PREDICTIE VAN DE PROGNOSE VAN GEPROTOCOLLEERDE BENZODIAZEPINE AFBOUW BIJ PSYCHIATRISCHE PATIENTEN

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "PREDICTIE VAN DE PROGNOSE VAN GEPROTOCOLLEERDE BENZODIAZEPINE AFBOUW BIJ PSYCHIATRISCHE PATIENTEN"

Bert Dekker
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 PREDICTIE VAN DE PROGNOSE VAN GEPROTOCOLLEERDE BENZODIAZEPINE AFBOUW BIJ PSYCHIATRISCHE PATIENTEN Dr.C.C. Kan Afdeling Psychiatrie UMC St Radboud Nijmegen

2 Wat maakt dat een patiënt succesvol afbouwt en abstinent blijft?

3 Relevantie van voorspellen afbouwsucces Inschatting haalbaarheid van afbouw Indiceren van patiënten voor aanvullende interventies Welke kenmerken beschouwt u als voorspellers?

4 Stelling 1 De kans op succesvolle BZD afbouw is bij psychiatrische patiënten zoveel lager dan bij gewone BZD gebruikers dat het de moeite niet loont om eraan te beginnen.

5 Stelling 1 De kans op succesvolle BZD afbouw is bij psychiatrische patiënten zoveel lager dan bij gewone BZD gebruikers dat het de moeite niet loont om eraan te beginnen.

6 Stelling 1 De kans op succesvolle BZD afbouw is bij psychiatrische patiënten zoveel lager dan bij gewone BZD gebruikers dat het de moeite niet loont om eraan te beginnen.

7 Stelling 1 De kans op succesvolle BZD afbouw is bij psychiatrische patiënten zoveel lager dan bij gewone BZD gebruikers dat het de moeite niet loont om eraan te beginnen.

8 Stelling 1 De kans op succesvolle BZD afbouw is bij psychiatrische patiënten zoveel lager dan bij gewone BZD gebruikers dat het de moeite niet loont om eraan te beginnen.

9 Benzodiazepine Dosisreductie Protocol* op de poli psychiatrie van het UMC St Radboud vs In huisartspraktijken (Benzoredux onderzoek) Effectonderzoek naar de resultaten op de korte en lange termijn in termen van: Succesvol stoppen (discontinueren) Abstinent blijven / niet terugvallen *(conform Zitman, 1997)

10 Inclusiecriteria BZD gebruik langer dan 3 maanden Intention-to-treat: Begonnen aan BZD protocol dmv Psychologisch Onderzoek

11 Beloop Onderzoeksdeelname Onderzoeksfasen 46 Inclusie telefonisch med. registratie

12 Telefonische Enquete 2% 9% 15% Overleden Weigering Onvindbaar Deelname 74%

13 Follow-up duur Kan et al. (patiënten polikliniek psychiatrie): Variabel, gemiddeld 25 maanden na afbouw (SD 14) Oude Voshaar et al. (huisartspatiënten): Laatste follow-up moment 18 maanden na afbouw

14 BZD dosering Kan et al. (patiënten polikliniek psychiatrie): Gemiddeld 42 mg diazepam eq. voor afbouw (quartielen ) Oude Voshaar et al. (huisartspatiënten): Gemiddeld 6 mg diazepam eq. voor afbouw (SD 10)

15 Beloop Abstinentie na langdurig BZD gebruik in % (1= Kan afbouw; 2= Oude Voshaar afbouw; 3= Oude Voshaar controles) 100% 80% 60% 40% 0,65 0,35 0,63 0,37 0,85 geen BZD (1) wel BZD (1) geen BZD (2) wel BZD (2) 20% 0% stop afbouw 0,15 geen BZD (3) wel BZD (3)

16 Beloop Abstinentie na langdurig BZD gebruik in % (1= Kan afbouw; 2= Oude Voshaar afbouw; 3= Oude Voshaar controles) 70% 0,7 0,63 60% 0,49 0,51 geen BZD (1) 50% wel BZD (1) 40% 0,37 0,3 geen BZD (2) 30% wel BZD (2) 20% geen BZD (3) 10% wel BZD (3) 0% follow-up

17 Nota bene Kan et al.: Langere follow-up duur Follow-up meting onverwacht Veel hogere doseringen

18 Vergelijking met andere BZD afbouw onderzoeken % discontinuering Petursson '81 Hopkins '82 Tyrer '83 Harrison '84 Rickels '86 Ghodse '87 Ashton '87 Soyka '88 Rickels '90 Schweizer '90 Drake '91 Murphy '91 Rickels '91 Brenner '91 DuPont '92 Holton '92 McDuff '93 Petrovic '99 Schweizer '98 Kan '04

19 Vergelijking met andere BZD afbouw onderzoeken t.a.v. lange termijn resultaat % abstinentie *= 0-3 mndn $= 3-6 mndn #= 6-12 mndn ^= > 24 mndn Hopkins '82 $ Tyrer '83 $ Rickels '86 # Ashton '87 (v) Golombok '87 (v) Rickels '90 * Schweizer '90 * Drake '91 $ Rickels '91 ^ Holton '92 ^ Habraken '97 # Kan '03 (v)

20 Stelling 1 De kans op succesvolle BZD afbouw is bij psychiatrische patiënten zoveel lager dan bij gewone BZD gebruikers dat het de moeite niet loont om eraan te beginnen. Niet op korte termijn, wel wat lager op lange termijn, maar nog altijd NNT=3

21 Stelling 2 Bij hoge benzodiazepine doseringen is afbouw kansloos

22 Invloed van BZD dosering bij aanvang afbouw Oude Voshaar et al.: Dosering bij log regressie analyse de enige sign predictor (OR=4,5) van korte termijn afbouwsucces lage dosis 1 van de 5 sign predictoren bij Cox-regressie analyse tav lange termijn abstinentie Kan et al.: geen statistisch sign verbanden met succesvolle afbouw, abstinentie 3 maanden na afbouw en voor enquete

23 Invloed van BZD dosering bij aanvang afbouw Literatuur: Evidentie voor verband tussen BZD dosering en afbouwsucces (Udelman 90, Rickels 90, 91 & 2000, Schweizer 95 & 98, Oude Voshaar 2003) Verklaring Kan et al.: Compensatie door klinische behandeling bij > 30 mg diazepam eq.

24 Stelling 2 Bij hoge benzodiazepine doseringen is afbouw kansloos Minder kans op succes, maar te compenseren door klinische behandeling

25 Stelling 3 Bij angstige/depressieve patiënten heeft afbouw geen zin; 1. ze zijn minder succesvol en 2. Als afbouw wel lukt dan neemt de angst/depressie toe

26 Knoop et al. submitted Direct na afbouw Follow-up na 2 jaar ZBVtoestandangst Abstinent (n=47) Terugval (n=25) Abstinent (n=18) Terugval (n=34) 46,4 (12,6) 49,1 (14,6) 47,3 (11,7) 46,2 (13,1) BDI 26,0 (12,3) 32,1 (12,7) 30,0 (11,5) 25,3 (15,4)

27 Voorspelt ernst angst vooraf bereiken van BZD abstinentie? Rickels et al., 1990: high HAM-A geexcludeerd bij Log Regr analyse (r=.19, p<.20) Schweizer et al., 1998: HAM-A geen sign voorspeller in log. regr. model voor afbouwsucces/falen (n=165)

28 Voorspelt ernst depressie vooraf bereiken van BZD abstinentie? Rickels et al., 1990: high HAM-D geexcludeerd bij Log Regr analyse(r=.19, p<.20) Schweizer et al., 1998: HAM-D geen sign voorspeller in log. regr. model voor afbouwsucces/falen (n=165) Oude Voshaar et al. 2003: POMS-scores (o.a. depression, anger, tension) geen sign voorspellers tav lange termijn abstinentie in Cox regressie analyse

29 Beloop van depressie Aspect Auteur Instrument Uitkomst Depressie Joughin PSE p<0,01 CCEI p<0,01 BDI p<0,001 Depressie= Golombok BDI n.s. Depressie Rickels 90 HAM-D p=0,04 HSCL p=0,03 Depressie Rickels 91 HSCL p<0,005 Depressie Schweizer 98 HAM-D p=0,02

30 Beloop van angst Aspect Auteur Instrument Uitkomst Angst Rickels 84 HAM-A < scores Angst Rickels 90 HAM-A p<0,01;p=0,02 HSCL p=0,29 Angst Rickels 91 HSCL P<0,02 Angst Schweizer 98 HAM-A P=0,02 Angst Rickels 99 HAM-A P<0,001 Angst Golombok Trait Anx In n.s. Angst Klaver 02 Trait angst P=0,026 State angst Predictie prognose n.sbenzodiazepine Afbouw

31 Stelling 3 Bij angstige/depressieve patiënten heeft afbouw geen zin; 1. ze zijn minder succesvol en 2. Als afbouw wel lukt dan neemt de angst/depressie toe ad 1.: niet aangetoond in diverse onderzoeken ad 2.: onderzoeken laten juist afname van angst/depressie zien

32 Beïnvloeden persoonlijkheid of coping afbouwsucces?

33 Verband tussen persoonlijkheid & Abstinentie? Rickels et al., 1990: Eysenck neuroticisme voorspeller bij LR van mislukte abstinentie (r=.28, p<.06), high MMPI dependence geexcludeerd bij Log Regr analyse (r=.20, p<.20) Schweizer et al., 1998: log regr. model voor succes afbouw/falen (n=165) MMPI Dependence (partial R 2 =.02, p<.05, R 2 =.27) Eysenck Neuroticism: geen zero order correlation TPQ Harm Avoidance, r=.18, geen voorspeller bij log regressie)

34 Persoonlijkheid en Coping (Knoop, subm.) Direct na afbouw Follow-up na 2 jaar Abstinent (n=47) Terugval (n=25) Abstinent (n=18) Terugval (n=34) UCL Expressie van emoties 6,5 (1,8) 5,7 (1,5) 7,1 (1,8) 5,7 (1,7)* NVM Somatisatie 22,7 ( 8,3) 19,6 (10,1) 24,4 (6,3) 19,6 (8,7)*

35 Beïnvloeden persoonlijkheid of coping afbouwsucces? Onvoldoende en niet vergelijkbaar onderzocht

36 Conclusies Succes/falen van BZD afbouw is bij psychiatrische patiënten nauwelijks te voorspellen! Dosis is de enige harde voorspeller, maar lijkt te compenseren dmv opname Ernst van angst of depressieve klachten geen belemmering; neemt eerder af dan toe! Wellicht enige invloed van persoonlijkheid / coping op de lange termijn abstinentie Veel scepsis tav prognose van BZD afbouw lijkt ongegrond, cave: mythevorming

37 Beloop Abstinentie na langdurig BZD gebruik geen BZD wel BZD geen BZD 0 stop afbouw 3 mndn tot tel. enquete

38 Copingstijl UCL actief aanpakken zoeken van afleiding passief reactiepatroon sociale steun vermijden uiten van emoties geruststellende gedachten

39 Persoonlijkheidskenmerken NVM Negativisme Somatisatie Psychotiscisme Verlegenheid Extraversie

Vergelijkbare documenten

BELOOP VAN BENZODIAZEPINE ABSTINENTIE NA GEPROTOCOLLEERDE AFBOUW

BELOOP VAN BENZODIAZEPINE ABSTINENTIE NA GEPROTOCOLLEERDE AFBOUW Korte en lange termijn resultaten van het Benzodiazepine Dosisreductie Protocol 1997-2002 Dr.C.C. Kan Drs.F.J. Mickers Drs.D.A.J. Barnhoorn