Acute benauwdheid. Paul Brand, kinderarts Amalia kinderafdeling Isala klinieken Zwolle

Transcriptie

1 Henk Schipper, kinderarts in opleiding Wilhelmina Kinderziekenhuis, UMC Utrecht Acute benauwdheid Paul Brand, kinderarts Amalia kinderafdeling Isala klinieken Zwolle

2 Belangenverstrengeling Paul is hoofdredacteur van Praktische Pediatrie Geen andere belangen Henk: geen belangen

3 Benauwd? Ouders kunnen mate benauwdheid moeilijk inschatten Professioneel oordeel nodig Hoe ga je mate van benauwdheid inschatten?

4 Hoe benauwd is deze patiënt? 0 = helemaal niet benauwd.. 10 = heel erg benauwd! Bel de IC!

5

6 Astmascore

7 27 benauwde kinderen 3 mnd 7 jaar, video voor en na salbutamol 9 kinderartsen en VS ers scoorden de benauwdheid onafhankelijk van elkaar Variatie tussen beoordelaars in dyspneuscore (ICC) 0=waardeloos; 1=perfect ICC dyspneuscore = 0,43 véél variatie tussen kinderartsen VS ers en aios: idem

8 tekst Validiteit astmascores

9 Hoe erg is die variatie? MIC = minimally important change Verbetering van dyspneuscore die clinicus relevant vindt Benauwde kinderen voor en na salbutamol beoordeeld o o o anchor = als behandelaar kind minder benauwd vindt Gekeken naar: welke verandering in dyspneuscore hoort daar bij (filmpje voor en na salbutamol blind en onafhankelijk beoordeeld door 9 kinderartsen en 7 VS) Gemiddelde van deze verandering = MIC Je wilt dus dat MIC > SDC SDC = smallest detectable change De kleinste verandering in dyspneuscore die je kunt herkennen > meetfout SDC = 1,96 * SD van verschil in dyspneuscore voor/na salbutamol

10 SDC > MIC Verbetering na salbutamol niet herkenbaar vanwege meetfout (variatie tussen beoordelaars)

11 50 benauwde/piepende kinderen 3 mnd 8 jaar op SEH voor en na salbutamol 23 onafhankelijk beoordeeld door tenminste 2 artsen, 27 op video beoordeeld door 9 kinderartsen en VS ers onafhankelijk van elkaar Totaal 1120 observaties Ook hier grote variatie tussen beoordelaars, SDC > MIC Geldt voor elke astmascore

12 Meten van mate van benauwdheid Grote variatie tussen beoordelaars o Meetfout > minimally important change o Verbetering na interventie of in de tijd moeilijk te herkennen tegen de ruis-achtergrond Als je beloop in de tijd of respons op therapie wilt beoordelen: o Zèlf opnieuw kijken o Bij overdracht: samen kijken

13 PEWS

14

15

16 Benauwdheidsscores Er is geen gouden standaard score systeem Grote variatie tussen beoordelaars Train jezelf en je collega s in één scoresysteem, en bespreek onderlinge verschillen Let op de trend!

17 Casuïstiek: Fabian, 5 jaar Op leeftijd 2 jaar begonnen met ICS na diagnose astma (+ allergie voor huisstofmijt) Huis gesaneerd, tijd lang goed geweest Laatste jaar niet verschenen voor controle Nu exacerbatie astma; bleek al 6 mnd geen medicatie meer te gebruiken Hevig benauwde jongen, saturatie 91% Intrekken, neusvleugelen, tachypneu 3 x verneveld, onvoldoende effect Prednisolon 1 mg/kg per os gehad Wat nu?

18 NVK richtlijn acuut astma

19

20 Magnesiumsulfaat bij acuut astma (n=162, 4 studies) Kans op ziekenhuisopname na eenmalig MgSO mg/kg iv Number needed to treat 4 Wat zijn jullie ervaringen? Wie gebruikt het op deze manier? Op SEH? Arch Dis Child 2005;90:74-77

21 Aanvullende medicatie bij status MgSO4: astmaticus Duidelijk effectief in RCT/SRs (op SEH) Absence of evidence voor NL toepassing Richtlijn NVK: Indien geen effect: salbutamol iv Op IC?

22 Post-detubatie Zuigeling 4 weken Status na RSV bronchiolitis waarvoor 8 dagen beademing Zojuist gedetubeerd

23 Post-detubatie Start nasale CPAP vanwege forse respiratoire distress

24 Post-detubatie Enkele weken later: tracheacanule

25 Benauwdheid bij inspanning

26 Talitha 12 jaar; benauwd bij inspanning; puffjes helpen niet

27

28

29 DD benauwdheid bij inspanning Astma Fysiologische beperking Dysfunctionele ademhaling o Hyperventilatie o Stembanddysfunctie o Paniekaanval

30 6 min free running bij > kinderen Na afloop anamnese en lichamelijk onderzoek + piekstroom 7,5% van kinderen daling van >15% van piekstroom (= positieve EIA test) 3,5% moest voortijdig stoppen met test i.v.m. pijn op de borst of dyspneu 21% hiervan positieve EIA test 89% van kinderen met positieve EIA test kon test wel afmaken

31 Benauwdheid bij inspanning Berust lang niet altijd op astma Meest voorkomende andere oorzaken: o o Tekortschietende conditie Dysfunctionele ademhaling Meestal met anamnese goed te onderscheiden Bij twijfel: inspanningsprovocatie met koude droge lucht

32 Hyperinflatie Jongen 4 jaar Sinds 2 weken toenemend tachydyspnoeisch, geen koorts Door huisarts amoxicilline gestart, geen effect Nu presentatie op SEH voor kindergeneeskunde

33

34

35 Benauwd bij inspanning Meisje 15 jaar, bekend met angststoornis (sociale angst) waarvoor citalopram van de kinderpsychiater. Sinds 2 dg kortademig en benauwd bij inspanning. Moeite met trap lopen en fietsen. Geen piepen, geen pijn op de borst. Gevoel dat adem stokt in de keel. Tractusanamnese: 2 wk geleden gevallen op schouder. Gebruikt pil i.v.m. menstruatieproblemen. Rookt niet. Fietst alleen naar school. Deze week extra spanning door toetsweek.

36 Lichamelijk onderzoek Oogt niet benauwd. Geen verhoogde ademarbeid AH 20/min, pols 115/min, RR 113/72, sat 98%, T 37,5 Symmetrisch normaal ademgeruis zonder bijgeruisen Overig L.O.: g.b. Waar denk je aan? Wat zou je doen?

37 ECG: sinustachycardie

38 Beloop Geduid als dysfunctionele ademhaling Verwezen naar kinderfysiotherapeut 2 dg later terug gekomen: klachten onveranderd HA dacht aan longembolie, vond aanpak op SEH onvoldoende D-dimeer: 15,00

39

40 Beloop Diagnose: massale longembolie Behandeling: fraxiparine, sintrom Goed herstel

41 Kind met kortademigheid en pijnlijke ademhaling Risicofactoren voor longembolie (LE)? JA Andere diagnose? Kans LE zeer laag NEE JA Kans LE zeer laag NEE LE niet uit te sluiten <4 Overweeg Wells score D-dimeer controle overwegen >4 Kans LE zeer laag >0.5ug/ml HRCT overwegen Bij longembolie: - Start therapeutische antistolling i.o.m. hematoloog - Afname trombofilie onderzoek voor start therapie

42 Longembolie lessen Ook zeldzame ziektes komen voor Internisten en huisartsen herkennen (verdenking) longembolie beter dan de kinderarts Contextinformatie kan erg helpen bij DD, maar je ook op dwaalspoor brengen (premature closure)

43 Het acuut benauwde kind 1. Beperkte waarde scoresystemen -> Eerst kijken, dan luisteren -> Air entry, ademarbeid -> Meten is weten: o Pols, ademhaling, saturatie, temp 2. Vreemd beloop - laat je niet gerust stellen

44 Bedankt voor jullie aandacht!