van het recht 9 1.1 De basisstructuur van het recht 9 1.2 Objectief en subjectief

Nadere informatie

I VERBINTENISSENRECHT 17

I VERBINTENISSENRECHT 17 I VERBINTENISSENRECHT 17 1 Inleiding in het recht 19 1.1 Inleiding 19 1.2 Recht en rechtsbronnen 20 1.2.1 Wetten 20 1.2.2 Verdragen 21 1.2.3 Jurisprudentie 22 1.2.4 Het gewoonterecht 23 1.3 Privaatrecht

Nadere informatie

Leeswijzer. Gebruikte afkortingen. Deel 1 Inleiding in het recht en het oplossen van een casus 1. Inhoud 3. 1 Basisstructuur van het recht 9

Leeswijzer. Gebruikte afkortingen. Deel 1 Inleiding in het recht en het oplossen van een casus 1. Inhoud 3. 1 Basisstructuur van het recht 9 Leeswijzer Gebruikte afkortingen V IX Deel 1 Inleiding in het recht en het oplossen van een casus 1 3 1 Basisstructuur van het recht 9 1.1 De basisstructuur van het recht 9 1.2 Objectief en subjectief

Nadere informatie

Artikel 3:40 Een besluit treedt niet in werking voordat het is bekendgemaakt.

Artikel 3:40 Een besluit treedt niet in werking voordat het is bekendgemaakt. Wetgeving Algemene wet bestuursrecht Artikel 1:3 1. Onder besluit wordt verstaan: een schriftelijke beslissing van een bestuursorgaan, inhoudende een publiekrechtelijke rechtshandeling. 2. Onder beschikking

Nadere informatie

Wij hopen dat je met veel plezier gebruik zult gaan maken van onze samenvattingen!

Wij hopen dat je met veel plezier gebruik zult gaan maken van onze samenvattingen! Beste student, Wat leuk dat je aan de UvA komt studeren. Ter ondersteuning van je studie bieden wij kwalitatief hoogwaardige samenvattingen aan. Om je kennis te laten maken met onze samenvattingen, bieden

Nadere informatie

Verbintenissenrecht. Inleiding in het recht

Verbintenissenrecht. Inleiding in het recht Inhoud I Verbintenissenrecht 17 1 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 1.9 1.10 1.11 in het recht 19 19 Recht en rechtsbronnen 19 1.2.1 Wetten 20 1.2.2 Verdragen 21 1.2.3 Jurisprudentie 23 1.2.4 Het gewoonterecht

Nadere informatie

Constitutioneel recht

Constitutioneel recht Constitutioneel recht Prof. mr. C.A.J.M. Kortmann Bewerkt door Prof. mr. P.P.T. Broeksteeg Prof. mr. B.P. Vermeulen Mr. C.N.J. Kortmann Zevende druk Kluwer a Wotters Kluwer business INHOUD AFKORTINGEN

Nadere informatie

Kern van het internationaal publiekrecht

Kern van het internationaal publiekrecht Kern van het internationaal publiekrecht Andre Nollkaemper Tweede druk Boom Juridische uitgevers Den Haag 2005 Inhoud LljSt van aikortingen Verkort aangehaalde literatuur Deel 1: Kernbegrippen XV XVIII

Nadere informatie

Inhoud. Deel 1 Inleiding recht 13. Hoe gebruik je dit boek? 11. Hoofdstuk 4 Andere indelingen van het recht 25

Inhoud. Deel 1 Inleiding recht 13. Hoe gebruik je dit boek? 11. Hoofdstuk 4 Andere indelingen van het recht 25 Inhoud Hoe gebruik je dit boek? 11 Deel 1 Inleiding recht 13 Hoofdstuk 1 Recht 15 1.1 Inleiding 15 1.2 Recht is afhankelijk van normen en waarden 15 1.3 Doel van het recht 16 1.4 Samenvatting 16 Hoofdstuk

Nadere informatie

Voorwoord 5. Leeswijzer 13. Afkortingenlijst 17 ALGEMEEN DEEL 19

Voorwoord 5. Leeswijzer 13. Afkortingenlijst 17 ALGEMEEN DEEL 19 In houdsopgave Voorwoord 5 Leeswijzer 13 Afkortingenlijst 17 ALGEMEEN DEEL 19 1 Beoefening van het Caribische staatsrecht 21 1.1 Caribisch staatsrecht 21 1.2 Systematiek van het Caribische staatsrecht

Nadere informatie

Recht in je opleiding

Recht in je opleiding Verbintenissenrecht el ondernemingsrecht Mr. C.W. de Ruiter Mr. R. Westra Tweede druk Boom Juridische uitgevers Den Haag 201 o Inhoud VERBINTENISSENRECHT I I.I 1.2 i-3 1.4 1.6 i-7 1.8 1.9 I.IO in het recht

Nadere informatie

Veiligheid in de samenleving 1 VEILIGHEID IN DE SAMENLEVING 1 (CBE28.1/CREBO:55031)

Veiligheid in de samenleving 1 VEILIGHEID IN DE SAMENLEVING 1 (CBE28.1/CREBO:55031) VEILIGHEID IN DE SAMENLEVING 1 (CBE28.1/CREBO:55031) sd.cbe28.1.v1 ECABO, Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, overgenomen, opgeslagen of gepubliceerd in enige

Nadere informatie

BEGELEIDINGSPLAN VOOR HET KENNISMAKINGS- TRAJECT BASISCURSUS RECHT (R01152)

BEGELEIDINGSPLAN VOOR HET KENNISMAKINGS- TRAJECT BASISCURSUS RECHT (R01152) BEGELEIDINGSPLAN VOOR HET KENNISMAKINGS- TRAJECT BASISCURSUS RECHT (R01152) (onderdeel traject Propedeuse Rechten) studiecentrum: Enschede tijdvak: september 2011 t/m januari 2012 begeleider: mr drs G.E.P.

Nadere informatie

Internetpublicatiemodel Decentrale Regelgeving. Deel II: Soorten regelgeving

Internetpublicatiemodel Decentrale Regelgeving. Deel II: Soorten regelgeving Internetpublicatiemodel Decentrale Regelgeving Deel II: Soorten regelgeving IPM Decentrale Regelgeving Versie 4.0, Augustus 2008 ICTU / Overheid heeft Antwoord Wilhelmina van Pruisenweg 104 2595 AN Den

Nadere informatie

Auteurs SlimStuderen.nl is altijd op zoek naar auteurs! Stuur je motivatie en cv naar als je interesse hebt!

Auteurs SlimStuderen.nl is altijd op zoek naar auteurs! Stuur je motivatie en cv naar als je interesse hebt! Voorwoord Dit overzicht is geschreven naar eigen inzicht van de auteur. Bij het maken van deze overzichten wordt geprobeerd de kwaliteit zo veel mogelijk te waarborgen. SlimStuderen.nl kan echter geen

Nadere informatie

OMGEVINGS RECHT. (Staatsinrichting)

OMGEVINGS RECHT. (Staatsinrichting) OMGEVINGS RECHT (Staatsinrichting) Artikel Spits http://www.telegraaf.nl/binnenland/21841484/ Amsterdamse_Bo s_openbaar_toilet.html Lozen in amsterdamse bos Harde actie tegen illegaal lozen festival-toiletten

Nadere informatie

De eigendomskwestie KNAW. 9 januari 2014. Dr. mr. H. van Meerten (disclaimer: standpunten komen voor rekening van de auteur)

De eigendomskwestie KNAW. 9 januari 2014. Dr. mr. H. van Meerten (disclaimer: standpunten komen voor rekening van de auteur) De eigendomskwestie Dr. mr. H. van Meerten (disclaimer: standpunten komen voor rekening van de auteur) 9 januari 2014 KNAW Prof. Schoordijk, NJB 2010, 2049 Enige jaren geleden betoogde ik dat de privatisering

Nadere informatie

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1 t/m 4

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1 t/m 4 Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 1 t/m 4 Samenvatting door een scholier 1623 woorden 10 december 2007 5,4 53 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Thema's maatschappijleer Hoofdstuk 1: Idee

Nadere informatie

Mandaat en delegatie. mr. M.C. de Voogd

Mandaat en delegatie. mr. M.C. de Voogd Mandaat en delegatie mr. M.C. de Voogd Artikel 1:1 Awb 1. Onder bestuursorgaan wordt verstaan: a. een orgaan van een rechtspersoon die krachtens publiekrecht is ingesteld, of b. een ander persoon of college,

Nadere informatie

2016 BIJTINCIDENTEN HONDEN

2016 BIJTINCIDENTEN HONDEN 2016 BIJTINCIDENTEN HONDEN INHOUD H1. JURIDISCH KADER... 2 1.1 OVERIGE RELEVANTE REGELGEVING... 2 1.2 KORTE SAMENVATTING VAN WERKAFSPRAKEN EN PROCEDURES... 2 1.3 ESCALATIELADDER BIJTINCIDENTEN... 3 1.4

Nadere informatie

Inleiding recht. Bronnenboek. Mr. Lydia Janssen. Serienummer: Licentie: Voor het activeren van de licentie kijk op pagina 6 van dit boek.

Inleiding recht. Bronnenboek. Mr. Lydia Janssen. Serienummer: Licentie: Voor het activeren van de licentie kijk op pagina 6 van dit boek. recht Bronnenboek Mr. Lydia Janssen Serienummer: Licentie: Voor het activeren van de licentie kijk op pagina 6 van dit boek. Te activeren tot: 1 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl

Nadere informatie

INHOUDSTAFEL. Inhoudstafel

INHOUDSTAFEL. Inhoudstafel Inhoudstafel INHOUDSTAFEL... 5 LIJST VAN TABELLEN... 9 LIJST VAN PRAKTISCHE VOORBEELDEN... 10 I. INLEIDING... 11 II. HET OBJECTIEVE RECHT...15 A. HET OBJECTIEVE EN SUBJECTIEVE RECHT... 15 1. Het objectieve

Nadere informatie

ProDemos Huis voor democratie en rechtsstaat

ProDemos Huis voor democratie en rechtsstaat Wat is rechtspraak? Nederland is een rechtsstaat. Een belangrijk onderdeel van een rechtsstaat is onafhankelijke rechtspraak. Iedereen heeft wel eens ruzie met een ander. Stel je hebt een conflict met

Nadere informatie

Inhoudstafel INHOUDSTAFEL... 5 LIJST VAN TABELLEN... 9 LIJST VAN PRAKTISCHE VOORBEELDEN... 11 I. INLEIDING... 13

Inhoudstafel INHOUDSTAFEL... 5 LIJST VAN TABELLEN... 9 LIJST VAN PRAKTISCHE VOORBEELDEN... 11 I. INLEIDING... 13 Inhoudstafel INHOUDSTAFEL... 5 LIJST VAN TABELLEN... 9 LIJST VAN PRAKTISCHE VOORBEELDEN... 11 I. INLEIDING... 13 II. HET OBJECTIEVE RECHT... 17 A. HET OBJECTIEVE EN SUBJECTIEVE RECHT... 17 1. Het objectieve

Nadere informatie

INHOUD. Voorwoord... v Beknopte inhoud... xvii BOEK I. RECHTSFENOMEEN. Hoofdstuk I. Concepten van recht... 3

INHOUD. Voorwoord... v Beknopte inhoud... xvii BOEK I. RECHTSFENOMEEN. Hoofdstuk I. Concepten van recht... 3 INHOUD Voorwoord.......................................................... v Beknopte inhoud................................................... xvii BOEK I. RECHTSFENOMEEN Hoofdstuk I. Concepten van recht.......................................

Nadere informatie

Inhoud Voorwoord 11 Lijst van afkortingen Verkort geciteerde literatuur

Inhoud Voorwoord 11 Lijst van afkortingen Verkort geciteerde literatuur Inhoud Voorwoord 11 Lijst van afkortingen 13 Verkort geciteerde literatuur 17 Inleiding 21 Hoofdstuk 1. Het Nederlandse internationaal bevoegdheidsrecht: eex-verordening ii, eex-verdrag en Lugano Verdrag

Nadere informatie

Hét Juridisch Archief

Hét Juridisch Archief Op veler verzoek maakt Wolters Kluwer de oude drukken van 135 belangrijke boeken én het archief van 25 tijdschriften online beschikbaar! Binnen Navigator, Legal Intelligence of Rechtsorde heeft u nu al

Nadere informatie

Voorbeeldsamenvatting Algemene Rechtswetenschap 1

Voorbeeldsamenvatting Algemene Rechtswetenschap 1 Voorbeeldsamenvatting Algemene Rechtswetenschap 1 Beste Rechten Student, Welkom op de Rijksuniversiteit Groningen. Voor je ligt de samenvatting van het vak Algemene Rechtswetenschap 1 voor de studie Rechtsgeleerdheid.

Nadere informatie

INDELINGEN VAN HET RECHT

INDELINGEN VAN HET RECHT RECHTSMETHODIEK INDELINGEN VAN HET RECHT INHOUD I. Indelingen van het recht 2 II. Indelingen van het publiek - en het privaatrecht 3 III. Verdere onderdelen van het publiekrecht 5 IV. Verdere onderverdeling

Nadere informatie

Raadsvergadering. Onderwerp Wijziging Algemene Plaatselijke Verordening gemeente Bunnik 2012 in verband met Wet aanpak woonoverlast

Raadsvergadering. Onderwerp Wijziging Algemene Plaatselijke Verordening gemeente Bunnik 2012 in verband met Wet aanpak woonoverlast RAADSVOORSTEL Raadsvergadering Nummer 22 juni 2017 17-046 Onderwerp Wijziging APV in verband met Wet aanpak woonoverlast Aan de raad, Onderwerp Wijziging Algemene Plaatselijke Verordening gemeente Bunnik

Nadere informatie

Advies concept-wetsvoorstel uniform experiment gesloten coffeeshopketen

Advies concept-wetsvoorstel uniform experiment gesloten coffeeshopketen De minister van Justitie en Veiligheid Prof. mr. F.B.J. Grapperhaus Postbus 20301 2500 EH Den Haag Afdeling Strategie bezoekadres Kneuterdijk 1 2514 EM Den Haag correspondentieadres Postbus 90613 2509

Nadere informatie

Toetsmatrijs BOA Basisbekwaamheid rechtskennis 1 januari 2017

Toetsmatrijs BOA Basisbekwaamheid rechtskennis 1 januari 2017 walificatiedossier: BOA Basisbekwaamheid Rechtskennis Geldig vanaf 1 januari 2017 Toetsvorm: Toetsduur: Cesuur: 50 Gesloten vragen 90 minuten 55% met correctie voor de gokkans Onderwerp Begrip/Artikel

Nadere informatie

1 Recht en gezondheidsrecht

1 Recht en gezondheidsrecht Noordhoff Uitgevers bv 0 0 0 0 0 Recht en gezondheidsrecht. Omschrijving van het recht. Functie van het recht. Indelingen van het recht. Bronnen van het recht. Grondrechten. Rechtspleging. Gezondheidsrecht

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 44630 31 december 2015 Besluit van de Minister van Veiligheid en Justitie van 2 december 2015, kenmerk 708251, tot vaststelling

Nadere informatie

Toetsmatrijs Wettelijke Kaders Openbare Ruimte Generiek 1 april 2018

Toetsmatrijs Wettelijke Kaders Openbare Ruimte Generiek 1 april 2018 Domein: I: Openbare Ruimte Toetsvorm: 50 gesloten vragen ennisonderdeel: Wettelijke aders Openbare Ruimte Generiek Toetsduur: 60 minuten Cesuur: 55% met correctie voor de gokkans Onderwerp Begrip/Artikel

Nadere informatie

1 Inleiding in het recht

1 Inleiding in het recht 1 Inleiding in het recht 1.1 Inleiding Om de samenleving rechtvaardig te ordenen zijn er regels nodig die door de overheid zijn gemaakt. Al die (gedrags)regels bij elkaar noemen we recht. Het is de taak

Nadere informatie

Hoofdstuk I. Algemene inleiding 15

Hoofdstuk I. Algemene inleiding 15 Voorwoord 13 Hoofdstuk I. Algemene inleiding 15 Afdeling 1. Het privaatrecht, wat is dat? 15 1. Objectief recht vs. subjectief recht 15 I. Algemeen 15 II. Objectieve benadering het objectief recht 15 III.

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding 13. Noordhoff Uitgevers bv

Inhoud. Inleiding 13. Noordhoff Uitgevers bv Inhoud Inleiding 13 1 Enige grondbeginselen 15 1.1 Rechtsregels 16 1.1.1 Publiekrecht en privaatrecht 16 1.1.2 Dwingend en aanvullend (regelend) recht 17 1.1.3 Materieel en formeel recht 18 1.1.4 Objectief

Nadere informatie

CONSTITUTIONELE TOETSING: RECHTER & TRIAS

CONSTITUTIONELE TOETSING: RECHTER & TRIAS Conferentie de responsieve rechtsstaat 22.09.2016 CONSTITUTIONELE TOETSING: RECHTER & TRIAS Mr. Paul van Sasse van Ysselt BA Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Directie Constitutionele

Nadere informatie

Na overleg met de gerechten, adviseert de Raad als volgt. 1

Na overleg met de gerechten, adviseert de Raad als volgt. 1 De minister voor Rechtsbescherming drs. S. Dekker Postbus 20301 2500 EH Den Haag doorkiesnummer 088-361 33 17 e-mail wetgeving.rvdr@rechtspraak.nl bijlage(n) 1 onderwerp Advies Wet modernisering personenvennootschappen

Nadere informatie

Verkort aangehaalde literatuur 15

Verkort aangehaalde literatuur 15 Verkort aangehaalde literatuur 15 1 Begrip en aard van het internationaal publiekrecht 17 1.1 Inleiding 17 1.2 Geschiedenis 19 1.3 Omschrijving 22 1.3.1 Algemene omschrijving 22 1.3.2 Het internationale

Nadere informatie

Hoofdstuk 3.0 Wat is een democratische rechtsstaat?

Hoofdstuk 3.0 Wat is een democratische rechtsstaat? Scheiding der machten De rechters zijn gescheiden www.rechtvoorjou.nl Hoofdstuk 3.0 Wat is een democratische rechtsstaat? Maak de volgende oefeningen met behulp van de informatie op de website*. Naam Leerling:...Klas:...

Nadere informatie

Internationaal en Europees Recht. Een verkenning van grondslagen en kenmerken Wouter G. Werner Ramses A. Wessel

Internationaal en Europees Recht. Een verkenning van grondslagen en kenmerken Wouter G. Werner Ramses A. Wessel Internationaal en Europees Recht Een verkenning van grondslagen en kenmerken Wouter G. Werner Ramses A. Wessel Inhoudsopgave Voorwoord v HFDST i Internationaal recht en internationale samenleving 1.1 Inleiding

Nadere informatie

ADVIES. Inleiding. Voorstel. Commentaar. inzake

ADVIES. Inleiding. Voorstel. Commentaar. inzake ADVIES inzake Voorstel van wet van het Tweede-Kamerlid Halsema, houdende verklaring dat er grond bestaat een voorstel in overweging te nemen tot verandering in de Grondwet, strekkende tot invoering van

Nadere informatie