Stadshavens Rotterdam: van woestijn naar goudmijn

Transcriptie

1 Stadshavens Rotterdam: van woestijn naar goudmijn s.s. Rotterdam 7 juni

2 Stadshavens Rotterdam = 1600 ha van Rotterdam in transformatie = proeftuin voor vernieuwing van stad en haven samenwerking Havenbedrijf en Gemeente Rotterdam

3

4 Crisis als kans gebiedsontwikkeling bevindt zich op een dood spoor grote gebiedsopgaven liggen vrijwel stil klassieke verdienmodel werkt niet meer verkoop van m2, grond- en vastgoedexploitatie nieuwe waarden toevoegen aan een gebied gebiedsontwikkeling 3.0 = organische ontwikkeling

5 Gebiedsontwikkeling 3.0 organische gebiedsontwikkeling 1. spelregels die marktpartijen uitdagen 2. samenleving denkt en ontwikkelt mee 3. duurzaamheid centraal 4. stap-voor-stap ontwikkelen 5. investeerders verbinden zich langdurig met het gebied

6 Duurzaamheids Spelregels Stadshavens top energieneutraal bouwen 2. klimaatbestendig bouwen 3. ontwikkelen op water 4. hergebruik bestaand materiaal/ producten 5. groen is drager van ontwikkeling

7 Duurzaamheids Spelregels Stadshavens top diversiteit als uitgangspunt 7. menselijke maat als uitgangspunt 8. vanuit cultuurhistorisch perspectief 9. duurzame exploitatie en beheer van vastgoed 10. kennis over duurzaamheid economische motor

8 Procesaanpak Stadshavens Klassieke aanpak gebiedsvisie bestemmingsplan belangenvertegenwoordigers projecten compromis degelijk 7 Transitie aanpak duurzaamheidsvisie experimenteerruimte koplopers, nichespelers experimenten controversieel uitdagend 9

9 Transitie aanpak Stadhavens transitie van regulier plan naar duurzaam plan duurzaamheids standaard maatschappelijke partijen sturen mee focus op koplopers iconen zoals drijvend paviljoen en clean tech delta

10 Casus Rijnhaven

11 Dutch Research Institute For Transitions

12

13

14

15

16

17 Tijdpad Rijnhaven juni 2010 drijvend paviljoen najaar 2012 drijvende experimenten drijvend hockeyveld drijvende kas drijvend zwembad drijvend groen eind 2013 medio 2016 drijvend evenementenpark drijvende wijk drijvend restaurant, hotel drijvende wijk/stad in Maashaven

18 Casus Merwe-Vierhavens

19

20 Merwe / Vierhavens ca. 200 ha oppervlak meeste grond in handen van HBR/OBR bijna geen woningen Merwehaven: opslag, overslag en verwerking van fruit Vierhavens: havengerelateerde bedrijvigheid, sap grenst aan Schiedam en Rotterdam-West

21 Merwehaven / Vierhavens woeste, sprankelende visie voor Merwe-Vierhavens hoogwaardige woonmilieus en innovatieve bedrijvigheid volgens duurzaamheids standaard in Vierhavens: clean tech delta duurzame energie, afval, materialen, water, mobiliteit in Merwehaven: duurzame woonmilieus mensen, communities, drijvende woonwijken

22 DNA Merwehaven / Vierhavens genotype = water, internationale handel, stukgoed, vitaminen fenotype = stoer, ruig, goed bereikbaar, vrij, uitzicht, iconen transitie van mono-functioneel naar multi-functioneel gebied functiemenging, wonen, werken én produceren, fijnmazig productief gebied: energie, voedsel, schoon water sluiten van kringlopen

23 Twee toekomstbeelden Stadsoase Vrijstaat

24 Stadsoase Vrijstaat Stadsoase idyllisch en harmonieus wonen,werken, recreëren in harmonie alles lijkt te kloppen Vrijstaat rauw en stoer eerst geld, dan gezelligheid schuurt en klopt niet helemaal gezinnen en terugkeerders pioniers en goudzoekers gebied als coöperatie gebied dat investeringen trekt

25

26 Vrijstaat gebied dat investeringen aantrekt vrijbuiters en pioniers ontwikkelen het gebied stapsgewijs schuurt meer en klopt niet geheel rauw en stoer, rommelig en spannend pioniers uit hele wereld trekken naar dit gebied spontaan, schijnbaar ongeorganiseerd

27

28

29

30

31 BIOMASSA CENTRALE

32 STADSOASE

33 Evolutie van Ruig naar Woest pioniers en goudzoekers ontwikkelen gebied op eigen kracht vanuit vrije ruimte in ongedachte richtingen gebied wordt strange actractor en trekt andere pioniers aan van Woest naar Onweerstaanbaar meer richting geven en uiteenlopende activiteiten verbinden investeren in omgevingskwaliteit en leefbaarheid gezinnen en terugkeerders aantrekken verschuiving van werken naar wonen en recreëren

34 Stadsoase alles lijkt te kloppen: gebied in harmonie waardengemeenschappen die met elkaar wonen, werken gezinnen en mensen die eerder stad ontvlucht zijn zijn mede-eigenaar van het gebied samenredzaamheid gebied als coöperatie: decentrale energievoorziening

35

36

37

38

39

40 van Toekomstbeeld naar Realisatie

41 Organische Ontwikkeling iconen hakapand stadslandbouw clean tech delta

42

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55 Sturing: organisch ontwikkelen ruimte bieden faciliteren en stimuleren van eigen initiatief belemmeringen wegnemen, netwerken bevorderen mentale ruimte, juridische ruimte, financiële ruimte richting geven investeren in en realiseren van collectieve voorzieningen afstemmen van ontwikkelingen in meer samenhang herformulering van leidende principes voor gebied

56 Co-Creatie ontwikkelen met marktpartijen innovatieruimte [regelluwe zone] binnen duurzaamheids kaders stap voor stap gebied duurzaam ontwikkelen stap voor stap draagvlak ontwikkelen

57 Nieuwe Rekenmodellen van economische waarden naar maatschappelijke waarden meeste duurzaamheidswaarden worden niet meegenomen kwaliteit leefomgeving, gezondheid, schone lucht, CO2 sociale kwaliteit, beleving, klimaatadaptiviteit, ecol. kwaliteit expliciet maken van waarden en meewegen is uitdaging wordt ontwikkeld voor Merwe-Vierhavens

58 Nieuwe Aanbestedingsvormen aanbestedingsvormen niet meer alleen op laagste prijs duurzaamheid expliciet meenemen CO2, schone lucht, gezondheid, leefkwaliteit nog geen templates voor!

59 Nieuwe Financieringsvormen gebiedsfonds grondontwikkeling en exploitatie gekoppeld aan diensten/voorz. erfpacht met verplichte afname van gebiedsdiensten energiebedrijf voor gebied met participatie van gebiedspartijen financiers zoeken ander soort rendement voor langere tijd

60 Conclusie Stadshavens lastig, grillig lange termijn proces friskijkers en dwarsdenkers houden het proces levendig koplopers uit samenleving aan het stuur nieuwe financieringsvormen en rekenmodellen een must mean and lean projectorganisatie