De effectiviteit van doorspoelen: van perceelsloot tot boezem. Joost Delsman

Transcriptie

1 De effectiviteit van doorspoelen: van perceelsloot tot boezem Joost Delsman

2 Boodschappen Zowel hoeveelheid als effectiviteit doorspoelen is slecht bekend, weinig beleid op lokaal niveau Effectiviteit afhankelijk van lokale / regionale omstandigheden: geen altijd geldende antwoorden Winst in betrekken doorspoelen / waterkwaliteit in gebiedsproces, op basis lokale omstandigheden

3 Terwijl fotos inlaatwerken: Terwijl voorbeelden inlaatwerken, vertel: Doelen doorspoeling Verbetering waterkwaliteit stedelijk + landelijk gebied Vermindering gewasschade Natuurwaarden (bv laagveenplassen) Belangrijke watervrager: orde 15 20% watervraag NL Maar: - slecht bekend hoeveel water er wordt ingelaten, laat staan doorgespoeld - alle inlaatjes bemeten is ondoenlijk - slecht bekend hoe landbouw profiteert (vermindering zoutschade) Weinig duidelijke afspraken / normen / plannen Oudsher gegroeide praktijk - -> dus hoe effectief is doorspoelen nu?

4

5

6

7

8

9

10 Doorspoeling van perceelsloot tot boezem Introductie Promotieonderzoek KvK Zuidoosthoek Haarlemmermeer Meten van tracers daarna: Eureyeopener Boezem Rijnland Indicatief model

11 Zuidoosthoek Haarlemmermeer gemaal inlaatpunten

12 Zuidoosthoek Haarlemmermeer Achterhalen herkomst water obv chemie inlaatwater, wellen, drainage, diffuse kwel, neerslag Continue meting okt 2011 okt 2012 Ruimtelijk beeld EC mei 2011 (droog!)

13 Welk water wordt afgevoerd? Okt 2011 Okt 2012 doorspoelen afvoer Cl - concentratie 1500 mg/l fracties herkomst kwel drains inlaatwater wellen

14 Wat valt op? Chloride concentratie varieert tussen 200 en 3000 mg/l Grote variatie in herkomst water: droog: wellen, nat: snelle reactie drainage Sterke verdunning in neerslagperiodes Vracht =/= concentratie! Effect doorspoelwater: blijft redelijk onder 1500 mg/l (tot juli) verdubbeling afvoer à afname Cl - van 2500 tot 1500 mg/l goed te dimensioneren door constante zoutvracht Agrariërs zelf aan de knoppen niet altijd handig

15 Ruimtelijk beeld zout sloten Mei 2011: droog! 70 km aan sloten blauw: ~150 mg/l oranje: ~1500 mg/l rood: > 3000 mg/l

16 Ruimtelijk beeld zout sloten Mei 2011: droog! 70 km aan sloten blauw: ~150 mg/l oranje: ~1500 mg/l rood: > 3000 mg/l

17 Ruimtelijk beeld zout sloten Mei 2011: droog! 70 km aan sloten blauw: ~150 mg/l oranje: ~1500 mg/l rood: > 3000 mg/l

18 Wat valt op? Grote spreiding in chloride concentraties Doorspoelwater alleen in hoofdwaterlopen: Oplading tijdens route Groot deel peilvak profiteert niet van doorspoeling Geen verband teelten / waterkwaliteit Praktijk agrariers: Zuidkant mag niet beregenen, bruinrot bacterie Beregenen uit goede waterlopen Bij neerslag: inlaten dicht à winst in afstemming waterschap <> agrariers

19 Doorspoeling op perceelslootniveau Chloride concentratie varieert sterk in ruimte en tijd Wanneer wordt beregend? Uit welke sloot wordt beregend? Doorspoelen effectief? Meer water nodig in droge perioden? Hier wel, maar hangt er van af! Winst in ruimtelijke ordening / afstemming met agrariers

20 Rijnlands boezem Amsterdam HMM NKP BK NP Gouda

21 Eureyeopener Landbouwschade Referentie Zoutschade landbouw Scenario (ke) ZVP OV NPMTP NKP HMM DG BS BK AM Hoeveel zoutschade treedt er op bij andere normen? Hoeveel water kost doorspoelen? Kan de inlaat worden beperkt zonder schadetoename?

22 Rijnlands boezem Amsterdam Bol HMM NKP BK NP Gouda

23 Eureyeopener Afweging hoeveelheid water ß à zoutschade Meeste effect bij combinatie van aanpassingen op verschillende plaatsen in systeem Zoute polders: veel doorspoeling, relatief weinig vermeden schade Belangrijk of water wordt hergebruikt! Begin keten: water moet er toch langs : kost geen extra water Eind keten: kost extra water Bij verbetering kwaliteit inlaat veel minder water nodig

24 Doorspoeling op boezemniveau Afweging inclusief zoutschade kan je verrassen! Beschouw gehele watersysteem Doorspoelen effectief? Blijf beregenen, al wordt het wat zouter (van Bakel)

25 Boodschappen Zowel hoeveelheid als effectiviteit doorspoelen is slecht bekend, weinig beleid op lokaal niveau Effectiviteit afhankelijk van lokale / regionale omstandigheden: geen altijd geldende antwoorden Winst in betrekken doorspoelen / waterkwaliteit in gebiedsproces, op basis lokale omstandigheden

26 Doorspoeling: een belangrijke watervrager gemiddeld droog extreem droog peilbeheer doorspoeling beregening 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Waterverdeling in % (Klijn et al, 2012)

27

28 Effectiviteit? ef fec tief (bijvoeglijk naamwoord, bijwoord) 1. werkelijk; (België; juridisch) onvoorwaardelijk: drie jaar effectief 2. waardoor het beoogde doel bereikt wordt; doeltreffend

29 Effectiviteit vanuit verschillende invalshoeken Wordt het beoogde doel bereikt? Bij meetpunt 1500 mg/l? à JA In peilvak 1500 mg/l? à NEE Vermijden gewasschade agrariers? à HMM Kosten doorspoelen < gewasschade? à? Water doorspoelen geeft extra inlaat? à soms