Radiologie in de Oncologie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Radiologie in de Oncologie"

Transcriptie

1 Radiologie in de Oncologie Jaap Borstlap Arts-assistent radiologie Antonius ziekenhuis Nieuwegein

2 Inhoud 1. CT 2. MRI 3. PET 4. PET-CT 5. Indicaties voor beeldvorming 6. Radiologisch oncologische interventies 7. Discussie

3 1. CT CT: computed tomography Gebruikt Röntgenstraling (zelfde als bijv een thoraxfoto) Maakt meerdere plakjes, en zet deze achter elkaar. Verschil in densiteit van het weefsel: denser weefsel (bv bot) laat minder Röntgenstraling door. Soms verschil in densiteit niet groot genoeg: contrast (oraal/iv)

4 1. CT

5 1. CT

6 1. CT: I.V. contrast

7 1. CT: oraal contrast

8 1. CT Ziekten die een anatomische afwijking veroorzaken kunnen zo zichtbaar gemaakt worden, bv kanker. Ook: ontstekingen, fracturen/traumata, vasculaire ziekten, etc.

9 1. CT Voordelen CT: Snel Zo goed als overal verkrijgbaar Relatief goedkoop Pijnloos Nadelen CT: Ioniserende straling (kans op kanker, zwangeren) Contrast: nierfunctiestoornis, allergie Stil liggen soms moeilijk

10 1. CT

11 1. CT

12 2. MRI MRI= Magnetic Resonance Imaging Heette vroeger NMR= Nuclear Magnetic Resonance Gebruikt magnetisme om weefsels zichtbaar te maken Theorie zeer ingewikkeld

13 2. MRI Beknopte uitleg werking: Elk weefsel bestaat uit combinatie van stoffen (o.a. water) Elke stof bestaat uit verschillende moleculen In een molecuul zitten electronen, neutronen en protonen Protonen hebben een min en een plus pool Stop deze in een permanent magnetisch veld: protonen gaan vrijwel allemaal zelfde kant uit wijzen.

14 2. MRI Beknopte uitleg werking: Die kan je weer omduwen met een radiogolf (puls) Door het magnetisch veld gaan ze weer in de richting wijzen als voor de radiogolf. De snelheid waarmee ze dat doen verschilt voor verschillende weefsels (door verschillen in hoeveelheid en samenstelling van de stoffen en dus protonen in het weefsel) Dat kan zichtbaar gemaakt worden op een scherm

15 2. MRI

16 2. MRI

17 2. MRI

18 2. MRI Verschil in beelden met CT: Meer detail Beter contrast tussen verschillende soorten weefsels Meer trucs : T1, T2, STIR, diffusie, in/uit fase, etc.

19 2. MRI Toepassingen: Nauwkeuriger karakterisering wat betreft afwijkingen in weke delen, bijv rectumtumor, hersentumor, hersenstam, ruggemerg, lever/pancreastumoren Ingroei of niet? Maar ook: knieletsel, schouderletsel, spierziekten, hersenziekten anders dan kanker, hernia s, (hart en)vaatziekten.

20 2. MRI Voordelen MRI: Geen ioniserende straling, dus veilig voor zwangeren, jonge kinderen. Geen nefrotoxisch jodiumhoudend contrast (wel: gadolinium) Betere weefselkarakterisering pijnloos Nadelen MRI Duurder Onderzoek duurt langer (tijd=geld, stilliggen) Niet fijn voor claustrofoben Niet overal aanwezig

21 2. MRI

22 2. MRI

23 2. MRI

24 3. PET PET= Positron Emitted Tomography Maakt gebruik van radioactiviteit Radioactief deeltje wordt gekoppeld aan een tracer Tracer= FDG (fluorodeoxyglucose) FDG wordt geinjecteerd in de patient

25 3. PET FDG wordt opgenomen door cellen die energie nodig hebben. Door de radioactiviteit te meten kan de plaats van die cellen zichtbaar gemaakt worden. Kanker: groeit meestal snel, dus veel energie nodig: veel FDG uptake, dus ophoping van radioactiviteit op een gelokaliseerde plek.

26 3. PET Lastig te interpreteren: niet heel agressieve tumoren, gebruiken niet heel veel energie (dus FDG). Ontsteking: ook meer energie nodig. Belangrijkste positieve eigenschap: Bij twijfel over bij bv CT of MRI gevonden laesie: activiteit meten. Veel activiteit: kanker waarschijnlijker.

27 3. PET Andere toepassingen PET: Dexascan: botdensiteit (osteoporose) Localisatie bepaalde belangrijke gebieden in de hersenen voor OK Diagnose hersenziekten: Parkinson, Alzheimer, etc Evaluatie hartspier viabiliteit na infarct

28 3. PET

29 3. PET

30 3. PET

31 3. PET

32 3. PET

33 4. PET-CT PET-CT: combinatie van PET-scan en CT-scan De exacte locatie van een actieve laesie is op een PET alleen moeilijk exact te bepalen. Op een CT wel: dus combinatie logisch PET scanner: PET-machine en CT machine staan tegen elkaar aan.

34 3. PET Voordelen PET-CT: Activiteit van weefsel kan zichtbaar gemaakt worden, betere lokalisatie tov alleen PET. Nadelen PET-CT: Radioactiviteit (en ioniserende straling!) Onderzoek duurt heel lang Patientbelasting: die moet nog geruime tijd in een afgesloten kamer blijven totdat radioactiviteit is vervallen.

35 4. PET-CT

36 4. PET-CT

37 4. PET-CT

38 4. PET-CT

39 4. PET-CT

40 5. Indicaties voor beeldvorming Oncologie: workup. Is er iets dat op kanker lijkt? Waar zit het? Meerdere lokalisaties/uitzaaiingen? Nevenbevindingen? Dan kan er een uitspraak worden gedaan over: Kan er behandeld worden?, en zo ja, hoe?

41 5. Indicaties voor beeldvorming Oncologie: responsevaluatie. Is er nog kanker? Groter/kleiner geworden? Complicaties van de behandeling? Dan kan er een uitspraak worden gedaan over: Moet/kan er nog doorbehandeld worden? Zo ja, hoe?

42 5. Indicaties voor beeldvorming Wanneer een CT, MRI of PET-CT? CT: Als er geen noodzaak is voor veel detail (bv het al dan niet aanwezig zijn van wervelmetastasen kan prima met CT) Meestal sneller beschikbaar Claustrofobie in MRI

43 5. Indicaties voor beeldvorming Wanneer een CT, MRI of PET-CT? MRI: Soms meer detail nodig voor diagnose onderscheid herseninfarct/tumor Rectumcarcinoom stadiering Hersentumoren Weke delentumoren: sarcomen Bottumoren Weke delen trauma (bv ruggemergletsel, of ligamentair letsel wervelkolom, knie/schouderletsel). Ioniserende straling niet wenselijk: zwangeren, kinderen.

44 5. Indicaties voor beeldvorming Wanneer een CT, MRI of PET-CT? PET-CT: Nauwkeuriger uitspraak over maligniteit laesie (bv nieuw bolletje in de long bij patient met longkanker in de VG: litteken? ontsteking? kanker?) Verandering in activiteit bij al bekende kanker

45 5. Indicaties voor beeldvorming Wanneer is (aanvullende) beeldvorming niet nodig? Als er al b.v. een CT is gedaan die afdoende informatie geeft (het heeft geen zin om een MRI te doen bij iemand die op een CT vol met hersenmetastasen zit) Als er a priori al niet (verder) behandeld gaat worden (hoge leeftijd, co-morbiditeit, ongeneeslijkheid) Soms is beeldvorming wel geruststellend, al is het niet nodig (maar dat moet geen gewoonte worden, dus alleen in lastige gevallen)

46 6. Radiologische oncologische interventies Radio Frequentie Ablatie (RFA): Doormiddel van trillingen uitschakelen tumoren Door hoogfrequente trillingen wordt tumorweefsel heel heet Lever, long, nier, prostaat Cryoablatie: Doormiddel van bevriezing uitschakelen tumoren Prostaat, mamma, nier, long, lever

47 6. Radiologische oncologische interventies

48 6. Radiologische oncologische interventies Transarteriële embolisatie: Met catheter selectief arterie naar metastase aanhaken Arterie dichtmaken (emboliseren) Lokaal chemotherapie toedienen Lokaal radioactieve bolletjes toedienen (plaatselijke radiotherapie) Levermetastasen (meestal colorectale CA).

49 6. Radiologische oncologische interventies

50 6. Radiologische oncologische interventies Palliatieve ingrepen: Percutane gastrostomie Ascitesdrainage (ook: dagnostiek: maligne cellen?)

51 6. Radiologisch oncologische interventies

52 7. Discussie Waar lopen jullie tegenaan in de praktijk? Voorbeelden?

Een goede voorbereiding is het halve werk. Erik Vegt Nucleair geneeskundige Antoni van Leeuwenhoek AVL symposium 2014

Een goede voorbereiding is het halve werk. Erik Vegt Nucleair geneeskundige Antoni van Leeuwenhoek AVL symposium 2014 Een goede voorbereiding is het halve werk Erik Vegt Nucleair geneeskundige Antoni van Leeuwenhoek AVL symposium 2014 1. Werking van FDG PET en PET/CT 2. Nut van FDG PET 3. Voorbereiding van patiënten voor

Nadere informatie

Socrative Student. Socrative Student -app. m.socrative.com [via browser] Room name = Join room + naam invullen

Socrative Student. Socrative Student -app. m.socrative.com [via browser] Room name = Join room + naam invullen Socrative Student Socrative Student -app Óf m.socrative.com [via browser] Room name = 575232 Join room + naam invullen Tijdens de presentatie aan te laten staan Beeldvorming bij GE oncologie Arthur J.A.T.

Nadere informatie

Workshop beeldvormend onderzoek

Workshop beeldvormend onderzoek Workshop beeldvormend onderzoek Wat zijn beeldvormende technieken Röntgen(contrast)onderzoek CT-scan Echografie Magnetische resonantie PET-scan RÖNTGENFOTO Op een thoraxfoto kunnen onder andere de contouren

Nadere informatie

2-7-2014. Neuro & Revalidatie Congres 2014. Inhoud. MRI Veiligheid MRI. Magnetic Resonance Imaging

2-7-2014. Neuro & Revalidatie Congres 2014. Inhoud. MRI Veiligheid MRI. Magnetic Resonance Imaging Neuro & Revalidatie Congres 2014 MRI Magnetic Resonance Imaging Guus Wisse Inhoud MRI Veiligheid MRI Techniek MRI Algemeen De MRI aanvraag Het radiologisch verslag Casuïstiek MRI Veiligheid 1 MRI Veiligheid

Nadere informatie

Nucleaire Geneeskunde in borstkankerzorg. Het licht schijnt in de duisternis

Nucleaire Geneeskunde in borstkankerzorg. Het licht schijnt in de duisternis Nucleaire Geneeskunde in borstkankerzorg Het licht schijnt in de duisternis Raf Verscuren Lieselot Brepoels Nucleaire Geneeskunde RZ Tienen UZ Leuven Contact: Raf.Verscuren@rztienen.be Symposium Borstzorg

Nadere informatie

Orthopedie. Orthopedisch oncologisch spreekuur

Orthopedie. Orthopedisch oncologisch spreekuur Orthopedie Orthopedisch oncologisch spreekuur Orthopedie Inleiding U bent verwezen naar het orthopedisch oncologisch spreekuur voor vervolgonderzoek. Bij dit spreekuur zijn een oncologisch orthopeed en

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 101 Chapter 7 SAMENVATTING Maligne tumoren van de larynx en hypopharynx ( keelkanker ) zijn de zesde meest voorkomende type kankers van het hele lichaam, en de meest voorkomende

Nadere informatie

PositronEmissieTomografie (PET) Een medische toepassing van deeltjesfysica

PositronEmissieTomografie (PET) Een medische toepassing van deeltjesfysica PositronEmissieTomografie (PET) Een medische toepassing van deeltjesfysica Wat zie je? PositronEmissieTomografie (PET) Nucleaire geneeskunde: basisprincipe Toepassing van nucleaire geneeskunde Vakgebieden

Nadere informatie

PET-CT. Moderator Rosa Veldhoen. 1st author / speaker Judit A. Adam Nucleair geneeskundige

PET-CT. Moderator Rosa Veldhoen. 1st author / speaker Judit A. Adam Nucleair geneeskundige PET-CT Moderator Rosa Veldhoen 1st author / speaker Judit A. Adam Nucleair geneeskundige Afdeling nucleaire geneeskunde en radiologie Academisch Medisch Centrum Amsterdam Belangenverklaring In overeenstemming

Nadere informatie

PET-CT onderzoek algemeen

PET-CT onderzoek algemeen PET-CT onderzoek algemeen Op advies van uw arts krijgt u een PET-CT scan. In deze folder leggen we u uit wat er tijdens dit onderzoek gebeurt Belangrijk! Voor dit onderzoek geldt een specifieke voorbereiding

Nadere informatie

Radiofrequente ablatie RFA bij een levertumor

Radiofrequente ablatie RFA bij een levertumor Radiofrequente ablatie RFA bij een levertumor Afdeling radiologie Locatie Veldhoven De RFA behandeling vindt plaats op afdeling radiologie, locatie Veldhoven: Datum: Tijdstip:. Opname verpleegafdeling:

Nadere informatie

6 Ziekenhuis Oost-Limburg ZOLarium 2017 nr. 66

6 Ziekenhuis Oost-Limburg ZOLarium 2017 nr. 66 Dr. Olivier Drieskens, nuclearist: Wij verwachten dat het aantal onderzoeken op de PET-CT verder zal toenemen. De incidentie van kanker stijgt omdat de bevolking ouder wordt. 6 Ziekenhuis Oost-Limburg

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Longkanker

Patiënteninformatie. Longkanker Patiënteninformatie Longkanker Inhoudsopgave Pagina Wat is longkanker? 4 Onderzoek en diagnose 4 De meest voorkomende onderzoeken. 5 Behandeling 7 De meest voorkomende behandelmethoden 8 Revalidatie 9

Nadere informatie

PET-CT onderzoek diabetes patiënten

PET-CT onderzoek diabetes patiënten PET-CT onderzoek diabetes patiënten Op advies van uw arts krijgt u een PET-CT scan. In deze folder leggen we u uit wat er tijdens dit onderzoek gebeurt Belangrijk! Voor dit onderzoek geldt een specifieke

Nadere informatie

daghospitaal oncologie en algemeen inwendige ziekten informatiebrochure Longkanker

daghospitaal oncologie en algemeen inwendige ziekten informatiebrochure Longkanker daghospitaal oncologie en algemeen inwendige ziekten informatiebrochure Longkanker Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Onderzoeken 4 3. Behandeling 5 4. Chirurgie 6 5. Chemotherapie 6 6. Bijwerkingen 7 7.

Nadere informatie

Beeldvorming in Multipel Myeloom en Ziekte van Waldenström. E. De Smet, P. Van Dyck, J. Gielen, K. Verstraeten

Beeldvorming in Multipel Myeloom en Ziekte van Waldenström. E. De Smet, P. Van Dyck, J. Gielen, K. Verstraeten Beeldvorming in Multipel Myeloom en Ziekte van Waldenström E. De Smet, P. Van Dyck, J. Gielen, K. Verstraeten Disclamer Letsels Screening/staging Opvolging Toekomst Conclusie Letsels Screening/staging

Nadere informatie

Oncologische lever interventies. Maarten Smits

Oncologische lever interventies. Maarten Smits Oncologische lever interventies Maarten Smits Inhoud Ablatie therapie Intra-arteriële therapie Interventie Oncologie Behandeling van kanker Chirurgie Medische oncologie Interventie Oncologie minimaal invasieve

Nadere informatie

PET-CT met fluor-18- FDG

PET-CT met fluor-18- FDG PET-CT met fluor-18- FDG In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten een fluor-18-fdg PET-CT te laten verrichten op de afdeling Nucleaire Geneeskunde van het Radboudumc. Wat houdt een PET-CT-onderzoek

Nadere informatie

Bijnierkanker (adrenocorticaal carcinoom)

Bijnierkanker (adrenocorticaal carcinoom) Bijnierkanker (adrenocorticaal carcinoom) Auteur: Dr. Thomas Adams Bijnierkanker of adrenocorticaal carcinoom is een kanker die uitgaat van de buitenste laag van de bijnier, de cortex. De tumor wordt functionerend

Nadere informatie

1 Uit welke deeltjes is de kern van een atoom opgebouwd? Protonen en neutronen.

1 Uit welke deeltjes is de kern van een atoom opgebouwd? Protonen en neutronen. SO Straling 1 Uit welke deeltjes is de kern van een atoom opgebouwd? Protonen en neutronen. 2 Waaruit bestaat de elektronenwolk van een atoom? Negatief geladen deeltjes, elektronen. 3 Wat bevindt zich

Nadere informatie

Aanvullende informatie over het ondergaan van onderzoek op de afdeling radiologie

Aanvullende informatie over het ondergaan van onderzoek op de afdeling radiologie Aanvullende informatie over het ondergaan van onderzoek op de afdeling radiologie Aanvullende informatie over het ondergaan van onderzoek op de afdeling radiologie Gedurende de periode dat u in het Erasmus

Nadere informatie

PET/CT met gallium-68-psma

PET/CT met gallium-68-psma PET/CT met gallium-68-psma In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten een gallium-68-psma PET/CT te laten verrichten op de afdeling Nucleaire Geneeskunde van het Radboudumc. Wat houdt een PET/CT-onderzoek

Nadere informatie

Radiologie CT-scan Computer tomografie

Radiologie CT-scan Computer tomografie Radiologie CT-scan Computer tomografie 2 U heeft zojuist gehoord dat er van u een CT-scan zal worden verricht. Hieronder volgt informatie over het onderzoek en wat er van u wordt verwacht. Waarom een CT-scan

Nadere informatie

HELP! ER ZIT EEN VLEK OP MIJN LEVER. Prof Dr. Anja Geerts Maag- darm en leverziekten

HELP! ER ZIT EEN VLEK OP MIJN LEVER. Prof Dr. Anja Geerts Maag- darm en leverziekten HELP! ER ZIT EEN VLEK OP MIJN LEVER Prof Dr. Anja Geerts Maag- darm en leverziekten 1 HELP! ER ZIT EEN VLEK OP MIJN LEVER 2 Diagnostiek 3 INLEIDING Heterogene groep van leverletsels (goed tot kwaad..)

Nadere informatie

Hersenonderzoek bij de ziekte van Rendu-Osler-Weber

Hersenonderzoek bij de ziekte van Rendu-Osler-Weber LONGGENEESKUNDE Hersenonderzoek bij de ziekte van Rendu-Osler-Weber ONDERZOEK U wordt op dag om uur verwacht op de poli/afdeling. Als u verhinderd bent, wilt u dit dan tijdig melden en een nieuwe afspraak

Nadere informatie

PET-CT onderzoek. Interne Geneeskunde

PET-CT onderzoek. Interne Geneeskunde 00 PET-CT onderzoek Interne Geneeskunde 1 PET-CT onderzoek Uw behandelend arts heeft voor u een PET-CT aangevraagd. In deze folder informeren wij u over dit onderzoek. Het is van belang dat u zich houdt

Nadere informatie

WEKE DELEN SARCOOM Wat betekent het?

WEKE DELEN SARCOOM Wat betekent het? WEKE DELEN SARCOOM Wat betekent het? Oncologie/0145 1 Deze informatiebrochure is voor personen met een weke delen sarcoom en alle anderen die hier heel dichtbij betrokken zijn: familie, vrienden We geven

Nadere informatie

Pet/CT scan ten behoeve van radiotherapie

Pet/CT scan ten behoeve van radiotherapie Pet/CT scan ten behoeve van radiotherapie H09.032-05 Inhoudsopgave Afspraak voor... 2 Voorbereiding PET/CT-scan... 2 Waar meldt u zich voor het onderzoek?... 2 Bent u astmatisch of allergisch?... 2 Kunt

Nadere informatie

Citation for published version (APA): Jager, P. L. (2000). Tumor imaging using L-3-[123I]iodo-alpha-methyl-tyrosine s.n.

Citation for published version (APA): Jager, P. L. (2000). Tumor imaging using L-3-[123I]iodo-alpha-methyl-tyrosine s.n. University of Groningen Tumor imaging using L-3-[123I]iodo-alpha-methyl-tyrosine Jager, Pieter Lowie IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to

Nadere informatie

PSMA PET-CT scan van het gehele lichaam. Informatiebrochure patiënten

PSMA PET-CT scan van het gehele lichaam. Informatiebrochure patiënten PSMA PET-CT scan van het gehele lichaam Informatiebrochure patiënten Beste patiënt, U ondergaat binnenkort een PET-CT scan met 68 Gallium- PSMA. Deze folder geeft u meer informatie over het onderzoek en

Nadere informatie

Welkom op de afdeling Nucleaire Geneeskunde Stage studenten eerste master arts Academisch jaar 2009-2010

Welkom op de afdeling Nucleaire Geneeskunde Stage studenten eerste master arts Academisch jaar 2009-2010 Welkom op de afdeling Nucleaire Geneeskunde Stage studenten eerste master arts Academisch jaar 2921 11/3/29 1 Inleiding Beste studenten, Geachte toekomstige collega s, Welkom op de afdeling nucleaire geneeskunde.

Nadere informatie

Radiologie Uterus Myomatosus

Radiologie Uterus Myomatosus Radiologie Uterus Myomatosus Leiomyosarcoom Adenomyosis J. van den Bergh Abdomen Radioloog AUMC (Potentiële) belangenverstrengeling Geen Radiologie Uterus - CT - MRI - Echo Radiologie Uterus - CT: - slecht

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/54940 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Burgmans, M.C. Title: Advancements in minimally invasive image-guided liver therapies

Nadere informatie

Responsevaluatie met 3T-DWI-MRI na inductie met FOLFIRINOX chemotherapie bij lokaal gevorderd PDAC (IMAGE-MRI)

Responsevaluatie met 3T-DWI-MRI na inductie met FOLFIRINOX chemotherapie bij lokaal gevorderd PDAC (IMAGE-MRI) Responsevaluatie met 3T-DWI-MRI na inductie met FOLFIRINOX chemotherapie bij lokaal gevorderd PDAC (IMAGE-MRI) Eran van Veldhuisen, Bengt van Rijssen, Remy Klaassen, Yung Nio, Hanneke Wilmink, Krijn Van

Nadere informatie

Maarten Jansen. Local ablative therapies of malignant liver tumors

Maarten Jansen. Local ablative therapies of malignant liver tumors Maarten Jansen CA cryoablatie CLOCC chemotherapy + local ablation vs. chemotherapy HCC hepatocellulair carcinoom LITT lasergeïnduceerde thermotherapie PEI percutane ethanolinjectie RFA radiofrequente ablatie

Nadere informatie

Uitzaaiingen in de wervelkolom

Uitzaaiingen in de wervelkolom Oncologie Uitzaaiingen in de wervelkolom Inleiding Kwaadaardige gezwellen (tumoren) kunnen soms uitzaaien naar andere delen van het lichaam. We spreken dan van uitzaaiingen of metastasen. Uitzaaiingen

Nadere informatie

PET/CT PSMA. PET/CT-scan met fluor -18-PSMA-tracer. Medische beeldvorming

PET/CT PSMA. PET/CT-scan met fluor -18-PSMA-tracer. Medische beeldvorming PET/CT PSMA PET/CT-scan met fluor -18-PSMA-tracer Medische beeldvorming PSMA PET/CT Naam:... U wordt verwacht op: locatie Hoorn, poli 50, 1e etage Op:... dag dd.... om... uur Doel van het onderzoek Een

Nadere informatie

PET/CT scan met PC-AKI preventieinfuus

PET/CT scan met PC-AKI preventieinfuus PET/CT scan met PC-AKI preventieinfuus Onderzoek nucleaire geneeskunde In overleg met uw behandelend arts krijgt u op de afdeling nucleaire geneeskunde van Noordwest Ziekenhuisgroep (locatie Alkmaar) een

Nadere informatie

Peniskanker. Classificatie. Risicofactoren. Preventie

Peniskanker. Classificatie. Risicofactoren. Preventie Peniskanker Auteur: Dr. Guy Boeckx Peniskanker is een relatief zeldzame huidtumor (squameus carcinoom) die meestal ontstaat op het binnenste blad van de voorhuid. 80% van de tumoren kunnen genezen worden.

Nadere informatie

Fysische grondslagen radioprotectie deel 1. dhr. Rik Leyssen Fysicus Radiotherapie Limburgs Oncologisch Centrum

Fysische grondslagen radioprotectie deel 1. dhr. Rik Leyssen Fysicus Radiotherapie Limburgs Oncologisch Centrum Fysische grondslagen radioprotectie deel 1 dhr. Rik Leyssen Fysicus Radiotherapie Limburgs Oncologisch Centrum rik.leyssen@jessazh.be Fysische grondslagen radioprotectie H1: INLEIDING H2: STRALING - RADIOACTIVITEIT

Nadere informatie

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Algemene informatie afdeling radiologie

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Algemene informatie afdeling radiologie Refaja Ziekenhuis Stadskanaal Algemene informatie afdeling radiologie ALGEMENE INFORMATIE AFDELING RADIOLOGIE INLEIDING U bent door uw huisarts of specialist verwezen naar de afdeling radiologie. Op deze

Nadere informatie

Nucleaire Geneeskunde. Wat is Nucleaire Geneeskunde

Nucleaire Geneeskunde. Wat is Nucleaire Geneeskunde Afdeling: Onderwerp: Nucleaire Geneeskunde 1 Voorwoord In Nederland worden per jaar meer dan honderdduizend mensen verwezen voor een nucleair geneeskundig onderzoek of behandeling. Nucleair geneeskundig

Nadere informatie

PET/CT scan: ter voorbereiding op radiotherapiebehandeling

PET/CT scan: ter voorbereiding op radiotherapiebehandeling Radiotherapie PET/CT scan: ter voorbereiding op radiotherapiebehandeling www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl RTH008 / PET/CT scan: ter voorbereiding

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding Wat is een CT-scan? Voorbereiding van het onderzoek Verloop van het onderzoek... 5

Inhoud. Inleiding Wat is een CT-scan? Voorbereiding van het onderzoek Verloop van het onderzoek... 5 Inhoud Inleiding... 3 Wat is een CT-scan?... 3 Voorbereiding van het onderzoek... 4 Verloop van het onderzoek... 5 Belangrijke informatie voor het onderzoek... 7 Notities... 8 1 Inleiding In overleg met

Nadere informatie

ANTIVIRALE BEHANDELING BIJ PSYCHOSE Het verbeteren van denkvermogen met valaciclovir

ANTIVIRALE BEHANDELING BIJ PSYCHOSE Het verbeteren van denkvermogen met valaciclovir ANTIVIRALE BEHANDELING BIJ PSYCHOSE Het verbeteren van denkvermogen met valaciclovir Universitair Medisch Centrum Groningen Universitair Centrum Psychiatrie Voor wie is het onderzoek bedoeld? Voor dit

Nadere informatie

Radiologie MRI ONDERZOEK ALGEMEEN

Radiologie MRI ONDERZOEK ALGEMEEN Radiologie MRI ONDERZOEK ALGEMEEN U heeft een afspraak op: Dag Datum / / Tijd uur voor een MRI onderzoek. U kunt zich melden bij de balie van de afdeling Radiologie, locatie Tiel, volg route 5. Wij vragen

Nadere informatie

Cutting-Edge Technology Intracranial en Extracranial Radiation Therapy

Cutting-Edge Technology Intracranial en Extracranial Radiation Therapy 18 mei 2006 Jaarbeurs Utrecht Cutting-Edge Technology Intracranial en Extracranial Radiation Therapy Carla van Soest MANP Verpleegkundig specialist oncologie Flevoziekenhuis Almere Inhoud Radiotherapie

Nadere informatie

PET-CT scan bij mensen met diabetes

PET-CT scan bij mensen met diabetes PET-CT scan bij mensen met diabetes PET-CT scan bij mensen met diabetes U krijgt op de afdeling nucleaire geneeskunde een PET-CT scan. In deze informatie leest u waarom, waar en hoe het onderzoek gaat

Nadere informatie

Bestraling met protonen

Bestraling met protonen Bestraling met protonen Een nieuwe ontwikkeling in de radiotherapie Stijn Krol, radiotherapeut-oncoloog Afdeling Radiotherapie LUMC/HollandPTC S.KROL@HOLLANDPTC.NL 2 Insert > Header & footer 15-okt-17

Nadere informatie

INFORMATIEFOLDER VOOR PATIËNTEN

INFORMATIEFOLDER VOOR PATIËNTEN Skeletscintigrafie INFORMATIEFOLDER VOOR PATIËNTEN WAT IS EEN NUCLEAIRE SKELETSCINTIGRAFIE? Skeletscintigrafie of botscan is een beeldvormende techniek waarbij door het inspuiten van een radioactieve produkt

Nadere informatie

De laborant bewaakt het maken van de MRI-scans en kan na afloop met computertechnieken de beelden nog op allerlei manieren manipuleren.

De laborant bewaakt het maken van de MRI-scans en kan na afloop met computertechnieken de beelden nog op allerlei manieren manipuleren. MRI-scan Inleiding Voor een goede bescherming zijn de hersenen opgeborgen in de schedel en het ruggenmerg in de wervelkolom. Door deze goed beschutte positie zijn ze echter ook weinig toegankelijk voor

Nadere informatie

PET-CT onderzoek. Patiënteninformatie

PET-CT onderzoek. Patiënteninformatie Patiënteninformatie PET-CT onderzoek Informatie over het doel, de voorbereiding van en de werkwijze bij een gecombineerd anatomisch- en stofwisselingsonderzoek PET-CT onderzoek Informatie over het doel,

Nadere informatie

Radiologie. MRI-mammografie.

Radiologie. MRI-mammografie. Radiologie MRI-mammografie www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl RAD063 / MRI-mammografie / 03-08-2017 2 MRI-mammografie U bent door uw behandelend

Nadere informatie

Bijsluiter: informatie voor de patiënt. Octreoscan, kit voor radiofarmaceutisch preparaat 111 MBq/ml

Bijsluiter: informatie voor de patiënt. Octreoscan, kit voor radiofarmaceutisch preparaat 111 MBq/ml Bijsluiter: informatie voor de patiënt Octreoscan, kit voor radiofarmaceutisch preparaat 111 MBq/ml 111 In-pentetreotide Lees goed de hele bijsluiter voordat dit geneesmiddel bij u wordt toegediend want

Nadere informatie

CASE REPORT FORM. (1) Bronovo (2) MCH (3) Haga Ziekenhuis (4) LUMC (5) Maasstad zks (6) Lucas Andreas (7) St. Antonius Nieuwegein.

CASE REPORT FORM. (1) Bronovo (2) MCH (3) Haga Ziekenhuis (4) LUMC (5) Maasstad zks (6) Lucas Andreas (7) St. Antonius Nieuwegein. CASE REPORT FORM Patientgegevens Ziekenhuis (1) Bronovo (2) MCH (3) Haga Ziekenhuis (4) LUMC (5) Maasstad zks (6) Lucas Andreas (7) St. Antonius Nieuwegein Studienummer patient Patientidentificatie in

Nadere informatie

Chapter 8. Nederlandse samenvatting

Chapter 8. Nederlandse samenvatting Chapter 8 Nederlandse samenvatting Chapter 8 Nederlandse samenvatting Er is in de afgelopen jaren veel vooruitgang geboekt in de ontwikkeling van doelgerichte behandelingen tegen kanker. Helaas wordt ook

Nadere informatie

Scanmethoden bij neuro-endocriene tumoren en behandeling met PRRT

Scanmethoden bij neuro-endocriene tumoren en behandeling met PRRT Scanmethoden bij neuro-endocriene tumoren en behandeling met PRRT Presentatie van dr. Jaap Teunissen, nucleair geneeskundige Erasmus MC Informatiedag over NET van Stichting NET-groep op 21 april 2012 Thema

Nadere informatie

RX van de beenderen. Informatiebrochure

RX van de beenderen. Informatiebrochure RX van de beenderen Informatiebrochure 1 2 Geachte mevrouw, meneer Deze brochure is een uitgave van de dienst radiologie van het Sint- Andriesziekenhuis Tielt. Hiermee willen we u graag wat meer informatie

Nadere informatie

PET/CT-scan; er zijn voorbereidingen voor dit onderzoek

PET/CT-scan; er zijn voorbereidingen voor dit onderzoek Nucleaire geneeskunde PET/CT-scan; er zijn voorbereidingen voor dit onderzoek www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat is een PET/CT-scan?... 3 Voorbereidingen... 4 Belangrijk... 4 Extra voorbereiding voor

Nadere informatie

BOTTUMOREN. 1. Normaal botweefsel

BOTTUMOREN. 1. Normaal botweefsel BOTTUMOREN Om beter te kunnen begrijpen wat een bottumor juist is, wordt er in deze brochure meer uitleg gegeven over de normale structuur van het bot. Op die manier krijgt u een beter zicht op wat abnormaal

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren Longcarcinoom (DLCA) 2017 Start DLCA-S: 2012 (/2015 voor alle cardiothoracale centra) Start DLCA-R: 2013 Start DLCA-L: 2016

Factsheet Indicatoren Longcarcinoom (DLCA) 2017 Start DLCA-S: 2012 (/2015 voor alle cardiothoracale centra) Start DLCA-R: 2013 Start DLCA-L: 2016 Factsheet en Longcarcinoom (DLCA) 2017 Start DLCA-S: 2012 (/2015 voor alle cardiothoracale centra) Start DLCA-R: 2013 Start DLCA-L: 2016 Inclusie en exclusie criteria DLCA-S Inclusie Alle chirurgische

Nadere informatie

Thoracale pijn en beeldvorming

Thoracale pijn en beeldvorming Thoracale pijn en beeldvorming Wat is pijn? Rene Descartes 17e eeuw: Pijn bij bewustzijn Prikkel tussen weefselschade en hersenen Dieren versus mensen Poorttheorie door Melzack en Wall 1965 Pijn niet allen

Nadere informatie

baarmoederhalskanker-pid-h2-baarmoederhalskanker-enonderzoeken/

baarmoederhalskanker-pid-h2-baarmoederhalskanker-enonderzoeken/ https://www.isala.nl/patientenfolders/7210- baarmoederhalskanker-pid-h2-baarmoederhalskanker-enonderzoeken/ Baarmoederhalskanker (PID): H2 Baarmoederhalskanker en onderzoeken Kanker is een verzamelnaam

Nadere informatie

Beentumoren (=bottumoren)

Beentumoren (=bottumoren) Beentumoren (=bottumoren) Inleiding Gezwellen in beenderen worden beentumoren genoemd. Er zijn verschillende typen beentumoren te onderscheiden. Zo zijn er vormen waarbij de tumor of het gezwel direct

Nadere informatie

Hoofdstuk 5 Straling. Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal

Hoofdstuk 5 Straling. Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal Hoofdstuk 5 Straling Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal 5.1 Straling en bronnen Eigenschappen van straling RA α γ β 1) Beweegt langs rechte lijnen vanuit een bron. 2) Zwakker als ze verder

Nadere informatie

Symposium Diagnostiek bij het rectumcarcinoom maandag 20 januari 2003. Symposium DIAGNOSTIEK BIJ HET RECTUMCARCINOOM

Symposium Diagnostiek bij het rectumcarcinoom maandag 20 januari 2003. Symposium DIAGNOSTIEK BIJ HET RECTUMCARCINOOM PROGRAMMA Symposium DIAGNOSTIEK BIJ HET RECTUMCARCINOOM 18.00-18.30 Ontvangst 18.30-18.40 Inleiding Dr. H.J.T. Rutten, chirurg 18.40-19.00 Selectie van patiënten voor behandeling van het rectumcarcinoom:

Nadere informatie

MRI spoort prostaatkanker nauwkeurig op

MRI spoort prostaatkanker nauwkeurig op MRI spoort prostaatkanker nauwkeurig op Prostaatkanker is een van de meest voorkomende vormen van kanker bij mannen. Een op de zes mannen krijgt er last van. Maar het is ook een erg lastig op te sporen

Nadere informatie

MRI Mammografie. Informatiebrochure

MRI Mammografie. Informatiebrochure MRI Mammografie Informatiebrochure Inhoud 1 Wat is een MRI-onderzoek? 3 2 Voor het onderzoek 4 3 Het onderzoek 5 4 Tijdens het onderzoek 6 5 Na het onderzoek 6 6 Belangrijk! 7 2 MRI Mammografie 1 Wat is

Nadere informatie

p a t i ë n t e n i n f o r m a t i e 2

p a t i ë n t e n i n f o r m a t i e 2 PET-CT scan Inleiding Uw arts heeft voor u een PET/CT scan aangevraagd. Bij deze scan wordt zowel een PET-scan (fysiologisch) als een CT-scan (anatomie) gemaakt. Het gaat hier om een beeldvormend onderzoek

Nadere informatie

Oefententamen Diagnose en Interventie (8NB00)

Oefententamen Diagnose en Interventie (8NB00) Oefententamen Diagnose en Interventie (8NB00) 7 januari 2014 14:45-17:45 Gebruik van een gewone en/of grafische rekenmachine is toegestaan. Antwoorden mogen zowel in het Nederlands als het Engels gegeven

Nadere informatie

Sentinel node scintigrafie

Sentinel node scintigrafie PATIËNTEN INFORMATIE Sentinel node scintigrafie opsporen schildwachtlymfeknoop Mevrouw, mijnheer Een sentinel node scintigrafie is een onderzoek waarbij gebruik wordt gemaakt van een kleine dosis toegediend

Nadere informatie

PET-CT myocardperfusie met behulp van Rubidium-82

PET-CT myocardperfusie met behulp van Rubidium-82 Nucleaire geneeskunde PET-CT myocardperfusie met behulp van Rubidium-82 na farmacologische stress en in rust Afspraak Dag en datum:... dag... Tijd:... uur Waar: JBZ, Henri Dunantstraat 1 s-hertogenbosch

Nadere informatie

Hoofdstuk 5 Straling. Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal

Hoofdstuk 5 Straling. Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal Hoofdstuk 5 Straling Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal 5.1 Straling en bronnen Eigenschappen van straling RA α γ β 1) Beweegt langs rechte lijnen vanuit een bron. ) Zwakker als ze verder

Nadere informatie

De indicatoren over borstkanker, die in kader van het VIP²-project worden opgevolgd zijn:

De indicatoren over borstkanker, die in kader van het VIP²-project worden opgevolgd zijn: Indicatoren VIP²-project Oncologie In België is, net als in Europa, borstkanker de meest voorkomende oorzaak van overlijden door kanker bij vrouwen (20,6 % van alle overlijdens ingevolge kanker). In 2009

Nadere informatie

Nucleaire Geneeskunde. Imeldaziekenhuis

Nucleaire Geneeskunde. Imeldaziekenhuis Nucleaire Geneeskunde Imeldaziekenhuis et ingt u m imelda omr zorg Inhoud Voorwoord 3 Scintigrafische onderzoeken 4 Botdensitometrie (BMC, BMD, DEXA) 5 Therapie 5 Concrete vragen en tips 6 2 Mocht u na

Nadere informatie

PET/CT FDG. PET/CT-scan van het hele lichaam. Medische beeldvorming

PET/CT FDG. PET/CT-scan van het hele lichaam. Medische beeldvorming PET/CT FDG PET/CT-scan van het hele lichaam Medische beeldvorming Afspraak: Naam:... Op:... dag dd.... om... uur Doel van het onderzoek Een PET/CT-scan is een gecombineerd onderzoek. Het bestaat uit een

Nadere informatie

Sneldiagnose Hoofd-Hals

Sneldiagnose Hoofd-Hals Sneldiagnose Hoofd-Hals U bent voor verder onderzoek en behandeling van een mogelijk kwaadaardige afwijking in het hoofd-halsgebied verwezen naar de afdeling Hoofd-Hals Oncologie en Chirurgie van het Antoni

Nadere informatie

Welke rol heeft de huisarts in de oncologische ketenzorg?

Welke rol heeft de huisarts in de oncologische ketenzorg? Welke rol heeft de huisarts in de oncologische ketenzorg? Peter van Bommel, huisarts Lidwine Tick, internist hemato-oncoloog Veldhoven, 22 maart 2012 Stellingen ja/nee Stelling 1 De huisarts zou aanwezig

Nadere informatie

PET/CT-scan ten behoeve van radiotherapie

PET/CT-scan ten behoeve van radiotherapie PET/CT-scan ten behoeve van radiotherapie Inleiding Uw behandelend arts heeft een PET-scan voor u aangevraagd. PET staat voor Positron Emissie Tomografie. Het is een techniek om foto s te maken van de

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren Longcarcinoom (DLCA) 2017 Start DLCA-S: 2012 (/2015 voor alle cardiothoracale centra) Start DLCA-R: 2013 Start DLCA-L: 2016

Factsheet Indicatoren Longcarcinoom (DLCA) 2017 Start DLCA-S: 2012 (/2015 voor alle cardiothoracale centra) Start DLCA-R: 2013 Start DLCA-L: 2016 Factsheet en Longcarcinoom (DLCA) 2017 Start DLCA-S: 2012 (/2015 voor alle cardiothoracale centra) Start DLCA-R: 2013 Start DLCA-L: 2016 Versie beheer: Datum Versie Mutatie Eigenaar 30-07-2016 2017.1 Aanpassingen

Nadere informatie

Metastasen (uitzaaiingen)

Metastasen (uitzaaiingen) Metastasen (uitzaaiingen) Inleiding Metastasen zijn uitzaaiingen van kwaadaardige gezwellen (tumoren) elders in het lichaam (de z.g. primaire tumor). Uitzaaiingen van primaire tumoren kunnen overal in

Nadere informatie

Vragen en antwoorden in verband met het mogelijk tekort aan medische radio-isotopen

Vragen en antwoorden in verband met het mogelijk tekort aan medische radio-isotopen Vragen en antwoorden in verband met het mogelijk tekort aan medische radio-isotopen 1. Wat zijn radio-isotopen? Een radio-isotoop is een atoomkern die niet stabiel is, maar volgens een proces van radioactief

Nadere informatie

Onderzoek op de afdeling Nucleaire Geneeskunde

Onderzoek op de afdeling Nucleaire Geneeskunde Onderzoek op de afdeling Nucleaire Geneeskunde Inleiding In Nederland worden per jaar meer dan honderdduizend mensen verwezen voor een nucleair geneeskundig onderzoek of behandeling. Nucleair geneeskundig

Nadere informatie

Patiënten informatie formulier

Patiënten informatie formulier Patiënten informatie formulier Evaluatie van beenmerg hypoxie door 18 F-FAZA PET in patiënten met een recidief van het multipel myeloom; een pilotonderzoek Inleiding en doel. Uw behandelend arts heeft

Nadere informatie

Richtlijn voor diagnostiek en behandeling van een onbekende primaire tumor in het hoofd-halsgebied: Unknown Primary

Richtlijn voor diagnostiek en behandeling van een onbekende primaire tumor in het hoofd-halsgebied: Unknown Primary VII Richtlijn voor diagnostiek en behandeling van een onbekende primaire tumor in het hoofd-halsgebied: Unknown Primary naar Algemeen 538 Epidemiologie 538 1. Screening 538 2. Diagnostiek 538 2.1 Anamnese

Nadere informatie

Palliatieve radiotherapie radiotherapie gericht op symptoombestrijding. Angela van Baardwijk radiotherapeut oncoloog MAASTRO clinic

Palliatieve radiotherapie radiotherapie gericht op symptoombestrijding. Angela van Baardwijk radiotherapeut oncoloog MAASTRO clinic Palliatieve radiotherapie radiotherapie gericht op symptoombestrijding Angela van Baardwijk radiotherapeut oncoloog MAASTRO clinic Werkgroep Oncologie Verpleegkundigen MUMC 3 oktober 2014 Inhoud Radiotherapie

Nadere informatie

Radiologie MRI-ONDERZOEK VAN DE PROSTAAT

Radiologie MRI-ONDERZOEK VAN DE PROSTAAT Radiologie MRI-ONDERZOEK VAN DE PROSTAAT U hebt een afspraak op dag datum om uur voor MRI-onderzoek van de prostaat. U kunt zich melden bij de balie van de afdeling Radiologie, locatie Tiel, volg route

Nadere informatie

Werkstuk Biologie Hersenkanker/tumor

Werkstuk Biologie Hersenkanker/tumor Werkstuk Biologie Hersenkanker/tumor Werkstuk door een scholier 1349 woorden 19 oktober 2003 6 70 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding: Mijn werkstuk gaat over hersentumoren. Ik heb het gekozen omdat

Nadere informatie

Waar vindt het onderzoek plaats. Wat te doen bij ziekte of verhindering. Wat is belangrijk te weten voor het onderzoek

Waar vindt het onderzoek plaats. Wat te doen bij ziekte of verhindering. Wat is belangrijk te weten voor het onderzoek MRI-onderzoek Het is belangrijk dat u deze folder aandachtig doorleest. Hierdoor kunt u zich goed op het onderzoek voorbereiden. Goede voorbereiding draagt bij aan het uiteindelijke resultaat van het onderzoek.

Nadere informatie

Beeldvorming bij oligometastasen met nadruk op PET/CT. Presentatie. PET/CT voor detectie van metastasen

Beeldvorming bij oligometastasen met nadruk op PET/CT. Presentatie. PET/CT voor detectie van metastasen Beeldvorming bij oligometastasen met nadruk op PET/CT Mark Roef Nucleair geneeskundige Catharina Ziekenhuis Eindhoven Themadag 30 maart 2017 Presentatie Beeldvorming bij oligometastasen: PET/CT voor detectie

Nadere informatie

Nederlandse introductie en samenvatting voor niet-ingewijden

Nederlandse introductie en samenvatting voor niet-ingewijden Nederlandse introductie en samenvatting voor niet-ingewijden 157 Introductie In de Westerse wereld is het aantal mensen dat slokdarmkanker krijgt de laatste jaren sterk toegenomen. In 1989 werd de diagnose

Nadere informatie

Ontstaan en voorkomen Soorten gliomen Graad 1 Graad 2 Graad 3

Ontstaan en voorkomen Soorten gliomen Graad 1 Graad 2 Graad 3 Gliomen In het hoofd kunnen verschillende soorten tumoren voorkomen. In deze folder e vindt u alleen informatie over tumoren die ontstaan van het hersenweefsel zelf. Over andere soorten van tumoren, bijvoorbeeld

Nadere informatie

Wat is een MRI-onderzoek. Waar vindt het onderzoek plaats. Wat te doen in geval van ziekte of verhindering

Wat is een MRI-onderzoek. Waar vindt het onderzoek plaats. Wat te doen in geval van ziekte of verhindering MRI-onderzoek In deze folder kunt u lezen wat het MRI-onderzoek inhoudt en welke voorbereidingen u moet treffen, o.a. omdat u in een sterke magneet komt te liggen. Het is belangrijk dat u deze folder aandachtig

Nadere informatie

Borstkanker bij de jonge vrouw: Beeldvorming

Borstkanker bij de jonge vrouw: Beeldvorming Borstkanker bij de jonge vrouw: Beeldvorming Symposium Multidisciplinair Borstcentrum Zaterdag 15/10/2016 Leuven DR. JULIE SOENS PROF. DR. VAN ONGEVAL DR. S. POSTEMA DR. M. KEUPERS Welke onderzoeken bij

Nadere informatie