Veiligheid van magazijnstellingen in de praktijk

Transcriptie

1 Noot van de redactie: De auteur heeft veel verhelderende foto s aangeleverd. Vanwege ruimtegebrek konden we die helaas niet allemaal plaatsen. Alle foto s zijn te vinden op de website van de NVVK. De link is Praktische tips voor een veiliger magazijn Veiligheid van magazijnstellingen in de praktijk Frans Hardus Zelfstandig ondernemer op het gebied van scholing en logistiek advies Er is al veel geschreven over veiligheid van magazijnstellingen, over berekeningen van constructies en over achterliggende normen. Maar nog weinig over de praktijk van alledag. Idee achter dit artikel is hierin wat helderheid te verschaffen. Dit artikel behandelt vijf hoofdonderwerpen: - 1. Veiligheid door een juiste lay-out van een magazijn Veiligheid door de aanschaf van de juiste stellingen Veiligheid door juist gebruik stellingen Veiligheid door keuringen Veiligheid door juiste training van personeel. wijze en hoe intensief in een magazijn gaan plaatsvinden. Dit kan onder andere door al in een zeer vroeg stadium arbo/ri&e-checklijsten te gaan invullen en te kijken naar de conclusies. Als de conclusies daartoe aanleiding geven, kan het nuttig zijn een toekomstige lay-out aan te passen. -1. Veiligheid door een juiste lay-out van een magazijn Veiligheid in het magazijn begint al vóór de aanschaf van de transport- en opslagmiddelen. Vooraf moet worden nagedacht over welke activiteiten waar, op welke De vraag of er een groei van de activiteiten te verwachten is, waardoor er intensiever verkeer tussen de stellingen komt, moet ook in dit stadium gesteld worden. Immers, nu kan nog een beslissing genomen worden over de breedte van gangen. Brede gangen juli 2011 I 40

2 NEN-EN (en) Steel static storage systems - Adjustable pallet racking - Tolerances, deformations and clearances Nederlandse norm NEN-EN (en) Stalen opslagsystemen - Gebruik en onderhoud van opslagapparatuur beperken de opslagcapaciteit van een magazijn, maar verhogen de handelingssnelheid, de veiligheid. Ook maken brede gangen het mogelijk dat twee interne transportmiddelen elkaar in de gang veilig kunnen passeren. Veel afwegingen zijn met gezond verstand zelf te maken, maar er zijn ook enkele normen waar we ons in principe aan moeten houden. Normen die daarom in dit artikel verder nog aan bod komen zijn: NEN-EN en NEN-EN NEN-EN (uitgegeven door NEN, Delft) beschrijft in paragraaf clearances for gangways bijvoorbeeld hoe u een gangpadbreedte kunt bepalen. Dit is hieronder in de afbeeldingen figure 13 en figure 14 weergegeven. Dezelfde NEN maakt onderscheid in racking classes 100 t/m 400. Dit wordt gebruikt bij het bepalen van stelling lay-out en gangpadbreedtes. In Nederland wordt in de meeste magazijnen gebruikgemaakt van een heftruck en/of een reachtruck. Daarom bekijken we in dit artikel alleen de racking class 400 met een onderverdeling in 400A (ten behoeve van heftrucks) en 400B (ten behoeve van reachtrucks). In onderstaande afbeelding uit de NEN-EN ziet u de maatvoering voor een stelling-lay-out. juli 2011 I 41

3 Afwijkingen hiervan zijn dan toegestaan als een duidelijke analyse is gemaakt, waarom met een afwijkende stelling-lay-out de veiligheid niet in gevaar komt. Denk hierbij aan het gebruik van camera s op de reachtrucks. Onderstaande afbeelding geeft aan hoe de pallets in de diepte in een stelling geplaatst horen te worden. Ook hiervan mag worden afgeweken, als er maar voor een minimaal gelijke veiligheid wordt gezorgd. LET OP: bij reachtrucks vooral opletten als de pallet breder is dan de ruimte tussen de poten. Er moet dan extra hoogte tot onderzijde eerste ligger worden genomen om de pallet over de poten van de reachtruck op de vloerlocatie te kunnen plaatsen. Dit zijn de minimale eisen, los van eventuele aanvullende eisen vanwege de brandveiligheid, zoals sprinkler of andere extra aan te brengen voorzieningen. juli 2011 I 42

4 - 2. Veiligheid door de aanschaf van de juiste stellingen Om te komen tot de aanschaf van de juiste stellingen moet worden gekeken naar: - de kwaliteit van te verwachten pallets (eenmalig, meermalig); - de kenmerken van de pallets (hout, kunststof, staal); - de maatvoering van deze pallets (euro, blok, afwijkend); - de wijze van plaatsen van de pallets (breed, diep). Ook moet worden nagedacht over: - welk opslagmaterieel (palletstellingen, inrijd- of doorrijdstellingen, doorrolstellingen, shuttle stellingen); - welk mobiel intern transportmateriaal (heftrucks, reachtrucks, man-up of man-down-machines, laag-, middel-, of hoogheffende orderverzameltrucks); - welke vloer (soort, vlakheid, oppervlakte afwerking, kleur); - welke verkeersregels gaan gelden (wie heeft voorrang op wie, wel of geen gebruik looppaden, zijn verschillende activiteiten als orderverzamelen en aan- en afvoer van pallets toegestaan in een gang?) Veiligheid door juist gebruik stellingen Na aanschaf volgt het gebruik van de magazijnstellingen. Ook hier kan van alles mis gaan: - weten uw heftruckchauffeurs wel hoe pallets in stellingen geplaatst moeten worden?; - hoeveel mag een pallet voor- en achter buiten de liggers steken?; - weten ze dat je met een pallet niet over de liggers mag schuiven ook al heb je weinig vrije hefhoogte?; - Weten ze dat een stelling alleen gemaakt is voor gelijkmatige belasting van de liggers?; - Weten ze hoe belangrijk het is om na het verhangen van liggers de borgpennen weer aan te brengen? Veel van deze informatie is terug te vinden in de gebruikershandleiding die geleverd zou moeten zijn bij de magazijnstellingen. Al deze zaken bepalen de toekomstige functionaliteit en veiligheid van het magazijn. Ze zijn nodig voor het goed kunnen definiëren van de technische specificaties voor aan te schaffen stellingen en intern transportmateriaal. Voor overgang tot een offerteaanvraag is er nog meer om over na te denken: - gaat u voor de laagste aanschafkosten?; - gaat u voor de laagste exploitatiekosten?; - gaat u voor overgedimensioneerde magazijnstellingen of is net aan goed genoeg?; - gaat u voor materiaal waarvan vaststaat dat het langere tijd leverbaar zal blijven?; - gaat u voor minder of meer ergonomische oplossingen?; - gaat u voor magazijnstellingen die gelast of gebout zijn? Allemaal vragen waar een antwoord op moet zijn, voor bedrijven worden uitgenodigd om een aanbieding te maken. Denkt u hier niet van te voren over na, dan krijgt u zeer waarschijnlijk allemaal onvergelijkbare aanbiedingen en wordt het maken van een veilige keuze erg moeilijk. juli 2011 I 43

5 In de tekening hiernaast staan in beknopte vorm de afkeurcriteria voor palletstellingen. Dit alles wordt gemeten onder een rechte rij (bijvoorbeeld een waterpas) van een meter. Andere afkeurcriteria gaan onder meer over: - liggerborging, liggerdoorbuiging en liggervervorming; - de loodstand, vulplaten en vloerverankering; - aanwezigheid en posities van rugafstandstukken Veiligheid door keuringen De Wettelijke keuringsplicht, Artikel 7.4 bis 2 schrijft voor: De werkgever ziet erop toe dat de arbeidsmiddelen die onderhevig zijn aan invloeden die leiden tot verslechteringen welke aanleiding kunnen geven tot het ontstaan van gevaarlijke situaties, worden onderworpen aan periodieke keuringen en, in voorkomend geval, aan periodieke proeven, door deskundige personen in de zin van de nationale wetgevingen en/of praktijken. Hieronder enkele zaken die keurmeesters tegenkomen als magazijnen worden gekeurd. Elke willekeurige keurmeester van magazijnstellingen kan u vele voorbeelden geven van situaties die door de gebruiker vaak niet waren gezien. Waren ze wel gezien, dan had men zich niet gerealiseerd wat voor risico s er werden genomen. Men had ook niet nagedacht over de mogelijke gevolgen en over de vraag wie verantwoordelijk gesteld zou kunnen worden als er een ongeluk zou gebeuren. Keurmeesters kunnen u helpen om aan uw wettelijke plicht te voldoen. Maar het is nog mooier: zij kunnen u ook helpen om scherp te blijven op veiligheid van de stellingen zelf en op veiligheid van het gebruik van de stellingen. Als gebruiker heeft u hierbij zelf natuurlijk ook een inspanningsverplichting. U zult een systeem moeten ontwikkelen waarbij medewerkers zich medeverantwoordelijk voelen voor de veiligheid in het magazijn. Ook moet u een simpele en doeltreffende methode vinden om medewerkers de schades te laten melden, die zij hebben aangebracht aan de stellingen. Uw medewerkers weten nu niet wat afkeurcriteria zijn bij magazijnstellingen en zij weten niet wat het effect is van de aanrijdingen die er regelmatig kunnen plaatsvinden. Uit een keuring volgt een reparatieadvies. Het serieus uitvoeren van de reparaties uit de conclusies van een keuring kan leiden tot: - minder kans op ongelukken; - meer arbeidsvreugde; - hogere productiviteit; - minder personele wisselingen. Ook de Arbeidsinspectie controleert magazijnen op veiligheid. In de tabel onderaan deze pagina ziet u het percentage onveilige stellingen. Nog een reden te meer om stellingen periodiek te inspecteren Veiligheid door juiste training van personeel In heftrucktrainingen wordt niet altijd even uitgebreid stilgestaan bij het gebruik van magazijnstellingen. Er wordt geleerd hoe een pallet moet worden weggezet, maar er wordt vaak niet veel gezegd over de risico s van aanrijdingen van stellingen en de gevaren die er kunnen ontstaan. Een stelling is een kwetsbaar object, dat alleen gemaakt is voor krachten in het verticale vlak. Een stelling is niet ontworpen om er tegen aan te rijden. Steeds meer bedrijven laten een van de personeelsleden regelmatig een ronde lopen om te controleren of er duidelijk zichtbare schades zijn. Waar deze persoon precies op moeten letten, is niet altijd even duidelijk. Hoe een stelling gerepareerd moet worden, is ook niet iedereen even duidelijk. Er wordt geslepen of gelast aan juli 2011 I 44

6 stellingen, zonder dat er toestemming is gevraagd aan de leverancier/producent, met alle risico s van dien. Er zijn tegenwoordig trainingen beschikbaar (bijvoorbeeld van de BMWT, de training Veilig werken met magazijnstellingen ) om eigen personeel, in-company, te leren om schades te herkennen, deze op mogelijke risico s te beoordelen en te beslissen of bepaalde gedeeltes van een stelling moeten worden ontruimd of niet. Op deze wijze is het mogelijk om tussentijdse inspecties te verrichten vooral in die gebieden waar er intensief heftruckverkeer is. Conclusie Alles overziend, is het veilig maken van een magazijn zo moeilijk nog niet. Je begint bij het begin, denkt na over de te volgen stappen en gaat stap voor stap verder in het proces. Als alle 5 stappen: - Veiligheid door een juiste lay-out van een magazijn. - Veiligheid door de aanschaf van de juiste stellingen. - Veiligheid door juist gebruik stellingen - Veiligheid door keuringen - Veiligheid door juiste training van personeel worden doorlopen en als er na een goede start ook beleid is om door te gaan op de ingeslagen weg, is een magazijn met weinig middelen veilig en opgeruimd te houden, met voordelen voor alle betrokkenen. Maak niet de fout door te denken dat als alles een keer goed wordt gerepareerd, er daarna geen schades meer worden gereden. Ongelukjes zitten in kleine, onverwachtse hoeken. Zorg alle jaren voor budget om snel reparaties uit te kunnen voeren en blijf steeds controleren of er aanvullende training nodig is. Een stelling is niet ontworpen om er tegen aan te rijden. juli 2011 I 45