netwerk acute zorg brabant Outbreak verslag intersectorale ketenoefening 2016

Transcriptie

1 netwerk acute zorg brabant Outbreak verslag intersectorale ketenoefening 2016

2 Inhoudsopgave Samen de crisis te lijf Het scenario Tijdlijn oefening Outbreak Conclusies De crisis is bestreden hoe verder? Cijfers oefening COLOFON Redactie Mariska van Gorp en Charlotte Reddingius Eindredactie Eelko Netten, Charlotte Reddingius en Christine Schepel Fotografie Charlotte Grips Fotografie, ETZ Fotografie & Film, Het Netwerkcentrum Vormgeving Anja Verlaat Drukwerk DekoVerdivas Bezoekadres Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis locatie ETZ Elisabeth, Hilvarenbeekseweg 60, 5022 GC Tilburg Postadres Postbus 90151, 5000 LC Tilburg Secretariaat T E secretariaat@nazb.nl Samenwerken met de ketenpartners is cruciaal Een crisis die de gehele regio treft, zoals de uitbraak van een en ben ervan overtuigd dat deze oefening een stevige impuls hevige infectieziekte, komt gelukkig zelden voor. Het omgaan heeft gegeven aan een verdere versterking van onze keten. met een grote crisis is een enorme uitdaging en stelt de ketensamenwerking binnen de acute zorgsector flink op de proef. stimuleringsgelden, waren diverse organisaties betrokken. Bij de oefening, gefinancierd uit de regionale OTO- Hoewel de verschijningsvorm van een crisis altijd weer anders is, In opdracht van Netwerk Acute Zorg Brabant (NAZB) heeft Het helpt het om via planvorming en opleiden, trainen, oefenen (OTO) Netwerkcentrum samen met NAZB, de GHOR-bureaus en de een sterke basis te leggen. Brabantse acute zorginstellingen de oefening vormgegeven en Dat hebben we de afgelopen jaren in Brabant gedaan. In het uitgevoerd. Daarnaast waren medewerkers van het ministerie van Regionaal Overleg Acute Zorg (ROAZ) zijn in 2011 speerpunten VWS, het RIVM, de drie Brabantse veiligheidsregio s en waarnemers uit het hele land betrokken. Uiteindelijk is het succes van afgesproken om met de acute ketenpartners te komen tot een goed voorbereide keten in tijden van rampen en crises. Eén de oefening natuurlijk bepaald door alle deelnemers van daarvan was een intersectorale ketenoefening. Brabantse zorginstellingen. Met Outbreak bekeken wij voor het eerst het functioneren van Het themaboekje dat voor u ligt, geeft inzicht in de oefening zelf, onze ketensamenwerking tijdens bijzondere omstandigheden. de resultaten en de vervolgstappen voor de toekomst. Maar het Een methode om niet alleen te kijken hoe individuele organisaties de crisisbeheersing geregeld hebben, maar juist om de hebben geleverd. Dank jullie wel! geeft u vooral een beeld van alle partijen die hieraan hun bijdrage interactie en samenwerking in de zorgketen te bezien. Ik ben bijzonder verheugd dat de acute zorgketenpartners in Bart Berden, Brabant enthousiast hebben deelgenomen aan de oefening Voorzitter Regionaal Overleg Acute Zorg Brabant Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt, op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van NAZB.

3 04 05 Samen de crisis te lijf Hoe kunnen we ons goed voorbereiden op een 27 Jan. Heeft u een afspraak op een van onze poliklinieken? Als u koorts heeft, zeg dan uw afspraak af. #ZKH Hoe verloopt de samenwerking tussen zorgketenpartners binnen de ROAZ-regio Brabant? Op die vraag gaf de oefening Outbreak eind januari antwoord na een voorbereiding die ruim anderhalf jaar duurde. Op de twee oefendagen werkten deelnemers tot in de late uurtjes door. << De oefening speelde zich af van 22 tot en met 28 januari De eerste dagen waren voornamelijk gericht op kennismaken met het scenario. Op woensdag 27 januari was de piek van de crisis, waarna op donderdag 28 januari de afschaling plaatsvond (bekijk de tijdlijn op pagina 14 en 15). Door heel Brabant waren 32 crisisteams actief om de infectieziekte SARS te bestrijden. Papieren oefening De oefening vond plaats op strategisch en tactisch niveau. Het was een volledig papieren oefening voor crisisteams, er zijn geen LOTUS-slachtoffers ingezet. Via een draaiboek, berichtgeving en tegenspel vanuit een zogenaamde responscel is de oefening uitgevoerd. Een online oefenportaal met ruimte voor diverse media (journaals, reportages, Twitter, websites of liveblogs van deelnemende zorginstellingen) ondersteunde de oefening. De crisisteams van de Brabantse ziekenhuizen, GGD en, huisartsenzorg, ambulancediensten en GHOR-bureaus waren

4 06 Frank Jaspers afdelingshoofd Spoedeisende Hulp en hoofdcrisiscoördinator Amphia Outbreak was een complete oefening voor als een crisissituatie zich in het echt voordoet. Beelden en berichten over het incident kon je dagen van tevoren al volgen, zodat je je langzaam op de situatie kon voorbereiden. Het was heel realistisch in kaart gebracht. Je leert op deze manier omgaan met heel andere problemen dan bij bijvoorbeeld een traumaoefening. Ik zou zeker één keer per twee jaar zo n grootschalige oefening houden met diverse ketenpartners. Het was goed om te zien hoe enthousiast het team de oefening ontving. Het facilitair bedrijf maakte bijvoorbeeld dagen van tevoren al bestellijsten. >> Op het online oefenportaal was een schat aan informatie over de oefening te vinden. dagenlang bezig met de oefening. Op alle locaties was een lokale oefenleider en waren externe waarnemers aanwezig om de oefening in goede banen te leiden. Complexe vraagstukken Door Outbreak werd op verschillende niveaus een beeld verkregen over hoe de deelnemende organisaties zelf reageren op een crisis, maar nog belangrijker, hoe de acute zorgketen samen voorbereid is. Dat laatste was de belangrijkste doelstelling van de oefening. Wat gebeurt er wanneer meerdere zorginstellingen in de regio aangeven hun zorg niet meer te kunnen continueren of een patiëntenstop moeten afkondigen? Hoe gaan we als zorgsector om met de grote maatschappelijke onrust die er bij een uitbraak infectieziekte is? Wat doen we als in de regio doden te betreuren zijn, ook onder het eigen personeel? Voor welke morele vraagstukken komen we te staan? Hoe zorgen we voor onderlinge afstemming, zodat een gezamenlijke aanpak kan worden bepaald? Allemaal vraagstukken die bij de deelnemers aan de oefening in meer of mindere mate zijn gepasseerd. Frank Rosier projectleider van Het Netwerkcentrum en oefenleider centrale responscel 07 Tijdens de intersectorale ketenoefening was ik oefenleider in de centrale responscel in Waalre. Samen met een team van 35 personen zorgden wij voor tegenspel aan alle deelnemers van de oefening, die verdeeld over Brabant in de verschillende crisisteams zaten. Daarnaast vulden wij het oefenportaal met nieuwsberichten en tweets, die deelnemers op afstand konden volgen en waarop zij konden reageren. Deelnemers waren daarin erg enthousiast. Soms was het moeilijk om al die vragen snel te beantwoorden, maar uiteindelijk is het natuurlijk een utopie om te denken dat je in crisissituaties altijd iemand meteen aan de telefoon krijgt.

5 08 27 Jan. Denk je dat je contact hebt gehad met een SARS-patiënt? Bel dan ( u). Heb je klachten? Blijf dan thuis en bel je huisarts! Responscel Deelnemers kregen gevraagd en ongevraagd informatie vanuit de centrale responscel, die gedurende de oefening gevestigd was in Waalre. Daar werd tegenspel geboden door onder meer het RIVM, ministerie van VWS, politie, brandweer, gemeenten en de deelnemende GGD en, ambulancediensten, huisartsenzorg en GHOR. In alle deelnemende ziekenhuizen was ook een interne responscel, die tegenspel bood aan de deelnemers van het crisisteam in het ziekenhuis. De medewerkers in de interne responscel gaven op basis van een gedetailleerd script antwoorden op vragen vanuit het crisisteam. Online oefenportaal Eerste SARS-dode in Nederland, Dodelijk SARS-virus tast longen aan en Besmettelijke SARS-patiënt was dag in de Efteling. Een greep uit de vele nieuwsartikelen die gedurende de intersectorale ketenoefening te lezen waren op het online oefenportaal. Nieuwsuitzendingen van NOZ Journaal en NUNieuws, liveblogs van de GGD, teletext en tweets van het RIVM, GGD, ziekenhuizen, nieuwsmedia en ongeruste Brabanders. Het vond allemaal plaats op het online oefenportaal. Voor de deelnemers aan de intersectorale ketenoefening was deze virtuele omgeving de belangrijkste bron van informatie. Bovendien hadden zij de mogelijkheid om zelf persberichten in te sturen, een liveblog te openen of tweets te plaatsen. Tweets monitoren: intern én extern De oefenleiders van alle locaties hadden één belangrijke boodschap: Tweet erop los, maar alleen op het online oefenportaal! In de centrale responscel in Waalre was een communicatieadviseur van de landelijke politie aanwezig om alle echte social mediakanalen te monitoren. We wilden natuurlijk geen onterechte onrust veroorzaken voor het geval straks het echte NOS Journaal plotseling zou berichten over een SARS-uitbraak of de Volkskrant tweets de wereld instuurt over een mogelijke 27 Jan. Vanaf morgen in 8 laboratoria in Nederland beschikking over SARS-diagnostiek. Zie RIVM.nl welke laboratoria dat zijn. #SARS Henri de Wit lid van de klankbordgroep, staffunctionaris veiligheid en coördinator BHV/ZiROP St. Anna Ziekenhuis Toen ik gevraagd werd voor de klankbordgroep, hoefde ik niet lang na te denken. Van nature ben ik nieuwsgierig en wilde ik deze kans graag aangrijpen om een bijdrage te leveren aan deze grote oefening. Als lid van de klankbordgroep mocht ik meedenken over Outbreak. Zo had ik inbreng in het scenario, de duur van de oefening, het belscript, de informatie op het oefenportaal en de druk op de zorginstellingen. Dat laatste had wat mij betreft nog wel wat steviger gemogen. Desalniettemin is oefening Outbreak een bij uitstek geschikte manier geweest om samenwerking te oefenen in de gehele keten.

6 10 11 Het 27 Jan. Net te horen gekregen dat ik morgen geen nieuwe heup krijg Operatie gecanceld! #SARS Zorginstellingen worden getroffen door een gevaarlijke infectieziekte. Dat vereist de nodige 27 Jan. Zit me hierzo een partij te hoesten! En m n partner ook! Waar moet ik nu naartoe? Huisarts niet bereikbaar, ziekenhuis te druk! #SARS Tijdens de intersectorale oefening Outbreak worden deelnemers geconfronteerd met een hevige griepepidemie. Daarnaast breekt wereldwijd het SARS-virus uit. Een pittige uitdaging voor de ketenpartners om deze pandemie in te dammen. Bij een pandemie moeten zorgprofessionals zich goed beschermen. << Aan het begin van de oefening toont ongeveer 15 procent van de Nederlandse bevolking griepachtige verschijnselen. Al gauw breidt het SARS-virus zich uit en worden dertig Nederlanders besmet. Eén van hen overlijdt al snel. Het aantal geïnfecteerden loopt gedurende de oefening exponentieel op, waarbij het bovendien steeds lastiger wordt om het onderscheid te kunnen maken tussen SARS-patiënten en patiënten met de seizoensgriep. En natuurlijk is de SARSuitbraak in Noord-Brabant het hevigst: 30 procent van het aantal SARS-doden in Nederland bevindt zich in deze provincie. De zorgcontinuïteit wordt ernstig bedreigd; er is een hoog verzuim onder zorgpersoneel, enkele medewerkers uit zorginstellingen komen te overlijden, maatschappelijke onrust ontstaat en de voorraad mondkapjes raakt op.

7 12 << Het SARS-virus is zeer 13 Ronald ter Schegget arts infectieziektebestrijding GGD Brabant-Zuidoost besmettelijk en kan een dodelijke afloop hebben. André Jacobi beleidsadviseur RIVM Preparedness & Respons Erik Stevens beleidsadviseur Huisartsenkring West-Brabant (HAWB) en crisiscoördinator Toen de eerste nieuwsberichten van de oefening Outbreak binnensijpelden op het online nieuwsportaal, waren mijn collega s en ik meteen enthousiast begonnen met het in kaart brengen van het scenario. Denk daarbij aan het aantal besmettingen, hoe patiënten in contact zijn gekomen met het virus en op welke wijze we die gegevens moeten communiceren. Dat was best lastig, omdat we beperkt officiële cijfers hadden en er zowel een griepepidemie als een SARS-uitbraak heerste. Ik vond het waardevol dat de oefening meerdere dagen duurde. In het vervolg zou ik zeker weer deelnemen. Immers, een pandemie ligt altijd op de loer. Wat is SARS? SARS, wat staat voor Severe Acute Respiratory Syndrome, is een levensbedreigende longontsteking. De ziekte wordt veroorzaakt door het SARS-virus. Het virus is zeer besmettelijk een geeft symptomen als spierpijn, hoofdpijn, keelpijn en kortademigheid. Die symptomen kunnen al snel overgaan in een longontsteking. SARS lijkt in ongeveer 5 tot 15 procent van de gevallen een dodelijke afloop te hebben. Vooral ouderen zijn kwetsbaar, maar ook voor jonge mensen is de infectie zeker niet ongevaarlijk. Een oefening van deze bovenregionale grootte, met zoveel verschillende partijen, dat heb ik nog niet eerder gezien. Het getuigt van een bijzonder professionele houding dat alle deelnemers hun eigen processen wilden beoefenen, samen met andere organisaties. Vanuit mijn rol als beleidsadviseur bij het RIVM dacht ik al in een vroeg stadium mee over het scenario. Daarnaast nam ik plaats in de centrale responscel en beantwoordde ik telefonische vragen van deelnemers. Ik vond het erg prettig om mee te doen, aangezien een goede samenwerking met de GGD en van levensbelang is. Ik ben benieuwd naar de resultaten! Outbreak was heel leerzaam. Het doel van de oefening was om de ketensamenwerking te testen. Voor ons was dat de gelegenheid om te kijken of ons Crisisplan HAWB werkt. Belangrijk is dat je weet met wie je in de andere organisaties contact kunt hebben, zodat de zorg en taken sneller afgestemd kunnen worden. Daarnaast moet je zorgvuldig kijken naar de reguliere werkzaamheden en die gebruiken in crises. Voor ons was het belangrijk te constateren dat je je als crisisteam moet beperken tot de hoofdlijnen. De uitvoering ligt vooral bij de huisartsen. Je moet vertrouwen op hun vakbekwaamheid en dat zij in staat zijn zaken zelf op te 27 Jan. Meldkamer AMBULANCE niet meer te bereiken, kunnen ook geen ambulances leveren door veel #uitval

8 14 15 Tijdlijn oefening Outbreak Eén dag in voorbereiding op oefening komt overeen Voorbereidende activiteiten Oefendagen De twee oefendagen komen overeen met met één kalenderweek. drie kalenderweken. start dag 1 dag 2 dag 3 dag 4 dag 5 dag 6 dag 7 vrijdag 22 januari zaterdag 23 januari zondag 24 januari maandag 25 januari dinsdag 26 januari woensdag 27 januari donderdag 28 januari Voorbereidende activiteiten Deelnemers bereiden zich voor op de oefening, bekijken het online oefenportaal en starten de eerste activiteiten. Vooravond van de crisis Afvaardiging van crisisteams komt voor de eerste maal bijeen voor ketenoverleg. Piek van de crisis Eerste oefenmoment: alle crisisteams zijn actief, aan het einde van de avond is er een tweede ketenoverleg. Drie weken na de piek Tweede oefenmoment: crisisteams zorgen voor de nazorg en de afschaling.

9 Jan. Ik weiger nog te werken bij dit ziekenhuis. Ik ben het niet eens met dit beleid. #SARS De intersectorale ketenoefening Outbreak is de eerste keer dat in ROAZ-verband op deze schaal geoefend 28 Jan. Budgetkorting dreigt voor ziekenhuizen door SARS-uitbraak #SARS #budget #korting #ziekenhuizen #zorgverzekeraars Doordat alle Brabantse ziekenhuizen, GGD en, ambulancediensten, de Brabantse huisartsenzorg en drie veiligheidsregio s/ghor-bureaus gelijktijdig oefenden, was sprake van een voor Nederlandse begrippen unieke oefening. De acute zorgketenpartners namen actief en enthousiast deel aan de oefening. << Uit het evaluatieverslag over het functioneren van de acute Brabantse zorgketen, opgesteld door Het Netwerkcentrum, komen interessante conclusies en aanbevelingen naar voren die in de toekomst voor zowel Brabantse acute zorginstellingen als andere organisaties van meerwaarde kunnen zijn. De algemene constatering is dat de acute zorgketenpartners binnen de ROAZ-regio actief en enthousiast hebben deelgenomen. De meeste organisaties zijn de afgelopen jaren actief geweest met planvorming en voorbereiding op crisissituaties of bijzondere omstandigheden. Tijdens de oefening bleek dat bij de deelnemers een stijgende leercurve was te zien. In de loop van de oefening kregen ze beter grip op het scenario en waren ze in staat eigen fouten te herstellen.

10 18 19 Patricia van Roessel beleidsadviseur crisisbeheersing en oefenleider Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis Als oefenleider in het ETZ was ik nauw betrokken bij de voorbereiding van de oefening. Voor een fusieziekenhuis met een nieuwe crisisbeheersstructuur, was Outbreak van grote meerwaarde. Collega s in het crisisbeleidsteam (CBT) zijn nog niet aan elkaar gewend om in een crisissituatie in een CBT samen te werken, maar moeten wel een pandemie bestrijden. Pandemie is een ander scenario dan een flitsramp. Flitsramp heeft meer een directe actiestand, terwijl pandemie een geleidelijke aanloop naar de crisissituatie kent en op de langetermijngevolgen meer de nadruk ligt. Dat was soms een uitdaging. Deze kans om te leren, grepen de deelnemers met beide handen aan. Belangrijk, want je weet nooit wanneer een crisis zich voordoet. Daarom is oefenen een must! Langetermijndenken Uit de oefening Outbreak bleek dat de meeste deelnemende organisaties beperkt vaardig waren in proactief scenariodenken. Echter, het effectief managen van een infectieziektecrisis van deze aard en omvang vraagt hier wel om. Er zijn vooral snelle acties gericht op de korte termijn waargenomen: de zogenaamde flitsrampbenadering. Dat is een belangrijk aandachtspunt voor verbetering. Ook hadden deelnemers soms verschillende verwachtingen van ieders rol. Zo hadden zorginstellingen een meer actieve regierol van de GHOR verwacht. Zorgpartners blijken nog onvoldoende op de hoogte van de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de GGD, GHOR en de Directeur Publieke Gezondheid. Crisiscommunicatie Tijdens een crisis valt of staat alles met communicatie. Goede berichtgeving over een ramp of noodsituatie is van onschatbare waarde, terwijl slechte crisiscommunicatie tot onrust kan leiden. Mede door de opkomst van de sociale media is crisiscommunicatie een wezenlijk onderdeel geworden van de gehele crisisbeheersing. Tijdens de oefening Outbreak hebben de afdelingen communicatie en de betrokken communicatieadviseurs hun rol uiterst serieus uitgevoerd. Voorzichtigheid is wel geboden; de communicatie dient het beleid te volgen, communicatieadviseurs moeten niet zelf beleid gaan maken. Beeldvorming Belangrijk bij een crisis is dat ketenpartners elkaar snel weten te vinden en in een korte tijd relevante informatie kunnen verzamelen en uitwisselen. Uit de oefening Outbreak bleek dat de (telefonische) bereikbaarheid soms nog onvoldoende geborgd was. Ook was niet altijd duidelijk wie welke informatie nodig heeft. Er is waargenomen dat het moeilijk was voor zowel ketenregisseur GGD/GHOR als zorginstellingen om een goed beeld te krijgen van de actuele situatie om daarop te kunnen anticiperen. Informatievoorziening tussen ketenpartners is dus een aandachtspunt. Michiel Baldal manager Communicatie Máxima Medisch 28 Jan. Vandaag voor het eerst in een week tijd weer eens echt kunnen werken #griep #voorbij #gelukkig Crisiscommunicatie is van groot belang. De patiënt en de buitenwereld moeten weten waar zij aan toe zijn. Door praktische informatie te geven over de ernst van de situatie kunnen we betere keuzes maken. Ik heb de oefening Outbreak ervaren als heel nuttig. Door de grote opzet kom je er al gauw achter wat beter kan. Zo kan de relatie en verbindingen met externen beter. Maar veel gaat ook al goed. De structuur van het crisisteam van het MMC staat, we zijn getraind op acute situaties en kunnen hoofden bijzaken goed onderscheiden.

11 20 21 Elkaar vinden Soms kun je het niet meer alleen af, bleek bij oefening Outbreak. Bij veel deelnemende organisaties was sprake van overschatting van de eigen capaciteit ten aanzien van het op langere termijn kunnen blijven leveren van optimale kwalitatieve zorg. Relatief laat in de oefening ontstond het besef bij diverse zorginstellingen dat ze het scenario zelfstandig niet meer aankonden en dat ketensamenwerking de enige oplossing was om de zorgcontinuïteit van de eigen zorginstelling te garanderen. Mogelijk heeft de spelsituatie hieraan bijgedragen. Deelnemers hebben via de ketenoefening Outbreak ervaren hoe belangrijk korte lijntjes bij een crisis met deze impact 28 Jan. Uitbraak #griep #SARS neemt af. Volg de landelijke richtlijnen van het #RIVM ( ) of neem telefonisch contact op met uw huisarts. Ger Jacobs directeur Regionale Ambulance Voorziening Brabant Midden-West-Noord Als directeur van de RAV Brabant Midden-West- Noord werkte ik bij de oefening nauw samen de bestuurders uit de keten. Ik merkte tijdens Outbreak al snel dat de lijntjes erg kort zijn en dat we samen dezelfde taal spreken. Zeker voor ons is dat van belang, want wij willen weten naar welk ziekenhuis we patiënten moeten vervoeren of dat thuis behandelen mogelijk is. Voor onze eigen organisatie was de oefening een bevestiging dat we goed voorbereid zijn op een pandemie. Onze draaiboeken zijn recentelijk geactualiseerd, waardoor we goed konden terugvallen op de protocollen. Ik zou zeker weer meedoen. Als er echt iets gebeurt, moet je snel ingespeeld zijn op elkaar. Dat leer je alleen door te oefenen. Crisiscommunicatie is een wezenlijk onderdeel van de gehele crisisbeheersing. >>

12 22 23 De crisis is bestreden hoe verder? Ketensamenwerking ervaren in de praktijk. Dat was de belangrijkste doelstelling van de oefening. Maar hoe nu 27 Jan. Handhygiëne niet meer nodig? Natuurlijk wel! Blijf #alert en was je handen regelmatig met water en zeep. Hoe zorgen we ervoor dat de ketensamenwerking bij opgeschaalde acute zorg verder verbeterd wordt? Een gesprek met Eelko Netten, Christine Schepel, Jan Bleumer en Ineke Welschen van het Management Overleg Grootschalig Optreden (MOGO), een adviesorgaan van het ROAZ. Scenariodenken is een essentieel onderdeel van crisisbesluitvorming. << Geweldig dat de keten enthousiast heeft deelgenomen aan de oefening, zegt Christine Schepel, hoofd Netwerk Acute Zorg Brabant (NAZB), verheugd. Tijdens de oefendagen was er zoveel energie vanuit de deelnemers, zegt Ineke Welschen, stafmedewerker Ketenzorg GHOR Brabant Midden-West-Noord. Jan Bleumer, afdelingshoofd GHOR Brabant-Zuidoost, knikt instemmend. Voor de eerste keer waren alle ketenpartners tegelijkertijd aan het oefenen. Dat is een knappe prestatie. Eelko Netten, projectleider crisisbeheersing & OTO bij NAZB, kan dat beamen. Crisissen worden altijd door mensen samen opgelost. Met de oefening hebben we kunnen ervaren hoe de interactie en samenwerking tussen de acute ketenpartners verloopt. Dat gaat het best als iedereen meedoet. Verwachtingen Uit het ketenevaluatieverslag kwam naar voren dat de verwachtingen, rollen, verantwoordelijkheden en bevoegdheden niet

13 24 25 Karin Kwekkeboom directiesecretaris Huisartsenpost West-Brabant en crisiscoördinator De impact van een infectie-uitbraak op de 7x24 uur huisartsenzorg is groot. Outbreak was een uitgelezen kans om realistisch te oefenen en heeft voor diverse leermomenten gezorgd. Zo blijkt dat we de rolverdeling in het crisisteam nog specifieker kunnen maken. Om continuïteit van huisartsenzorg onder crisisomstandigheden te kunnen blijven bieden, kan opschalen noodzakelijk zijn. Dan is onderlinge afstemming in de keten van belang om te zien wat de effecten hiervan zijn op de ketenpartners. Al met al geldt dat we met de oefening meer inzicht hebben gekregen in zowel ons eigen proces als in de ketenprocessen. altijd duidelijk waren bij de acute zorgpartners. Deelnemers wisten niet goed wat er gebeurde bij de ander en wat van henzelf verwacht werd. Verwachtingen werden niet altijd duidelijk uitgesproken, waardoor miscommunicatie ontstond, aldus Netten. Bleumer herkent dat. Die discrepantie in verwachtingspatronen heeft ook te maken met beeldvorming. We weten vaak alleen hoe het in onze eigen organisatie eraan toegaat. De grote winst van de oefening is dat we elkaar hebben ontmoet en die verwachtingen hebben uitgesproken. Ketenoverleg Vanuit de GHOR-regio s wordt daarom de komende tijd het coördinatieorgaan, of met een ander woord het ketenoverleg, verder ingevuld. Bleumer: In Brabant-Zuidoost komen we binnenkort met alle acute zorgpartners bij elkaar om casuïstiek te bespreken. Ook in de regio Midden-West-Noord zijn plannen hiervoor. Welschen: We gaan de opzet van het ketenoverleg breder inzetten dan alleen voor infectieziekten. Een samenwerking als deze kan ook bij flitsrampen of bijvoorbeeld een stroomstoring of wateroverlast van nut zijn. We denken erover om ook andere zorgpartners te betrekken, zoals verpleeghuizen of thuiszorg. Informatievijver Om de samenwerking verder te versterken, leggen Bleumer en Welschen komende jaren de focus op informatiemanagement. Het is de bedoeling dat ketenpartners op termijn continu relevante informatie delen. Bleumer: Er is dan één informatievijver, waarbij alle ketenpartners toegang hebben tot de meest actuele informatie. Welschen vult aan: Vanuit de GHOR-bureaus gezamenlijk onderzoeken we wensen en behoeften binnen ons zorgnetwerk op het gebied van bijvoorbeeld netcentrisch werken, om vervolgens tot een passende oplossing te komen. De komende jaren heeft het thema informatiemanagement binnen het MOGO bijzondere aandacht. Scenariodenken Een andere constatering uit het ketenevaluatieverslag is dat veel zorginstellingen de pandemiecrisis benaderden als een flitsramp. Netten verklaart: Jarenlang was dit de standaard bij opleiden, trainen en oefenen. Voortschrijdend inzicht is dat scenariodenken een essentieel onderdeel is van crisisbesluitvorming: hoe kan een crisis zich ontwikkelen in de tijd, wat heeft dat voor Informatiedeling binnen de acute zorg is letterlijk van levensbelang, niet alleen in crisistijden. <<

14 26 27 effect morgen, volgende week of over een maand? Kan ik mijn zorgverlening blijven garanderen aan patiënten? Daarom zit het MOGO de komende jaren niet stil en wordt er geïnvesteerd in opleidingen en trainingen. Netten: We laten in een pilot een aantal crisisteams kennismaken met crisisbesluitvorming in het perspectief van bedrijfscontinuïteitsmanagement. Toekomst Dat de oefening van grote meerwaarde is geweest, is duidelijk. Welschen: Pas als je elkaar kent, kun je problematiek oplossen. Informatiedeling is zo ontzettend belangrijk. Dat is niet alleen waardevol in crisistijden, maar ook bij andere actuele problematiek, zoals de vluchtelingenstromen, MRSA-bacterie, grote evenementen of het landelijke tekort aan SEH-verpleegkundigen. Schepel: We lopen allemaal tegen dezelfde uitdagingen aan. Dankzij de intersectorale ketenoefening zijn we ons nog meer ervan bewust dat we elkaar nodig hebben. Op de vraag of nogmaals een grootschalige intersectorale ketenoefening gaat plaatsvinden, antwoorden ze alle vier volmondig ja. Schepel: Velen hebben tegen mij gezegd: Dit moeten we vaker doen. Daar gaan wij in de toekomst zeker gehoor aan geven. Annemieke van der Zijden Directeur Publieke Gezondheidszorg (DPG) regio Midden- en West-Brabant De ketenoefening in drie woorden: nuttig, leuk en leerzaam. Samen met alle bestuurders van de zorgpartners in de acute keten kwamen wij tijdens de oefening bij elkaar. De oefening was voor mij een bevestiging hoe belangrijk samenwerking is in de keten. We zijn geen afzonderlijke eilandjes. Het was mooi om te zien hoe iedereen meedacht en zich inzette om de crisis te lijf te gaan. Uiteindelijk ben je samen verantwoordelijk. Daarom komen we binnenkort weer bij elkaar om de samenwerking te bespreken. We denken erover na om thuiszorginstanties, vrijwilligersorganisaties en apotheken hierbij te betrekken. Cijfers oefening 10 ziekenhuizen 3 GGD en 3 GHOR-bureaus 2 ambulancediensten en meldkamers 4 huisartsenzorgregio s 1 centrale responscel 10 interne responscellen 100 personen in oefenstaf 32 crisisteams 7,3 gemiddeld cijfer waardering deelnemers ketenoefening 85% van de deelnemers is positief over het online oefenportaal

15 Samen vormen we een stevig netwerk