Inleiding WELKOM BIJ LEGO MINDSTORMS EDUCATION

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Inleiding WELKOM BIJ LEGO MINDSTORMS EDUCATION"

Transcriptie

1 NXT gebruikersgids

2 Inleiding WELKOM BIJ LEGO MINDSTORMS EDUCATION LEGO MINDSTORMS Education is de volgende generatie robots voor onderwijsdoeleinden waarmee de leerlingen op een leuke en interessante manier spelenderwijs natuurwetenschappen, bouwkunde en wiskunde kunnen leren. Door de mogelijkheden van het LEGO bouwsysteem met de LEGO MINDSTORMS Education technologie te combineren, kunnen groepen leerlingen robots ontwerpen, bouwen, programmeren en testen. Door samen aan omlijnde of open bouwprojecten te werken, kunnen de leerlingen hun vaardigheden op het gebied van creativiteit en problemen oplossen ontwikkelen terwijl zij belangrijke kennis over wiskunde en natuurwetenschappen krijgen. De leerlingen leren ook beter communiceren, organiseren en onderzoeken. Hiermee leggen ze de grondslag voor hun latere succes in het voorbereidend onderwijs en op hun toekomstige werkplek. De volgende technologie - op dit moment. LEGO MINDSTORMS Education bestaat uit een geavanceerde 32-bit computergestuurde NXT steen, interactieve servomotoren, geluid, ultrasone en andere sensors, Bluetooth communicatie en een aantal download functies. De op iconen gebaseerde LEGO MINDSTORMS Education NXT Software is gebouwd op basis van LabVIEW software van National Instruments, een industriële standaard die door velen in de bouwkunde en research wordt toegepast. Leerplan. Inspiratie. Ondersteuning. De LEGO MINDSTORMS Education website is uw belangrijkste hulp bij het leerplan, de training, productinformatie en ondersteuning. Onze partners voorzien in een sterk netwerk van informatie, technisch advies en ondersteuning aan de leerkrachten. Carnegie Mellon Robotics Academy is onze partner voor het ontwikkelen van onderwijsmateriaal en -activiteiten. Tufts University Center for Engineering Education Outreach (CEEO) is onze partner voor productontwikkeling, workshops en conferenties. Daarnaast zorgen onze handelspartners voor plaatselijke ondersteuning. Lees op onze website over FIRST LEGO LEAGUE als u meer wilt weten over wedstrijden. Start hier. Deze gebruikersgids biedt een overzicht over de componenten en kermerken van het LEGO MINDSTORMS Education NXT materiaal. Veel plezier! 2

3 Inleiding Inhoud Inleiding Bouw. Programmeer. Test Technologie Overzicht... 5 De batterijen in de NXT installeren... 7 De NXT technologie aansluiten... 9 Over de NXT steen NXT Hoofdmenu Tastsensor Geluidssensor Lichtsensor Ultrasone sensor Software De software installeren Je eerste programma Software gebruikersinterface De Robot Educator Programmeeromgeving Het configuratiescherm De controller Delenlijst voor basisset # Nuttige informatie Downloaden naar meerdere NXT en Fouten verhelpen Interactieve servomotor Lampen Bluetooth gebruiken

4 Inleiding Bouw. Programmeer. Test. Bouwen Bouw je robot. In deze gebruikersgids staat specifieke aanwijzingen voor het bouwen van een robot. De NXT bouwgids in de basisset #9797 en in de Robot Educator, die deel uitmaken van LEGO MINDSTORMS Education NXT Software bevatten dezelfde bouwaanwijzingen voor dezelfde robot. Programmeren Programmeer je robot met behulp van de LEGO MINDSTORMS Education NXT software. In het Robot Educator gedeelte van de software staan veel voorbeelden. Download je programma naar de NXT steen met behulp van de USB kabel of de draadloze Bluetooth verbinding. Testen Voer je programma uit. Wat gebeurt er? Deed de robot wat je wilde? Zo niet, stel de robot of je programma af en probeer het nog eens! Start hier Als je liever zonder computer werkt en met het scherm van de NXT steen wilt programmeren, lees dan de NXT bouwgids. 4

5 Overzicht NXT steen De NXT is een intelligente, computergestuurde LEGO steen en het brein van de MINDSTORMS robot. Tastsensors Hiermee kan de robot op obstakels in de omgeving reageren. Geluidssensor Hiermee kan de robot op geluidsniveaus reageren. De sensors aanbrengen Sensors zijn op elke inputpoort met nummer 1-4 aan te sluiten. Met uitzondering van de converterkabel kunnen alle kabels gebruikt worden om sensors aan te sluiten. De volgende default instellingen zijn voor de testprogramma s op de NXT en veel van de voorbeelden in de Robot Educator gebruikt: Poort 1: Tastsensor Poort 2: Geluidssensor Poort 3: Lichtsensor Poort 4: Ultrasone sensor Lichtsensor Hiermee kan de robot reageren op verschillende lichtsterkten en kleuren. Ultrasone sensor Hiermee kan de robot de afstand naar een voorwerp meten en op bewegingen reageren. 5

6 Overzicht Lampen & converterkabels Voeg lampen toe en programmeer dan knipperlichten en gebruik ze om de lichtsensor te activeren of gewoon voor de gein! Bij de basisset horen drie lampen en drie converterkabels. Interactieve servomotoren Hiermee kunnen robots soepel en nauwkeurig bewegen. Oplaadbare batterij Voorziet de NXT van stroom zodat de robot kan bewegen en reageren. De motoren en lampen aansluiten Motoren of lampen zijn op de output poorten A, B, of C aan te sluiten. De volgende default instellingen zijn voor de testprogramma s op de NXT en veel van de voorbeelden in de Robot Educator gebruikt: Poort A: Motor of lamp voor een extra functie Poort B: Motor voor beweging; voor een tweemotorig chassis, is dit meestal de linkerzijde. Poort C: Motor voor beweging; voor een tweemotorige robot, is dit meestal de rechterzijde. 6

7 De batterijen in je NXT installeren 1 2 Oplaadbare batterij De oplaadbare batterij past onderin de NXT. Duw de plastic flap met je duim opzij om de achterkant te openen en dan is de batterij aan te brengen. Bij de NXT hoort een extra afdekking die voor 6 AA batterijen te gebruiken is. (Zie details op de volgende pagina). Hou de oplaadbare batterij vast, druk de plastic flap naar binnen en de batterij klikt op z n plaats. De batterij is op te laden door het uiteinde van de stroomkabel van de adapter (apart verkrijgbaar) in de oplaadingang net onder de NXT input poorten te steken. Steek de stekker aan het andere uiteinde van de stroomkabel in een stopcontact. De batterij kan ook worden opgeladen als hij niet in de NXT zit. Het groene indicatorlampje gaat branden als de stroomadapter op de NXT aangesloten is. Het rode lampje brandt als de batterij opgeladen wordt. Het rode lampje gaat uit als de batterij opgeladen is. Het duurt ongeveer vier uur voordat een batterij helemaal opgeladen is. De NXT kan gebruikt worden terwijl de batterij opgeladen wordt, maar dan duurt het opladen langer. Deze Li-Ion Polymeer batterij kan max. 500 keer opgeladen worden. Als de oplaadbare batterij voor het eerst in de NXT zelf gebruikt wordt, sluit dan de transformator aan en laat de batterij en de NXT vóór het starten ongeveer 20 minuten samen opladen. Het kan zijn dat dit ook gebeuren moet als de oplaadbare batterij helemaal leeg was voordat hij weer opgeladen werd. NB: De batterij moet worden opgeladen voordat hij gebruikt wordt. 7

8 De batterijen in je NXT installeren Andere typen batterijen De NXT werkt ook op zes AA/LR6 batterijen. Alkaline batterijen worden aanbevolen. Oplaadbare AA/LR6-type batterijen zijn te gebruiken, maar het vermogen van de NXT kan hierdoor kleiner worden. Laag batterijvermogen Wanneer de batterij bijna leeg is, zal dit icoon op het NXT displayscherm knipperen. Belangrijk! Zet nooit verschillende typen batterijen in de NXT. Verwijder altijd de batterijen als de NXT lange tijd niet gebruikt wordt. Verwijder lege batterijen meteen uit de NXT. Laad alleen batterijen op onder toezicht van een volwassene. Probeer nooit niet-oplaadbare batterijen op te laden! De NXT zal op Sluimerstand overgaan om de batterijen te sparen. Ga naar Settings/Sleep/Never [Instellingen/Sluimer/Nooit] om de tijd te wijzigen of om de Sluimerstand op Nooit te zetten. Je kunt de Instellingen ook wijzigen door de Sluimerstand pas na 2, 5, 10, 30, of 60 minuten in te laten gaan. 8

9 De NXT technologie aansluiten C B A Motoren aansluiten Om een motor op de NXT aan te sluiten steek je het ene uiteinde van de zwarte kabel in de motor. Steek het andere uiteinde in een van de output poorten (A, B, C) Sensors aansluiten Om een sensor op de NXT aan te sluiten steek je het ene uiteinde van de zwarte kabel in de sensor. Steek het andere uiteinde in een van de input poorten (1, 2, 3, 4). Downloaden en uploaden Met de USB poort en draadloze Bluetooth aansluiting kun je data tussen je computer en de NXT downloaden en uploaden. Als je computer een Bluetooth feature bezit, kun je programma s zonder gebruik van een USB kabel naar de NTX downloaden. Als je computer geen Bluetooth feature bezit, moet je een USB kabel gebruiken of een Bluetooth dongle voor je computer kopen. (Lees meer over draadloze Bluetooth aansluiting op pag ). NB: ALLE zwarte 6-draads kabels zijn in zowel input als output poorten, sensors en motoren te gebruiken. Werksensors MOETEN op de input poorten (1-4) en motoren MOETEN op de output poorten (A-C) bevestigd worden. 9

10 De NXT technologie aansluiten 1 Zet de NXT aan. Zorg ervoor dat de LEGO MINDSTORMS Education NXT Software op de computer geïnstalleerd is voordat de NXT op de computer wordt aangesloten. Zie bladzijde 44 voor installatieaanwijzingen. 2 De pc en de NXT verbinden met de USB kabel. 3 Wanneer de pc de NXT identificeert, zal hij de installatie van de LEGO MINDSTORMS Education NXT software automatisch voltooien. De NXT op een Macintosh aansluiten met een USB kabel Controleer dat de LEGO MINDSTORMS Education NXT software geïnstalleerd is voordat je de NXT op je Macintosh aansluit. (Zie bladzijde 45 voor installatieaanwijzingen). Zet je NXT aan. Sluit de USB kabel op de NXT aan. Sluit daarna de USB kabel op de Macintosh aan en je kunt beginnen. 10

11 Over de NXT steen NXT Interface De NXT steen is het brein van de LEGO MINDSTORMS Education robot. Het is een computergestuurde, programmeerbare en intelligente LEGO steen die beslissingen kan nemen. USB poort Sluit een USB kabel op de USB poort aan en download programma s van je computer naar de NXT (of upload data van de robot naar je computer). Je kunt ook de draadloze Bluetooth verbinding voor uploaden en downloaden gebruiken. Ouput poorten De NXT heeft drie output poorten (A, B, en C) voor motoren of lampen. Bluetooth icoon De Bluetooth icoon toont de actuele status van draadloze Bluetooth aansluitingen. Als er geen Bluetooth icoon getoond wordt, staat Bluetooth Uit. Bluetooth staat Aan maar je NXT is niet zichtbaar voor andere Bluetooth apparaten. Bluetooth staat Aan en je NXT is zichtbaar voor andere Bluetooth apparaten. Bluetooth staat Aan en je NXT is op een Bluetooth apparaat aangesloten. USB icoon Wanneer je de NXT met een USB kabel op een computer aansluit, zal een USB icoon verschijnen. Als je de USB kabel losmaakt, zal de icoon verdwijnen. De USB is aangesloten en werkt uitstekend. De USB is aangesloten maar werkt niet goed. Stroom contactpunt Als je oplaadbare batterijen gebruikt en ze moeten worden opgeladen, en als je geen 6AA batterijen gebruikt, kun je de stroomadapter op het stroom contactpunt van de NXT aansluiten. (Stroomadapters zijn afzonderlijk verkrijgbaar). 11

12 Over de NXT steen In bedrijf icoon Wanneer je NXT aanstaat, zal de in bedrijf icoon draaien. Als de in bedrijf icoon niet langer ronddraait, is je NXT vastgelopen ( bevroren ) en zul je hem moeten resetten. (Zie pag. 63 voor het verhelpen van fouten). Batterij niveau De batterij icoon toont het stroomniveau van de NXT. Wanneer de batterij bijna leeg is (minder dan 10% over), zal de batterij icoon knipperen. Luidspreker Wanneer er geluiden bij een programma horen, kun je ze door de luidspreker horen. NXT knoppen Oranje: Aan/Enter. Lichtgrijze pijlen: Navigatie, links en rechts. Donkergrijs: Wissen/Terug. Je NXT uitzetten 1. Druk op de donkergrijze knop totdat je dit scherm ziet. 2. Druk op de oranje Enter knop om de NXT uit te zetten. Druk op de donkergrijze knop om terug te gaan naar het NXT hoofdmenu. Input poorten De NXT heeft vier input poorten voor het aansluiten van sensors. De sensors moeten op poort 1, 2, 3 of 4 aangesloten worden. 12

13 Over de NXT steen De NXT namen geven Je kunt de naam van je NXT veranderen door naar het NXT venster in de software te gaan. Dit venster is vanaf de Controller toegankelijk. NXT namen mogen hoogstens uit 8 tekens bestaan. NXT displayopties De NXT heeft nog een heleboel andere features. Lees meer hierover op de navolgende pagina s. Technische specificaties 32-bit ARM7 microprocessor 256 Kbytes FLASH, 64 Kbytes RAM 8-bit microprocessor 4 Kbytes FLASH, 512 Kbytes RAM Bluetooth draadloze communicatie (Bluetooth Class II V2.0 volgend) USB 2.0 poort Vier input poorten, 6-draads digitaal platform Drie output poorten, 6-draads digitaal platform Dot matrix scherm, 60 x 100 pixels Luidspreker, 8 khz geluidskwaliteit Voedingsbron: Oplaadbare lithium batterij of zes AA batterijen Contactpunt voor stroomadapter: VS: 120VAC 60Hz UK, EU, AUS: 230~ 50Hz 13

14 NXT Hoofdmenu Mijn bestanden In het submenu My Files [Mijn bestanden] kun je alle programma s opslaan die je op de NXT gemaakt of van je computer gedownload hebt. Er zijn drie verschillende submappen: Software files [Software bestanden] programma s die je van je computer gedownload hebt. NXT files [NXT bestanden] programma s die je op de NXT gemaakt hebt. Sound files [Geluidsbestanden] geluiden die deel uitmaken van een programma dat je hebt gedownload. De bestanden worden automatisch in de juiste mappen geplaatst. Als je een programma download dat een Geluidsbestand voor je NTX bevat, zal het programma onder Softwarebestanden gelegd worden, terwijl het geluid onder Geluidsbestanden gelegd wordt. Wanneer je een bestand selecteert, kun je het naar andere NXT units sturen. Lees meer hierover onder Je NXT aan een andere NXT verbinden op pag

15 NXT Hoofdmenu NXT Programma Je hebt geen computer nodig om een robot te programmeren. Met behulp van het submenu NXT Program [NXT Programma] kun je zonder computer veel verschillende programma s maken. Probeer dit programma en zie hoe gemakkelijk het is. Laat de robot heen en weer lopen als de Tastsensor ingedrukt wordt. Eerst zal de robot vooruit lopen totdat de Tastsensor ingedrukt wordt, en dan zal hij achteruit lopen. Wanneer de Tastsensor opnieuw ingedrukt wordt, zal de robot weer vooruit lopen. Dit zal blijven doorgaan totdat je het programma stopt. Controleer of de sensor en motoren op de juiste poorten aangesloten zijn. De Tastsensor moet op poort 1 zijn aangesloten. De motoren op poorten B en C Selecteer Forward [Vooruit]. Gebruik de lichtgrijze toetsen om door de keuzen te lopen en druk op de oranje Enter knop [Enter] om je selectie te maken. Selecteer Touch [Tast]. Selecteer Backward [Achteruit]. 15

16 NXT Hoofdmenu Selecteer Touch [Tast] opnieuw. Kies nu Loop [Herhaling] om het programma steeds weer opnieuw te laten uitvoeren totdat je de NXT uitzet. Nu kun je het programma laten werken. Selecteer gewoon Run [Uitvoeren]. Probeer deze programma s ook eens

17 NXT Hoofdmenu Uitproberen Belangrijk Gebruik de default poortinstellingen voor de motoren, lampen en sensors zoals verklaard op pag Zie pag voor specifieke voorbeelden met de sensors en de motor. Met Try Me [Uitproberen] kun je met de sensors en motoren experimenteren met programma s die klaar zijn om uitgeprobeerd te worden. Druk op de lichtgrijze pijl links om te starten en ga naar Try Me. Druk dan op de oranje knop om Try Me te selecteren Druk op de oranje knop om Try-Touch te selecteren. Druk nogmaals op de oranje knop om het Try-Touch programma in werking te stellen. Controleer dat de Tastsensor op poort 1 aangesloten zit. Druk op de Tastsensor knop. Het programma herhaalt zichzelf onafgebroken, dus druk op de donkergrijze knop om het te stoppen. Selecteer een paar andere Try Me programma s om met andere sensors en motoren te experimenteren. Try Me bestanden zijn in het submenu Settings [Instellingen] te wissen (zie pag. 19). Maar als je ze dan weer op de NXT wilt hebben, moet de firmware opnieuw gedownload worden (zie pag. 63). 17

18 NXT Hoofdmenu Tonen In het View [Tonen] submenu, kun je een snelle test uitvoeren op de sensors en motoren en voor elk ervan de actuele data zien. Sensors of motoren op de NXT poort(en) aansluiten. Met View [Tonen] kun je de juiste poort selecteren of de default instellingen controleren. Selecteer View [Tonen] op het NXT display Selecteer de icoon van de sensor of motor die je wilt testen. Je kunt alleen van één sensor of motor tegelijk gegevens aflezen. Selecteer de poort waarop de sensor of motor is aangesloten. De data van de sensor of motor zullen op het display verschijnen. 18

19 NXT Hoofdmenu Instellingen In het Settings [Instellingen] submenu kun je de verschillende instellingen van de NXT afstellen, bv. luidsprekervolume of de Sleep [Sluimer] stand. In dit submenu kun je ook de in het NXT geheugen opgeslagen programma s wissen. Sleep [Sluimer] stand: Je kunt de NXT instellen om zichzelf na 2, 5, 10, 30 of 60 minuten inactiviteit (de duur waarin hij niet gebruikt wordt) uit te zetten. Je kunt ook de Never [Nooit] instelling kiezen, zodat hij oneindig doorgaat (totdat je hem zelf uitzet). Maar denk eraan dat de batterijen dan sneller leegraken. Volume wijzigen: Hier kun je het volume van de NXT luidspreker instellen van 0 (Uit) tot 4 (Luid). Alle programma s wissen: Je kunt de programma s uit vier submappen wissen: software bestanden, NXT bestanden, geluidsbestanden en Try Me bestanden. 19

20 NXT Hoofdmenu Bluetooth - NXT hoofdmenu In het Bluetooth [Bluetooth] submenu kun je een draadloze verbinding maken tussen je NXT en andere Bluetooth apparaten (zoals andere NXT units, mobiele telefoons en computers). Je kunt een draadloze verbinding gebruiken om programma s te downloaden zonder een USB kabel. Je kunt zelfs een mobiele telefoon programeren om de NXT te sturen! Lees meer over draadloze Bluetooth communicatie op pag

21 NXT Hoofdmenu My Files [Mijn bestanden] NXT Program [NXT Programma] Sound files [Geluidsbestanden] Software files [Software bestanden] NXT files [NXT bestanden] Poort 1: Touch Sensor [Tastsensor] Poort 2: Sound Sensor [Geluidssensor] Poort 3: Light Sensor [Lichtsensor] Poort 4: Ultrasonic Sensor [Ultrasone sensor] Poort B/C: L/R motors [motoren Links/Rechts] Back left [Achteruit links] Turn left [Linksaf] Turn left 2 [Linksaf 2] Empty [Leeg] Backward [Achteruit] Backward 5 [Achteruit 5] Forward 5 [Vooruit 5] Back left 2 [Achteruit links 2] Tone 2 [Toon 2] Tone 1 [Toon 1] Back right [Achteruit rechts] Back right 2 [Achteruit rechts 2] Rechtsaf [Rechtsaf] Forward [Vooruit] Turn right 2 [Rechtsaf 2] Sound [Geluid] Light [Licht] Dark [Donker] Touch [Tast] Empty [Leeg] Object [Voorwerp] Wait 10 [Wacht 10] Wait 5 [Wacht 5] Wait 2 [Wacht 2] Algemene iconen: Loop [Herhaling] Stop [Stoppen] Starten [Starten] Start [Opslaan] File exists. Overwrite? [Bestand bestaat. Overschrijven?] Filename: Untitled [Bestandnaam: Naamloos] Send [Send] Sending file [Bestand verzenden] Delete [Wissen] Main menu [Hoofdmenu] File saved [Bestand opgeslagen] 21

22 NXT Hoofdmenu View [Tonen] Bluetooth [Bluetooth] Settings [Instellingen] Try Me [Uitproberen] Volume [Volume] Sleep [Sluimer] Delete files [Bestanden wissen] Sound db [Geluid db] Sound dba [Geluid dba] Reflected light [Gereflecteerd licht] Ambient light [Omgevingslicht] Temperature F* [Temperatuur F*] Temperature C* [Temperatuur C*] Light Sensor* [Lichtsensor*] Deleting all files! Are you sure? [Alle bestanden worden gewist! Zeker weten?] Rotation* [Rotatie*] Motor rotations [Motoromwentelingen] Motor degrees [Motor graden] Ultrasonic cm [Ultrasoon cm] Ultrasonic inch [Ultrasoon inch] Touch [Tast] Port 1 2, 3, 4, A, B, C [Poort 1 2, 3, 4, A, B, C] Visibility [Zichtbaarheid] On/Off [Aan/Uit] Search [Zoeken] My contacts [Mijn contacten] Connections [Aansluitingen] Visible [Zichtbaar] On [Aan] Searching [Zoeken] Connecting [Aansluiten] Invisible [Onzichtbaar] Off [Uit] Turning on [Zet aan] Connection? [Verbinding?] Failed! [Mislukt!] Line is busy [De lijn is bezet] 22

23 Tastsensor De Tastsensor is een schakelaar die ingedrukt en losgelaten kan worden. Ingedrukt Losgelaten Geraakt Suggesties voor gebruik Je kunt de Tastsensor aan een NXT model toevoegen en hem programmeren om het gedrag van het model te veranderen als de Tastsensor ingedrukt of losgelaten wordt. Programmeertips voor het gebruik van de Tastsensor zijn bij de Robot Educator gevoegd. Tonen Zie de reactie van de Tastsensor op het scherm met behulp van View [Tonen]. Een nul [0] betekent dat de Tastsensor knop niet ingedrukt is. Een één [1] betekent dat de Tastsensor knop ingedrukt is. Sluit de Tastsensor op de poort 1 aan. Selecteer View [Tonen] op het NXT display. Selecteer de Tast icoon. Selecteer poort 1. Druk op de Tastsensor en houd hem ingedrukt terwijl je het NXT display in de gaten houdt. Nu zou er een één (1) op het display moeten verschijnen. Laat de Tastsensor knop dan weer los. Nu zou er een nul (0) op het display moeten verschijnen. 23

24 Tastsensor Uitproberen Gebruik het betreffende programma in het Try Me (Probeer Mij) ondermenu (zie blz. 17) om snel te zien hoe het werkt. Programmeren Je kunt de Program [Programmeer] feature ook gebruiken om programma s direct op de NXT te maken zonder een computer te gebruiken. Zie onder Programmeren op pag

25 Geluidssensor De Geluidssensor neemt decibelniveaus waar: hoe zacht of hard een geluid is. De Geluidssensor kan zowel db als dba registreren. dba: de geluiden die het menselijk oor kan horen. db: alle geluiden, ook de geluiden die te hoog of te laag voor het menselijk oor zijn. De Geluidssensor kan een geluidsdruk tot 90 db meten ongeveer het niveau van een grasmaaier. De waarden van de Geluidssensor in de LEGO MINDSTORMS NXT worden in het percentage [%] weergegeven van het hardste geluid dat de sensor kan horen. Ter vergelijking: 4-5% komt overeen met een stille woonkamer en 5-10% komt ongeveer overeen met iemand die op afstand praat % komt overeen met een normaal gesprek dicht bij de sensor of muziek die op normale sterkte gespeeld wordt en % vertegenwoordigt het bereik bij mensen die roepen of muziek die hard aanstaat. Deze bereiken zijn gebaseerd op een afstand van ca. 1 meter tussen de geluidsbron en de Geluidssensor. Suggesties voor gebruik Je kunt de Geluidssensor op een NXT model aansluiten en hem programmeren om het gedrag van het model te veranderen als de Geluidssensor geactiveerd wordt. Programmeertips voor het gebruik van de Geluidssensor zijn bij de Robot Educator gevoegd. Tonen Test het vermogen van de Geluidssensor om geluidsvolume af te lezen met View [Tonen]. Sluit de Geluidssensor op NXT poort 2 aan Selecteer View [Tonen] op het NXT display. Selecteer de db geluidsicoon. Selecteer poort 2. Maak wat geluiden in de microfoon (Geluidssensor) en kijk wat voor waarden op je NXT getoond worden. Probeer ook de geluiden om je heen af te lezen: hoe luid klinken de stemmen om je heen? 25

26 Geluidssensor Uitproberen Gebruik het betreffende programma in het Try Me (Probeer Mij) ondermenu (zie blz. 17) om snel te zien hoe het werkt. Programmeren Je kunt de Program [Programmeer] feature ook gebruiken om programma s direct op de NXT te maken zonder een computer te gebruiken. Zie onder Programmeren op pag

27 Lichtsensor Met de Lichtsensor kan de robot onderscheid maken tussen licht en donker, de lichtsterkte in een kamer aflezen en de lichtsterkte van gekleurde vlakken meten. Dit zien je ogen. Dit ziet je robot met de lichtsensor. Suggesties voor gebruik Je kunt de Lichtsensor aan een NXT model toevoegen en hem programmeren om het gedrag van het model te veranderen als de Lichtsensor geactiveerd wordt. Programmeertips voor het gebruik van de Lichtsensor zijn bij de Robot Educator gevoegd. Tonen Je kunt de Lichtsensor op verschillende manieren testen met View [Tonen]: Viewing reflected light (reflecterend licht zien ) zet de schijnwerper in de sensor aan. Viewing Reflected Light to see Colors (Reflecterend licht gebruiken om kleuren te zien) Sluit de Lichtsensor op de NXT aan. Selecteer View [Tonen] op het NXT scherm Selecteer de icoon voor reflecterend licht. Selecteer de poort waarop je de sensor hebt aangesloten. Houd de Lichtsensor bij verschillende kleuren in je omgeving en lees de verschillende metingen af. Je kunt de kleurenkaart op pag. 66 in deze gids gebruiken of op pag. 69 van de NXT bouwgids. 27

28 Lichtsensor Naar omgevend licht kijken In de stand Viewing Ambient light (naar omgevend licht kijken) wordt de schijnwerper uitgezet zodat de sensor alleen het licht in de omgeving afleest. Sluit de Lichtsensor op de NXT aan. Selecteer View [Tonen] op het NXT scherm Selecteer de icoon voor omgevend licht. Selecteer de poort waarop je de sensor hebt aangesloten. Test het vermogen van de Lichtsensor om omgevingslicht af te lezen door de lichtsterkte op verschillende plaatsen in de kamer te meten. Voorbeeld: houd de sensor eerst tegen het raam en daarna onder de tafel. Zie het verschil in de metingen. Hoge getallen geven meer licht aan (als een percentage van het maximale licht dat de sensor kan registreren). Lage getallen geven minder licht aan. Uitproberen Gebruik het betreffende programma in het Try Me (Probeer Mij) ondermenu (zie blz. 17) om snel te zien hoe het werkt. Programmeren Je kunt de Program [Programmeer] feature ook gebruiken om programma s direct op de NXT te maken zonder een computer te gebruiken. Zie onder Programmeren op pag

29 Ultrasone sensor Met de Ultrasone sensor kan de robot voorwerpen zien en herkennen, obstakels omzeilen, afstanden meten en bewegingen ontdekken. De Ultrasone sensor maakt gebruik van hetzelfde technische principe als een vleermuis: hij meet afstand door de tijd te berekenen die een geluidsgolf nodig heeft om een voorwerp te raken en weer terug te sturen net zoals een echo. De Ultrasone sensor meet afstanden in centimeters en in inches. Hij kan afstanden van 0 tot 2,5 meter meten met een nauwkeurigheid van +/-3 cm. Grote voorwerpen met harde oppervlakken geven de beste resultaten. Voorwerpen die van zachte stof gemaakt zijn of die gebogen zijn (als een bal) of die heel erg dun of klein zijn kan de sensor moeilijk ontdekken. Suggesties voor gebruik Je kunt de Ultrasone sensor aan een NXT model toevoegen en hem programmeren om het gedrag van het model te veranderen als de Ultrasone sensor geactiveerd wordt. NB: Twee Ultrasone sensors in dezelfde kamer kunnen elkaars werking verstoren. Programmeertips voor het gebruik van de Ultrasone sensor zijn bij de Robot Educator gevoegd. Tonen Test het vermogen van de Ultrasone sensor om met View [Tonen] afstand te meten. Sluit de Ultrasone sensor op de NXT aan. Selecteer View [Tonen] op het NXT scherm Selecteer de icoon voor de Ultrasone sensor. Selecteer de poort waarop je de sensor hebt aangesloten. Probeer de afstand naar een voorwerp te meten. Zet het voorwerp dichterbij en zie het verschil in de metingen. 29

30 Ultrasone sensor Uitproberen Gebruik het betreffende programma in het Try Me (Probeer Mij) ondermenu (zie blz. 17) om snel te zien hoe het werkt. Programmeren Je kunt de Program [Programmeer] feature ook gebruiken om programma s direct op de NXT te maken zonder een computer te gebruiken. Zie onder Programmeren op pag

31 Interactieve servomotor Met de drie interactieve servomotoren kan je robot bewegen. Met het Move [Verplaats] blok worden hun onderlinge snelheden automatisch aangepast zodat de robot soepel beweegt. Ingebouwde rotatiesensor Alle interactive servomotoren hebben een ingebouwde rotatiesensor. Met de rotatie-feedback hiervan kan de NXT bewegingen nauwkeurig regelen. De ingebouwde Rotatiesensor meet de omwentelingen van de motor in graden of volle omwentelingen (nauwkeurigheid van +/- een graad). Een omwenteling staat gelijk aan 360 graden, dus als je een motor op 180 graden zet, zal de as een halve slag draaien. Suggesties voor gebruik Met de ingebouwde Rotatiesensor in elke motor en de Power configuratie in de Verplaats of Motor blokken in de Software (zie pag ) kun je verschillende snelheden voor je motoren programmeren en de robot nauwkeurig laten bewegen. Tonen Test het vermogen van de Rotatiesensor om afstand te meten. Sluit de motor op de NXT aan. Selecteer View [Tonen] op het NXT scherm Selecteer de icoon voor de motoromwentelingen. Selecteer de poort waarop je de motor hebt aangesloten. Bevestig nu een wiel aan de as van de motor en meet het aantal omwentelingen terwijl je het wiel over de vloer laat rijden. 31

32 Interactieve servomotor Tachometer voor ingebouwde rotatiesensor Motorkern Uitproberen Ingebouwde transmissie Gebruik het betreffende programma in het Try Me (Probeer Mij) ondermenu (zie blz. 17) om snel te zien hoe het werkt. Naaf met een asgat om een wiel op te zetten Programmeren Je kunt de Program [Programmeer] feature ook gebruiken om programma s direct op de NXT te maken zonder een computer te gebruiken. Zie onder Programmeren op pag

33 Lampen De lampen zijn aan en uit te zetten, en ze kunnen op verschillende manieren knipperen. Ze kunnen ook gebruikt worden om de Lichtsensor te activeren of aan te geven of een motor aanstaat, of om de stand van een sensor te tonen. Je kunt ze ook gebruiken om de ogen van je robot of andere features te accentueren. Gebruik de converteerkabels om lampen op output poorten A, B, of C aan te sluiten. Er zijn drie lampen en drie converteerkabels bijgevoegd. Tonen Gebruik de lampen om de lichtsensor te activeren. Selecteer omgevingslicht Gebruik de lampen om de lichtsensor te activeren. Selecteer omgevingslicht. Laat de lamp in de buurt van de lichtsensor schijnen. Zie dat de waarden veranderen. 33

34 Bluetooth gebruiken Bluetooth is communicatietechnologie die het mogelijk maakt data te versturen en te ontvangen zonder leidingen of kabels. Met de Bluetooth features kun je een draadloze verbinding maken tussen je NXT en andere Bluetooth apparaten (zoals andere NXT units, mobiele telefoons en computers). Als de Bluetooth aansluiting opgericht is, kun je het volgende doen: Programma s downloaden van je computer zonder een USB kabel te gebruiken. Programma s sturen van andere apparaten dan je computer (ook van je eigen NXT). Programma s sturen naar verschillende NXT units, afzonderlijk of in groepen. Een groep kan tot drie NXT apparaten bevatten. Als je een mobiele telefoon hebt met Bluetooth functie, kun je daarmee robots besturen. Je zou de telefoon zelfs kunnen gebruiken als een geavanceerde sensor, b.v. een camera sensor. Ga naar voor meer informatie over het benodigde type telefoon. 34

35 Bluetooth gebruiken Voordat je gaat proberen een draadloze Bluetooth verbinding op te richten, moet je controleren of je computer met een Bluetooth-functie is uitgerust. Als je computer geen ingebouwde Bluetooth-functie heeft, moet je een Bluetooth USB dongle gebruiken. Verzeker je ervan dat je het juiste type Bluetooth USB dongle gebruikt. Lees meer over de verschillende soorten Bluetooth dongles op De verbinding met een pc oprichten 1 2 Verzeker je ervan dat de NXT aan staat. Controleer ook dat Bluetooth op On [Aan] staat en dat de NXT op Visible [Zichtbaar] staat. (Lees hoe je dit doet in het Bluetooth submenu op pag. 40). Zorg er tenslotte voor dat er een Bluetooth versie is geïnstalleerd en geactiveerd op je computer. Vind de Controller in de rechter benedenhoek van het werkgebied van de software. Klik op de NXT-window knop (in de linker bovenhoek) en de NXT window [het NXT venster] gaat open. 35

36 Bluetooth gebruiken 3 Klik op Scan [Scannen]. Je computer zal automatisch op zoek gaan naar Bluetooth apparaten. 4 Na een tijdje verschijnt er een lijst met apparaten op het scherm van je computer. Selecteer het apparaatje waar je een verbinding mee wilt maken en klik op de Connect [Verbinden] knop. NB: Je kunt het aantal gevonden apparaten vergroten door meerdere keren op Scan te klikken 5 Als het de eerste keer is dat je een apparaat probeert te verbinden verschijnt er een Passkey [digitale sleutel] venster. Toets dan je digitale sleutel voor dit apparaat in [de default sleutel is 1234] en klik op OK. 36

37 Bluetooth gebruiken 6 Voer de digitale sleutel in op je NXT en bevestig de verbinding door op de oranje [Enter] knop te drukken. Als je de default sleutel hebt gekozen druk je gewoon direct op de oranje [Enter] knop. 7 In NXT s window [het NXT venster], verandert de status van je NXT nu van Available [Beschikbaar] in Connected [Verbonden]. Je NXT en je computer zijn nu met elkaar verbonden en kunnen data uitwisselen. De verbinding met een Macintosh maken Verzeker je ervan dat de NXT aan staat. Controleer ook dat Bluetooth op On [Aan] staat en dat de NXT op Visible [Zichtbaar] staat. (Lees hoe je dit doet in het Bluetooth submenu op pag. 40). Zorg er tenslotte voor dat er een Bluetooth versie op je computer is geïnstalleerd en geactiveerd. Vind de Controller in de rechter benedenhoek van het werkgebied van de software. Klik op de NXT-window knop (in de linker bovenhoek) en de NXT window [het NXT venster] gaat open. 37

38 Bluetooth gebruiken 3 Klik op Scan [Scannen]. Het Bluetooth apparaat venster komt te voorschijn op het scherm. 4 Een lijst met mogelijke apparaten zal verschijnen in het Select Bluetooth Device venster op het scherm. Selecteer het apparaatje waar je een verbinding mee wilt maken en klik op de Select [Selecteren] knop. 5 De NXT waar je de verbinding mee wilt maken verschijnt nu in het NXT venster als available (beschikbaar). Klik op de Connect [Maak verbinding] knop. 38

39 Bluetooth gebruiken 6 Het Pair with a Bluetooth Device (koppelen aan Bluetooth apparaat) venster duikt op. Selecteer de NXT. Klik op Pair [Koppelen]. 7 Als het de eerste keer is dat je een apparaat probeert te verbinden verschijnt er een Passkey [digitale sleutel] venster. Toets dan je digitale sleutel voor dit apparaat in [de default sleutel is 1234] en klik op OK. 9 8 Voer de digitale sleutel in op je NXT en bevestig de verbinding door op de oranje [Enter] knop te drukken. Als je de default sleutel hebt gekozen druk je gewoon direct op de oranje [Enter] knop. Je Mac en je NXT zijn nu met elkaar verbonden en kunnen data uitwisselen. 39

40 Bluetooth gebruiken Bluetooth submenu op de NXT Bluetooth Selecteer het Bluetooth submenu op het NXT scherm. Search [Zoeken] Zoek naar andere Bluetooth apparaten. Nadat je het Search [Zoeken] icoon geselecteerd hebt, gaat je NXT automatisch op zoek naar andere Bluetooth apparaten waar hij een verbinding mee aan kan gaan. My contacts [Mijn contacten] Deze lijst bevat alle apparaten waarop je NXT eerder aangesloten was. De appararaten op deze contactenlijst kunnen automatisch een verbinding aangaan met je NXT en data sturen, zonder digitale sleutel. Gebruik de Search functie om apparaten aan My Contacts [Mijn contacten] toe te voegen. Connections [Aansluitingen] Deze lijst bevat alle apparaten waarop je NXT op dit moment aangesloten is. Je kunt op drie items tegelijkertijd aansluiten (lijn 1, 2 en 3) en één kan op jou aansluiten (lijn 0). Je kunt maar met één apparaat tegelijk communiceren. 40

41 Bluetooth gebruiken Bluetooth en het NXT venster Je kunt de status van verbindingen ook aflezen in de NXT window [het NXT venster] in de software. Hier kun je ook een nieuwe naam kiezen voor je NXT, batterij- en geheugenniveaus controleren en programma s wissen. Controleer de status van verbindingen op de iconenbalk bovenin het scherm van de NXT. Als er geen Bluetooth icoon getoond wordt, staat Bluetooth Uit. Bluetooth staat Aan maar je NXT is niet zichtbaar voor andere Bluetooth apparaten. Bluetooth staat Aan en je NXT is zichtbaar voor andere Bluetooth apparaten. Bluetooth staat Aan en je NXT is op een Bluetooth apparaat aangesloten. Zichtbaarheid Gebruik de Visible [Zichtbaar] optie om je NXT zichtbaar of onzichtbaar te maken voor andere Bluetooth apparaten als deze een Bluetooth zoekfunctie uitvoeren. Digitale sleutel De Passkey [Digitale sleutel] zorgt ervoor dat alleen Bluetooth apparaten die door jou zijn goedgekeurd, toegang hebben tot je NXT. Telkens als je probeert een nieuw Bluetooth apparaat op je NXT te laten aansluiten, word je om de digitale sleutel gevraagd. Kies dan de vooraf ingestelde sleutel (1234) of verzin je eigen code. Andere Bluetooth apparaten moeten de sleutel kennen om op je NXT te kunnen worden aangesloten. Aan/Uit Je kunt de Bluetooth functie aan of uit zetten. Als je Bluetooth uitzet, kan je NXT geen data versturen of ontvangen en dan moet je de USB kabel gebruiken om programma s te downloaden. Schakel de Bluetooth functie uit als hij niet wordt gebruikt, om je batterijen te sparen. NB: Onder default instellingen staat Bluetooth uit. 41

42 Bluetooth gebruiken Je NXT aan een andere NXT verbinden Selecteer het Bluetooth submenu op het NXT scherm. Selecteer het Search [Zoeken] icoon om naar andere Bluetooth apparaten te zoeken. Je NXT zoekt automatisch naar Bluetooth apparaten binnen een afstand van 0-30 meter (ca. 0 tot 33 yards). Afhankelijk van hoeveel Bluetooth apparaten er geregistreerd worden in de omgeving, verschijnt er na enkele seconden een lijst hiervan op het beeldscherm van je NXT Selecteer het apparaat waar je een verbinding mee wilt maken. NB: je kunt iedere NXT een unieke naam geven zie NXT namen geven op pagina 13. Selecteer welke van de lijnen je voor de verbinding wilt gebruiken (1, 2 of 3). Je NXT kan met drie verschillende apparaten tegelijk verbonden worden. 7 Als het de eerste keer is dat je NXT verbinding probeert te krijgen met een apparaat, verschijnt er een Passkey [digitale sleutel] venster. Druk op Enter om de vooraf ingestelde sleutel (1234) te kiezen of verzin je eigen code. Het andere Bluetooth apparaat moet deze sleutel ook kennen, om de verbinding te kunnen bevestigen. Dit betekent dat de twee NXT stenen dezelfde sleutel moeten gebruiken om met elkaar te kunnen worden verbonden. Als je je NXT aan meer dan één Bluetooth apparaat wilt verbinden, kun je of een nieuwe zoekactie starten of naar het My Contacts [Mijn Contacten] submenu gaan om daar een vertrouwd contact te selecteren, of een nieuwe zoekactie te starten. 42

43 Bluetooth gebruiken Verbinding maken met meer dan één NXT Je NXT kan met drie verschillende NXT en of andere Bluetooth apparaten tegelijk verbonden worden. Maar er kan maar met één apparaat tegelijk worden gecommuniceerd. Bestanden van de ene NXT naar de andere sturen Programma s kunnen gemakkelijk van NXT naar NXT gestuurd worden: 1 2 Verzeker je ervan dat je NXT verbonden is met de NXT waar je het programma naar toe wilt sturen (zie pagina 42, Je NXT aan een andere NXT verbinden). Selecteer het My Files [Mijn Bestanden] ondermenu in het scherm van de NXT en selecteer het programma dat je wilt versturen. Kies Send [Verzenden]. Selecteer naar welke van de aangesloten apparaten je het programma wilt sturen (1, 2 of 3). Je NXT zal nu het bestand versturen. Je NXT aan een mobiele telefoon verbinden AIs je een mobiele telefoon hebt met Bluetooth functie, kun je deze gebruiken bij je LEGO MINDSTORMS Education NXT set. Ga naar om het MINDSTORMS Bluetooth aansluitprogramma voor je mobiele telefoon te downloaden. Op de website kun je meer informatie vinden over het aansluiten van de NXT op je mobiele telefoon. 43

44 Software De software installeren Over de software LEGO Education en National Instruments hebben samen de LEGO MINDSTORMS Education NXT software ontwikkeld. De software heeft een eenvoudig drag-and-drop systeem en een grafisch programmeervlak waardoor het eenvoudig is voor beginners en toch sterk genoeg voor een expert. LEGO MINDSTORMS Education NXT software is een geperfectioneerde versie van de professionele NI LabVIEW grafische programmeersoftware dat over de hele wereld door wetenschappers en ingenieurs gebruikt wordt om producten en systemen als MP3 en dvd-spelers, draadloze telefoons en air bags in auto s te ontwerpen, te controleren en te testen. Systeemeisen Voordat je met het installeren van je LEGO MINDSTORMS Education NXT Software begint, moet je controleren of je computer voldoet aan de volgende minimum systeemeisen Windows Intel Pentium processor of compatibel, minimaal 800 MHz Windows XP Professional of Home Edition met Service Pack 2 minimaal 256MB RAM Tot 300MB beschikbaar op de harde schijf XGA beeldscherm (1024x768) 1 vrije USB poort CD-ROM speler Compatibele Bluetooth adapter (optioneel)* Macintosh PowerPC G3, G4, G5 processor, minimaal 600 MHz Apple Mac OS X of 10.4 minimaal 256MB RAM Tot 300 MB beschikbaar op de harde schijf XGA display (1024 x 768) 1 vrije USB poort CD-ROM speler Compatibele Bluetooth adapter (optioneel)* *Ondersteunde Bluetooth software versies zijn o.a.: Widcomm Bluetooth voor Windows (nieuwere versies dan SP5), en de Bluetooth pakketten in Microsoft Windows XP (met Service Pack 2) en Apple Mac OS X ( en 10.4). Voor meer details over bruikbare Bluetooth adapters, zie 44

45 Software De software installeren 1 Microsoft Windows Sluit alle open programma s. Zet de CD-ROM in je computer. Als de CD-ROM niet automatisch start: - klik op de Start knop (in de linker benedenhoek van je computerscherm) - klik op Run [Uitvoeren] - toets d:\autorun.exe (waarbij d: de CD-drive in je computer is) - Volg de instructies op het scherm 1 Apple Macintosh Sluit alle open programma s. Zet de CD-ROM in je computer. Open de LEGO MINDSTORMS NXT CD-ROM en dubbelklik op Installeer. Selecteer de taal van je keus. Volg de instructies op het scherm. Klik op Finish (Voltooien) als de installatie compleet is. Je bent nu klaar om de LEGO MINDSTORMS Education NXT Software te gaan gebruiken en programma s te maken om robots te sturen! 45

46 Software Je eerste programma Met dit eenvoudige programma kun je de NXT een geluidsbestand laten afspelen. Het programma helpt je te begrijpen hoe je verbinding maakt tussen je computer en de NXT. 1 Start de software op je pc of Macintosh door op de programma icoon te dubbelklikken. 2 Toets een naam in voor je nieuwe programma, of klik direct op Go! 3 Eerst klik je op de Sound [Geluid] blok icoon in de programmeeromgeving. 46

47 Software Je eerste programma 4 Trek een Sound [Geluid] blok het scherm binnen en zet het rechts van het Startpunt in het werkgebied. Je programma is nu klaar om gedownload en uitgevoerd te worden. Zorg ervoor dat je NXT aan staat en dat de USB kabel aan zowel je computer als aan de NXT verbonden is (zie pagina 9, De NXT technologie aansluiten ). 5 6 Vind de Controller in de rechter benedenhoek van het werkgebied. Klik op Downloaden en uitvoeren (de middelste knop) en hoor wat er gebeurt. Gefeliciteerd: je hebt je eerste programma laten uitvoeren! 47

48 Software Software gebruikersinterface Een kort overzicht 1. Robot Educator 2. Mijn Portaal 3. Werkbalk 4. Werkgebied 5. Klein hulpvenster 6. Werkgebied schema 7. Programmeeromgeving 8. Configuratiescherm 9. Controller 10. NXT venster

49 Software Software gebruikersinterface Robot Educator Hier vind je bouw- en programmeerinstructies voor Robot Educator modellen. Mijn Portaal Hier krijg je toegang tot voor gereedschappen, downloads en informatie. De werkbalk De werkbalk bevat de meest gebruikte commando s uit de menubalk, op een makkelijk bereikbare plaats. Het werkgebied Dit is de plaats op het scherm waar je de programmeerhandelingen uitvoert. Trek programmeerblokken vanuit de programmeeromgeving het werkgebied binnen en maak ze vast aan een sequentielijn. Klein hulpvenster Hier kun je altijd de nodige hulp vinden. De werkgebied kaart Gebruik de pan -functie uit de werkbalk om over het werkgebied heen en weer te bewegen en gebruik de kaart van het werkgebied [de tab in de rechter benedenhoek] voor een overzicht. De programmeeromgeving De programmeeromgeving bevat alle programmeerblokken die je nodig hebt om je programma s op te bouwen. Met de tabs onderaan in de omgeving kun je wisselen tussen de standaard omgeving [met de meest gebruikte blokken], de complete omgeving [met alle blokken die er zijn] en de custom [persoonlijke] omgeving [met daarin alle blokken die jij zelf gemaakt of gedownload hebt]. Het configuratiescherm Ieder programmeerblok heeft een configuratiescherm, waarin je het blok kunt aanpassen op de persoonlijke, specifieke input en output van je keus. De controller Met de vijf knoppen op de Controller kun je programma s (of delen van programma s) van je computer naar de NXT downloaden. Je gebruikt de Controller ook om de instellingen van je NXT te wijzigen. Het NXT venster Dit pop-up venster geeft informatie over het geheugen en de communicatie instellingen van je NXT. 49

50 Software Robot Educator 1 De Robot Educator is een serie handleidingen waarin getoond wordt hoe een tweemotorige robot met LEGO MINDSTORMS Education NXT software geprogrammeerd wordt. 2 Klik om een lijst van leuke uitdagingen voor het palet te bekijken. Klik nogmaals om het voorbeeld te openen. 3 De uitdaging is een situatie die moet worden opgelost door de bouw- en programmeervoorbeelden zelf te gebruiken. 50

51 Software Robot Educator 4 Volg de bouwaanwijzingen voor het bouwen van het Robot Educator model. 5 Drag-and-drop de blokken in de werkruimte zodat ze bij het programma passen dat in de Programmeergids getoond is. Download het voorbeeldprogramma naar je robot en kijk hoe de robot reageert! 6 In de Algemene werkomgeving (palette) zijn veel programmavoorbeelden met de zeven standaard blokken. 51

52 Software De Robot Educator 7 Een serie voorbeelden laat zien hoe de iconen van de complete werkomgeving te gebruiken zijn om een model te programmeren. 8 Voor een lijst met voorbeelden voor specifieke NXT Technologie: klik op een item onder Select. 9 Ga naar My Portal om nuttige informatie en updates te vinden voor LEGO MINDSTORMS Education NXT Software. 52

53 Software Programmeeromgeving De programmeeromgeving bevat alle programmeerblokken die je nodig hebt om je programma s op te bouwen. Elk programmeerblok bevat instructies die de NXT kan opvatten. Je kunt de blokken combineren om een programma te maken. Als je ermee klaar bent, kun je het programma naar de NXT downloaden. Vergeet niet je NXT aan te zetten en te verbinden, voor je een programma gaat downloaden. 53

54 Software Programmeeromgeving Algemene werkomgeving Om het makkelijker in het gebruik te maken, is de programmeeromgeving onderverdeeld in drie verschillende omgevingsgroepen: de algemene werkomgeving, de complete werkomgeving en je eigen werkomgeving (met de blokken die je zelf gemaakt of van het internet gedownload hebt). Als beginpunt wordt de algemene werkomgeving aanbevolen. Verplaats blok Met het Verplaats blok wordt de motor van je robot geactiveerd of worden de lampen aangezet. Opneem/afspeel blok Met het Opneem/afspeel blok kun je de robot programmeren door hem te bewegen en deze beweging later ergens in het programma af te spelen. Wacht blok Met het Wacht blok kun je de robot laten wachten op input van een sensor, bv. een geluid of een tijdinterval. Geluid blok Met het Geluid blok kan je robot geluiden maken, onder andere tevoren opgenomen woorden. Herhaling blok Met het Herhaling blok kan je de robot dezelfde dingen steeds weer opnieuw laten doen, zoals voor- en achteruit gaan totdat een Tastsensor wordt ingedrukt. Scherm blok Met het Scherm blok kun je het scherm op de NXT regelen. Je kunt typen, iconen tonen en zelfs je eigen programma doorwerken. Omschakel blok Met het Omschakel blok kan je robot zijn eigen beslissingen nemen, bijvoorbeeld om naar links te draaien als hij een hard geluid registreert, of bij een zacht(er) geluid naar rechts te gaan. 54

55 Software Programmeeromgeving Complete werkomgeving (palet) Standaard blokken De standaard blokken zijn dezelfde blokken die in de standaard werkomgeving beschikbaar zijn. Actie blokken Met de Actie blokken kun je specifieke gedragspatronen regelen die bij de verschillende output apparaten horen: de Interactieve servomotor, NXT geluiden, NXT scherm, Bluetooth (Verzenden), Motoren* en Lampen* Sensor blokken Gebruik deze blokken samen met de sensors op je robot om zijn gedrag te regelen. De blokken horen bij de Tast, Geluid, Licht en Ultrasone sensors; NXT knoppen; Rotatie van de Interactieve servomotoren, Timers, Bluetooth (Ontvangen), en Tast*, Rotatie*, Licht* en Temperatuur* sensors. Volgorde blokken Met deze blokken kun je ingewikkelder gedragspatronen maken. De blokken omvatten het sturen van de Herhaal, Wacht op en Variabele voorwaarden, blokken om een gedrag of een logische volgorde in een programma te laten stoppen, en reacties te programmeren op specifieke sensorvoorwaarden. 55

56 Software Programmeeromgeving Complete werkomgeving (palet) Data Blokken Stel Boolean logica, willekeurige voorwaarden, bereiken en drempels voor de sensors in en maak logische vergelijkingen met behulp van de blokken. Geavanceerd Gebruik deze blokken om teksten toe te voegen, data te converteren, de sluimerstand van de NXT te regelen, bestanden op de NXT te bewaren, sensors te kalibreren en motoren te resetten. Eigen werkomgeving (palet) Mijn blokken Met My Blocks (mijn blokken) kun je een programma bewaren als een blok dat je in andere programma s opnieuw kunt gebruiken. Web Downloads Met het Web Downloads blok kun je programma s bewaren die je download van s van vriendjes, van het Portaal of van een website als 56

57 Software Het configuratiescherm Elk programmeer blok heeft een configuratiescherm waarin je de instellingen van het gekozen blok kun aanpassen. Als een blok in het werkgebied geselecteerd is, zal het configuratiescherm van dat blok onderin op het scherm zichtbaar en actief zijn. Door de parameters (waarden) in het configuratiescherm van een blok te veranderen zorg je ervoor dat het blok zich anders gaat gedragen. Voorbeeld: om je robot sneller vooruit te laten gaan kun je de Power [Vermogen] waarde in het configuratiescherm van het Verplaats blok wijzigen. De controller Met de vijf knoppen op de controller regel je de communicatie van je computer naar de NXT steen: Met de NXT window knop kun je bij het geheugen en de communicatieinstellingen van de NXT komen. Met de Download and run selected knop worden alleen geselecteerde gedeelten van je programma gedownload en uitgevoerd (bv. een enkel blok of een kleine reeks blokken). Je kunt dan zien hoe je geselecteerde serie commando s werkt op de NXT, zonder dat je het hele programma hoeft te downloaden. Met de Download knop kun je het programma naar de NXT downloaden. Daarna kun je het programma door de NXT laten uitvoeren. Met de Download and run knop wordt een programma naar de NXT gedownload en vervolgens gestart. De Stop knop stopt het actieve programma. 57

Technologie. Bluetooth gebruiken

Technologie. Bluetooth gebruiken Bluetooth is communicatietechnologie die het mogelijk maakt data te versturen en te ontvangen zonder leidingen of kabels. Met de Bluetooth features kun je een draadloze verbinding maken tussen je NXT en

Nadere informatie

Stap 1. Batterij aansluiten. We gaan uit van een accu en niet van batterijen

Stap 1. Batterij aansluiten. We gaan uit van een accu en niet van batterijen echniek Introductiekaart Niveau A 1 2 1 2 Begeleidende opmerking: kaart 0 is een kaart de een aantal grondbeginselen uitlegt en die handig is om er steeds even bij te houden. Er wordt op beschreven hoe

Nadere informatie

Introductiekaart Niveau B Installatie software

Introductiekaart Niveau B Installatie software echniek Introductiekaart Niveau B Installatie software 0 Installatie programmeer software - eenmalig Stap. Kijk op de computer of de Mindstorms software geïnstalleerd is. Als hij al geïnstalleerd is kan

Nadere informatie

Introductiekaart Niveau B Installatie software

Introductiekaart Niveau B Installatie software echniek Introductiekaart Niveau B Installatie software 0 Installatie programmeer software - eenmalig Stap. Kijk op de computer of de Mindstorms software geïnstalleerd is. Als hij al geïnstalleerd is kan

Nadere informatie

Datalogging. Introductie

Datalogging. Introductie Introductie Datalogging omvat het verzamelen, opslaan en analyseren van data. Datalogging systemen zullen gewoonlijk gedurende een bepaald tijdsbestek een gebeurtenis of proces bewaken met behulp van sensors

Nadere informatie

Installatie- en gebruikershandleiding Arseus barcode scanner

Installatie- en gebruikershandleiding Arseus barcode scanner Installatie- en gebruikershandleiding Arseus barcode scanner Documentversie: 1 Installatiehandleiding Vóór ingebruikname 1. Controleer of u installatierechten heeft op uw Windows-computer. Macintosh wordt

Nadere informatie

Over Betuwe College. Lego Mindstorm project

Over Betuwe College. Lego Mindstorm project Inhoudsopgave 1 Het aansluiten van onderdelen.... 3 2 De lego software.... 4 2.1 Het programeerscherm.... 5 2.2 Programma naar NXT... 6 3 Introductie tot programmeren.... 7 3.1 De druksensor.... 7 3.2

Nadere informatie

HET MODELNUMMER FIESTA2. Mp3 speler met luidspreker. Instructiehandleiding

HET MODELNUMMER FIESTA2. Mp3 speler met luidspreker. Instructiehandleiding Mp3 speler met luidspreker HET MODELNUMMER FIESTA2 Instructiehandleiding Lees deze instructies svp goed door alvorens dit apparaat in gebruik te nemen. NL Gebruiksaanwijzing TOETS AANDUIDINGEN 9 1 3 2

Nadere informatie

Workshop FLL. Leer robots programmeren. Marieke Peelen Lennart de Graaf Daryo Verouden -

Workshop FLL. Leer robots programmeren. Marieke Peelen Lennart de Graaf Daryo Verouden - Workshop FLL Leer robots programmeren Marieke Peelen Lennart de Graaf Daryo Verouden - 1 Student-coaches 2 FIRST LEGO League 3 FLL Core values We zijn een team We doen zelf het werk met hulp van onze coaches.

Nadere informatie

g. Je kan nu door op de play knop te drukken je programma versturen naar de EV3 brick waarna het zal uitgevoerd worden.

g. Je kan nu door op de play knop te drukken je programma versturen naar de EV3 brick waarna het zal uitgevoerd worden. EV3 brick verbinden via bluetooth. 1) Alvorens de LEGO software op te starten kijk je het best of bluetooth op je PC is geactiveerd. Vooral bij laptops schakelt men deze functie vaak uit om batterij te

Nadere informatie

XEMIO-654/664 Gebruikershandleiding. Voor informatie en ondersteuning, www.lenco.eu

XEMIO-654/664 Gebruikershandleiding. Voor informatie en ondersteuning, www.lenco.eu XEMIO-654/664 Gebruikershandleiding Voor informatie en ondersteuning, www.lenco.eu Wat zit er in de doos: Het apparaat Gebruikershandleiding USB Kabel Hoofdtelefoon Installatie CD 2 Locatie en gebruik

Nadere informatie

Handleiding MP Soundblaster

Handleiding MP Soundblaster Handleiding MP Soundblaster MP3-speler met krachtige luidspreker Leer de bedieningselementen op uw speler kennen Item Omschrijving Item Omschrijving 1 Luidspreker 7 (Afspelen / Pauzeren / AAN/UIT) 2 LED

Nadere informatie

Programmeren met lego mindstorms.

Programmeren met lego mindstorms. Programmeren met lego mindstorms. Servo-motoren: zorgen voor de beweging van de wielen. Kleine motor: kan een hendel op en neer laten bewegen. Infraroodsensor: kan afstanden meten en vergelijken. EV3-blok:

Nadere informatie

Aan de slag met de Easi-Speak

Aan de slag met de Easi-Speak Aan de slag met de Easi-Speak Zing de sterren van de hemel of neem interessante interviews af! Door het microfoonontwerp is het product erg aantrekkelijk voor kinderen om te gebruiken. Laat uw leerlingen

Nadere informatie

INHOUDSTAFEL... 2 VOORWOORD... 3 INLEIDING... 4 GEBRUIK VAN MOTOREN... 9 DE HERHAALFUNCTIE... 10 ZELF EEN BLOK MAKEN... 11

INHOUDSTAFEL... 2 VOORWOORD... 3 INLEIDING... 4 GEBRUIK VAN MOTOREN... 9 DE HERHAALFUNCTIE... 10 ZELF EEN BLOK MAKEN... 11 BASISCURSUS INHOUDSTAFEL INHOUDSTAFEL... 2 VOORWOORD... 3 INLEIDING... 4 DE SCHERMINDELING... 4 DE ROBOT EDUCATOR... 5 HET PROGRAMMEERVENSTER... 5 DE KNOPPEN EN BLOKKEN... 6 OPDRACHTEN... 8 GEBRUIK VAN

Nadere informatie

First lego league. Onderdelen. Thema s. Website

First lego league. Onderdelen. Thema s. Website Voorwoord Voor u ligt het draaiboek waarmee een voorbereidend traject voor deelname aan de FIRST LEGO League opgezet kan worden. Over een vooraf vastgestelde periode zullen kinderen in groepjes kennismaken

Nadere informatie

NXT Snelstartgids. door Rob Widger

NXT Snelstartgids. door Rob Widger NXT Snelstartgids door Rob Widger NXT Snelstartgids Inhoudsopgave Introductie................................................ 2 1. Een eenvoudig stappenplan.............................. 3 2. De hardware

Nadere informatie

H A N D L E I D I N G D A Z A T O O L S - O N T V A N G E R

H A N D L E I D I N G D A Z A T O O L S - O N T V A N G E R H A N D L E I D I N G D A Z A T O O L S - O N T V A N G E R 2 0 1 6 0 8 2 4 INHOUDSOPGAVE 1. Software in 3 stappen geïnstalleerd...1 Stap 1: Downloaden van de software...1 Stap 2: Starten met de installatie...2

Nadere informatie

Controleer voor aanvang van de installatie of alle benodigde onderdelen aanwezig zijn. In de doos dienen de volgende onderdelen aanwezig te zijn:

Controleer voor aanvang van de installatie of alle benodigde onderdelen aanwezig zijn. In de doos dienen de volgende onderdelen aanwezig te zijn: BT100 - Sweex Bluetooth Class II Adapter USB BT110 - Sweex Bluetooth Class I Adapter USB Inleiding Allereerst hartelijk dank voor de aanschaf van de Sweex Bluetooth Adapter. Met deze adapter kun je probleemloos

Nadere informatie

Installatie- en gebruikershandleiding Arseus barcode scanner

Installatie- en gebruikershandleiding Arseus barcode scanner Installatie- en gebruikershandleiding Arseus barcode scanner Installatiehandleiding Vóór ingebruikname 1. Controleer of u installatierechten heeft op uw Windows-computer. Macintosh wordt niet ondersteund.

Nadere informatie

BEGINNERS EV3 PROGRAMMEER LES

BEGINNERS EV3 PROGRAMMEER LES BEGINNERS EV3 PROGRAMMEER LES Onderwerpen: EV3 Basis Introductie EV3 intelligente steen en software By: Droids Robotics DOELSTELLINGEN 1. Leren hoe de EV3 intelligente steen werkt. 2. De belangrijkste

Nadere informatie

Installeren van het stuurprogramma USB-Audiostuurprogramma Installatiehandleiding (Windows)

Installeren van het stuurprogramma USB-Audiostuurprogramma Installatiehandleiding (Windows) Installeren van het stuurprogramma USB-Audiostuurprogramma Installatiehandleiding (Windows) Inhoudsopgave Installeren van het stuurprogramma... Pagina 1 Verwijderen van het stuurprogramma... Pagina 3 Problemen

Nadere informatie

Over Betuwe College. Lego Mindstorm project

Over Betuwe College. Lego Mindstorm project Inhoudsopgave 1 Zoeken op vragen.... 3 2 Regelen en sturen.... 3 2.1 Een Flag / signaal... 3 2.2 De motor.... 3 2.3 Verplaatsen.... 4 2.4 Omwentelingen meten... 6 2.5 Licht.... 7 2.6 Variabele.... 7 2.6.1

Nadere informatie

MATHBUILDER-SOFTWARE. MathBuilder-software. MoreToMath-software in de klas. Systeemvereisten

MATHBUILDER-SOFTWARE. MathBuilder-software. MoreToMath-software in de klas. Systeemvereisten MathBuilder-software MoreToMath-software in de klas Als MathBuilder gebruikt wordt in een onderwijssituatie, kan de software ervoor zorgen dat de leerprestaties van de leerlingen erop vooruitgaan. Het

Nadere informatie

Gebruiksaanwijzing voor de DS150E. Dangerfield March. 2009V3.0 Delphi PSS

Gebruiksaanwijzing voor de DS150E. Dangerfield March. 2009V3.0 Delphi PSS Gebruiksaanwijzing voor de DS150E 1 INHOUD Hoofdonderdelen...3 Installatie....5 Configuratie Bluetooth...26 Diagnostisch programma...39 Schrijven naar ECU (OBD)...86 Scannen...89 Onderhoudsgeschiedenis...94

Nadere informatie

INHOUDSTAFEL... 2 VOORWOORD... 3 INLEIDING... 4 GEBRUIK VAN MOTOREN... 8 DE HERHAALFUNCTIE... 9 SAMENVATTENDE OEFENING... 10

INHOUDSTAFEL... 2 VOORWOORD... 3 INLEIDING... 4 GEBRUIK VAN MOTOREN... 8 DE HERHAALFUNCTIE... 9 SAMENVATTENDE OEFENING... 10 BASISCURSUS INHOUDSTAFEL INHOUDSTAFEL... 2 VOORWOORD... 3 INLEIDING... 4 DE SCHERMINDELING... 4 DE ROBOT EDUCATOR... 5 HET PROGRAMMEERVENSTER... 5 DE KNOPPEN... 6 OPDRACHTEN... 7 GEBRUIK VAN MOTOREN...

Nadere informatie

Duurzame energie. Aan de slag met de energiemeter van LEGO

Duurzame energie. Aan de slag met de energiemeter van LEGO Duurzame energie Aan de slag met de energiemeter van LEGO LEGO, het LEGO logo, MINDSTORMS en het MINDSTORMS logo zijn handelsmerken van de LEGO Group. 2010 The LEGO Group. 1 Inhoudsopgave 1. Overzicht

Nadere informatie

The Nike+ SportWatch GPS Powered by TomTom

The Nike+ SportWatch GPS Powered by TomTom The Nike+ SportWatch GPS Powered by TomTom Overzicht Welkom bij de Nike+ SportWatch GPS ontworpen in samenwerking met TomTom. Het horloge werkt met GPS en een Nike+ Sensor om afstand, snelheid, verstreken

Nadere informatie

De NXT. de baas. Versie NL 1.0. P.A. Jansen

De NXT. de baas. Versie NL 1.0. P.A. Jansen De NXT de baas Versie NL 1.0 2014 P.A. Jansen Deze lessen zijn gebaseerd op het Lego NXT Mindstorms robot - en programmeer materiaal. Buiten de rechten van Lego berust het copyright van deze lessen bij

Nadere informatie

BLUETOOTH SOUNDBAR MET SUBWOOFER

BLUETOOTH SOUNDBAR MET SUBWOOFER BLUETOOTH SOUNDBAR MET SUBWOOFER Snel installatiegids DA-10295 Welkom Dank u voor het kopen van Digitus Bluetooth Soundbar met subwoofer! Ongeacht hoe u dit product gebruikt of het nu voor het afspelen

Nadere informatie

Mp3 speler met luidspreker Instructiehandleiding. Lees deze instructies svp goed door alvorens dit apparaat in gebruik te nemen.

Mp3 speler met luidspreker Instructiehandleiding. Lees deze instructies svp goed door alvorens dit apparaat in gebruik te nemen. Mp3 speler met luidspreker Instructiehandleiding Lees deze instructies svp goed door alvorens dit apparaat in gebruik te nemen. NL Gebruiksaanwijzing TOETS AANDUIDINGEN 9 1 3 2 5 6 4 8 7 1 Vermogen AAN/UIT

Nadere informatie

Instructies voor gebruik

Instructies voor gebruik Instructies voor gebruik Introductie van het product..3 Voorzorgsmaatregelen. 3 Inhoud 3 Onderdelen en functies.4 Deurbel installeren 5 Muziek toon..6 App Downloaden 7 Het product is gebaseerd op het Wi-Fi-netwerk

Nadere informatie

TAB10-201 XENTA 10ic 10 TABLET FIRMWARE UPGRADE INSTRUCTIES

TAB10-201 XENTA 10ic 10 TABLET FIRMWARE UPGRADE INSTRUCTIES TAB10-201 XENTA 10ic 10 TABLET FIRMWARE UPGRADE INSTRUCTIES Page 1 of 10 VOORDAT U BEGINT: BACKUP BELANGRIJKE GEGEVENS! Bij het upgraden van uw Yarvik tablet naar Android 4.1.1 zullen alle gebruikersinstellingen,

Nadere informatie

I. Specificaties. II Toetsen en bediening

I. Specificaties. II Toetsen en bediening I. Specificaties Afmetingen Gewicht Scherm Audioformaat Accu Play time Geheugen 77 52 11mm (W*H*D) 79g 1,3inch OLED-scherm MP3: bitrate 8Kbps-320Kbps WMA: bitrate 5Kbps-384Kbps FLAC:samplingrate 8KHz-48KHz,16bit

Nadere informatie

EnVivo EZ Converter. Gebruikershandleiding

EnVivo EZ Converter. Gebruikershandleiding EnVivo EZ Converter Gebruikershandleiding op met Teknihall support: 0900 400 2001 2 INHOUDSOPGAVE INTRODUCTIE... 4 OPMERKINGEN... 4 FUNCTIES... 5 SPECIFICATIES... 5 SYSTEEMEISEN... 5 INHOUD VAN DE VERPAKKING

Nadere informatie

Je kunt de mbot ook draadloos programmeren via Bluetooth of met 2.4G Wireless. Bekijk de instructies op mbot draadloos.

Je kunt de mbot ook draadloos programmeren via Bluetooth of met 2.4G Wireless. Bekijk de instructies op mbot draadloos. Wat is een mbot? mbot is een robot die je eerst zelf in elkaar moet zetten en daarna kunt programmeren. De programmeer omgeving die je erbij kan installeren is mblock welke lijkt op Scratch 2.0 : mblock

Nadere informatie

Nederlandse versie. Inleiding. Inhoud van de verpakking. Specificaties. Aanvullende specificaties. BT200 - Sweex Bluetooth 2.0 Class II Adapter USB

Nederlandse versie. Inleiding. Inhoud van de verpakking. Specificaties. Aanvullende specificaties. BT200 - Sweex Bluetooth 2.0 Class II Adapter USB BT200 - Sweex Bluetooth 2.0 Class II Adapter USB Inleiding Allereerst hartelijk dank voor de aanschaf van de Sweex Bluetooth 2.0 Adapter. Met deze adapter kun je probleemloos verbinding maken met een ander

Nadere informatie

1. Onderdelen en functies

1. Onderdelen en functies Inhoud 1. Onderdelen en functies... 2 1.1 Bicycle Interface... 2 1.2 Koppelstukken voor Fietsaansluiting van Bicycle Interface... 3 1.2.1 Koppelstuk Li-ion Laderplugaansluiting... 3 1.2.2 Koppelstuk NiMH

Nadere informatie

Gebruiksaanwijzing OV-NewBase www.overmax.nl

Gebruiksaanwijzing OV-NewBase www.overmax.nl Gebruiksaanwijzing OV-NewBase www.overmax.nl Snel Start Batterij management en opladen Voordat u het toestel in gebruik neemt, dient u de accu eerst geheel op te laden. Stop de lader in het toestel en

Nadere informatie

TAB13-201 XENTA 13c 13,3 TABLET FIRMWARE UPGRADE INSTRUCTIES

TAB13-201 XENTA 13c 13,3 TABLET FIRMWARE UPGRADE INSTRUCTIES TAB13-201 XENTA 13c 13,3 TABLET FIRMWARE UPGRADE INSTRUCTIES Page 1 of 9 VOORDAT U BEGINT: BACKUP BELANGRIJKE GEGEVENS! Bij het upgraden van uw Yarvik tablet naar Android 4.1.1 zullen alle gebruikersinstellingen,

Nadere informatie

draaimolen programmeren PC

draaimolen programmeren PC Roboc@r draaimolen programmeren PC Draaimolen inleiding tot het programmeren Een draaimolen kom je in verschillende uitvoeringen tegen op dorpsfeesten en in pretparken. De eerste door een motor aangedreven

Nadere informatie

HP luidsprekertelefoon. Gebruikershandleiding

HP luidsprekertelefoon. Gebruikershandleiding HP luidsprekertelefoon Gebruikershandleiding Copyright 2014 Hewlett-Packard Development Company, L.P. Bluetooth is een handelsmerk van de desbetreffende eigenaar en wordt door Hewlett-Packard Company onder

Nadere informatie

Head Pilot v Gebruikershandleiding

Head Pilot v Gebruikershandleiding Head Pilot v1.1.3 Gebruikershandleiding Inhoud 1 Installatie... 4 2 Head Pilot Gebruiken... 7 2.2 Werkbalk presentatie... 7 2.3 Profielen beheren... 13 2.3.1 Maak een profiel... 13 2.3.2 Verwijder een

Nadere informatie

HANDLEIDING SMARTSIREN SLIM ALARMSYSTEEM

HANDLEIDING SMARTSIREN SLIM ALARMSYSTEEM HANDLEIDING SMARTSIREN SLIM ALARMSYSTEEM Inhoud Inleiding... 3 1. Smartsiren app... 4 2. Installatie... 6 3. Montage... 7 4. Gebruik... 8 5. Deur-/ raamsensor... 9 6. Afstandsbediening... 10 7. Bewegingssensor...

Nadere informatie

TRUST AMI MOUSE 250S OPTICAL

TRUST AMI MOUSE 250S OPTICAL 1 Inleiding Deze handleiding is bedoeld voor de gebruikers van de TRUST AMI MOUSE 250S OPTICAL E-MAIL. Hij werkt op zo goed als ieder oppervlak. Wanneer u nieuwe e- mail binnen krijgt geeft de muis een

Nadere informatie

Handleiding DIGITALE MEDIASPELER

Handleiding DIGITALE MEDIASPELER Voormodel nr. BTC245 BTC245 Handleiding DIGITALE MEDIASPELER Overzicht functies BTC245 is een MP3-speler met touchscreen, de gebruiker kan op het scherm om de speler te bedienen 2,4 inch 320*240 TFT-scherm

Nadere informatie

Voordat je de software kunt gebruiken, moet je controleren of aan de volgende voorwaarden is voldaan:

Voordat je de software kunt gebruiken, moet je controleren of aan de volgende voorwaarden is voldaan: Page 1 of 8 I-Qbot PC Control I-Qbot PC Control is de Java software waarmee je je robot kunt verbinden met je computer en hem via Bluetooth op afstand kunt besturen. Deze software werkt op computers voorzien

Nadere informatie

De RCX voor beginners De intelligente steen van LEGO. I. De RCX zonder computer

De RCX voor beginners De intelligente steen van LEGO. I. De RCX zonder computer De RCX voor beginners De intelligente steen van LEGO I. De RCX zonder computer September 2001 Stichting CMA / AMSTEL Instituut Universiteit van Amsterdam Kruislaan 404 1098 SM Amsterdam Teksten: Marion

Nadere informatie

Internet Veiligheidspakket van KPN Handleiding Windows XP, Vista, 7,8 Versie 13.04.19

Internet Veiligheidspakket van KPN Handleiding Windows XP, Vista, 7,8 Versie 13.04.19 Internet Veiligheidspakket van KPN Handleiding Windows XP, Vista, 7,8 Versie 13.04.19 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Systeemeisen... 4 3 Installatie... 5 4 Gebruik en instellingen... 12 4.1 Algemeen...

Nadere informatie

activboard bijwerken Betreft: bijwerken software, drivers en firmware van Activ producten

activboard bijwerken Betreft: bijwerken software, drivers en firmware van Activ producten activboard bijwerken Betreft: bijwerken software, drivers en firmware van Activ producten Het bijwerken van software en drivers is gewenst om zo de nieuwste functies te kunnen gebruiken en om probleemloos

Nadere informatie

Handleiding. Marantz solid state recorder

Handleiding. Marantz solid state recorder Handleiding Marantz solid state recorder OPSTARTEN EN BASISOPSTELLING ONDERDELEN - het toestel - een adapter - een USB-kabel - een tafelmicrofoon - de flash card AANSLUITEN Opm: de gegeven beschrijvingen

Nadere informatie

MINDSTORM LEGO ROBOTS

MINDSTORM LEGO ROBOTS MINDSTORM LEGO ROBOTS Les 1: Robot basis, en programma aanpassen Les 2 & 3 & 4 : Eigen robot bouwen Les 5 & 6 : Robot programmeren Les 7: Geschiedenis opzoeken robots Les 8 & 9 & 10 : Film maken en op

Nadere informatie

c o n t r o l Computerbesturing voor basisscholen Laurence Rogers en Doug Dickinson, School of Education, University of Leicester

c o n t r o l Computerbesturing voor basisscholen Laurence Rogers en Doug Dickinson, School of Education, University of Leicester Logotron Junior c o n t r o l insight Computerbesturing voor basisscholen Laurence Rogers en Doug Dickinson, School of Education, University of Leicester Nederlandse bewerking van de tutorials uit de Activity

Nadere informatie

Gebruiksaanwijzing Samsung PV 210 Tablet PC. Inhoudsopgave

Gebruiksaanwijzing Samsung PV 210 Tablet PC. Inhoudsopgave Gebruiksaanwijzing Samsung PV 210 Tablet PC Inhoudsopgave 1 Introductie van uw TABLET...2 2 Accu...2 4 Interface en applicaties...4 5 HDMI & Host...5 6 Taal & keyboard...6 7 Beheren van Applicaties...7

Nadere informatie

Op weg naar de nieuwe generatie ActivExpression

Op weg naar de nieuwe generatie ActivExpression Op weg naar de nieuwe generatie ActivExpression De zelfstudie module in ActivExpression levert directe terugkoppeling. Vraag na vraag, voor elke leerling. Je maakt een set vragen aan en stuurt deze naar

Nadere informatie

Level ① Van A naar B Je leert...

Level ① Van A naar B Je leert... Robot Programming Class Level 2 Van A naar B Je leert... Hoe je een auto maakt met DC-motoren en je het kunt programmeren door de tijd, snelheid en afstand te meten! Naam Wat heb je nodig Studuino x Batterijhouder

Nadere informatie

WAARSCHUWING: STIKGEVAAR: kleine onderdelen. Niet geschikt voor kinderen tot 3 jaar. Waarschuwingen

WAARSCHUWING: STIKGEVAAR: kleine onderdelen. Niet geschikt voor kinderen tot 3 jaar. Waarschuwingen WAARSCHUWING: STIKGEVAAR: kleine onderdelen. Niet geschikt voor kinderen tot 3 jaar. Waarschuwingen Bewaar deze gebruiksaanwijzing voor toekomstig gebruik. Easi-Scope 2 bevat een ingebouwde oplaadbare

Nadere informatie

MINDSTORM LEGO ROBOTS

MINDSTORM LEGO ROBOTS MINDSTORM LEGO ROBOTS Les 1: Robot basis, en programma aanpassen Les 2: Eigen robot maken & programmeren Les 3: Eigen robot maken & geschiedenis robot opzoeken Les 4: Eigen robot maken & start film maken

Nadere informatie

Het ExTERM openingsscherm zal verschijnen en het programma opent. ExTERM Version 2.0 7/11/05

Het ExTERM openingsscherm zal verschijnen en het programma opent. ExTERM Version 2.0 7/11/05 Gebruikershandleiding ExTERM software voor Model RH520 vochtigheid/ temperatuur Chart recorder Introductie Gefeliciteerd met de aankoop van de ExTERM Model RH520 vochtigheid/ temperatuur Chart recorder

Nadere informatie

Bluetooth Software Update Handleiding voor Windows 7. Geschikt voor 2012 producten CDE-13xBT & CDE-W235BT & CDA-137BTi

Bluetooth Software Update Handleiding voor Windows 7. Geschikt voor 2012 producten CDE-13xBT & CDE-W235BT & CDA-137BTi Bluetooth Software Update Handleiding voor Windows 7 Geschikt voor 2012 producten CDE-13xBT & CDE-W235BT & CDA-137BTi 1 Introductie Deze handleiding beschrijft de benodigde stappen om de Bluetooth firmware

Nadere informatie

Controlelijst bij het uitpakken

Controlelijst bij het uitpakken Onderdeelnummer: 67P4583 Controlelijst bij het uitpakken Hartelijk gefeliciteerd met uw nieuwe IBM ThinkPad X Series computer. Controleer of u alle items in deze lijst hebt ontvangen. Mocht een van de

Nadere informatie

Van A naar B. Hoe je een auto maakt met DC-motoren en je het kunt programmeren door. de tijd, snelheid en afstand te meten! Naam. Je leert...

Van A naar B. Hoe je een auto maakt met DC-motoren en je het kunt programmeren door. de tijd, snelheid en afstand te meten! Naam. Je leert... Van A naar B Je leert... Hoe je een auto maakt met DC-motoren en je het kunt programmeren door de tijd, snelheid en afstand te meten! Naam Je hebt nodig Studuino x 1 Batterijhouder x 1 DC Motor x 2 USB

Nadere informatie

Scherm met suggesties voor veilig varen. Updaten van de VesselView-software. Automatische zoekactie via wifi. Gebruik van de Micro SD-kaart

Scherm met suggesties voor veilig varen. Updaten van de VesselView-software. Automatische zoekactie via wifi. Gebruik van de Micro SD-kaart Scherm met suggesties voor veilig varen Hoofdstuk 1 - Om te beginnen Telkens als VesselView wordt ingeschakeld nadat 30 seconden of langer is uitgeschakeld, verschijnt er een scherm met advies over veilig

Nadere informatie

Bridgemate Pager. Berichtensysteem voor wedstrijdleiders. Handleiding Bridge Systems BV

Bridgemate Pager. Berichtensysteem voor wedstrijdleiders. Handleiding Bridge Systems BV Bridgemate Pager Berichtensysteem voor wedstrijdleiders Handleiding 2017 Bridge Systems BV Bridgemate Pager Handleiding Pagina 2 Inhoud Introductie... 3 Benodigdheden... 3 Werking van de pagers... 3 Het

Nadere informatie

Installatie en Gebruik Barcode Scanner en Barcode App

Installatie en Gebruik Barcode Scanner en Barcode App Installatie en Gebruik Barcode Scanner en Barcode App Efficiënt Inkopen Een kleine en handzame scanner heeft het bestellen aanzienlijk makkelijker gemaakt. Samen met software zal deze scanner trouwe klanten

Nadere informatie

Uw gebruiksaanwijzing. NAVMAN F-SERIES DESKTOP F20 http://nl.yourpdfguides.com/dref/1220726

Uw gebruiksaanwijzing. NAVMAN F-SERIES DESKTOP F20 http://nl.yourpdfguides.com/dref/1220726 U kunt de aanbevelingen in de handleiding, de technische gids of de installatie gids voor NAVMAN F-SERIES DESKTOP F20. U vindt de antwoorden op al uw vragen over de NAVMAN F-SERIES DESKTOP F20 in de gebruikershandleiding

Nadere informatie

DIT PROGRAMMA EN EEN ADOBE ID DIENT TE GEBEUREN VOORDAT U BOEKEN KOOPT!

DIT PROGRAMMA EN EEN ADOBE ID DIENT TE GEBEUREN VOORDAT U BOEKEN KOOPT! BELANGRIJKE NOOT OVER e-books: e-books in epub formaat, zijn beveiligd met DRM (Digital Rights Management) Om digitale E-Books te kopen, downloaden en lezen op uw ereader, epub formaat, heeft u het programma

Nadere informatie

TAB09-410 NOBLE 97ic FIRMWARE UPGRADE INSTRUCTIES

TAB09-410 NOBLE 97ic FIRMWARE UPGRADE INSTRUCTIES TAB09-410 NOBLE 97ic FIRMWARE UPGRADE INSTRUCTIES Pagina 1 van 9 VOORDAT U BEGINT: BACKUP BELANGRIJKE GEGEVENS! Bij het upgraden van uw Yarvik tablet zullen alle gebruikersinstellingen, door de gebruiker

Nadere informatie

Xemio-760 BT Snelgids Voor informatie en ondersteuning,

Xemio-760 BT Snelgids Voor informatie en ondersteuning, Xemio-760 BT Snelgids Voor informatie en ondersteuning, www.lenco.com 1. Bedieningselementen en aansluitingen (1) TFT LCD-display (2 inch; R,G,B) (2) M (Menu oproepen/ Submenu) (3) (Vorige / Terugspoelen,

Nadere informatie

Download de WAE Music app

Download de WAE Music app NEDERLANDS 3 5 12 2 6 1 8 7 9 10 11 13 4 1. Laad de speaker volledig op voor eerste gebruik Laad de WAE Outdoor 04Plus FM speaker volledig op voordat u hem de eerste keer gebruikt. Sluit de micro-usb connector

Nadere informatie

Nederlandse versie. Inleiding. Drivers en Software. Installatie. BT211 Sweex Bluetooth 2.0 Class 1 Adapter USB

Nederlandse versie. Inleiding. Drivers en Software. Installatie. BT211 Sweex Bluetooth 2.0 Class 1 Adapter USB BT211 Sweex Bluetooth 2.0 Class 1 Adapter USB Inleiding Stel de Sweex Bluetooth 2.0 Class 1 Adapter USB niet bloot aan extreme temperaturen. Plaats het apparaat niet in direct zonlicht of in de dichte

Nadere informatie

Rider 60. Stop ( /BACK/ / ) LAP PAGE

Rider 60. Stop ( /BACK/ / ) LAP PAGE Aan de slag NL Rider De Rider beschikt over een aanraakscherm. U kunt op het scherm klikken of de hardwareknop gebruiken om het apparaat te bedienen. 1 BACK 2 4 LAP PAGE 3 1 Aan-uit/Terug/Pauze/ Stop (

Nadere informatie

Workshop Engino. 1 Aanvang workshop. 2 Bouwen. 1.1 Wat kan ik voor de workshop doen?

Workshop Engino. 1 Aanvang workshop. 2 Bouwen. 1.1 Wat kan ik voor de workshop doen? Workshop Engino 1 Aanvang workshop 1.1 Wat kan ik voor de workshop doen? Zorg dat je voldoende opgeladen batterijen hebt voor de ERP s (6 per ERP). Zorg dat de zes engino dozen aanwezig zijn in het lokaal.

Nadere informatie

Nederlandse versie. Inleiding. Hardware installatie. LC201 Sweex Powerline Ethernet Adapter 200 Mbps

Nederlandse versie. Inleiding. Hardware installatie. LC201 Sweex Powerline Ethernet Adapter 200 Mbps LC201 Sweex Powerline Ethernet Adapter 200 Mbps Inleiding Stel de Sweex Powerline Ethernet Adapter 200 Mbps niet bloot aan extreme temperaturen. Plaats het product niet in direct zonlicht of in de dichte

Nadere informatie

Inhoud : 1. Basis introductie... 1 a. Wat is een smart companion?... 1 b. Wie is Tux Droid?... 2 c. Wat zijn gadgets?... 3 d. Wat zijn Attitunes?...

Inhoud : 1. Basis introductie... 1 a. Wat is een smart companion?... 1 b. Wie is Tux Droid?... 2 c. Wat zijn gadgets?... 3 d. Wat zijn Attitunes?... Tuxbox 2.0 gids Inhoud : 1. Basis introductie... 1 a. Wat is een smart companion?... 1 b. Wie is Tux Droid?... 2 c. Wat zijn gadgets?... 3 d. Wat zijn Attitunes?... 4 2. Aan de slag met TuxBox 2.0... 5

Nadere informatie

1. Inhoud van de verpakking. 2. Overzicht van het apparaat. Voordat u aan de slag gaat

1. Inhoud van de verpakking. 2. Overzicht van het apparaat. Voordat u aan de slag gaat Voordat u aan de slag gaat 1. Inhoud van de verpakking 1. ebook Reader hoofdunit 2. Voedingsadapter 3. USB-kabel 4. 5. Garantiekaart 6. Draaghoes 2. Overzicht van het apparaat 7 ebook Reader EN - 1 1 2

Nadere informatie

(2) Handleiding Computer Configuratie voor USB ADSL modem

(2) Handleiding Computer Configuratie voor USB ADSL modem (2) Handleiding Computer Configuratie voor USB ADSL modem Raadpleeg eerst de Quick-Start Guide voor het installeren van uw DSL-aansluiting voordat u deze handleiding leest. Versie 30-08-02 Handleiding

Nadere informatie

Nederlands. BT-02N Gebruikershandleiding

Nederlands. BT-02N Gebruikershandleiding BT-02N Gebruikershandleiding 1 Index 1. Overzicht.....3 2. Aan de slag....5 3. Uw Bluetooth hoofdtelefoon aansluiten...5 4. Het gebruik van uw Bluetooth hoofdtelefoon..... 9 5. Technische specificaties

Nadere informatie

1. Inleiding. 2. Hardware installatie

1. Inleiding. 2. Hardware installatie Nokia 6310i 1. Inleiding Deze handleiding beschrijft hoe u de Nokia 6310i telefoon kunt verbinden met uw computer door middel van een Sitecom bluetooth adapter. Daarnaast vermelden wij de juiste instellingen

Nadere informatie

Versie 1.0. Gebruikshandleiding. van de Stereo Controle (art. L4561N) TiStereoControl. Software voor de configuratie 06/08-01 PC

Versie 1.0. Gebruikshandleiding. van de Stereo Controle (art. L4561N) TiStereoControl. Software voor de configuratie 06/08-01 PC Versie 1.0 06/08-01 PC Gebruikshandleiding TiStereoControl Software voor de configuratie van de Stereo Controle (art. L4561N) TiStereoControl 2 3 INHOUD 1. Vereisten Hardware en Software 4 2. Installatie

Nadere informatie

PowerView Motorisation

PowerView Motorisation PowerView Motorisation Smart shades that simplify your life Scène Snelstart gids Een briljante evolutie in The Art of Window Styling. Deze gids helpt je op weg met je PowerView aankoop. STAP 1 INSTALLEER

Nadere informatie

Elbo Technology BV Versie 1.1 Juni 2012. Gebruikershandleiding PassanSoft

Elbo Technology BV Versie 1.1 Juni 2012. Gebruikershandleiding PassanSoft Versie 1.1 Juni 2012 Gebruikershandleiding PassanSoft Versie 1.1 Juni 2012 2 Inhoud: Opstart scherm PassanSoft... 1 Het hoofdmenu van PassanSoft wordt geopend... 4 Verklaring extra knoppen weergegeven

Nadere informatie

PowerView Motorisation Smart shades that simplify your life

PowerView Motorisation Smart shades that simplify your life PowerView Motorisation Smart shades that simplify your life Scène Snelstart gids The Art of Window Styling Een briljante evolutie in The Art of Window Styling. Deze gids helpt je op weg met je PowerView

Nadere informatie

Blackwire C310-M/ C320-M

Blackwire C310-M/ C320-M Blackwire C310-M/ C320-M USB Corded Headset User Guide Contents Welkom 3 Systeemvereisten 3 Hulp nodig? 3 Inhoud van de doos 4 Basisfuncties van de headset 5 De headset dragen 6 De hoofdbeugel verstellen

Nadere informatie

Voordat u de carkit gaat gebruiken, dient u eerste de batterij op te laden en de carkit te paren met uw mobiele telefoon.

Voordat u de carkit gaat gebruiken, dient u eerste de batterij op te laden en de carkit te paren met uw mobiele telefoon. Inleiding: Dank u voor uw belangstelling voor onze Bluetooth carkit. Deze carkit is een draadloze Bluetooth carkit gebaseerd op de Bluetooth technologie die u de mogelijkheid geeft om te bellen zonder

Nadere informatie

USB Tablet. Installatiegids

USB Tablet. Installatiegids USB Tablet Installatiegids Inhoudsopgave Inleiding...3 Kenmerken...3 Veiligheidsinstructies...4 Controleer de inhoud van de verpakking...4 Hoofdstuk 1: Installatie...5 Software...5 Installatieprocedure:...5

Nadere informatie

GEBRUIKERSHANDLEIDING CDC300

GEBRUIKERSHANDLEIDING CDC300 GEBRUIKERSHANDLEIDING CDC300 Product overzicht 1. TF kaart sleuf 7. HDMI out poort 12. RESET 2. Omhoog knop 8. OK knop 13. Microfoon 3. Menu knop 9. Modus knop 14. Luidspreker 4. Omlaag knop 10. Vergrendeling

Nadere informatie

CrashPlan PROe installatie handleiding. Versie 2.2-17-04-2016. Mac-Up! - CrashPlan PROe Installatie Handleiding - 1

CrashPlan PROe installatie handleiding. Versie 2.2-17-04-2016. Mac-Up! - CrashPlan PROe Installatie Handleiding - 1 CrashPlan PROe installatie handleiding Versie 2.2-17-04-2016 Mac-Up! - CrashPlan PROe Installatie Handleiding - 1 1 - Ga naar de gedownloade CrashPlanPROe_Mac-Up!.zip (staat standaard in jouw Downloads

Nadere informatie

H A N D L EIDING P A GER2 1.1

H A N D L EIDING P A GER2 1.1 H A N D L EIDING P A GER2 1.1 I N H OUDS OPGAVE 1. Wat zit er in de doos... 1 1) De pager... 1 2) Oplaadstation (Cradle)... 1 3) USB kabel... 1 2. Software in 3 stappen geïnstalleerd... 2 Stap 1: Downloaden

Nadere informatie

MP3 Manager Software for Sony Network Walkman

MP3 Manager Software for Sony Network Walkman MP3 Manager Software for Sony Network Walkman Gebruiksaanwijzing NW- E55/75 2004 Sony Corporation "WALKMAN" is een gedeponeerd handelsmerk van Sony Corporation om producten aan te duiden waarvoor een stereohoofdtelefoon

Nadere informatie

Advies- en BegeleidingsCentrum voor het onderwijs in Amsterdam. Beeld en geluid. Onderdelen uit de workshop Werken met multimedia

Advies- en BegeleidingsCentrum voor het onderwijs in Amsterdam. Beeld en geluid. Onderdelen uit de workshop Werken met multimedia Advies- en BegeleidingsCentrum voor het onderwijs in Amsterdam Beeld en geluid Onderdelen uit de workshop Werken met multimedia ABC Amsterdam OCA onderwijscomputercentrum maart 2002 Deze cursus is eigendom

Nadere informatie

Fable bedienen met een keyboard

Fable bedienen met een keyboard Fable bedienen met een keyboard Leerdoelen Aan de hand van een paar basisfuncties leer je hoe je de Fablerobot bestuurt met behulp van programmeren. Je leert hoe u de robotarm bedient met behulp van de

Nadere informatie

LCD MONITOR SHARP INFORMATION DISPLAY GEBRUIKSAANWIJZING

LCD MONITOR SHARP INFORMATION DISPLAY GEBRUIKSAANWIJZING LCD MONITOR SHARP INFORMATION DISPLAY DOWNLOADER Versie 1.1 GEBRUIKSAANWIJZING Inleiding Deze software Kan controleren of er nieuwe versies zijn van de gebruikte software. Indien er een nieuwe versie is,

Nadere informatie

b. verbind je laptop ook met het smartboard via de usb kabel. Deze kabel sluit je aan op het usb kabel aan de rechterkant van het bord.

b. verbind je laptop ook met het smartboard via de usb kabel. Deze kabel sluit je aan op het usb kabel aan de rechterkant van het bord. Workshop 1 Smartboard training Het SMART Board starten 1 Zorg ervoor dat het Smartboard en de projector zijn aangesloten op de computer: a. verbind je laptop met de beamerkabel of VGA kabel met het smartboard.

Nadere informatie

Doe het zelf installatiehandleiding

Doe het zelf installatiehandleiding Doe het zelf installatiehandleiding Inleiding Deze handleiding helpt u bij het installeren van KSYOS TeleDermatologie. De installatie duurt maximaal 30 minuten, als u alle onderdelen van het systeem gereed

Nadere informatie

Gebruikershandleiding Activity Tracker. MyFit

Gebruikershandleiding Activity Tracker. MyFit Gebruikershandleiding Activity Tracker MyFit V1.2 juni 2017 Starten Inhoud van de doos: - J-Style MyFit activity tracker - USB kabel - Polsband - Riemclip - Gebruiksaanwijzing Om de batterij te sparen,

Nadere informatie

Palmtop - Aqua-Max Servicehandleiding

Palmtop - Aqua-Max Servicehandleiding Palmtop - Aqua-Max Servicehandleiding Inleiding Deze handleiding geeft een beschrijving van de Aqua-Max Palmtop en de Terminal software die nodig is om software op de Aqua-Max en de Palmtop te installeren.

Nadere informatie

Lego Mindstorms NXT practicum Middag 1

Lego Mindstorms NXT practicum Middag 1 Lego Mindstorms NXT practicum Middag 1 SmartProducts 24 april 2015 Mindstorms NXT practicum Lego Mindstorms NXT practicum Doel Vertrouwd raken met de mogelijkheden van Lego Mindstorms NXT Onderdeel van

Nadere informatie

Installatie en Gebruik Barcode Scanner

Installatie en Gebruik Barcode Scanner Installatie en Gebruik Barcode Scanner Efficiënt Inkopen Een kleine en handzame scanner heeft het bestellen aanzienlijk makkelijker gemaakt. Samen met software zal deze scanner trouwe klanten ter beschikking

Nadere informatie