Hendrix UTD Nummer 9. ams nieuws. Zuurtegraad vet 2 Sturen op een hoge melkgift 6 AMS themadagen 8

Transcriptie

1 Hendrix UTD Nummer 9 ams nieuws Zuurtegraad vet 2 Sturen op een hoge melkgift 6 AMS themadagen 8

2 Verhoogde zuurtegraad vet kan worden voorkomen Gerben Epema van FrieslandCampina Een hoge zuurtegraad van melkvet komt bij robotmelken vaker voor dan bij een traditioneel melk systeem. Dit heeft effect op de smaak van de melk en kan zorgen voor een korting op de melkprijs voor veehouders. Aanleiding dus voor FrieslandCampina om te onderzoeken waar die verhoging vandaan komt, wat er aan te doen is en hoe het voorkomen kan worden. Niet alleen de melkfrequentie blijkt een rol te spelen, er zijn meerdere factoren van invloed, aldus Gerben Epema, manager buitendienst Noord bij FrieslandCampina. Gerben Epema, manager buitendienst Noord FrieslandCampina Een te hoge zuurtegraad van hetmelkvet zorgt voor een ranzige smaak Voorheen kwam een hoge zuurtegraad van melkvet voornamelijk voor bij grupstallen. Dat had te nog meer zaken van invloed. Ook de manier van spelen. En hoewel dit zeker een rol speelt, zijn er maken met mechanische belasting; fijne lucht inslag, verpompen van de melk, de afstelling, de koeling leklucht of hoogteverschillen zorgden voor een van de melk en voeding is van invloed. beschadiging van de vetbolletjes, vertelt Epema, met de opkomst van het robotmelken nam ook het Lipase aantal gevallen van een te hoge zuurtegraad in het De hoge zuurtegraad in vet wordt veroorzaakt door melkvet toe. Omdat de melkfrequentie toeneemt een enzym. In melk zitten allemaal kleine vetbolletjes, deze worden beschermd door een eiwitlaagje. bij robotmelken werd eerst gedacht dat de hogere melkfrequentie of het melkinterval een rol zou Het enzym lipase, kan dit beschermende eiwitlaagje aantasten en dat zorgt voor een wat zurige, ranzige smaak van de melk. Bijvoorbeeld door een verkeerde afstelling van de koelmachine, vooral bij een kleine hoeveelheden melk in de tank. Melk kan dan aanvriezen waardoor de vetbolletje beschadigen. Het is dus van belang dat de afstelling van de koelmachine correct is. Als de melk eenmaal de ranzige smaak heeft, kun je dat niet meer herstellen, waardoor het eindproduct dus gewoon niet goed is. Bij traditionele bedrijven ligt het getal zuurtegraad melkvet gemiddeld op 0,4 (red. mmol per 100 gram vet), voor robotmelkbedrijven geldt een gemiddelde van 0,6. De zuurtegraad van het vet wordt van elke levering gemeten. Als we zien dat het getal op gaat lopen, attenderen we de veehouder daarop. In twee willekeurige kalendermaanden per jaar wordt een rekenkundig gemiddelde berekend, als het gemiddelde daarvan uitkomt op meer dan 1 worden veehouders gekort op het melkgeld. Checklist Niemand zit dus te wachten op een verhoogde zuurtegraad van vet. Daarom richtte FrieslandCampina een projectgroep op waarin ze verschillende partijen aan tafel brachten. De robotleverancier, melkkoeltankleverancier en voedingspecialist hebben we gevraagd om allemaal op hun eigen terrein de kritische punten in beeld te brengen. Aan de hand daarvan is een checklist opgesteld. De adviseurs van de betrokken partijen hanteren deze checklist bij veehouders in de stal. Zo kunnen ze eenvoudig en preventief te werk gaan. Wat kunnen veehouders zelf doen om een verhoogde zuurtegraad in het vet te voorkomen? Epema wijst eerst op het belang van goede robotinstellingen: Wees er zeker van dat de instellingen bij de opstart goed staan. Kijk, samen met een specialist, of alles goed staat en aangepast is op de situatie. Daarnaast is het ook van belang om rustig op te starten. Om koeien snel te laten wennen wordt de bezoekfrequentie vaak niet zo nauw genomen, veehouders zijn tevreden als koeien vanzelf naar de robot gaan. Soms wordt een koe dan wel zes keer op een dag gemolken en dan kunnen problemen niet uitblijven. Ook focus op het rantsoen is heel belangrijk. De overstap van traditioneel naar robotmelken vraagt een deskundig advies en een aangepast rantsoen. Je haalt met robotmelken vaak meer melk uit een koe, je moet er dan ook voor zorgen dat er voldoende energie ingaat. De bundeling van kennis op verschillende gebieden werpt z n vruchten af. Door de combinatie van constante controle en de opgestelde checklist, kunnen we snel ingrijpen wanneer de zuurtegraad op dreigt te lopen. Zo kunnen we preventief werken. Om een verhoogde zuurtegraad van het vet te voorkomen adviseert Hendrix UTD: 1) Zorg voor een goede energievoor ziening: melk van koeien met een te sterke negatieve energiebalans is gevoeliger voor verhoogde zuurtegraad van het melkvet. 2) Zorg voor een juiste en voldoende mineralen voorziening. 3) Grotere hoeveelheden verzadigd vet in het rantsoen geeft meer kans op verhoogde zuurtegraad van het melkvet. Zorg er dus voor dat het rantsoen uitgebalanceerd is. 2 3

3 Het moet wel door één persoon rond te zetten zijn Anton & Annette Dijkshoorn kiezen voor gemak in hun nieuwe stal Ruim een half jaar wonen Anton & Annet Dijkshoorn nu in het West-Brabantse Standdaarbuiten. Toen het land bij hun boerderij in Pijnacker nodig werd voor natuur zijn ze, om onteigening te voorkomen, verhuisd. Op de nieuwe locatie bouwden ze een compleet nieuwe stal met eenvoudige looplijnen, veel automatisering en de eerste twee draaiende Lely A4-robots in Nederland. In Pijnacker hadden we zo n 55 koeien die sinds 2007 met een A3 werden gemolken. Toen we eenmaal wisten dat we wilden verhuizen, was het eerst de bedoeling een ruimere stal te bouwen waar we dan na verloop van tijd konden uitbreiden. Het liep echter anders want op dat moment wilde Lely de A4 gaan testen en zij spraken met de familie Dijkshoorn over de mogelijkheid om dit bij hen te doen. Het onderscheidende van de A4 zit m onder andere in de aansturing van twee robots vanuit één centraal punt, dat betekende dus dat ze twee robots zouden plaatsen en daar ook de veestapel op aan moesten passen. Annette: Een mooie kans om uitbreiding te realiseren, maar er komt nogal wat bij kijken. En met een verhuizing, drie kinderen en een verdubbeling van de veestapel is dat niet niks. Gemakkelijk werken De arbeidproductiviteit is op het bedrijf van de familie Dijkshoorn een belangrijk aandachtpunt. In de nieuwgebouwde ruime, lichte stal zijn dan ook de nodige technische hulpmiddelen te vinden. Annette: Na goed overleg, zijn we de uitdaging om uit te breiden aangegaan. De looplijnen zijn daarop ingericht, we maken gebruik van een voerschuiver, een mestschuiver, een kalverdrink koeien sinds de verhuizing ca 1200 kg melk per koe per jaar meer zijn gaan geven, durft Anton niet te zeggen. Het is een combinatie van factoren, we voeren nu maïs, maar daarnaast hebben onze koeien ook meer rust en ruimte gekregen in de nieuwe stal. In Pijnacker hadden we nog weleens overbezetting, dat is nu zeker niet aan de orde. Bovendien werk ik nu met ruwvoer in balen in plaats van in de kuil. Door de kuilvoerbalen van verschillende kwaliteit selectief in te zetten benut ik mijn ruwvoer ook beter en gaat de rantsoenefficiëntie omhoog. Deze dingen samen leiden tot het betere resultaat. Laag celgetal Opvallend is ook het lage celgetal bij de familie Dijkshoorn: In de oude situatie zaten we altijd onder of net op de , ook toen we al met een melkrobot molken. Na de verhuizing is het wel even opgelopen, maar nu zitten we op ongeveer. De veehouders sturen ook echt op het Anton werkt fulltime buitenshuis, als hij er niet is, zet Annette het werk in haar eentje rond. Gemakkelijk werken is voor beide dan ook van belang. celgetal. We zijn er consequent in, als koeien te hoog blijven in het celgetal dan gaan ze weg, automaat voor de kalveren en een grazeway (een systeem dat bepaalt of de koe op dat moment naar buiten kan, of dat ze eerst gemolken moet worden). Al deze zaken zorgen ervoor dat je het werk in je eentje kunt doen en bovendien zorgt grond die bij uitstek geschikt was om gras te telen, dus voerden we gras. Dit combineerde we met perspulp en dat liep heel goed. Hier in Standdaarbuiten hebben we juist heel weinig grasland en voeren we dus maïs. Of dat de reden is dat de zegt Annette. Ook bij de aankoop van de 33 nieuwe koeien hebben we als eerste geselecteerd op cel getal, vervolgt Anton, het zegt iets over de gezondheidstatus van de koeien en het geeft ook aan dat de infectiedruk laag is. En dat werkt gemakkelijk en zorgt voor weinig problemen. het ook voor de nodige flexibiliteit, die voor ons erg belangrijk is. Anton & Annet Dijkshoorn wonen met hun drie kinderen in Standdaarbuiten. Ze runnen een melkrobotbedrijf Van gras naar maïs De verhuizing naar Brabant betekende niet alleen een omschakeling van één naar twee robots, maar ook van het voeren van gras naar het voeren van met 95 melk en kalfkoeien en 60 stuks jongvee. De stal biedt ruimte voor 130 melk koeien en 95 stuks jongvee. Ze hebben 40 ha grond, waarvan ze er 10 verhuren voor akkerbouw. 15 ha bebouwen ze met maïs en 15 met gras. De actuele melkproductie bedraagt 31,0 kg melk per koe met 4,50 % vet en 3,63 % eiwit. Gemiddeld worden de koeien 2,9 keer per dag gemolken. maïs. Anton: In Pijnacker hadden we voornamelijk 4 5

4 Als we zo verder gaan, kunnen we positieve trend doorzetten Jeroen en Jenny Peeters, melkveehouders in Rucphen (N-Br.) Jeroen en Jenny Peeters wonen met hun drie zoons in Rucphen. Zij melken daar sinds 3 jaar met 2 DeLaval robots. Sinds april dit jaar voeren zij van Hendrix UTD; een hoger basisrantsoen en aandacht voor de transitiefase zorgen voor positieve resultaten. Jeroen Peeters: De productiviteit van de koeien is behoorlijk gestegen. In mei 2008 stapten Jeroen en Jenny Peeters Rust in het rantsoen over van traditioneel melken naar robotmelken. Het toenmalige basisrantsoen lag op 22 kg, en dat Met twee DeLaval robots melken zij 95 zwartbonte is vrij laag voor een veestapel die gemiddeld 30 kg Holsteins en sturen daarmee op een hoge melk geeft en een potentie heeft voor 34 kg. Broe melkproductie. Het robotmelken loopt vanaf het ders: Als koeien gezond zijn, kan het basisrantsoen begin goed, we hadden weinig opstartproblemen. vrij hoog liggen. Gezonde koeien die veel melk Na anderhalf jaar was de melkfrequentie goed, geven, wíllen namelijk gemolken worden. Het de koeien waren actief en liepen goed, ze waren basisrantsoen is verhoogd van 22 kg naar 28 kg, gezond, maar ik had het idee dat er nog meer in met rustig verteerbare voeders. Door het hogere zat qua melkproductie. Ook de vruchtbaarheid zou basisrantsoen kon de brokgift in de robot weer wat in mijn ogen wat beter kunnen. Ik ben toen met omlaag. Voor de Biks in de robot koos Broeders Hendrix UTD in contact gekomen en samen zijn ook rustige voeders. Een goede PensPH van een we gaan kijken of we eruit konden halen wat erin koe is van groot belang voor de melkproductie. Een zit. Uiteraard met behoud van de gezondheid en goede PensPH bereik je door de Herkauwindex en gehaltes, want dat is natuurlijk van groot belang. VerzuringsIndex in balans te houden. Dat betekent dat de pens zuur moet zijn, maar niet té zuur. Het RAP is altijd balanceren en goed oppassen dat je niet Martijn Muskens is bedrijfsadviseur bij de familie over de grens gaat. Er is hier gekozen voor geconcentreerde Peeters, hij houdt zich in overleg met Edwin voeders die een lage Verzuringsindex Broeders bezig met het voedingsadvies. Broeders is hebben zodat de pens niet verzuurd. Een gezonde, robotspecialist en doet de mestwetgeving op het actieve pens betekent namelijk gezonde, actieve bedrijf van Peeters. Hij maakte eerste een scan van koeien. de resultaten van de robot. Broeders: Het Robot Analyse Programma liet inderdaad zien dat de 500 kg melk per dag koeactiviteit en de melkfrequentie goed waren. De resultaten van deze aanpassingen zijn niet In de stal zag ik echter hele melkrijke koeien met alleen door Peeters merkbaar, maar worden ook veel inhoud en dus het vermogen om ruwvoer op onderbouwd door de MPR-gegevens. Het rollend te nemen en veel melk te geven. Er kon voor mijn jaargemiddelde is sinds april 2010 met ruim 500 gevoel ook meer uitgehaald worden. Aanleiding kg melk per koe gestegen, het vetpercentage is dus om het rantsoen te veranderen. gezakt van 4,28 tot 4,15 en het eiwitpercentage is vrijwel gelijk gebleven (van 3,48 naar 3,44). De gemiddelde BSK is in de tweede helft van het jaar ten opzichte van de eerste helft met een krappe 5 punten gestegen naar een niveau van 53. Transitie Naast een rantsoenaanpassing heeft Peeters ook meer focus gelegd op de transitiefase. De koeien rondom afkalven krijgen een apart rantsoen en Peeters bouwde een aparte Transitiestal. We hadden al niet veel problemen met afkalven, maar dat is nu echt helemaal voorbij. Door ze apart te Jeroen en Jenny Peeters zetten, houd ik ze goed in de gaten, kan ik ze apart voeren en hebben ze meer bewegingsvrijheid. En dat is zeker voor koeien die ruim in de conditie zitten goed. Koeien die zich goed voelen rondom afkalven zorgen voor fitte, goede kalveren, geen nageboortes en worden ook sneller weer drachtig. En dat is belangrijk want zonder kalf, geen melk. Al met al draait het nu lekker op de boerderij. De koeien zijn gezond, geven goed melk,er zijn geen problemen rondom afkalven. Als we zo doorgaan, kunnen we de positieve trend wel doorzetten. 6 7

5 uitnodiging Kom ook naar de themadag Vruchtbaarheid, voeding en management op AMS bedrijven 16 februari of 17 februari Tijdens deze interessante dag, van tot staan vier onderwerpen centraal: De ontwikkelingen in de melkrobotmarkt Lammert Veenhuizen, sectormanager Hendrix UTD, staat stil bij de ontwikkelingen in de melkrobotmarkt en de speciale AMS-aanpak. Fresh Cow: voor vruchtbare, hoogproductieve koeien Robert Meijer, innovatiemanager bij Hendrix UTD laat zien hoe voeding de gezondheid van de koeien beïnvloedt. Bijvoorbeeld met Fresh Cow, dat zorgt voor een vruchtbare start en de mogelijkheid om meer kilogrammen melk per melkrobot te produceren. Management en arbeid op een melkveebedrijf met 3 robots Pierre van Oort, robotmelker, vertelt hoe hij management en arbeid inzet op zijn bedrijf om de productiviteit te verhogen. Een goede vruchtbaarheid, de basis voor een hoger rendement Kees Peeters, dierenarts, geeft praktische tips om de vruchtbaarheid van koeien op een melkrobotbedrijf te verbeteren. Locatie: 16 februari: Hotel Nuland, Rijksweg 25 te Nuland 17 februari: Hotel Hiddingerberg, Woldmeentherand 15 te Steenwijk Kosten: 20,- p.p. (excl. BTW) incl. koffie & lunch Aanmelden: uiterlijk 8 februari via bijgevoegde antwoordkaart of via de website Meer informatie kijk op Rundveegroep, Zwolle tel Rundvee ( ) Overname van artikelen is mogelijk met bronvermelding.