Voorbereiding post 1. n Oogje op kleuren Groep 6-7-8

Transcriptie

1 Voorbereiding post 1 n Oogje op kleuren Groep 6-7-8

2 Welkom bij IVN Valkenswaard Dit is de Powerpointserie als voorbereiding op post 1: n Oogje op kleuren, voor groep 6, 7 en 8. Inhoud: Algemeen Verhaal over de infoborden en proefjes Spel Werkvel Opruimen

3 Algemeen Post 1 heeft een hoek nodig die niet al te licht is. Als deze verduisterd kan worden is het helemaal makkelijk. Inrichting van de post: tafeltje dichtbij het linkerbord (met de deurtjes), voor de proef met het prisma. Tafel met genoeg stoelen voor de kinderen en de begeleider. Stopcontact in de buurt om de halogeenlamp te kunnen aansluiten die bij de proefjes gebruikt wordt. Tussendoor zal zo mogelijk de verlichting aan en uit moeten worden gedaan, zorg dat de lichtschakelaar voor de begeleider makkelijk bereikbaar is en dat de begeleider weet waar de schakelaar zit. Worden er op de post werkvellen gebruikt, zorg dan voor (kleur) potloden.

4 In het werkboek dat op de post ligt vindt u achter het tabblad Groep op papier alle informatie over deze post. Neem voor verhaal en proefjes niet meer dan 10 minuten en de rest van de tijd voor het spel. Het werkblad kan op school worden gemaakt, dit hoeft niet op de post.

5 Verhaal en proefjes Op de post willen we de kinderen de volgende dingen duidelijk maken: Wit licht, zoals het licht van de zon, is geen licht van één enkele kleur, maar het is een mengsel van verschillende kleuren licht (het kleurenspectrum). Het kleurenspectrum is uitgebreider dan wij kunnen zien. Binnen het violet zijn nog ultraviolette kleuren, en buiten het rood infrarode tinten. Voorwerpen zijn gekleurd omdat ze uit het kleurenspectrum sommige kleuren opnemen en andere kleuren terugkaatsen. De kleur die wordt teruggekaatst is de kleur die wij zien. Zo is gras groen omdat het alle kleuren van de regenboog opneemt behalve groen. Groen wordt teruggekaatst en daarom heeft gras een groene kleur. De kleuren om ons heen kunnen we zien met onze ogen. Maar niet ieder dier ziet hetzelfde. Sommige dieren zien geen, of minder kleuren dan wij. Andere dieren kunnen kleuren zien die mensen niet kunnen zien.

6 Linkerbord Licht van de zon of van een lamp noemen we wit. Is wit een kleur? Daarvoor doen we een proefje. Het kleurenspectrum Achter de luiken van het linkerbord is een wit vlak om op te kunnen projecteren. Maak eerst de schuifjes boven en onder los; open dan de luiken. schuifjes

7 Proef Regenboog Materiaal voor deze proef (in de krat met materialen): Opstelling met prisma (gemerkt met Proef Regenboog ) Halogeenlamp Eventueel verlengsnoer behuizing prisma

8 Werkwijze: Schuif het venster met wit licht tussen de zwarte strepen. Zet de lamp zoals aangegeven bij de opstelling. Beide etiketten Deze kant boven moeten naar boven wijzen. schuif het venster wit licht tussen de twee zwarte strepen pookje van de lamp in de witte steun laten vallen wit licht onderkant van de lamp op de schroef in het witte kussentje laten steunen

9 Zet het geheel op tafel en laat de witte pijl naar het witte vlak op het linkerbord wijzen. Zet de lamp aan en doe zo mogelijk de verlichting uit. Op het bord is nu een stukje regenboog te zien. Draai de opstelling eventueel iets bij zodat de kleuren mooi in het midden van het witte vlak vallen.

10 Kijk met de kinderen naar deze regenboog. Het witte licht uit de lamp is niet echt wit maar het is een mengsel van kleuren! In wit licht zitten rood oranje geel groen blauw indigo (= donkerblauw) violet (= paars): het kleurenspectrum. Schuif nu het venster met rood licht voor de lamp (de lamp kan gewoon blijven staan). Er is alleen een streep rood licht te zien. Rood licht is dus geen mengsel van kleuren, zoals wit licht. schuiven

11 Doe de verlichting weer aan en zet de lamp uit. Doe de luiken van het bord dicht en kijk nog eens naar de regenboog die bovenaan het rechterluik staat. In de regenboog zitten ook kleuren die mensen niet kunnen zien. Aan de buitenkant zit infrarood ( voorbij het rood ) en aan de binnenkant ultraviolet ( binnen het violet ). Tussendoor de halogeenlamp uitzetten, anders wordt het materiaal te warm!

12 Kleuren zien Alles om ons heen heeft kleur. Wat gebeurt er als we iets gekleurd zien? We zien het licht dat door het voorwerp teruggekaatst wordt. Als alle kleuren licht teruggekaatst worden zien we een wit voorwerp. Maar bijvoorbeeld gras is groen. Dat komt doordat gras alle kleuren licht opneemt behalve groen. Alleen groen wordt dus teruggekaatst, en wij zien groen gras. Anders wordt het wanneer je naar iets kijkt in gekleurd licht. We doen weer een proefje.

13 Proef lichtkleuren Materiaal voor deze proef: Kijkdoos (in de krat met materialen, gemerkt met Proef Lichtkleuren ) Blauw doosje met 9 antwoordkaarten (in de krat met materialen, gemerkt met Proef lichtkleuren, antwoordkaarten) Halogeenlamp (uit de opstelling met het prisma halen)

14 Werkwijze: Schuif het venster met groen licht tussen de zwarte strepen. Zet de lamp zoals aangegeven bij de opstelling. positie kleurenvenster tussen de twee zwarte strepen lamp ongeveer 5 cm van de opstelling plaatsen groen licht

15 Verdeel de groep kinderen in 3 kleine groepjes. Ga met de opstelling aan een tafel verderop zitten. Zet de lamp aan. Leg de antwoordkaartjes met de gekleurde achterkant naar boven op tafel. Het eerste groepje kinderen mag komen kijken. Zorg dat de kinderen hun oog dicht bij het kijkgat houden, anders valt er wit licht door het kijkgat en is het effect weg! kleur achterkant = kleur licht kijkgat

16 Laat de kinderen uit de afbeeldingen op de 3 kaartjes met groen licht kiezen wat ze zien en houd deze kaart apart. per kleur licht 3 keuzes groen rood wit oplossing voor groen licht

17 Schuif het rode venstertje voor de lamp (de lamp kan gewoon blijven staan). Het tweede groepje kinderen mag komen kijken. Ook nu oog dicht bij het kijkgat houden! Laat de kinderen uit de afbeeldingen op de 3 kaartjes met rood licht kiezen wat ze zien en houd deze kaart apart. rood licht schuiven oplossing voor rood licht

18 Schuif het witte venstertje voor de lamp (de lamp kan gewoon blijven staan). Het derde groepje kinderen mag komen kijken. Laat de kinderen uit de afbeeldingen op de 3 kaartjes met wit licht kiezen wat ze zien en houd deze kaart apart. schuiven wit licht oplossing voor wit licht

19 Zet de lamp uit. Niet vergeten, anders wordt het materiaal te warm! Ga met de drie uitgekozen kaartjes en het proefje terug naar de totale groep. De kaartjes worden open op tafel gelegd. Waarschijnlijk is er niet op alle kaartjes hetzelfde te zien terwijl alle groepjes wel dezelfde afbeelding bekeken hebben! Doe de schuif open om iedereen te laten zien wat de afbeelding was.

20 Je ziet dus niet in iedere kleur licht hetzelfde! Wat gebeurt er wanneer je een gekleurd voorwerp in wit licht (= licht met daarin alle kleuren van de regenboog) bekijkt? Het voorwerp neemt alle kleuren licht op behalve de kleur die het heeft. Dus gras neemt rood, oranje, geel, blauw, indigo en violet op en kaatst groen terug. Daarom zien wij gras groen. Bekijken we gras in gekleurd licht dan kan het er heel anders uitzien. In groen licht blijft het groen, want ook dan kan het gewoon groen licht terugkaatsen. Maar in rood licht wordt rood opgenomen waarna er niets overblijft om terug te kaatsen. Dan ziet gras er ineens... zwart uit!

21 Rechterbord Wat zien mensen en dieren, wat zijn de verschillen? Op ieder bordje staat de foto van een dier, met daarbij een foto van wat het dier ziet. U kunt bij ieder dier de tekst voorlezen die op het bord staat, of de tekst gebruiken die in het werkboek staat, of natuurlijk uw eigen woorden gebruiken. In deze Powerpoint-serie staan de bordteksten. In rood vindt u extra uitleg over hetgeen er op de foto s te zien is.

22 Regenworm Een regenworm heeft geen echte ogen maar lichtgevoelige plekken op zijn lijf. Zo merkt hij of hij naar het licht of naar het donker toe gaat. Dit ziet de regenworm

23 Das Een das slaapt overdag en wordt pas actief wanneer het schemerig wordt. Bij weinig licht zijn kleuren slecht te zien. De ogen van een das zien vooral grijstinten. Ook overdag. Dit ziet de das overdag

24 Adder Een adder kan kleuren zien die mensen niet zien, namelijk infrarood. Eigenlijk kan een adder warmte zien. Hij jaagt op kleine zoogdieren zoals muizen. Doordat een muis warmer is dan de omgeving kan de adder hem goed opsporen. Infraroodbeeld van konijn Infraroodbeeld van slang en muis

25 Zo ziet een mens een koolmees Koolmees Een koolmees is veel feller gekleurd dan wij denken. Hij heeft namelijk ook ultraviolette kleuren. Koolmezen kunnen deze kleuren goed bij elkaar zien en herkennen elkaar daaraan. Poezen (en mensen) zien de ultraviolette kleuren niet, zo blijft de koolmees lekker onopvallend. Zo zien koolmezen elkaar (vooral de kop heeft ultraviolette kleuren)

26 Torenvalk Een torenvalk kan ultraviolet zien en gebruikt dat bij het jagen op muizen. De muizen zelf hebben geen ultraviolette kleur maar hun loopsporen wel. Dat komt doordat een muis over zijn eigen achterpoten plast. De torenvalk kan zien waar regelmatig muizen lopen, en houdt zulke plekken goed in de gaten vaak met succes. Muizenspoor in ultraviolet licht

27 Goudvis Een goudvis is kampioen kleuren zien. Hij ziet namelijk de kleuren die mensen kunnen zien, èn infrarood, èn ultraviolet. In troebel water, waarin het bijna altijd schemerig is, is het handig om zoveel mogelijk tinten te kunnen zien. Alle beetjes helpen.

28 Mens Een mens is een echt dagdier want mensen kunnen behoorlijk veel kleuren zien. Alle kleuren van de regenboog, dus rood oranje geel groen blauw indigo violet worden waargenomen. Voor ultraviolette en infrarode tinten hebben mensen niet de goede ogen.

29 Spel Voor de groepen 6, 7 en 8 wordt het spel Muizenjacht gebruikt. Materiaal: spelbord, blauwe doos met pionnen, dobbelstenen, dierkaarten, bekertjes, muizenfiches en weerkaarten. Doel: Torenvalk, ransuil en adder jagen allemaal op muizen, maar allemaal op een andere manier. Tijdens het spel wordt duidelijk wat voor speciale aanpassingen de verschillende jagers hebben. Doel van iedere jager is om te blijven leven! dierkaarten muizenfiches weerkaarten pionnen / dobbelstenen bekers

30 Begin Geef alle kinderen een dierkaart en de pion in de kleur die erbij hoort. Ook krijgt iedereen een bekertje. Adder1 = geel Adder2 = wit Ransuil1 = blauw Ransuil2 = zwart Torenvalk1 = groen Torenvalk2 = rood Als er 5 kinderen meedoen valt Adder2 (wit) af, als er 4 kinderen meedoen valt ook Ransuil2 (zwart) af. Ieder zet zijn pion op het goede startveld. Leg de weerkaarten met de tekstkant naar beneden op volgorde; nr. 1 bovenop.

31 Vertel kort iets over alle dieren die meedoen, of laat de kinderen voorlezen van het spelbord: Veldmuizen plassen over hun eigen achterpoten en laten daardoor een ultraviolet spoor achter. Een adder is koudbloedig en jaagt alleen als het warm genoeg is; hij legt hierbij slechts korte afstanden af. Hij kan de warmte van muizen zien. De adders blijven ieder in hun vak van 2x3 velden. Een torenvalk jaagt overdag en doet dat op het zicht. Hij kan de sporen van muizen zien en weet zo op welke plek vaak muizen zijn. De torenvalken lopen over het bord langs de witte muizensporen. Een ransuil jaagt in de schemering en s nachts. Hij doet dat op zicht maar nog meer op gehoor. De ransuilen vliegen horizontaal, vertikaal of diagonaal over het bord.

32 Plaatsen waar muizen op het bord kunnen komen Manieren om te zetten voor torenvalk, ransuil en adder (rode pijlen).

33 Spelverloop Draai de eerste weerkaart en lees deze voor. Op de kaart staat welke jagers actief zijn, deze doen mee in deze ronde. De speler links van de begeleider begint en gooit met de twee dobbelstenen. De oranje 12-kantige dobbelsteen bepaalt of er een muis (muizenfiche) op het bord komt: 1-8 er komt een muis op het vakje met het getal dat gegooid is; 9-10 de speler mag zelf kiezen op welk muizenvak de muis komt; er komt geen muis op het bord. De witte dobbelsteen bepaalt hoeveel plaatsen de speler vooruit mag. Komt een speler onderweg langs een vak waarop een muizenfiche ligt, dan stopt hij daar en vangt de muis. De fiche gaat in zijn bekertje.

34 Is. elke jager die in deze ronde mee mag doen aan de beurt geweest, dan draait de begeleider de volgende weerkaart en leest deze voor. Weer staat vermeld welke dieren actief zijn, alleen deze doen mee in de ronde, enz. Extra regels Een muis die niet meteen wordt gevangen blijft gewoon op het bord staan. Als het getal wordt gegooid van een vak waarop al een muizenfiche ligt wordt er geen nieuwe bijgelegd. Als het getal wordt gegooid van een vak waarop een jager staat krijgt deze meteen de muis (ook als de jager eigenlijk niet actief is in deze ronde). Staat degene die gooide zèlf op het vak waar een muis komt, dan krijgt deze meteen de muis en blijft staan.

35 Eind Het spelt stopt wanneer de muizenfiches op zijn, of als de weerkaarten allemaal gedraaid zijn, of als het tijd is voor de volgende ronde. Alle spelers tellen hun gevangen muizen. Niet iedere jager heeft evenveel muizen nodig om te blijven leven. Daarom is de eindscore als volgt: Adder: aantal muizen x 3. Torenvalk: aantal muizen x 2. Ransuil: aantal muizen x 1. De speler met de hoogste eindscore heeft gewonnen.

36 Werkvel Op het werkvel staat een kleurensudoku. In iedere kolom, rij en groep van 9 vakjes moet een kleur komen: de kleuren van de regenboog plus infrarood en ultraviolet. Het invullen kan op school gebeuren. Wilt u het werkvel bij het IVN maken, dan zijn er kleurpotloden op de post. De oplossing van het werkvel zit in het werkboek.

37 Opruimen Na de laatste groep spel opruimen en tafel/stoelen rechtzetten. De materialen gaan door veel handen. We nemen aan dat iedereen hiermee voorzichtig is, maar toch kan er iets kapot gaan of kwijt raken. Meld dit s.v.p. meteen bij degene die vanuit het IVN de ochtend/middag begeleidt, of bij de leerkracht. Vergeet niet de halogeenlamp uit te zetten! Bedankt voor uw medewerking en veel succes en plezier met het bezoek aan Kleur om te overleven.