Pijncentrum. Intrathecale pijnbestrijding door middel van een geïmplanteerde spinaal katheter en pomp (IDDS)

Transcriptie

1 Pijncentrum Intrathecale pijnbestrijding door middel van een geïmplanteerde spinaal katheter en pomp (IDDS)

2

3 Inleiding Op het pijncentrum heeft de anesthesioloog-pijnspecialist met u besproken dat uw pijnklachten behandeld gaan worden door middel van een continue toediening van pijnstillende medicatie via een geïmplanteerd systeem. Het systeem bestaat uit een pomp en een spinaal katheter (IDDS) die beide onder de huid worden ingebracht. Indicatie Deze vorm van pijnbestrijding wordt voorgeschreven aan patiënten met chronische pijn die onvoldoende te behandelen is met de klassieke middelen zoals pijnstillers, pijnstillende injecties, operaties en andere therapieën. Anatomie In de achterste helft van de wervelkolom bevindt zich het ruggenmerg dat deel uit maakt van het centrale zenuwstelsel en omspoeld wordt met hersenvocht (liquor). Rondom dit geheel bevindt zich de zogenaamde dura mater, een soort vlies. Als de katheter aan de binnenzijde van dit vlies wordt geplaatst spreken we over spinale of intrathecale pijnbestrijding. 1

4 Dwarsdoorsnede van het ruggenmerg met o.a. de dura mater en spinale of intrathecale ruimte. Voorbereiding U bent bij de anesthesioloog-pijnspecialist geweest en daar is er met u gesproken over de behandeling van uw klachten door middel van een continue toediening van pijnstillende medicatie via een geïmplanteerd systeem (IDDS). Van de secretaresse krijgt u een aantal vragenlijsten mee die u thuis mag invullen en retourneren. Voordat u het geïmplanteerde systeem krijgt doorloopt u eerst een geheel traject. Eerst zal u besproken worden in het overleg voor IDDS. De ingevulde vragenlijsten worden dan gescoord en besproken. Aan de hand van dit overleg wordt per patiënt bekeken welke stappen ondernomen moeten worden om op het einde van de behandeling het beste resultaat te hebben op de pijnklachten. De uitslag van dit overleg zal telefonisch met u besproken worden. Eventuele tussenstappen kunnen zijn: verandering in medicatie, invasieve behandelingen (prikbehandeling), TENS of een consult bij de psycholoog of ander specialisme. Vervolgens krijgt u een eerste gesprek met de pijnverpleegkundige. Zij zal samen met u bespreken wat IDDS 2

5 inhoudt en hoe de behandeling zal plaatsvinden. Tevens zal er met u een pijnscore worden doorgenomen, die u thuis gedurende enkele dagen moet invullen. Na dit eerste gesprek zal een afspraak gemaakt worden bij de psychiater. Nadat u bij de psychiater bent geweest, heeft u nogmaals een gesprek bij de pijnverpleegkundige waar alles nogmaals aan bod komt. Wanneer al deze gesprekken hebben plaatsgevonden, wordt u nog eenmaal besproken in het overleg voor neuromodulatie. Er zal dan een datum gepland worden voor het plaatsen van de neurostimulatie voor de proefperiode. Medicijnen Als u bloedverdunnende medicijnen gebruikt, dan kan het zijn dat u voor de behandeling tijdelijk moet stoppen met deze medicijnen. Het volgende is met u besproken: NSAID Ascal Plavix Acenocoumarol Marcoumar Acetylsalicylzuur dagen voor de behandeling stoppen met de aangekruiste medicijnen. Doorgaan met de aangekruiste medicijnen. Na de behandeling kunt u de volgende dag weer met de antistolling beginnen, tenzij uw behandeld arts anders voorschrijft. 3

6 Zwangerschap Wanneer u zwanger bent raden wij u aan om contact op te nemen met het pijncentrum. U hoort dan of de behandeling door kan gaan. Allergie Bent u allergische voor bepaalde voedingsmiddelen, medicijnen, contrastvloeistof of huidontsmettingsmiddelen bijvoorbeeld jodium? Waarschuw ons dan. Premedicatie Indien u voor deze behandeling premedicatie krijgt zal dit met u besproken worden op de afdeling pre-operatieve screening (POS). Nuchter Voor deze behandeling dient u nuchter te blijven na een licht ontbijt. Dit houdt in dat u om uur s morgens nog een beschuit met kopje thee mag en daarna mag u niets meer eten en/of drinken. Voorgeschreven medicatie mag u innemen met een klein slokje water. De opname U meldt zich op het afgesproken tijdstip bij bureau opname. De medewerker verwijst u vervolgens naar de verpleegafdeling. De verpleegkundige vraagt u om een operatiehemd aan te trekken. Tijdens de behandeling mag u geen sieraden, piercings, make-up en nagellak dragen. Vervolgens wordt u 4

7 naar de operatiekamer gebracht. Na afloop van de behandeling haalt de verpleegkundige u weer op. Behandeling Enkele dagen voor de proefbehandeling heeft u bloed laten prikken. Dit om uit te sluiten dat u een infectie ergens in het lichaam heeft wat eventueel later voor complicaties kan zorgen. De proef behandeling De behandeling vindt plaats op de operatiekamer. Er wordt een infuus geplaatst waarlangs zonodig medicijnen kunnen worden toegediend. U wordt gevraagd op de rand van het bed te gaan zitten met een gebogen rug; indien dit niet mogelijk is, kunt u op uw zij liggen met uw rug zo rond mogelijk. Nadat de huid verdoofd is, brengt de anesthesioloogpijnspecialist de katheter in. De katheter, een slangetje met een diameter van ongeveer 1 mm, wordt tussen de wervels opgeschoven. Omdat de katheter langere tijd gebruikt wordt brengt de anesthesioloog-pijnspecialist het buitenste deel van de katheter onderhuids van de rug naar linker- of rechterzijde in. Dit is afhankelijk van plaats waar later de definitieve pomp geïmplanteerd wordt. Het voordeel van de katheter onderhuids is, dat de katheter beter op zijn plaats blijft en het pompje gemakkelijk aangesloten kan worden. Dit onderhuids inbrengen van de katheter gebeurt onder plaatselijke verdoving. Het tunnelen van de katheter wordt gedaan als u op uw zij ligt, u krijgt dan een roesje waarvan u een beetje slaperig kan worden. Na het inbrengen van de katheter wordt de pomp met pijnstillende medicatie aangesloten, dit is een draagbare pomp met daarop aangesloten een verwisselbare medicatiespuit. 5

8 Een voorbeeld van een dergelijke pomp is de Crono 5 pomp, zoals getoond in bovenstaande figuur. De proefperiode duurt 3 weken. Gedurende deze 3 weken heeft u regelmatig telefonisch contact met de pijnverpleegkundige en komt u voor controles op de polikliniek van het pijncentrum. 3 weken na het plaatsen van de proefopstelling wordt op het pijncentrum de intrathecaal katheter weer verwijderd. Deze behandeling vindt plaats op de behandelkamer van de polikliniek.. Hierna mag u weer naar huis. U gaat dan gedurende drie weken terug op uw oude pijnmedicatie. Wanneer de proefperiode positief is verlopen (u heeft 50% of meer pijnvermindering) wordt met u ook gelijk een datum afgesproken voor het plaatsen van de definitieve pomp. Waarom gaat u terug op uw oude pijnmedicatie. De katheter die geplaatst is tijdens de proefopstelling kan niet worden gebruikt bij uw definitieve implantatie. Deze katheter is uitwendig geweest en mag niet meer geïmplanteerd worden in verband met infectiegevaar. Wanneer de katheter verwijderd wordt heeft u ook een klein wondje op de rug. Dit moet eerst genezen om infectiegevaar te voorkomen. Na drie weken mogen de definitieve katheter en pomp geïmplanteerd worden. Definitieve implantatie pomp Enkele dagen voor de definitieve implantatie heeft u wederom bloed laten prikken. Dit om uit te sluiten dat u een infectie ergens in het lichaam heeft die eventueel later voor complicaties kan zorgen. 6

9 De behandeling vindt plaats op de operatiekamer. Er wordt een infuus geplaatst waarlangs medicatie kan worden toegediend. Via een dun slangetje in de neus krijgt u zuurstof toegediend. Verder wordt u aangesloten op een monitor voor continue controle van uw bloeddruk, hartslag en zuurstofgehalte in het bloed. Het inbrengen van de katheter gebeurd op dezelfde wijze als bij de proefopstelling. Afhankelijk van de plaats van de implantatie van de pomp blijft u op uw zij liggen of draait u door op uw rug. Anders dan bij de proefopstelling wordt de katheter in de huid vastgemaakt om verschuiving te voorkomen. Voor de implantatie, het onderhuids inbrengen van de pomp, is een kleine incisie nodig waarbij een pocket (zakje) wordt gecreëerd waar de pomp wordt geplaatst. Tijdens het maken van de incisie en het maken van de pocket voor de pomp bent u onder sedatie (doezelen0. U voelt dan niets van de beahndeling. Wanneer de katheter en de pomp zich op de juiste plaats bevinden, worden beide operatiewondjes gehecht. Het pompreservoir wordt tijdens de ingreep gevuld met pijnmedicatie. Na de behandeling wordt de pomp opgestart met behulp van een programmer. Het kan enige tijd duren voor u effect van de infusie merkt. Na de behandeling Na de behandeling op de operatiekamer wordt u naar de verkoeverkamer gebracht. Uw bloeddruk, hartslag en zuurstofgehalte in uw bloed worden gecontroleerd; u blijft hier gedurende een half uur tot een uur. Als alles in orde is wordt u daarna opgehaald door de verpleegkundige van de verpleegafdeling waar u bent opgenomen. Na verloop van tijd krijgt u wat te drinken en te eten aangeboden. 7

10 De volgende dag komt de pijnverpleegkundige bij u op de afdeling om te kijken hoe alles gaat en wordt de medicatie bijgesteld. In principe wordt u bij het starten van de proefperiode gedurende 5 dagen opgenomen. Bij de definitieve plaatsing bedraagt de opnameduur meetal 3 dagen, maar dit kan ook iets langer zijn. Dit om u goed in te stellen op de juiste dosering. Mocht dit eerder bereikt worden, mag u eerder naar huis. Tijdens deze opnames komt de pijnverpleegkundige 2 maal per dag langs. De nazorg Gedurende de eerste zes weken na de implantatie moet u uiterst voorzichtig zijn bij het uitvoeren van bepaalde bewegingen om verplaatsing van de katheter in de rug te voorkomen. Buigen, strekken en draaien van de rug zo veel mogelijk voorkomen. Tijdens de proefperiode mag u niet douchen/baden in verband met wondjes en om infectiegevaar te voorkomen. De eerste twee weken na de implantatie van de definitieve katheter en pomp niet douchen in verband met de wondjes. Wanneer de hechtingen verwijderd zijn en deze wondjes dicht zijn, mag u douchen. Gedurende de proefperiode mag u niet douchen in verband met de externe medicatiepomp. Controle na de proefbehandeling Gedurende de drie weken van de proefopstelling heeft u zowel verschillende telefonische als poliklinische controles voor evaluatie van uw pijnklachten en/of verwisselen van de medicatiecassette. De pijnverpleegkundige zal deze afspraken maken en met u doornemen. 8

11 Controle na de definitieve implantatie Na de definitieve implantatie heeft u wederom verschillende telefonische en poliklinmische afspraken. De pijnverpleegkundgie zal deze afspraken maken en met u doornemen. Mogelijke complicaties Uw anesthesioloog-pijnspecialist zal de behandeling zorgvuldig uitvoeren. Toch bestaat er een geringe kans op complicaties. Hierbij kunt u denken aan: Bloeduitstorting: deze kan ontstaan als een bloedvaatje is geraakt, het veroorzaakt een blauwe plek. Pijnlijke plek op de rug: deze verdwijnt spontaan na twee a drie dagen. Wondpijn; pijn ter hoogte van de incisie van de pocket (plaats pomp) Dit kan gedurende 14 dagen maar verdwijnt weer. Hoofdpijnklachten: mogelijk door lekkage van hersenvocht (liquor). Deze hoofdpijn neemt toe met rechtop zitten. De hoofdpijn is meestal mild, verdwijnt in de meeste gevallen vanzelf. U kunt hiervoor eventueel paracetamol innemen volgens bijsluiter. Infectie: een bijwerking die maar heel zelden optreedt. In zeldzame gevallen kan infectie leiden tot een hersenvliesontsteking. De katheter kan afknikken of verstopt raken. Katheter kan verplaatsen zodat medicatie niet meer in de intrathecale ruimte komt. Soms kan een onderdeel van de pomp stuk gaan: wanneer u merkt dat de pijn terug komt dient u contact op te nemen met het pijncentrum. 9

12 Bijwerkingen Langdurige toediening van pijnmedicatie kan op de langere termijn bijwerkingen veroorzaken zoals constipatie, zweten, gezwollen voeten, gewichtstoename en verminderde seksuele drang. Meld alle bijwerkingen aan uw arts. Sommige bijwerkingen zijn namelijk goed te behandelen. Tot slot Naast deze patiënten informatiefolder heeft u ook een patiënten voorlichtingsboekje meegekregen met uitleg, instructies en tips voor de definitieve implantatie. Lees ook deze goed door voor u op het spreekuur komt bij de pijnverpleegkundige. Als u na het lezen van deze folder nog vragen heeft, kunt u op werkdagen tussen uur bellen met het pijncentrum, telefoonnummer of september

13