Wie is verantwoordelijk?

Transcriptie

1 Wie is verantwoordelijk? Anne Frank is vervolgd omdat zij joods was. Zij is één van de zes miljoen joden die in de Tweede Wereldoorlog zijn vermoord. Zonder hulp van anderen had Adolf Hitler nooit zoveel mensen kunnen vervolgen. Veel mensen die hem hielpen, hadden maar een kleine taak of opdracht. Geef iedere persoon hieronder een cijfer van 1 (minst verantwoordelijk) tot 5 (zeer verantwoordelijk). Schrijf per vraag op waarom je de persoon wel of niet verantwoordelijk vindt. Werk samen met degene die naast je zit en bespreek jullie antwoorden. Degene die de onderduikers uit het Achterhuis verraadde. Het verhuisbedrijf dat de meubels weghaalde uit het Achterhuis na de arrestatie van de onderduikers. Karl Silberbauer, de Oostenrijkse politieman die de arrestatie van de onderduikers leidde. Iemand die werkte als bewaker in het kamp Bergen-Belsen. De bestuurder van de trein die van Westerbork naar Auschwitz reed. Vul zelf nog iemand in. * BO NL

2 In Memoriam In dit boek vind je alle namen van joden uit Nederland die zijn vermoord in de Tweede Wereldoorlog. Zoek Anne en Margot Frank op in het boek. Anne Frank Volledige naam Margot Frank Volledige naam Geboortedatum en plaats Geboortedatum en plaats Datum en plaats van overlijden Datum en plaats van overlijden Hoe oud is Anne geworden? Hoe oud is Margot geworden? Staat Otto Frank ook in In Memoriam? Waarom wel / niet? Waarom is dit boek gemaakt, denk je? * BO VO NL

3 Genocide De moord op zes miljoen joden gebeurde niet van de ene op de andere dag, maar stap voor stap. Hierdoor zagen veel mensen het gevaar en de ernst niet, of te laat, in. Veel mensen, zowel in Nederland als in andere landen, waren betrokken in dit proces. In deze opdracht maak je kennis met de verschillende stappen die uiteindelijk hebben geleid tot de moord op miljoenen joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het proces kent ten minste vijf stappen. Welke maatregelen horen bij welke stap? Schrijf het juiste nummer bij de zinnen. Stap 1 Bepaling van de groep Stap 2 Discriminatie Stap 3 Isolatie Stap 4 Deportatie en concentratie Stap 5 Vernietiging Genocide betekent volkerenmoord. De moord op zes miljoen joden wordt ook Holocaust of Shoah genoemd Joodse kinderen moesten naar joodse scholen en in Amsterdam werd een aparte wijk voor joden aangewezen Joden werden verplicht een jodenster op hun kleding te dragen Anti-joodse maatregelen, vanaf 1940 ook in Nederland ingevoerd, verboden joden allerlei zaken. Zo mochten joden alleen binnen bepaalde tijden boodschappen doen en geen gebruik meer maken van het openbaar vervoer Gemengde huwelijken, tussen joden en nietjoden, werden verboden, ook mochten joden geen vriendschap of contact meer hebben met niet-joden In 1935 werden de Neurenberger wetten ingevoerd in Duitsland. Daarmee werd precies bepaald wie joods was. De wetten waren bedoeld om de zuiverheid van het Duitse ras te beschermen Joodse vluchtelingen werden maar mondjesmaat toegelaten in andere landen Vooral in Oost-Europa werden moordcommando s ingezet die joden doodschoten Joden verloren hun (Duitse) nationaliteit en werden daardoor stateloos en verloren al hun rechten Nederlandse joden werden opgeroepen om zich te melden voor werk in Duitsland. In Amsterdam werden joden eerst verzameld in de Hollandsche Schouwburg, en vervolgens per trein via Westerbork naar concentratiekampen gedeporteerd In de concentratiekampen werden mannen van vrouwen en kinderen gescheiden. Wie gezond was, werd tot zwaar lichamelijk werk gedwongen. Wie niet kon werken, werd vergast of op een andere manier vermoord. Bekijk nog eens de vijf stappen. In welke fase kun je nog weerstand of verzet bieden, denk je? * VO NL

4 Otto Frank Otto Frank heeft in 1947 het dagboek van Anne laten uitgeven. Vanaf toen zette hij zich in om haar herinnering levend te houden, en om haar dromen en idealen in de wereld bekend te maken. Lees het citaat van Otto Frank en geef antwoord op onderstaande vragen. Werk samen met degene die naast je zit. Zijn jullie het met elkaar eens? Anne wilde wanneer de oorlog voorbij was, voor de wereld en de mensen werken. Dat heb ik als mijn plicht van haar over genomen. (1979) Wat bedoelde Otto met deze uitspraak? Over het algemeen leren mensen niets van het verleden. (1979) Ben je het eens met deze uitspraak? Ja / nee, omdat Het dagboek van Anne was voor mij een grote steun om weer een positieve kijk op de wereld te krijgen. (1979) Waarom zou Otto Frank door het lezen van het dagboek van Anne weer een positieve kijk op de wereld gekregen hebben? De opdracht die ik van Anne heb gekregen geeft mij steeds weer nieuwe kracht om te strijden voor verzoening en voor mensenrechten in de gehele wereld. (1979) Wat bedoelt Otto Frank met: de opdracht die ik van Anne heb gekregen? Wat zijn mensenrechten? Om een toekomst op te bouwen moet je het verleden kennen. (1967) Ben je het eens met deze uitspraak? Ja / nee, omdat Ik hoop dat Annes boek in je latere leven zal nawerken. (1979) Tegen wie spreekt Otto hier? Denk je dat het mogelijk is dat Annes boek in je leven zal nawerken? * VO NL

5 Collaboratie en Verantwoordelijkheid Tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben veel mensen meegewerkt met de bezetter. Deze mensen worden collaborateurs genoemd. Alleen door deze medewerking kon de bevolking onderdrukt worden. De onderduikers in het Achterhuis werden bijvoorbeeld door Nederlandse politieagenten gearresteerd. In Nederland waren in 1941 bijna mensen lid van de NSB (Nationaal-Socialistische Beweging) en vochten Nederlandse mannen vrijwillig in het Duitse leger. In Amsterdam werkten slechts vijftig Duitsers bij de afdeling van de Duitse politie (Sicherheitsdienst of SD). Collaboratie betekent meewerken met de vijand, in dit geval met de Duitse bezetter. Geef iedere persoon hieronder een cijfer van 1 (minst verantwoordelijk) tot 5 (zeer verantwoordelijk). Schrijf per vraag op waarom je de persoon wel of niet verantwoordelijk vindt. Werk samen met degene die naast je zit en bespreek jullie antwoorden. Met het woord Holocaust wordt de jodenvervolging bedoeld tijdens WOII. Een andere naam hiervoor is Shoah. Een bewaker in een concentratiekamp Een Nederlandse politieagent die assisteerde bij het arresteren van joden Iemand die de treinschema s opstelde voor de deportaties Iemand die voor geld joden aangaf bij de politie Een jongen die lid was van de Hitler Jugend (nationaalsocialistische jeugdvereniging) Een Nederlandse burgemeester die de anti-joodse maatregelen uitvoerde * VO NL

6 Een vrouw die lid was van de NSB (Nationaal-Socialistische Beweging) Iemand die voor de oorlog lid was geworden van de partij van Hitler, de NSDAP (Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij)..... Iemand die tijdens de oorlog lid was geworden van de NSDAP Een fabrikant die gevangenen in concentratiekampen voor zich liet werken Iemand die voor een nationaalsocialistische krant propaganda-artikelen schreef Een machinist die treinen bestuurde die naar de concentratiekampen reden Een Nederlander die zich vrijwillig aanmeldde bij het Duitse leger Otto Frank over schuld Otto Frank over de reden waarom hij geen aangifte heeft gedaan tegen Karl Silberbauer: Ik doe het niet, omdat degenen die werkelijk schuld dragen degenen aan de top waren. Een straf lost niets op. Wat er is aangericht kan nooit meer worden hersteld. Otto Frank (1979) Vind jij net als Otto dat de mensen aan de top alleen schuld dragen? Leg hieronder uit waarom wel/niet.

7 Het Achterhuis De acht onderduikers zaten meer dan twee jaar ondergedoken in het achterhuis van de Prinsengracht 263. In haar dagboek beschrijft Anne de kamers. Zet het juiste citaat bij de juiste kamer. Op de achterkant staan de citaten! * BO NL

8 Citaten 1 De parterre (begane grond) is een groot magazijn, dat als pakhuis gebruikt wordt. Dit is weer onderverdeeld in verschillende hokjes, zoals de maalkamer, waar kaneel, kruidnagelen en peper-surrogaat gemalen worden, en de voorraadkamer. (9 juli 1942) 2.Hoewel het zaterdag is, ben ik niet vervelend! Dat komt omdat ik met Peter op zolder zat. Met m n ogen dicht heb ik zitten dromen, het was heerlijk. (18 maart 1944) 3.Onze schuilplaats is nu pas een echte schuilplaats geworden. Mijnheer Kugler vond het namelijk beter om voor onze toegangsdeur een kast te plaatsen (omdat er veel huiszoekingen voor verstopte fietsen gehouden worden), maar dan natuurlijk een kast die draaibaar is en die dan als een deur opengaat. Mijnheer Voskuijl heeft het geval getimmerd. (21 augustus 1942) 4.Rechts van de trap, een kamer zonder raam, met wastafel en afgesloten wc hokje. (9 juli 1942) 5.Ons kamertje was met die strakke muren tot nu toe erg kaal. Dank zij vader die m n hele prentbriefkaarten en filmsterrenverzameling van tevoren al meegenomen had, heb ik met een lijmpot en kwast de hele muur bestreken en van de kamer één plaatje gemaakt. Daardoor ziet het er veel vrolijker uit. 6 Boven aan de trap bereikt men een half-matglazen deur, waarop eenmaal in zwarte letters `kantoor stond. Dit is het grote voorkantoor, zeer groot, zeer licht, zeer vol. Overdag werken daar Bep, Miep en mijnheer Kleiman. Via een kabinetje met brandkast, garderobe (kapstok) en grote voorraadkast komt men in het kleine, muffe, tamelijk donkere achterkamertje. (11 juli 1942) (9 juli 1942)

9 Wie is wie? Mensen kijken naar een verkiezingsposter. 2 1 Edith met Anne en Margot. Miep Gies, een helpster van de onderduikers. 3 4 Karl Silberbauer, de Oostenrijkse politieman die de onderduikers arresteerde. 5 Hanneli Pick Goslar, een vriendin van Anne. Wie zie je op de foto? Verbind de foto met de juiste titel. Toeschouwer Helper Dader Slachtoffer Overlevende / ooggetuige * BO NL