Bijdrage Windpark Fryslân aan de hoorzitting Windenergie van Provinciale Staten van Friesland op 17 en 18 november.

Transcriptie

1 Bijdrage Windpark Fryslân aan de hoorzitting Windenergie van Provinciale Staten van Friesland op 17 en 18 november. Het windpark: - Grootschalig windpark in IJsselmeer minder belasting Friese landschap - Substantiële bijdrage aan Friese doelstelling / bandbreedte MW - Doelstellingen na 2020 relevant bij bepaling juiste omvang bij aanleg De locatie: - Minst bevaren deel IJsselmeer / deels oefengebied Defensie - Ver weg van de bewoonde wereld minste hinder Het ontwerp - Clustervorm beperkt beslag op horizon Het proces: - 3 jaar overleg met alle betrokken overheden, organisaties, omwonenden - Na overleg omwonenden Sûdwest Fryslân: windpark verder uit de kust Stadium: - Milieueffectrapportage vrijwel gereed vergunningaanvragen maart Start bouw 2018 / windpark operationeel 2020 Ecologie: - Vogel en vleermuis onderzoek sinds Vogeleiland als onderdeel van het project - Door clustervorm en locatie minder aanvaringen vogels en vleermuizen (dan windpark parallel aan Afsluitdijk) - Integratie vismigratierivier mogelijk als kick start van de vismigratierivier Lusten: - Bijdrage aan Friese economie: 3-5 miljoen p.j.; miljoen totaal - Financiële burgerparticipatie, omgevingsfonds ( p.j.), werkgelegenheid (150 banen direct en indirect tijdens bouw, 30 banen voor technici en andere vakmensen tijdens onderhoudsfase), inschakeling lokale ondernemingen, lokale belastingen, te creëren natuurwaarde, samenwerking met Hogeschool Leeuwarden en middelbare scholen Lasten: - Geen planschade woningen te verwachten - Negatieve invloed op toerisme nergens in Europa bewezen; wel nieuwe kansen: molencruises, uitkijktoren, windmuseum, aanlegplaatsen binnen windpark, etc. Participatie: - Aanbod provincie: 49% aandeel Hierdoor volledige zeggenschap over sanering en participatie bij provincie en extra verdiencapaciteit voor gemeenschap. Sanering: - Met participatie koopt provincie tijd voor saneringsproces - Uitruil: aandelen Windpark Fryslân voor eigenaren te saneren molens - Voldoende capaciteit binnen Windpark Fryslân voor te saneren turbines Belangrijk!: Alléén overheid heeft doorzettingsmacht voor sanering

2 ie Achte statenleden, foarsitter en oanwêzigen Myn namme is Tjitte van Akker, en ik sprek ek foar us pake- en beppezissers. Wy krije de mounen net yn us eftertiïn en ek net yn it sicht Alles is feitelyk al sein mar ja soms moatte jo oanhalde as storein om saken helder te krijen. De ekonoomyske groei yn us regio rint wat op e em. It tal ynwenners sil weromrinne. Ek sunder boaiemdaling sille wy ta krimpgebiet bestimpele wurde. It salt en gas rekket op.dan kin Den Haech hjir toch ek likegoed een wingewest foar griene enerzjy fan meitsje? Ik bin direkt nei de oarloch geboren en opgroeid op it wetter. It wetterlan mei hjir en der een wynmotor fan Bakker ut Drylts. It foldie oan de minslike maet lyk as de tsjerketoer dy t een natuerlik beaken foarme. Troch tanimmende welvaert is de natoer foar een protte minsken tagoiikeliker wurden werby ek de wettersport een wichtige rol spile hat. Mei troch de rekreaasj e untdutsen ek de butenlanners it unike karakter fan it fryske lanskip. Har romme wetters en gemoedelike stêden en doarpen, De rêst en it evenwicht dat de minsken yn us flakke lân no noch fine sil nei myn betinken fersteurd wurde troch de komst fan noch mear en mei nammen hegere wynmounen. Jo sille nergens untkomme oan har oanwêzigens. Wy geane de leste jierren geregeld mei us boat ek oer de grins nei it marrengebiet rounom Berlin yn Dtts1an. Een gebiet mei talleaze manen, gj in frachtfaert en mei gleshelder wetter. It is net ticht bewenne, de fiskarent fleant boppe jo boat. It ferbliuw is der goedkeaper. De dutsers hawwe dat ek untdekt en it tal hierboaten nimt der dan ek ta de ofroune jierren. Dochs it is een utstrekt gebiet dat de gruttere drokte royaal oankin. En der binne gjin wynmounen sa t wy hjir tsjin fjochtsje moatte. Ik haw der noed oer wannear dy grutte wjukken straks us kleare kimen skeine. Ik haw noed oer de konkurrensje dy t de wettersportsector hjir straks fan underfynt. Ik haw dan ek noed oer de wurkgelegenheid dy t troch de oantaasting fan us lanskip bedrige wurd. Us regear hat al ferskate initiatieven nommen om de rekreaasje hjir te stypjen, under oaren troch de oanliz fan aquadukten en hjirmei binne grutte ynfestearings gemoeid, Hjir is ek ynspyle op het feit dat foar takomstige ûntwikkelingen de rekreaasje een grutte rol takend wurd. Wy moatte foarkomme dat straks it bern tagelyk mei it badwetter weismiten wurd. De doelstellings sa as de lanlike oerheid feststeld hat foar fernijbere enerzjy soe op een bettere manier ynfuld wurde moatte. Een manier dy past by us lanskip, us libbenswize en gjin ofbreuk docht oan us takomstige mooglikheden. En foaral ek een manier dy t us mienskippen net fierder ferskuort troch bygelyks it utdielen fan fopspenen. Yn ekonomyske zin drage de wynfabriken net by yn de produksje fan enerzjy. Se draaie dan ek mear op subsydzje dan mei help fan de wyn. Wy hawwe tsjintwurdig yn e stêden al lang net mear een gasfabryk sa as eartiids en ek een Provinciael Elektriciteits Bedriuw is skiednis. Regionale opwekking fan energy is ek wat een achterhelle idee yn de hjoeddeiske mondiale ferhâldings. Wannear wy al festhâlde oan een plaetselike untwikkeling moatte wy ynsette op undersyk nei alle mooglike varianten ta opwekking fan hemybere enerzjy. Wy hawwe de mooglikheden om dit op us eigen kennisinstituten foarm te jaen. As de mounen al beslist komme moatte set se dan yn de goedighied langs de Ofslûtdyk of bygelyks fierder op see. De autodyk kin oerdekt wurde mei sinnepanielen.

3 Autos hawwe sa dan gjin lest mear fan mist of winterske perikels en dat jout dan ek minder underhald oan de diken. De technyske untwikkelings fan wynmounen en sinnepanielen liede ta hieltiid efficientere en goedkeapere produkten. De enerzjyopwekking langs de Ofslûtdyk kin sa een mooi konsentreerd centrum foarmje. De Dyk sil opwerdearre ta icoon en it soe sa ûtgroeie kinne ta in wrâldferneamd untwikkelingssentrum foar griene enerzjy. Hald as Provinsje dan wol sizzenskip en lit bewenners participearje foar mear belutsenheid Op dizze wize kinne de rijen wer wat sluten wurde. Nei myn betinken fiert dit ta de goedkeapste oplossing en kin de rekreaasje behalden bliuwe. Grutste foardiel sil wêze dat wy een oantreklik gebiet bliuwe om te wurkjen en te wenjen. Belûk keunstners lykas Ids Willemsma yn de takomst mear by projekten mei san grutte ynfloed op de ynrjochting fan us lanskip. De polityk alinne sjit hjir tekoart. Betanke foar de oandacht.

4 SWF inbreng Hoorzitting Namens Raad en B&W van Súdwest-Fryslân H. Apotheker, 17 november 2014 Spreker nummer 23. Mevrouw de Voorzitter, leden van de staten. Ik sta hier ook namens de gemeenteraad van Súdwest-Fryslân sinds donderdagavond die unaniem zich heeft uitgesproken tegen het Wynpark Fryslan. Dit was vandaag de dag van het grote groepsgewijze verzet tegen windpark Fryslan in het IJsselmeer dat de afgelopen weken door GS steeds groter en groter en groter is gemaakt op zoek naar dat bestuurlijke compromis. Het was ook de dag van het blauwe hart dat vraagt om bescherming zoals het groene hart in de Randstad al meer dan 30 jaar rijksoverheidsbescherming kent via allerlei planologische maatregelen en structuurplannen. De Friese voormalige Zuiderzeesteden en de dorpen en de hele kuststrook van zo n inwoners, nog even los van Súdwest-Fryslân als geheel, vragen òòk met klem om die planologische bescherming. Daar hebben ze recht op. Het is hun trots als inwoners en ondernemers, die levendige kuststrook, met het robuuste water en die vele activiteiten. Eindeloos ver en eindeloos veel. Een economische schat en cultuurschat tegelijk. Dit voorstel raakt het blauwe profiel van Súdwest-Fryslân in zijn kern. 6 van de 11 steden in onze gemeente, 3 aan de kust en Makkum kon wat mij betreft de 4 e van die drie. En het raakt de kern van de ligging van Súdwest-Fryslân binnen Fryslân. De relatie met die robuuste voormalige Zuiderzee, de relatie met de jachtbouw en scheepsbouw, de relatie met de economie van varen, schepen, werken, vervoeren, transport en de rest van de wereld en Nederland opzoeken. Die kern gaan wij verliezen met dit voorstel. Dit was ook de dag van de samenwerking, van de samenwerking tussen vele groepen en allianties met als gezamenlijk doel het IJsselmeer als robuuste vorm van voormalige Zuiderzee te behouden en vizier te houden. Het IJsselmeer, zo blijkt ook wel uit die allianties, ook van buiten Fryslân, Recron, HISWA hebben zich geschaard achter onze denklijn, is van ons allemaal, ook van heel Nederland. En dit is ook de dag van het draagvlak, want dat hebben we kunnen merken vandaag om samen dat onredelijke te keren.

5 Mevrouw de Voorzitter, ik zei het onredelijke, want het kan toch niet zo zijn dat Súdwest-Fryslân met 350 windpark-megawatts, 40 kop Afsluitdijk en 60 reeds bestaand binnen onze gemeente, 450 van de 530 is 85 % van de provinciale opgave binnen haar gemeente krijgt. Zo gaat dat toch niet in onze provincie. Zo doen we dat toch nooit, want als we al met iets moeilijks bezig zijn en dat is dit, dat beseffen wij, dan doen we dat in verhouding en proportioneel. Voor Súdwest-Fryslân is dit dan ook de dag van het hoe dan wel. Want een degelijke, redelijke en bestuurlijke partner wil Súdwest-Fryslân als 2 e gemeente hier óók op dit moeilijke dossier zijn en blijven. De gemeenteraad, ik zei het al, heeft donderdagavond in overgrote meerderheid gekozen tegen het windpark maar ook zijn voorstand betuigd voor een lijnopstelling langs de Afsluitdijk en de kop-afsluitdijk op het land en dan levert in die visie Súdwest-Fryslân bestaand = 340 van de 530 opgave en dat is 2/3 van de Friese opgave en u weet het, als je 2/3 iets geregeld wilt krijgen dan is er bijna een grondwetsherziening voor nodig, en veel draagvlak, en veel energie en veel doorzettingskracht. Pak die kans van een mogelijke nieuwe energie voor een nieuwe benadering. Laat Súdwest-Fryslân niet zijn kernprofiel verliezen maar werk met Súdwest- Fryslân samen aan die tweede mogelijke nieuwe pijler op het water, een energiedijk met een ambitieprogramma, een lijnopstelling als verbinding tussen Holland en Noord Nederland met projecten die de kracht van deze provincie en van ons gebied op een moderne, iconische en architectonische verantwoorde manier een nieuwe uitdaging geven. Dan giet oud en nij tegearre. Dank u wel voor uw aandacht.

6 Inspraakreactie op de windplannen van de Provincie Friesland 24 november 2014 Mijn naam is Sigrid Arends en spreek vanavond in namens het initiatief Windcluster Kollumerland. Hierbij ik u graag laten weten hoe wij (een groep van 11 ondernemers) momenteel het nieuwe voorstel ervaren. Moegestreden en lamgeslagen dat zijn wij. Een goed plan dat al sinds 2006 onder de aandacht is bij de overheid. Een plan waar de basis bij de grondeigenaren en turbine-eigenaren ligt. Met draagvlak dat door het proces van Friesland foar de Wyn uiteindelijk in de prullenbak beland. Moegestreden zijn wij door een onduidelijk beleid. Altijd hebben we in overleg met gemeente en provincie gekeken naar de mogelijkheden om iets moois te realiseren. Vanuit pijplijntraject tot een rijkscoördinatie-regeling. Nu inmiddels 8 jaar verder en nog niets kunnen realiseren. Altijd is ons iets voorgehouden dat er kansen zijn en dan nu met dit coalitievoorstel beland het opnieuw in de prullenbak. Moegestreden doordat mensen die beloftes doen deze niet nakomen. Moegestreden doordat niemand meer verantwoording wil nemen waarvoor hij en zij staat. Lamgeslagen zijn wij doordat de mensen die tegen wind zijn ons bedreigen, ons uitmaken voor vervuilers en zeggen dat we niet juist handelen. We zijn subsidieslurpers en egoïsten wordt gezegd (geschreeuwd). Hoe zou u zich voelen als u zo op een platform wordt gezet? Geef iedereen een stem maar wel een eerlijke stem. Wees duidelijk en reëel en geef windenergie een kans waarbij je met elkaar moet kijken of de plannen die er nu liggen wel rendabel zijn. Een molen in het water kost altijd meer dan op land. Wees duidelijk in uw besluit en geef een ieder de kans om te ontplooien c.q. deel te nemen. Het kan en mag toch niet zo zijn dat een provincie waar het meeste waait zo met z n duurzame beleid omgaat. Er zijn gebieden waar wel draagvlak is voor windenergie, creëer daar dan iets moois waar de gemeenschap iets aan heeft. Van en door de gemeenschap. Wees consequent en laat het politieke spel dat gespeeld wordt nu eens achterwege en ga met elkaar aan het werk. Neem een eerlijk en duidelijk besluit. Ontneem niet iemand zijn ondernemerschap, want u bent deze mensen nodig in uw maatschappij. Harde euro s is de provincie Friesland nodig en werkgelegenheid. Met een onduidelijk en onrendabel besluit ontneemt u het ondernemerschap en loopt u als provincie inkomsten mis en zullen ondernemers het buiten de provincie grens gaan zoeken. Veel wijsheid en een duidelijk besluit toegewenst. Sigrid Arends Windcluster Kollumerland

7 Tekst inspraak hoorzitting Friese taakstelling windenergie 2014 dd. 17 nov Geachte statenleden (lees vertegenwoordigers van het Friese volk), Ik vrees dat u de komende avonden verder murf zal worden geslagen door een zee aan argumenten en emoties ten behoeve van de voorbereiding op uw Salomons-oordeel. Ik spreek namens de Werkgroep (Wind?)Energie Luxwoude, een klein dorp beneden wind s van Heerenveen. De impact van deze reservelocatie is grensoverschrijdend. Wij bestaan sinds het debacle van Windsteek U moet gaan beslissen over de invulling van een opgedragen klus. Wij hebben al grote moeite met de manier waarop deze inspanningsverplichting van de 530 mw tot stand is gekomen. Het is u en ons door Den Haag / Brussel door de strot gedauwd. Eufemistisch wordt het een samenwerking tussen provincie en Rijk genoemd.de argumenten voor die verplichting lijken nobel, maar staan bol van dubieuze commerciële belangen met een dun laagje groen. Gegeven die landelijk en mondiale situatie wekt het geen verbazing dat ook op provinciaal niveau de desinformatie welig tiert. Bij voorbeeld: - dat windenergie bijdraagt aan de terugdringing van de CO2 uitstoot. - dat windenergie volledig hernieuwbaar is. - dat het ons onafhankelijker maakt van buitenlandse fossiele brandstof. - dat de exploitatie winst zou kunnen opleveren. De implementatie van windenergie gaat relatief makkelijk, omdat het al een langer ontwikkelingstraject heeft. Maar waar de meesten aan voorbij gaan, is, dat de schaal van de op te richten windturbines elke vertrouwde en/of menselijke maat te boven gaat. De provincie (GS enps) steunen de drijfveer van FFDW; - het van onderop ontwikkelen van kansrijke windturbineprojecten op land met draagvlak! GS en PS wachten een jaar op de resultaten van FFDW en hun noeste arbeid. Weinigen realiseren zich hoeveel werk er in dit proces is gestoken door grote groepen burgers en professionals. Het levert een genuanceerd rapport/advies op. Een ieder kan daar het zijne van vinden. Dan komt de ambtelijke notitie die in weer andere Jip en Janneke taal de mogelijkheden op een rijtje zetten.

8 Tekst inspraak hoorzitting Friese taakstelling windenergie 2014 dd. 17 nov Samen vormen ze de basis voor het voorstel van GS dat de komende dagen u en mijn aandacht opslokt. - Alleen is de relatie tussen de voorstellen van FFDW/CvA en GS ver te zoeken. - Er is wel een duidelijke relatie met het coalitieakkoord en daarmee ook met Windstreek Maar was dat laatste niet weggehoond door voor en tegenstanders? Zou dat alleen door de slechte communicatie zijn geweest? - Dreigt er nu alsnog hetzelfde te gebeuren als in 2012? Is het werk van FFDW dan helemaal voor niets geweest? Opdrachten, plannen, adviezen, rapporten, notities en voorstellen staan bol van begrippen als draagvlak en acceptatie in de samenleving. Dit bleek niet alleen voor de politiek belangrijk (?), maar zelfs voor initiatiefnemers. Fijn. Klinkt wervend en democratisch richting PS-verkiezingen. Maar niemand kan mij zeggen wat draagvlak of acceptatie is en waar het aan moet voldoen alvorens het als aanwezig kan worden beschouwd. Dit blijkt glad ijs. Als dan door TNO-NIPO en zeker door actiegroepen wordt aangetoond dat dat draagvlak en die acceptatie er gewoon NIET is, heeft dat geen enkele invloed op de gemaakte keuzes. - Worden omwonenden van windmolenplanlocaties zo serieus genomen? - Is het zo moeilijk om te erkennen dat het niet lukt dat draagvlak te creeeren? Ik hoop dat er nog iemand komt stemmen volgend voorjaar; voor mijzelf durf ik dat niet te beloven. MIjn teleurstelling is groot. In tegenstelling tot wat beweerd wordt in de ambtelijke notitie, is de Heerenveense politiek ook niet gelukkig met dit voorstel. Dus bij de reservelocaties is duidelijk GEEN bestuurlijk draagvlak aanwezig. Nee, wij staan niet te wachten op een RIP of een PIP in de buurt. Een getal als 55% aandeel windenergie in de duurzame energiemix in 2020 is een koekje van eigen deeg. Het staat leuk, maar betekent niets meer dan dat, als de plannen maximaal doorgaan, windenergie de helft van 16 % van alle opgewekte energie in Friesland zal bijdragen. Het gaat dus om niet meer dan 8 % idealiter. Er zijn wel degelijk alternatieven voor megawindturbines, die veel minder ingrijpen in woon en leefomgeving. Veel van die mogelijkheden zijn al veel verder uitgewerkt en beter implementeerbaar dan men wil toegeven. Zie gerust op de website van RVO.

9 Tekst inspraak hoorzitting Friese taakstelling windenergie 2014 dd. 17 nov Opmerkingen bij de eisen waar plannen aan moeten voldoen vlgns de ambt. dienst: - een aandeel in de winst compenseert niet alles/altijd. - keuze voor de locaties bij Heerenveen kan nauwelijks zorgvuldig worden genoemd; eerder politiek. - acceptatie is er nauwelijks en uitvoerbaarheid nog minder. Bij Heerenveen is een uitgebreid traject van informatie verschaffen en overleg met de plaatselijke bevolking geweest. Daarbij waren er nog veel verschillende opties open. Dit heeft echter niet tot enig draagvlak van betekenis geleid en wel tot een hoop onrust, verwarring en weerstand. De initiatiefnemers zagen zelf in dat dit een vruchteloze weg is. Helaas bestaat het initiatief nog steeds en hebben ze zich niet aan hun woord gehouden te weten zonder draagvlak geen windmolens. Variatie op citaten uit het voorstel van GS: - Op basis van de verkregen inzichten en alles overwegende kiezen wij er daarom voor om alle adviezen en inzichten van de laatste 2-3 jaar in de wind te slaan. - Op basis van de ambtelijke Adviesnotitie Wind naar ruimte concluderen wij dat de windlocatie Kop Afsluitdijk en de twee reservelocaties bij Heerenveen ruimtelijk goed inpasbaar zijn. Waaruit die ambtelijke notie blijkt dat voor Heerenveen opgaat? - Voor Fryslân biedt koppeling aan de kust, aan de entree van Fryslân bij de Afsluitdijk en aan grootschalige bedrijvigheid een goed houvast. Hierdoor zijn initiatieven bij Kop Afsluitdijk, noordzijde Harlingen, en noordzijde Heerenveen vanuit ruimtelijke kwaliteit het meest kansrijk, ook omdat hier al veel windturbines staan (m.u.v. Heerenveen). Bij Heerenveen staat maar één windmolen 60 meter ashoogte! Eindelijk het einde Ook over de rest van de plannen vind ik van alles en deels hetzelfde als over Heerenveen. Maar dat een B-locaties als Heerenveen als politiek wisselgeld voor het gemak een A-status krijgt is niet te verkroppen en zeker niet acceptabel. Ik wens u allen Salomo s wijsheid bij het nemen van uw besluit; u zult het hard nodig hebben.

10 Achte leden fan de steaten, Myn namme is Joazef Attema, ik bin boer en wynmûne-eigener op de Himert yn Burchwert en ik bin ien fan de initiatiefnimmers fan Opskalingskluster Sieswerd. De lestewiken ha ik my fernuvere oer de foarstellen fan GS dy t dien binne, benammen de koers fan de FNP, dy t yn myn eagen it probleem net oplost. Foar sa fier ik wyt, stiet de FNP foar Fryske Nasjonale Partij, mar út de stânpunten dy t se ynnommen ha,liket de namme Flevolânske Nasjonale Partij better te passen. Mei it foarstel sa as it der no leit, floeit it jild nammentlik fuort nei de projektûntwikkeler Ventolines út Emmeloord. Fryslân krijt hjirmei allinnich de neidielen, mar net de foardielen. As it foarstel fan de steaten trochgiet, stean de molens aanst foar de kust fan Fryslân. Derneist is fan opromjen fan wynmûnens op it lân hast gjin sprake. Myn mole komt bygelyks net yn it Iselmar en de molens fan in soad oaren ek net. Sa hat Fryslân mei sawol molens op it lân as yn it wetter dûbele lêsten. Der lei in foarstel fan FFWD dat yn de buert kaam fan it doel en yn myn eagen hie der mei wat oanpassings de hiele opgafe op it lan kinnen. Hoewol wy as Opskalingskluster Sieswerd op folle wjerstân stuitsje,binne der lykwols ek in soad minsken dy t mei ús meidwaan wolle en ek in oandiel yn ús park ha wolle. Op dizze manier komt der foar elts in kans om mei te dwaan en om der ek better fan te wurden. Neffens my kinne je de ekonomy net better stimulearje as op dizze wiize. De provinsje lit hjir in boppeslach lizze: it kosset jim neat, de âlde molens wurde opromme, de omjouwing hat net mear lesten, der stean ommers al molens, en de ekonomy fan Fryslân krijt in ympuls! Ik wol derom de útgangspunten fan Opskalingscluster Sieswerd beneamme, Doch it yn de streek, foar de streek en mei de streek! Dan wurd de FNP wer Fryske Nasjonale Partij. Dankewol foar de oandacht.

11 Geachte Statenleden, Wat een woede om ons heen. Ziet u nog door de woede heen dat er liefde voor het landschap en een mooie woonomgeving achter schuil gaan? En de sterke wens van mensen om zelf mee te bepalen hoe hun omgeving er uit ziet? Zulke betrokkenheid is veel beter dan onverschilligheid. Deze betrokkenheid wordt helaas te makkelijk als NIMBY gedrag weggezet en er wordt in het windmolendossier achteloos mee omgegaan. Het is niet gemakkelijk om in deze chaos een goede bijdrage aan het debat te leveren, Ik zal nog eenmaal het standpunt van de natuurorganisaties verwoorden en heb drie belangrijke vragen voor u. De natuurorganisaties zijn voor een groter aandeel duurzame energie. De nadelen van fossiele brandstoffen zijn groot: aardbevingen en bodemdaling door gaswinning, de onopgeloste vraag waar kernafval heen moet, de uitstoot van kolencentrales. Fossiele brandstoffen zijn een grote factor in internationale conflicten, ze raken een keer op en het klimaat verandert er door. Alle reden om serieus werk te maken van duurzame energie. Maar dat hoeft niet ten koste te gaan van ons landschap in de mate die nu dreigt en het hoeft de mensen niet op deze manier door de strot geduwd te worden. Als het stof van de discussie is gaan liggen moeten we opnieuw bespreken hoe verduurzaming van onze energie behoefte dan wel goede een plek kan krijgen in Friesland. Laat ik nog eens herhalen wat de meest logische plaats voor windenergie is in het landschap: niet in de Waddenzee, niet in het IJsselmeer en niet op de Afsluitdijk. Als u grote windmolens een plaats wilt geven in het landschap, dan zijn enkele clusters bij grote snelwegen en op bedrijfsterreinen de minst schadelijke plekken. Daar is het landschap al sterk veranderd, daar is al lawaai en licht, daar is de natuur al verstoord. Gedeputeerde Staten heeft echter aan u voorgesteld om de windmolens in het IJsselmeer en op de kop van de afsluitdijk te zetten en, de facto, de bestaande windmolens te laten staan. Voor u overweegt om dit standpunt over te nemen wil ik u vragen om nog een keer op de dijk van het IJsselmeer te gaan staan en de weidsheid en openheid op u in te laten werken. Te kijken naar de grote groepen vogels die er voedsel zoeken en terug te denken aan de mooie zomer waarin honderdduizenden mensen kwamen genieten van onze pure lisselmeerkust. Ik weet dat uw fracties heel verschillend in dit debat staan. In plaats van te proberen u een standpunt voor te schrijven heb ik drie vragen die in alle gevallen relevant zijn. Het IJsselmeer is goed beschermd door natuurwetgeving van onze provincie, het Rijk en Europa. Weet u zeker dat een windpark in het IJsselmeer juridisch houdbaar is? En wat gebeurt er als dat niet zo is? In Fryslân foar de Wyn zat een stevig pakket maatregelen om te zorgen dat tegelijk met de plaatsing van windmolens flink geïnvesteerd zou worden in landschap en leefbaarheid. Welke randvoorwaarden kunt u stellen om te zorgen dat bij uw besluit evenveel investeringen in leefbaarheid en landschap plaatsvinden? We praten nu over windmolens die uiterlijk in 2020 worden geplaatst. Er komt binnenkort alweer een nieuwe ronde voor Hoe zorgt u ervoor dat Fryslân straks niet drie keer de klos is, met windmolenparken in het Ijsselmeer, op de afsluitdijk en op land? Ik hoop dat u een goed antwoord kunt vinden op deze vragen. Ze zijn mede bepalend voor de vraag hoe u weer stuur wilt krijgen over het debat. Daarom wil ik u vragen om de antwoorden met ons te delen. Ik wens u veel wijsheid toe bij uw besluit. Chris Bakker It Fryske Gea, mede namens Natuurmonumenten, de Waddenvereniging, Landschapsbeheer Friesland, De Friese Milieufederatie, Staatsbosbeheer en Stichting het Blauwe Hart.

12 Geachte Statenleden, Plaatselijk Belang Hindeloopen, de vereniging die ik als bestuurslid vertegenwoordig, is blij door u in de gelegenheid te worden gesteld een bijdrage te leveren aan de discussie. 93% van alle Hindelooper gezinnen heeft zich in een enquête tegenstander verklaard van de plannen een windmolenpark aan te leggen voor onze kust in het IJsselmeer. Namens al die gezinnen sta ik hier. Waarom zijn wij tegen een plan om een groot windmolen park in het noordelijk deel van het IJsselmeer te bouwen? Wij zijn overigens niet tegen windmolens als zodanig, alhoewel ik hoop en denk dat andere, minder belastende duurzame energiebronnen de rol van windmolens binnen redelijke tijd zullen overnemen. Tussen nu en dan zal er iets moeten gebeuren. Ik kom daar nog op terug. Ik wil me in mijn betoog tegen het park in het IJsselmeer beperken tot de twee belangrijkste punten: - Horizonvervuiling; Hindeloopen, en ik weet dat het ook geldt voor de andere woonkernen aan het IJsselmeer, maar ik beperk me hier even tot Hindeloopen; Hindeloopen heeft een prachtige haven, van waaruit rechtstreeks wordt uitgekeken over het IJsselmeer. Het stadje ligt aan de dijk met direct uitzicht over het IJsselmeer. De oude haven is niet alleen belangrijk voor de booteigenaren, maar heeft ook een belangrijke sociale functie voor alle Hindeloopers. Bijna elke Hindelooper loopt of fiets dagelijks langs de haven en kijkt over het IJsselmeer. De haven en IJsselmeer dijk zijn in feite tribunes voor de Hindelooper bevolking en overigens ook voor de toeristen die in grote aantallen naar Hindeloopen komen. Daar kom ik zo nog op terug. Een groot windmolenpark met enorme hoge windmolens zal nergens zo zichtbaar zijn als op een grote vlakte als het IJsselmeer. Zichtbaarder krijg je het niet. Ook in de nacht. De prachtige duisternis van een fors deel van het IJsselmeer zal definitief tot het verleden behoren. Zorg voor het milieu is meer dan het terugbrengen van afhankelijkheid van fossiele brandstoffen. Het is ook zorgvuldig omgaan met onze leefomgeving. Het aanleggen van het park zal een enorme impact hebben op een stadje als Hindeloopen. - Veiligheid; langs de Friese kust ligt een belangrijke toegangspoort voor de scheepvaart naar de Waddenzee. Door het plaatsen van het windmolenpark ontstaat er een erg smalle vaarstrook tussen het park en het natuurgebied( en de kust). Die wordt druk en zal veel onveiliger worden. Er is aanzienlijk minder ruimte om te slagen te maken (nodig voor zeilboten). Waarom heb je daar ruimte nodig? Voor de zeilers onder ons en kenners van het IJsselmeer is het duidelijk. Het ligt bijna altijd aan lager wal, is erg ondiep, heeft een korte heftige golfslag en is daardoor een niet ongevaarlijk vaarwater. Reddingsoperaties met reddingsboten en helikopters worden bij zware weersomstandigheden erg moeilijk en riskant. De door mij genoemde horizonvervuiling en verminderde veiligheid zal op het toerisme zeker invloed hebben. Op een mooie zomerdag is het een waar genot al die boten op het IJsselmeer te zien varen; en de Hindelooper haven te zien binnenlopen. Dat zullen er minder worden. De toeristen hebben een namelijk keuze. Ze kunnen naar elders verhuizen. Hun geld elders gaan uitgeven. Voor

13 Hindeloopen en andere IJsselmeer kustplaatsen is het toerisme echter van levensbelang. Dat willen we beschermen, daar willen we voor vechten. Hoe zie ik de langere termijn? Een groot deel van het IJsselmeer is voor vele generaties onbruikbaar, onbevaarbaar. De windmolens worden op enorme betonnen constructies onder het wateroppervlakte gebouwd. Nadat de windmolens zijn afgebroken (over 20 jaar of 30 jaar; ik weet natuurlijk niet precies wanneer), we hebben dan inmiddels duurzame alternatieven, zullen deze enorme betonnen funderingen in dat erg ondiepe deel van het IJsselmeer blijvende obstakels zijn. Ook als in de vergunning komt te staan dat ze weggehaald moeten worden, zal naar mijn mening de praktijk weerbarstiger zijn. De kosten om deze funderingen weg te halen zullen te hoog zijn. Ongetwijfeld gaan andere belanghebbende betogen dat ik ongelijk heb, maar ik verzoek u als Statenleden op dit punt erg kritisch te zijn en niet in sprookjes te geloven. Als het politiek niet anders kan dan dat er extra windmolens moeten komen, (liever niet trouwens; er is denk ik nog tijd genoeg voor een heroverweging), dan moet er naar een alternatief gekeken worden voor de huidige plannen. Plaats dan een deel langs de afsluitdijk en een deel op het land. Er zijn andere gemeentes binnen Friesland die naar onze mening ook een deel van de last dienen te dragen. Zoek echter wel zoveel mogelijk draagvlak. Er zijn gebieden, er valt ook te denken aan industriegebieden, waar minder mensen wonen en waar het plaatsen van windmolens minder belastend zal zijn. Ook in het binnenland waait het (kijk maar naar Duitsland met grote parken in het binnenland). Ik rond af. Democratie is niet alleen beleid maken en uitvoeren tussen twee verkiezingen in, maar is ook het luisteren naar de burgers gedurende de hele periode. Ik snap dat beslissingen niet altijd door iedereen worden gedragen, maar het draagvlak moet wel groot genoeg zijn. Voor het windmolenpark midden in het IJsselmeer ontbreekt dit noodzakelijke draagvlak. Doe het dan ook niet. Dank u.

14 Heerenveen, 20 november 2014 INSPRAAKBIJDAGE VAN INITIATIEFGROEP HEERENVEEN BIJ PROVINCIALE STATEN Geachte statenleden, Vriendelijk dank voor de gelegenheid tot inspraak. Vooraf enige opmerkingen als voorzitter van het Duurzaamheidsplatform Heerenveen(DPH). Wij waren in 2012 tegen het mega windplan in Heerenveen vanwege de massaliteit en de top-down benadering. Wij waren het eens met Hou Fryslân Mooi: betere verdeling van lusten en lasten, ontwikkeling bottum-up alsook onderzoek van alternatieven. Vorig jaar waren we blij met het door de 2e Kamer geaccordeerde Groene SER Akkoord. Eindelijk perspectief om onze grote achterstand in Europa qua duurzame energie weg te werken. DPH pleit ook voor een Groen Energie Akkoord met de Mienskip in Fryslan. En tenslotte: windturbines zijn in onze ogen een tijdelijke oplossing. Ik spreek nu verder namens zie Initiatiefgroep Heerenveen. Deze bestaat uit A-Ware, LidI en Omrin die als grote energieverbruikers vanuit maatschappelijk verantwoord ondernemen streven naar het opwekken en gebruiken van duurzame energie. Uit kostenoogpunt is dit in feite momenteel niet interessant ondanks subsidies. Verder participeren o.a. als ontwikkelingsbedrijven De Wolf Windenergie in Heerenveen en Eneco die ook duurzame energie verkoopt. Als turbinelocaties is gekozen voor industrieterreinen langs de A7. De maatschappelijke discussie Doel was om vanuit een blanco situatie, dus zonder plan, mogelijkheden voor windturbines te verkennen. Onze start was moeilijk omdat bij de bevolking nog een anti-stemming heerste vanwege het eerdere megaplan. Daarnaast werden onze intenties onderuit gehaald door een groot en feitelijk onjuist artikel op de voorpagina van de LC. Er was nog geen plan en zeker niet met megawindmolens. Tijdens een 9-tal informatie bijeenkomsten bleek een grote behoefte aan informatie; het waarom, voor en nadelen en alternatieven. Mede naar aanleiding daarvan hebben wij een Nieuwsbrief samengesteld en naar ca adressen verspreid. Er was ook weerstand tegen windturbines. Tegenstanders voerden veel het woord. Vaak was daarbij sprake van oneigenlijke argumentatie zoals windmolens zijn geen oplossing maar draaien op subsidie. Zonder subsidie realiseren wij echter niet onze doelstelling van 14 % duurzame energie in 2020 en windenergie op land is op dit moment de goedkoopste oplossing. Ook vaak gehoord: windenergie draagt weinig bij aan de energievoorziening. Dat klopt ook maar het is wel ca. 25 % van de duurzame elektriciteitsvoorziening.

15 Het draagvlak en de enquêtes Een actie van de nog actieve Regiogroep WindparkHeerenveenNee zou ca. 85 % handtekeningen tegen windturbines hebben opgeleverd. Wij hebben daarbij o.m. de volgende kanttekeningen 1.De Regiogroep heeft ten nadele van ons initiatief aantoonbaar onjuiste informatie verspreid middels brochures, flyers en spandoeken. Maw er is geen sprake van een objectieve enquête. 2. Hun vraagstelling was zeer beperkt: voor of tegen windmolens. Er werd niet ingegaan op de noodzaak van duurzame energie en nooit was sprake van concrete alternatieven. In de enquête van het onafhankelijke TNS NIPO spreekt naast een flink aantal tegenstemmers een meerderheid van voorstemmers en neutrale stemmers zich niet uit tegen windturbines. Het verschil tov de Regiogroep actie kan liggen in de bredere vraagstelling en de latere start van het TNS NIPO onderzoek. Daarbij konden de ondervraagden over meer informatie beschikken dankzij de informatie avonden en het verschijnen van de Nieuwsbrief. Daarin werd o.m. aangegeven dat mede nav de reacties uit de omgeving vwb de hoogte van de windturbines is gekozen voor de laagste variant dwz 80 m masthoogte en 130 m tiphoogte. Tevens dat de slagschaduw voor woonhuizen tot nul kan worden gereduceerd en dat ook geluidsoverlast in verregaande mate kan worden vermeden. Verdere aanpak van de Initiatiefgroep Uitgaande van de positieve uitkomsten van de TNS NIPO enquête en Aanbeveling van de Cie. Winsemius ziet de Initiatiefgroep goede perspectieven voor verdere planontwikkeling. Daarbij denken wij aan het oprichten van een Klankbordgroep van direct betrokkenen, een onafhankelijk onderzoek mbt planschade en mogelijke waardedaling van huizen, uitwerking van een compensatie- en participatieregeling - met speciale aandacht vooromwonenden binnen 1 km - en uiteindelijk een onafhankelijk draagvlakonderzoek van het definitieve plan. Uitgangspunt bij het laatste is minimaal 60 % voor- en neutrale stemmers. Ondertussen zijn wij ook bezig met alternatieven. A-ware, Lidi en Omrin doen onderzoek naar grootschalige toepassing van zonne-energie. LidI heeft al aardwarmte en zonnepanelen op het eigen dak. A-ware doet dit ook en onderzoekt de mogelijkheden van geothermie uitgaande van stoom op dieptes tot 4 km maar op dit gebied is nog veel onderzoek nodig en eventuele toepassing wordt niet voor 2025 verwacht. Indien zich tijdig goede alternatieven voordoen stoppen wij met windenergie!

16 De opstelling van het College van B&W Heerenveen Het College heeft ter besluitvorming van de Raad op 24 november a.s. voorgesteld om geen medewerking te verlenen aan windturbines in Heerenveen Oost en wel in West in het Omrin/Kanaal gebied. Daarbij werd gerefereerd aan het eerdere raadsbesluit in Onbegrijpelijk dat Heerenveen Oost wordt geschrapt nu daar meer dan 60 % van de bevolking zich niet heeft uitgesproken tegen windmolens. Wij ervaren dit als een grote belemmering van de in Oost gevestigde bedrijven A-ware en LidI in hun streven naar maatschappelijk verantwoord ondernemen. Bij de voorgenomen vestiging van A-ware was lokale windenergie in het vooruitzicht gesteld. Nu die mogelijkheid niet kon worden waargemaakt zou toch medewerking aan onze plannen mogen worden verwacht? Het voorstel van GS mbt de Friese taakstelling windenergie Het voorstel van GS met Heerenveen als reserve locatie leidt bij ons tot de volgende reacties. A. Het huidige voorstel gaat voorbij aan de door ons gesteunde betere verdeling van lusten en lasten van windturbines. Wij doen dan ook een dringend beroep op Provinciale Staten om de uitkomsten van FFDW en Aanbevelingen van de Cie. Winsemius bij de definitieve besluitvorming te betrekken. B. lngeval wordt vastgehouden aan het voorstel van GS verzoeken wij u om Heerenveen als reserve locatie in zijn geheel te handhaven. Dit in geval de gemeenteraad van Heerenveen op 24 november a.s. zou besluiten om Heerenveen Oost uit te sluiten als windlocatie. Namens Windinitiatief Heerenveen, Dirk van den Berg, woordvoerder.

17

18 Voorzitter, Statenleden, De afgelopen tijd heb ik nogal wat schoten hagel op jullie gericht. Dus neem ik aan dat jullie onze standpunten inmiddels wel kennen. Maar, naast die standpunten hebben we ook nog een suggestie voor een mogelijke oplossing. Verhoog het maximum van 350 MW in het IJsselmeer met slechts 2,5 MW. De taakstelling van 530,5 MW voor Friesland wordt hiermee dan helemaal gevuld, want er staat al 178 MW op land. Nieuwe, grotere molens op land zijn dus niet nodig. Die zijn van harte welkom in Windpark Friesland. Verbindt aan dit besluit echter één voorwaarde. Voordat er ooit met Friesland gesproken kan worden over verdere uitbreiding van een vermogen boven deze 530,5 MW, moet het Rijk de burgers van Friesland eerst overtuigend bewijzen dat met windenergie daadwerkelijk de wereldwijde uitstoot van CO2 wordt verminderd. Bewijs, dus géén geloof of hoop!!! Lukt dat bewijs, en dat betwijfelen wij ernstig, dan zou er nà de provinciale verkiezingen van 18 maart, met een nieuwe coalitie en PS, eerst een informerend referendum georganiseerd moeten worden. Na een zorgvuldige voorbereiding en voorlichting kan dan door de burgers van Friesland worden gestemd over eventuele uitbreiding van windvermogen op land. Hoeveel, waar, hoe groot etc. Géén RCR! Lukt dat bewijs niet*, en daar is grote kans op, dan moet het windpark in het IJsselmeer zo snel mogelijk worden afgeblazen en alle commerciële molens op land in een uitsterf-constructie worden geplaatst. Dank u wel. * Conclusie van 800 wetenschappers in het nieuwe rapport van het klimaatpanel (IPCC) van de VN op 2 november 2014: De snel toenemende uitstoot van broeikasgassen doet alle politieke inspanningen teniet en verhoogt het risico op ernstige, diepgaande en onomkeerbare gevolgen" Simon Berndsen Riet Bakker Actiecomité Genôch=Genôch

19 Inspraakreactie Lauwerswind d.d. 24 november 2014 Provinciale Statencommissie Lân, Loft en Wetter Onderwerp: Fryslân 530,5 MW Windenergie Organisatie: Windrijk Spreker: de heer W. Bijlsma Geachte voorzitter, geachte Statenleden, geachte aanwezigen, Mijn naam is Willem Bijlsma en ik wil namens Windrijk inspreken. Windrijk is een collectief van initiatiefnemers om een 8-tal windclusters te realiseren in met name de regio Noord-Oost Friesland aangrenzend aan bestaande infrastructuur. Dit collectief bestaat uit grondeigenaren, bestaande windmoleneigenaren en direct omwonenden. Voorzitter, in de voorgaande inspraakavonden zijn al zeer veel insprekers voor mij geweest. Ik wil voor het complete beeld nog kort de reden aangeven waarom windenergie zo belangrijk is. Er zijn drie belangrijke redenen waarom we moeten verduurzamen: Ten eerste hebben we een klimaatprobleem. Door het massaal verstoken van fossiele brandstoffen, vervuiling en uitstoot van CO 2 warmt de aarde de laatste 100 jaar sneller op dan ooit in zo n kort tijdsbestek heeft plaatsgevonden. Ten tweede de eindigheid van fossiele brandstoffen. Om de onafhankelijkheid van fossiel in een transitieperiode de komende jaar te realiseren is in een breed gedragen Energieakkoord 2020 afgesproken om serieuze stappen te zetten naar duurzame energiebronnen. Ten derde zorgt duurzame energie ervoor dat elektriciteit betaalbaar blijft en de concurrentie met landen als Duitsland mogelijk blijft met een fors aandeel windstroom, waardoor de elektriciteitsprijs hier bijna 1 cent/kwh lager ligt. Als de maatschappelijke kosten van kolenstroom worden meegerekend komt er bij de marktprijs van 5ct/kWh circa 4 cent extra bij zodat een totaalprijs van 9 ct/kwh geldt. Voorzitter, vanaf volgend jaar moeten windmolens draaien tegen 7,4ct/kWh inclusief SDE subsidie, wat fors lager is dan de prijs van kolenstroom! Op korte termijn is er geen duurzaam alternatief. Energie uit zon kost veel meer subsidie voor wind op land met een totale benodigde opbrengstprijs van circa ct per kwh. Windenergie op het vasteland is verreweg het goedkoopst. 400 MW in het IJsselmeer kost de gemeenschap zoals u inmiddels wel zult weten één miljard euro meer aan subsidie dan wind op vasteland. Maatschappelijk geld, dat de (ook Friese) burgers moet opbrengen en betalen middels hun elektriciteitsrekening. Voorzitter, als we met z n allen toch vinden dat windenergie te veel kost laten we dit dan vooral niet in het IJsselmeer zetten, maar op land. PS kan deze kans benutten! Op basis van het tót 2011 vigerende beleid (met name op basis van Windstreek 2000) werd één windcluster per gemeente toegestaan. Richtlijn was om aan te sluiten bij industrieterreinen, langs infrastructurele werken zoals snelwegen, hoogspanningsleidingen en spoorlijnen. Alle initiatieven van Windrijk voldoen hieraan. Echter door het Coalitieakkoord werden deze kansrijke initiatieven uitgesloten.

20 De Windrijk locaties zijn naar voren gekomen uit een uitgebreide gebiedsanalyse voor de gehele regio Noordoost Fryslân. Naast deze gebiedsanalyse is een uitgebreide uitwerking van participatie en compensatie gedaan. Er is doorlopend ingezet op draagvlak gezocht door te communiceren met de 9 betrokken gemeenten, Gedeputeerde Staten, Provinciale Staten en het Rijk. Tevens zijn inloopavonden georganiseerd voorjaar 2014 om omwonenden maximaal te informeren over de planontwikkeling, gelijk op met het aangevangen proces van FFWD februari Windrijk heeft ervoor gekozen om volledig volgens de criteria van FFDW haar 8-9 projectlocaties in te dienen en alle aanvullende gevraagde onderzoeken daarvoor klaar te maken. Met name de saneringsvoorwaarde van 1 MW opruimen om 4 MW terug te mogen bouwen was een grote uitdaging voor Windrijk. Daarbij is de doorlooptijd van het proces van ruim 2 maanden om draagvlak bij de omwonenden op te bouwen een veel te korte tijd. Wij pleiten voor spreiding van de windclusters. Dit om de lasten, maar ook de lusten te verdelen over de gehele provincie. FFDW heeft de locaties van Windrijk begin mei 2014 op de reservelijst gezet enkel en alleen wegens het op dat moment ontbreken van voldoende saneringscapaciteit. Met instemming van FFDW heeft Windrijk de voorwaarde van voldoende saneringscapaciteit alsnog ingevuld om daarmee op gelijke wijze als de kandidaatprojecten door de commissie Winsemius te worden beoordeeld. Helaas is dit niet gerealiseerd en is geen TNS-NIPO enquete gedaan voor de Windrijk locaties. Wij pleiten ervoor dat Fryslan windlocaties, waaronder de Windrijkclusters, die op de reservelijst van FFDW staan en volledig kwalificeren als zeer geschikt volgens FFDW alsnog bij het Rijk worden aangemeld. Benoem deze kansrijke locaties richting het Rijk (zoals gevraagd voor 31 december 2014). Uiteraard verwachten we dat Windrijk locaties hier ook bij horen. Ik dank u voor uw aandacht.