Stadsmonitor Gouda 2010

Transcriptie

1 Stadsmonitor Gouda 2010 DIMENSUS beleidsonderzoek Mei 2010

2 2 Stadsmonitor Gouda 2010

3 Inhoud Inleiding 5 A UITKOMSTEN NAAST DE STADSFOTO 8 B LEEFBAARHEID IN GOUDA Sociale kenmerken Loop van de bevolking Bevolkingssamenstelling Huishoudens Sociale kwaliteit De Goudse economie Arbeidsparticipatie Sociaal-economische kenmerken Onderwijs en opleidingsniveau Het imago van Gouda Toerisme en cultuur Sociaal klimaat Fysieke kwaliteit Wonen en stedelijkheid Woningmarkt Verhuizen Kwaliteit van de woonomgeving Voorzieningen in de buurt Bereikbaarheid en verkeer Veiligheid en overlast Overlast in de buurt Incidenten Veiligheidsbeleving 118 C Klanttevredenheid 128 BIJLAGEN Bijlage 1 Leefbaarometer Bijlage 2 Responsoverzicht Bewonersenquête 140 Stadsmonitor Gouda

4 Wijk en Buurtindeling Gouda Wijk, buurtcode en naam van de buurt Binnenstad 10 Nieuwe Markt e.o. 11 Baanstraat e.o. 12 Turfmarkt e.o. 13 Raam e.o. Nieuwe Park 14 Nieuwe Park Oost 15 Nieuwe Park West Korte Akkeren 20 Korte Akkeren Oud 21 Korte Akkeren Nieuw 22 Industrieterrein Kromme Gouwe (Oost en West) 23 Industrieterrein langs de Hollandsche IJssel 24 Weidebloemkwartier Bloemendaal 30 Boerhaavekwartier 31 Windrooskwartier / Heesterbrt 32 Groenhovenkwartier 33 Bloemendaalseweg 34 De Goudse Poort 35 Gaardenbuurt Plaswijck 40 Hoef en Veldbuurt 41 Zomenbuurt 42 Hoevenbuurt 43 Lusten-, Burgen- en Steinenbuurt 44 Water- en Grassenbuurt 45 Bodegraafsestraatweg 46 Mammoet 47 Wervenbuurt Gouda-Noord 50 Ouwe Gouwe 51 Statensingel Achterwillens 52 Wethouder Venteweg 53 Achterwillenseweg 54 Slagenbuurt 55 Middenwillens 59 De Goudse Hout Gouda-Oost 60 Oosterwei 61 Vreewijk 62 Voorwillenseweg Kort Haarlem / Kadenbuurt 63 Kadenbuurt 64 Kort Haarlem Goverwelle 70 Sportbuurt 71 Molenbuurt 72 Polderbuurt 73 Vrijheidsbuurt 74 Componistenbuurt 75 Muziekbuurt Stolwijkersluis 80 Stolwijkersluis Oost 89 Stolwijkersluis Westergouwe Westergouwe 90 Gouwestroom 91 Ringvaartbocht 92 Oostpolder in Schieland 99 Westergouwe 4 Stadsmonitor Gouda 2010

5 Inleiding Jaarlijks wordt door de gemeente Gouda een bewonersenquête gehouden om zicht te krijgen op de beleving van bewoners van de leefbaarheid en veiligheid in de buurt. De enquêtegegevens vormen, naast objectieve gegevens over leefbaarheid en veiligheid, de input voor de Stadsmonitor 2010, waarin een actueel beeld wordt geschetst van de leefbaarheid in de gemeente, waarin trends en ontwikkelingen in de tijd zichtbaar worden gemaakt en waaruit de pluspunten en aandachtspunten per wijk kunnen worden gelicht. De voorliggende rapportage is een eindrapport. Hierin worden zowel de objectieve gegevens als de enquête-uitkomsten gepresenteerd. Leefbaarheid is een breed begrip waar in de praktijk verschillende betekenissen aan worden toegekend. In de Stadsmonitor wordt onder leefbaarheid verstaan: het samenspel tussen fysieke kwaliteit, sociale kwaliteit, sociale kenmerken en de veiligheid van de omgeving (SCP, 2002). Van deze componenten behoeft de component sociale kwaliteit nadere toelichting. Sociale kwaliteit kan worden omschreven als de mate waarin burgers in staat zijn om deel te nemen aan het sociale en economische leven, onder condities die hun welbevinden en individuele potenties stimuleren. Het begrip omvat de volgende vier aspecten: zelfredzaamheid, sociale cohesie, sociale insluiting en sociaal-economische zekerheid (SCP, 2002). In 2008 is de Stadsfoto Gouda verschenen. De Stadsfoto geeft een analyse van de manier waarop verschillende leefbaarheidsthema s met elkaar samenhangen en biedt op basis hiervan een zo compleet mogelijk beeld van de (achtergronden van) de kansen en problemen waar Gouda mee te maken heeft. De thema s van het analysemodel zijn: agglomeratie en stedelijkheid, woonomgeving, bevolkingssamenstelling, economie, arbeidsparticipatie, overlast en onveiligheid (zie ook deel A). De componenten van leefbaarheid vertonen overeenkomsten met de thema s van de stadsfoto. Onderstaand schema biedt hiervan een overzicht. Stadsfoto Leefbaarheid Sociale kenmerken Sociale kwaliteit Fysieke Veiligheid kwaliteit Bevolkingsamenstelling Economie Agglomeratie en stedelijkheid Overlast Arbeidsparticipatie Woonomgeving (On)veiligheid Sociaal klimaat Toerisme en cultuur In de Stadsmonitor 2010 gaan we uit van het analysemodel van de Stadsfoto om kansen en problemen voor Gouda in beeld te brengen. De onderwerpen sociaal klimaat en toerisme en cultuur zijn geen onderwerpen in de Stadsfoto maar wel belangrijke onderdelen van leefbaarheid en verbonden aan de aantrekkelijkheid van de stad. Daarom worden deze onderwerpen ook behandeld in dit rapport. Om een goed beeld van de leefbaarheid in de stad te schetsen is naast informatie op stedelijk niveau ook veel op wijkniveau gerapporteerd. Derhalve is er voor gekozen om geen aparte wijkrapportage te maken. In de Stadsmonitor 2009 is aandacht besteed aan de uitkomsten van de Leefbaarometer. Op het moment van schrijven van de Stadsmonitor 2010 zijn de gegevens van de Leefbaarometer 2010 niet Stadsmonitor Gouda

6 beschikbaar. Daarom zijn de belangrijkste gegevens en toelichting van de Leefbaarometer 2008 opgenomen in de Bijlagen. Deze rapportage bestaat uit 3 gedeelten: in deel A worden de gegevens gelegd naast de Stadsfoto 2008, om trends en ontwikkelingen weer te geven, in deel B worden de objectieve en subjectieve cijfers over leefbaarheid gepresenteerd en geanalyseerd en in deel C wordt ingegaan op de klanttevredenheid over de gemeente en het gemeentebestuur. In deel B van de rapportage worden actuele cijfers gepresenteerd en komen de inwoners aan het woord. De objectieve gegevens zijn aangeleverd door verschillende afdelingen van de gemeente Gouda en door andere instellingen. De mening van de bewoners is gestoeld op de (jaarlijkse) bewonersenquête, die in oktober 2009 is gehouden. Van de uitgezette enquêtes zijn er via internet of op papier ingevuld. De respons bedraagt 45% ten opzichte van de steekproef, en dat is iets lager dan de afgelopen jaren. Ongeveer 40% van de enquêtes is via internet ingevuld, 60% op papier. Naast het schetsen van de situatie voor Gouda als geheel en een vergelijking met voorgaande jaren, wordt soms ingezoomd op de wijken. Hiervoor wordt de volgende gemeentelijke 1 indeling in wijken gehanteerd: Binnenstad, Nieuwe Park, Korte Akkeren, Bloemendaal, Plaswijck, Gouda-Noord, Achterwillens, Gouda-Oost, Kort Haarlem en Goverwelle. Voor sommige aspecten is het relevant om te kijken naar verschillen tussen mannen en vrouwen, leeftijdsgroepen of huishoudenstypen, of naar etniciteit of opleidingsniveau. Het onderscheid naar huishoudenstypen is veelal beperkt tot huishoudens met en zonder kinderen, bij etniciteit is met name gekeken naar het verschil tussen niet-westerse allochtonen en de totale bevolking. Bij het opleidingsniveau is onderscheid gemaakt in laag (basisonderwijs of lbo), midden (mavo/mulo en mbo) en hoog (havo/vwo, hbo, wo). In de bijlage is een overzicht gegeven van het aantal respondenten in deze groepen. Uiteraard is het echter niet mogelijk om in dit rapport tot in detail op alle onderwerpen in alle wijken in te gaan. Geprobeerd wordt een goede indruk te geven van de beleving van de kwaliteit van de leefomgeving in Gouda als geheel. Deze indruk kan echter per wijk of buurt nogal uiteenlopen omdat wijken van elkaar verschillen wat betreft karakter, functie en wensen en voorkeuren van inwoners. De cijfers in het rapport zijn zoveel mogelijk gepresenteerd als percentages, in de vorm van tabellen en figuren, met daarbij een korte toelichting. 1 De indeling van de gemeente Gouda onderscheidt 12 wijken. Stolwijkersluis en Westergouwe (voorheen: Oostpolder in Schieland ) zijn echter zo dun bevolkt dat het niet informatief is om deze wijken apart in de rapportage te vermelden. In de gepresenteerde gegevens op stadsniveau, de totalen voor Gouda, zijn de gegevens voor deze wijken wel opgenomen. De indeling van de gemeente is wat uitgebreider dan die van het CBS (9 wijken). 6 Stadsmonitor Gouda 2010

7 Stadsmonitor Gouda

8 A. Uitkomsten naast de Stadsfoto Stadsfoto Gouda 2008 Op basis van de analyses die voor de Atlas voor gemeenten zijn gemaakt om kansen en problemen in stedelijke gebieden in kaart te brengen is ook voor Gouda in 2008 een stadsfoto gemaakt. De stadsfoto is een gestileerde weergave van de situatie in Gouda in één oogopslag. Uit de analyses is een beperkt aantal indicatoren afgeleid die in samenhang een zo compleet mogelijk beeld leveren van de situatie waarin Gouda zich bevindt. De kansen en problemen van Gouda zijn afgezet tegen het gemiddelde van de niet-g4-steden die in het Grotestedenbeleid vallen (G27). Gouda valt daar niet onder, maar heeft wel te maken met grootstedelijke problemen. De stadsfoto beantwoordt de vraag hoe Gouda scoort als het gaat om specifieke kansen en problemen (analysemodel), wat de verklarende factoren zijn voor de werkgelegenheidsontwikkeling, het werkloosheidsniveau, de mate van overlast en onveiligheid en de bevolkingsamenstelling en wat er kan worden gezegd over de effectiviteit van beleid op deze punten. De belangrijkste conclusies (2008) zijn samengevat in een analysemodel voor Gouda, het fundament voor de stadsfoto. Dit model bestaat uit 6 blokken, die onderling aan elkaar zijn gerelateerd: de blokken arbeidsparticipatie en overlast en onveiligheid (stedelijke problemen) en de blokken economie, agglomeratie en stedelijkheid, bevolkingsamenstelling en woonomgeving (kansen). Belangrijkste kansen en problemen in Gouda, 2008 Bron: Atlas voor gemeenten, 2009 * in rood de problemen, in blauw de kansen 8 Stadsmonitor Gouda 2010

9 De Stadsfoto 2008 van Gouda geeft het volgende beeld: * Door het aantrekkelijk woonmilieu (historie, voorzieningen) en de gunstige ligging (ten opzichte van economische centra) in de Randstad, waardoor de kansen op werk groot zijn, heeft Gouda een aantrekkingskracht op kansrijke bevolkingsgroepen. * Dit zorgt voor relatief veel hoog opgeleiden en een relatief hoog gemiddeld inkomensniveau. Samen met de royale beschikbaarheid aan werk resulteert dit in een relatief hoge arbeidsparticipatie en lage werkloosheid. * Desondanks kent Gouda hardnekkige problemen op het gebied van overlast en onveiligheid, die moeilijk te rijmen zijn met de relatief gunstige bevolkingsamenstelling en economische situatie. * De meeste problemen zijn terug te voeren op de relatief grote groep jongeren (10-19 jaar), veelal van Marokkaanse afkomst, gecombineerd met een hogere jeugdwerkloosheid en langdurige werkloosheid dan op grond van het aanbod van werk nodig zou moeten zijn. * De wat onlogische ongelijkheid die daardoor in de stad ontstaat wordt gezien als de belangrijkste verklaring voor de problemen in Gouda. In veel andere steden gaan problemen van overlast en onveiligheid immers samen met een hoge werkloosheid, een ongunstige bevolkingsamenstelling en een slechtere woonkwaliteit, waarvan in Gouda veel minder sprake is. * De conclusie wordt getrokken dat het voor de hand ligt om in Gouda in te zetten op terugdringen van overlast en onveiligheid, direct via het veiligheidsbeleid of indirect door met name jongeren aan werk te helpen. Daardoor verbeteren niet alleen de leefbaarheid en veiligheid in de stad maar neemt ook de aantrekkingskracht op kansrijke groepen verder toe, wat weer goed is voor de lokale economie en de leefbaarheid in de woonomgeving. Een jaar later Een jaar later is het relevant om de uitkomsten uit de stadsfoto 2008 te relateren aan recente ontwikkelingen op de punten die in de stadsfoto worden belicht en die bepalend zijn voor de situatie in Gouda als het gaat om stedelijke kansen en bedreigingen. Voor veel aspecten zijn (nog) geen nieuwe cijfers over 2009 voorhanden. Voor zover wel cijfers bekend zijn worden deze hieronder kort beschreven aan de hand van de meest relevante criteria.ten opzichte van 2008 is op dit moment nog nauwelijks een verschuiving waar te nemen. Hiervoor is een waarneming over langere termijn nodig (Stadsmonitor 2012). Overlast en onveiligheid Overlast: overlast door jongeren, overlast door dronken mensen, overlast door omwonenden en overlast door drugsgebruik De uitkomsten van de bewonersenquête 2009 laten zien dat de berekende scores voor de bovenstaande overlastvormen de laatste jaren niet of nauwelijks zijn veranderd. Overlast door jongeren komt het meeste voor: 79% van de bewoners vindt dat dit in de buurt vaak (21%) of soms (58%) voorkomt, in 2008 was dat 75%. Ook overlast door omwonenden is licht toegenomen (44% vaak of soms in 2009, 40% in 2008). Hetzelfde geldt voor overlast door drugsgebruik (23% in 2009, 20% in 2008). Er is dus volgens de bewoners nog geen sprake van afname van deze vormen van overlast. Over het aantal geregistreerde incidenten in 2009 is geen betrouwbare en vergelijkbare informatie voorhanden. Verstoringen openbare orde (vernielingen openbare werken, bekladding, rommel op straat) Ook over het aantal incidenten wat betreft vernielingen en bekladding zijn over 2009 geen betrouwbare gegevens beschikbaar. Het aantal aangiften en aanhoudingen voor vernielingen (en overlast) is in 2009 ten opzichte van 2008 wel aanzienlijk gedaald (20-25%). Geweldsmisdrijven Het aantal aangiften voor geweld ligt sinds 2005 op hetzelfde niveau (circa 10 per jaar per inwoners). Ook het aantal aanhoudingen voor geweldsdelicten ligt sinds 2005 op een vergelijkbaar niveau, maar het aantal aanhouding in 2009 is wel circa 10% lager dan in 2008 en Stadsmonitor Gouda

10 Vermogensdelicten (woninginbraak, auto-inbraak, fietsendiefstal) De periode 2005/ laat een duidelijke positieve ontwikkeling zien als het gaat om het aantal geregistreerde woning- en auto-inbraken. Helaas zijn ook voor deze vermogensdelicten geen betrouwbare gegevens bekend over het aantal incidenten in Bekend is wel dat het aantal aangiften voor zowel auto-inbraken als woninginbraken in 2009 verder is afgenomen. Voor auto-inbraken is het aantal aangiften teruggelopen van 12 per inwoners in 2008 naar 9 in In 2005 was dat nog 36. Het aantal aangiften voor woninginbraken daalde van 16 per woningen in 2008 naar 12 in in 2006 was dit 24. Het aantal aanhoudingen voor woninginbraken is in 2009 nauwelijks lager dan in 2008, het aantal aanhoudingen voor auto-inbraken wel. Het succes bij de aanpak van woningbraken en met name van auto-inbraken lijkt zich in 2009 te hebben voortgezet. Veiligheidsbeleving De bewonersenquête 2009 laat zien dat het gevoel van veiligheid in het algemeen het afgelopen jaar op hetzelfde niveau ligt als de jaren daarvoor. Ruim één op de drie inwoners voelt zich wel eens onveilig. Bij het gevoel van veiligheid in de buurt lijkt wel stelselmatig vooruitgang te worden geboekt. Iets minder dan een kwart (23%) van de bewoners voelt zich in de buurt wel eens onveilig, in 2007 en 2008 lag dit nog rond 26-27%, de jaren daarvoor boven de 30%. Het gevoel van (on)veiligheid in de buurt heeft vooral te maken met rondhangende jongeren. Gouda-Oost scoort het minst gunstig op dit punt. Samengevat: als het gaat om overlast en geweld is de situatie de laatste jaren onveranderd, vooruitgang is wel zichtbaar bij woning- en auto-inbraken en bij (het gevoel van) veiligheid op buurtniveau. Arbeidsparticipatie Werkloosheid De werkloosheid (aantal niet-werkende werkzoekenden) is na een aantal jaren van daling in 2009 weer toegenomen, met ongeveer 8% ten opzichte van Deze cijfers zullen echter in belangrijke mate worden veroorzaakt door de wereldwijde economische crisis. De werkloosheid is in verhouding hoog in Oost en Korte Akkeren. In Oost is de werkloosheid in 2009 echter sterk teruggedrongen, zowel in absolute zin (van 350 naar 260) als relatief (van 16% naar 11%). De meeste niet-werkende werkzoekenden zijn lager opgeleid (basisschool 39%, vmbo 29%). Langdurige werkeloosheid Tot en met 2008 stak de gemiddelde duur van de werkloosheid in Gouda ongunstig af tegen het gemiddelde van andere grote steden. Op 1 januari 2009 was ruim de helft (56%) van de nietwerkende werkzoekenden al meer dan 2 jaar werkloos en nog eens 12% 1 tot 2 jaar. Op 1 januari 2010 was het aandeel langdurig werklozen (>2 jaar) echter gedaald naar 40% (-16%), 13% was 1 tot 2 jaar werkloos (+1%). Bij elkaar gaat het om ongeveer 4% van de beroepsbevolking. Jeugdwerkloosheid Van de ruim jongeren (16-23 jaar) in Gouda was op 1 januari 2010 circa 2% niet-werkend op zoek naar werk. Dat is iets meer dan een jaar daarvoor (1%). De meest recente cijfers uit de Atlas voor gemeenten wijzen echter uit dat in vergelijking met andere gemeenten Gouda een grote winst heeft behaald op dit punt. Op de rangorde van 50 grootste gemeenten betreffende lage jeugdwerkloosheid is Gouda de laatste jaren fors gestegen en heeft de gemeente een relatief ongunstige positie omgebogen in een relatief gunstige positie. De cijfers over 2010 zijn nog niet bekend. Bijstanduitkeringen Het aantal clienten van de dienst Werk, Inkomen en Zorg (WIZ) is sinds 2005 stelselmatig afgenomen, van een kleine naar minder dan 1.400, een afname van ongeveer 5-6% gemiddeld per jaar. Op de ranglijst van grootste gemeenten neemt Gouda een gemiddelde positie in. 10 Stadsmonitor Gouda 2010

11 Samengevat: de afgelopen jaren laten een gunstig beeld zien als het gaat om het aantal werklozen, het aantal bijstandsuitkeringen en de jeugdwerkloosheid. Ook op het punt van de langdurige werkloosheid, waarop Gouda relatief ongunstig scoorde, is in 2009 winst geboekt. De werkloosheid in Oost is fors teruggebracht. Economie / Agglomeratie en stedelijkheid Werkgelegenheid / aantal banen Gemiddeld over de afgelopen 10 jaar is het aantal banen in Gouda met circa 150 per jaar toegenomen. In 2008 was echter sprake van een verlies van ruim 500 banen, circa 2%. In vrijwel alle wijken was in 2008 sprake van een stabilisering of lichte achteruitgang van de werkgelegenheid. Dat geldt ook voor de bedrijfssectoren. De meeste werkgelegenheid in Gouda is nog steeds te vinden in de gezondheid- en welzijnszorg en de zakelijke dienstverlening. Bereikbaarheid / files Gouda is per openbaar vervoer zeer goed bereikbaar en scoort op dit punt ook aanzienlijk boven het gemiddelde van andere grote gemeenten. Ook de bereikbaarheid per auto buiten de spits is goed en bovengemiddeld, door de centrale ligging en goede infrastructuur. Dit zorgt voor veel inals uitgaand pendelverkeer. Deze aspecten (file-gevoeligheid) zorgen er echter ook voor dat de bereikbaarheid van Gouda per auto in de spits lager scoort dan gemiddeld. De afgelopen jaren is deze situatie nauwelijks veranderd. De bereikbaarheid van Gouda is echter een belangrijk punt, gezien de grote inkomende (51%) en uitgaande (50%) pendel van arbeidskrachten. In Atlas zit aardige tabel Bereikbaarheid van banen (nr. 15 buiten spits, nr. 30 erbuiten) Kansen op werk (laag opgeleiden, jongeren) De participatiegraad (het aandeel werkenden ten opzichte van de beroepsbevolking) steekt in Gouda gunstig af in vergelijking met de grootste gemeenten. Ook de kansen op de arbeidsmarkt zijn in Gouda groter dan in veel andere gemeenten (Atlas voor gemeenten). Afgaande op de werkloosheidscijfers zijn de kansen voor jongeren om aan het werk te komen de afgelopen jaren sterk verbeterd. Veel werklozen hebben echter een lage(re) opleiding. De kans van deze groep op de arbeidsmarkt is dan ook kleiner dan gemiddeld. Samengevat: Gouda heeft een goede positie als het gaat om de (stuwende) werkgelegenheid, met name in de welzijns- en gezondheidszorg en de zakelijke dienstverlening. De kansen op werk van jongeren zijn verbeterd, lager opgeleiden hebben het op de arbeidsmarkt relatief moeilijk. Door de gunstige ligging in de Randstad en de goede vervoerverbindingen is er sprake van veel pendelverkeer, zowel in- als uitgaand. In de spits is Gouda echter per auto matig bereikbaar. Bevolkingssamenstelling Opleidings- en inkomensniveau (hoog en laag opgeleid, creatieve klasse) Volgens de gegevens uit de Atlas voor gemeenten heeft een kleine 40% van de beroepsbevolking van Gouda een hoog opleidingsniveau. Gouda onderscheidt zich op dit punt in positieve zin van de andere grootste gemeenten. Volgens de meest recente bewonersenquête ligt het aandeel hoog opgeleiden (hbo/wo) (op alle respondenten) hoger (49%) dan het percentage aangegeven in de Atlas. Recente inkomensgegevens zijn niet voorhanden. Vergeleken met de andere grote gemeenten in Nederland (Atlas voor gemeenten) scoort Gouda rond het gemiddelde als het gaat om de armoede in de gemeente. Ongeveer 9% van de huishoudens heeft een laag inkomen, gemiddeld in de grootste steden is dat 10%. Stadsmonitor Gouda

12 Leeftijd (ouderen, jongeren) Het percentage jongeren (tot 20 jaar) neemt geleidelijk af, het aandeel ouderen neemt geleidelijk toe, maar de verschuivingen zijn beperkt. Het aandeel ouderen (65+) is een fractie hoger dan gemiddeld in andere gemeenten, het aandeel jongeren (15-29!) juist een fractie lager. Toch wordt Gouda, vergeleken met de andere gemeenten een gemiddelde positie toegekend als het gaat om vergrijzing en vergroening. Etniciteit (aandeel niet-westerse allochtonen) Het aandeel niet-westerse allochtonen in Gouda neemt nog steeds geleidelijk toe, van rond 15% in 2002 tot 17% in Dit komt vooral door de toename van het aantal inwoners met een Marokkaanse achtergrond. Het relatief hoge geboortecijfer onder deze groep is hiervan de belangrijkste oorzaak. Het saldo van vestiging en vertrek onder de Marokkaanse Gouwenaars is juist (licht) negatief, met name onder jongeren. Het aandeel jongeren in deze groep is echter in verhouding groot. De verwachting is dan ook dat het percentage Marokkaanse Gouwenaars en overige niet-westerse allochtonen de komende jaren verder zal toenemen. Het aandeel Marokkaanse en overige niet-westerse inwoners is veruit het grootst in Oost. In deze wijk is één op de drie inwoners van Marokkaanse komaf. Ook Korte Akkeren, Achterwillens en Goverwelle huisvesten in verhouding meer allochtonen dan gemiddeld. Samengevat: Voor zover bekend heeft Gouda een relatief hoog percentage hoog opgeleiden in de beroepsbevolking, maar scoort de stad gemiddeld als het gaat om armoede. Ook op het punt van vergrijzing en vergroening neemt Gouda een gemiddelde positie in. Aanwas is er wel van niet-westerse allochtonen, vooral van Marokkaanse komaf, door een relatief hoog aandeel jongeren in deze bevolkingsgroep en een relatief hoog geboortecijfer. Woonklimaat Woningvoorraad (sociale huurwoningen, koopwoningen, vooroorlogse woningen) Gouda scoort gunstig als het gaat om de woonaantrekkelijkheidsindex. Daarin is onder andere een tweetal kenmerken van de woningvoorraad opgenomen. Begin 2009 is ruim de helft (53%) van de woningen een koopwoning en een derde een sociale huurwoning. Het aandeel sociale huurwoningen loopt in het afgelopen decennium terug van 37% naar 33%. Het aandeel koopwoningen groeit in diezelfde periode van 45% naar 53%. Van alle woonwijken kennen Oost en Korte Akkeren het grootste aandeel sociale huurwoningen en Goverwelle het grootste aandeel koopwoningen. Begin 2009 is bijna een kwart (23%) van de woningvoorraad vooroorlogs. Van de naoorlogse voorraad (77%) is ruim een kwart gebouwd vóór 1971 (vroeg-naoorlogs; 21% van totaal), stamt ruim de helft uit de periode (44% van totaal) en is een zesde deel van na 1990 (12% van totaal). De meeste vooroorlogse woningen staan in de Binnenstad, Korte Akkeren en Kort Haarlem (inclusief een deel van Oost). Voorzieningen en cultuur (winkels in mode en luxe, podiumkunsten, culinaire kwaliteit e.d.) De bekendheid van de historische en culturele voorzieningen en evenementen in de stad bij de bewoners is groot. Een aanzienlijk deel komt er ook wel eens. Het aantal bezoekers van de schouwburg neemt echter de laatste jaren af. De bibliotheek, musea en het Kunstpunt Gouda worden juist iets meer bezocht dan de afgelopen jaren. Bijna alle inwoners van Gouda komen geregeld (82%) of soms (13%) om te winkelen naar de binnenstad van Gouda. Dit percentage is de laatste jaren redelijk constant. Een derde (31%) komt geregeld in de uitgaansgelegenheden van Gouda, 45% komt hier soms. Het aandeel bezoekers aan de horeca is in 2009 toegenomen. Ongeveer 70% van de Gouwenaars oordeelt positief over de horeca- en winkelmogelijkheden in Gouda. Natuur en historie (binnenstad, historisch water, nabijheid natuur en kust) Gouda heeft een positief imago als stad met veel bezienswaardigheden en cultuur, maar ook met goede horeca- en winkelvoorzieningen. Veel inwoners van Gouda noemen het historische karakter de belangrijkste waarde van Gouda, als men de stad bij mensen zou moeten aanbevelen. Het rapportcijfer voor Gouda als stad om te bewonen (7,2) en stad om te bezoeken (7,4) is ruim voldoende. Meer dan driekwart van de bewoners zou een bezoek aan de stad dan 12 Stadsmonitor Gouda 2010

13 ook zeker aanbevelen. Het aantal bezoekers is echter het afgelopen jaar afgenomen, meer dan gemiddeld in andere steden. In de omgeving van Gouda liggen enkele natuur-/recreatiegebieden die een grote bekendheid genieten bij de bewoners. Met name de Reeuwijkse plassen (89%) en het Goudse Hout (73%) worden daarvan goed bezocht. Samengevat: Gouda heeft een aantrekkelijk woonklimaat. Er zijn behoorlijk veel koopwoningen en vooroorlogse woningen te vinden en de mensen zijn veelal tevreden over de winkel- en horecamogelijkheden en het culturele aanbod in Gouda. De bekendheid van het culturele aanbod en de recreatiegebieden in de omgeving is groot en er wordt ook veelvuldig gebruik van gemaakt. De stad heeft het imago van een historische stad, die het waard is om te bezoeken en waarin het goed is om in te wonen. Stadsmonitor Gouda

14 B. Leefbaarheid in Gouda 14 Stadsmonitor Gouda 2010

15 Stadsmonitor Gouda

16 1. Sociale kenmerken 1.1 Loop van de bevolking Samenvatting: Gouda telt circa inwoners. Sinds 2000 is sprake van een min of meer stabiele tot licht dalende bevolkingsomvang. Dit wordt veroorzaakt door een klein geboorteoverschot enerzijds en een klein migratietekort anderzijds. Voor de komende jaren wordt een lichte groei verwacht tot ruim inwoners in Het negatief vertreksaldo komt vooral voor rekening van autochtonen en jongeren (autochtoon en Marokkaans). Vergeleken met de andere steden heeft Gouda als één van de weinige een negatief migratiesaldo. De uitstroom van 30-plussers wordt bijvoorbeeld niet gecompenseerd door instroom van jongeren, zoals in veel universiteit- en HBO-steden. De inwoners van Gouda zijn verdeeld over een kleine particuliere huishoudens (CBS: op ). Circa 1100 huishoudens zijn institutioneel gehuisvest. De gemiddelde grootte van de particuliere huishoudens bedraagt 2,4 (CBS: 2,27 op ). De gemiddelde huishoudensomvang is het grootst in Goverwelle (2,9), Achterwillens en Oost (beide 2,7). Plaswijck en Goverwelle zijn de grootste wijken in Gouda, elk met meer dan inwoners. Kort Haarlem, de Binnenstad en Goverwelle zijn de wijken met de grootste bevolkingsdichtheid. De bevolkingsdichtheid is het kleinst in Nieuwe Park, Achterwillens en Bloemendaal. Twee op de drie inwoners wonen al meer dan 10 jaar in de wijk waar ze nu wonen. Bevolkingsontwikkeling Gouda Bron: gemeente Gouda Gouda huisvest (2010) circa inwoners. Het inwonertal van Gouda is stelselmatig toegenomen van rond in het begin van de twintigste eeuw, tot bijna in Sinds 2000 is sprake van een min of meer stabiele tot licht dalende bevolkingsomvang. Dit valt samen met een geringe woningproductie. Voor de komende jaren wordt weer een toename verwacht, vooral door realisering van de wijk Westergouwe maar ook door nieuwbouw op andere plaatsen in de stad. Prognosecijfers geven een groei aan van 3% voor de periode Het inwonertal van Gouda komt dan naar verwachting op circa Stadsmonitor Gouda 2010

17 Bevolkingsgroei (absoluut) in Gouda groei geboortesaldo migratiesaldo Bron: gemeente Gouda De ontwikkeling in het laatste decennium laat het ene jaar een lichte toename en het andere jaar een lichte afname van het inwonertal zien (tussen -250 en 250). De stabiliteit is het product van een geboortenoverschot van gemiddeld 300 tot 500 inwoners per jaar aan de ene kant en een negatief migratiesaldo van gemiddeld tussen 200 en 600 per jaar aan de andere kant. Het geboortesaldo is het grootst (2008) in Goverwelle, Oost en Korte Akkeren. In 2008 kenden Goverwelle en Plaswijck het hoogste negatieve migratiesaldo. Geboorte en sterfte Het geboortecijfer in Gouda ligt op 13 promille (2008), het sterftecijfer op 9 promille. Er is dus sprake van een geboorteoverschot van 4 promille. Het geboorteoverschot is het hoogst in Oost (17 promille), door een hoog geboortecijfer van 21 promille in deze wijk. In Nieuwe Park, Bloemendaal en Plaswijck is het geboortecijfer (ca 10 promille) het laagst. Het sterftecijfer is in deze wijken juist het hoogst (14 promille in Bloemendaal, 17 promille in Noord en 21 promille in Nieuwe Park). Nieuwe Park (-12 promille) en Bloemendaal (-5 promille) zijn de enige wijken in Gouda met een sterfteoverschot, In Plaswiijck en Noord is het geboortesaldo ongeveer nul. De andere wijken kennen een licht geboorteoverschot. Vestiging en vertrek Saldo van vestiging en vertrek, naar leeftijdsgroep en etniciteit, 2008 (abs) leeftijd Autochtonen Westerse allochtonen Marokkaans overig nietwesters totaal totaal Bron: Gemeente Gouda Het negatief saldo van vestiging en vertrek in Gouda komt vooral door een vertrekoverschot van autochtonen uit de stad. In 2008 zijn er circa autochtonen in Gouda komen wonen, maar er zijn er ongeveer uit Gouda vertrokken. Ook onder de Marokkaanse inwoners van Gouda doet zich een vertrekoverschot voor (in: 197, uit: 246). Alleen bij de westerse allochtonen (in: 382, uit: 308) en de overige niet-westerse allochtonen (in: 369, uit: 348) doet zich een vestigingsoverschot voor. Het vertreksaldo is het grootst in de jongste leeftijdscategorieën. Met name de allochtone kinderen tot 19 jaar nemen een aanzienlijk deel van het vertreksaldo voor hun rekening. Bij de 60-plussers is sprake van een licht vestigingssaldo. Stadsmonitor Gouda

18 De Atlas voor Gemeenten 2010 laat op een aantal punten een vergelijking zien tussen de 50 grootste steden in Nederland. Gouda heeft het afgelopen decennium als een van de weinige steden een licht dalende bevolkingsomvang gekend. Met name het migratiesaldo is negatief. Op de ranglijst van 50 grootste steden neemt Gouda op dit punt de laatste plaats in. De uitstroom is van 30-plussers wordt bijvoorbeeld niet gecompenseerd door instroom van jongeren, zoals in veel universiteit- en HBOsteden. Desalniettemin wordt de kans op krimp beperkt geacht. Voor de komende jaren wordt overigens weer een lichte groei verwacht. Bevolkingsomvang naar wijk, 1 januari 2009 Plaswijck Goverwelle Korte Akkeren Bloemendaal Kort Haarlem Noord Binnenstad Achterwillens Oost Nieuwe Park Bron: gemeente Gouda, 2010 Plaswijck en Goverwelle zijn in bevolkingsomvang de grootste wijken van Gouda, met meer dan inwoners, gevolgd door Korte Akkeren en Bloemendaal, met een kleine inwoners. Nieuwe Park is de kleinste Goudse woonwijk. 1.2 Bevolkingssamenstelling Samenvatting: Een kwart van de bevolking is jonger dan 20 jaar, eveneens een kwart is tussen 20 en 40 jaar oud, bijna 30% is 40 tot 60 jaar en een vijfde is 60 jaar of ouder. Geleidelijk neemt onder invloed van de vergrijzing het aandeel jongeren af en het aandeel ouderen toe. De komende jaren wordt een verdere toename van het aandeel ouderen verwacht. Goverwelle, Oost en Achterwillens huisvesten relatief veel jongeren, Bloemendaal, Nieuwe Park, Noord en Plaswijck in verhouding veel ouderen. Ten opzichte van andere steden valt de vergrijzing in Gouda mee, maar de stad scoort ongunstiger op het punt van vergroening. Ruim de helft (56%) van de Gouwenaars is gehuwd, ruim een kwart (28%) ongehuwd en circa 10% gescheiden. Het percentage allochtonen neemt geleidelijk toe van 20% in 2002 tot 22% in 2009, met name door een lichte toename van inwoners met een Marokkaanse of overig niet-westerse achtergrond. Het percentage Gouwenaars van Marokkaanse komaf is toegenomen van circa 8% in 2002 naar ruim 9% in 2009, het percentage overige niet-westerse allochtonen van een kleine 5% in 2002 naar 5,4% nu. In deze twee bevolkingsgroepen zitten in verhouding veel jongeren. De niet-westerse allochtonen in Gouda wonen voor een belangrijk deel in Oost. Ook Korte Akkeren, Achterwillens en Goverwelle kennen een relatief groot percentage niet-westerse allochtonen. 18 Stadsmonitor Gouda 2010

19 Bevolking naar leeftijd Bevolking naar leeftijdsgroep, per wijk, 1 januari 2009 Goverwelle 34% 23% 32% 12% Oost 31% 36% 20% 13% Achterwillens 29% 24% 33% 14% Kort Haarlem 26% 26% 29% 19% Korte Akkeren 25% 32% 26% 17% Plaswijck 24% 19% 31% 26% Noord 22% 29% 23% 26% Bloemendaal 21% 19% 30% 30% Nieuwe Park 19% 24% 24% 33% Binnenstad 17% 37% 29% 17% Gouda 25% 26% 29% 20% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Bron: Gemeente Gouda, 2010 Eén op de vier Gouwenaars is jonger dan 20 jaar, een even groot aandeel is tussen 20 en 39 jaar. Bijna 30% is tussen de 40 en 60 jaar en de resterende 20% is 60 jaar of ouder. Goverwelle, Oost en Achterwillens tellen in verhouding veel jongeren, in Bloemendaal, Nieuwe Park en de Binnenstad is het percentage jongeren het laagst. In Plaswijck, Noord en met name Bloemendaal en Nieuwe Park wonen in verhouding veel ouderen, in Goverwelle, Oost en Achterwillens relatief weinig. De jonge tussengroep is vooral sterk vertegenwoordigd in de Binnenstad, Oost en Korte Akkeren, de oudere tussengroep meer in Achterwillens, Goverwelle en Plaswijck. Bevolking, naar leeftijdsgroep % 80% 60% jaar jaar 40% jaar 20% <20 jaar 0% Bron: gemeente Gouda, 2010 Geleidelijk aan doen zich verschuivingen voor in de leeftijdsverdeling. Het aandeel jongeren neemt af. In 1970 was één op de drie inwoners van Gouda jonger dan 20 jaar, sinds 2000 is dat ongeveer één op de vier. Het aandeel van de middengroepen verschuift mee. Het aandeel jarigen daalt van 27% in 1980 tot 18% in 2009, het percentage jarigen neemt toe tot 1990 (22%) en blijft sindsdien constant. Het percentage jarigen daalt eerst van 1970 (16%) tot 1990 (13%) of vervolgens toe te nemen Stadsmonitor Gouda

20 tot circa 19% in Het percentage 65-plussers is sinds 1970 nog redelijk constant (12-14%) maar neemt naar verwachting de komende jaren toe onder invloed van de vergrijzing. In totaal telt Gouda op 1 januari 2009 circa jongeren, in de leeftijd van 0 tot 25 jaar, nagenoeg gelijk verdeeld over meisjes en jongens. Als de jongeren worden verdeeld in leeftijdsklassen van 5 jaar, neemt elke leeftijdsklasse ongeveer 20% van het totaal aan jongeren in. Vergeleken met de andere 50 grote steden in Nederland scoort Gouda ongeveer gemiddeld als het gaat om vergrijzing (het aandeel 65-plussers is een fractie groter dan gemiddeld) en om vergroening (aandeel jarigen is juist iets lager dan gemiddeld) (Atlas voor Gemeenten). Burgerlijke staat Tot 1980 woonden er ongeveer even veel vrouwen als mannen in Gouda. Sindsdien zijn de vrouwen iets in de meerderheid: de laatste jaren ligt de verhouding mannen-vrouwen op 49%-51%. In absolute termen zijn er de laatste jaren zo n tot vrouwen meer dan mannen. Ruim de helft (56%) van alle Gouwenaars van 20 jaar en ouder is gehuwd of heeft een geregistreerd partnerschap, ruim een kwart (28%) is ongehuwd (waarvan een deel samenwoont), één op de tien is gescheiden en 6% is weduwe of weduwnaar. Mannen zijn in verhouding vaker ongehuwd, vrouwen iets vaker gescheiden. Het percentage weduwen onder de vrouwen is ruim drie keer zo hoog als het aandeel weduwnaren onder de mannen. Bevolking naar etniciteit Percentage allochtonen in Gouda, ,1 9,2 8,1 8,3 8,5 8,7 8,9 7,9 7,2 7,2 7,2 7,3 7,2 7,3 7,3 7,5 4,8 5,0 5,1 5,3 4,9 5,0 5,1 5,4 Marokkanen Overig niet-w esterse allochtonen Westerse allochtonen Bron: Gemeente Gouda Het percentage allochtonen neemt geleidelijk aan toe van 20% in 2002 tot 22% in Dit komt vooral door een lichte toename van het aantal Gouwenaars met een Marokkaanse of overige nietwesterse achtergrond. Bijna de helft (48%) van de niet-westerse allochtonen is van de eerste generatie, ruim de helft (52%) van de tweede generatie. 20 Stadsmonitor Gouda 2010

21 Bevolking naar etnische groep en leeftijdsgroep, 1 januari 2009 autochtoon 23% 24% 30% 23% Marokkaans 41% 33% 18% 8% overig niet-westers 39% 31% 24% 6% overig westers 21% 27% 32% 20% Gouda totaal 25% 26% 29% 20% Bron: Gemeente Gouda, % 20% 40% 60% 80% 100% Onder de niet-westerse allochtone inwoners van Gouda is het aandeel jongeren aanzienlijk hoger (rond de 40%) dan gemiddeld in Gouda (25%). Ook de leeftijdsgroep 20 tot 40 jaar is onder de nietwesterse allochtonen oververtegenwoordigd. Met name het percentage 60-plussers is onder deze groep bewoners veel lager dan gemiddeld in Gouda. Bevolking naar etniciteit per wijk, 1 januari 2009 Gouda-Noord Bloemendaal Kort Haarlem Plaswijck Nieuwe Park Binnenstad Goverwelle Achterwillens Korte Akkeren Gouda-Oost Gouda Bron: Gemeente Gouda, 2010 autochtonen westerse allochtonen Marokkanen overig niet-westerse allochtonen Het percentage allochtonen varieert naar wijk. Gouda Oost springt eruit. In deze wijk is meer dan de helft van de bevolking allochtoon, één op de drie bewoners van Oost is van Marokkaanse komaf. Ook Korte Akkeren, Achterwillens en Goverwelle huisvesten verhoudingsgewijs meer allochtonen dan gemiddeld in Gouda. De etnische verdeling naar wijk is sinds 2002 nauwelijks veranderd. 1.3 Huishoudens Gouda telt ongeveer huishoudens (CBS: op ). Eén op de drie huishoudens is een eenpersoons huishouden, ruim een kwart bestaat uit paren zonder kinderen en bij een derde gaat het om een gezin (paar of alleenstaande ouder) met kinderen. Stadsmonitor Gouda

22 Huishoudenstypen, naar wijk, in procenten 2009 Binnenstad / Nieuwe Park 48% 28% 16% 5% 3% Korte Akkeren 37% 25% 27% 7% 4% Bloemendaal 38% 34% 21% 5% 2% Plaswijck 28% 32% 30% 7% 3% Achterwillens / Noord 37% 25% 29% 6% 3% Kort Haarlem / Oost 38% 23% 27% 7% 5% Goverwelle 18% 25% 44% 5% Gouda 33% 28% 28% 7% 4% Bron: Gemeente Gouda 0% 20% 40% 60% 80% 100% alleenwonend paar zonder kinderen paar met kinderen eenoudergezin overig Gouda telt op 1 januari 2009 ongeveer particuliere huishoudens (CBS: ). Circa 1100 personen zijn institutioneel gehuisvest. Eén op de drie huishoudens is een eenpersoons huishouden, ruim een kwart bestaat uit paren zonder kinderen en bij een derde gaat het om een gezin (paar of alleenstaande ouder) met kinderen. De Binnenstad / Nieuwe Park telt in verhouding veel alleenwonenden. In Goverwelle wonen in verhouding de meeste gezinnen met kinderen. Huishoudensgrootte Huishoudensgrootte (schatting), naar wijk, 1 januari 2009 Binnenstad 49% 30% 18% 3% Nieuwe Park 44% 33% 15% 8% Gouda-Noord 44% 30% 21% 5% Bloemendaal 33% 39% 21% 7% Plaswijck 29% 38% 26% 7% Kort Haarlem 35% 30% 26% 9% Korte Akkeren 34% 31% 28% 7% Gouda-Oost 31% 28% 26% 15% Achterwillens 23% 31% 35% 11% Goverwelle 20% 30% 39% 12% Gouda 32% 33% 27% 8% Bron: Gemeente Gouda, % 20% 40% 60% 80% 100% 1-persoon 2 personen 3-4 personen 5 of meer personen Eén op de drie Goudse huishoudens is een éénpersoonshuishouden, eveneens een derde is een tweepersoonshuishouden en een iets groter percentage van de huishoudens telt drie of meer personen, waarvan 8% vijf of meer. In de Binnenstad, Gouda-Noord en Nieuwe Park wonen in verhouding de meeste kleine huishoudens: ongeveer driekwart van de huishoudens bestaat uit één of twee personen. Daarnaast kennen ook Bloemendaal en Plaswijck in verhouding veel tweepersoonshuishoudens. De meeste grotere huishoudens wonen in Goverwelle, Achterwillens en Gouda Oost. 22 Stadsmonitor Gouda 2010

23 De gemiddelde huishoudensomvang in Gouda ligt op 2,4 personen (CBS: 2,27 op ). De gemiddelde huishoudensomvang is het kleinst in de Binnenstad (1,9), Nieuwe Park (2,1) en Noord (2,1). In Goverwelle (2,9), Achterwillens (2,7) en Oost (2,7) is de gemiddelde huishoudensomvang het grootst. Stadsmonitor Gouda

24 24 Stadsmonitor Gouda 2010

25 2. Sociale kwaliteit 2.1 De Goudse economie Samenvatting Bedrijven Er zijn in Gouda ruim bedrijven gevestigd. Sinds 2000 is het aantal bedrijven in Gouda geleidelijk aan met ongeveer 300 toegenomen, een gemiddelde groei van 1,3% per jaar. De Goudse Binnenstad telt de meeste bedrijven (ca 700, 26%), gevolgd door Bloemendaal (355) en Plaswijck (302). De afgelopen 10 jaar is het aantal bedrijven in de meeste wijken toegenomen, behalve in Bloemendaal (-5%) en De Binnenstad (-8%). Twee op de drie bedrijven hebben minder dan 5 werkzame personen, 17% heeft 10 werkzame personen of meer. Meer dan een kwart (28%) van de bedrijven (755 bedrijven) is zakelijke dienstverlening (incl. verhuur en communicatie). De detailhandel neemt de tweede plaats in (17%), gevolgd door de gezondheiden welzijnszorg (12%), bouw (10%) en overige diensten (8%). Sinds 2000 is met name het aantal bedrijven in de zakelijke dienstverlening, de gezondheidszorg en de bouw toegenomen. Volgens Locatus telt Gouda circa winkelvestigingen. Dat is inclusief een deel van de zakelijke dienstensector. Het merendeel van de winkels (59%) is gevestigd in de Binnenstad. Een kwart (26%) van de winkels verkoopt artikelen die te rangschikken zijn onder de kop vrije tijd, 18% verkoopt diensten, 17% mode en luxe en 14% dagelijkse goederen. De Benchmark ondernemersklimaat noteerde een 6,5 als rapportcijfer voor de algemene waardering van ondernemers voor het ondernemingsklimaat in Gouda (2009) en dat is een fractie lager dan het gemiddelde over de 30 grootste steden. Op het punt van het startersbeleid en de bereikbaarheid per openbaar vervoer scoort Gouda iets beter dan gemiddeld, wat betreft parkeerruimte juist minder. Het verkeersbeleid en het woonklimaat zijn volgens de ondernemers belangrijke aandachtspunten. Werkgelegenheid Gouda telde op 1 januari 2009 circa banen. Sinds 2000 is de werkgelegenheid in Gouda per saldo met ongeveer 0,7% toegenomen tot In 2008 is het aantal banen echter met ruim 2% gedaald. Volgens de Atlas voor gemeenten scoort Gouda gemiddeld als het gaat om de ontwikkeling van de werkgelegenheid. Beter dan gemiddeld scoort Gouda als het gaat om de stuwende werkgelegenheid. De wijk Bloemendaal is goed voor een derde (32%) van alle arbeidsplaatsen, ofwel ruim Nieuwe Park (15%), de Binnenstad (12%) en Korte Akkeren (10%) volgen op afstand. In 2008 is in vrijwel alle wijken de werkgelegenheid licht achteruit gegaan (tot 0,5%), alleen in Kort Haarlem (-14%) en Goverwelle (-9%) is de relatieve afname groter. In absolute termen is het verlies aan banen het grootst in Kort Haarlem, Bloemendaal en Goverwelle. Alleen in Gouda Noord is zowel absoluut (480) als relatief (25%) sprake van een toename van het aantal banen in In absolute aantal banen zit de meeste werkgelegenheid in Gouda in de gezondheid- en welzijnszorg. Een kwart van alle banen (ca 8.365) zit in deze sector, gevolgd door de zakelijke dienstverlening (18%). Detailhandel, industrie en onderwijs zijn elk goed voor ongeveer 10% van de banen. In 2008 is de werkgelegenheid in de meeste sectoren iets afgenomen, met name bij de overige diensten (-26%), de bouw(-12%) en de groothandel / reparatie (-10%). Groei was er in het onderwijs (5%), de detailhandel (2%) en de zakelijke dienstverlening (2%). De groei sinds 2000 was het grootst bij de financiële dienstverlening (+60%) en de gezondheidszorg (+51%). De grootste verliezers aan banen zijn de overheid (-35%) en de bouw (-30%). Stadsmonitor Gouda

26 De Atlas voor gemeenten classificeert Gouda als gunstig als het gaat in werkgelegenheid in de zorg en de detailhandel, met een hoger dan gemiddeld aandeel dan in de meeste steden. Op het punt van de bereikbaarheid van banen scoort Gouda goed bij het openbaar vervoer en in mindere mate bij de bereikbaarheid per auto buiten de spits. De bereikbaarheid van Gouda in de spits is echter beneden gemiddeld. De positie van Gouda op de ranglijst is bovendien sinds 2005 iets verslechterd. Werkzame personen Van de 10 banen zijn er 9 fulltime. Het percentage parttime banen is het grootst in de horeca (33%), de detailhandel (30%), de overige dienstverlening (19%) en de vervoer en opslagsector (15%). Ruim de helft (53%, ca ) van de werkzame personen in Gouda is vrouw. Dat komt onder andere door het grote aantal banen in de gezondheidszorg en welzijnsector. Daar is 85% vrouw. Bedrijven Aantal bedrijven in Gouda Bron: Bedrijvenregister Zuid-Holland, 2010 Gouda huisvest op 1 januari 2009 ruim bedrijven. Het aantal bedrijven is sinds 2000 met circa 300 toegenomen. De gemiddelde groei ligt op ongeveer 1,3% per jaar. De groei was het grootst in 2001 (4,8%), 2006 en 2007 (beide 3%). In 2008 groeide het aantal bedrijven met 1,7%. De Binnenstad van Gouda telt de meeste (circa 700) bedrijven. Daarmee is ongeveer een kwart van alle bedrijven gevestigd in de Binnenstad. Bloemendaal (met bedrijventerrein Goudse Poort) telt ruim 350 bedrijven (13%), Plaswijck ruim 300 (11%) en Korte Akkeren en Goverwelle elk bijna 250 (9%). In Achterwillens en Oost zijn de minste bedrijven gevestigd. Vergeleken met 2000 is het aantal bedrijven in vrijwel alle wijken aanzienlijk toegenomen, alleen de Binnenstad (-8%) en Bloemendaal (-5%) laten een lichte achteruitgang zien. In absolute termen gaat het om resp. 65 en 19 bedrijven. De sterkste relatieve groei heeft zich voorgedaan in Nieuwe Park (69%), maar ook in Plaswijck, Goverwelle, Achterwillens en Oost is het aantal bedrijven met ongeveer 50% toegenomen sinds De meeste wijken laten sinds 2008 een consolidatie of lichte verdere toename zien van het aantal bedrijven. De toename was het grootst in Goverwelle, Kort Haarlem en Plaswijck (5% tot 10%). In de Binnenstad nam het aantal bedrijven in 2008 nog met 12 (2%) af. 26 Stadsmonitor Gouda 2010

27 Aantal bedrijven per wijk, 1 januari 2000, 2007, 2008 en 2009 Binnenstad 712 Bloemendaal 355 Plaswijck 302 Korte Akkeren 248 Goverwelle Kort Haarlem Gouda-noord 164 Nieuwe Park 159 Achterwillens Gouda-oost Bron: Bedrijvenregister Zuid-Holland Naar bedrijfsklasse Verdeling en ontwikkeling van het aantal bedrijven, naar bedrijfsklasse, 2000, 2008 en 2009 zakelijke diensten (incl. communicatie) 755 detailhandel 474 Gezondheids- en welzijnszorg 325 bouwnijverheid 272 Overige dienstverlening (incl cultuur en recreatie) 221 groothandel + reparatie 185 onderwijs 135 horeca 117 indus trie financiële instellingen vervoer en opslag (excl communicatie) overheidsinstellingen 11 Nutsbedrijven, winning en productie 8 Landbouw Bron: Bedrijvenregister Zuid-Holland 2010 Indeling in bedrijfsklassen is in 2008 gewijzigd, waardoor verschuivingen kunnen optreden Stadsmonitor Gouda

28 Meer dan een kwart (28%) van de bedrijven is zakelijke dienstverlening (incl. verhuur en communicatie). Het gaat om ruim 750 bedrijven. De detailhandel neemt de tweede plaats in (17%) met circa 475 ondernemingen, gevolgd door de gezondheid- en welzijnszorg (325 bedrijven, 12%), de bouw (272 bedrijven, 10%) en de overige dienstverlening (221 bedrijven, 8%). Sinds 2000 is met name het aantal bedrijven in de zakelijke dienstverlening, de gezondheidszorg en de bouw aanzienlijk toegenomen. In de groothandel en detailhandel en in mindere mate de industrie, horeca, financiële dienstverlenging en de overheid is echter sprake van een afname van het aantal ondernemingen. Bedrijfsgrootte Bedrijven, naar grootteklasse werkzame personen (fulltime), 1 januari wp 17% geen wp 5% 5-9 wp 12% 1 wp 41% Bron: Bedrijvenregister Zuid-Holland 2-4 wp 25% Het merendeel van de bedrijven is klein. Bij bijna de helft van de bedrijven is geen enkele (5%) of één (41%) fulltime kracht werkzaam. Nog eens een kwart van de bedrijven heeft 2 tot 4 werkzame personen en 12% heeft 5 tot 9 werkzame personen. De overige bedrijven tellen 10 fulltime werknemers of meer. De overheid heeft veel vaker (73% van de instellingen) 10 of meer werknemers in dienst. In het onderwijs is dat 43%. Bij een aantal sectoren: financiële instellingen, gezondheidszorg, de vervoersector, de industrie, de nutsbedrijven en de groothandel / reparatie ligt het aandeel grote (>10) bedrijven tussen 25% en 30%. In de horeca en detailhandel is dit percentage het laagst (8-9%). Detailhandel Gouda telt (oktober 2009) circa winkelvestigingen. Het leeuwendeel van de winkels (626, 59%) is gevestigd in de Binnenstad, gevolgd door Plaswijck (86, 8%) en Korte Akkeren (74, 7%). De wijken Nieuwe Park, Bloemendaal, Goverwelle en Noord tellen elk ongeveer 50 winkels (5%), Kort Haarlem 30 en Achterwillens (17) en Oost (10) hebben maar een klein aandeel van het winkelbestand. Circa 6% van de winkels staat leeg (2008: 5%). 28 Stadsmonitor Gouda 2010