Preventiegids voor de binnenvaart

Transcriptie

1 4 Preventiegids voor de binnenvaart Stuurhuizen Een uitgave van de Federatie van Onderlinge Verzekeringmaatschappijen in Nederland in samenwerking met: Noord Nederlandsche P & I Club Anker Rechtsbijstand efm Verzekeringen Vereniging Noord-Nederland Oranje Verzekeringen Schepen Onderlinge Nederland

2 Stuurhuizen De laatste jaren zien wij dat de stuurhuizen aan boord van de schepen steeds groter en geavanceerder worden. In veel stuurhuizen staat voor een vermogen aan nautische apparatuur opgesteld, waarbij wij niet spreken over de hoeveelheid kabels die hiermee is verbonden. Schepen met hefbare stuurhuizen zijn inmiddels gemeengoed geworden, waarbij ook een toename van schades valt te constateren door menselijk falen. Dat deze schadebedragen sterk in omvang toenemen, zal voor u geen verrassing zijn. De Raad voor Transportveiligheid heeft eind 2001 een rapport uitgebracht over de veiligheidsaspecten van hefbare stuurhuizen in de binnenvaart. Dit rapport hebben wij als leidraad genomen voor de samenstelling van deze preventiebrochure. Met deze brochure hopen wij u te attenderen op een aantal risico s en hopen wij een ieder alerter te krijgen om schade aan stuurhuizen te voorkomen. Ruwweg kunnen de risico s in drie groepen worden onderverdeeld, namelijk: Risico van verkeerd inschatten van brughoogte; Risico van verkeerd inschatten van scheepshoogte; Risico van falen van de constructie. Elke groep zullen wij nader voor u uiteen zetten. Risico van verkeerd inschatten van brughoogte Bij vaart op de kanalen is meestal sprake van een vast kanaalpeil, waar een vaste doorvaarthoogte van is afgeleid. In veel gevallen is in Nederland zekerheidshalve een peilschaal op de brugpijler geplaatst, zodat de schipper de doorvaarthoogte kan controleren. Helaas is dit niet overal het geval. De beheerder van het kanaal zal over het algemeen een streefpeil vaststellen. Natuurlijk zijn er op dit streefpeil kleine afwijkingen mogelijk. Daarom bouwt de beheerder een marge in van enkele decimeters, die bij de vaststelling van het kanaalpeil wordt aangenomen. Dit natuurlijk ten behoeve van uw zekerheid. Er kunnen echter grote verschillen ontstaan door extreme regenval (of droogte), extra waterinlaat door hoge rivierafvoeren of vanuit andere waterhuishoudkundige oogpunten. Altijd geldt dat u de peilschalen goed in de gaten moet houden, maar dat u tevens rekening dient te houden met de actuele omstandigheden, zoals hevige regenval of extreme droogte. Op de rivieren is sprake van wisselende rivierafvoeren, zodat de doorvaarthoogte van bruggen sterk kan wisselen. Op de grote doorgaande rivieren wordt in beginsel tot aan een maximale waterstand een minimum doorvaarthoogte gegarandeerd. Indien het water boven dit maximum komt, zal de scheepvaart worden beperkt of gestremd. Ten gevolge van deze garantie van de minimum doorvaarthoogte ziet men met name in het buitenland op de rivier de Rijn geen peilschalen bij bruggen. In de meeste gevallen zijn de bruggen hoog genoeg voor de doorvaart. Bij hogere waterstanden blijft het toch wel belangrijk de officiële lijsten van brughoogten (Weska) er op na te slaan. Risico van verkeerd inschatten van scheepshoogte Elke schipper dient voor vertrek de actuele kruiplijn van zijn schip vast te stellen. Meestal gebeurt dit door het vaststellen van de uitwatering ten opzichte van de ijkmerken, de hoogte van de lading of de hoogte van de stuurhut. Vooral bij schepen waarvan de ladinghoogte regelmatig wijzigt, is dit belangrijk. Wij denken hierbij aan containerschepen, waarbij het aantal containers regelmatig wisselt of de afmetingen van de containers wijzigen. Foutieve inschattingen kunnen grote schade tot gevolg hebben. Bij het vaststellen van de actuele kruiplijn dient men daarom nauwkeurig te werk te gaan. Voor schepen met hefbare stuurhuizen is het een goede optie om een hoogtemeter te installeren die actueel het hoogste punt van de stuurhut meet.

3 Risico van falen van de constructie Een derde risico is het falen van de constructie, waardoor de stuurhut niet zakt of onvoldoende snel zakt. Het is belangrijk om ook het functioneren van de hefinstallatie regelmatig te controleren. Het gevaar van lekkende leidingen kunt u zelf constateren. Ook beginnende breuken of slijtageplekken aan bekabeling kunt u bij regelmatige controle zelf signaleren. Verder verdient het aanbeveling om de juiste werking van de hefinstallatie periodiek te laten controleren door specialisten. Hefbare stuurhuizen kunnen worden voorzien van een mechanisme om in geval van nood de stuurhut snel te kunnen laten zakken. Indien een dergelijk mechanisme aanwezig is, verdient het ook aanbeveling om deze regelmatig op de goede werking daarvan te controleren. Als eigenaar dient u er op toe te zien dat de stuurhut gebouwd is volgens goed scheepsbouwkundig gebruik. U moet de mogelijkheid hebben de toegang van personen te verhinderen tijdens het neerlaten of heffen van de stuurhut met een inrichting. Bovendien moet u er op toezien dat er bij het neerlaten van de stuurhut een waarschuwingssignaal klinkt en dat er een noodvoorziening aanwezig is om de stuurhut neer te laten. U kunt er natuurlijk altijd voor zorgen dat u het uitschuiven van de hefkolom tot een minimum beperkt. Hiermee vermindert u het risico aanzienlijk, terwijl de kans op schade aan de kolom bij een eventuele aanvaring ook nog eens behoorlijk wordt beperkt. Tenslotte is het belangrijk dat de dienstdoende bemanning op de hoogte is van de bediening, de werking en het dagelijks onderhoud van de installatie. Dit kunt u doen door de bedrijfsvoorschriften in de stuurhut op te hangen en de bemanning op te dragen deze door te nemen. Met deze brochure hopen wij te bereiken dat u het onder bruggen doorvaren niet langer bestempelt als de gewoonste zaak van de wereld, maar dat u het weer zult zien als een bijzondere verrichting die u met uw schip dagelijks uitvoert. Wij wensen u een behouden vaart toe! STUURHUIZEN

4 Praktijkvoorbeeld Op 15 juli 2003 voer het m.s. Roxana leeg op het Canal du Nord, onderweg van Eindhoven naar Origny-Saint-Benoit. Ter hoogte van Noyon was het achterruim geballast tot een vrije hoogte van 3.60 m. boven water. De volgende dag was er ter hoogte van Chaunay ballast bijgepompt tot een kruiphoogte van 3.45 m. De ballastkranen werden dichtgedraaid en de vaart werd vervolgd. Voor de ingang tot de sluis van Tergnier liet de schipper het schip langzaam drijven tot in de sluis. Terwijl de schipper voorop bezig was het schip vast te maken, schoot het schip door een golf onverwacht naar voren, waarbij het achterschip iets werd opgetild. Er volgde een heftig gekraak toen de stuurhut de brug raakte. Gezien de kruiphoogte van 3.45 m. had men de brug helemaal niet moeten kunnen raken. Bij het opmeten van de hoogte gerelateerd aan de brug bleek deze echter 3.70 m. te zijn. Onderzoek van het schip toonde aan dat er ballastwater was weggelopen door een niet goed sluitende klep van de afsluiter ten gevolge van een vod en een stuk ijzerdraad. De moraal van dit verhaal: men kan niet vaak genoeg de hoogte controleren. De gedachte dat het wel goed zal zijn kan vervelende gevolgen hebben.

5 Kortom: u dient de brug- en scheepshoogte goed in te schatten en te (blijven) controleren. u dient de constructie goed te (blijven) controleren. actuele waterstanden kunnen bekeken worden op NOS Teletekst pagina s 720 t/m 726 of op te vragen via internet: Aan deze brochure is uiterste zorg besteed, de FOV/samenstellers aanvaarden geen aansprakelijkheid voor eventuele onvolkomenheden. STUURHUIZEN

6 Adressen FOV FEDERATIE VAN ONDERLINGE VERZEKERINGMAATSCHAPPIJEN IN NEDERLAND (FOV) J.F. Kennedylaan 101 Postbus CB Bunnik Telefoon Telefax Internet Contactpersoon: mr. H.M. van Voorst-ter Hoeve NOORD NEDERLANDSCHE P&I CLUB (NNPC) Erasmuslaan PG Haren (Gr.) Telefoon Telefax Internet Contactpersoon: mr. P.J. van der Werf ANKER RECHTSBIJSTAND van Swietenlaan 25-3 Postbus KA Groningen Telefoon Telefax Internet Contactpersoon: mr. L.S. Terpstra efm ONDERLINGE SCHEPEN VERZEKERING U.A. Blankenstein 150 Postbus AH Meppel Telefoon Telefax Internet Contactpersoon: J. Visscher VERENIGING NOORD NEDERLAND U.A. ONDERLINGE VERZEKERING VAN SCHEPEN Postbus AC Heerenveen Telefoon Telefax Internet Contactpersoon: H. de Jonge ORANJE VERZEKERINGEN ONDERLINGE VERZEKERING VAN SCHEPEN Schweitzerlaan 21 Postbus AH Groningen Telefoon Telefax Scheepmakerij 112 Postbus AB Zwijndrecht Telefoon Telefax Internet Contactpersoon: F. Bieze SCHEPEN ONDERLINGE NEDERLAND U.A. Schweitzerlaan 4 Postbus KB Groningen Telefoon Telefax Boelewerf VE Ridderkerk Telefoon Telefax info@son.nl Internet Contactpersoon: A.G. Jansma Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt, op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de FOV. januari 2004 STUURHUIZEN