Een ontwikkelingsproces op gang brengen. De lerende laten groeien.

Transcriptie

1 FOURAGE ERVARINGSLEREN I. WAT IS NU ERVARINGSLEREN? Ervaringsgericht leren en begeleiden is een begeleidersfilsfie die steunt p de vernderstelling dat de lerende zelf (een individu f een grep) eigenaar is van het leerprbleem en de plssing ervan. Ervaringsgericht begeleiden betekent de lerende helpen inzien welke waarden en nrmen zrgen vr zijn f haar gedragsmeilijkheden en laat de lerende dr middel van aangepaste activiteiten inzien dat er misschien verandering wenselijk is. Eens dit inzicht bereikt is, is de kans grt dat de lerende zijn nieuwe waarden en nrmen k in de tekmst, in dagdagelijkse situaties, zal tepassen. Krtm: men gaat ervan uit dat het del van ervaringsleren het vlgende is: Een ntwikkelingsprces p gang brengen. De lerende laten greien. Wat de je dan precies: Iemands mgelijkheden verruimen. Iemand andere denkkaders en gedragsmgelijkheden laten verkennen en verwerven die een beter/efficiënter functineren mgelijk maken. Het laten integreren van die nieuwe mgelijkheden zdat ze vrij en flexibel gebruikt kunnen wrden in andere situaties. Om deze grei te verwezenlijken zijn drie vrwaarden van grt belang, namelijk: De lerende met het zelf meemaken. (iets wat je zelf meegemaakt hebt, draag je langer mee) De aangebden activiteit met zwel het denken als het velen aanspreken. Gert Winters Arkts vzw gwinters@arkts.be

2 Ervaringsleren is relatineel leren, in relatie met/samen met andere leeftijdsgenten. Ervaringsleren is een prces; een dynamisch en cntinu leren! Denk eraan: een prces is niet gelijk aan een prduct. Het vlledige verblijf van een jngen kan aanzien wrden als een prces! Als begeleider zal je een prces pzetten van herkennen, erkennen, verkennen en integreren. Onderstaand vind je een vrbeeld van dergelijk prces. Herkennen: Als lerende het bewust wrden van wat er gebeurt en he het gebeurt. Patrnen[1] herkennen, de kenmerken van een gebeurtenis drzien. Herkenning gebeurt vaak uit nvrede f frustraties. Vrbeeld: Jan merkt dat hij bs wrdt tijdens een activiteit. Erkennen: Het inzien van je eigen aandeel waardr patrnen tt stand kmen. Verantwrdelijkheid dragen vr zijn f haar patrnen. Gert Winters Arkts vzw gwinters@arkts.be

3 Vrbeeld: Jan vindt het niet fijn m bs te wrden want hij merkt dat hij hierdr veel prblemen krijgt met de begeleiding en met medeleerlingen. Verkennen: Experimenteren met andere mgelijkheden. Uitprberen van nieuwe gedragsmgelijkheden en strategieën. Vrbeeld: Jan zal prberen m tien keer diep in te ademen als hij bs dreigt te wrden f hij kan prberen te verwrden wat hij velt p z n mment, Integreren: Het geleerde nu tepassen in andere (dagdagelijkse) situaties. Diepgaande verandering f grei kmt tt stand. Vrbeeld: Jan krijgt van een begeleider een pmerking die hem bs maakt, k hier zal hij rustig prberen te blijven en zal hij uitleggen wat hij velt en waarm. [1] Patrnen zijn steeds terug kerende (vaak negatieve) gedragingen. MAAR. he zet je nu z een prces p gang? Gert Winters Arkts vzw gwinters@arkts.be

4 II. LEERCIRKEL VAN KOLB Een prces p gang brengen kan je den aan de hand van de leercyclus van Klb. cncrete ervaring: vrbeeld: grepspdracht tren buwen met spaghetti en marshmallws: Iedereen gaat aan de slag, vert de pdracht uit Reflectieve bservatie: Helder krijgen wat de lerende ndig heeft. Als begeleider samen met de lerende p zek gaan. Vrbeeld: Stilstaan bij een aantal vragen: betrkkenheid van de deelnemers, leerervaring bij het bekijken van de cnstructie van de tweede grep. Abstract cncept: Vanuit de bservaties (waarnemingen, feiten, gevelens hierbij, ) wrdt gekmen tt bevindingen. Je kan kiezen m een alternatief na te streven f het bij de vertruwde aanpak te huden. Actief experiment: De alternatieven wrden tegepast in srtgelijke situaties. Een prces kan je in de hand werken dr activiteiten aan te bieden waarbij de jngere gedwngen in de fase van abstract cncept kmt. Hij krijgt het gevel dat er iets met veranderen mdat hij anders vast blijft zitten in z n ude gewntes. In mie termen heet dit: sense f stuckness. Gert Winters Arkts vzw gwinters@arkts.be

5 III. ACTIVE REVIEWING Active Reviewing verrijkt het ervaringsleren dr reflecties beter te laten aansluiten bij de aangebden activiteit. Dr de grep uit te ndigen m je eigen psitie in te nemen en deze zichtbaar te maken vr de hele grep, maak je het gemakkelijker bespreekbaar. Active Reviewing is een reflectiemethdiek die stelt p vlgende principes: Maak van reflectie een activiteit met een inhudelijke en een grepsdynamische delstelling Krte krachtige reflectiepdrachten verhgen het bewustzijn met Reflecteren als lgisch gevlg Je hebt iedereen mee als je vraag juist zit dankzij het vierstappenmdel Isleer reflectie niet, integendeel zek naar zveel mgelijk verbinding met de activiteit Keuzerijk leren realiseert eigenaarschap bij de lerende en dus duurzamer leren Gert Winters Arkts vzw gwinters@arkts.be

6 IV. COMFORT STRETCH PANIEK Het greiprces van de lerende kan je k best even bekijken aan de hand van een mdel van Nadler en Luckner. De cmfrtzne is de zne waarin elk individu zich ged velt, er zijn geen angsten f ngemakkelijkheden. Het individu is er p zijn gemak en veilig. In deze zne bevinden zich geen uitdagingen m een veranderingsprces te weeg te brengen. Indien een persn bijvrbeeld hgtevrees heeft zal hij in deze zne er niet aan kunnen werken. De stretchzne is de zne waarin er gewerkt kan wrden aan ieders persnlijke nden, verlangens, prblemen en angsten. Je krijgt er de mgelijkheid m je grenzen te verleggen en de cmfrtzne uit te breiden. Wanneer je als individu f grep het gevel hebt dat je de situatie niet aankan, heb je altijd de kans m terug te keren naar de cmfrtzne. De paniekzne is de zne die je te allen tijde met prberen te vermijden. Wanneer iemand te lang in de paniekzne blijft lpt hij de kans dat hij zijn grenzen niet meer durft te verleggen, en vr altijd in de cmfrtzne wil blijven. KORTOM: WE MOETEN TRACHTEN DE COMFORTZONE TE VERBREDEN; WIJ PROBEREEN GROEIPROCES OP TE ZETTEN AAN DE HAND VAN BEWUST GEKOZEN ACTIVITEITEN ZODAT DE JONGEREN ZELF TOT INZICHT KOMEN. Gert Winters Arkts vzw gwinters@arkts.be

7 V. FACILITEREN VAN GROEI (EDGEWORK) Dit mdel buwt vrt p het cncept van cmfrt-stretch-paniek. Op de grens (edge) van cmfrtzne naar stretch f van stretch naar paniek ervaren jngeren, deelnemers, in lichte f minder lichte mate verschillende zaken: - Ondersteuning vanuit de cntext vr het aangaan van de uitdaging. - Fysilgische kenmerken: verhgd hartritme, ademhaling, transpiratie, - Overtuigingen: het met mij lukken, want f Het zal nit lukken mdat - Innerlijke cnversaties die het al dan niet aankunnen van de uitdaging bevestigen: Het engeltje en duiveltje p de schuder. - Defensiepatrnen die ervr zrgen dat een individu bij vrbaat afhaakt - Gevelens: psitieve f negatieve stress, angst, bsheid, - Metafren: Als een knp in de maag, te hge berg, zware strm, Gert Winters Arkts vzw gwinters@arkts.be

8 Dr stil te staan bij deze zaken, ze te herkennen en erkennen, faciliteer je een bewustwrdingsprces waarin jngeren, deelnemers zelf naar hefbmen p zek kunnen gaan m negatieve invleden minder aandacht te geven en psitieve invleden te versterken. Gert Winters Arkts vzw gwinters@arkts.be

9 VI. GROEPSDYNAMICA-ROL VAN DE BEGELEIDER Dit schema laat zien he een grepsprces verlpt, he je je rl en huding als begeleider hierp kan afstemmen, he je je activiteit kan structureren, p welk thema de aandacht ligt en waarp je je fcus van reflectie kan leggen. Belangrijk: het gaat m een theretisch mdel, het geeft je als begeleider een bril m naar het grepsprces te kijken en je huding hierp af te stemmen. Het mdel lees je van links naar rechts en van bven naar beneden. In principe vlgt de grep de diagnale lijn van linksbven naar rechtsbeneden. - Frustratie en veiligheid Frustratie is de drijfveer van het prces: Indien een deelnemer getriggerd wrdt m de pdracht te gaan beïnvleden i.f.v. het welslagen ervan, spreek je al van frustratie. Frustratie kan heel klein ervaren wrden, bijvrbeeld als je bedenkt dat er iets niet klpt maar het ng niet kan benemen. Veiligheid en de drang hiernaar legt een rem p het prces. Gert Winters Arkts vzw gwinters@arkts.be

10 - De structuur: De grep drlpt meestal verschillende stadia, van lsse individuen, du s tt een hecht netwerk. - Het tpic De grep legt aanvankelijk meer aandacht p het prduct, het resultaat, het behalen van succes. Na verlp van tijd kmt er meer aandacht te liggen p de prcedure (He behalen we succes en he werken we als grep samen). Tt slt ligt de aandacht meer p het prces. - Het nderwerp: Dit verschuift van inclusie (hr ik erbij f niet) ver beïnvleding (Waar sta ik p de ladder? Waarin ben ik beter dan de andere? Wat kan ik minder ged? ) naar intimiteit ( Ik weet wat mijn talenten en die van de andere zijn, en is hiervr erkenning en waardering in de grep.) - De relatie tt de begeleider: Deze verschuift van afhankelijkheid (dependency) naar tegenafhankelijkheid ( Wat als we ns eens niet huden aan de pdracht/afspraak) tt nderlinge afhankelijkheid ( Ik weet waarvr ik p wie kan rekenen, de begeleider is inzekere zin deel van de grep ) - Van algemeen/anniem naar persnlijk. De aandacht van de grep verschuift van het nastreven van het del, ver het zeken naar verschillende technieken m te kmen tt het del, tt een gestructureerde aanpak. Vervlgens kmen de verschillende rllen in een grep aan bd, waarna de aandacht verschuift naar het gedrag en uiteindelijk de achterliggende waarden, gedachten, denkpatrnen vr het stellen van dit gedrag. Dit kan je k afleiden uit de antwrden die uit de grep kmen: Waar de individuen in de grep aanvankelijk spreken in algemene termen (Het was ged, er was niet vldende tijd, ), gaan ze in een vlgend stadium spreken ver Wij/iedereen m tt slt te spreken ver ik en jij. VII. MEER INFO Gert Winters Arkts vzw gwinters@arkts.be

11 Gert Winters Arkts vzw