Afstudeerproject. Opvoedondersteuning aan migranten vaders: Hoe ervaren Marokkaanse vaders de opvoeddebatten van Trias Pedagogica?

Transcriptie

1 Opvoedondersteuning aan migranten vaders: Hoe ervaren Marokkaanse vaders de opvoeddebatten van Trias Pedagogica? Verslag (naam zoals in studiegids) : Beoordelend docent: Afstudeerproject Roel van Goor Naam Instelling: Trias Pedagogica Naam opdrachtgever: Abdellah Mehraz & Shakuur Halane Naam student: Siham Lazar Studentennummer: adres: @student.inholland.nl Klas: PPV8D Inleverdatum:

2 Voorwoord... 4 Samenvatting Inleiding Aanleiding voor het afstudeerproject Eerste probleemomschrijving en opdracht Orientatiefase Werkwijze van orientatie Pedagogische orientatie Externe orientatie Interne orientatie Verslag terugkoppeling opdrachtgever Definitieve probleemomschrijving... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Centrale vraag en deelvragen, plus subvragen Globale onderzoeksplan Communicatie plan Verslag literatuurstudie Inleiding: toelichting onderzoeksvraag en subvragen Theoretische kader: antwoord op deelvraag aan literatuur Verslag terugkoppeling opdrachtgever (en andere betrokkenen) Verslag praktijkonderzoek Inleiding: toelichting onderzoeksvraag en subvragen Onderzoeksontwerp en methodologische verantwoording Dataverzamelingsmethode De respondenten en de documenten Onderzoeksinstrumenten en validiteit Onderzoeksprocedure Data verwerking Beschrijving verloop van het onderzoek Weergave resultaten Interview met de vaders Interview met de trainers Observatie Beantwoording subvragen

3 3.5.Bespreking en interpretatie van de resultaten Opvallende aspecten in het onderzoek: eventeel plus mogelijke verklaringen Methodologische zwakte in het onderzoek Verslag terugkoppeling opdrachtgever (en andere betrokkenen) Samenvattende conclusie: antwoord op de deelvraag aan de praktijk Vergelijking Vergelijking resultaten van de literatuurstudie en van het praktijkonderzoek Voorlopige antwoord op de centrale vraag plus aanbevelingen Verslag terugkoppeling opdrachtgever Verslag implementatie Inleiding: toelichting op de invulling van de implementatie Bespreking van de resultaten van de implementatie plus conclusie, of implementatieplan Inhoudelijke beoordeling opdrachtgever eindresultaat Conclusie en aanbevelingen Reflectie op de toegepaste lijn, communicatie en de Pedagogische relevantie van de oplossing Literatuurlijst Bijlagen Interviewvragen voor de vaders Interviewvragen voor de trainers Observatierichtlijnen Folders van de presentatie Beoordelingscriteria van opdrachtgever 3

4 Voorwoord: Voor u ligt mijn afstudeerscriptie. In het kader van mijn laatste jaar van de opleiding Pedagogiek aan de Educatieve hogeschool Inholland, wordt er een afstudeerscriptie gemaakt. Deze afstudeerscriptie is geschreven in opdracht van Trias Pedagogica. Het onderzoek gaat over de vaderdebatten voor de Marokkaanse vaders. Tijdens mijn stageperiode en studie heb ik voornamelijk geleerd hoe een kind begeleidt en ondersteund kan worden. Dankzij mijn afstudeeropdracht heb ik mij kunnen verdiepen in de rol van de ouders (vaders) en wat het allemaal met zich meebrengt. Ondanks dat ik een Marokkaanse achtergrond heb, stond ik voorheen niet stil bij de rol van een Marokkaanse vader. Het was interessant voor mij om een gesprek te voeren met de vaders waaronder ook vaders in de leeftijd van mijn eigen vader en hun inzichten over de opvoeding te bespreken. Heel veel aspecten kwamen bij mij bekend voor. Ik wil mijn vader bedanken die mij gedurende dit onderzoek heeft gesteund. Ik heb veel vragen aan mijn eigen vader kunnen stellen om een beeld te krijgen over hoe hij als eerste generatie Marokkaanse vader over de opvoeding denkt. Verder wil ik mijn begeleiders Roel van Goor, Veerle knippels en Pauline Naber bedanken voor de begeleiding tijdens dit onderzoek en Abdellah Mehraz, Shakuur Halane, de trainers en vaders die open en vriendelijk waren naar mij toe tijdens de gehele onderzoeksperiode. Siham Lazar 31 mei

5 Samenvatting Voor u ligt een afstudeerscriptie. Deze afstudeerscriptie is gemaakt in opdracht voor Trias Pedagogica (bureau voor interculturele Pedagogiek). Trias Pedagogica wil de eigen kracht van de vaders versterken en organiseert daarom onder anderen opvoeddebatten genaamd vaderdebatten voor Marokkaanse, Somalische en Turkse vaders. De debatten worden geleid door trainers van Trias Pedagogica. Tijdens de debatten wordt er met de trainer van Trias Pedagogica en de vaders gesproken over de opvoeding. De opdrachtgevers van Trias Pedagogica Abdellah Mehraz en Shakuur Halane waren benieuwd naar of en hoe de vaders de inzichten die zij hebben geleerd/gecreëerd tijdens de vaderdebatten toepassen in de thuissituatie. Zij wilden ook weten hoe de trainers van Trias Pedagogica de invloeden van de opvoeddebatten op het opvoedgedrag van de vaders vergroten? De hoofdonderzoeksvraag werd dan ook: Hoe kunnen de trainers van Trias Pedagogica de invloeden van de opvoeddebatten op het opvoedgedrag van de vaders vergroten? Uit het literatuuronderzoek bleek dat er verschillende aspecten bestaan waar een opvoedondersteuning op moet letten als het gaat om het bieden van hulp aan migrantenouders. Het aanbod en de hulpvraag moeten dicht bij elkaar staan in de opvoedondersteuning. Er dient een laagdrempelig aanbod te zijn: er moet naar behoefte van de ouders gewerkt worden, het is een voordeel als de professional dezelfde afkomst heeft als de ouders/doelgroep. De voertaal/het taalgebruik is van belang: er dient rekening gehouden te worden met de normen en waarde van de ouders en er dient voor gewaakt te worden dat er niet buitenom de ouders gewerkt wordt. Als een opvoedondersteuning die aspecten niet bezit zou dat voor een belemmering kunnen zorgen voor een deelname aan een opvoedondersteuning. Er werden ook andere aspecten in de literatuur benoemd die een deelnamen aan een opvoedondersteuning kan belemmeren. Die hadden te maken met: taboe, schaamte cultuur, gebrek aan geld en reisafstand, gebrek aan steun van de omgeving en wantrouwen. Uit het praktijkonderzoek bleek dat heel veel aspecten die werden benoemd in het literatuuronderzoek al worden toegepast tijdens de opvoeddebatten (vaderdebatten): De trainers zijn van Marokkaanse en Somalische afkomst (zij zijn bekend met de cultuur, taboes en normen en waarde) en spreken de Somalische en Arabische/Berberse taal. De debatten worden laagdrempelig aangeboden. Er is geen verplichtingfactor (de ouders bepalen zelf hoe vaak ze willen komen). De onderwerpen die worden besproken komen voort vanuit de behoefte van de vaders (zij geven aan tijdens het eerste debat - genaamd het algemene debat- welke opvoedingsonderwerpen zij willen bespreken). 5

6 Uit het onderzoek is naar voren gekomen dat de vaders de vaardigheden die zij tijdens de debatten hebben geleerd toepassen in de thuissituatie, de verandering had te maken met de leeftijd van de kinderen. De vaders zijn enthousiast over de debatten en geven aan zich bewuster te zijn geworden van hun rol als vader. In het implementatieverslag zijn onder andere de aanbevelingen beschreven die zijn gedaan. De onderzoeker vertelt hoe de uitkomsten van het onderzoek aan de opdrachtgever wordt toegelicht. De onderzoeker heeft gekozen voor een presentatie en heeft gebruik gemaakt van een hand-out (folder), op deze manier heeft de onderzoeker de punten/ uitkomsten duidelijk kunnen verwoorden. 1. Inleiding In dit hoofdstuk wordt er een plan van aanpak geschreven. In een plan van aanpak worden onder anderen een beschrijving gemaakt van de handelingsverlegenheid van de opdrachtgever, wordt het doel van de opdrachtgever geanalyseerd en wordt er een beschrijving gemaakt over hoe dat doel bereikt kan worden. 1.1 Aanleiding voor het afstuderen Citaat: Trias Pedagogica is een onafhankelijk adviesbureau voor interculturele Pedagogiek, opvoeding en vaderschap. Zij verzamelen en voegen kennis met betrekking tot beleid, hulpaanbod, hulpvraag en diverse voorzieningen (Mehraz & Shakuur, 2013). Trias Pedagogica wil de eigen kracht van de vader in de opvoeding zodanig versterken dat de relatie tussen vader en kind hechter wordt en het kind zich optimaal kan ontwikkelen. Daarbij wordt er een evenwicht gemaakt tussen, opvoeding, onderwijs en de maatschappij. (Mehraz & Halane, 2013) De debatten waarin vaders deelnemen verlopen naar behoren. Het aanbod van de vaderdebatten heeft zich met Somalische en Turkse vaders uitgebreid. De toegankelijkheid wordt uiterst belangrijk gevonden. Het idee hierachter is dat de vaders naar deze dialogen blijven komen, omdat er geen verplichtingfactor in zit. Het doel hiervan is om de vader dichterbij het kind te brengen, zodat hij zich meer betrokken voelt bij de opvoeding van het kind. Wat Trias Pedagogica wil weten is, wat de vaders met de informatie en kennis doen die zij verzamelen tijdens de bijeenkomst. Welke elementen ze aanspreekt tijdens de debatten en/of ze het meenemen in de opvoeding. Het instituut wil ook weten hoe en of deze methodiek van de vaderdebatten een bijdrage levert aan het versterken van de opvoedvaardigheden. De trainers van Trias Pedagogica weten niet of de opvoedvaardigheden door de methodiek worden versterkt en daardoor ligt de handelingsverlegenheid bij de trainers van Trias Pedagogica. 6

7 Tijdens dit onderzoek zal er onder andere gekeken worden naar waar de behoefte ligt van de vaders die deelnemen of deel hebben genomen aan een opvoeddebat en hoe het komt dat vaders de opvoedvaardigheden en kennis die zij verkrijgen tijdens de opvoeddebatten wel of niet toepassen in de thuissituatie. Mijn directe contactpersoon is Veerle Knippels van het Lectoraat (leefwereld van de jeugd). Voor feedback, informatie of vragen over Trias Pedagogica, neem ik contact op met haar. De onderdelen van de verslagen van mijn scriptie worden door Veerle verstuurd naar mijn opdrachtgevers van Trias Pedagogica (Abdellah Mehraz en Shakuur Halane). Mochten er afspraken gemaakt worden met betrekking tot dataverzameling en de vaderdebatten, dan wordt er wel direct contact opgenomen met Abdellah Mehraz of Shakuur Halane. 1.2 Eerste omschrijving van het onderwerp en opdrachtgever Na gesprekken te hebben gehad met Veerle Knippels, Abdellah Mehraz en Shakuur Halane is er de volgende omschrijving gemaakt: Trias Pedagogica is een onafhankelijk advies bureau dat gevestigd is in Amsterdam Noord. Trias Pedagogica is een adviesbureau dat zich verdiept in de rol van de vader in de opvoeding. Er worden door Trias Pedagogica debatten voor Marokkaanse, Turkse en Somalische vaders (eerste, tweede en derde generatie) georganiseerd. Voorheen was dat alleen voor Marokkaanse vaders van de eerste, tweede en derde generatie. Het zijn bijeenkomsten waar vaders vrijwillig naartoe gaan. Het wordt zo laagdrempelig mogelijk aangeboden, zodat de vaders zich nergens toe verplicht voelen. De bedoeling is dat de vaders door middel van dialogen kennis met elkaar kunnen uitwisselen over de opvoeding. Het zijn vaders die allemaal in hetzelfde schuitje zitten. Zij hoeven zich daardoor niet bedreigd te voelen. Trias Pedagogica wil op deze manier ervoor zorgen dat de vaders meer betrokken raken bij het leven van hun kind(eren) met als doel dat de vaders hun kinderen beter leren kennen en zich bewust worden van de verschillende opvoedstijlen in Nederland. Vanuit deze kijk kunnen er punten benoemd worden die een relatie met het doel hebben. De vaders spelen een belangrijke rol in de opvoeding, ook al zijn ze er zelf niet altijd bewust van. De bijeenkomsten kunnen invloed hebben op het verbeteren van de relatie tussen vader en kind. Het lectoraat (leefwerelden van de jeugd) en het Verwey-Jonkers instituut werken ook voor Trias Pedagogica. Zij voeren onderzoeken uit en hebben een bijdrage geleverd in de ontwikkeling van de methodiek voor de vaderdebatten (Distelbrink, Van der Haag, Halane, Knippels, Mehraz & Naber, 2012). De trainers van Trias Pedagogica ofwel de opdrachtgevers voor dit onderzoek zijn Abdellah Mehraz en Shakuur Halane. Abdellah en Shakuur zijn zelf trainers, maar zij trainen ook andere trainers om een vaderdebat te kunnen uitvoeren. De taakverdeling tussen Abdellah Mehraz en Shakuur Halane is, dat ze onderling elkaar aansturen waar het nodig is. Trias Pedagogica weet niet wat ouders met de informatie doen die zij ontvangen, waar de behoefte ligt en in welke elementen deze ligt. Dat is waardevolle informatie om een beeld te kunnen krijgen over hoe waardevol de debatten voor de vaders zijn. Bijvoorbeeld: raakt de vader door de kennis die is opgedaan meer betrokken in de opvoeding van het kind? Met die informatie kan Trias Pedagogica hun aanbod en de kwaliteit van de debatten versterken. 7

8 1.3. Oriëntatiefase: Werkwijze oriëntatie Na contact te hebben gehad met Veerle Knippels (van het Lectoraat, leefwereld van de jeugd), zijn de volgende sites geraadpleegd om een helder beeld te krijgen van het instituut. Op de site van Trias Pedagogica stond algemene informatie over de organisatie, onder andere hun werkwijze en doel. Er staat een advertentie op het internet dat Stichting kinderpostzegels en stichting Voorkoming van kindermishandeling in 2012 een innovatieprijs aanpak kindermishandeling heeft uitgereikt aan Trias Pedagogica ( Trias Pedagogica winnaar innovatieprijs aanpak kindermishandeling 2012, 2012) Voorkomen van kindermishandeling is een onderdeel van de doelen die Trias Pedagogica heeft. Er is literatuur verzameld die te maken heeft met het onderwerp. Op deze manier is al ruim van te voren iets van globale kennis opgedaan. Om een scherper beeld te krijgen van Trias Pedagogica is er ook contact geweest met een student die twee jaar geleden onderzoek heeft gedaan voor Trias Pedagogica. De student heeft globaal verteld wat zij heeft moeten onderzoeken en wat haar bevindingen waren daarover. Op 18 februari jongstleden is er contact geweest met Abdellah en Shakuur van Trias Pedagogica. Tijdens dit gesprek zijn er vragen en informatie de aan orde gekomen die van belang waren voor het onderzoek Pedagogische oriëntatie Er zijn genoeg ontwikkelingsmogelijkheden binnen deze organisatie. Eén van de ontwikkelingen is de uitbreiding van deze debatten. Op deze manier bereiken ze een nog grotere doelgroep. De benadering is zoveel mogelijk laagdrempelig uitgevoerd, zodat de stap voor vaders om de bijeenkomsten bij te wonen gemakkelijk is. Ook is het belangrijk dat ze daardoor durven te participeren in een debat. Vaders leren daar verschillende opvoedvaardigheden van elkaar die zij kunnen toepassen in de thuissituatie. Vaders kunnen tijdens de vaderdebatten van elkaar leren hoe ze onder andere een sterkere band kunnen opbouwen met hun kind (Distelbrink, Van der Haag, Halane, Knippels, Mehraz & Naber, 2012). Volgens Bowlby (1973) hebben kinderen meer zelfvertrouwen als de kinderen een hechte relatie hebben met beide ouders. Volgens Armsden en Greenberg (1987) levert de betrokkenheid van beide ouders een positieve bijdrage aan het welzijn van de kinderen. De gevoelens van zelfvertrouwen nemen daardoor toe en de negatieve gevoelens worden minder (Engels, Finkenauer, Meeus & Dekovic, 2000). In het gesprek met Abdellah Mehraz is naar voren gekomen dat het belangrijk is voor beide ouders evenveel betrokken te zijn in de opvoeding van hun kinderen: zo vorm je een hecht gezinsleven. Als het gezin hecht is, zal dat ook volgens Abdellah Mehraz een positieve invloed hebben op onder andere de sociaal-emotionele ontwikkeling van het kind. Volgens het artikel de vaderrol bij de opvoeding (2007) is een betrokken vader in de opvoeding van belang voor de sociale/emotionele ontwikkeling van het kind. Als de ouders de behoefte van het kind kunnen vervullen in de opvoeding, wordt er bij het kind een veilig gevoel gecreëerd en wordt er een hecht gezinsleven gevormd. Het resultaat hiervan is dat het vertrouwen in volwassenen voor het kind wordt vergroot. Het effect van de hechtingsband tussen vader en kind heeft invloed op wat voor relatie het kind zal hebben met andere op 8

9 sociaal gebied en op de zelfzekerheid van het kind. De relatie tussen kind en vader heeft ook op langere termijn effect. Het heeft effect op de ontwikkeling in het worden van een volwassen en het kan invloed hebben op het latere liefdesleven van het kind (partnerkeuze). De eigenschappen van de vader spelen een belangrijke rol in de ontwikkeling van het kind ( de vaderrol bij de opvoeding, 2007). Dit onderzoek wordt uiteindelijk gemaakt om de belangen van het kind te dienen. Er worden debatten georganiseerd voor vaders, in de hoop dat de opvoedvaardigheden worden versterkt, zodat de relatie tussen kind en ouder hechter wordt. Dit zijn een aantal van de belangrijke punten waarom dit onderzoek wordt gedaan. De vaders die deelnemen aan de vaderdebatten komen vrijwillig. Dat laat enigszins zien dat de vaders vragen hebben over de opvoeding en behoefte hebben aan kennis en adviezen van anderen. De uitkomsten van een betrokken vaderrol zijn erg waardevol en waarschijnlijk van essentieel belang. Dit kan de vaders stimuleren om de inzichten die zij verkrijgen tijdens de bijeenkomsten toe te passen in de thuissituatie, zodat de hechtingsband wordt versterkt tussen vader en kind. De vraag hoe waardevol de vaderrol is in de opvoeding, moet nader onderzocht worden tijdens de literatuurstudie. Er moeten inzichten verkregen worden van de verschillende oorzaken/belemmeringen, waarin de hechtingsband tussen de vader en kind wordt beperkt in de opvoeding bij onder anderen migrantenouders. De uitkomsten daarvan worden vergeleken met de uitkomsten van het praktijkonderzoek, met als doel het welbevinden, vrijheid en ontwikkelingsmogelijkheden van het kind te bevorderen Externe oriëntatie Er is voor de externe oriëntatie wat achtergrond informatie gezocht om te kijken wat er al bekend is over migrantenvaders in de opvoeding en opvoedondersteuning. Hierdoor kunnen er aandachtspunten of vragen naar voren komen die van belang zijn voor de handelingsverlegenheid van de opdrachtgever. Op de site van Tympaan instituut staat dat er onderzoek is gedaan op het gebied van hoe betrokken de vaders zijn in de opvoeding. Daarin stond dat vaders zich tot op heden niet bewust zijn van de opvoeding van hun kinderen in vergelijking met de moeders (Marketresponse 2010, VanDoorneHuiskes en partners 2010). Volgens een onderzoek dat is gedaan door het Tympaan instituut en het expertisecentrum Jeugd Samenleving en Ontwikkeling (JSO) over vaders en opvoeding, bleek dat iedere vader soms te maken heeft met de ongehoorzaamheid van hun kinderen. Hier willen de vaders niet mee geconfronteerd worden en ze schuiven het probleem door naar de moeders om te op te lossen (Houben & Nienhuis, 2011). Er is een artikel geraadpleegd over een onderzoek dat is gedaan door het Tympaan instituut over waar de behoefte ligt van de migrantenvaders in de opvoedondersteuning. Volgens Buysse & Nienhuis (2007) hadden de vaders geen vragen over verzorgende taken in de opvoeding. De vaders hadden meer behoefte om in gesprek te gaan over onderwijs, discriminatie in de arbeidsmarkt en hoe zij hun kinderen een betere toekomst kunnen geven. Zij hadden ook behoefte aan gesprekken met andere vaders over de opvoeding (Van Leeuwen, 2010). Stichting Kinderpostzegel (SKN) en de Gemeente (Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling, DMO) zijn betrokken bij dit probleem. Beide hebben een bijdrage geleverd aan financiële steun voor Trias Pedagogica. Dank zij SKN en DMO heeft Trias Pedagogica de methodiek 9

10 kunnen ontwikkelen en het beeldmateriaal vorm kunnen geven (Distelbrink, Van der Haag, Halane, Knippels, Mehraz & Naber, 2012). Trias Pedagigica wil een ondersteunende factor zijn voor de opvoeders. Zij willen een hulpmiddel zijn om de opvoedvaardigheden van de ouders/verzorgers te verhogen. Trias Pedagogica is toen begonnen met het organiseren van de vaderdebatten. De bijeenkomsten worden nu georganiseerd voor Marokkaanse, Turkse en Somalische vaders. Zij willen dat de vaders de wereld van het kind leren kennen. Trias Pedagogica weet niet wat de vaders met de informatie doen nadat ze een vaderdebat hebben bijgewoond. Bijvoorbeeld: worden deze vaardigheden toegepast in de opvoeding? Welke elementen spreekt hen aan? Heeft het hun opvoedvaardigheden versterkt? Deze waardevolle informatie ontbreekt en heeft zich ontwikkeld tot een probleem. De methodiekbeschrijving kan worden gebruikt voor dit onderzoek ter informatie over de organisatie, doelgroep en doel. De uitkomsten van het onderzoek die het Tympaan instituut heeft verricht kan het praktijkgerichte onderzoek beïnvloeden, omdat Trias Pedagogica ook wil weten waar de behoefte van vaders ligt in een vaderdebat. Dit zou ook de behoeftes kunnen zijn van de vaders die deelnemen aan de vaderdebatten van Trias Pedagogica Interne oriëntatie Voor de Interne oriëntatie is er een gesprek geweest met Abdellah Mehraz en Shakuur Halane. Abdellah Mehraz en Shakuur Halane gaven aan in het gesprek dat Trias Pedagogica vanaf 2007 het project vaderdebatten organiseren. Zij hebben het de naam vaderdebat gegeven, omdat het vaders op die manier meer aanspreekt. Een dergelijke bijeenkomst begint als eenmalig, daarna volgen er nog meer bijeenkomsten voor vaders die daar behoefte aan hebben (in totaal zes). De bedoeling van Trias Pedagogica is dat de groep van elkaar leert en dat op deze manier de eigen kracht van de vader in de opvoeding wordt versterkt. Abdellah Mehraz en Shakuur Halane van Trias Pedagogica zouden graag een beeld willen krijgen over de veranderingen die vaders maken om de relatie met het kind te verbeteren. Zij willen weten hoe en of deze methodiek van vaderdebatten de opvoedvaardigheden van de vaders versterken. Zij weten niet of de vaders die een vaderdebat hebben bijgewoond de inzichten toepassen in de thuissituatie. De handelingsverlegenheid ligt bij de trainers van Trias Pedagogica. De visie van Trias Pedagogica: Trias Pedagogica wil een bijdrage leveren aan een gezonde ontwikkelingsomgeving van het kind. De drie belangrijke factoren die daar te maken mee hebben zijn het gezin, de school en de maatschappij. Trias Pedagogica probeert daar een evenwicht in te vinden. Trias Pedagogica wil het beste voor het kind en dat het kind zich optimaal kan ontwikkelen. Daarbij zijn de betrokkenheid van beide ouders van belang. Zij richten zich op de vaders in de opvoeding. Zij willen dat de vaders zich bewust worden van de opvoeding en zij willen de vaders zich laten realiseren wat voor invloed een betrokken vaderrol heeft op het kind. Voor de professionals van Trias Pedagogica is het van essentieel belang om informatie over de cultuurverschillen en overeenkomsten te bezitten. Desondanks moet er niet in vakjes of hokjes gedacht worden en een beeld worden geschetst over een etniciteit. Om verandering te brengen in een situatie is het belangrijk dat je een persoon niet 10

11 anders behandelt vanwege zijn of haar etniciteit. Zo benader je een persoon zonder een vooroordeel te scheppen en vermijd je geen onderwerpen die in bepaalde culturen taboe zijn. Op deze manier kom je te weten hoe die persoon over bepaalde onderwerpen denkt of in bepaalde situaties handelt ( Visie van Trias Pedagogica, 2013). De missie van Trias Pedagogica: Dat er een evenwicht wordt ontwikkeld tussen de drie belangrijke factoren rondom het kind. Dat de vaders verschillende inzichten creëren over de opvoeding, zodat het een positieve bijdragen levert op de ontwikkeling van het kind. Dat de relatie tussen vader en kind hechter word en dat de opvoedvaardigheden van vaders worden versterkt ( Missie van Trias Pedagogica, 2013). Het probleem is urgent, beide ouders hebben een belangrijke rol in het gezin. Uit ervaring binnen de Marokkaanse gemeenschap stapt men pas naar zijn vader als er grote problemen ontstaan en je erin geadviseerd/of geholpen wilt worden. De Marokkaanse vader benader je niet als het gaat om verschillende onderwerpen zoals gevoel, onzekerheden enzovoorts. De moeder doet de verzorgende taken en is intensief betrokken tijdens ontwikkeling van het kind. Volgens Abdellah Mehraz en Shakuur Halane van Trias Pedagogica functioneren kinderen beter op sociaal en emotioneel gebied als de vader betrokken is bij de opvoeding. Wat onder sociaal emotionele ontwikkeling wordt verstaan is dat het kind onder andere sterker in zijn of haar schoenen staat, meer durft en meer empathie zal hebben. Dit zijn allemaal belangrijke factoren die laten zien waarom een dergelijk vaderdebat als opvoedondersteuning belangrijk is. Daarom is het van essentieel belang erachter te komen of de vaders de kennis die zij opdoen wel degelijk toepassen in de opvoeding van hun kind (eren). Beide ouders en kind zullen hier profijt van hebben. Als de vader meer betrokken raakt bij het kind kunnen onder andere de verzorgende taken onderling worden verdeeld. Zo zal er geen groot verschil zitten tussen de rol van de vader en de rol van de moeder. Het kind krijgt van beide ouders evenveel aandacht. Het gezinsleven kan hierdoor hechter worden. Kinderen ontwikkelen zich hierdoor beter op verschillende gebieden. De handelingsverlegenheid zit in het niet weten hoe en of de methodiek een bijdrage levert op het versterken van de opvoedvaardigheden. Dat vaders vrijwillig naar deze bijeenkomsten komen geeft aan dat vaders de behoefte hebben om die opvoedvaardigheden te leren. Dat geeft de trainers het doorzettingsvermogen om de vaders zo efficiënt mogelijk te kunnen ondersteunen door middel van de vaderdebatten. Het is belangrijk dat de trainers weten welke veranderingen vaders maken nadat ze de vaderdebatten hebben bijgewoond. Met die informatie kunnen de trainers hun debatten aanscherpen waar nodig is. De kracht ligt er volgens Trias Pedagogica in dat elke ouder het beste wil voor zijn kind. Aan het eind van het debat wordt aan de vaders gevraagd of er behoefte is aan een vervolgdebat. Je neemt aan dat de vaders die aangeven wel behoefte te hebben aan een vervolgdebat, de informatie en kennis toepassen in de opvoeding, maar er is geen zekerheid. Daarvoor moeten er meerdere vaders geïnterviewd worden. Trias Pedagogica voelt zich verantwoordelijk voor de oplossing en wil hier graag geadviseerd in worden. 11

12 1.3.5.Verslag terugkoppeling opdrachtgever Afstudeerproject De onderzoeker heeft van de opdrachtgever feedback gekregen op de centrale vraag. Die moest aangepast worden. Dat betekent dat de deelvragen ook deels zijn aangepast. Verder waren er geen bijzondere op- of aanmerkingen over mijn plan van aanpak. 1.4.Definitieve probleemomschrijving Trias Pedagogica wil een deel van de resultaten van de vaderdebatten kunnen meten. Daarvoor wil Trias Pedagogica graag weten welke aanpak bij vaders heeft geholpen die tijdens de vaderdebatten worden besproken. Trias Pedagogica wil weten welke veranderingen zijn gemaakt door de vaders om de relatie met het kind te verhogen. Met die informatie kunnen zij o.a. het aanbod van de vaderdebatten aanscherpen waar dat nodig is. 1.5.Centrale vraag, deelvragen en subvragen De centrale vraag Nadat de onderzoeker de opdrachtgever van Trias Pedagogica heeft gesproken, is de volgende centrale vraag geformuleerd: Hoe kunnen de trainers van Trias Pedagogica de invloeden van de opvoeddebatten op het opvoedgedrag van de vaders vergroten? Deelvraag aan de literatuur Hoe kan het positieve opvoedgedrag van de vaders met een niet-westerse achtergrond die deelnemen aan een opvoedondersteuning worden versterkt? De deelvraag aan de literatuur is beantwoord naar aanleiding van de volgende subvragen: Subvragen: Wat is er bekend over het voordeel van de vaderrol bij de opvoeding en ontwikkeling van kinderen? (Met deze subvraag kan ik informatie verzamelen over wat voor waarde een betrokken vaderrol heeft in de opvoeding, wat misschien kan helpen bij het stimuleren van vaders). Welke voorbeelden zijn bekend over de stappen/acties die zijn gemaakt waarbij met vaders gesproken wordt over de opvoeding? Wat is er te vinden in de literatuur over opvoedondersteuning aan ouders met een nietwesterse achtergrond? Wat is er te vinden in de literatuur over het bereiken en betrekken van migrantenouders? Wat is bekend over de factoren die bijdragen aan de motivatie van ouders voor deelname aan een opvoedondersteuning. Wat zijn de elementen in de opvoedondersteuning die het positieve opvoedgedrag stimuleren? 12

13 Deelvraag aan de praktijk Hoe passen de vaders die deelnemen aan het vervolg opvoeddebatten de verkregen informatie in de opvoeding in de thuissituatie? De deelvraag aan de praktijk is beantwoord naar aanleiding van de volgende subvragen: Subvragen: Hoe zien de debatten eruit (wie zijn de deelnemers, hoe is het programma en wat wordt er besproken)? Wat doen de vaders met de kennis, vaardigheden en de bewustwording nadat zij een vaderdebat hebben bijgewoond? Welke onderwerpen/thema s zorgen ervoor dat de vaders inzichten creëren over de opvoeding? Wat maakte dat de vaders de kennis en vaardigheden toepassen in de thuissituatie, wat zijn hun aanbevelingen daarover? Wat zijn de oorzaken waardoor de vaders de kennis en vaardigheden niet toepassen in de thuissituatie? 1.6. Globale onderzoeksopzet Voor het onderzoek zal er een kwalitatief onderzoek worden verricht. In mijn vraagstelling staat het volgende centraal Hoe kunnen de trainers van Trias Pedagogica de deelnemers stimuleren zodat ze de inzichten die ze tijdens de vervolgdebatten hebben verkregen toepassen in de thuissituatie? Om die vraag te beantwoorden moet er onder andere de belevenissen en de beweegredenen van de deelnemers in kaart worden gebracht (Verhoeven, 2010). Verhoeven (2010) vertelt dat er verschillende manieren zijn om een kwalitatief onderzoek te verrichten. Half gestructureerd interview is een vorm van een interview waarbij je elke kant op kunt door middel van de antwoorden. De respondent heeft een groot aandeel in het verloop van het interview. Dit is de manier van het houden van een interview die er gebruikt wordt voor dit onderzoek. De onderzoeker wil een flexibele rol aannemen tijdens het interview, zodat de respondenten de ruimte krijgen voor hun eigen inbreng in het interview (Verhoeven, 2010). Om antwoorden op mijn vraagstelling te krijgen wil de onderzoeker zich eerst verdiepen in de methode van de organisatie. Daarvoor zullen de debattenbijeenkomsten worden bijgewoond, zodat er een beeld geschetst kan worden van hoe het daar aan toe gaat. De onderzoeker wil de relatie tussen de professionals en de deelnemers van de vadersdebatten ervaren. Verder zal er door middel van literatuur inzichten gecreëerd worden in: de doelgroepen waarmee ik te maken heb (culturele achtergronden, taboes etc.), vaders met een niet-westerse achtergrond in de opvoeding over het algemeen en ouders (vaders) die deelnemen aan een opvoedondersteuning: hoe wordt daar tegenaan gekeken en wat zijn daarvoor de redenen? 13

14 Met deze informatie kan er een globaal verdiepen worden gedaan over wat de invalshoeken zijn van de doelgroep. Dit kan van groot belang zijn voor mijn interviewvragen die ik nog vorm moet geven. Door middel van de literatuurstudie wil de onderzoeker meer kennis werven en verder geholpen worden naar het vinden van het antwoord op de deelvraag aan de literatuur. Het stappenplan voor het onderzoek is als volgt opgebouwd: Informatie werven over de organisatie, methodiek en bijeenkomsten, Literatuurstudie voor verdieping over oorzaken of mogelijke ophelderingen van het probleem, die bruikbaar is voor mijn eigen onderzoeksvraag, Deelnemers interviewen om te achterhalen wat hun beweegredenen zijn, zodat er uiteindelijk een advies uit kan komen om de handelingsverlegenheid te verhelpen, Antwoord op centrale vraag/conclusie en aanbevelingen Communicatieplan De onderzoeker heeft nauw contact met de opdrachtgever van Het Lectoraat Veerle Knippels. Zij is ook de tussenpersoon tussen de onderzoeker en de opdrachtgevers van Trias Pedagogica. De onderzoeksverslagen worden naar Veerle verstuurd en zij verstuurd het naar de opdrachtgevers van Trias Pedagogica Abdellah Mehraz en Shakuur Halane. De Bijeenkomsten met Het Lectoraat worden aan het begin (start) van elk onderdeel van het onderzoek georganiseerd. Tijdens de bijeenkomsten krijgen de onderzoekers feedback en begeleiding naar aanleiding van ons onderzoeksverslag. De bijeenkomsten met de afstudeerkring zijn tijdens de eerste bijeenkomst met elkaar afgestemd. Als er bijzonderheden zijn, dan wordt dit via de bekend gemaakt. Als de onderzoeker vragen heeft over de debatten, neemt de onderzoeker telefonisch of per contact op met de opdrachtgevers van Trias Pedagogica. 14

15 2.Verslag literatuurstudie 2.1.Inleiding: toelichting vraag aan literatuur en subvragen In het vorige hoofdstuk (het plan van aanpak) zijn de centrale vraag, deel en subvragen aan de literatuur en praktijk gesteld. Nu de onderzoeksvragen centraal staan, wordt in dit onderdeel een literatuuronderzoek verricht. Tijdens het literatuuronderzoek wordt via het beantwoorden van de subvragen antwoord gezocht op de deelvraag aan de literatuur. Om antwoord te krijgen op de deelvraag aan de literatuur wordt er onderzocht en uitgelegd hoe de verschillende auteurs het vanuit hun eigen perspectief zien. De subvragen zijn hulpmiddelen om antwoord te krijgen op de deelvraag aan de literatuur. De inzichten van de verschillende auteurs worden vergeleken en beschreven. Daaruit worden er samenvattingen gemaakt wat leidt tot een conclusie (beantwoording van de deelvraag aan de literatuur). Deelvraag aan de literatuur: Hoe kan het positieve opvoedgedrag van de vaders met een niet westerse achtergrond die deelnemen aan een opvoedondersteuning worden versterkt? Subvragen: Wat is er bekend over het voordeel van de vaderrol bij de opvoeding en ontwikkeling van kinderen? (Met deze subvraag kan ik informatie verzamelen over wat voor waarde een betrokken vaderrol heeft in de opvoeding, wat misschien kan helpen bij het stimuleren van vaders). Welke voorbeelden zijn bekend over de stappen/acties die zijn gemaakt waarbij met vaders gesproken wordt over de opvoeding? Wat is er te vinden in de literatuur over opvoedondersteuning aan ouders met een niet westerse achtergrond? Wat is er te vinden in de literatuur over het bereiken en betrekken van migrantenouders? Wat is bekend over de factoren die bijdragen aan de motivatie van ouders voor een deelnamen aan een opvoedondersteuning? Wat zijn de elementen in de opvoedondersteuning die het positieve opvoedgedrag stimuleren? 15

16 2.2. Theoretisch kader: antwoord op deelvraag aan literatuur Antwoord op de subvragen: Wat is de waarde van een betrokken vaderrol binnen de opvoeding? Elk kind verdient een vader en een moeder in zijn of haar leven. Er is veel informatie te vinden over wat voor invloed een moeder heeft op het kind, maar er staat weinig bekend over waarom een betrokken vader binnen de opvoeding belangrijk is. Heeft een betrokken vader wel of niet invloed op de ontwikkeling van het kind? Zo ja, wat is die invloed? Wat is daarover te vinden in de literatuur? Subvraag: - Wat is er bekend over het voordeel van de vaderrol bij de opvoeding en ontwikkeling van kinderen? (Met deze subvraag is er informatie verzameld over wat voor waarde een betrokken vaderrol heeft in de opvoeding, wat misschien kan helpen bij het stimuleren van vaders). Volgens Kohnstamm (2009) heeft de vader invloed op de cognitieve ontwikkeling van het kind. Als er gekeken wordt naar de prestaties van de kinderen op school, dan scoren de kinderen waarbij de vader afwezig is minder dan als de vader aanwezig is. Als beide ouders een hechte band hebben en de benadering naar elkaar vriendelijk en respectvol is, zal dat een positief effect opleveren op de cognitieve ontwikkeling van de dochters (Kohnstamm, 2009). Parke (1996) vertelt dat een hechte relatie tussen vader en kind binnen de opvoeding invloed heeft in de ontwikkeling op de mannelijkheid en vrouwelijkheid van het kind (Dijken &Tavecchio, 2004). Popenoe (1996) geeft aan dat als de vader betrokken is in de opvoeding van zijn zoon, dat zij meer respect zullen hebben voor de vrouw en de vrouw als gelijkwaardig zullen behandelen (Dijken &Tavecchio, 2004). Ook vertelt Lamb (2004) dat als een kind zonder vader opgroeit, het gedrag vooral bij de jongens zich in agressie uit. Er zit een verschil tussen de kinderen die opgroeien in een gezin waar een vader aanwezig is en bij kinderen die in een gezin opgroeien waar geen vader aanwezig is. Volgens Lamb (2004) weten we niet waarom dat verschil bestaat en hoe wij dat verschil kunnen interpreteren. Het betekent niet dat de kinderen die met een vader opgroeien geen belemmeringen zullen ondervinden in de ontwikkeling en dat kinderen die zonder een vader opgroeien alleen maar belemmeringen zullen hebben tijdens hun ontwikkeling (Lamb, 2004). Wij kunnen concluderen dat een vader een belangrijke inbreng heeft op de ontwikkeling van het kind. Elke auteur geeft aan dat een vader een belangrijke rol speelt in het leven van een kind en dat het alleen maar een voordeel is als een vader aanwezig/actief betrokken is in het leven van een kind. Volgens de literatuur heeft een vader onder andere invloed op de cognitieve ontwikkeling van het kind, identiteit van het kind, de jongens zullen vrouwen respecteren/als gelijkwaardig beschouwen en een vader geeft ondersteuning aan de moeder. In de literatuur komt ook naar voren dat een goede relatie tussen de vader en moeder voor de dochters ook belangrijk is en dat het van invloed heeft op de cognitieve ontwikkeling van de dochters. 16

17 Over opvoeding gesproken met vaders Afstudeerproject Er wordt met ouders gesproken over de opvoeding: welke gespreksvormen worden gebruikt om met ouders in gesprek te gaan over de opvoeding? Wordt er ook specifiek met vaders gesproken over de opvoeding? Hoe denken vaders over de opvoeding? Wat staat er in literatuur? Subvraag: - Welke voorbeelden zijn bekend over stappen/acties die zijn gemaakt waarbij met vaders gesproken wordt over de opvoeding? Nijsten (1998) heeft een onderzoek verricht onder de Turkse ouders die deel uitmaken van een opvoedingsonderzoek. Er is daarbij een methode gebruikt waarbij een gestructureerd interview is gehouden. Tijdens het gesprek hebben beide ouders aangegeven, dat zij de taak hebben om de kinderen te ondersteunen in de opvoeding. Moeders vinden dat het ondersteunen van kinderen hoort bij het vaderschap en vaders vinden niet dat het een onderdeel is van het vaderschap. Het komt er niet van vanwege hun werk. De vaders en moeders geven aan dat de vader een strenge rol aanneemt binnen het gezin. Vaders staan achter de moeders, houden zich meer bezig met de opvoeding van de jongens en houden het gedrag van hun kinderen in de gaten (Nijsten, 1998). Er is in de literatuur gespreksvormen te vinden die verschillende instanties kunnen toepassen om met ouders in gesprek te gaan. Volgens Blokland (2005) zijn er verschillende gelegenheden waarbij er met ouders (vaders) gesproken wordt over de opvoeding. Er is een vorm die heet inloopcontacten. Daar kunnen ouders met hun vragen terecht zonder een afspraak te hoeven maken of op een wachtlijst terecht te komen. Een adviesgesprek op het bureau is een vorm waarbij ouders op eigen initiatief een afspraak maken voor individuele ondersteuning. De ouders worden geholpen met vragen en problemen die zij ervaren tijdens het opvoeden (Blokland, 2005). Dit zijn voorbeelden van gespreksvormen die gebruikt kunnen worden door ouders. Het zijn verschillende gespreksvormen en de ouders kunnen naar behoefte daaruit gebruik van maken. Dit zijn stappen die een instantie maakt zodat ouders uit eigen initiatief zonder verplichting uit verschillende gespreksvormen kunnen kiezen en in gesprek kunnen gaan over de opvoeding. Dit heeft niet specifiek met vaders te maken, maar onder ouders worden ook vaders verstaan. Van Lier & Knippels (2012) hebben een onderzoek verricht waarin door studenten van InHolland interviews zijn gehouden met migrantenouders. Daaruit kwam naar voren dat alle vaders (thuiswonend of uitwonend) het belangrijk vonden tijd met hun kinderen door te brengen door allerlei activiteiten met ze te doen. Zij hechten veel belang aan het respect dat kinderen moeten hebben voor de ouders. De normen en waarden spelen volgens de vaders een grote rol in de opvoeding. Zij vinden het belangrijk dat de kinderen hun eigen cultuur niet loslaten (muziek, eten, taal) en zorgen ervoor dat die op verschillende manieren mee wordt gegeven in de opvoeding (Pels, Ketner, Naber, Distelbrink, Van Lier, Knippels & Zandijk, 2012). 17

18 In de literatuur bestaan verschillende vormen waarop met ouders gesproken wordt over de opvoeding. Er zijn initiatieven waarin er een interview wordt gehouden met ouders en er zijn verschillende gespreksvormen die in een opvoedondersteuning gebruikt kunnen worden. De gespreksvorm die wordt toegepast in een specifiek geval heeft te maken met de behoefte van de ouders (Blokland,2005). Er is momenteel nog steeds meer literatuur te vinden over gesprekken met ouders dan literatuur over gesprekken die specifiek zijn gericht op vaders. Er zijn uit eigen initiatief in verschillende artikelen gesprekken geweest met vaders, maar in de literatuur is daar niet veel over bekend. Uit de literatuur waarin wel met vaders is gesproken over de opvoeding, is naar voren gekomen dat de vaders betrokken willen zijn in de opvoeding van hun kinderen. Wat wij kunnen concluderen is dat er meer initiatieven zijn geweest waarbij er met moeders wordt gesproken over de opvoeding dan initiatieven waarbij gesproken wordt met vaders over de opvoeding. De voorbeelden die zijn gebruikt om met vaders in gesprek te gaan over de opvoeding zijn tot stand gekomen door middel van een interview. 18

19 Opvoedondersteuning aan migrantenouders Afstudeerproject Er zijn verschillende vormen van opvoedondersteuning. Als ouders vragen hebben over de opvoeding kunnen zij daar gebruik van maken. Professionals hebben met verschillende doelgroepen te maken. Om hulp/ondersteuning te bieden is het belangrijk voor een professional zich eerst te verdiepen in de culturele achtgronden van de doelgroep. Het kan voorkomen dat daar rekening mee gehouden moet worden binnen opvoedondersteuning. Het is belangrijk om te weten hoe de migrantenouders tegenover opvoedondersteuning aankijken en hoe de migrantenouders handelen (kenmerken) binnen een opvoedondersteuning. Daarvoor is de literatuur geraadpleegd om te kijken wat er bekend is over opvoedondersteuning aan niet-westerse allochtone ouders. Subvraag: - Wat is er te vinden in de literatuur over opvoedondersteuning aan ouders met een nietwesterse achtergrond? Volgens Pels en Distelbrink (2000) sluiten de voorzieningen van een opvoedondersteuning vaak niet aan bij de behoefte van de allochtone ouders. Ouders lopen voor een lange periode met een vraag/probleem en kunnen niet terecht bij een opvoedondersteuning, omdat hun vraag of probleem niet aansluit bij het hulpaanbod (Pels, Distelbrink & Postma, 2009). Als de voorzieningen niet aansluiten bij de behoefte blijft de vraag/het probleem van de ouders bestaan. Het wordt voor de ouders een gewenning en zij zullen het niet meer herkennen als een probleem (het probleem wordt daardoor alleen maar groter). Het gevolg van het niet herkennen van de problemen door de ouders is dat zij ook niet vroegtijdig hulp kunnen zoeken. (Pels, Distelbrink & Postma, 2009). Soms sluit een voorziening als opvoedondersteuning niet aan de behoefte van de ouders, maar dat is niet het enige punt die voor belemmeringen kunnen zorgen. Volgens Pels, Distelbrink & Tan (2009) komt het weleens voor dat migrantenouders de hulp van instanties zoals Geestelijke Gezondheid Zorg (GGZ) en Jeugdzorg laten vallen, omdat zij het idee hebben dat er geen rekening wordt gehouden met hun normen en waarden. Volgens Pels, e.a. (2009) worden er door de hulpverleners geen haalbare doelen opgesteld voor de ouders en worden de visies en opvattingen van ouders niet vaak genoeg meegeteld. Migrantenouders vinden het belangrijk als er naar ze wordt geluisterd en er respect wordt getoond (Pels, e.a., 2009). Nijsten (1998) zegt dat Turkse ouders eerder opvoedondersteuning in hun naaste omgeving zoeken zoals bij vrienden of kennissen. Als er met derden over opvoeding wordt gesproken zijn het meestal de vaders die steun zoeken bij een bekende die een achtergrond heeft in de zorg (Nijsten,1998). 19

20 De Nederlandse voertaal in een opvoedondersteuning zou ook voor belemmering kunnen zorgen, omdat de ouders die niet de Nederlandse taal beheersen niet alles kunnen verstaan. Nijsten (1998) vertelt dat er zelden door vaders (in vergelijking tot de moeders) opvoedondersteuning gezocht wordt bij instanties. Dat komt omdat er weinig voorzieningen bestaan waarin de vaders in het Turks kunnen communiceren. Zij kunnen zich daardoor niet optimaal verwoorden (Nijsten, 1998).Weijenberg (2011) zegt dat het kan voorkomen dat Marokkaanse ouders aan het eind van een gesprek niet alles hebben verstaan of hebben begrepen, maar als het hen gevraagd wordt, geven zij aan het wel te hebben begrepen (Weijenberg, 2011). Dat sommige migrantenouders aangeven alles te hebben verstaan terwijl dat niet het geval is, kan een obstakel vormen voor de hulpverlener die effectief hulp wil aanbieden. Als een instantie het opvoedgedrag zou willen vergroten is het belangrijk dat de ouders wel begrijpen wat de hulpverleners vertellen. Het is een verlies voor zowel de ouders als voor de hulpverlener, want de informatie wordt niet goed overgebracht zoals de hulpverlener dat wil en de informatie wordt niet ontvangen door de ouders. Cultuur/geloof zorgen ook voor misopvattingen binnen de opvoedingondersteuning aan migrantenouders. Wat volgens de Nederlandse cultuur netjes is (een hand geven, oogcontact maken) kan voor een andere cultuur of een ander geloof verboden of respectloos zijn. Volgens Wijenberg (2011) is volgens de Turkse cultuur het vermijden van oogcontact bij een hulpverlener een vorm van respect. Het idee erachter is dat de ouders de hulpverlener als kennisbron zien en door hun ogen neer te slaan, laten zij respect zien voor de hulpverlener. Het is belangrijk dat een instantie weet dat bijvoorbeeld sommige kenmerken bij de ouders vanuit cultuur voortkomen, daar kan de instantie rekening mee gehouden en zullen er geen misopvattingen optreden. In de literatuur worden verschillende kenmerken van migrantenouders door verschillende auteurs waargenomen. Met kenmerken wordt bedoeld dat bijvoorbeeld sommige migrantenouders geen oogcontact zullen maken als zij in gesprek zijn met een deskundige. Dat kan ook voorkomen bij een professional van een opvoedondersteuning. Dat heeft volgens bepaalde culturen te maken met respect. De manier waarop ouders reageren of handelen binnen de opvoedondersteuning komt voort uit cultuur en sommige komen voort uit onbegrip tegenover de opvoedondersteuning. In de literatuur staat beschreven dat de reden waarom migrantenouders de hulp laten vallen, is dat zij het idee hebben dat er geen respect en begrip wordt getoond voor de normen en waarden die zij kennen vanuit hun cultuur (Pels, Distelbrink & Tan, 2009). Als de verschillende opvattingen van de auteurs met elkaar gewogen worden, dan komt er naar voren dat de migrantenouders de voorzieningen als opvoedondersteuning eng vinden. Dat komt omdat ze de professionals niet als gelijkwaardig beschouwen, de programma s van het aanbod niet begrijpen of het aanbod niet aansluit aan de behoefte van de migrantenouders. Volgens Pels, Distelbrink & Tan (2009) hebben ouders het idee dat de professionals geen luisterend oor bieden of de visies/opvattingen van de ouders niet worden meegewogen in de oplossing. Volgens de literatuur zit er nog veel onbegrip en misopvattingen tussen beide partijen (migrantenouders in een opvoedondersteuning). We kunnen concluderen dat als er rekening wordt gehouden met de normen en waarden/taal van de ouders en als de hulpverlener samenwerkt met de ouders (hen betrekken bij elke beweegredenen) dat het belangrijk is voor een positief resultaat binnen de opvoedondersteuning. 20

21 De bereikbaarheid van migrantenouders Afstudeerproject Als er gekeken wordt naar de deelvraag aan de literatuur, dan is het belangrijk om te weten hoe migrantenouders het beste bereikt kunnen worden. Dat is de basis als een instituut het opvoedgedrag wil vergroten. Wat weet de literatuur over het bereiken van migrantenouders? Deze informatie kan van pas komen ter verbetering van het succesvol bereiken van migrantenouders in opvoedondersteuning. Subvraag: Wat is er te vinden in de literatuur over het bereiken en betrekken van migrantenouders? Vanuit de visie van Van den Broek, Kleijnen &Keuzenkamp (2010) komt het vaak voor dat migrantenouders lastig te bereiken zijn. Ouders worden in vele gevallen tegengehouden door hun eigen partner of door de directe omgeving waarmee zij te maken hebben. Een van de redenen waarom ouders lastig te bereiken zijn is dat zij van mening zijn dat zij door hulp van de opvoedondersteuning hun kinderen aan westerse gedachten zullen kwijtraken en dat de kinderen hun eigen normen en waarden zullen vergeten Van den Broek e.a., 2010). Hieruit blijkt dat cultuur en geloof ook voor een belemmering kunnen zorgen binnen de opvoedondersteuning. Volgens Pels, Distelbrink & Tan, (2009) zijn vooral de eerstegeneratie allochtonen lastig te bereiken met een aanbod van opvoedondersteuning. Dat komt omdat in het land van herkomst deze voorzieningen als opvoedondersteuning zoals wij die in Nederland kennen niet bestaan (Pels, Distelbrink & Tan, 2009). Door een stap dichterbij te komen bij de behoefte van de migrantenouders kan volgens Pels e.a., (2009) in samenwerking met een tolk of een andere instelling het bereik van migrantenouders worden verhoogd. (Pels e.a., 2009).Volgens Kalthoff (2009) levert het gebrek aan allochtone medewerkers bij bepaalde voorzieningen moeilijkheden in het bereiken van migrantenouders. Ouders kunnen zich dan niet optimaal verwoorden in de Nederlandse taal en er is een risico dat ouders niet alles kunnen begrijpen vanwege de taal. Volgens Beekhoven, Ince Kalthoff & Vegt (2008) zal het werven van meer beroepskrachten met migrantenachtergrond in het voordeel werken van het bereiken van migrantenouders (Kalthoff, 2009). De voertaal van de doelgroep blijkt een enorm nadeel te zijn binnen de opvoedondersteuning. De professionals die dezelfde achtergrond hebben als de doelgroep kunnen dan voor een veiligheidsfactor zorgen, doordat zij dezelfde taal spreken als de doelgroep. De ouders hebben dan het idee dat de professionals hun manier van opvoeden en denken gebruiken; zij zijn bekent met hun normen en waarde. Volgens Van der Zwaard & Pannebakker (1997) hebben de toegankelijkheid en bereikbaarheid sterk met elkaar te maken. Als een instelling de ouders betrekt bij elk idee of elke beweging die er gemaakt wordt, zal de toegankelijkheid (het bereiken) gemakkelijker zijn. Het zou de toegankelijkheid belemmeren als een instelling buiten hen om te werk gaat. Van der Zwaard & Pannenbakker (1997) zijn van mening dat ouders bang zijn voor een vooroordeel van de buitenwereld over hun manier van opvoeden. Het is belangrijk dat een professional naast de ouders staat in plaats van boven de ouders. Waar op gelet moet worden is dat de hulpvoorzieningen voor deze moeilijk bereikbare ouders niet voor korte duur zal zijn. Er moet tijd gecreëerd worden om het vertrouwen te winnen van de ouders, hun interesse op te wekken en hen te informeren over de verschillende voorzieningen (Van der Zwaard & Pannebakker, 1997). De benadering zal minder beangstigend zijn als het op een laagdrempelig manier wordt uitgevoerd, waarbij de ouder zich nergens aan verplicht voelen binnen de opvoedondersteuning. 21